reportazh – Dielli

TROPOJA DHE GJEOGRAFIA E SAJ PËRBUZËSE

July 18, 2021 by s p

Shkruan: Sami Mulaj

Në mes të alpeve, zemra e Dardanisë së djeshme, Tropoja e sotme a Malësia e Gjakovës, siç edhe e kanë quajtur në mot, e të shumtë janë ata që e thërrasin edhe sot, është e “ dënuara “ e përhershme e gjeografisë së saj. Edhe pse Bukuria e Zotit, Tropoja me pozitën e saj gjeografike, është e përkëdhelur si rrallë kush tjetër, me Bjeshkë përrallore plot freski e gjelbërim, me pasuri të pamatshme bimore, drunore, ujore e nëntokësore dhe me një luginë pjellore të begatë ( ku Robin Hud i vërtetë mund të gjejë bukën në Lis), gjeografia e saj politike ka më se një shekull që e torturon. Edhe pse Tropoja, a Malësia e Gjakovës, në mbijetesën e Kombit tonë, si djep qëndrese me prijësa madhorë kombëtarë që nga Binak Alia, Mic Sokoli, Haxhi Zeka, Bajram Curri, Hasan Prishtina, Azem Hajdari e deri tek Tahir Sinani, i dha shumë Shqipërisë edhe Kosovës, ajo me gjeografinë e saj mbeti dhe është jetime. Skaji Verilindor u emërtua nga gjuha e ditës në Shqipëri për rreth 100 vjet?! E skajshëm i erdhën të gjitha “shpërblimet” nga shtet pushteti shqiptar. Vetëm mos zhvillimi e varfëria nuk i mungoi kurrë. Krahasimet e turpshme në Republikën e Shqipërisë nisnin me Tropojën, si me nivelin Zero të detit, për gjithçka. Në pasqyra e grafikëe, gjithnjë Tropoja e fundit. Sa e vlerësuar ishte Tropoja e tregojnë me pak fjalë edhe këta shembuj që nuk shlyhen kurrë nga kujtesa: A mos je nga Tropoja, pyeteshin verioret kryeneç. Dil ti Tropoja në dërrasën e zezë, pyeteshin nxënësit e studentët tropojan në shkolla. Aspak interes nga mësuesit a pedagogët t’ju mësonin emrin?! Shumë ju shqiptonin emrat në mënyrë të përçudnuar, e jo vetëm në shkolla por kudo. Puno mirë, ose sillu mirë se do të çojme në Tropojë, ishte refreni i ditës i pushtetit monist kundër punonjësve e kuadrove, kudo në Shqipëri. Janë këta shembuj të tmerrshëm për të pohuar se pushtet shteti shqiptar e ka pranuar Tropojën si mish të huaj. E në anën tjetër të Kufirit?! Kosova, edhe ajo e leshoi krejtë lehtë atë cop truall të artë të saj. Edhe atje, ftohje e harresë gati shekullore për Malesinë e Gjakovës. Në Shqipëri i ndryshojnë emrin, heshtje në Kosovë( nuk ka lënë Jugosllavia?!) Është justifikim qesharak! Edhe atje në Kosovë, me gisht tregues prej Tropoje, pa ju përmend emrin: -të ardhurve nga Tropoja ju thërrisnin ose malësorë ose emigrantë ose ata prej Shqipërie a ata përtej kufirit. E pas rënies së diktaturës është e pa imagjinueshme trajtimi i Tropojës nga dy shtet pushtetet shqiptare. Në asnjë vend të botës, po e përsëris, se në asnjë vend të Globit nuk mund të ketë një rast që qytetarët e një shteti për të shkuar në shtetin e vet a kryeqendrën e shtetit të vet, të kalojnë katër herë ( vajtje- ardhje) në dy pika kufitare dhe në të shumten e rasteve të kontrollohen tetë herë nga doganjerët! Kjo ju ndodh vetëm tropojasve çdo ditë e çdo natë, në doganën e Morinës të Punashecit për të hyrë në Kosovë dhe në doganën e Morinës të Kukësit për të dalë nga Kosova e për të hyrë në Shqipëri. E Tirana zyrtare e vlerëson luks e turizëm kulturor udhëtimin e tropojasve nëpër Kosovë për të parë Gjakovën e Prizrenin ( tropojasit e kanë detyrim jetësor të përditshëm të shkojnë në shtetin e vet, për spitale, shkolla e për punë ). Për tropojasit qënka luks një udhëtim i tmerrshëm për të shkuar në shtetin e vet, ( nëpër dy dogana e 8 kontrolle ) dhe është luks për të mbajtur pasaportën si hajmali në gji për më shumë se 100 vjet. E tropojasit mburren me Shqiptarinë, janë edhe kosovarë, janë edhe shqiptarë. Në vend që Tropoja të trajtohej mirë nga dy shtetet shqiptare, si një qingj me dy nana, ajo ka mbetur jetime, si midis dy njerkave. Pa Tropojën e tropojasit do të kishte shumë më pak Kosovë, në atë regjimin e djeshëm sllavo komunist, ku Kosovës i lihej 30 minuta kohë në javë në televizionin shtetëror shqiptar ( vetëm muzikë nga grupe amatore gati të panjohura në Kosovë). Dhe pa Tropojën, muzen e saj, pa këngën, vallen e rapsodinë dardane të tropojasve e zemrën e zhuritur të saj, për Kosovën do të kishte më pak Shqipëri në Kosovë. Është kjo lidhje zemre e Tropojës me Shqipërinë e Kosovën që kudo ku flitet e jetohet shqip Tropoja është e pranishme, frymon e ritmon Tropojë kudo në gëzimet familjare e deri në çdo organizim komuniteti në Jug e Veri, Kosovë, Shqipëri a Diasporë. Porse gjeografia e saj politike mbetet plagë shekullore. Tropoja rënkon e thërret për çdo ditë. Ajo fton dy shtetet shqiptare për të bërë MiniShengenin shqiptar e ti lënë qytetarët e saj të lëvizin lirshëm si gjithë bota. Pa pretenduar se njoh magjinë e zgjidhjes, realisht pranoj vështirësitë. Janë politike, ekonomike e juridike porse me një angazhim të madh intelektual, e dashamirësi kombëtare edhe kjo plagë shqiptare shërohet. Tropojasit si kosovarë të Shqipërisë a si shqiptarë të Kosovës, e meritojnë, pse jo edhe një rrugë ose hekurudhë anës Drinit që të lidhet me Shkodrën. Kjo i bën mirë edhe Kosovës, krejt rrafshit të Dukagjinit. Tropojasit e meritojnë një treg të lirë e të lehtë me Kosovën. Tropojasit e meritojnë statusin e dy shtetësisë, pra edhe të Kosovës e të njihen si dhe të nxirren në Kosovë dokumentet personale, diplomat, lejet e profesioneve e patentat e ndryshme. Tropojasit e meritojnë shërbimin spitalor e shkollimin e fëmijëve edhe në Kosovë. Ata si qytetarë të lirë e meritojnë një jetë si të gjithë qytetarët e tjerë si në Shqipëri dhe Kosovë.

UDHËTIM I PAMBARUAR NË VENDLINDJEN E FIGURAVE HISTORIKE

October 24, 2017 by dgreca

REPORTAZH NGA PËLLUMB GORICA/*

Ura e Vashës në Klos, si një shtojcë e magjisë së natyrës/

Një udhëtim me sfond eksplorues, që nuk ngjan me frymën bajroniane të shtegtimit, por që riaktivizon energji të pashtershme ndaj natyrës dhe historisë, për të depërtuar nëpër labirintet, ku dora e njeriut ka ruajtur dritë-hijet e kohërave, kurioziteti e bën “ritualin” tepër pasionant e vizionin shpirtëror të prekshëm.

Ne Foto:Pamje nga Guri i Bardhe/

Relievi i Luginës së Matit me ngjyrën e kaltër të ujërave dhe faqet e thyera të brigjeve shkëmbore, si një tablo mbresëlënëse që ravijëzohet të shpërfaq malet, përjetimet s’i ka njësoj dhe as të pakrahasueshme me të mëparshmet. Ka veçanti në atë mozaik ngjyrash të natyrës, që bëhet frymëzim për piktorin, poetin, skulptorin, arkitektin, studiuesin, (për të gjithë ata, të cilët fshehin pak talent brenda vetes) dhe mund t’i nxjerrin në pah ato. Lumi i Matit me digat e dy hidrocentraleve të para shqiptare, të Shkopetit dhe Ulzës, me liqenet e krijuara prej tyre, të shndërruara në dritë, na rizgjon kujtesën e një kohe aksionesh të mëdha për ndërtimin dhe zhvillimin e Shqipërisë, ku historia flet për muskuj e për burra, të cilët lanë pas këto vepra të mëdha, por edhe këtë peizazh pyjesh si tunel me klorofil. Janë pjesë të peizazhit që ndryshon kilometër pas kilometri, duke të krijuar ndjesi të mrekullueshme. Të shtojnë emocionet edhe vendbanimet me ndërtime të shpërndara, si dëshmi të origjinës shqiptare gjatë shekujve. Përmes tyre hyn thellësive historike të Matit, në rrënojat që fshehin gjurmët e Së Shkuarës, me këmbët e udhëtarëve të huaj, kronikanëve e studiuesve dhe dëshmitë e tyre.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA — Ne Foto:Liqeni i Shkopetit/

Mati është një tokë e banuar në të gjitha periudhat historike, me zanafillë nga qytetërimi prehistorik i Pellazgëve dhe i Kulturës Iliro-Piruste e më gjerë. Ato sot shpërfaqen, me shtrirje në tuma dhe varre ilire, vendbanime shpellash, objekte të epokës së Gurit, Bakrit, me mure fortifikimesh e qyteza antike, me ura e fragmente kalldrëmesh, etj, të cilat përbëjnë krenari edhe në legjenda, këngë, besime, veshje tradicionale të mrekullueshme dhe plot fantazi që, duke u thurur gjatë shekujve, kanë rrjedhur deri në ditët e sotme si pasuri e pashtershme kulturore apo edhe në epikën krijuese të poetëve të kësaj treve.

Miq që afrojnë kohëra dhe figura historike

Pas kthesave të shumta gjarpëruese, mbërrijmë në qytetin e Burrelit, ku po më priste me buzëqeshje miku im, Hamdi Hysuka, kryetar i Klubit të Shkrimtarëve dhe Artistëve “Pjetër Budi” Mat. Pa u shtruar mirë në bisedë me njëri-tjetrin dhe duke këmbyer përshëndetjet e mirseardhjes të kapërcyeshme lehtë, vjen radha e kafesë në këtë pragmëngjesi tetori, si shenjë mirësie që ka rëndësi për pritjen e mikut, në sofrën matjane. Me Hamdiun, ndjehesh këndshëm edhe kur bisedon për historinë.

-Çdo vend ka historinë dhe mençurinë e tij, -thotë Hamdiu. – Ka pasur e ka burra të mençur e fisnikë. Kohërat me trajektore lëvizjesh që lindën me luftra, përplasje, kurthe, kërkuan edhe trimërinë e burrërinë e tyre, që as shekujt nuk i kanë tretur. Mati, si krahinë, i ka dhënë Kombit shumë figura historike: Gjergj Kastriotin, që bën krenar çdo shqiptar; të pakrahasueshmin Pjetër Budin, Rexhep Pashë Matin, Ahmet Zogun, Shahin Toçin e shumë të tjerë, që shkruan dhe ndritën historinë e ndritur arbërore.

Është pohuar se Kastriotët ishin matjanë dhe se në Mat kishin bazat e tyre më të fuqishme, si: kalatë e Stellushit, Petralbës, Xibrit, të cilat ishin fortesa, të të mposhtnin sulmet osmane, por që u shkatërruan pas vdekjes së Kryetrimit nga osmanët e tërbuar. Të tjerë pushtues do të nxitonin të nënshtronin shpirtin matjan, por gjaku i arbërit i thërriste ata, ndaj dhe bashkonin herë-herë armët në kryengritje e kuvende të ndryshme që të mbronin trojet e veta. Dhe si mund të ndodhte ndryshe në këtë vend të përcëlluar në histori, por edhe me patriotizëm për tokën, vendin dhe shtëpinë e tyre; me vuajtje, luftëra për mbijetesë, fitore, humbje, por dhe me fatalitete, shpresa, besim, etj. E kësisoj në atë ecje të Matit, hapi i tyre, herë kthehej në triumf, herë në ndëshkime kolektive.

