Prof.dr. Eshref Ymeri-Santa Barbara/
Në mbrëmjen e 26 tetorit, kur u ktheva në Kaliforni me time shoqe, në tryezën time të punës në familjen e tim biri, gjeta librin me titull:
“Çështja kolaboracionizëm e të tjera. T’i gjykojmë”.
Autor i librit është intelektuali i shquar Mërgim Korça. Libri është botuar në një format të bukur, në kapakun e të cilit, në një sfond kuqezi, është shqiponja dykrenore. Ka një vëllim pre 519 faqesh dhe është botuar në Detroid në vitin 2014. Librin ma kishte dërguar kur unë ndodhesha në atdhe.
Dikur, gjatë një letërkëmbimi me postë elektronike me inxhinier Mërgimin, pasi kisha ndjekur në internet disa studime shkencore dhe hulumtime të tij nga fusha e historisë, i pata shprehur dëshirën që ai t’i botonte ato si libra më vete. Por e vërteta ishte se unë nuk e dija që ai tashmë ato i kishte përmbledhur dhe botuar në libra dhe më pati premtuar se do të m’i dërgonte për t’i lexuar.
Dhe ja, tani kam para vetes këtë libër mjaft interesant, të cilin e lexova brenda javës. Është një vepër shkencore që i bën nder historiografisë shqiptare.
Ajo që më ka lënë mbresa të thella në këtë libër, është fakti që zotëria Mërgim Korça operon vetëm me të vërtetën, të cilën e ka yll karvani në punën kërkimore shumëvjeçare që ka bërë, për të siguruar të dhëna burimore që hedhin dritë mbi veprimtarinë e shumë figurave të shquara të kombit shqiptar, qoftë në periudhën para luftës, qoftë gjatë viteve të luftës dhe më pas, deri në ditët tona.
Që gjatë viteve të shkollës dhe në universitet, fjalët “kolaboracionist” dhe “kolaboracionizëm” na ishin regjistruar në kujtesë si simbol i së keqes. Sepse propaganda komuniste i kishte identifikuar ato me fjalët “tradhtar” dhe “tradhti”.
Në këtë libër, autori ndalet gjatë dhe, mbi bazën e fakteve, analizon domethënien e këtyre dy fjalëve në realitetin shqiptar të viteve të Luftës II Botërore. Në këtë kontekst, me gjakftohtësinë e një studiuesi që qëndron i sigurt në truallin e së vërtetës, ai analizon veprimtarinë e dy figurave kryesore të historisë së luftës, atë të Mustafa Krujës dhe atë të Enver Hoxhës.
Në vlerësimin e figurës së Mustafa Krujës, ai nuk niset aspak nga simpatitë personale, por nga vlerësimet që i kanë bërë personalitete të larta politike italiane të periudhës së pushtimit fashist të vendit tonë. Me këtë rast, autori citon Françesko Jakomonin, ish-mëkëmbësin e mbretit italian në Shqipëri, i cili, në librin me titull “Politika e Italisë në Shqipëri”, shkruan për Mustafa Krujën:
“Në krye të qeverisë shqiptare duhej vënë një njeri, i cili, për të kaluarën e tij të ishte i njohur si një eksponent me autoritet i nacionalizmës shqiptare dhe gjithashtu për vendin e tij ta kish rrezikuar edhe jetën e tij. E, pra, ai njeri është Mustafa Kruja” (f. 141).
Dhe më poshtë jepet vlerësimi i ministrit të jashtëm italian, kontit Çiano, për Mustafa Krujën, vlerësim ky që është bërë më 10 nëntor 1941:
“… Jakomoni propozon ndryshimin e qeverisë në Shqipëri. Kruja në vendin e Verlacit. Kjo nënkupton një vazhdim lëshimesh drejt ekstremistëve të nacionalizmës shqiptare” (po aty).
Në vazhdim, autori hedh dritë edhe mbi ca fakte të tjera që nxjerrin në pah të vërtetën se ç’përfaqësonte në vetvete Mustafa Kruja, si një intelektual i shquar dhe një nacionalist i vendosur i kombit shqiptar. Ai shkruan:
“Kur i propozuan drejtimin e qeverisë, Mustafa Kruja, ndërmjet shumë kushteve, paraqiti edhe kërkesën themelore që Flamurit Kombëtar t’i hiqeshin dy sëpatat e fashizmit (për anë shqiponjës) si edhe nyja e Shtëpisë Savoia (ndër këmbët e Shqiponjës), e në mes dy krenave të shqiponjës, lart të vihej përkrenarja e Skënderbeut. Kësisoj me kushtin që vuri Mustafa Kruja, Shqipëria tashmë, që nga shkurti i vitit 1942, si Simbol Kombëtar do të kishte Flamurin e Kastriotëve. Por kurrë përgjatë diktaturës jo që nuk u fol lidhur me këtë moment kyç të historisë sonë, ku u pa me fakte se qeveria Kruja po fillonte t’i vinte mirë sinoret mes shtetit shqiptar dhe shtetit italian, pa le të publikoheshin dy fotografitë, e para ku në emër të parlamentit shqiptar si edhe të qeverisë, z. Ekrem Bej Vlora lexon falënderimin për rivendosjen e Flamurit tonë Kombëtar, dhe e dyta, ku nga selia e Luogotenencës, në praninë e mijëra vetëve, nga ballkoni shpalosej Flamuri ynë Kombëtar i trashëgimisë patriotike (Të gjitha këto dokumente si edhe fotografi gjenden në Arkivin e Shtetit)” (f. 141-142).
Pra, ja cili ishte Mustafa Kruja, që, me formimin e tij prej nacionalisti të shquar, bëri një kompromis, një kolaboracion me italianët, i cili, siç e nxjerr me shumë të drejtë në spikamë zotëria Mërgim Korça, ishte në shërbim të atdheut.
Po Enver Hoxha çfarë kolaboracioni bëri me sllavët? Autori ka nënvizuar me fakte se ai bëri një kolaboracion tradhtar, pra, në dëm të interesave kombëtare. Bazat e këtij kolaboracionizmi tradhtar të Enver Hoxhës u hodhën në mbledhjen themeluese të Partisë Komuniste të 08 nëntorit 1941, ku qe aprovuar një Rezolutë, të cilën e patën përgatitur paraprakisht Miladin Popoviçi dhe Dushan Mugosha. Pikërisht në atë Rezolutë u mboll fara e antinacionalizmit dhe u theksua rreziku që vinte (për shovinizmin jugosllav, sigurisht) nga nacionalizmi shqiptar, i cili kishte si pikësynim ribashkimin e trojeve tona etnike në një shtet kombëtar.
