Nga Frank SHKRELI/
Gjatë qëndrimit të tij në Nju Jork, në kuadër të punimeve të Asamblesë së Përgjithëshsme të Kombeve të Bashkuara, Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Barak Obama mbajti pardje një fjalim para forumit të Nismës Globale Klinton, mbi rëndësinë që ai u kushton organizatave të shoqërisë civile anë e mbanë botës. Presidenti amerikan tha se të gjitha vendet mund të jenë më të begatë dhe të përparojnë më shpejt nëqoftse promovojnë dhe mbështesin veprimtarinë e shoqërive civile. Ai lavdëroi, para pjesëmarrësve të forumit të ish-Presidentit Bill Klinton, punën e atyre që ai cilësoi si, “qytetarë me kurajo”, të cilët promovojnë demokracinë, biznesin, lirinë e fesë dhe lirinë e fjalës, përball masave të qeverive që i kërcënojnë ata me burgim, e madje edhe me vdekje.
Duke premtuar mbështetjen e tij të plotë për lëvizjet që përkrahin dhe promovojnë lirinë anë e mbanë botës, Presidenti Obama tha se “Mbështetja e Amerikës për shoqërinë civile është një çështje e sigurimit kombëtar.” Duke përmendur raste të veçanta grupesh civile nga bota, përfshirë Kubën, Rusinë dhe Palestinën, Z. Obama theksoi se, “Janë udhëheqsit e grupeve të shoqërisë civile, ata që në shumë mënyra, me veprimtarinë e tyre, do të kenë efekte më të qëndrueshme dhe më të përhershme”, në shoqëritë ku veprojnë, sepse, shtoi ai,”titulli më i rëndësishëm nuk është as ‘President’ dhe as ‘Kryeministër’”, por tha ai, “Titulli më i rëndësishëm është qytetar”.
Duke folur në takimin e Nismës Globale Klinton në Nju Jork të martën, Presidenti Obama u tha të pranishëmve se si, zëri i vetëm një qytetari mund të na kujtojë se pse ekzistenca e shoqërisë civile në cilindo vend, është aq e rëndësishme. “Kur njerëzit janë të lirë të shprehin lirisht mendimet e tyre dhe kur qytetarët mbajnë përgjegjës dhe kërkojnë llogari nga udhëheqsit e tyre politikë, atëherë qeveritë janë më të përgjegjëshme, më efektive dhe më transparente në punën e tyre. Kur biznismenët janë të lirë të krijojnë dhe të zhvillojnë idetë e tyre të reja, atëherë ekonomia dallohet nga inovacioni dhe si e tillë tërheq më shumë tregti dhe investime dhe më në fund, si rrjedhim, bëhet një ekonomi më e begatë dhe më e shëndosh.”
Presidenti Obama vazhdoi fjalimin e tij mbi rëndësinë që ai mendon se ka shoqëria civile, duke thenë se, “Kur komunitetet e ndryshme, përfshirë dhe pakicat, janë të lira të jetojnë, të luten dhe të dashurojnë sipas dëshirës së tyre dhe atëherë kur kombet zbatojnë të drejtat bazë të popujve të vet — duke përfshirë veçanërisht, të drejtat e grave dhe të vajzave — atëherë ka më shumë të ngjarë që ato vende të përparojnë dhe të kenë një jetesë më të mirë për të gjithë. Nëqoftse dëshironi shtete të forta dhe të sukseshme”, atëherë shtoi Presidenti Obama, “Ju kini nevojë për një shoqëri civile të fortë dhe aktive.”
Janë qytetarët, burra dhe gra, të cilët janë të vendosur të përcaktojnë vetë të ardhmen e tyre — ata të cilët, gjatë gjithë historisë, kanë qenë shtytësit kryesorë të ndryshimeve dhe përparimit, tha Z. Obama. Qytetari, shtoi ai, është një forcë e fuqishme për ndryshim në shoqëri dhe theksoi se kjo është arsyeja se pse gjithnjë e më shumë qeveritë anë e mbanë botës, po bëjnë ç’mos për të shuar zërin dhe për të ndalur veprimtarinë e shoqërisë civile. Presidenti Obama përmendi me emër Rusinë, Kinën dhe Venezulën, ndër të tjera, si vende që nuk janë miqësore ndaj veprimtraisë së grupeve të shoqërisë civile në vendet e tyre. Duke shprehur gjithnjë mbështetjen e tij për shoqërinë civile në të gjithë botën, Presidenti Obama paralajmëroi se vihet re se, “Shtypja në rritje e sipër e shoqërisë civile, është në të vërtetë një fushatë për të minuar vetë idenë e demokracisë.” Dhe si rrejdhim, shtoi ai, “Ajo që është e nevojshme tani, është bërja e një fushate edhe më të madhe në mbështetje të demokracisë”, nga ana jonë, tha Presidenti Obama.