Kafja, biseda, na prinë të kundrojmë mjediset e gjelbëruara e çlodhësë të Burrelit, që marrin të tjera vlera me statuja dhe buste. Në sheshin kryesor të qytetit përballesh me shtatoren e mbretit të shqiptarëve, Zogu I, birit të Matit, të kthyer këtu tashmë, në monument, në truallin e vet, ku i ra për hise epoka mbretërore shqiptare në fillimshekullin e kaluar. Dhe, pa e ndalur ecjen tonë vështrojmë bustin modest të Gjergj Kastriotit, disi në kontrast me madhështinë e tij e më tej te ambientet e gjimnazit të qytetit, atë të Pjetër Budit. Këta, kanë , aty historinë, që rrezaton për Matin dhe gjithë kombin tonë. Është paradoks që këto buste, të fshihen thuajse larg syrit të matjanëve (vizitorëve patjetër) e të duket sikur nuk u kanë dhënë vendin e duhur nëpër cepa lulishteje, apo oborre shkollash.

Cilido prej shqiptarëve tashmë po përjeton goditjen e dashurisë (madhështisë) për bëmat e figurave historike. Mos vallë jemi në krizë shpirtërore si pasojë e ca shqiptarëve antishqiptarë me qëllime antikombëtare, që po vrasin historinë e lashtë e vazhdojnë të tregojnë instiktet e tyre prej tradhëtari, duke mos lënë figurë historike (dhe jo) pa njollosur e përbaltosur, që të çojnë të ardhmen tonë pa krenari?!

Eh, Shqipërisë s’i ndahet mjegullnaja mbi kokë, edhe pse demokracia që erdhi premtoi se do të ndërtonte një shoqëri vlerash dhe jo “antivlerash” si ajo e Diktaturës. Por fizikisht kjo murtajë e ka lënë litarin jashtë, ku pengohemi, të ngatërruar sa nga një anë, në tjetrën, me ndasi partiake, duke humbur elemente të karakterit tonë tradicional, si: mençurinë, dinjitetin dhe hierarkinë e vlerave. Sepse shoqëria shqiptare dhe insitucionet nuk po gjejnë mënyrën për të pasur një relatë të përgjegjësisë mbi historinë tonë në këto zhvillime të reja, por jemi aty ku kemi qënë, duke ricikluar të njëjtat probleme me të njejtët protagonistë e ide. Por mbase erërat që po fryjnë do ta pastrojnë qiellin e bukur shqiptar nga retë që të shohin horizonte me dritë dhe të japin shpresë.

Ftesë në vënde historike

U bë shkak një ftesë e Hamdiut që të vizitoja Klosin, i cili ndërshtrihet luginës së Matit, të cilin nuk mund ta kalosh pa përshtypjen e Së Bukurës mes malesh miqësore me pamje zanash e djepesh të lashtë, ku po na priste studiuesi i kësaj treve Aqif Ymeri. Është një njeri që meriton t’ja dëgjosh fjalët. Mjafton të dëgjosh emrin Klos dhe përfytyrimet të marrin udhën e historisë Së Largët, edhe këtu e pranishme dhe mbizotëruese së bashku, me këngën e zogjve, apo tringëllimat e zileve të bagëtive, (tek-tuk) me zërat e banorëve, ndërsa dielli lind e perëndon mbi këtë natyrë magjepëse, ku jetohet raliteti i sotëm, duke shpresuar për të nesërmen.

Ecim të nanurisur nga shushurima e lehtë e lumit të Matit, që gjarpëron në shtratin e tij të stërlashtë e sikur të përpin e të gllabëron së bashku me hijeshinë e tij, gjelbërimin e ngjyrosur, për të ngjallur në shpirt një ndjenjë kënaqësie. Nëpër horizontin e mjegullt vjeshtak, në ujin e kristaltë të lumit, me gjethet e verdha e në copëzimet e tokës, në faqet e rrëpirta, në hijet dhe dritën, të shfaqet dora e palodhur, kujdesi i pamunguar i mendjes së hollë të banorëve. Janë karakteristike vendbanimet këtu në ndërtime; secila me pamje të pangjashme, diku- diku të braktisura për shumë arsye, si ajo e infrastrukturë dhe kërkesës për më shumë dije e qytetërim. Kur njerëzit e larguar të jenë lodhur nga zhurma qytetare, ne do ta kërkojnë më shumë qetësinë e saj.

-Është bukur këtu, -thotë Hamdiu, -por pa investuar dhe krijuar ato që mungojnë, gjithëçka mbetet për t’u dëshiruar. Ne duhet t’i thërrasim ndërgjegjes shoqërore dhe politike që diçka të ndryshojë edhe për këto vende me bukuri natyrore.

Pasi përshkon rrugën mes një hapësire me gjelbërim të shoqëruar, me aromën e frutave të Vjeshtës, drejtimin e marrim për në Fshat (Fushat), Klos. S’di ç’të shohësh më parë në mirëqënien arkitekturore mes pemëve, kopshteve, avllive, oborreve të tij, shtrirë rrëzë një shpati shkëmbor. Në këto ndjesi të këndshme ardhjen tonë e përshëndet një tufë zogjsh dhe të lehura qensh. Është një idil i bukur fshati. Banorët, në një bashkëjetesë natyrale, japin e marrin me njëri-tjetrin reciprokisht me dashamirësi, respekt dhe atmosferë miqësore. Një model për gjithë shoqërinë njerëzore, që nga qeliza e saj (familja) e deri në organizma të tjera shoqërore, ekonomike e politike që të shton krenarinë. Ndaj edhe mikpritja për ne, (patjetër si e gjithë të tjerëve) në këtë trevë, ishte një privilegj.

Gjurmë Lashtësie, në themelet e pazarit të Klosit

Të parin aty takuam Aqifin, një burrë i thjeshtë e i ndershëm, njohësi i mirë me frymë drite i zbulimit të kumteve shpirtërore e historike dhe vëzhgues i mprehtë i realitetit e problemeve shoqërore të trevës së tij. Përshëndetjet dhe pyetjet e pasuruan qëndrimin në shtëpinë e tij të fshehur mes gjelbërimit.

Rritet kurba emocionale e rrëfimit të tij kur filloi të bëjë gjeografinë e trevës dhe më tej historinë, duke ngritur lart vlerat, jo vetëm me nerv të hollë lirik, por dhe me argumente që i ka pikasur ato në kujtesën e të moshuarëve të zonës. Natyrisht biseda përzihet me shkëmbime mendimesh dhe (pse jo) me debat të kulturuar gjatë hulumtimit të vlerave historike. Ndaj ajo, e mbështetur në dashuri s’mund ta lejë Aqifin të rrijë duarkryq e me një zë mikpritës, të shëtit me sy e këmbë në pamjet e natyrës dhe aspektin arkeologjik me toponiminë (pëllëmb e vend histori), por edhe me zanafillë të shumë thesareve kulturore, të lëna në harresë si vend e kohë, por që vlerën e kanë të madhe.

Njerëz hulumtues me thellime të tilla vlerash ja shtojnë dinjitetin bisedës. Prandaj jemi me fat që i mësojmë dëshmitë të cilat ngrenë historinë tonë kombëtare në kohëra dhe përcjellin shumë opinione për të ardhmen. Jetojmë në një kohë kur një pjesë e konsiderueshme e njerëzve janë të pushtuar nga problematika të ditës dhe, kësisoj enigmat e misteret e depërtimit në histori e për të përceptuar ngjyrën, formën e natyrës, me përqasje në botën shpirtërore, i shohin si absurditet. Duke ngjitur shpatin të mbuluar aty-këtu me drurë, ku asfalti humbet për t’i lënë vendin rrugës me çakull, makina ecën lehtë duke u lëkundur nga gropat e shumta, që duket se nuk mungojnë në infrastrukturë, e cila bën apel për më shumë fonde nga shteti.

Vështrimin e kalon në tablotë e maleve, që ngrihen triumfatorë në formën e një verande gjatësore mbi luginën e Matit. Hedh shikimin mbi këto pamje madhështore dhe provon një ndjenjë krenarie prej bukurive natyrore. Hije resh rrinë pezull në një lartësi marramendëse dhe heshtja rreth e rrotull është sunduese. Dhe, si për të zgjuar heshtjen e Natyrës u hap biseda për këto gjurmë lashtësie, që i ndesh gjatë rrugës, të cilat sipas Aqifit, janë themelet e pazarit të Klosit, që dikur shpaloste profilin e një qyteti mesjetar autokton. Na bëjnë përshtypje fragmente muresh të kalasë së Petralbës, që ngrihen mbi një majë shkëmbore.

Historia e veçantë e saj (jo vetëm) në të gjithë trevën e Matit e bën një monument historiko-kulturor tërheqës dhe të madh për nga historia. Ajo, pat qënë jo vetëm fortesë ushtarake, por edhe vendverimi i Gjergj Kastriotit me Donikën, gruan e tij. Më tej, nën këmbët e Petralbës, në një grykë përroi (Lesendra), ku shtrihet lagjia e Llaveshëve, ujërat zbresin nga maja e malit dhe derdhen në lumin e Matit. Dëshmitë tregojnë se baroti i zi shqiptar është prodhuar për herë të parë këtu. Aqifi tregon diçka nga trashëgimia në breza e familjes së Llaveshëve, këtyre prodhuesëve të njohur prej pesë shekujsh të barotit, për të cilat ka shumë dokumente e fakte me vlerë, por edhe histori të dhimbshme të qëndresës së tyre e të masakrave që u janë bërë nga pushtuesit turq.

Historia e këtyre dingave (punishte baruti) duhej të vazhdonte ende, por Aqifi të thotë se ato u shkatërruan nga pushtuesi italian në vitin 1939. Nga përtej shpatit të kalasë së Petralbës, Guri i Bardhë, si një copëz Parajse bukurie të fton të ngresh kokën dhe, të shohësh malet. Sa shumë qetësi përcjell natyra e papërsëritshme e kodrave, brigjeve të gjelbëruara, përrenjve, pyjeve e shkurreve, por edhe e ngastrave të vogla, diku zallishte e diku kullota, me prodhime të pakta!

Ndaj, këtu Së Bukurës s’i thua dot E Shëmtuar, megjithëse peizazhi është i ashpër në shkëmbinj, ku, si krifë kali shkunden retë duke t’u shfaqur në ag të kaltër, si krijim i porsadalë nga energjia e Universit. E kush s’do t’i ketë zili këto peizazhe të qëndisura në ashpërsinë e Natyrës, të cilat u ngjajnë kaq shumë atyre të Zvicrës, por që, ashtu si shumë të tjera në Shqipëri, janë lënë në harresë dhe besoj se një ditë do të mbushen nga turistë kuriozë.

Por bukurinë e një vendi e bën dora dhe mendja e banorëve të mirë dhe punëtorë në kohëra; kështu edhe të këtij vendbanimi me tradita. Eh, Guri i Bardhë ka pasur kulturë dhe, kjo është trashëguar edhe ndër breza! Eh, këtu u lind poeti ynë i madh, Pjetër Budi!

Ura e Vashës në Klos, si një shtojcë e magjisë së natyrës

Ura e gurtë shekullore e Vashës, një bukuri arkitekturore nën shenjtërinë e Natyrës si shumë të tjera, mban mbi vete ende gjurmët e brezave. Tatëpjetë rrugës, na duhet të zbresim në një shteg gjithë gjapërime dhe aty ku ajo ka ngulur këmbët e saj, të shfaqen madhështore e të thikëzuara shkëmbinj e kanione të njëanshme në gjatësi dhe lartësi qindra metra, me rrjedhje ujërash nazike në zbritjen e tyre të beftë. Ecja krijon lodhje, por në të njënjtën kohë edhe të gëzon kur prek këtë mrekulli, që i ka mbijetuar shekujve, si dëshmi e rrallë gjithandej te ne pothuaj identike.