Autori i librit sjell një fakt mjaft interesant nga Plenumi II i Beratit që u zhvillua në periudhën mes 23 dhe 27 nëntorit 1944. Emisari jugosllav në atë plenum, Velimir Stojniçi, pati deklaruar:
“Shqipëria jo që nuk e rrit dot ekonominë e saj, por as e zhvillon dot atë sepse imperializmi do ta gëlltiste;… e vetmja zgjidhje e saj është të bashkohet në një konferderatë me Jugosllavinë…” (f. 105).
Ky ishte një poshtërim i rëndë që Velimir Stojniçi i bënte haptazi vendit tonë, por askush nga të pranishmit nuk pati burrërinë t’i tregonte vendin këtij emisari të shovinizmit jugosllav.
Në vijim autori sjell një citat mjaft domethënës nga një fjalim i Enver Hoxhës, në të cilin zbulohet açik tradhtia e tij e hapur në shërbim të serbosllavizmit.
Tre vjet më vonë dhe pikërisht më 15 dhjetor 1947, Enver Hoxha, i mbrujtur mirë tashmë me kolaboracionizmin tradhtar me shovinizmin jugosllav, në mbledhjen e Byrosë Politike del me këtë deklaratë publike, duke vazhduar poshtërimin e vendit të vet, sipas shembullit të Velimir Stojniçit tre vjet më parë:
“Duhet ta fitojmë kohën e humbur e të bëjmë sa më shpejt bashkimin DE FACTO të Shqipërisë me Jugosllavinë në të gjitha fushat (parti, ekonomi, ushtri, etj.), se Shqipëria nuk mund të qëndrojë si shtet i pavarur dhe aq më pak të ndërtojë socializmin pa u bashkuar me Jugosllavinë…” (po aty).
Kjo deklaratë përbën një akt të lartë tradhtie të Enver Hoxhës, të cilën, siç vë në dukje autori, edhe pas prishjes së marrëdhënieve me Jugosllavinë, historianët nuk patën marrë kurrë guximin ta botonin në faqet e librave të tyre.
Në faqet e këtij libri, zotëria Mërgim Korça u ka bërë një homazh të shkëlqyer shumë figurave të shquara të kombit shqiptar, të cilat diktatura e egër komuniste e Enver Hoxhës i nxiu, i poshtëroi, i zhduku fizikisht apo i kalbi nëpër burgje dhe kampe internimi, duke vënë në jetë platformën antishqiptare të shovinizmit jugosllav për përçarjen e popullit shqiptar dhe për përplasjen e tij në dallgët e luftës civile dhe të luftës së klasave, pasojat e dhimbshme të së cilës vazhdojnë të jenë të dukshme edhe në ditët tona.
Në faqet e këtij libri bie në sy polemika e autorit me ish-kreun e Ministrisë së Punëve të Jashtme, Haxhinasto, për problemin e Çamërisë dhe sidomos për punën e emërvendeve (toponimeve). Nga kjo polemikë lexuesi kupton dhe bindet se Tirana zyrtare, në qëndrimin ndaj Çështjes Kombëtare Shqiptare, vazhdon të ndjekë traditat antikombëtare të politikës së Enver Hoxhës.
Një hapësirë të konsiderueshme në këtë libër e zënë polemikat që autori bën me disa historianë, të cilët, të edukuar dhe të brumosur në kushtet e diktaturës komuniste gati gjysmëshekullore, jo vetëm që nuk guxojnë t’i rishikojnë qëndrimet e tyre të dikurshme antishkencore, por kanë edhe kuturinë t’i mbrojnë ato në një mënyrë paradoksale edhe pas vendosjes së sistemit pluralist. Autori u bën thirrje këtyre historianëve të çlirohen nga vargonjtë e ideologjisë antikombëtare që mbolli dhe përhapi Enver Hoxha për shtrembërimin e fakteve historike dhe t’u kthehen dokumenteve arkivore. Sepse në këto dokumente prehen faktet e pakundërshtueshme për vlerësimin e mjaft personaliteteve të historisë së popullit tonë, emrat e të cilëve diktatura komuniste enveriane i mbylli në kasafortën e heshtjes së madhe. Por historianët e lartpërmendur jo vetëm që nuk reflektojnë ndaj thirrjes së këtij studiuesi dhe hulumtuesi të talentuar, por edhe i kundërvihen me pretekstin se zotëria Mërgim Korça nuk është historian dhe s’ka pse shkel në “sinoret” e tyre!!! Kjo është një kundërvënie mjerane. Sepse sot arkivat nuk janë më të mbyllura për dikë e të hapura për dikë tjetër, si në kohën e diktaturës. Të drejtën për të hyrë në ato arkiva për qëllime hulumtimi dhe studimi shkencor, e gëzon çdo qytetar i vendit tonë. Pikërisht hulumtime dhe studime të tilla ka bërë edhe autori i nderuar Mërgim Korça, i cili, me përgatitjen e tij erudite dhe me njohjen disa gjuhëve të huaja, nga faqet e këtij libri u ka folur lexuesve vetëm me gjuhën e së vërtetës, vetëm me gjuhën e fakteve, çka dëshmon më së miri për formimin e tij si një intelektual me horizont të gjerë kulturor dhe me vetëdije të lartë kombëtare.
Santa Barbara, Kaliforni
06 nëntor 2015
Një heshtje kuptimplote
Prof.dr. Eshref Ymeri/
Në emisionin e tij të përhershëm dhe mjaft interesant, gazetari i mirënjohur Rezart Xhaxhiu, më 05 tetor 2015 kishte ftuar në studio kreun e Komitetit për Mbrojtjen e Autoqefalisë së Kishës Ortodokse të Shqipërisë Atë Nikolla Markun. Në atë emision, Xhaxhiu i drejtoi mjaft pyetje Atë Nikolla Markut, të cilat lidhen me qëndrimin e këtij të fundit ndaj Anastas Janullatosit. Atë Nikolla Marku, në një hark të konsiderueshëm kohor, ka ngritur zërin e tij të fuqishëm dhe ka kërkuar me këmbëngulje që Janullatosi të largohet nga vendi ynë, sepse misionin e tij ai e ka përfunduar.
