Pierre-Pandeli Simsia – Page 3 – Dielli

KRIJUESIT E DIASPORES SHQIPTARE NE SHBA

February 18, 2016 by dgreca

Bashkëbisedim me shkrimtarin shqiptaro-amerikan Pierre-Pandeli Simsia me banim në Nju Jork në studion e Televizionit ILIRËT, Chicago/

*“Mbetet enigmë e paspjegueshme, furnizimi me libra në pikat e ndryshme të shitjes së librit jashtë Shqipërisë në Spanjë, në Gjermani… dhe që shiten në euro me dyfishin e çmimit përkatës pa lejen dhe të drejtën e autorit!/

*Mendoj se tani duhet ndjekur rruga ligjore, sepse është cënuar e drejta e autorit (copyright) për të cilën mbahen edhe përgjegjësitë penale. /

– Zoti Simsia, mirseerdhët në studion e televizionit ILIRËT.

– Mirsejugjeta zoti Borova. Ju faleminderit për ftesën që më bëtë. Falenderoj televizionin ILIRËT, producentin Gëzim Muhaj. Është nder, kënaqësi dhe privilegj të ndodhem këtu mes jush.

-Edhe ne ju falenderojmë që morët mundimin të vinit nga Nju Jorku i largët.

– Zoti Simsia, më parë se të kalojmë tek krijimtaria juaj letrare, është kënaqësia ime dhe e teleshikusit, të dijmë nga vini, çfarë keni studiuar, dhe pastaj do kalojmë tek librat që ju keni botuar në emigracion.

– Unë jam lindur dhe rritur në qytetin e lashtë, në Berat, familje autoktone qytetare beratase. Kam jetuar në Berat deri në moshën tridhjetë vjeçare. Jam diplomuar për ekonomi finacë, por, letërsia dhe muzika, kanë qenë të ngulitura në shpirtin tim, ushqimi shpirtëror që më kanë shoqëruar gjithë jetën time, pa të cilat, nuk mund të jetoj…

– Ju thoni, që keni lindur në Berat. Nuk ka mundësi, që një qytet si Berati, të mos ju ketë dhënë atë frymëzim, atë shtytjen e parë për të shkruar diçka. Mund të na flisni pak, ju lutem?

– Është fat i madh të lindesh dhe të rritesh në Berat. Është fat i madh të quhesh beratas. Është nder dhe krenari për cilindo qytetar ta prezantojë Beratin, sepse, Berati njihet për kulturën e tij të lashtë sa ç’është vetë mosha e tij gati 2500 vjeçar. Por, në rininë time, Berati ka patur një jetë të pasur kulturore artistike letrare, madje, të larmishme.

Berati ka patur lidhjen e shkrimtarëve, Berati ka patur estradën profesioniste, Berati ka patur teatrin profesionist, berati ka patur orkestrën simfonike, bandën e qytetit, grupin karakteristik me këngët qytetare beratase, berati ka patur ansamblin e valleve popullore, Berati ka patur poetë, shkrimtarë, aktorë, regjisorë, muzikantë të talentuar dhe të suksesshëm… Pra, jeta letrare kulturore në Berat ka qenë shumë aktive…

– Ju sapo thatë, se letërsinë e keni ushqim shpirtëror. Cili ka qenë krijimi juaj i parë?

– Meqenëse më përmende fëmijërinë, më parë së të përgjigjem për krijimin tim të parë, dua të them se, letërsia lind tek njeriu, por është edhe një shtysë nga familja.

Përshembull, në në familjen tonë jemi marrë me letërsi. Unë kur shikoja motrat, prindërit e mi, sidomos babin e ndjerë që lexonte shumë, edhe unë kisha njëfarë “xhelozie”. Pra, vetvetiu më lindte edhe mua dëshira për të lexuar. Ne në shtëpinë tonë kemi patur një bibliotekë shumë të pasur me librat e kohës, gjë që më nxiste edhe mua të lexoja. Sa për pyetjen tuaj për krijimin tim të aprë, unë kam qenë një nxënës që vlerësohesha me notën maksimale në shkollë. Në shkollën tetvjeçare nuk mund të them se kam shkruar vjersha, por, hartimet në shkollë në atë kohë, kanë qenë edhe krijimtaritë e mija letrare të para. Në shkollën tetvjeçare, ne kemi patur këndin e letrarit të ri, ku mësuesi i gjuhë-leximit në atë kohë, përzgjidhte krijimet letrare më të mira dhe i vendoste në këndin e letrarit të ri. Pra, përzgjedhja e krijimtarisë letrare ishte edhe një nxitje. Si gjithmonë, nuk mund të ri pa përmendur dy mësueset e mija të mrekullueshme të lëndës gjuhë letërsi: Parashqevi Sahatçi, Lira Zaka, Elpiniqi Papa dhe Zyma Berisha nga Kosova, të cilat i përshëndes me dashuri dhe respektin më të madh.

-Dhe menjëherë, pas viteve 90-të, si shumica e të gjithë shqiptarëve në atë kohë edhe ju emigruat. Ju, kaluat direkt në SH.B.A. apo në ndonjë shtet tjetër?

– Unë jam larguar nga Berati, nga Shqipëria, më 2 prill, 1991 për në Greqi. Atje u vendosa në Athinë. Sigurisht, si çdo fillim i vështirë me një vend, me një jetë krejtësisht të panjohur, me një sistem krejt ndryshe nga ai që ishim rritur ne dhe që e lamë pas, edhe pse letërsinë e kisha në shpirt, në gjak, nuk mund të shkruaja.Në atë kohë, në Athinë dilte gazeta EGNATIA, një tribunë e shkëlqyer shqiptare për të gjithë emigrantët shqiptarë. Unë atje në fillim u njoha me shkrimtarin Albert Zholi.Por, dua të përmend shkrimtarin Kolec Traboini, i cili në fshehtësi të madhe, në kushtet e tmerrshme, me frikën e madhe, sepse ishta koha kur policia greke zhvillonte operacionin FSHESA dhe ata njerëz të nderuar, i gjithë stafi që punonte për atë gazetë, u munduan të nxirrnin atë tribunë shqiptare. Edhe unë u aktivizova me publicistikë. Shkrimet e mija ia jepja Albert Zholit, meqenëse kishte kontakte më të shpeshta dhe nëpërmjet tij, botoheshin në gazetë.

– Le të kalojmë pak tek letërsia e mirëfilltë në emigracion, sepse edhe qellimi i këtij emisioni ky është. A botuat libër në Greqi, tregime, poezi…?

– Në Greqi nuk botova tregime, por, po i rikthehem edhe njëherë viteve të shkollës së mesme. Unë shkruaja vjersha në ato vite, madje disa prej tyre janë bërë edhe këngë nga kompozitorët: Teki Luari, Asqeri Kadëna dhe Fatmir Agalliu.

Në Athinë, tregimet që shkruaja në fletore i mbaja në sirtarë, në shtëpi. Por nuk mund ti botoja edhe pr arsye të kushteve ekonomike.

Pas gjashtë vjet qendrimi në Athinë, në korrik të vitit 1997, familjarisht, unë, bashkëshortja dhe dy djemtë tanë dy dhe katër vjeçë, emigruam si fitues të llotarisë amerikane për të qenë banor i përhershëm i Amerikës. në Sh.B.A. në Nju Jork, ku vazhdojmë të jetojmë edhe sot.

Atëhere, le të kalojmë tek botimi juaj i parë, që është përmbledhja me tregime: “Le të jem unë Zamira…” Nga e marrin jetën tregimet, mund të na flisni ju lutem?

Para se të botoja vëllimin me tregimie “Le të jem unë Zamira…” siç të thash, kisha shkruar në fletore tregime dhe i mbaja në sirtar për të pritur ditën e botimit. Por, kur erdha në Nju Jork, u njoha me miq dhe shokë të rinj edhe nëpërmjet gruplistave të ndryshme ku shkëmbenim mendime të ndryshme me njëri tjetrin. madje fillova të shpërndaja disa nga ato tregime në ato gruplistat e ndryshme. Miku im, në atë kohë, virtual, shkrimtari Petraq Pali që jeton në Virginia, më informon se në Sh. B.A. është krijuar Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë.