Ja dhe Ura e Vashës. Ajo është ndërtuar në fundshekullin XVIII në një grykë të ngushtë duke ndërlidhur dy brigjet e lumit Mat, ku ai gurgullon i rrëmbyer nëpër gurët e bardhë me një virtyozitet mahnitës. Kjo urë harkore, me gjatësi 11 m, 2.8 m e gjerë, e gjatë, 7 m e lartë, e gdhendur me gurë të bardhë, është e ndërtuar me themele mbi shkëmb dhe reflekton më së miri mjeshtërinë e e duarve dhe mendjve të ndërtuesëve gollobordas.

Tek ura duket sikur kalon fryma e lumit me vibrime ndijesore në shpirt e tinguj të Natyrës dhe mërmërimës së saj. Emocionet që vijnë nga errësira e shekujve ta sundojnë vetëdijen, veçanërisht kur njohësi i mirë, jo vetëm i historive të trevës, studiusi Aqif Ymeri, me ligjërimin dhe ngjyrimin lakonik të mendimit, të çon natyrshëm në botën e rrëfimit të tij interesant.

-Këtu bashkë kanë udhëtuar, -thotë Aqifi, -luftëtari dhe tregtari, halli dhe malli për ‘‘të mirë” a për ‘‘të keq”, nuse mbi kalë, krushq e gëzime, sihariqe për djalë e hidhërime, për punë; sigurisht edhe për t’u çmallur me të afërmit, a për të takuar miqtë; por janë shpërfaqur edhe xhinde, dreqër, djaj, maluketër, ëngjëj dhe meleqe.

Dhe, pasi ka mbaruar tregimet e tij, të dhjetra detajeve, fakteve, ngjarjeve nga kujtesa e të moshuarëve, Aqifi të fut në një botë të panjohur, që, nga rrethanat, koha dhe vendet ku kanë ndodhur, nuk e lenë të qetë kështjellën e shpirtit me imagjinatën e pakufijshme. Histori të tilla të marrin përdore dhe ka pasur gjithkund, në çdo krahinë, ku kalonin rrugë e ngriheshin ura, të cilat mbartin moralin, idenë dhe shijet e gjuhës së popullit tonë; veçanërisht duke nxjerrë në pah antitezat edhe kontrastet e Së Shkuarës. Por, përderisa koha evolon dhe shoqëria zhvillohet, ato të mbushin shpirtërisht me mesazhe të gjalla, të cilat përcillen aq qartë e që përfaqësojnë një epokë të artë e të prezantojnë breza e histori.

Kjo urë ishte dikur pjesë e një rrugë të rëndësishme, e cila emërtohej si “Rruga e Arbërit”, ose “Rruga e Karvaneve”, por dhe “Rruga e Detit për Dibër” e kaluar, me kuaj e mushka të ngarkuar me mall e kripë në kriporet e Durrësit, por edhe e mbushur me kalorës e këmbësorë nga fushat e Tiranës vijonte në Shkallën e Tujanit, drejt Qafë-Murrizës, Gurit të Bardhë e zbriste tek Ura e Vashës në lumin Mat për në Dibër e më tej drejt Shkupit e anasjelltas. Ajo kalonte mes pyjeve dhe shkëmbinjëve, me gurra e burime, me prita dhe rreziqe të shumta. Është e vërtetë që jetesa ishte e vështirë dhe rronin edhe me mercenarizëm, vasalitet, apo grabitje me armë, aty ku gjenin terren. Ndaj kjo rrugë dhe Ura e Vashës me vlera e interesa mbrohej me karakolle, por kishte edhe hane për strehim.

-E kthyer në një simbol, -thotë Aqifi, -Ura e Vashës në vetvete ka vlera të patjetërsueshme historike dhe tani mundohet të mbrohet nga vërshimi i lumit e myshqet. Ndaj u jemi mirënjohës të parëve për ato vlera që na lanë trashëgim, por që ato të mos zhduken, duhet ta mirëmbajmë me kujdes. Ndërtimi i Rrugës së Arbërit do ta kthejë në një vend të vizitueshëm. Klosi s’ka parë kurrë një investim kaq me prespektivë për Të Ardhmen, që të përmirësojë jetën e banorëve dhe njohjen e pasurive natyrore e historike të tij. Ndoshta një ditë do të bëhet më mirë, por duket disi e vështirë sa kohë që ata të cilët kanë mundësi të sjellin zhvillim, nuk po mendojnë të bëjnë më shumë.

Kemi nevojë për këto vlerësime të njerëzve të mirë; të shkundin shoqërinë që të mbrojë Natyrën dhe pasuritë historike.

Një udhëtim mes bukurisë natyrore dhe monumenteve arkitekturore të mbetet gjatë në kujtesë, sidomos kur je me miq, mes maja malesh, të përqafuara nga re e të copëtuara nga ujërat, me rrëfenja që kanë mbetur në origjinë, si simbol krenarie, të cilat i flasin bindshëm Të Sotmes për Të Shkuarën e Largët.

Gërshetimi i bukurisë natyrore, i miqësisë, harmonisë dhe artistikes në shoqërinë e njerëzve të fjalës së shkruar, me natyrën shpërthyese të Klosit, të fton të kthehesh përsëri këtu dhe, nëse nuk kthehesh, ajo është e gatshme të zeri një vend të veçantë në kujtimet e tua, prej eksploratori.

Ne foton ne krye te faqes: Autori i reportazhit Pellumb Guri(majtas) me studiuesin Aqif Ymeri duke ecur pergjate fragmented te Rruges se Arberit/

11-13 MAJ, FOLKU EVROPIAN ZBRET NË VLORË

May 9, 2017 by dgreca

FOLKU EUROPIAN ZBRET NË VLORË NË EDICIONIN E IX TË “AULONA INTER FOLK FESTIVAL”/

1 Folku Vlora

Nga Gëzim Llojdia/

1.Prej datës 11 -13 Maj 2017 në qytetin e Vlorës folku evropian zbret në Vlorë në edicionin e IX të “Aulona Inter folk festival”.Starton në datën 11 Maj,në skenën e sheshit“Pavarësia”në Skelë dhe mbyllet në 13 Maj, ditë kur në qytet do të kulmojnë veprimtaritë e Çeljes së Sezonit Turistik “ Vlora 2017”, organizuar nga Bashkiae qytetit historik.Nëse klikon te http://www.cioff.org/ do te gjesh eventin shqiptar të regjistruar nga UNESCO ku shkruhet events-festival.cfm/en/4301/Albania-Aulona_International_Folk_Festival.

2.Rrënjët muzikore bashkëkohore të muzikës popullore ringjallin muzikën popullore,thonë burimet. Edhe festival folku ,që tash prej 9 vitesh zhvillohet në jug të vendit është pjesë e muzikës popullore.

Muzika popullore, lloji i muzikës tradicionale dhe përgjithësisht rurale që fillimisht u kalua përmes familjeve dhe grupeve të tjera të vogla shoqërore. Në mënyrë tipike, muzika popullore, si literatura popullore, jeton në traditën gojore; Mësohet përmes dëgjimit dhe jo me leximin. Ajo është funksionale në kuptimin që ajo është e lidhur me aktivitete të tjera, dhe është kryesisht me origjinë rurale,shkruan Bruno Nettl.

Traditat kryesore të muzikës folklorike transmetohen me gojë ose me zë, domethënë mësohen me anë të dëgjimit e jo me leximin e fjalëve ose muzikës, zakonisht në rrjetet shoqërore joformale të të afërmve apo miqve, në vend se në institucione të tilla si shkolla apo kisha. Në shekullin e 20-të, transmetimi nëpërmjet regjistrimeve dhe mediave masive filloi të zëvendësojë pjesën më të madhe të të nxënit ballë për ballë. Në krahasim me muzikën e artit, e cila sjell kënaqësi estetike dhe muzika popullore, e cila (shpesh së bashku me vallëzimin shoqëror) funksionon si zbavitje, muzika popullore më së shpeshti shoqërohet me aktivitete të tjera, të tilla si ritualet kalendarike ose të ciklit të jetës, Enkulturation, dhe fenë popullore. Muzika popullore ka më shumë gjasa të jetë pjesëmarrëse sesa prezantuese. Koncepti zbatohet për kulturat në të cilat ekziston edhe një traditë muzikore urbane, teknikisht më e sofistikuar e mbajtur nga një elitë më e vogël sociale, ekonomike dhe intelektuale në qytet, gjykata ose kultura të urbanizuara. Në përgjithësi, “muzika popullore” i referohet muzikës, që segmente të gjera të popullsisë,veçanërisht ato më të ulëta socio-ekonomike, kuptojnë dhe me të cilat identifikohen. Tradicionalisht, interpretuesit e muzikës popullore ishin amatorë dhe disa këngë folklorike njiheshin fjalë për fjalë për të gjithë anëtarët e një komuniteti; Por specialistët-instrumentalistët dhe këngëtarët e tregimeve ishin të rëndësishme për komunitetet popullore. Në shekullin e 20-të, roli i profesionistëve si interpretues dhe bartës të traditave popullore u shtri në mënyrë dramatike. Muzika popullore siç besohet të ketë ekzistuar në kohët e hershme mund të diskutohet ndaras nga periudhat e ringjalljes siç është ajo e nacionalizmit evropian të shekullit të 19-të dhe ringjalljes së shekullit të 20-të, pak para dhe pas Luftës së Dytë Botërore, të motivuara nga axhendat politike . Në kontekstin e muzikës popullore, shfaqjet e “muzikës popullore” mund të dallohen nga përdorimi i këngëve me axhenda politike dhe përdorimi i instrumenteve tradicionale dhe kitarat akustikë. Në anën tjetër të spektrit muzikor, linjat ndërmjet muzikës popullore dhe artit muzikor ishin të paqarta duke filluar në shekullin e 19-të, kur kompozitorët e muzikës artistike prezantuan këngë nga folklori në kulturën muzikore urbane. Termat e përdorura për muzikën popullore në kultura të ndryshme ndriçojnë aspektet e konceptit. Termi anglez dhe analogët e tij francezë dhe italianë, muzque populaire dhe musica popolare, tregojnë se kjo është muzikë e lidhur me një klasë sociale, “popullore”. Volksmusik gjerman (“muzika popullore”) kombinon konceptin e klasës me unifikimin e një grupi etnik, ashtu si edhe termi indian hindi log git (“muzika e popullit”) në Indi. Çeke, si disa nga gjuhët e tjera sllave, përdor termin narod (“komb”) dhe të afërmit e tij, duke treguar se muzika popullore është unifikuesi muzikor i të gjithë çekëve. Në anën tjetër, termi persian mūsīqī-ye maḥallī (“muzika rajonale”) thekson dallimet në stilin e muzikës popullore dhe repertor midis fushave të ndryshme të Iranit. Termi muzika popullore gjithashtu, është përdorur për muzikën tradicionale të artit të kulturave aziatike dhe afrikane, për t’i dalluar ato nga sistemi klasike perëndimor,thotë studiuesi te :”britannica.com”.

3.Për 3 mbrëmje me radhë, në datat 11, 12, 13 Maj 2017, Vlora do të jetë nën mbretërinë e flokut evropian, duke përcjellë këngët dhe vallet folklorike që vijnën ga Çekia, Bullgaria,Bjelorusia, Sri Lanka, Kosova, Mali iZi, Maqedonia ,Shqipëria.

Ansambli “Handrlak”, Kunovicë, Çeki
Ansambli“ Sofia – 6 “, Sofie, Bullgari
Ansambli“ Raduga”, Mnisk, Bjellorusi
Ansambli“ Uma Dancing Academy”, Colombo, Sri Lanka
Ansambli“ Dëshmorët e Kombit”, Obiliq, Kosovë
Ansambli“ Ilirida”, Shkup, Maqedoni
Ansambli Narta e grupe të tjerë nga Vlora, Shqipëri

Festivali organizohet nga Qendra Kulturore “ Aulona” Vlorë, me mbështetjen kryesore të Bashkisë qytetit të Vlorës si dhe Ministrisë së Kulturës e donatorë të tjerë.