Në përputhje me këtë angazhim, Z. Obama njoftoi një numër masash të reja që do të marrin Shtetet e Bashkuara në mbështetje dhe në promovimin e organizatave të shoqërisë civile anë e mbanë botës. Ai u angazhua se të gjitha departmentet dhe agjencitë federale amerikane do të konsultohen më rregullisht me grupe të shoqërisë civile. Shtetet e Bashkuara, tha Presdenti Obama, do të kundërshtojnë përpjekjet e qeverive të huaja për të urdhëruar ose për të imponuar se cila do të jetë ndihma amerikane për shoqëritë civile dhe do të kundërshtojnë gjithashtu edhe kufizimin e lirisë së të shprehurit, dhe kufizimet ndaj lirisë për tu mbledhur ose për të demonstruar në mënyrë paqësore. Ndër masa të tjera në përkrahje të shoqërisë civile anë e mbanë botës, Presidenti Obama njoftoi se do krijohen qëndra të reja ku grupet e shoqërisë civile do të kenë mundësi të ndërlidhen, të komunikojnë dhe të nxjerrin informacion në lidhje me teknologjinë dhe financimin për të cilin kanë nevojë për të venë në zbatim idetë e tyre. Zoti Obama premtoi gjithashtu se Amerika do të ofrojë një mbështetje më të madhe dhe fonde më të mëdha për grupet e shoqërisë civile anë e mbanë botës, përfshirë ndihmën ligjore, ndihmat urgjente dhe mbështetjen teknike.
Presidenti Obama i siguroi shoqëritë civile kudo se ndonëse realiteti i politikës së sigurimit kombëtar të Shteteve të Bashkuara i detyron ato që nganjëherë të punojnë me qeveri që nuk i respektojnë të drejtat universale të qytetarve të tyre, kjo tha ai, nuk do të thotë se të drejtat e njeriut duhet të sakrifikohen për hir të ndonjë politike tjetër. Megjithëse, nganjëherë mbështetja e të drejtave të njeriut nga ana e Shteteve të Bashkuara, tha ai, shkakton konflikte e mosmarrveshje me vendet që nuk i zbatojnë ato të drejta, “Shtetet e Bashkuara nuk do të pushojnë së foluri në mbështetje të të drejtave të njeriut, për të gjithë njerëzit pa dallim dhe njëkohsisht do tu bëjnë presione qeverive që të zbatojnë këto të drejta dhe liri universale për popujt e vet. Ne nuk do të heqim kurrë dorë nga kjo, sepse, kjo politikë është pjesë e qenjes sonë, e identitetit tonë dhe është pjesë e qëndrimit tonë mbi zbatimin e këtyre të drejtave për të gjithë njerëzit.”
Presidenti Obama e përfundoi fjalimin e tij në mbështetje të shoqërisë civile, të marten në Nju Jork, duke u thënë atyre se nuk jeni vetëm. “Edhe nëqoftëse përball kufizimeve të veprimtarisë suaj, të presioneve dhe frikësimeve ndaj jush, ata (qeveritë) përpiqen tu thonë se bota nuk çanë kokën për ju, se miqët tuaj u kanë harruar, mos u besoni”, tha Presidenti Obama, duke i siguruar përfaqsuesit e shoqërive civile, “Se ju nuk jeni vetëm. Ju, kurrë nuk jeni vetëm.”
RËNDËSIA E FAKTORIT POPULL
NGA HASAN KOSTRECI/
Në momente të caktuara dhe kyçe të historisë sonë, faktori popull ka luajtur një rol të madh dhe tepër të rëndësishëm. Duke kujtuar periudhën e pushtimit otoman, qenë kryengritjet dhe revoltat e herë pas herëshme popullore të krahinave të ndryshme, të cilat mbajtën gjallë shpirtin dhe shpresën se një ditë do fitonim lirinë dhe në se kjo më 1912 u arrit, qenë sakrificat e patriotëve, por gjithashtu dhe të faktorit popull, i cili bëri të mundur realizimin e atij qëllimi. Ishte faktori popull gjithashtu, që u bëri ballë tendencava shoviniste të disa shteteve fqinjë, të cilët si gjatë Luftës Ballkanike, ashtu dhe më vonë, kanë patur ndaj nesh gjithmonë qëllime grabitqare dhe këto e shumë të tjera të nxjerrin në konkluzion, se kur populli organizohet dhe drejtohet për mirë, bën mrekullira, por kur bije në duar të këqija dhe manipulohet, ai kthehet pastaj në një turrmë të pa kontrolluar që bije trazira dhe sjell në pushtet individë, shoqëri apo sisteme të pa dëshërueshme.