Petraq Pali, që në atë kohë ka qenë sekretar i shoqatës më sugjeron që të anëtarësohem në shoqatë. Por, sipas rregullit të shoqatës, për t’u anëtarësuar, duhet të paktën të kesh botuar një libër letrar. Pra, mua më duhej që të botoja libër për t’u anëtarësuar. Ky libër “Le të jem unë Zamira…” është botuar në vitin 2005 nga Shtëpia Botuese ARBËRIA, por jo se unë këto tregime i kam shkruar në vitin 2005. Le të jem unë Zamira… është titulli i një prej tregimeve në libër nga i cili e ka marrë edhe titullin.

Zamira pagon haraçin e njohjeve të moshës. Një dashuri e rastit, i prishi komplet jetën e saj të ardhme sipas konceptit të asaj kohe.

Në libër janë edhe tregime të tjera si: “Mëkati” “Në kërkim të varrit”, “Arturi”. “1 Prilli”, “E vërteta”…

Tregimi “1 prilli”, për vetë titullin që ka, është një tregim humoristik. Ndërsa po të përqendrohem tek tregimi “Arturi”, është një jalë i ri që ëndëron Amerikën dhe pas shumë peripecive në Evropë, arrin ta prekë ëndrrën amerikane dhe vjen në Nju Jork, i cili, në fillim nuk gjen Amerikën e ëndrrave. Por, shumë shpejt amerikanizohet me jetën, madje edhe libersalizohet sipas jetës që bëhet këtu.

Nëse lexuesi do ketë në dorë këtë libër, çfarë mesazhi iu transmetoni ju nëpërmjet tregimeve tuaja?

Po të lexohen tregimet e ndryshme të këtij vëllimi, përshembull, lexuesi do njihet edhe me vështirësitë e jetës së paimagjinueshme që kemi jetuar.

Sot, është e pakonceptueshme, është qeharake, jo vetëm për ne që e kemi jetuar atë kohë, por edhe për fëmnijët tanë, brezat e ardhshëm, vetë amerikanët nuk e besojnë, se si një familje shqiptare i takonte të shpenzonte vetëm 100 gram kafe në muaj. Ose një rast tjetër; është tepër e dhimbshme, kur një fëmij i sapolindur që i vdes mamaja në lindje e sipër, gjyshi i djalit, mes lutjeve i përlotur kërkon sheqer për ti bërë foshnjes sherbet, meqenëse nuk ka qumësht. Dhe të mendojmë, se edhe sheqeri në atë kohë ishte i racionuar me tollona për familje.

Mesazhin që unë i jap lexuesit sipas pyetjes suaj, është, që ne duhet të kthejmë kokën pas nga e kaluara jonë. Nëse brezi i sotëm rritet mes shumë të mirave, duke lexuar këtë libër, mëson edhe për jetën e vështirë që kanë kaluar prindërit e tyre.

Por nëse një i ri që është lindur dhe rritur në Amerikë dhe i bie në dorë libri “Le të jem unë Zamira…” mendon se do emocionohet?

Unë sapo iu përgjigja edhe kësaj pyetje, por, në tregimet në libër ka shumë dhimbje. Më lejo të them edhe diçka; unë shkruaj vetëm me imagjinatën time, por që imagjinata ka lidhje me jetën reale. Nuk më pëlqen të shkruaj një histori të dëgjuar apo edhe një ngjarje të jetuar vetë. Pra, e ripërsëris edhe njëherë, unë gjithmonë shkruaj me imagjinatën time, por që ka lidhje me jetën reale.

Po të jap një fakt në lidhje me përgjigjen e pyetjes tënde. Kur ky libër u promovua në sallën e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve në Tiranë, një pjesëmarrës, që unë nuk e njihja fare, pasi mbaroi promovimi dhe ne po bisedonim me miq e shokë, vjen dhe më përqafon dhe më tha: “Të lumtë, 70% në libër jam unë…” Ndërsa një i ri që është lindur dhe rritur në Amerikë, siç më pyete, konceptin e personazheve Aureli dhe Lorenci, do e quaj qesharake, sepse është më se normale…

Le të kalojmë në një tjetër botim, romani “Një dashuri e vrarë” i cili është vlerësuar me çmimin “Pena e Artë” në konkursin e Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë.

Një dashuri e vrarë. Që nga titulli, të fut në një gjendje që diçka është shuar që nuk jeton më…

Romani “Një dashuri e vrarë” është botuar pas vëllimit me tregime “Le të jem unë Zamira…” nga e njëjta shtëpi botuese “Arbëria” në Tiranë. Është ribotuar dhe pritet të ribotohet prap. Kjo tregon se është mirëpritur nga lexuesi dhe nga kritika letrare. Madje një pjesë e mirë e lexuesve janë shprehur se ky libër duhet të bëhet film, sepse nuk ka nevojë fare për ndërhyrje; skenari, pothuajse është i gatshëm.

Para 25 viteve, unë kur jam larguar nga Shqipëria, kam patur dy brenga, dy pengje, në veten time. Janë ato plagë, që edhe sot vazhdojnë të pikojnë dhimbje; pra, janë prostitucioni dhe gjakmarrja. Gjakmarrja ka qenë një plagë e vjetër e dhimbshme dhe, pas viteve 90-të, nëse ajo plagë kishte filluar koren e saj, korja e saj u gërvish dhimbshëm. Prandaj them se ajo plagë vazhdon të pikojë dhimbje. Ndërsa plaga tjetër që iu hap shoqërisë shqiptare pas viteve 90-të, është prostitucioni, trafikimi i vajzave të pafajshme për qellime përfitimi. Dhe unë këtë plagën e dytë, jam munduar ta pasqyroj në romanin “Një dashuri e vrarë”

Pra, një plagë, që edhe sot e kësaj dite, siç u shprehe edhe ti shumë bukur, vazhdon të pikojë dhimbje.

Kanë kaluar 25 vite dhe e ripërsëris, kjo plagë e rëndë vazhdon të pikojë dhimbje. Por, më i dhimbshëm është fakti, se të gjitha këto zhvillohen në hundën e shtetit shqiptar.

Çdo vajzë e re apo djalë i ri sot kërkon të largohet nga Shqipëria për të studiuar jashtë shtetit, apo edhe për një jetë mëse normale.

Mendoj se ky libër është domethënës, sepse, jo çdokush janë Dorina. Dorina është personazhi kryesor në libër, është ajo vajza e re 17 vjeçare e pafajshme që ëndëronte një jetë të re, të bukur, një të ardhme me perspektivë. Por, e zhgënjyer nga i dashuri i saj, Saimiri, i cili i premtoi jetën e lumtur, jetën e ëndëruar jashtë Shqipërisë. Por, kur të dy me Saimirin mbëritën në tokën e huaj dhe menjëherë mësoi se ajo nuk ishte e fejuara e tij, por ishte gjuetia e radhës që kishte rrënë pre e një grupi të poshtër prostitucioni, ajo mendoi që, më mirë të sakrifikojë jetën e saj, sesa të ushtrojë atë profesion të ndyrë. Nuk janë të gjithë vajzat shqiptare prostituta, ashtu siç mund ti mendojë Evropa hipokrite. Mund të them se jam ndër të paktët që e përmend fjalën Evropa hipokrite në krijimtari letrare.

Po të jetonit në Shqipëri, do ta kishit shkruar këtë libër?

Po!

Me të njëjtat parametra që e keni shkruar në emigracion? Apo kur jeton në një vend si Sh. B. A. ti e ndjen më thellë atë plagë që e miundon vendin tonë?

Unë ju thash, kam 25 vite larguar nga Shqipëria dhe jetën atje e njoh nëpërmjet internetit, nëpërmjet lajmeve. Nëse do isha në Shqipëri, unë ndoshta do ta shkruaja edhe më dhimbshëm, sepse do ta jetoja më nga afër, megjithëse edhe në këtë libër, mendoj se është pasqyruar bukur dhimbja.