Atë Nikolla Marku është figurë e respektuar e ortodoksisë shqiptare dhe mbetet një trashëgimtar i denjë dhe i nderuar i veprës së Fan Nolit, themeluesit të pavarësisë së Kishës Ortodokse të Shqipërisë. Tufa e servilëve dhe e sahanlëpirësve të Janullatosit që enden natë e ditë rreth veladonit të tij antishqiptar, kanë shpifur për Atë Nikolla Markun, duke e akuzuar si përçarës të ortodoksisë shqiptare. Në të vërtetë, përçarës i ortodoksisë shqiptare, që prej 02 gushtit të vitit 1992 dhe deri tani, ka qenë dhe vazhdon të mbetet Janullatosi, që përfaqëson një vatër infeksioni të rëndë grek në Shqipëri.
Në përgjigjet që u dha pyetjeve të gazetarit Xhaxhiu se pse duhet të largohet Janullatosi nga Shqipëria, Atë Nikolla Marku radhiti një sërë arsyesh dhe faktesh që dëshmojnë se Janullatosi ndodhet në Shqipëri si emisar i kishës shoviniste greke dhe i shovinizmit grekokaragjoz që kanë si pikësynim greqizimin e Shqipërisë së Jugut. Por, pas dy ditësh, në emisionin e Xhaxhiut shfaqet mësuesi i katekizmit Miron Cako, mbrojtës i zellshëm i Janullatosit, i cili sulmoi me shpifje Atë Nikolla Markun. Miron Cako shpifi në mënyrën më të padenjë si për shkollën Normale të Elbasanit, ashtu edhe për arsimimin e Atë Nikollës.
Stallierit të Janullatosit Miron Cako dhe tërë stallierëve të tjerë që vërtiten rreth veladonit të Janullatosit, u duhet kujtuar se At Nikolla Mrku e ka arsimimin përkatës për të ushtruar detyrën e vet si prift që meshon në kishën Shën Maria të Elbasanit.
Në Deklaratën që Arqimandrit Theofan Koja ka lëshuar më 01 gusht 1995, thuhet:
“Unë i nënshkruari Arqimandrit Theofan Koja, deklaroj me përgjegjësinë time prej kleriku të lartë se zoti Nikolla Marku, banues në Elbasan, ka mbaruar Seminarin Teologjik Ortodoks Intensiv të Durrësit, i cili filloi më datën 07 shkurt 1992 deri më 15 maj 1994”.
Dhe Arqimandrit Theofani e mbyll deklaratën e vet me fjalët:
“Perëndia i bekoftë ata që i shërbejnë Çështjes së Lartë Kombëtare Shqiptare”.
Në letrën që Aleko Dhima i drejton At Nikolla Markut më 12 qershor 1993, thuhet se e njeh atë si autoritet të Kishës Shën Maria të Elbasanit dhe i rekomandon që të sigurohen të dhëna nga Zyra e Kadastrës së Rrethit të Elbasanit për pronat e kishave dhe të manastireve.
Në Deklaratën që Sekretatari i Përgjithshëm i Kryesisë së Kishës Ortodoksel Autoqefale të Shqipërisë Aleko Dhima ka lëshuar më 03 nëntor 1993, thuhet:
“Deklaroj se zoti Nikolla Marku prej 6 muajsh është aktivizuar në problemet e Kishës Ortodokse, duke e pasur një aktivist shumë të mirë. Kohët e fundit, Kryesia e Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë ka vendosur që z. Nikolla Marku ta bëjë prift në Rrethin e Elbasanit”.
Kjo Deklaratë shoqërohet me firmën e Aleko Dhimës dhe me vulën e Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë.
Sipas dëshmisë ORDINATION – GRAMATA, me nr. 527, datë 02 tetor1995, të lëshuar në qytetin Bitola dhe të firmosur nga Mitropoliti Petar, Atë Nikolla Marku është shuguruar prift nga Sinodi i Shenjtë i Maqedonisë.
Shpifjeve të ulëta të stallierëve dhe të sahanlëpirësve të Janullatosit, që kanë arritur të shndërrohen në bandë që veprojnë kundër interesave tona kombëtare, Atë Nikolla Marku u është përgjigjur si më poshtë:
“Bandës Janullatos, duhet t’i përgjigjemi fort, për të pastruar poshtërsitë dhe invazionin ekonomik tepër të rrezikshëm. Këtë duhet ta kuptojmë të gjithë dhe se kjo punë do burra shteti e patriotizëm pa interes.
Skandali i radhës do të jetë kur Janullatosi nuk do të jetë kryepeshkop për arsye të ligjeve të Zotit. Banda Janullatos do të zgjedhë përsëri një grek në krye të kishës. Janë menduar të gjitha me kohë. Çfarë do të bëjmë ne? Ne duhet të jemi bashkë për ta shembur këtë invazion të pastër grek në dëm të Shqipërisë.
Banda Janullatos nuk është çështje ortodoksësh shqiptarë, është çështje e të gjithëve. Banda Janullatos shoqërohet në historinë e saj me skandale antishqiptare, që nga ndërrimi i statutit të kishës, zhvarrimet në Kosinë, ngjarja në Permet, regjistrimi i popullsisë, mbështetja për Agimin e Artë, bllokimet në kufi të emigrantëve, operacionet fshesa të policisë greke, heshtja për krimet e luftës në Kosovë, mosmbajtja e meshës për viktimat e gjenocidit grek ndaj shqiptarëve në Çamëri, përdorimi i gjuhës greke në kishat shqiptare dhe forume ndërkombëtare, bizneset e tipit coza nostra në Shqipëri, njohja si kryetarë shteti dhe kryeministra jo të Shqipërisë, por ata të Greqisë, ndërtime kishash të stilit grek, zhdukja e ikonave shqiptare me vlera historike, konvertim të shqiptarëve në grekë, përdorim të shtetit grek si presion ndaj Shqipërisë si dhe shumë të tjera. Dhe sa gjëra duhet të bëjë banda Janullatos ndaj Shqipërisë? Dhe sa njerëz do të korruptojë me ryshfete për t’i hedhur kundër atdheut të tyre?” (Citohet sipas: Atë Nikolla Marku. “Kush do të jetë skandali i radhës Janullatos e kompani”. Marrë nga faqja e internetit “silkAT NIKOLLA MARKU natle”. 14 tetor 2015).
