DOKUMENTARJA DHE ARTSITIKJA 

TË SINTETIZUARA NË NJË LIBËR

Në vend të parathënies për librin e Ramiz Muajajt “Dielli nuk lind vetëm në Rugovë”

Besim Muhadri

Ramiz Mujaj vjen me librin e tij “Dielli nuk lind vetëm në Rugovë”, që është edhe libri i tij jetësor. Në këtë libër autori ka përmbledhur një jetë të tërë veprimtarie dhe krijimtarie, të zhvilluar brenda një periudhe pothuajse pesëdhjetëvjeçare e mbase edhe më gjatë. Me një fjalë, këtu përfshihet tërë jeta e tij në Kosovë dhe Amerikë, ku jeton tash e dyzet vjet. 

Ramiz Mujaj ka një biografi të bujshme, në të cilën përmblidhet aktiviteti i tij letrar, publicistik dhe atdhetar. Autori e ka konceptuar librin e tij në tri periudha jetësore, ku secila ka karakteristikat e veta, që janë të ndërlidhura në mënyrë ciklike. Autori flet për jetën, për familjen e tij të ngushtë dhe të gjerë, por flet edhe për punën e tij krijuese, publicistike dhe veprimtarinë e tij të palodhshme atdhetare, që ai e ka zhvilluar qoftë në Kosovë, qoftë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku jeton që nga viti 1986.

Fokusi i Ramiz Mujajt në këtë libër është i përqendruar në tri fusha: Në ata atdhetare, në atë krijuese dhe në atë humanitare. Një pjesë të madhe të librit ai i kushton veprimtarisë së tij në Shoqatën Panshqiptare “Vatra”, në të cilën ai vepron tash më shumë se tridhjetë vjet. Periudhat e jetës së Ramizit, krahas fatit dhe peripecive të tij jetësore personale, janë të ndërlidhura me fatin e Atdheut. Kudo që të lexojmë, shohim se Ramizi ka qenë dhe vazhdon të jetë shumë i përkushtuar edhe ndaj familjes, gruas dhe fëmijëve. Natyrisht se në këtë kontekst, ai nuk ka lanë në asnjë moment anash as vendlindjen e tij të dashur dhe heroike, Rugovën. Këtë e shohim në kontributin e tij dhe të bashkëvendësve të tij Rugovanë në formimin dhe zhvillimin e Shoqatës “Rugova”, të Ansamblit autokton “Rugova”, përmes të cilës Shoqatë ai sheh jo vetëm kujtimin krenar për vendlindjen, por edhe për ruajtjen e vlerave dhe të traditave kulturore autoktone kombëtare.

Ëndrrat e tij jetësore ishte të shihte “Vatrën”, siç shprehet ai, të kolosëve Noli-Konica, për të cilën para se të vinte në Amerikë kishte dëgjuar përmes librave dhe profesorëve që kishin folur për të kur ai ishte nxënës dhe student në Kosovë. Interesimi i tij për të “prekur” “Vatrën” ishte këmbëngulës që në ditët e para të kalimit përtej Atlantikut dhe të vendosjes së tij me familje në Amerikë. Dëshira dhe ëndrra e tij u realizua dhe që nga ajo ditë ai nuk rreshti së punuari dhe vepruari për “Vatrën”, të cilën ai nuk e gjeti siç kishte dëgjuar në libra e siç dëshironte ta shihte. Mirëpo, vullneti i tij, i vëllezërve të tij dhe të shumë veprimtarëve të tjerë, bëri që “Vatra” të ringjallej dhe të hapëronte drejt rimëkëmbjes së saj, bashkë me gazetën e saj “Dielli” për të cilat Ramizi nuk kurseu as mundin e as dijen. Natyrisht se gjatë këtyre viteve ai do të ballafaqohej me situata jo të mira, të cilat do t’i shohim të shpërfaqura përmes rrëfimeve dhe reagimeve intelektuale të Ramizit, qoftë në shtypin e kohës, qoftë edhe përmes debateve të ndryshme. Të gjitha këto do t’i shohim në faqete e këtij libri.

Ramiz Mujaj në asnjë moment nuk la anash shqetësimet e tij për Kosovën, të cilën kur emeigroi në Amerikë e la në një robëri dhe shtypje të rëndë. Situata në atdheun e autorit sa vinte e rëndohej dhe do të vinin vitet ’90 të shekullit të kaluar, ku shpërtheu edhe lufta për liri. Ramizi, bashkë më shumë veprimtarë të tjerë atje në Amerikë, nuk qëndruan duarkryq. Prandaj iu rrek e iu rrekën punës dhe organizimit, qoftë përmes tubimeve të ndryshme anekënd Amerikës, për ta sensibilizuar çështjen e Kosovës në arenën ndërkombëtare që kalonte përmes miqve tanë të përhershëm amerikanë. Në vitin 1998, kur shpërtheu lufta në Kosovë, Ramiz Mujaj dha kontributin e tij të çmuar, qoftë në aspektin material, qoftë në gatishmërinë e tij për të shkuar në Kosovë. Të gjitha këto përpjekje dhe kontribute Ramiz Mujaj i ka përshkruar bukur dhe realisht në faqet e këtij libri.

Ramiz Mujaj është poet dhe piktor, njëkohësisht. Në poezitë dhe në pikturat e tij, të llojit dhe stilit të veçantë, në brumin e tyre, krahas aspektit artistik të admiruar, kanë atdheun dhe figurat kombëtare, të cilat ai arrin t’i përjetësojë në mënyrën e vet të duhur.

Libri, krahas teksteve të fuqishme, është i shoqëruar  edhe me fotografi të shumta, që janë një aspekt tjetër dokumentues për ato që flet dhe i prezanton para lexuesit. Prandaj, libri “Dielli nuk lind vetëm në Rugovë”, është një libër sa personal, aq edhe përgjithësues. Sa dokumentues, aq edhe artistik, brenda të cilit shkrihet shpirti i artistit dhe i atdhetarit njëkohësisht.