Nga romani “Një dashuri e vrarë” ju kaloni në një vëllim tjetër me tregime, të titulluar “KAFEJA”

Unë ju thash që në fletore kisha shkruar tregime të ndryshme që prisnin dritën e botimit, madje ju thash që nuk më pëlqen të shkruaj një ngjarje të jetuar apo të dëgjuar, por vetëm me imagjinatën time. Por, po ua them; i vetmi tregim, pothaujse 100% personal është tregimi Kafeja, titullin e të cilit e mban edhe ky vëllim me tregime.

Pra, në këtë vëllim, po të lexojmë tregimin Kafeja, jeni ju.

Po! Ishte si një “detyrim” ndaj jetës sime, ndaj prindërve të mi të ndjerë, ishte pengu i madh në jetën time…

Mos vazhdo më tej; le t’ia lëmë lexuesit. Përveç tregimit Kafeja, në tregimet e tjera, nga i merrni temat? Janë tema që i keni marrë në emigracion, apo janë tema të marra nga Shqipëria?

Në vëllim me tregime, janë edhe tregimet e tjerë: “Ridi”, ‘Çanta e panjohur’ “Pas festimit të Shën Valentinit”, “Diploma universitare”, “Gazetari”…

Janë tema edhe nga emigracioni edhe nga Shqipëria. Unë kam shpërndarë disa prej tyre në rrjetet e ndryshme sociale. Përshembull, tregimin “Ridi” është një tregim i dhimbshëm, ku, për fatin e tij të keq, nuk i shpëton kthetrave të vdekjes së mallkuar, sepse prindërit e tij nuk kanë mundësi financiare për ta dërguar jashtë shtetit për kurim… Ose tregimi “Diploma universitare” kam trajtuar temën e blerjes së diplomave nga studentë të ndryshëm me një shumë të majme dollarësh, vetëm e vetëm për të patur atë diplomë universitare online, e cila vetëm në Shqipëri mund ta kishte derën e hapur për të gjetur vend pune.

Zoti Simsia! Pse ju pikërisht i përmbaheni temave nga vendi ynë dhe nuk trajtoni temat që shqetësojnë familjet shqiptare këtu.

Unë kam trajtuar edhe temat e shqiptare këtu, madje në romanin tim të fundit: “Nuse në derën e hasmit ” i kam trajtuar gjerësisht. Por, nëse ke qenë i vëmendshëm në shtypin shqiptar “DIELLI” dhe “LLLYRIA”që botohet këtu në Sh.B.A. janë botuar dy tregimet e mija me temën amerikane dhe shqiptaro-amerikane. Por, për ta plotësuar pyetjen tuaj, po ua them se, së shpejti do keni në dorë një roman me këtë temë që cituat ju.

Më pas, ju dilni përpara lexuesit me një libër tjetër voluminoz: “FALEMINDERIT Shënime nëpër vite” ku janë përmbledhur publicistikë, reportazhe, recensione librash, esse, bashkbisedime… pse kaluat për botim nga letërsia e mirëfilltë tek një libër voluminoz, që ju e keni titulluar me titullin e mësipërm?

U botua ky libër voluminoz, sepse unë shkruaj edhe publicistikë, edhe esse, edhe recensione librash… dhe mendova që të gjitha ato çfarë kisha shkruar nga gjinitë e ndryshme letrare ti përmblidhja në një libër të vetëm. Madje, në këtë libër janë përmbledhur gjysma e kësaj krijitarie; gjysma tjetër do përmblidhet në një vëllim tjetër, sigurisht, që edhe do botohet.

Pra, të gjitha këto përmbledhje janë shkruar në emigracion këtu në Amerikë?

Po! E gjithë përmbledhja në këtë libër është nga emigracioni. madje janë përmbledhur edhe biografia artistike e disa këngëtarëve që unë i kam njohur nëpërmjet ekranit të televizorit si teleshikues në vite të ndryshme. Përshembull, unë kam shkruar: “Lindita Theodhori në udhën e bukur të këngës” kam shkruar për këngëtarë të tjrë si: Alida Hisku, Kozma Dushi, Tonin Tërshana, Frederik Ndoci, Ema Qazimi, Luan Zhegu, Ludmilla Baballëku, Eduard Jubani,Liliana Kondakçi…

Unë kam shumë libra që edhe m’i kanë dhuruar autorë të ndryshëm këtu në Amerikë dhe, sigurisht, ata libra që më kanë tërhequr kam shkruar mendimin tim në formë recensioni. Pra janë përmbledhur recensione librash.

Çuditërisht, hap rastësisht librin dhe lexoj: Në Chicago, në promovimin e dy librave të autores Diana Seitaj. Sinqerisht e them, e hapa rastësisht. Nëse një lexues e merr në dorë këtë libër voluminoz, çfarë do gjej këtu? Pra, a do ketë durim për ta përfunduar së lexuari? Ku është ajo që ju i ofroni bashkatdhetarëve tanë?

Unë kam qenë pjesëmarrës në shumë aktivitete të ndryshme të larmishme letrare kulturore artistike, madje edhe politike në shtete të ndryshme të Amerikës.

Durimi i lexuesit për të përfunduar një libër, varet, nëse ai libër është tërheqës apo jo. Ti, rastësisht, hape një fletë libri dhe lexove titullin e një reportazhi nga promovimi i librave të autores Diana Seitaj në Chicago. Si ky reportazhi kaq i bukur, kaq mbresëlënës që ju e dini edhe vetë, sepse keni qenë pjesëmarrës dhe drejtues, madje. Por, unë, siç e thash edhe më sipër, kam qenë pjesëmarrës në shumë aktivitete të ndryshme të larmishme. pra, një lexues nëpërmjet reportazheve do njihet me jetën letrare kulturore që zhvillojnë shqiptarët në shtete të ndryshme në Amerikë.

A ka gjë më të bukur, kur lexuesi npërmjet reportazheve që unë kam pasqyruar në libër njihet edhe me aktivitetet e ndryshme që zhvillohen në Amerikë? Ceremonia e përvitshme e ngritjes së Flamurit Shqiptar në sheshin Bowllin Green pranë Bashkisë së Nju Jork-ut, organizuar nga Akademia e Shkencave Shqiptaro-Amerikane dhe ku Flamuri ynë Kombëtar valvitet shtatë ditë rresht përkrah Flamurit Amerikan. Dhe shumë aktivitete të ndryshme…

Pra, këto nuk janë të marra shabllon, por ka punuar edhe pena juaj duke i dhënë edhe ngjyrat një aktiviteti.

Po ju jap shembull aktivitetin e përvitshëm “Ditët e Letërsisë Shqipe në Michigan” që zhvillohet nën kujdesin e zotit Pjetër Jaku. Pra, ai aktivitet është një vlerë për komunitetin tonë, ashtu siç është vlerë edhe aktiviteti tjetër i rëndësishëm i përvitshëm “Festivali Folklorik” që zhvillohet në Nju Jork organizuar nga Kisha Katolike “Zoja e Shkodrës”.

Por, unë duke qenë pjesëmarrës për disa vite, duke e jetuar nga afër atë aktivitet, madje kam qenë për gjashtë vite anëtar jurie, si mund të rija unë pa e pasqyruar ato aktivitete kaq të bukura, kaq të larmishme, festa e letërsisë…

Pra, ky libër, sjell atë çfarë kanë bërë shqiptarët në Sh.B.A.