Në një reagim të paradokohshëm të Kryeministrit Rama lidhur me zhurmën që bëri Janullatosi dhe skota rreth tij për të ashtuquajturën kishë e Shën Thanasit në Dhërmi, thuhet:
“Do ta rindërtojmë kishën, ishte djepi i gjuhës shqipe, grekët s’kanë të drejta mbi besimin tonë” (Citohet sipas: “Kryeministri që u thotë grekëve të vërtetën”. Marrë nga faqja e internetit e gazetës “Telegraf”. 01 shtator 2015).
Duke iu drejtuar mashës së Janullatosit Vangjel Dule në interpelancën që ky i fundit pati kërkuar në parlament, Kryeministri Rama tha:
““Ju e keni përdorur fenë shpesh për të bërë politikë… Ortodoksët shqiptarë nuk kanë qenë dhe nuk janë kurrë grekë, liria e tyre fetare nuk është në asnjë juridiksion tjetër përveç atij shqiptar” (Citohet sipas: “Edi Rama debat me kreun e PBDNJ-së: Jam mëkatar si ti, Vangjel Dule!”. Marrë nga faqja e internetit e gazetës “Koha Jonë”. 15 tetor 2015).
Këto deklarata të Kryeministrit Rama të bëjnë të besosh se Kishës Ortodokse dikur Fanoliane, do t’i kthehet pavarësia dhe ajo do të shpëtojë nga thonjtë e kishës shoviniste greke dhe të shtetit shovinist grekokaragjoz. Por heshtja jo vetëm e Kryeministrit Rama, por edhe e Presidentit Nishani dhe e Kryetarit të parlamentit Ilir Meta ndaj Përkujtesës së Shoqatës Atdhetare-Kulturore “Labëria”, Vlorë, që u është drejtuar atyre më 18 shtator 2015 dhe që në të kërkohet largimi i Janullatosit nga Shqipëria, dëshmon se tre krerët kryesorë të shtetit shqiptarë kanë mbetur peng të kishës shoviniste greke dhe të shovinizmit grekokaragjoz.
Në mungesë të përgjigjes së tre krerëve kryesorë të shtetit shqiptar, Shoqata Atdhetare-Kulturore “Labëria”, Vlorë, u detyrua që Përkujtesën, më 06 tetor 2015, t’ua dërgonte për botim gazetave kryesore që dalin në Tiranë, si “Telegraf”, “Panorama”, “Dita”, “Shekulli”, “Sot”, “Zëri i Popullit”, “55”, “Nacional” e ndonjë tjetër. Por, fatkeqësisht, edhe këto organe shtypi nuk pranuan ta botonin. Atëherë Shoqata në fjalë vendosi që Përkujtesën t’ua niste për botim 11 gazetave elektronike, të cilat e bënë publike në faqet e tyre. Në Shënimin që shoqëronte Pëkujtesën për gazetat elektronike, thuhet:
“Kjo Përkujtesë u është dërguar tre personaliteteve të vendit: Presidentit Bujar Nishani, Kryeministrit Edi Rama, Kryetarit të Parlamentit Ilir Meta dhe deputetit të Vlorës Koço Kokëdhima, më 18 Shtator 2015, me letër me përgjigje; na është kthyer përgjigjja vetëm për marrjen e të katër letrave më datën 21 shtator 2015. Pritëm një gjysmë muaji dhe, meqenëse nuk pati reagim nga të mëdhenjtë tanë, më datën 06 Tetor 2015 e nisëm Përkujtesën në disa nga gazetat kryesore që botohen në Tiranë, si: “Telegraf”, “Panorama”, “Dita”, “Shekulli”, “Sot”, “Zëri i Popullit”, “55”, “Nacional” e ndonjë tjetër, por deri më sot asnjëra prej tyre nuk e botoi. Kështu që po e botojmë në faqet e internetit në gazetat elektronike. Nderim për botuesit online!
Vlorë, 16 tetor 2015”
Heshtja e krerëve kryesorë të shtetit shqiptar dhe e organeve të lartpërmendura të shtypit të Tiranës ndaj Përkujtesës së Shoqatës Kulturore-Atdhetare “Labëria”, Vlorë, është mjaft kuptimplote, sepse dëshmon për një të vërtetë tragjike në realitetin shqiptar të ditëve tona: krerët kryesorë të politikës shqiptare, politika shqiptare dhe mjetet e informimit masiv në Shqipëri kanë rënë në gjunjë para kishës shoviniste greke dhe shovinizmit grekokaragjoz dhe vazhdojnë të tërhiqen zvarrë para tyre gjatë një periudhe prej një çerek shekulli. Kjo është edhe arsyeja kryesore që askush nga krerët kryesorë të politikës shqiptare, askush nga përfaqësuesit e mjeteve të informimit masiv në Shqipëri, nuk shkon të takohet dhe të bisedojë me priftin mjaft të nderuar dhe të respektuar Atë Nikolla Maku në Kishën Shën Maria të Elbasanit. Këtu nuk mund të lë pa përmendur vetëm një përfaqësues të shtypit dhe të publicistikës shqiptare, zotërinë Artur Zheji, i cili, në mjediset e Kishës Shën Maria të Elbasanit, në mbrëmjen e 31 janarit të vitit 2012, në nderim të Atë Nikolla Markut, pati përgatitur një emision-intervistë të posaçme me titull “360º. Marrëdhëniet Shqiptaro-greke. Një paqe e armatosur”, që e transmetoi kanali TV News 24. Ndaj këtij qëndrimi mjaft dinjitoz dhe me theks të veçantë kombëtar, unë asokohe pata reaguar me një artikull me titull “Një leksion fort i qëlluar i zotit Artur Zhej për klasën politike të Tiranës”, të shoqëruar me një aforizëm të shkëlqyer të Monteskjesë:“Poshtërsitë e mëdha bëhen nga urrejtja, poshtërsitë e vogla bëhen nga frika” dhe të botuar në faqet e internetit më 04 shkurt 2013.