Festivali Aulona Folk vazhdon të mbetet një manifestim i jashtëzakonshëm i Folkut europian e më gjerë si dhe një promovim i rrallë i hapjes zyrtare të Sezonit Turistik të Vlorës.Një gërshetim i bukur i turizmit kulturor me turizmin natyror të rërës e ujit të detit. Edicioni i Parë i këtij Festivali është mbajtur në vitin 2009 duke shënuar të parin festival ndërkombëtar folku në hapësirën mbarë shqiptare. Për nga standartet që realizon, gjeografinë dhe diversitetin e grupeve, nivelin e zhvillimit në të gjitha planet ky festival prej edicionit të dytë është kualifikuar nga CIOFF duke u bërë pjesë e kalendarit botëror që ky institucion prestigjioz kulture organizon në çdo vit kalendarik.Në tetë edicionet e zhvilluara kanë marrë pjesë rreth 70 ansamble nga vende të ndryshme të Evropës me mbi 2300 festivalistë. Festivali ndan si trofe “Kupën e Festivalit” e cila deri tani ka shkuar në Sllovaki, Kroaci, Bullgari, Itali, Kosovë, Turqi, Poloni dhe në Tiranë kur fitues është shpallur Ansambli Kombëtar i Këngëve dhe Valleve Popullore.

President Nderi i Edicionit të 9 – të do të jetë Akademik Muzafer Korkuti, Kryetar i Akademisë së Shkencave.

4.Historiku i grupeve , AIFF 2017

Drejtori i përgjithshëm i këtij festivali,Sejmen Gjokoli përshkruan grupet pjesmarrëse në këtë event muzikor folku evropian.

ÇEKIA

Ansambli“ Handrlak”.Ansambli “HANDRLAK” paraqet këngë dhe vallet dhe kostume popullore kombëtare nga rajoni I pjesës jugore dhe qendrore të Moravës. Grupi I folklorit është I njohur jo vetëm brenda,por edhe jashtë vendit në shumë vende evropiane në festivalet CIOFF.

BULLGARIA

Ansambli“ Sofia – 6”, Sofie. Ansambli I Valleve Folklorike “Sofje – 6” është themeluar në vitin1976. “Sofja – 6” ka marrë pjesë në shumë festival në Evropë, Azi dhe Afrikë.

Fitues I shumë çmimeve të mëdha si në 2009 n ëKonkursin e 13-të Botëror të Vallëzimit “Palma – 2009” në Palma de Mallorca, kufitoi Çmimin e Madh dhe u bë kampion bote.

Ka marrë pjesë dhe fituar çmime në Turqi, Rumani, Azi, Kore e Jugut,, Japoni, etj. Ky ansambël është themeluar dheu udhëhiqet nga Nestor Nestorov.

KOSOVA

AKV” DËSHMORËT E KOMBIT”, Obiliq. Ansambli u themeluanëvitin 1991 nëqytetin e Obiliqit, Kosovë. Është pjesëmarrës në mjaft festivale, Brenda dhe jashtë vendit. Ku është vlerësuar me çmime të ndryshme si në Turqi, Kroaci, Mali I Zi, , në festivale të

shumta në Kosovë etj.Për here të pare në Shqipëri është në Vlorë, në Aulona- Inter Folk.

MAQEDONIA

Ansambli“ Ilirida”, Shkup. Ansambli I Këngëve dhe Valleve ILIRIDA-Shkup u themelua në zemër të Shkupit, pikërisht në Qarshinë e vjetër të Shkupit në vitin 2015. Aktiviteti I Ansamblit gjatë këtyre viteve ka qenë mjaft i suksesshëm duke marrë pjesë në disa festival në Maqedoni, Kosovë e Shqipëri.

BJELLORUSIA

Ansambli“ Raduga”, Mnisk. Është krijuar në vitin 1958 në kryeqytetin e Bjellorusisë dhe është nga më të njohurit në vend. Pjesëmarrës dhe fitues i çmimeve të ndryshme brenda dhe jashtë vendit. Është fitues i çmimit të pare në festivalin e tretë ndërkombëtar“ Kupa e Evropës”. Pjesëmarrës në shumë festival ndërkombëtare si :Portugali, Spanjë, Poloni, Gjermani, Itali, Francë etj. Ansambli drejtohet nga çifti Orest e Irina Zvir.

SHQIPËRIA

Ansambli“ Narta”, Vlorë.Grupi i valleve të Nartës vjen si një traditë e Ansamblit të kësaj zone me fillime në vitet 70, vite kur nga gjiri I tij doli këngëtarja e madhe e këngës popullore KleopatraSkarço. Është një iniciativë e vajzave dhe djemve të këtij fshati për ta rizgjuare dhe një here traditën e bukur përmes këngëve, valleve dhe kostumet karakteristike plot kolorit e ngjyra.

SRI LANKA

Ansambli“ UMO Dancing Akademi”, Colombo. Historia e këtij grupi fillon që kur kur ishullii Sri Lankës ishte I ndarë në 13 mbretëri.

Muzika dhe vallet folklorike të këtij grupi janë tradicionale e origjinale duke kaluar brez pas brezi. Format e vallëzimit shoqërohen me shfaqjen e ritualeve dhe ceremonive të ndryshme që janë shekullore dhe janë të bazuara në religjionin popullor dhe besimet popullore që shkojnë para dhe pas ardhjes së Budizmit qysh në shekullin e 3 para Krishtit. Këto ritual dhe ceremoni pasqyrojnë vlerat, besimet dhe zakonet e një qytetërimi bujqësor e rural. Të gjitha vallet e këtij grupi shprehin tematika që lidhen me besime, ritual demonë ,perëndesha, hyjni e ritual ekzotike. Akademia e valleve UMA ka marrë pjesë në mjaft festival jo vetë brenda Sri Lankës por edhe në mjaft vendet të Indisë, Butanit,Tailandës etj

Kosova kujton e nderon Epopenë e UÇK-së

March 5, 2017 by dgreca

-…nuk harrohet kurrë sa e shtrenjtë është liria/

-Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi: Si asnjëherë më parë, më 5 mars 1998 u zhvillua një luftë e pabarabartë në armatim dhe në njerëz. Familja Jashari u përball me një makineri të pafund shtetërore ushtarake dhe policore serbe/

-Kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa: Do ta kujtojmë këtë ditë për jetë e mot, sepse s’duhet të harrohet kurrë se sa e shtrenjtë është liria. Do ta kujtojmë këtë ditë, sepse duhet të bindemi se sa shumë obligohemi për të punuar për paqe, për ta mbrojtur këtë fitore/

-Në 5, 6 e 7 mars 1998, në Epopenë e Prekazit, në mbojtje të pragut të shtëpisë dhe Kosovës, në luftën për liri dhe pavarësi, ranë heroikisht 56 anëtarë të Familjes Jashari, 20 prej tyre të Familjes së ngushtë të Komandantit Legjendar të UÇK-së, Adem Jashari, në përballje me sulmin e egër të forcave serbe të kasapit të Ballkanit, Millosheviç, i cili ka përfunduar në Gjykatën Ndërkombëtare për Krime Lufte në Hagë/

-Raportoja para 19 vitesh: Prekazi po qëllohet edhe me topa të rëndë. Raportime që kam bërë nga Kosova në Shqipëri në ditët e marsit 1998/

-Reportazh nga Prekazi, i shkruar në mbrëmjen e 31 janarit 2010, i botuar atëherë, para 7 viteve, në 1 shkurt, në Tiranë – te Agjencia Telegrafike Shqiptare:/

SPECIALE-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 5 Mars 2017/ Në Prekaz në familjen Jashari para 19 viteve ndodhi një nga ngjarjet më heroike të qëndresës së popullit tonë për liri, Epopeja e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, tha sot presidenti i Republikës, Hashim Thaçi.“Si asnjëherë më parë, më 5 mars 1998 u zhvillua një luftë e pabarabartë në armatim dhe në njerëz. Familja Jashari u përball me një makineri të pafund shtetërore ushtarake dhe policore serbe”, u shpreh presidenti Kosovar.

Ai theksoi se Ushtria Çlirimtare e Kosovës pas ditëve të Epopesë u sprovua në shumë beteja, ofensiva me fitore dhe situata në të cilat u vërtetua se ajo nuk mund të mposhtej në asnjë rrethanë.“Ishte pikërisht kjo vendosmëri, e cila çështjen e Kosovës e ngriti në nivelet më të larta të diplomacisë botërore. Ishte rezistenca gjithë popullore e të gjitha shtresave të shoqërisë sonë që njëherë e përgjithmonë kishte hyrë në rrugën e lirisë”, tha presidenti Thaçi.Si asnjë ngjarje tjetër, vijoi Thaçi, Epopeja e Prekazit u shndërrua në forcë mobilizuese për të gjithë ata atdhetarë që me shekuj kishin pritur momentin për t’u vënë në radhët e një organizate ushtarake autentike shqiptare.Duke iu drejtuar të pranishmëve, presidenti Thaçi tha se sot përpara nesh janë të rreshtuar pjesëtarët e Forcës së Sigurisë së Kosovës.“Për mua si Komandant Suprem dhe mbi të gjitha për ju qytetarë të nderuar të Republikës së Kosovës, këta janë ushtarët dhe oficerët e Ushtrisë së Republikës së Kosovës”, theksoi ai.Kosova, me manifestime të organizuara nga qeveria, gjatë tre ditëve, në 5, 6 dhe 7 mars, kujton e nderon Epopenë e UÇK-së, heroizmin e Komandantit Legjendar Adem Jashari dhe familjes Jashari në Prekaz, para 19 viteve.

Manifestimi qendror – parada ushtarake e FSK-së u zhvillua sot në mesditë në Kazermën “Adem Jashari” në Prishtinë, me pjesëmarrjen e krerëve të shtetit, përfaqësuesve të Familjes Jashari, të shoqatave të dala nga Lufta e UÇK-së, si dhe të pranisë ndërkombëtare.

Në ceremoninë ushtarake të Forcës së Sigurisë së Kosovës, të hapur me himnin shtetëror kosovar dhe himnin kombëtar shqiptar, ku mes shumë pjesëmarrësve janë edhe kryeministri Isa Mustafa dhe kryetari i Kuvendit, Kadri Veseli, u vendosën kurora pranë obeliskut të heronjëve e dëshorëve të lirisë e pavarësisë.

“‘Epopeja e UÇK-së’ për çdo qytetar të Kosovës është festë e lirisë së Kosovës, është kremtja e vlerave të atdhedashurisë, patriotizmit dhe sakrificës sublime për Kosovën”, theksoi kryeministri Mustafa.

Kosova, vijoi ai, është shtet i ri, por përkushtimin dhe flijimin për atdhe dhe për liri e ka të vjetër aq sa e ka të vjetër edhe ekzistencën e njerëzve të saj.

“Sot shënojmë një ditë të veçantë historike, një ditë flijimi të ngritur në shembull se si fiton e mira ndaj të keqes, e vërteta ndaj trillimit, liria ndaj robërisë.

Sot shënojmë 5 marsin, ditën e luftës epike të Kosovës, ditë e luftës së flijimit për liri dhe atdhe të drejtuar nga Komandanti Legjendar i UÇK-së, Adem Jashari. Shënojmë flijimin historik dhe heroik, përfshirë të gjithë bashkëfamiljarëve të Familjes Jashari, që është rast shumë unik në historinë e përbotshme”, theksoi kryeministri Mustafa.

Kreu i qeverisë së Kosovës tha se, do ta kujtojmë këtë ditë për jetë e mot, sepse s’duhet të harrohet kurrë se sa e shtrenjtë është liria.

“Do ta kujtojmë këtë ditë, sepse duhet të bindemi se sa shumë obligohemi për të punuar për paqe, për ta mbrojtur këtë fitore”, u shpreh kryeministri Mustafa.

Para 19 vitesh, në 5 mars 1998, ATSH nga korrespondenti atëherë dhe tani në Kosovë raportonte se forca të mëdha serbe të blinduara kishin filluar që në mëngjes një sulm kundër shqiptarëve në Drenicë.