Po! ky është edhe mesazhi që unë i jap lexuesit nëpërmjet kësaj përmbledhje voluminoze; të njihet me jetën kulturore letrare artistike, të njihet me ata shkrimtarë, librat e të cilëve nuk i kanë lexuar…

Në këtë bashkbisedim, nuk do lëmë pa përmendur edhe një libër tjetër monografik që ju keni botuar: “Dr. Selahedin Velaj, Legjenda Vlonjate në Amerikë”

Dr. Selahedin Velaj nuk jeton më, u nda nga jeta në janar të vitit 2015. Unë personalisht, nuk e njihja, këtu në Amerikë u njoha me emrin e tij dhe veprimtaritë e shumta që ai zhvillonte në shërbim të komunitetit, në shërbim të çështjes shqiptare, në shërbim të mbarë Kombit Shqiptar. Bashkatdhetarë të shumtë flisnin me admirim dhe respekt të veçantë për atë njeri. Kishte mbi 70 vjetë që kishte ardhur në Sh.B.A. dhe gjuhën shqipe e fliste dhe e shkruante në mënyrë të shjkëlqyer. Tek ai njeri, unë konstatova një atdhetar të jashtzakonshëm. Para pak vitesh, Dr. Velaj, siç e thërrisnim ne të gjithë, kaloi një ngjarje të dhimbshme në jetën e tij; papritur, i vdes djali i tij me profesionin mjek. Por prap, me gjithë dhimbjen e madhe në shpirt, ai çështjen kombëtare e kishte në plan të parë. Në moshën e tij 90-të vjeçare, Dr. Selahedin Velaj na mblodhi ne një grup intelektualë bashkatdhetarë në Nju Jork, ku, pas diskutimeve të ndryshme, dolëm me një peticion, të cilin ia drejtuam Parlamentit Evropian, Parlamentit Shqiptar, Qeverisë Shqiptare, për mosfaljen e një pjesë të detit tonë Greqisë, tema e diskutuar e asaj kohe. Gjatë gjithë jetës së tij, ai kishte zgjedhur të heshtte, por nuk hesht puna e tij, nuk heshtin dokumentat në arshivat e Vatrës.

Ne sot, shohim dhe lexojmë që shumë njerëz i bëjnë propagandë vetes, punës së tyre për interesat dhe qellimet e tyre personale si me hapjen e shkollave shqipe, etj. etj.

Gjatë gjithë jetës së tij, Dr. Selahedin Velaj hapi tre herë shkollat shqipe, madje edhe duke ndihmuar financiarisht, por asnjëherë nuk e ngriti zërin për ato që bënte. Mua këto të gjitha, m’i kanë thënë dëshmitarët okularë që e kanë njohur nga afër Dr. Velaj. Madje, në fund të librit, unë kam bashkangjitur edhe mendimet e disa bashkatdhetarëve që kanë njohur nga afër veprimtaritë e tij të shumta.

Ky libër pati sukses. Promovimi i tij u bë në Vlorë, nga e ka edhe origjinën, në bibliotekën publike “Shevqet Musaraj”

Tani të kalojmë në botimin tuaj të fundit, romani “Nuse në derën e hasmit” Po ta mendosh pak librin, hasmi, nuk besoj se do të pranoj nuse në derë, sepse është hasëm. Nga e merr temën ky libër?

Tema në libër është, gjakmarrja. Pra, është ajo brenga ime e dytë që unë doja ti trajtoja, plaga e shoqërisë së sotme shqiptare që, bashkë me prostitucionin, ende vazhdojnë të pikojnë dhimbje.

Vetë titulli i librit të bën të mendosh se si janë trajtuar ngjarjet dhe se si do jetë përfundimi.

Unë jam autori dhe nuk më lejohet të flas për librin, sepse, është lexuesi ai që jep vlerësimin e tij, pozitiv apo negativ qoftë.

Përse pikërisht këtë titull “Nuse në derën e hasmit”?

Ishte thjesht imagjinata ime se si unë duhet të trajtoja fenomenin e gjakmarrjes. Gjakmarrja është një fenomen i njohur. Shumë kanë shkruar për gjakmarrjen, por, çdo krijues, çdo shkrimtar (unë nuk e rendis veten time në shkrimtar, unë them jam krijues letrar) ka metodën e tij në trajtimin e ngjarjeve. Edhe unë e mendova kështu siç edhe e kam shkruar në libër. Ngjarjet i kam vendosur, fillimisht në Nju Jork, pastaj deri në mbyllje të librit, ngjarja zhvendoset në Shqipëri.

Në kopertinën e librit prapa është një fragment i shkëputur nga libri. Hasmi është besimtar tek Zoti; shkon në kishë, falet, prek ikonat e shenjta si për të marrë bekimin e tyre dhe, është po e njëjta dorë që shkrep armën vrastare për të marrë jetë njeriu të pafajshëm. Madje, vite të shkuara, unë këtë fenomen e kam trajtuar edhe në shtyp kur Kosova dhe populli i saj ishin në luftë. Faktikisht, kriminelët serbë i përkasin fesë ortodokse dhe, sipas fesë, kryqi bëhet me tre gishtat e dorës që presupozon trininë e shenjtë. Por, si mund të pretendosh ti se je besimtar në Zot, kur, e njëjta dorë vrastare, të njëjtat gishta që bëjnë kryqin, shkrepin edhe armën ndaj një popullsie të pafajshme shqiptare, siç ishte populli i Kosovës…

Botimi i romani “Nuse në derën e hasmit” u mundësua nga Shtëpia Botuese TOENA dhe promovimi i tij u bë në sallën e Ministrisë së Kulturës në Tiranë.

Si mund të bëhet e mundur, që një ditë edhe këtu në Sh.B.A. lexuesi mund të gjejë për ta blerë këtë libër, meqenëse thatë se libri gjendet vetëm në Shqipëri në të gjitha pikat e shitjes me të cilët TOENA ka marrëveshje.

Unë nuk kam ndonjë ide se si mund të bëhet shitja edhe këtu në Amerikë, por, më nxorre vetë në shteg për atë shqetësim të madh që unë kam. Nëse kërkon në google emrin tim Pierre-pandeli Simsia shkruani edhe titullin e romanit Nuse në derën e hasmit, do të shikoni se ky libër shitet në shtete të ndryshme në Evropë, në Spanjë, Gjermani… pa dijeninë time që jam autori dhe pa të drejtën e autorit. Madje shitja bëhet me një çmim të majmë që variojnë nga 18-20 euro libri.

Më fal, por këto kopje libri si kanë rënë në ato pika shitje në Evropë?

Pikërisht! Kjo është shqetësimi dhe enigma që unë mbaj në veten time; kush i furnizon këto pika shitjesh me libra në Evropë të shesin librat me dyfishin e çmimit ekzistues? Edhe ku? Në Gjermani, në Spanjë… Nëse ky libër çmimin e shitjes e ka 10 dollarë, në këto shtete që po të them unë, shitet me 18-20-30 e më shumë euro. Pra dy, trefish e gjysëm me çmimin e shitjes në dollarë.

Ky është një problem shqetësues që unë do ta trajtoj edhe me autorë të tjerë. por, më çudit fakti që, nëse ju keni botuar një libër me një numër kjopjesh të caktuara, kush i furnizon ato pika shitjesh në Evropë.

Unë vitin e kaluar kontaktova edhe me Shtëpinë Botuese TOENA, madje, kjo ishte edhe qellimi i ikjes sime i paparashikuar në Shqipëri. Edhe vetë presidentja e Shtëpisë Botuese TOENA shprehu habi, pra nuk ishte në dijeni të këtij fakti edhe pse ne e gjetëm në google dhe e lexuam.

Mbetet enigmë e paspjegueshme se si furnizohen ato pika shitjesh jashtë shtetit. Mendoj se tani duhet ndjekur rruga ligjore, sepse është cënuar e drejta e autorit (copyright) për të cilën mbahen edhe përgjegjësitë penale. Si mund të shitet libri në një shtet evropian pa lejen dhe të drejtën e autorit…?

Ju faleminderit zoti Simsia për këtë bashkbisedim të ngrohtë dhe miqësor që zhvilluam. Ju uroj suksese në krijimtarinë tuaj letrare dhe, së shpejti me një libër të ri.

Edhe unë ju falenderoj shumë për ftesën që më bëtë. Ishta kënaqësia ime të isha i ftuar, pjesëmarrës në studion tuaj televizive.

Faleminderit.

Loti i burrit! (Goditja në zemër)

December 10, 2015 by dgreca

Nga Pierre-Pandeli Simsia/

Zakonisht, punëtorët trokasin në zyrën time kur kanë ndonjë problem personal dhe këtë e bëjnë para orarit të fillimit të punës.

Ndryshe ndodhi me Erin punëtorin e turnit të mbasdites që e fillon punën në orën 4.00.

Eri u shfaq përpara derës së zyrës sime në orën 10.12 minuta të paradites. Dhe kjo ndodhi dy ditë pas ditëve të pushimit të tij javor, por edhe një ditë para, Eri kishte njoftuar se nuk do vinte në punë për arsye shëndetësore. Pra, Eri, po paraqitej në punë pas tri ditësh.