Nuk mund të lë pa përmendur, gjithashtu, faktin që i vetmi politikan dhe Kryetar i Aleancës Kuq e Zi, zotëria Kreshnik Spahiu, para zgjedhjeve parlamentare të vitit 2013, i pati bërë një vizitë Atë Nikolla Markut po në mjediset e Kishës Shën Maria të Elbasanit dhe pati kërkuar largimin e Janullatosit nga Shqipëria.
Askush tjetër nga përfaqësuesit e Tiranës zyrtare dhe të mjeteve të informimit masiv nuk ka guxuar dhe nuk guxon të shkojë e të trokasë në derën e Kishës Shën Maria të Elbasanit, për t’u takuar me Atë Nikolla Markun. Sepse u ka hyrë në palcë frika nga Janullatosi, nga kisha shoviniste greke dhe nga shovinizmi grekokaragjoz, Prandaj edhe e kanë tradhtuar veprën e Fan Nolit dhe e kanë shkelur me këmbë shqetësimin e tij kur deklaronte:
“Pas vdekjes sime kishën ortodokse do ta pushtojnë grekët”, siç edhe e kanë pushtuar konkretisht që prej 02 gushtit të vitit 1992 dhe që historiani grek Nikolas Stavros e quan fakt të kryer kur deklaron se “hedhja në dorë e kishës ortodokse shqiptare është fitorja jonë më e madhe e shek. XX”.
Me izolimin që i bëjnë At Nikolla Markut dhe Kishës Shën Maria të Elbasanit, klasa politike e Tiranës dhe mbarë mjetet e informimit masiv që tërhiqen zvarrë pas saj, fyejnë rëndë mbarë ortodoksët e Elbasanit që respektojnë kishën në fjalë dhe vërtetojnë me fakte se kanë një çerek shekulli që e kanë tradhtuar veprën e Fan Nolit dhe të Ahmet Zogut dhe janë shndërruar në raja të neveritshëm të Athinës zyrtare.
Atë Nikolla Marku ngre zërin dhe thotë se mbrojtja e dinjitetit tonë kombëtar para kishës shoviniste greke dhe shovinizmit grekokaragjoz “do burra shteti e patriotizëm pa interes”.
Po ku t’i gjejmë ata burra shteti, si Pandeli Evangjeli, Fan Noli dhe Ahmet Zogu? Ata kanë vdekur. Le të shpresojmë se të tillë burra shteti do të rilindin ndonjëherë. Patëm shumë shpresa te Aleanca Kuq e Zi dhe nuk e dimë nëse ajo do t’i rikthehet herëdokur rolit që pati marrë përsipër dy-tre vjet më parë për ringjalljen e frymës së nacionalizmit shqiptar, themelet e të cilit i patën hedhur rilindasit tanë të mëdhenj në gjysmën e dytë të shek. XIX.
Tiranë 24 tetor 2015
…Romakët shkrimin e tyre e morën nga ilirët
Sa për sqarim/
Nga Prof.dr. Eshref Ymeri/
Në artikullin e vet me titull:
“Zbulimi në arkivat e Vatikanit. Shkrimi më i vjetër i Shqipes, ja ç’shkruhej më 1210”, të botuar në internet më 09 tetor 2015, zotëria Sitki Cerekja flet për Guljelm Adamin, “.., i cili në vitin 1332 shkroi me porosi të papës Gjon XXII, traktatin “Directorium ad passagium faciendum”, duke i bërë kështu edhe një relacion Filipit VI Valua, mbretit të Francës, me titull: “DIRECTORIUM AD PASSAGIUM FACIENDUM (UDHËZIM PËR TË KRYER KALIMIN [E DETIT], ku jep të dhëna për Shqipërinë dhe shqiptarët. Këtu gjejmë edhe fjalinë e famëshme që e bëri të njohur në histori: “Dhe megjithëse shqiptarët kanë një gjuhë krejt tjetër dhe të ndryshme nga latinët, ata kanë shkronjat latine në përdorim dhe në të gjithë librat e tyre”.
Në realitet, e vërteta për ato shkronjat “latine” që kanë pasur “në përdorim” shqiptarët, qëndron krejt ndryshe. Sepse Gaius Plinius Secundus, i njohur si Plini Plaku (23-79 e.r.), një natyralist i famshëm romak ky, që botoi në vitin 77 serinë madhështore prej 37 vëllimesh për historinë natyrore, të titulluar “Naturalis Historiae” (Historia e Natyrës) , në vëllimin VII, shkruan:
“Ilirët (arbërit) kanë krijuar të parin alfabet dhe romakët shkrimin e tyre e morën nga ilirët”.
Një tjetër shkencëtar i njohur, profesori hungarez Imre Toth, specialist i sllavistikës, në një libër të vetin që ua ka kushtuar Kirilit dhe Metodit, dy krijuesve të alfabetit të sllavishtes së vjetër, të botuar në Sofje, në gjuhën bullgare, në vitin 1981, thekson se, gjatë punës për krijimin e atij alfabeti, ata u mbështetën në shtatë burime. Mes këtyre burimeve, burimi i tretë (f. 60 e librit në fjalë) ishte staro allbansko pismo (shkrimi i vjetër shqip). Dihet që Kirili dhe Metodi e krijuan alfabetin e sllavishtes së vjetër në shek. IX (viti 860). Ta quash shkrimin shqip të vjetër në shek. IX, do të thotë që “mosha” e tij duhet të jetë mijëravjeçare.
Me sa duket, kryepeshkopi i Tivarit Guljelm Adami, nuk e ka pasur informacionin e duhur për huazimin e alfabetit ilir nga ana e romakëve. Ose edhe mund ta ketë pasur këtë informacion, por e mohon qëllimisht të vërtetën historike për rrënjët e lashta të gjuhës shqipe. Sepse e kam të vështirë ta besoj që Guljelm Adami nuk ka pasur dijeni për rrënimin e kulturës mijëravjeçare iliro-epirote nga ana e gjenerali romak Paul Emile, i cili, me urdhër të senatit romak, në vitin 168 p.e.r., rrafshoi 70 qytete ilire, i vuri zjarrin të gjithë kulturës ilire dhe shiti si skllevër 150 mijë banorë vendës.