Forcat serbe kishin zënë pozicione dhe ishin fortifikuar rreth Prekazit dhe qëllonin me armë të kalibrave të ndryshëm mbi vendbanimet shqiptare. Prekazi po qëllohej edhe me topa të rëndë, dëshmonin për ATSH-në burime nga vendi i ngjarjeve, ndërsa ishin vënë në përdorim edhe helikopterë dhe nga veriu vinin njoftime se forca të reja ushtarake dhe policore serbe po hynin në Kosovë nëpër luginën e lumit Ibër drejt Mitrovicës dhe nga Merdare drejt Podujevës.

Në 5, 6 e 7 mars 1998, në Epopenë e Prekazit, në mbojtje të pragut të shtëpisë dhe Kosovës, në luftën për liri dhe pavarësi, ranë heroikisht 56 anëtarë të Familjes Jashari, 20 prej tyre të Familjes së ngushtë të Komandantit Legjendar të UÇK-së, Adem Jashari, në përballje me sulmin e egër të forcave serbe të kasapit të Ballkanit, Millosheviç, i cili ka përfunduar në Gjykatën Ndërkombëtare për Krime Lufte në Hagë.

Presidenti historik i Kosovës, Ibrahim Rugova, në 6 mars 1998, në një konfrencë shtypi në Prishtinë para rreth 200 gazetarëve të huaj dhe vendas, përsëriste thirrjen drejtuar bashkësisë ndërkombëtare për të ndërhyrë pa humbur kohë tek autoritetet serbe dhe për t’i dhënë fund menjëherë gjakderdhjes. Rugova kërkonte që çështja e Kosovës të shqyrtohet urgjentisht në Këshillin e Sigurimit të OKB-së dhe Kosova të merret urgjentisht nën mbrojtjen ndërkombëtare – duke lënë të nënkuptohet edhe mbrojtjen ushtarake. PRESIDENTI THAÇI NISË NDRYSHIMIN E LIGJIT PËR FSK-në, USHTRIA E KOSOVËS PO BËHET REALITET/

Prishtinë, 5 mars 2017 – Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, sot ka marrë pjesë në ceremoninë ushtarake të FSK-së në kazermën “Adem Jashari” në Prishtinë, e cila u organizua për nder të manifestimit treditorë “Epopeja e UÇK-së”.

Presidenti Thaçi tha se kjo është ngjarja më heroike e qëndresës së popullit tonë për liri tash e 18 vjet.“Si asnjëherë më parë, më 5 mars 1998 u zhvillua një luftë e pabarabartë në armatim dhe në njerëz. Familja Jashari u përball me një makineri të pafund shtetërore ushtarake dhe policore serbe. Veterani i arsimit Shaban Jashari, komandanti legjendar Adem Jashari, komandanti i orëve të para Hamëz Jashari, gra, vajza e djem të rinj me vendosmëri të paparë i qëndruan rrethimit deri në flijim. Kjo rezistencë ka hyrë në analet e historisë së kombit tonë si ndër sakrificat më madhore”, u shpreh presidenti Thaçi.Ai theksoi se Ushtria Çlirimtare e Kosovës pas ditëve të Epopesë u sprovua në shumë beteja, ofensiva me fitore dhe situata në të cilat u vërtetua se ajo nuk mund të mposhtej në asnjë rrethanë.“Ishte pikërisht kjo vendosmëri, e cila çështjen e Kosovës e ngriti në nivelet më të larta të diplomacisë botërore. Ishte rezistenca gjithë popullore e të gjitha shtresave të shoqërisë sonë që njëherë e përgjithmonë kishte hyrë në rrugën e lirisë”, u shpreh presidenti Thaçi.Si asnjë ngjarje tjetër, presidenti Thaçi tha se Epopeja e Prekazit u shndërrua në forcë mobilizuese për të gjithë ata atdhetarë që me shekuj kishin pritur momentin për t’u vënë në radhët e një organizate ushtarake autentike shqiptare.Duke iu drejtuar të pranishmëve, presidenti Thaçi tha se sot përpara nesh janë të rreshtuar pjesëtarët e Forcës së Sigurisë së Kosovës.“Për mua si Komandant Suprem dhe mbi të gjitha për ju qytetarë të nderuar të Republikës së Kosovës, këta janë ushtarët dhe oficerët e Ushtrisë së Republikës së Kosovës”, theksoi ai.Në përputhje me rekomandimet e procesit të Rishikimit të Sektorit të Sigurisë, asokohe si kryeministër, presidenti Thaçi rikujtoi se kishte paralajmëruar themelimin e Forcave të Armatosura të Kosovës.Si president, ai tha se do donte shumë që procesi i transformimit të FSK-së në Ushtri të Kosovës të ndodhte ashtu siç janë përpjekur gjatë këtyre tre vjetëve, përmes një procesi transparent të përcjellë me ndryshime kushtetuese, por një gjë e tillë nuk është arritur të bëhet.“Kushtetuta moderne e Kosovës, mua si Komandant Suprem i Forcave të Sigurisë së Kosovës më jep kompetenca të mjaftueshme për të ndërmarrë iniciativën për të ndryshuar ligjin e FSK-së”, u shpreh ai.Duke iu drejtuar ushtarëve të FSK-së, presidenti Thaçi e bëri të qartë se shumë shpejt, brenda kompetencave të tij kushtetuese, do të ndërmarrë të gjitha veprimet e domosdoshme ligjore që transformimi i shumëpritur i themelimit të Ushtrisë së Kosovës të bëhet realitet edhe nëpërmjet ndryshimit të ligjit për FSK-në.

Me qëllim të mbrojtjes së sovranitetit dhe integritetit territorial, si dhe ruajtjes së paqes dhe mbrojtjes së interesave shtetërore, presidenti tha se Republika e Kosovës duhet të avancojë rolin dhe detyrat e Forcës së Sigurisë së Kosovës.“Ashtu siç presin të gjithë qytetarët e Kosovës, nëpërmjet Ligjit të ri për Forcën e Sigurisë së Kosovës, Forca e Sigurisë së Kosovës do të ketë për mision që të mbrojë sovranitetin dhe integritetin territorial të Republikës së Kosovës, qytetarët dhe komunitetet, pronën dhe interesat e Republikës së Kosovës, si dhe të kontribuojë në ndërtimin dhe ruajtjen e paqes dhe stabilitetit rajonal dhe global”, theksoi presidenti Thaçi.

Ky ndryshim në misionin dhe detyrat e reja që do t’i marrë FSK-ja në përputhje me ligin e ri, sipas presidentit Thaçi, e bëjnë FSK-në një ushtri moderne, profesionale, me karakter mbrojtës, e cila do të dizajnohet për të mbrojtur qytetarët e Kosovës dhe do të jetë në shërbim të ruajtjes së paqes në rajon dhe në botë, sa herë që Kosovës i kërkohet të jap kontributin e saj në këtë drejtim.

“Ky transformim i natyrshëm ligjor është krejtësisht kushtetues dhe i domosdoshëm, në mënyrë që FSK-ja të fillojë edhe zyrtarisht procesin e anëtarësimit në NATO. Prandaj, ftoj shtetet anëtare të NATO-s që të vazhdojnë të ndihmojnë FSK-në ashtu siç kanë bërë deri më tani”, shtoi presidenti Thaçi.Presidenti theksoi se misioni i NATO-s, respektivisht i KFOR-it në Kosovë do të vazhdojë të funksionojë si zakonisht dhe ky transformim nuk do të ketë implikim në misionin dhe detyrat e KFOR-it në Kosovë.

Në fund, presidenti Thaçi i ftoj qytetarët e Kosovës që të kenë besim në shtetin e tyre, si dhe tërë spektrin politik që të bashkohet në çështjet e interesit shtetëror dhe ta dëshmojmë këtë me veprime konkrete.

FJALA E KRYEMINISTRIT MUSTAFA NË CEREMONINË USHTARAKE TË FSK-së PËR NDERË TË “EPOPESË SË UÇK-së”

Prishtinë, 5 mars 2017/

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, mori pjesë në ceremoninë ushtarake të Forcës së Sigurisë së Kosovës, të organizuar në Kazermën “Adem Jashari” në Prishtinë, në përkujtim të 19 vjetorit të luftës dhe rënies heroike të Komandantit Legjendar të UÇK-së, Adem Jashari dhe Familjes Jashari.

Ju drejtohem sot, në emër të Qeverisë së Republikës së Kosovës, në kazermën që mban këtë emër simbol krenarie, në përvjetorin e 19 të rënies heroike të Komandantit Legjendar Adem JASHARI dhe të Familjes JASHARI.“Epopeja e UÇK-së” për çdo qytetar të Kosovës është festë e lirisë së Kosovës, është kremtja e vlerave të atdhedashurisë, patriotizmit dhe sakrificës sublime për Kosovën.

Kosova është shtet i ri, por përkushtimin dhe flijimin për atdhe dhe për liri e ka të vjetër aq sa e ka të vjetër edhe ekzistencën e njerëzve të saj.Sot shënojmë një ditë të veçantë historike, një ditë flijimi të ngritur në shembull se si fiton e mira ndaj të keqes, e vërteta ndaj trillimit, liria ndaj robërisë.

Sot shënojmë 5 marsin, ditën e luftës epike të Kosovës, ditë e luftës së flijimit për liri dhe atdhe të drejtuar nga Komandanti Legjendar i UÇK-së, Adem Jashari.

Shënojmë flijimin historik dhe heroik, përfshirë të gjithë bashkëfamiljarëve të Familjes Jashari, që është rast shumë unik në historinë e përbotshme.

Do ta kujtojmë këtë ditë për jetë e mot, sepse s’duhet të harrohet kurrë se sa e shtrenjtë është liria.

Do ta kujtojmë këtë ditë, sepse duhet të bindemi se sa shumë obligohemi për të punuar për paqe, për ta mbrojtur këtë fitore.

Krahas gjithë atyre që u flijuan për liri, ne sot nderojmë shtetin tonë të cilin duhet ta duam pa hile e ta zhvillojmë me punë, tokën tonë që duhet ta mbrojmë e punojmë, pavarësinë tonë që duhet ta begatojmë e forcojmë.

Si institucione, ia kemi borxh këtë përkushtim të tashmes dhe të ardhmes së Kosovës, qytetarëve tanë pa kurrfarë dallimi si dhe lirisë dhe demokracisë përkundër të gjitha dallimeve që qytetarët tanë i kanë, në Kosovën unike.

Kemi edhe shumë punë e sfida përpara si shtet, të cilat do t’i kryejmë e tejkalojmë më mirë e më shpejt, duke kultivuar unitetin tonë shtetndërtues, me përkrahjen e miqve tanë ndërkombëtarë që asnjëherë nuk na e kthyen shpinën ndaj nesh dhe historia na ka mësuar se kjo është mënyra më e mirë që ne t’i kalojmë këto procese.

Në ndërtimin tonë institucional e demokratik, ekonomik e social, ne kemi dallime ndërmjet veti, ashtu siç kanë edhe demokracitë tjera, por të gjithë ne jemi unik në një rrugë, në rrugën evropiane dhe euroatlantike.

Ne e shohim ardhmërinë tonë në familjen e shteteve të Bashkimit Evropian, ne e shohim të tashmen dhe të ardhmen tonë në miqësi të përhershme me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Të nderuar pjesëmarrës,

Zonja dhe zotërinj,

Kosova, institucionet e saj, si dhe qytetarët kanë sfidat e veta, që janë të shumta dhe të cilat ndryshojnë krahas prosperitetit tonë. Kosova ka bërë transformime epokale dhe historike, falë rezistencës së saj paqësore, unike për këtë pjesë të botës, falë luftës çlirimtare të popullit të saj.Ne sot mburremi me institucionet e reja shtetërore të ngritura në partneritet me miqtë tanë, mburremi me Forcën e Sigurisë së Kosovës, në të cilën shohim ushtrinë tonë, një forcë paqeje e stabiliteti jo vetëm në rajon por edhe më gjerë, një anëtare të ardhshme të Aleancës Veriatlantike. Kemi policinë, institucionet e sigurisë të afta dhe të organizuara sipas standardeve më të larta.