Trokiti në derë. Edhe pse unë derën e zyrës simë e mbaj gjithmonë të hapur dhe, pa pritur që unë ti përgjigjesha, hyri brenda, mbylli derën si për të mos na dëgjuar njeri për çfarë do bisedonim.

U ul në karriken përballë meje që na ndan tavolina e punës.

Eri, i ardhur nga Evropa lindore në Shtetet e Bashkuara të Amerikës para 20 vitesh, nga natyra, është njeri i qeshur, burrë tërheqës, inteligjent, njeri që gëzon repsektin e të gjithëve. Pamja e tij e jashtëme e tregon burrë inteligjent fisnik, veti këto që i ka edhe në jetën e tij të përditshme, veçanërisht në komunikim.

Atë ditë, Eri ishte shumë i vrarë në fytyrë. Nuk po fliste, vetëm mbante sytë ulur përdhe. Nuk e di, ndoshta ashtu po më bënin sytë, por, pas tri ditë mungese pash një rënie, zbehie shëndeti në fytyrën e tij.

– Er, fol, po të dëgjoj – i thash.

Ai ngriti pak kokën si me përtesë, më pa në sy dhe, pa folur asnjë fjalë, sytë iu lëngështuan dhe lotët filluan ti rridhnin menjëherë.

Edhe pse nuk po kuptoja asgjë çfarë kishte ndodhur dhe arsyen pse Eri më kishte ardhur në zyrë, m’u dhimbs shumë kur e pash me sy të përlotur.

– Zoti Majk, -filloi pas pak Eri të flasë me zërin që i dridhej; lotët vazhdonin ti rridhnin papushim. – Ne të dy jemi moshatarë mbi të 50-tat, madje unë jam dy vjet më i madh se ty në moshë, por, ti je punëdhënësi im dhe unë jam punëtori yt. Tani nuk dua që të bisedojmë në këtë pozicion punëdhënës punëtor. Kam ardhur të bisedoj si shok, si prindër që jemi të dy,si njerëz…

Eri e ndërpreu bisedën; filloi të qajë me ngashërim.

Duke parë atë gjendje të trishtueshme, madje edhe të dhimbshme në fytyrën e Erit, edhe pa e ditur se çfarë i kishte ndodhur, edhe unë kisha hyrë në gjendjen e tij shpirtërore të trishtueshme dhe të dhimbshme.

Më doli një psherëtime e thellë. Pa kuptuar, lëviza kokën majtas djathtas. Eri, me sytë ulur përdhe, vazhdonte të qante.

Përballë kisha një burrë mbi të 50-tat që qante me ngashërim.

Loti i burrit! Sa i dhimshëm qenka kur e sheh të rrjedhë si burim i pashtershëm në sytë e një burri që i ka kaluar pothuajse gjysmën e moshës së jetës së tij.

Nuk e kisha menduar kurrë, madje, as që më shkonte ndër mend, ta shikoja ndonjëherë Erin inteligjent të vajtonte në atë mënyrë. Po më dhimbsej shumë, shumë. Prisja të mësoja arsyen pse Eri më kishte ardhur në zyrë dhe, në vend që të bisedonte me mua, ai vetëm qante dhe ngashërehej.

– Er, të lutem, – i thashë dhe u çova nga karigia ku rrija ulur. Iu afrova pranë, i preka supet me dorën time. – Jemi të dy burra të pjekur në moshë. Vet’ më the pak më parë, le të bisedojmë si shokë, si prindër, si njerëz…

Ai, fshiu lotët, ngriti kokën dhe përsëri me zërin që i dridhej vazhdoi të flasë: – Zoti Majk. Unë ditën e hënë nuk erdha në punë, madje kjo koincidoi një ditë para dy ditëve të pushimit tim javor. Mos mendo se e bëra me qellim që të rrija tri ditë në shtëpi, por… – Lotët përsëri nuk e linin të vazhdonte.

Nuk i ndërhyra në bisedë, e prita derisa u qetësua pak: – Ditën e dielë në mbrëmje, zoti Majk, – filloi Eri të flasë, – pak minuta para se unë të lija punën, madje më saktë, ishte ora 11.45 e mbrëmjes më vjen një mesazh në telefon nga bashkëshortja: “Er, kur të dalësh nga puna, mos hajde me tren në shtëpi, merr taksi dhe hajde në X spital. Djali i madh nuk u ndje mirë…”

O Zot! Çfarë po lexoja unë në ato çaste. Djali ynë i madh nuk ndjehet mirë me shëndet dhe është në spital? Ndjeva një goditje therrëse në kokë. Sytë m’u errësuan. Goja m’u tha. Me të shpejtë, shkova në dhomë dhe u ndërova.

Dola jashtë punës dhe me të shpejtë i telefonoj bashkëshortes: – Çuni, çfarë ka çuni? – e pyeta.

– Qetësohu! m’u përgjigja ajo. – Kishte marrje mendsh dhe e kemi sjellë këtu në spital. Thirrëm menjëherë urgjencën e spitalit, e cila na u përgjigj menjëherë; pas dy minutave erdhi makina e urgjencës.

– Oh, Zot! – thash dhe nuk po dija ç’të flisja.

Ndalova taksinë e parë që më kaloi pranë. Të lutem shumë, – i thash shoferit. – Sa më shpejt të jetë e mundur, më ço në X spital.

Ndërsa taksia ecte, i telefonoj bashkëshortes dhe, i përlotur, e pyes për shëndetin e çunit. Nuk po e kontrolloja veten se çfarë po i thoshja, vetëm mbaj mend fjalët: çuni, çuni, çfarë ka çuni…

– Hajde në spital, m’u përgjigj bashkëshortja; jam këtu me çunin tjetër.

Nuk donte të më shqetësonin duke ditur se unë këto kohët e fundit kam ngritje të lartë tensioni dhe jam nën ekzaminim…

– Babi! – Dëgjova zërin e djalit tjetër. – Të lutem, mos u shqetëso, hajde këtu në spital në dhomën e emergjencës; çdo gjë po shkon mirë. Mos u shqetëso.

Fjalët e bashkëshortes dhe të djalit tjetër, në vend që të më qetësonin, ma shtuan edhe më shumë ngashërimin.

I përhumbur, me dhimbjen e një prindi për fëmijën e tij, menjëherë po mendoja bashkëshorten time dhe djalin tjetër në shtëpi, në çastin kur djali i madh u sëmur, kur ka shkuar makina e urgjencës në shtëpi për ta marrë, etj. etj. Çfarë u kanë parë sytë atyre, asaj mamaje, atij vëllai! Çfarë force do t’u ketë dhënë Zoti një nëne të shikojë djalin e saj!!! Ç’farë force do t’i ketë dhënë Zoti vëllait për vëllain e tij që janë shumë të lidhur me njëri tjetrin kur e kanë parë në atë gjendje!!!

Shoferi i taksisë e bëri në kohë rekord rrugën deri në spital.

Ora ishte 12.15 minuta pasmesnate. Tek dera kryesore e emergjencës, nga brenda, matanë xhamit, dallova bashkëshorten dhe djalin. Nuk durova dot. Nuk po mundja dot të flisja vetëm qaja dhe qaja me ngashërim. Çuni, ku është çuni? – i pyesja. – Ç’farë i ka ndodhur çunit?

Do t’i kalojë; kishte marrje mendsh dhe e sollëm këtu – m’u përgjigjën. Në këtë bisedë e sipër nga dhoma e madhe dalin disa punonjës me uniformën e spitalit. Po shtynin një barrelë. Sipër saj, dalluam çunin tonë, të bukurin tonë, shpirtin tonë. Dukej se po flinte gjumë, por, nën pushtimin e tubave, aparaturave të ndryshme.

– O Zot! O shpirt! O djalë! Si je bërë kështu! Nuk të mendonim kurrë të shikonim në këtë gjendje, – bërtita unë dhe bashkëshortja ime. Ooohhhh!, Ooohhh!