Tiranë, 19 tetor 2015
Dy fjalë për nobelisten Svjetllana Aleksijeviç
Nga Prof.dr. Eshref Ymeri/
Shkrimtarja, gazetarja dhe skenaristja e filmave dokumentarë Svjetllana Aleksijeviç, me baba bjellorus dhe me nënë ukrainase, ka lindur më 31 maj 1948 në qytetin Stanisllav të Ukrainës, i cili pas vitit 1962 është riemërtuar Ivano-Frankovsk. Ka punuar si mësuese e historisë dhe e gjuhës gjermane. Ajo u bë shumë e njohur me librat që pati shkruar në gjininë e prozës artistike-dokumentare.
Libri i parë i saj titullohet “Lufta nuk ka fytyrë femre”, të cilin e pati shkruar në vitin 1983. Kjo novelë dokumentare, e bazuar në regjistrimin e rrëfenjave të grave pjesëmarrëse në luftën kundër agresionit hitlerian, qe botuar për herë të parë në revistën “Tetori” (Oktjabr) në vitin 1984. Një pjesë të atyre rrëfenja-kujtimeve censura i pati flakur nga libri, sepse autoren e akuzuan për pacifizëm, për natyralizëm dhe për errësim të figurës heroike të gruas sovjetike. Në botimet e mëvonshme, pjesët e hequra u rivendosën në libër. Në vitin 1985 libri doli nga shtypi si botim më vete, njëhohësisht në disa shtëpi botuese, me një tirazh të përgjithshëm që arriti në dy milionë kopje në fund të viteve ’80.
Libri i dytë titullohet “Dëshmitarët e fundit: një libër rrëfenjash jo për fëmijë”. Doli nga shtypi në vitin 1985 dhe në botimet në vijim qe titulluar sipas varianteve të nëntitullit “Solo për zëra fëmijësh”, “Njëqind këngë djepi jo për fëmijë”. Për krijimin e kësaj vepre, autorja është mbështetur në kujtimet e viteve të luftës të atyre që e patën përjetuar atë në moshën e fëmijërisë.
Libri i tretë, me titull “Çunat prej zinku” u botua në vitin 1989. Në të pasqyrohen rrëfenja për agresionin e trupave sovjetike në Afganistan, të cilat përcillen me fjalët e nënave që humbën bijtë e tyre në atë luftë.
Libri i katërt që mban titullin “Të yshtur nga vdekja”, e pa dritën e botimit në vitin 1993. Ai i kushtohet problemit të vetëvrasjeve që lindi në epokën e ndryshimeve të theksuara sociale në ish-Bashkimin Sovjetik.
Në vitin 1997 shkrimtarja u dhuroi lexuesve librin e pestë me titull “Lutje (falje) për Çernobilin”. Kjo vepër ka në themel biseda me dëshmitarë të katastrofës së Çernobilit.
Në vitin 2013 shkrimtarja nxori nga shtypi librin “Koha second hend”, në të cilin trajton problemin e ndikimit të historisë së vendit mbi vetëdijen e qytetarëve dhe, më konkretisht, formimin e dukurisë së “njeriut sovjetik”.
Të gjitha veprat e shkrimtares Svjetllana Aleksijeviç formojnë ciklin “Zërat e utopisë”. Ajo po e vazhdon punën për këtë cikël.
Këtu do të ndalem shkurtimisht në veprën e parë të saj “Lufta nuk ka fytyrë femre”. Për krijimin e kësaj vepre, autorja ka pyetur më shumë se 800 gra që patën marrë pjesë në frontet e luftës. Pikërisht mbresat e tyre janë përfshirë në këtë libër. Pas botimit të librit, autores filluan t’i vinin letra edhe nga meshkuj që kishin qenë në vijën e parë të fronteve të luftës.
Në librat që i janë kushtuar viteve të luftës, në Bashkimin Sovjetik përshkruhen akte heroike që kanë kryer meshkujt. Ndërkohë, në operacionet ushtarake të ushtrisë sovjetike patën marrë pjesë më shumë se 1 milion gra dhe vajza, po kaq patën marrë pjesë në ilegalitet dhe në çetat partizane. Ato kanë qenë pilote dhe snajperiste, mitraliere dhe zenitare. Pas përfundimit të luftës, shumë prej tyre iu desh ta mbanin të fshehtë pjesëmarrjen në frontet e luftës, meqenëse konsiderohej se gratë në ushtri paskëshin qenë mendjelehta në marrëdhëniet me meshkujt.
Në parathënien e librit, autorja shkruan:
“Meshkujt flisnin për akte heroike, për zhvendosjen e fronteve dhe për komandantët ushtarakë, kurse gratë flisnin për tjetër gjë: për faktin se sa e tmerrshme ishte të vrasje për herë të parë, pas betejës të ecje nëpër një fushë, ku dergjeshin kufomat e të vrarëve. Ata dergjeshin, të shpërndarë gjithandej, si puna e patateve. Të gjithë në moshë të re dhe të vinte keq për të gjithë, qofshin ata gjermanë apo qofshin tanët, ushtarë rusë. Pas luftës, gratë duhej të përballonin edhe një tjetër luftë. Ato i mbanin të fshehura ditarët e luftës, dëshmitë e veta për plagët që kishin marrë, sepse duhej të mësonin përsëri për të buzëqeshur, për të ecur me taka të larta dhe për të dalë te burri. Kurse meshkujt i patën harruar shoqet e tyre të kohës së luftës, i patën prerë në besë. Ua patën grabitur Fitoren. Nuk e ndanë bashkë me to”.
Kryeredaktori i librit shkruan:
“Neve na dukej sikur fjalët për të vërtetën do të shërbejnë jo vetën si një nderim në kujtim të të gjithë atyre që nuk patën fatin të jetojnë në atë kohë të lemerishme, por do të jenë edhe si një kundërhelm ndaj gënjeshtrës së madhe, ndaj fjalëve bombastike dhe ndaj patriotizmit të paqenë, të cilat sot janë edhe më të shumta sesa në vitet e rinisë sime. Ne do të dëshironim që njerëzit, të cilët çirren me fjalët “Po të jetë e nevojshme, do ta përsërisim”, të lexojnë se si ushtarakët e vijës së frontit e kanë përshkruar përvojën e vet ushtarake. Betohem për fjalë të nderit që ata nuk dëshironin ta përsërisnin” (Citohet sipas: Sergei Kuznjecov: “Nga libri i ndaluar i Aleksijeviçit”. Marrë nga faqja e internetit “Gordon”. 10 maj 2015).