Qeveria po punon me përkushtim në zhvillimin e shpejtë ekonomik, arsimor e social, në krijimin e kushteve që qytetarët tanë të mos privohen nga e drejta për lëvizje të lirë, për të ndërtuar një shtet të së drejtës, për të qenë faktor i paqes dhe stabilitetit në rajon dhe më gjerë.

Sot, këtu, pohojmë fuqishëm se e ardhmja e Kosovës është e sigurt, se ardhmëria jonë është në duart tona.

Kosova është shtet i pavarur e demokratik i të gjithë qytetarëve të saj të barabartë, është vend që nuk e harron të kaluarën e dhimbshme, por që po ashtu, është shumë e vendosur për të ecur përpara drejt jetësimit të synimeve të veta madhore.

Këtë përvjetor të “Epopesë së UÇK-së” po e shënojmë edhe me 114 njohje të shtetit tonë nga vende të ndryshme të gjitha kontinenteve, me anëtarësim në organizata të ndryshme ndërkombëtare, me synim për anëtarësimin në Bashkimin Evropian, në Kombet e Bashkuara dhe në NATO.Ne kemi përgjegjësi që para qytetarëve tanë dhe para miqve tanë të vërtetojmë se pavarësia jonë është shembull i suksesit dhe se me begatitë tona njerëzore, etnike, kulturore e natyrore do të jemi shembull i ndërtimit të një vendi demokratik.

Zoti i bekoftë të gjithë ata që punuan dhe u flijuan për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës!

Zoti e bekoftë shtetin e Kosovës!

***

RAPORTIME QË KAM BËRË NGA KOSOVA NË SHQIPËRI NË DITËT E MARSIT 1998:

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1998/98-03-05.ata.html

[04] Fresh Serb attack in Drenice, dramatic situation in Kosove

PRISHTINE, March 5 (ATA)-By Belul Jashari, Heavy Serb forces backed by armoured cars this morning launched a fresh military attack on Albanians in Drenice.

The Serb forces, fortified around the Prekaz, Laushe villages, are shelling Albanians’ homes. The Serb forces are also using heavy machine guns in their assaults in Prekaz, sources from Skenderaj, from the Human Rights Council and the Kosova Centre of Information told ATA.

Serbs’ gunfire has killed and wounded many Albanians, Albanian sources say.

A grave situation is also prevailing in the Gllogoc town in Drenice, which is seiged off by big Serb forces terrorizing the the Albanian unprotected population.

Many Albanian families have left their homes in Gllogoc since last night and have been sheltered in remote villages. The Gllogoc residents today are staying indoors and the roads are deserted.

Meanwhile the villages of Modrine, Krusheve, Polluzhe and Rozalle have also been surrounded.

The Serb forcesin their attacks are making use of machine guns, rockets, mortars as well as helicopters. In face of this situation the residents are trying to flee in the direction of the mountains. /r.xh/pas/lm/

Albanian Telegraphic Agency

[05] Kosova presidencey receives international contacts

PRISHTINE, March 5 (ATA)-By Belul Jashari, Fehmi Agani, envoy of Kosova’s President Ibrahim Rugova, deputy chairman of the Democratic League of Kosova (LDK), left this morning for Belgrade, to meet British Foreign Secretary Robin Cook, whose country currently holds the rotating presidency of the EU. /fh/pas/lm/

Albanian Telegraphic Agency

[10] Kosova leader urges world leaders to use pressure on Belgrade

PRISHTINE, March 5 (ATA) – ATA correspondent in Prishtina Behlul Jashari said on Thursday that the leader of the Republic of Kosova Ibrahim Rugova asked for an urgent interruption of Serb police and military operations against the civilian population in Skenderaj, Glogovc, Kline, Mitrovice, Vushtri and other parts of Kosova.

In an appeal broadcasted today, Rugova called on international community to undertake preventing measures in Kosova and exert greater pressure on Belgrade in order to put an end urgently to police and military operations in some villages of Drenica.

Rugova also appealed to U.S. president Clinton, British prime minister Blair, French president Chirac and German Chancellor Kohl to use pressure on Belgrade’s regime to stop Serb police and military operations.

He asked for an international presence of all forms to defend people of Kosova, which have said that they should fulfil their aspirations for independence through peaceful means.

Rugova urged his people not to submit to Serb provocations and misinformation, which aim at sowing fear and panic. To face this situation, he asked for mobilization of political parties in Kosova and communes.

It is necessary that the political forces in the neighbouring commune with Drenica be prepared to help its populace and get rid of the bad situation in that area.

He assured the people of Drenica and Kosova that he is in contact with international centers and that they are considering possible preventive steps in Kosova which aim at stopping Serb police and military operations.

Rugova asked the mass media to highlight the situation objectively. la/ak/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1998/98-03-06.ata.html

[01] Serbian forces continued night operations in Drenice

PRISHTINE, March 6 – By Belul Jashari: Many police and premilitary forces have continued their operations of cleansing last night in the region of Drenice.

Early on Friday, intensive shots of cannons and tanks were heard in other villages in vicinity of Drenice. The whole region is surrounded by many police forces.

Meanwhile it is reported that other police and military forces are moving from Mitrovice towards Drenice. /edk/mt/

Albanian Telegraphic Agency

[02] Ambassadors of Contact Group to arrive in Kosova

PRISHTINE, March 6 (ATA) – By B. Jashari: Sources, still not confirmed officially, report that the ambassadors of the Contact Group countries, headed by the chief of the U.S. Mission, Richard Milles, are expected to arrive in Kosova today.

They will have many contacts in Prishtine in the framework of the engagements of the international community to interrupt the bloodshed in Kosova.

The visit precedes the meeting of the Contact Group, which will be held Monday in London and Kosova will be its main theme. /edk/mt/

Albanian Telegraphic Agency

[06] Kosova needs urgent food supply

PRISHTINE, March 5 (ATA) – Latest attacks of the Serbian police on Drenica, Kosova, have increased demands on food supply at a time when the foodstuffs are being reduced and many shops closed, Behlul Jashari, ATA correspondent said on Thursday.

The Serbian forces are preventing or raiding supplying firms and have blocked the distribution of International Red Cross aid.

Attacks continue in Drenica and roads of Prishtina are under tight control of Serb armed forces. cela/pas/ak/

Albanian Telegraphic Agency

[07] Kosova president calls on international community to stop Serbs

PRISHTINE, March 6 – ATA correspondent in Prishtina Behlul Jashari reported that the President of Kosova Ibrahim Rugova told a news conference on Friday that he had called on international community to intervene without delay and force the Serbian authorities to promptly end bloodshed.

Rugova asked for Kosova issue be considered by the U.N. Security Council and that Kosova be urgently put under international protection, what implies military protection.

He informed journalists on the arrival of the ambassadors of the Contact group in Prishtina.

ATA correspondent, referring to witnesses, reported on an extension of Serbs’ battle front in Drenica.

Serb police and paramilitary forces undertook a massive attack at 11.30 a.m. against Llause, Raknice and Acareve villages. They are firing artillery shells from Pekazi and Klina. edk/ak/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1998/98-03-07.ata.html

[04] Intensive movements of Serbs forces in Drenica

PRISHTINE, March 7 – ATA correspondent in Prishtina Behlul Jashari reports on Saturday that Serbian forces in Drenica continue to deploy intensively around Llausha village.

A source close to the Council for the Human Rights in Kosova said that snipers were seen in the hills around Llausha at 11.00 a.m. shotting with high precision weapons at the village and other directions.

A column of the Serbian forces with heavy armaments, armoured carriers and trucks left Gllogovci for Skenderaj. /ak/

Albanian Telegraphic Agency

[07] Human rights council reports on 25 killed in Drenica

PRISHTINE, March 7 – ATA correspondent in Prishtina Behlul Jashari reported on Saturday that the Council of Human Rights in Kosova had informed on 25 Albanians killed in the last two days in Drenica by the Serbian forces.

The council made public their names saying that four children, two young boys, two young girls and five women were among them.

It said that Adem Jashari, leader of the Albanians’ armed resistance in Drenica was also killed.

The council is also making evident the wounded, destroyed houses and other buildings. So far, seven houses have been destroyed in Prekaz and other buildings burned down. mp/ak/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1998/98-03-08.ata.html

[01] Serb forces continue military actions in Drenice

PRISHTINE, March 8 (ATA)- ATA correspondent Belul Jashari reports from Prishtine that military actions continued in Drenice also last night.

Serb forces did not stop neither machinegun fire in Vojnik nor volleys of other weapons’ shots, although sporadic, in Llaushe and Prekaz.

Serbian snipers around Llaushe yesterday killed two Albanians, as they are placed at positions covering a large area and shoot at people moving.

The latest reports from the Council for the Defence of Human Rights say that 34 Albanians, killed in the latest assaults of the Serb forces in Drenice since March 4, have been identified. The Albanians’ death toll is twice higher and more.

The night in Skenderaj was a little calmer. But in this town, as told by telephone from locals, two trucks carrying the first humanitarian aid for the people of Drenice were seized and sent to a Serb settlement, last night.

The atmosphere of war is also reflected in the capital of Kosova, Prishtine, where the streets last night were free of inhabitants and under a tight control of Serbian armed forces. The city’s calm is broken by sporadic shots. /lm/

Albanian Telegraphic Agency

[02] Prekaz again in flames

PRISHTINE, March 8 (ATA)-ATA correspondent Belul Jashari reports from Prishtine that large areas of Drenice continue to be under the fire of the Serb military-police and pre-military forces.

The flames of war are engulfing Prekaz. Grenades thrown from the Hunting Ammunition Factory yard in Skenderaj set this village on fire. Llaushe and several other villages continue to be targets of the Serb snipers.

The Council for the Defence of Human Rights in Kosova provides fresh evidence of the killed. According to this testimony seven other killed Albanian children, aged 7-15, have been seen in Prekaz.

Sources of the council say that in the villages of Llaushe, Vojnik, Kopilic, Acare and other villages, local Albanians continue organised resistance in defence against Serb attacks.

Serb forces do not allow humanitarian aid and reporters in these areas. There is a shortage of food and medicine, especially in places settled by the war refugees.

Tensions and risks are running high also in other parts of Kosova. Reports from Gjakova say that Serb military and police forces’ reinforcements continued today along the border line with Albania. Special teams of these forces have been filming the terrain, reports say.

A group of diplomats, accredited to Belgrade, are reported to have gone to Skenderaj to familiarize themselves with the damages and destructions caused to this zone. /fh/das/lm

Albanian Telegraphic Agency

[03] People’s protests to be staged throughout Kosova tomorrow

PRISHTINE, March 8 (ATA)-ATA correspondent Belul Jashari reports from Prishtine that all-peoples’ protests, under the motto “For peace, against Serb violence, war and terror”, will be staged in Prishtine and all other centres of the Republic of Kosova on Monday at 11.00.

The decision was taken on Sunday at a joint meeting of the Coordinating Council of the Kosova political parties, the Students Independent Union of the Prishtine University, the Union of the Independent Trade Unions of Kosova and the Coordinating Council of the Prishtine Political parties.

A communique issued after the meeting says that tomorrow’s protest is held by consent of the President of the Republic of Kosova Ibrahim Rugova and Prime Minister Bujar Bukoshi. /fh/das/lm/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1998/98-03-09.ata.html

[04] Diplomats, reporters and representatives of International Red Cross visit Skenderaj

PRISHTINE, March 9/ ATA correspondent Belul Jashari reports:

A group of diplomats accredited to Belgrade visited Skenderaj today to closely get to know war developments and consequences in Drenice. Foreign reporters were present as well.

Skenderaj was visited today also by representatives of the Red Cross International Committee.

Meanwhile an amount of medicine and other aid was sent there. But, it is not sure whether the Serb forces would allow it to reach the Albanian population, as it happened yesterday when two truckloads of aid were sent to Serb settlement.