Komunizmi përshëmbull lindi dhe u përhap fillimisht në Rusi, tentoi të depertonte edhe në perëndim, por nuk gjeti terren dhe u dëbua; Hyri e diktuar me forcë nga ushtria e kuqe në shtetet e lindjes, ndërsa në Shqipëri, për çudi, ajo u prit me dëshirë dhe krah hapur. Pse ndodhi kjo, sepse ata që e kuptuan se ç’ishte ajo doktrinë, qenë shumë të pakët në krahasim me shtresën e pa emancipuar fshatare, e cila bënte në atë kohë përqindjen më të madhe të popullsisë dhe e gënjyer nga premtimet e tyre, ajo u bë dhe faktor për fitoren e saj. Revolucionet në përgjithësi kanë për qëllim marrjen e pushtetit me dhunë, por në se në mjaft vënde perëndimore, ky fenomen gjithmonë ka dështuar, e kundërta ka ndodhur në Rusi , në Kinë, në Kubë dhe në disa vënde të Afrikës apo Amerikës Latine, të cilëve kjo ideollogji u ka ardhur për shtat dhe e kanë përqafuar. Edhe Enveri pikërisht “Kllasën” përdori për të marë pushtetin dhe po atë ai ndërseu gjithashtu për të azgjësuar intelektualët dhe kundërshtarët e tij politikë, prishi dhe shkatërroi vlerat e historisë, kulturën, institucionet fetare dhe nga që “e donte dhe e kishte për zëmër aq shumë”, po nga ‘Kllasa”, ai mblodhi gjithë teneqexhijtë, furrxhijtë, shoferat, karrocierët, mjelëset e lopëve dhe i bëri pushtetarë.
Pra, në se në një kohë më të herëshmë, me veprimet dhe pjekurinë e tij, populli ynë ka lënë emër të mirë dhe ka bërë histori, qysh kur u përfshi nga ideollogjia komuniste, e cila, siç thamë, prioritet i dha vetëm injorancës, ai pësoi transformim dhe çdo dukuri intelektuale, jo vetëm që nuk i lihej hapësirë, por përkundrazi zbehej, për të mos thënë më saktë që edhe kërcënohej dhe shkaku që treguesit edhe mbas dy dekada të shëmbjes së tij, nuk janë edhe aq pozitivë, tregon se dëmi dhe shpërbërja e vlerave të kësaj popullsie që doli nga ai regjim, qe tepër i madh.
Megjithatë, nuk mund të themi se populli sot është po ai i viteve nëntëdhjetë, i cili tregoi kurajo dhe trimëri të përmbysë komunizmin, por nuk kishte eksperiencën e duhur të ndërtonte demokracinë dhe fakti që mjaft nga ata me prejardhje, por edhe me mentalitet komunist, u lanë në aktivitet edhe në procesin e ri, tregon se me dashje apo pa dashje ai bëri gabime, të cilat na kanë kushtuar dhe vazhdojnë akoma të na kushtojnë. Por, nëqoftëse për atë periudhë, nuk mund të fajësohet, sot, kur kanë kaluar njëzet e ca vjet, ai duhet të jetë një faktor kryesor dhe mban përgjigjësi për çdo tregues që shkon apo nuk shkon mirë dhe këtë ai e korigjon me votën që ka në dorë, të cilën jo vetëm duhet ta vlerësojë, por edhe ta hedhë atje ku duhet.Vëndet që sot ne i shohim me demokraci të stabilizuara, për të ardhur deri këtu, u ka dashur mjaft mund e djersë, prandaj të heqim dorë sa më parë nga interesat vetjake dhe të shohim të mirën e kombit.
“Duhet ndërruar sistemi”, dëgjojmë që përsërisin disa, por në realitet, mendoj, se duhen ndërruar njerëzit, sepse janë pikërisht këta që krijojnë turrbullira dhe pengojnë zhvillimin apo integrimin e vëndit.
Shtresa e persekutuar, e cila është prezantuesja e vërtetë e të djathtës, nuk e ka atë gjallërinë dhe aktivitetin e viteve të para dhe arësyeja qëndron, sepse u mungon uniteti. Protestën e bërë nga ata katër fatzinj vitin e kaluar, dy nga të cilët përfunduan edhe në vdekje, prej tyre u quajt e paarësyeshme dhe i braktisën, po ndonjë “më të arësyeshme”, për të kërkuar ato të drejta që u takojnë dhe u është mohuar, nuk po i shohim. Intelektualët, gjithashtu, tek të cilët populli ka patur dhe ka gjithmonë shpresa, s’i kanë ato vlera, të cilat kemi kohë që s’i shohim dhe çmallemi vetëm duke i gjetur në ndonjë libër historie, i cili flet për periudhat që thamë pak më lart.
Me anëtarsimin në “Nato”, nga ndonjë trazirë e llojit të 97tës apo 21 Janarit, meqënëse rebelizmin e kemi në gjak, s’mendohet që të përsëriten, kështu që t’ia lemë ato veprime ordinere të kaluarës dhe të tregohemi këtej e tutje më europianë.
Shpresojmë, pra që zgjedhjet e ardhëshme të zhvillohen paqësore, sepse kështu do justifikohemi jo vetëm me të huajt, por dhe me vetë -veten.