Në vazhdim do të jepen disa fragmente nga libri, të cilat censura nuk i pati lejuar të përfshiheshin në të:
Fragmenti i parë
“Unë kam shkruar për faktin se si pata shkuar të takoj një ish-partizane… E rënduar nga shëndeti, por grua e bukur ende, ajo më rrëfeu se si grupi i tyre (ajo ishte më e madhja dhe kishte me vete edhe dy çuna të moshës së pararinisë) kishte dalë për zbulim dhe rastësisht kishte kapur rob katër gjermanë. Bashkë me ta qenë endur nëpër pyll për një kohë të gjatë. Por në mbrëmjen e ditës së tretë, ata u gjendën të rrethuar. Ishte e qartë se me robërit gjermanë me vete, ata nuk do ta çanin dot rrethimin, nuk do të largoheshin dot. Dhe në këto përsiatje e sipër, merret një vendim: robërit duhen vrarë. Çunat s’janë në gjendje t’i vrasin: ata kanë tri ditë që po enden së bashku nëpër pyll dhe të jesh tri ditë me dikë pranë, qoftë ky edhe një njeri i huaj, prapëseprapë mësohesh me të, ai të bëhet i afërt, ti mëson se si ai ha, se si fle, çfarë sysh dhe çfarë duarsh ka. Jo, çunave s’u bën dora t’i vrasin. Këtë ajo e ka të qartë. Kjo do të thotë se i mbetet asaj për t’i vrarë. Dhe në këto fjalë e sipër, ajo sjell në kujtesë se si i pati vrarë. Iu desh t’i mashtronte të dyja palët: edhe çunat, edhe gjermanët. Me njërin nga gjermanët ajo shkoi gjoja për të marrë ujë dhe e qëlloi nga prapa. Pas kokës. Tjetrin e mori me vete për të mbledhur shkarpa… Përjetova një tronditje të thellë nga mënyra se si ajo rrëfente me qetësi për gjëra të tilla”.
Fragmenti i dytë
“Ne ramë në rrethim… Bashkë me ne ndodhet edhe komisari Lunin. Ai na lexoi urdhrin, sipas të cilit ushtarët sovjetikë nuk dorëzohen. Në mesin tonë, siç ka thënë shoku Stalin, nuk ka robër, ka tradhtarë. Çunat nxorën pistoletat… Komisari dha urdhër: “Jo. Jetojeni jetën, djema, ju jeni të rinj”. Dhe ia hoqi vetes”.
Fragmenti i tretë
“Po vazhdojmë sulmin… U dukën fshatrat e para gjermane. Ne, të rinj hesapi. Të fuqishëm. Katër vjet pa rënë në femra. Nëpër bodrume ka fuçi me verë. Ka meze. Kapim vajza gjermane dhe i… Dhjetë nga ne përdhunuan njërën… Femrat nuk na mjaftonin, popullsia kishte marrë arratinë nga sulmi i ushtrisë sovjetike. Mbërthenim vajza të reja. Njomëzake… Dymbëdhjetë-trembëdhjetë vjeçe… Nëse ndonjëra qante, e zhdëpnim në dru, i rrasnim diçka në gojë. Ajo kishte dhimbje, kurse ne shkriheshim gazit. Tani unë s’po e kuptoj se si mundja të… Çun me prejardhje nga një familje intelektuale. Por i tillë kam qenë. E vetmja gjë që na bënte të druheshim, ishin vajzat tona, nuk donim që ato ta merrnin vesh. Infermieret tona, gjithashtu. Nga ato na vinte turp”.
Fragmenti i katërt
“Shumë nga ne besonin… Mendonim se pas luftës do të ndryshojë çdo gjë… Stalini do t’i besojë popullit të vet. Por lufta s’kishte përfunduar ende, kurse trenat e ngarkuar me njerëz morën drejtimin për në Magadan. Trenat e mbushur me fitimtarë… Arrestonin ata që kishin rënë robër, që kishin arritur të mbijetonin nëpër kampet gjermane, ata që gjermanët i patën çuar në fronte pune, të gjithë ata që kishin parë Evropën. Se të gjithë këta mund të rrëfenin se si jeton populli atje. Pa komunistë. Si janë shtëpitë dhe si janë rrugët atje. Se kolkoze atje nuk gjen askund. Pas Fitores të gjithë e mbyllën gojën. Rrinin në heshtje dhe kishin frikë. si para luftës…”.
Fragmenti i pestë
“Më thirrën në shkollë… Një mësuese e kthyer nga evakuimi po bisedonte me mua:
– Dua ta çoj djalin tuaj në një klasë tjetër. Në klasën time mësojnë nxënësit më të mirë.
– Po im bir të gjitha notat i ka “shkëlqyeshëm”.
– Kjo nuk ka rëndësi. Çuni ka jetuar në një zonë të pushtuar nga gjermanët.
– Ashtu është. Ne kemi hequr kusure.
– Nuk e kam aty fjalën. Të gjithë ata që kanë qenë në zona të okupuara… Për këta njerëz ka dyshime. Prandaj edhe ju…
– Çfarë? S’po marr vesh asgjë…
– Ne nuk jemi të sigurt për zhvillimin e duhur të djalit tuaj. Ja, atij i merret goja…
– E di. E ka nga frika. Atë e pati rrahur një oficer gjerman që banonte në apartamentin tonë.
– E shikoni… po e pranoni vetë… Ju keni banuar me armikun pranë…
– Po kush na e lejoi këtë armik që të na vinte deri te portat e Moskës? Kush na braktisi neve këtu, së bashku me fëmijët?
Mua po më kapte histeria. Dy ditë isha në ankth se mos mësuesja më denonconte. Por ajo nuk ma largoi tim bir nga klasa…”.
Në krejt përmbajtjen e këtij libri, përcillen mesazhe tronditëse për natyrën egërane të sistemit komunist në Bashkimin Sovjetik, i cili me dogmat e tij paradoksale kërkonte ta shpërfytyronte personalitetin e njeriut. Pikërisht edhe këto mesazhe kanë qenë tepër bindëse për jurinë, e cila më 08 tetor 2015 i akordoi Çmimin Nobel për letërsinë zonjës Svjetllana Aleksijeviç.