Representatives of the Human Rights Council in Skenderaj were hardly allowed to talk for only few minutes with Red Cross representatives, in the presence of Serb forces.

Albanian representatives have asked the Red Cross representatives to intervene to allow the functioning of bake-houses, shops and other vital services. /la/lm/

Albanian Telegraphic Agency

[05] Massive protests staged in Prishtine and other cities of Kosova

PRISHTINE, March 9/ ATA correspondent Belul Jashari reports:

More than 200 000 people staged a massive peaceful protest today under the motto:”For peace, against Serb violence and terror”.

Inhabitants of Prishtine and surrounding villages packed the Kosova’s main and other roads shouting:”Drenica, Drenica”, “Kosova-Drenica”, “Halt to ethnic cleansing by Serbs” and other slogans.

Meanwhile heavy police forces were deployed in the Prishtine roads.

Similar protests were staged in many other cities of Kosova as well. /das/lm/

Albanian Telegraphic Agency

[06] Number of Albanians killed in Drenice is larger than reported so far

PRISHTINE, March 9/ ATA correspondent Belul Jashari reports:

More than 60 Albanian bodies, loaded on two trucks, have been transferred from the Prishtine hospital’s morgue to Skenderaj.

The Human Rights Council in Kosova has addressed itself to the U.S. office in Prishtine to mediate to create the conditions to organise the funeral ceremony.

Albanian sources from Drenice say that there have remained more killed and massacred on the killing spot.

Two Albanians from Llaushe last night left for Skenderaj to take and bury the body of a relative of theirs, but they did not come back, and according to the same source they are thought to have been killed by Serb snipers.

The Human Rights Council reports that Serb forces’ military operations continued in Drenice today and crackles of gunfire have been heard throughout the zone since in the morning. /cela/das/lm/

Albanian Telegraphic Agency

[10] Kosova Albanians hold peaceful protests against Serbian terror

PRISHTINE, March 9 (ATA) – By Belul Jashari: More than one million Albanians protested Monday along the streets and squares of Kosova “for peace and against violence, war and Serbian terror.” More than 200 000 Albanians protested in Kosova capital, Prishtina, in the main street “Mother Teresa,” in the square “July 2,” and others.

The peaceful protests, headed by outstanding intellectuals, representatives of state and political subjects and students, were held despite the curfew, detentions and barbarous interventions of armoured Serbian forces, reinforced later by new forces which came to Kosova from Serbia late on Sunday and early on Monday.

The groups of Albanian protestors were all the time in the target of Serbian snipers, put in tops of many buildings of Prishtine and other towns where rallies of protests were held.

Serbian civilians and police forces fired towards the Albanian protesters in Peje and Istog, but there were no reports on casualties.

The protesters powerfully expressed their support for the peaceful policy of Kosova and addressed an alarming appeal to the international community to urgently halt the shambles of crime and war of Belgrade in Kosova. /rxh/mima/mt/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1998/98-03-10.ata.html

[06] Serb forces issue ultimatum to bury Albanians killed in Drenice

PRISHTINE, March 10/ ATA correspondent from Prishtine Belul Jashari reports:

The Serb forces have issued an ultimatum that the 48 killed Albanians be buried today, no later than 13.00, failing this, they warn, the burial will be carried out by the Serb forces.

The bodies of 48 Albanians, among who 12 children, 14 women and two girls, were transferred yesterday from the Prishtine hospital’s mortuary to Skenderaj.

The relatives of the dead and the people have asked that the victims are not buried before an international commission arrives in Drenice.

The Council for the Defence of Human Rights and Freedoms (KMDLNJ) in Kosova has asked the Contact Group, numerous international organisations and diplomatic missions to urgently set up an international commission of forensic experts and other specialists to carry out the victims’ autopsies, their identification and investigation into the case.

An experts commission of KMDLNJ coming from Skenderaj to gather evidence of the massacre against Albanians, was forcibly stopped and not allowed by the Serb forces to enter Drenice.

The Serb forces are also stopping many citizens on their way to take part in the burial, which is not known how and when will be carried out.

In the meantime U.S. special envoy of President Clinton for the Balkans, Robert Gelbard, who is in Belgrade, is expected to arrive in Prishtine.

The U.S. senior diplomat today visits Prishtine for the second time in a short a while, because of the tense situation created after Serb massacres in Kosova. /p.ta/lm/

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1998/98-03-11.ata.html

[09] Testimony provided by people experiencing massacre in Prekaz

PRISHTINE, March 11 (ATA)- A reportage from several villages of Drenice, published by newspaper Bujku on Tuesday, provides testimony by people experiencing the Serbian forces’ massacre in lower Prekaz.

“Faced with the volley of grenades hurled upon our houses that Thursday morning, the only way to escape was to descend in the ground floor and place the children under the building’s stairs,” Syleme Jashari says.

“We were all together when my brother, Halil, went out to see what was happening. We were 30 people, from one to 60 years old. We were waiting for Halil, but he did not come back. When the grenades exploded we thought no one would come out alive. Tear gas was being used from outside and we understood that the same thing like in Likoshan was happening. They were coming to massacre us.”

“The house was bombarded and, together with the children we went out in the yard where we were confronted with the police cordons. When approaching the first cordon we were ordered to pass to the second cordon of policemen, whose faces were coloured in black. They aimed their weapons at us. And while were were leaving the yard, Nazmiu, 27, who was holding his sick mother by her hand, was seized by two policemen and shot dead in his mother’s eyes”.

“They said they would kill all the men and then the rest. We fled to the fields …while the policemen ran to kill children and men….”

The testimony portrays only a small part of all that tragedy of Serbian terror against the unprotected population. In Shipol many families are said to know nothing about their men and sons. /p.ta/pas/lm/

Albanian Telegraphic Agency

[13] Kosova President holds news conference

PRISHTINE, March 11 (ATA) – ATA correspondent Belul Jashari informs:

Kosova President Ibrahim Rugova declared Wednesday in a news conference that he had not officially received an offer of talks from the Serbian government, as it announced on Tuesday.

Rugova held two news conference due to the big interest of foreign reporters.

Rugova stressed that it is not clear what kind of dialogue Serbia proposes, it is not clear whether it is a matter of a proper dialogue or a public dialogue, he said.

Kosova President stated that the Albanian party is ready to start negotiations with Belgrade for the solution of the Kosova issue, but they should be held with the help and mediation of the international community in all levels. This dialogue should not have preconditions, said Rugova.

Asked whether it will be better to hold a dialogue without preconditions and not to base hopes on the help of West, President Rugova said that “we have never conditioned the dialogue, but there are some rules of life, of the game of talks that the parties should be helped to negotiate. And in this direction Kosova needs the assistance of the West.

Asked whether does this mean that Rugova does not accept the suggestion of Gelbard to hold secret talks, he responded that the solution of Kosova problem accepts all sorts of talks which are legal, also including the secret ones.

Later on Rugova said that the confrontation in Kosova is dangerous because Serbia has many armed forces in Kosova, which can cause massive massacres, as it happened recently in Drenice. For the moment it is more important to save the people.

Rugova stressed that “we have not asked the change of borders, because Kosova has been member of a state which ceased to exist, former Yugoslavia, like Serbia, Croatia, Macedonia and others. The independence of Kosova would only stabilize the region, this part of Europe and would calm down Albania, Macedonia and Serbia as well, although it thinks different.”

Rugova considered as positive the proposal of the Contact Group that Felipe Gonzales be the OSCE special envoy for Kosova.

Asked about the parliamentary and presidential elections in Kosova, declared to be held on March 22, Rugova said that we are resolute to hold the elections, but we will be considering them because the situation is extremely grave. He said that the reporters would be duly notified about this.

President Rugova reported during the news conference that the Serbian regime has not allowed the Albanian experts to perform the autopsy of the victims and their burial. He greeted the operating plan of the Contact Group, approved in London, as well as the members of the group who worked for the Kosova question. He urged other countries to join this group in order to stop killings in Kosova. He asked a greater engagement of the international community for the salvation of the Kosova people, who is trying to realize his freedom and independence through peaceful means. /rxh/mt/

Albanian Telegraphic Agency

***

Në foto: Në odën në Prekaz, Rifat Jashari dhe Behlul Jashari, muaji shkurt 2010

REPORTAZH

KOSOVË – LIRI E PËRJETSHME NË PREKAZ

Nga Behlul JASHARI, reportazh nga Prekazi i shkruar në mbrëmjen e 31 janarit 2010, i botuar atëherë, para 7 viteve, në 1 shkurt, në Tiranë – te Agjencia Telegrafike Shqiptare:/

Dëbora, si një bardhësi paqeje, e ka mbuluar Prekazin, fshatin i cili 12 vjet më parë, më 5 mars 1998, u përball me egërsinë e makinerisë luftarake serbe kundër shqiptarëve, familjes së Jasharajve të fortifikuar në kulla për të mbrojtur pragun e shtëpisë dhe Kosovën.

Mbi kullat legjendë valëviten dy flamuj kombëtar shqiptarë si në majën më të lartë të botës, të lavdisë, heroizmit, të sakrificësës e flijimit për liri. Flamuri kuqezi valon edhe lart në një kodrinë, ku prehen në amshim 60 heronj e dëshmorë të rënë në epopenë e Jasharëve, Prekazit, Drenicës, Kosovës dhe gjithë shqiptarëve. Pranë varrezave memorial, ngritur me mermer të bardhë, qëndrojnë në nderim të përhershëm ushtarët e forcës kosovare.

Ky është imazhi i parë nga Prekazi në prag të dyvjetorit të shpalljes së pavarësisë së Kosovës, 17 shkurtit.

Historia tregon se Jasharajt e Prekazit janë sulmuar tre herë. Sulmi i parë ishte më 30 dhjetor 1991, ndërsa i dyti më 22 janar 1998. Të dy herët sulmuesit u thyen dhe zmbrapsën para qëndresës heroike.

Sulmi i tretë i forcave serbe ishte ushtarako-policor, luftë kundër një familje.

Gjatë rezistencës, më 5, 6 e 7 mars 1998, plot tri ditë e dy netë, ranë heroikisht 20 anëtarë të familjes Jashari, prej 22 që ishin në rrethimin e forcave serbe. Ndër të rënët ishte edhe komandanti legjendar Adem Jashari. Shpëtoi djali i dytë i Rifatit, Bashkimi, dhe vajza e Hamzës, Besarta. Ndërsa në familjen e gjerë Jashari kanë rënë 56 dëshmorë. Mes tyre nëntë fëmijë dhe disa të moshuar deri 93-vjeç…

Kryefamiljari Rifat Jashari, në odën e tij kujton si i ka përjetuar ato ditë dramatike, i ndodhur atëherë jashtë vendit, në Gjermani, bashkë me të birin, Muratin dhe Lulëzimin e Bekimin, djemtë e Ademit dhe Hamzës.

“Do mbesim veç ne katër, pata thënë atëherë, atë ditë që ka krisë në Prekaz…”, thotë Rifati, i cili tregon se kishte bërë telefonata të shumta në Mitrovicë, Vushtrri, Prishtinë, Skënderaj… dhe kishte marrë versione të ndryshme për luftën e familjes së tij në Prekaz.

“Të vertetën drejt ma tregoi vetëm Sabit Istogu, që ishte shok i Hamzës”, vazhdon Rifati rrëfimin . “Rash në lidhje me Sabitin…Edhe m’u drejtua: Bac, kullat po i bombardojnë. Jemi në rreth të hekurt, tank pas tanku”.

Baca Rifat e vazhdon rrëfimin, flet për përtëritjen e familjes dhe të jetës, për njëmbëdhjetë fëmijtë e lindur pas zjarrit të madh të luftës, të cilët mbajnë emrat e të rënëve.

“Shpëtuan dhjetë anëtarë të familjes. Prej dhjetëve numri shkoi në 25. Që dy orë isha duke luajtur me fëmijët nëpër oborr… E çka po do pasuri më të madhe. Unë për veti pasuri më të madhe nuk di. Njëmbëdhjetë fëmijë i ka falë zoti, cilin ta kqyrësh më i shëndoshë se shoqi”.