Djali ynë më i vogli, i miri djalë, floriri djalë i mbarë dhe i dhimbsur, që rrinte pranë nesh, më kapi për krahu: – Babi! Të lutem, qetësohu! Të lutem, të lutem shumë. Unë ju kuptoj shumë mirë juve dhe gjendjen tuaj shpirtërore, por, të lutem, mendoni edhe për mua. Unë jam një dhe po ju mbaj juve. Po mbaj brenda shpirtit tim dhimbjen e ju të treve. Ju lutem, mendoni për mua. Kush do më mbajë mua, nëse edhe unë do veproj si ju? Më mendon mua se ç’kam hequr me mamin për ta qetësuar? Shkulte flokët nga dhimbja dhe nga ajo e papritur që na ra. Të lutem babi! Edhe unë po e ndjej shumë këtë dhimbje. Ju e dini se sa shumë të lidhur me njëri tjetrin jemi ne dy vëllezër.

Më vranë shumë ato fjalë të djalit të vogël. E kuptova se ishte burrëruar edhe pse është 20 vjeç.

Po kërkoja në çantën time të dorës për cigaret. Ato ditë po kaloja një ftohje të rëndë dhe kisha gati një javë që nuk pija cigare. E mbaja mend, që në çantë më kishte mbetur paketa me 5 cigare.

– Të pi cigare, të helmohem – flisja me vete, ndërsa kërkoja paketën me cigare në çantë.

Jashtë derës së emergjencës, ndërsa pija cigare dhe qaja me ngashërim, mendoja dhe çfarë nuk mendoja për të ardhmen e gjendjes shëndetësore të djalit, për më tepër që e kisha parë në atë gjendje kome mbi barrela, herpas’here dëgjoja fjalët e djalit tjetër: – Babi, të lutem, të lutem! Mendoni edhe për mua. Vëllai është mirë, do ti kalojë, por të lutem, mendoni edhe për mua. Deri tani po mbaja mamin në shtëpi që kur u sëmur vëllai dhe thirrëm emergjencën dhe tani para se të vije ti. Ti ndoshta nuk e imagjinon gjendjen e mamit në ato çaste dhe para se të vije ti. Të lutem babi! Ti vetë na thua shpesh: kemi fatin e mirë që jetojmë në Amerikë për çdo gjë…

E përqafova djalin, të mirin djalë, të rriturin djalë, floririn djalin tonë të mbarë.

Hymë përsëri në dhomën e emergjencës ku rrinte djali i madh shtrirë pa ndjenja mbi krevat i rrethuar me tubat llastiku dhe aparatet e ndryshme mjekësore.

Djali tjetër mundohej të na qetësonte, duke na spjeguar edhe bisedat që bënin mjekët midis tyre edhe rezultatin e analizave të ndryshme.

– I bënë skanerin dhe rezultati i doli shumë mirë. I bënë edhe atë… edhe atë… dhe rezultatet po dalin pozitive… – na spjegonte shpesh.

Edhe pse bashkëshortja dhe djali tjetër më kishin thënë se djali i madh ishte ankuar për marrje mendsh dhe ata, të shqetësuar kishin marrë ne telefon emergjencën dhe… kishte arritur në këtë gjendje kome, kur iu afrova pranë dhe e shikoja me dhimbjen e madhe të një prindi përpara trupit të fëmijës së vet pa ndjenja, dëgjova mjeken kardiologe që më tha: – Po të them të vërtetën, gjendja shëndetësore e djalit tuaj është shumë e rëndë. Djali juaj është në gjendje kritike shëndetësore për jetën. Ka pësuar atak në zemër.

Nuk doja t’u besoja atyre fjalëve të mjekes që sapo dëgjova. Goditja në kokë, pas atyre fjalëve vazhdoi të më binte përsëri. Çdo gjë përreth m’u errësua. Bota e tërë m’u shpërfytyrua.

Në ato çaste tragjike, tepër të dhimbshme për familjen tonë, unë, bashkëshortja dhe djali tjetër u bëmë një trup i vetëm duke e ndarë dhimbjen mes nesh.

Përsëri, pas atyre fjalëve të mjekes kardiologe, djali tjetër ndërhyri menjëherë për të na qetësuar. Këta mjekët kështu e kanë, e bëjnë mizën buall…

Në ato çaste të dhimbshme, m’u kujtua vajza jonë, studente në një shtet tjetër të Amerikës.

Pyeta bashkëshorten, nëse e keni njoftuar edhe atë. – Jo! – M’u përgjigjën ty dy menjëherë. Nuk do ta shqetësojmë motrën, se edhe mundësitë për të ardhur sonte nuk i ka; të shohim si do eci gjendja shëndetësore e vëllait, pastaj e njoftojmë. – m’u përgjigj djali.

Nuk e njofotva vajzën dhe nuk doja ta shqetësoj sonte, por edhe atë do ta njoftojmë.

Pas analizave që i bënë, kur mjekët konstatuan atak në zemër, vendosën që djalin ta çojnë në repartin e kardiologjisë.

Çfarë force të jep Zoti në ato çaste të dhimbshme. Të shoqërosh fëmijën, vëllain tënd në gjendje kome mbi barrelë nën shoqërimin e mjekëve.

– Zot, mendonim që të gjithë. Na i kthe prap djalin pranë gjirit tonë familjar.

Të shqetësuar në kulmin e dhimbjes prisnim orët në vazhdim.

Shërbimi mjeko-infermier- sanitar ishte i shkëlqyer. Aparaturat tregonin shenja pozitive; fjalët e mjekëve, infermierëve: çdo gjë po shkon në rregull, verry good, verry good, na jepnin forcë dhe shpresë.

Enigma tek mjekët mbetej vetëm pyetja: Kush ishin shkaku, arësyeja që e çuan këtë djalë të ri si azgan,të pësonte atak në zemër.

Sipas dëshmive të mamasë dhe vëllait të djalit, të vetmit njerëz që kishin ndodhur në shtëpi, ishte, se djali kishte bërë banjë me ujë të nxehtë dhe kishte shpenzuar shumë kohë nën kënaqësinë e ujit të ngrohtë dhe avullit të tij.

Kjo ishte pak a shumë edhe rezultati që po jepnin mjekët për shkakun e goditjes kardiake.

Pas disa orësh, djali filloi të jepte shenjat e para të lëvizjes së duarve, këmbëve, hapjen e syve…

Gëzimi i të gjithëve ishte i papërmbajtur; jo vetëm i mamasë dhe i vëllait, por edhe i vetë personelit mjeko sanitar.

Interesant ishte fakti se, atë ditë, në po të njëjtin spital, kishin ardhur edhe katër pacientë të tjerë me po të njëjtën diagnozë, atak në zemër, ose kardiak arrest.

Duke parë se aparaturat tregonin përmirësimin e gjendjes shëndetësore, mjekët vendosën ti heqin tubin kryesor nga goja dhe një tub tjetër…

Djali, si një engjëll i bukur, hapi sytë. Nuk po kuptonte se ku ndodhej se çfarë po bëhej me trupin shëndetin e tij. I habitur, i hutuar, shikonte krahët e tij të fashuar me tubat llastiku; na shikonte të gjithë neve me radhë. Puthjet, përkëdheljet, ledhatimet tona nuk kishin të mbaruar. Shpirti ynë i bukur. Zemra jonë. Gëzimi i shtëpisë sonë… Po të shohim prap bir! Po na sheh prap jeta jonë!

Nuk po mundnim të ndalnim dot të qarrat tona nga dhimbja dhe gëzimi…

Ndërsa Eri fliste, unë kisha hyrë në një botë tjetër dhe po e jetoja dhimbshëm atë çfarë kishin jetuar ata si familje.

Pa e kuptuar as unë vetë, lotët m’u shtuan të dalin nga sytë dhe, nuk e përmbajta dot veten. – Boll, Eri, të lutem. – Zëri më doli i mbytur. Po qaja me ngashërim edhe pse u mundova ta përmbaj veten.

Eri, kur më pa mua në atë gjendje, nuk u përmbajt dot. Edhe pse gjatë gjithë kohës fliste me lot në sy duke e ndërprerë disa herë bisedën, në ato çaste dëneste si fëmijë…

Doja ta qetësojapër të mos e lënë më të vazhdonte. As unë vetë nuk po mundja dot të dëgjoja. I ndërhyra: – Er, me sa po kuptoj, djali juaj tani nuk është më si në gjendjen e mëparshme, pra nuk është në gjendje kome.