Veprat e Svjetllana Aleksijeviçit janë përkthyer në anglish, në frëngjisht, në gjermanisht, në suedisht, në polonisht, në kinezisht, në norvegjisht etj. Tirazhi i përgjithshëm i botimeve të huaja të librit që i kushtohet katastrofës së Çernobilit, pati arritur në më shumë se katër milionë kopje.
Tiranë, 15 tetor 2015
Shpikja e 200 mijë varreve serbe në Shqipëri
Në vazhdim të përgjigjes së një pyetjeje/
Nga Prof.dr. Eshref Ymeri/
Në disa faqe interneti të datës 20 shtator 2015 ishte botuar analiza e zotërisë Rexhep Shahu, me titull “Ku janë 200 mijë varre ushtarësh serbë në Shqipëri!?”. Në analizën e vet ai i kishte dhënë një përgjigje shteruese kësaj pyetjeje, të cilën e lexova me shumë kërshëri Në vazhdim të analizës së tij, po mundohem të them diçka, si përgjigje shtesë ndaj pyetjes në fjalë.Ato varret e “200 mijë serbëve të vrarë” në Shqipëri, pavarësisht se nuk ekzistojnë, do të shpiken. Mund të hamendësohet se kryepeshkopi serb Irinej mund të ndërmarrë ndonjë pelegrinazh në zonat e Kukësit dhe të Dibrës për blerje eshtrash të të vdekurve shqiptarë që janë varrosur s’dihet se kur dhe për t’i paraqitur në publik si eshtra ushtarësh serbë. Sepse Irinej e ka të çelur shtegun në biznesin e tregtimit të eshtrave në Shqipëri. A nuk e filloi Janullatosi biznesin e blerjes së eshtrave të të vdekurve të Kosinës në Përmet? I mbushi arkat me eshtra shqiptarësh të vdekur dhe deklaroi se ato janë eshtra ushtarësh grekë që qenë vrarë në luftën italogreke. Dhe mandej filloi ngritja e varrezave, e manastireve dhe e memorialeve në nderim të ushtarëve agresorë grekë, të cilët në vitet e Luftës së Dytë Botërore, në përplasjen me trupat italiane, patën kryer krime të rënda kundër popullit shqiptar në jug të vendit. Dhe Tirana zyrtare, mbarë klasa politike shqiptare, e përfaqësuar në parlament, rrinte e bënte sehir, sikur Shqipëria e Jugut nuk ishte trualli i saj amtar. Madje parlamenti në fjalë, pa asnjë votë kundër, pati votuar për ngritjen e atyre varrezave në Këlcyrë e gjetiu, a thua se ishte fjala për ndonjë territor të huaj. Ky ishte një akt i lartë tradhtie që kreu parlamenti shqiptar ndaj truallit amtar. Sepse ato varreza, manastire dhe memoriale i duhen shovinizmit grekokaragjoz dhe kishës shoviniste greke, për t’u treguar bashkëkombasve të tyre edhe pas 2 mijë vjetësh se Shqipëria e Jugut është tokë greke, se atje ka një dëshmi të gjallë: janë varrezat, manastiret dhe memorialet që janë ngritur dy mijë vjet më parë. Sepse grekët dhe serbët, punojnë me perspektiva mijëravjeçare, nuk punojnë si shqiptarët dhe si politikanët mercenarë që kanë në krye, sipas parullës: puno sot, ha sot. Jo, grekët dhe serbët ecin në jetë sipas parimit: puno sot që të hashë edhe pas dy mijë vjetësh. A nuk ka deklaruar kryepeshkopi serb Irinej se “ne do të kthehemi në Kosovë, qoftë edhe pas dy mijë vjetësh”?!
Pra, edhe serbët duan të vënë në jetë në Shqipërinë e Veriut të njëjtin skenar që zbatoi Athina shoviniste në Shqipërinë e Jugut përmes Janullatosit, emisarit të saj politik në Tiranë: të ngrenë varreza, të ndërtojnë manastire dhe memoriale në nderim të ushtarëve agresorë serbë, në mënyrë që t’u thonë breznive të tyre pas dy mijë vjetësh se Shqipëria e Veriut është tokë serbe, çka dëshmohet nga prania atje e varrezave, e manastireve dhe e memorialeve serbe. Qëllimi është i njëjtë edhe për grekët, edhe për serbët: në Evropën Julindore nuk ekziston komb kompakt shqiptar, por edhe nëse ekzistojnë ca të ashtuquajtur shqiptarë, ata duhen asimiluar apo duhen detyruar të largohen për në dhera të huaj.
Veç kësaj, serbët, duke e pasur në xhep klasën politike qeverisëse shqiptare, me shpikjen e varrezave për ushtarët serbë në Shqipërinë e Veriut, kërkojnë të arrijnë edhe një objektiv tjetër: t’u vënë kapak masakrave të përbindshme që kanë kryer në Kosovë gjatë një periudhe mbinjëshekullore, të mos kërkojnë ndjesë para opinionit publik ndërkombëtar për ato masakra, të mos paguajnë dëmshpërblime për të gjitha ato shkatërrime që bënë gjatë viteve të luftës së fundit dhe mandej t’u thonë mbarë shqiptarëve:
“Edhe ne kemi vrarë shumë shqiptarë, edhe ju keni vrarë shumë serbë. Tani jemi të larë, s’kemi ç’i kërkojmë ndjesë njëri-tjetrit”.
Pra, masakrave dhe shkatërrimeve mbinjëshekullore që serbët kanë kryer kundër shqiptarëve, Beogradi kërkon t’u vërë kapakun sipas asaj fjalës së urtë: “më rrove, të rrova, brisku është i berberit”.
Dhe Beogradi s’e ka të vështirë t’i arrijë objektivat e veta në Shqipërinë e Veriut, ashtu siç nuk e pati të vështirë Athina t’i arrinte në Shqipërinë e Jugut. Sepse mercenarizmin e klasës politike shqiptare, qoftë në Tiranë, qoftë në Prishtinë, e ka të siguruar me kohë e me vakt.