– Për fatin tonë të mirë, Lavdi Zotit, faleminderit mjekësisë amerikane, djali u përmend nga gjendja shook që ishte, apo gjendje kome.

– Dhe, kur mendojnë mjekët, që ta nxjerrin nga spitali? – e pyeta.

– Aahh! Zoti Majk! Lavdi Zotit, faleminderit mjekësisë amerikane – përsëriti prap Eri, – djali është si në gjendjen e mëparshme pa u sëmurur, madje po kjërkon me insistim të dali nga spitali, të shkojë në shtëpi…

– Kur mendojnë mjekët për ta nxjerrë? – e pyeta.

– Duhet të rijë edhe disa ditë në spital. Do t’i bëjnë një ekzaminim që të mos i përsëritet i njëjti problem shëndetësor dhe pas atij ekzaminimi, ka mundësi t’i nënshtrohet operacionit… – Nuk mundi dot të vazhdonte, sepse e qarra me ngashërim dhe zëri i dridhur nuk e lejuan të vazhdonte.

– Er! Më dëgjo me vëmendje, të lutem. Ti ke të drejtë të shqetësohesh, të merakosesh se je prind, baba, por po ta them me shumë bindje, me ndihmën e Zotit, me besimin tek mjekësia e shkëlqyer amerikane, çdo gjë do shkoj shumë mirë. Së shpejti, djalin do ta keni pranë gjirit të familjes suaj. Ti beson në Zot, Er, jo me fjalë, por me vepra, me ndihmën tënde humane që të karakterizon dhe Zoti, sigurisht, që do ta shpërblejë.

Duke i thënë këto fjalë, po mendoja një bisedë që vetë Eri ma kishte thënë me gojën e tij.”Unë besoj në Zot Majk. Nuk jam besimtar i asnjë feje, jam besimtar vetëm i Zotit. Shkoj edhe në kultet e shenjta fetare kur kaloj rrugës, se të dielave nuk kam mundësi të shkoj, ndez edhe qirinj. Por, unë mendoj se,falja më e mirë në kultet fetare, ndezja e qirinjve, është ndihma e madhe që duhet ti japim njerëzve në nevojë, në heshtje, pa e ngritur zërin të na dëgjojnë të tjerët për ato që bëjmë; njerëzve, fëmijëve të braktisur, njerëzve, që vetë fati i ka dënuar në shëndetin e tyre. Unë kështu e gjykoj zoti Majk dhe kështu veproj, madje edhe familja ime të njëjtën gjë bëjnë, ndihmojmë në heshtje sipas librave të shenjtë: Atë gjë që e jep njëra dorë, nuk duhet ta shikojë dora tjetër.

Madje, Eri më kishte çuditur edhe me diçka tjetër kur më kishte thënë: “Ne, zoti Majk, shpenzojmë shumë dollarë në ditë për kafe, qerasje shokësh etj etj. Sikur një dollar në ditë të lëmë mënjanë, në fund të vitit do jenë 365 dollarë, dhe, me ato 365 dollarë, nëse shtojmë edhe pak të tjera nga xhepi ynë, blejmë lodra jo të shtrenjta, çokollata, karamele… që këtu ka me bollëk dhe ndihmojmë, përshembull fëmijët e braktisur të gëzojnë edhe ata ndërimin e viteve…”

Me këto mendime, mendova ta mbyll bisedën me Erin, duke i dhënë kurajo; nuk mund ta shihja në atë gjendje të tronditur, të përlotur, të vrarë shpirtërisht.

– Er, djalit tuaj i uroj shërim të shpejtë. Ju si familje, ju uroj gëzime dhe do ta keni shumë shpejt djalin tuaj pranë gjirit tuaj familjar.

E përqafova! Ai u çua nga karigia, hapi krahët, më përqafoi edhe ai.

Ndejtëm pak çaste të përqafuar duke dëgjuar ngashërimet e njëri tjetrit. Faqet tona po ndjenin lagështinë e lotëve tanë.

Eri doli nga dera e zyrës sime. U largua. Unë po rija në këmbë në mes të zyrës pa menduar se ç’mund të bëja.

Akoma vazhdoja të ndjeja dhimbjen e asaj çfarë kisha dëgjuar nga goja e një prindi. Dhe, në këto mendime e sipër, nën zë, u luta për shëndetin e djalit të tij dhe që operacioni të dalë dhe do ti dalë me sukses

Këngëtarët, koncertet dhe fyerja që i bëhet publikut

November 22, 2015 by dgreca

Nga Pierre-Pandeli Simsia/
Një e-mail i panjohur mbëriti në postën time elektronike. Në fillim mendova të mos e hap, ta kaloja menjëherë në delete, pasi kohët e fundit janë përhapur shumë dërgimi i e-mail të ndryshme të ngarkuar me viruse. Por, kur në subjektin e e-mail lexova diçka që shkruhej për memorjen time të të mbajturit mend të shumë këngëve shqiptare, vendosa ta hap e-mail.
Pas përshëndetjes dhe urimit, dërguesi më shkruante se ishte një i afërm i një këngëtareje të mirënjohur të muzikës popullore shqiptare, por edhe asaj të muzikës së lehtë.(Edhe pse këngëtarja i ka kaluar të 60-të vitet e jetës së saj, është e mirënjohur)
Këngëtarja kishte ardhur për vizitë në Nju Jork tek të afërmit e saj.
Dërguesi i e-mail më shkruante nëse do kisha mundësi të takoheshim për të pirë një kafe.
Iu përgjigja mesazhit të tij me e-mail, madje komunikuam edhe në telefon. Takimin me këngëtaren e prita me kënaqësi, madje, duke ruajtur edhe traditën e bukur mikpritëse shqiptare, si mikeshë që këngëtarja na kishte ardhur në Nju Jork i ftova të vinin në zonën ku banoj unë edhe për të ngrënë një drekë apo një darkë. Zonat tona të banimit janë 30 minuta larg me makinë nëse trafiku nuk është i rëndomtë në autostradë.
Ata nuk e pranuan kërkesën time për të ardhur në zonën ku banoj unë; dëshironin që unë të shkoja e ti takoja atje për një kafe miqësore.
Pas disa ditësh, shkova dhe u takuam në një kafene në zonën e banimit të tyre.
Këngëtaren e shoqëronin dy të afërmit e saj. Sigurisht, takime të tilla janë emocionantë, të bukur, edhe për vetë faktin se ishte hera e parë që e shikoja dhe njihesha nga afër me këngëtaren.
Pas përshëndetjes miqësore, këngëtarja dhe të afërmit e saj që e shoqëronin, u hodhën menjëherë në temë, duke më përmendur dhe shprehur habinë e tyre për memorien time të të mbajturit mend shumë këngë të ndryshme shqiptare nëpër vite.
U krijua një atmosferë e ngrohtë dhe miqësore, për më tepër kur këngëtarja dhe unë, filluam të këndonim me zë të ulët disa strofa të këngëve që vetë ajo i kishte kënduar vite më parë, sepse, ndoshta për vetë moshën e saj, ka disa vite që nuk këndon këngë të reja, por në çdo koncert që mund ta thërrasin këndon po të njëjtat këngë.
Nga mesi i bisedës, miku i saj i afërt, më shprehu atë, që unë e quajta edhe qellimin e atij takimi midis nesh.
– Si mund të organizojmë një koncert që këngëtarja të japë për bashkatdhetarët këtu në Nju Jork ose edhe në shtetet fqinjë? Kohën e qendrimit këtu e ka të shkurtër. Është rast shumë i mirë për ta shfrytëzuar edhe për bashkatdhetarët të kënaqen, por edhe për këngëtaren të ketë fitmie financiare – tha dhe i kaloi një buzagaz në fytyrë. Pastaj, prap duke qeshur, vazhdoi: – të marrë një dorë me dollarë… – dhe qeshja iu shtua edhe më tepër.
Këngëtarja rrinte me sytë e ulur përtokë, si të mos e dëshironte atë ç’farë po dëgjonte nga i afërmi i saj.
– Me shumë kënaqësi, – iu përgjigja dhe menjëherë po mendoja se me cilët orkestrantë apo grup orkestrine këtu në Nju Jork mund të bashkpunonte për të bërë prova këngëtarja. Këtë mendim ia shpreha edhe atyre.
Këngëtarja uli sytë përdhe si e zënë ngushtë nga ajo e “papritur” që dëgjoi. ndërsa i afërmi i saj, i cili kishte marë edhe situatën në dorë, përsëri, duke buzëqeshur m’u përgjigj: – Nuk është nevoja fare për orkestrantë; këngëtarja ka sjellë me vete CD me këngë të sajat të kënduara nëpër vite…
Pa e lënë të vazhdonte, i ndërhyra: Ti po më thua që këngëtarja të këndojë fallco? Të dali para bashkatdhetarëve dhe të hapë gojën sipas ritmit të këngëve! Domethënë, publiku të dëgjojë këngët e regjistruara në CD, ndërsa këngëtarja fallco do hapë gojën…! Jo! Ia preva shkurt. Kjo është fyerja më e madhe që i bëhet publikut, bashkatdhetarëve.
Nga përgjigjja e papritur e imja që dëgjuan, pash që fytyrat e tyre u ngrysën menjëherë. Sikur iu tha pështyma në gojë, po rrinin si të hutuar pa folur asnjë fjalë. Ndërsa unë mendova të vazhdoja bisedën. U tregova edhe rastin e një këngëtari të njohur të muzikës së lehtë shqiptare që sot njihet si showman dhe punon në një televizion privat në Tiranë. Të njëjtën gjë kishte menduar edhe ai të bënte me bashkatdhetarët e një shteti fqinj me Nju Jorkun. E fyeu rëndë publikun bashkatdhetar ndërsa hapte dhe mbyllte gojën sipas fjalëve të këngëve të tija që dëgjoheshin nga CD.
Me të drejtë, publiku i mrekullueshëm kërkoi ndërprerjen e koncertit. U ngrit në këmbë i rrevoltuar duke u drejtuar nga dera dalëse.
Këngëtari i ftuar showman, që priste suksesin e tij dhe dollarët e majme, u largua i turpëruar, siç thotë populli: “Me bisht ndër…” dhe, që atëhere nuk kam dëgjuar të vij e të japë “koncert” artisti showman në Sh.B.A.
– Ti ke shumë vite larguar nga Shqipëria dhe ndoshta nuk e di, por sot gjithandej punohet me play back, – ndërhyri këngëtarja. I ke ndjekur festivalet shqiptare? Pothuajse me play back zhvillohen.
Si të mos kisha dëgjuar atë ç’farë po thoshte këngëtarja, u fola edhe për taksat që i detyrohemi të gjithë shtetit amerikan. U tregova edhe një rast tjetër të një këngëtareje shqiptare nga Mali i Zi, e cila e ka të ndaluar hyrjen në Sh.B.A. për të dhënë koncerte derisa t’i shlyejë shtetit amerikan detyrimet financiare taksore që i janë ngarkuar nga dhënia e koncerteve të ndryshme në Sh.B.A.
Habia e tyre, sikur iu shtua në fytyrë…
Nuk po ndjehesha shumë i kënaqur me kafenë që po pinim. Pash, që atmosfera e bukur dhe gazmore në fillimet e bisedës sonë ishte kthyer në hutim, mërzitje, mendime. Madje edhe kupat me kafe përpara tyre, sikur po harroheshin për t’u pirë.
Ne shqiptarët, kemi një zakon; kur na vjen miku në shtëpi, pavarësisht kafesë që pijmë dhe bisedës së ngrohtë dhe miqësore që zhvillohet, nëse nuk shtrohemi në tavolinën e ngrënies për drekë ose për darkë, na duket, sikur nuk e kemi kënaqur mikun.
Ashtu po ndjehesha edhe unë në atë bisedë me miqtë. Para se të ndahesha me ta, i ftova të darkojmë pas dy ditësh në një restorant luksoz në Long Island (Long Aijland) pronë e një bashkatdhetares sonë kantautore.
Nuk më kundërshtuan, e mirëpritën ftesën time, ndoshta edhe me shpresë se mund të kishin bashkpunim me artisten, meqenëse ishte edhe pronare e lokalit.
E kam falenderuar shumë, shumë, pronaren e lokalit në Long Island, jo vetëm që na mirëpriti me buzagaz, ashtu siç është në tipin e saj, por në fund, para se të largoheshim na tha: – Mirësenaerdhët dhe, darkën e keni të paguar nga unë sonte.
Pasi u ndava me miqtë duke u përqafuar dhe me premtimin se do takoheshim edhe herë të tjera për të pirë kafe, u duk, sikur qellimi i takimit të tyre me mua dështoi.
Duke u kthyer për në shtëpi, mendja po më rrinte tek ai takim dhe biseda që kishim zhvilluar. “Play back!” “Ti ke shumë vite larguar nga Shqipëria dhe ndoshta nuk e di, por sot gjithandej punohet me play back…” Fjalët që më kishte thënë këngëtarja gjatë bisedës po më tingëllonin në vesh.
Është e vërtetë, kam pothuajse 25 vjet larguar nga Shqipëria, por gjatë këtyre viteve kam patur rastin të kem qenë pjesëmarrës në shumë aktivitete muzikore, të kem ndjekur nga afër edhe këngëtarët që këndojnë live përpara bashkatdhetarëve pa iu dridhur qerpiku që “çajnë” sallat e mëdha me zërin e tyre voluminoz ,melodioz. Kam ndjekur nga afër Aurela Gaçen, për të cilën kam shkruar edhe shkrimin me titull: “Një këngë për Aurelën”, kam ndjekur nga afër këngëtarët e mirënjohur Gëzim Nikaj, Morena Reka, Merita Halili, Kino, Luljeta Pëllumbi, … duke u përballur drejtpërsëdrejti me publikun me zërin e tyre, jo me play back duke na dhënë edhe kënaqësinë e madhe.
Kam ndjekur nga afër aktivitetin më të rëndësishëm kulturor artistik muzikor që zhvillohet në New York, Festivalin e përvitshëm Folklorik, organizuar nga Kisha Kalotike Shqiptare “Zoja e Shkodrës” që nuk na fyejnë me play back, por këndojnë live me zërat e tyre të mrekullueshëm.
Gjatë këtyre 25 viteve larguar nga Shqipëria, kam patur rastin, nëpërmjet internetit të ndjek edhe festivalet e përvitshme të këngës në radiotelevizion, zhvilluar në fund të dhjetorit në Tiranë.
Përveç se qesharake, ndjej dhimbje për atë çfarë shikoj tek muzikantët, tek drejtuesit e orkestrës që mbajnë kufjet në vesh ndërsa interpretojnë edhe pse pretendohet se festivali zhvillohet live me shumicën e këngëve të përzgjedhura për festival që nuk u kuptohen fjalët këngëtarëve gjatë interpretimit, që këngët e kanë jetën e shkurtër në memorien e dëgjuesve.
“Play back”! Nëse do ti rikthehemi viteve të para 90-tës, ndjejmë kënaqësi kur i shikojmë edhe sot e kësaj dite të regjistruara. Mjeshtrat drejtues të orkestrës: Ferdinant Deda, Eno Koço, Ermir Krantja, e drejtonin orkestrën mjeshtërisht, pa kufjet në vesh siç i shikojmë sot nëpër festivale drejtuesit e orkestrës.
Muzikantët e orkestrës para vitit 90-të nuk mbanin kufje në vesh gjatë interpretimit në shoqërimin e këngëve, siç i shohim sot në orkestrën e festivalit të këngës në radiotelevizion.
Ndjen emocione, kënaqësi, kur sheh aktivitetet e tjera muzikore që zhvillohen live, siç është “Gjeniu i vogël.
Ndjen neveri dhe fyerje kur shikon se si këngëtarët mundohen të “këndojnë” fallco me hapjen dhe mbylljen e gojës, lëvizjen e duarve sipas ritmit të këngës së incizuar.
Mjaft më me play back.
* Që nga ajo natë, që u ndamë edhe si miq, nuk kam më kontakte me këngëtaren dhe me dy shoqëruesit e saj. Nuk komunikojmë as me telefon, as me mesazhe e-mail, sms edhe pse unë disa herë u kam telefonuar, u kam lënë edhe mesazh…