Shkelqimi i Divjakes

December 8, 2015 by dgreca

Mbresa nga vizita ne Shqiperi/

Nga ILLO FOTO- New York/

Vjeshta e sivjetshme kishte huajtur shume dita nga Gushti . Ne nje nga keto dite “vere “, ne bashkeshoqerine e mikut tone familjar “T“, me time shoqe , udhetonim nga Fieri ne Tirane . “ T” na propozoi te ndjekim rrugen indirekte , qe nis nga “Klubi shoferit “ , shkon neper fshatrat e komunes Divjake dhe perfundon te “Klubi xha Mufitit “, posht Qafes se Sokolit . Krahasimisht me distancen hipotenuze , keto dy katete perbejne nje distance me te gjate rreth 50 Km. Nuk eshte gjatesija e rruges , por une e mbaja mend kete rruge si me te tmerrshmen ne rruget e brendshme te Lushnjes . E shtruar me kalldrem , qe ne kohen e bonifikimit te Terbufit , e pa mirmbajtur , gjithe gropa me uje , qe nuk hiqej as ne Gusht . E beja kete rruge, per pune dhe per te takuar miqte e mi . Nje prej tyre ishte Kristaq Gjini , specjalist brilant . I perbuzur nga regjimi , sepse vinte nga familje bejlere . Themija , Kristaqi dhe Agronomi Selim Kolushi , krijuan Kemishtajn proverbiale , nje ekonomi bujqesore , qe do ta kishte zili c’do ekonomi e sotme kapitaliste bujqesore e mbetur ne tentative .

Nuk preferoja te shkoja ne kete rruge , sa te mallkuar aq dhe te dashur , per te kaluaren time intensive profesionale . Ju binda llogjikes se “T “ ; devijuam rrugen dhe udhtuam drejt Divjakes historike , bujqesore dhe turistike .

Divjaka ka shume histori aventure udhtimesh . Nuk eshte erresuar nga kujtesa udhetimi aventuriesk , drejt Divjakes , i bandes se Xhevdet Mustafes , sikurse dhe fluturimi po kaq aventuriesk i drogaxhiut italian, Riformato.

Ne jemi bordi me modest nga me te rrallet, qe udhetojme drejt Divjakes , pa asnje lloj interesi meskin , madje as interesi vulgar . Ne thjesht , harxhojme karburant me shume , por plotesojme nje vizion te fresket , per Divjaken e dashur per lushnjaret dhe gjithe shqiptaret , qe e duan Shqiperine , te lulezuar dhe te gezuar me forcat e saj . U ndjeva i plotesuar nga udhtimi neper komunen Divjake , sepse pashe nje rruge krejt ndryshe , nga c’e kisha lene . Fshatra te krahines krejt ndryshe dhe nje qytet Divjake sa bujqesor dhe turistik , sic e kerkon koha . Qytet , qe i perket demokracise se mauruar . Per rrugen e asfaltuar mire dhe te bollshme , per t’u nderruar makinat nuk ka c’te shtoj me teper , sepse rruga e perballon ngarkesen e trafikut ne kushtet me optimale te mundshme .

Fshatrat , qe ndodhen buze kesaj rruge , kishin ndryshim rrenjesor , nga koha , kur une nuk i kam pare , prej 30 vjetesh . Qendra Divjake konsiderohet nje qyteze me tradita urbane , qe nisin , qe nga koha e Zogut.

Ne nje grup te caktuar fshatrash shqiptare , ekzistonte nje lloj kryeqendre , qe ishte me dimensione te tjera , me rruge te shtruara edhe me kalldrem , me kroje te sistemuar , me rregulla te jeteses kolektive , me vend te mbledhjeve te pleqesise dhe me objekte kulti te mirmbajtura . Ne zonen fushore keto kryeqendra te banuara binin me shume ne sy , sepse fshatrat rreth tyre ishin ne gjendje mizerabel per kulturen e jeteses dhe per minimumin e bashkjetes urbane .

Te tilla kryeqendra ishin , Velipoja , Ishull lezha , Miloti , Orikumi . Mbi te tera keto , ishte Divjaka , qe u pergjigjeshin ne koder : Oroshi , Bicaj , Konispoli , Labova , Policani , Dervicani etj . Nuk eshte vendi te zgjatemi me shume, per keto kryefshatra , por duhet te dalim te fakti , qe administrata zogiste i kishte evidentuar dhe i krahasonte me qytetet , duke i shpallur komuna dhe disa edhe nen prefektura . Divjaka dallohej si qender administrative dhe si venbanim urban , krahasuar me jeten ne qytetin e Lushnjes , ku te mbyste lluca , papestertia dhe malarja . Divjaksit kishin bujqesi simbolike . Nevojat ekonomike i plotesonin me peshkim , me punen ne pyll , me gjueti dhe pak blegtori anarshiste . Kjo ishte ekonomija , qe punesonte divjaksit shendetmire , te zgjuar dhe me intuite tregetare . Cdo jave behej nje treg ku vinin tregetare nga Kavaja edhe nga Fieri . Ishte tregu me i madh ne shkalle vendi, per buajt. Me te tere kete fasade , Divjaka e kohes se Zogut ishte nje vendbanim i varfer . Keshtu vijoi deri ne mes te viteve 60 te shekullit te kaluar. Divjaka si nje nder Kooperativat e Myzeqese , perjetonte dramacitetin kooperativist shoqeruar me varferi te njetrajtshme . Bujqesia nuk e justifikonte punen , qe derdhin c’do dite fushave kooperativistet . Tokat e varfera , skeletike , me permbajtje renore , nuk ishin prodhuse . Nuk sigurohej as buka as meditja minimale , per kooperativistet . Fuqia puntore ishte shume mbi kapacitet prodhuse te tokes bujqesore . Keto toka skeletike duhet te siguronin pune dhe ushqim , per gati 6 mije fryme , qe kishte ekonomija . Gjysma e kesaj popullsie banonte ne qytetezen , Divjake.

E pa mundur te jetohej ne Divjake ! Vetem toka ranore dhe kodrinore te pa ujitshme . Tokat renore, thahen me hene. Ne Minjature, Divjaka konsiderohej nje Libi e vogel , ose nje shkretetire e pa zyrtarizuar . Per industri te turizmit , ne shtetin komunist nuk mund ta shkonte ne mend kerkush . Ish Kooperativa Divjake me kaq pak toke dhe ajo inproduktive , varferia kishte arritur kulmin .

Per te permbysur gjendjen ne Divjake , ne keto vite, emertesa solli ne drejtimin e Kooperatives , Dhimo Liko nje drejtus me arsim te plote bujqesor , nje bujk i regjur ne punet e fushes, njeri komunikus , praktik , i durushem , pa vese, me kulture bujqesore te trasheguar nga arsimi bujqesor i Fulltzit. Myzeqar i regjur dhe i respektuar nga populli.

Specjalist i bujqesie u emerua Loni Cuko dhe i blegtorise , Ristan Gorreja . Te tre keta burra , me urtesine e tyre , me kembngulje dhe guxim shkencor bene , ne kohe rekord te pa munduren . E bene Divjaken ekonomine me te perparuar te Lushnjes . U rrit prodhimi ne menyre te ndjeshme.

Tokat ranore u bene shtrati i ngrohte i serave , shalqinit te exportit dhe e prodhimit te drithit. Gjith ky transformim u realizua me metoda shkencore agronomike , ne qender te te cilave qendronte pleherimi dhe struktura e mbjelljeve ne pershtatshmeri me fiziollogjine e bimeve . U sigurua ushqimi i gjithe banorve , brenda ekonomise dhe u fuqizua gjendja financiare .

Ne rrafshin social , Divjaka u transformua ne qytet modern, per ate kohe . Rruge te shtruara me ndricim , shtepi te reja dhe te shendeteshme , shkolle moderrne , pallat kulture , fushe sporti , kinema. Une kam punuar ne ekonomi fqinje dhe transformim ekonomiko – shoqeror i kesaj qyteteze me ka mbetur ne kujtese , sepse historikisht transformimi i venbanimeve te zakonshem , nga fshat ne qytet , ka zgjatur me shekuj dhe ndryshon rrast pas rrasti . Kjo eshte nje teme e gjere , qe nuk e ka vendin ne kete reportazh . Reportazhi im ka detyre , te ndaj me ju ndjesite nga zhvillimi i sotem i Divjakes .

Divjaken e bejne te vecante terreni kodrinor , qe kufizon tokat e saj nga trupi fushor i Myzeqese se Lushnjes . Kodrat e Ardenices , Gjenerukes dhe Sulzotaj thermohen ne grykderdhjen e Shkumbinit . Ky eshte nje mur natyral , qe u jep drejim te tera ererarve . Ne perendim , pylli i pishes , nje monument i rralle i natyres , kur vegjeton druri i pishes ne nivlin zero nga niveli i detit . Njihet se biollogjikisht zona e pishes i perket lartesive mbi 800 metra .

Laguna e Karavastase eshte nje monument tjeter i natyres nga me befasusit , per biodiversitetin e bimve te ujit , te kafsheve te gjahut , shpezeve dhe peshkut . Kjo lagune ze 4300 Ha. siperfaqe e mbuluar me uje , qe komunikon me detin . Specjalistet e kane quajtur thesar ekologjik ekonomik dhe nje muze natyral i gjalle .

Sa bukur dukej sot kjo lagune , kur eshte ndaluar gjuetija , qe ka qene cfarrosese , per 23 vjet rresht . Jane shtuar kafshet e rralla, peshqit dhe banoret tradicionale , pelikanet . Meritojne falnderime nga Kombi ata , qe e bene funksional , rikthimin e jetes se gjalle ne lagune dhe kryesisht te pelikanit . Harbuteria e ketyre viteve te tranzicionit eliminoi pasuri , institucione , njerez . Eliminimi i kafsheve te gjahut flet per cfarrosje perfundimtare te vlerave natyrale te Kombit . Vlen te theksojme se gjuetine e pa ligjshme ne lagune , nuk e bene divjaksit , por kontrabandistet demokrate me kollaro , qe sillnin ekipe gjuetaresh te huaj.

Divjaka nuk mund te eksplorohet me nje soditje qofte dhe te ngadalte, por une jam i privilegjuar se e njof terenin gjeresisht .

Kisha 27 vite , qe nuk kisha shkelur ne Divjake dhe ne fshatrat rreth ketij qyteti me tradita te vjetra urbane . Te tera keto vendbanime aktualisht bejne pjese ne komunen e madhe Divjake , sipas ndarjes se re territoriale . Kalova mespermes komunes se Divjakes , sic sipertregova . Ne te gjitha rrastet e shetitjeve te mija , une vrej si eshte administruar toka bujqesore : Si mbahet ngastra , si eshte bimesia , per kohen , si eshte gjendja e kafsheve buze rruges , si mbahen pyjet etj. Keto vezhgime jane pasione , qe rrjedhin nga profesionet e mija te specjalistit dhe gazetarit , qe i ushtroj , per nje kohe prej 50 vjetesh .

Fshatrat buze rruges jane transformuar totalisht . Jane ndertuar vila, me fasada shumengjyrshe dhe me ballkone qe nuk mund t’u besh asnje vrejtje , vec t’i soditesh . Bacet per rreth vilave jane thjesht koleksione te drureve frutikulturore , ku mbizoterojne agrumet . Ne oborrr gjendet nje kend i parkut mekanik , me traktor , agregate dhe mbyllet me veturen lluksoze te familjes . Rruge te asfaltuara , shkolla te bukura , lokale , qe konkurojne ato te metropoleve , vitrina vezulluse .Fshatrat e riperterire veshin kodren dhe te japin pershtypjen e vendeve te famshe turistike , qe kemi pare neper filma ose ne rekllamat e televizionit . U mbusha me fryme dhe me optimizem per Atdheun , qe me mungon dhe qe ne kete cast e perfaqeson fshati demokratik divjakas .

Ajo , qe duhet nenvizuar me boje te kuqe eshte fakti , se nuk te ze syri ndertime te jashtligjshme , qe quhen ato jasht “vijes se verdhe” . Perkufizimi “Vija e Verdhe “ ka kohe , qe qeverritaret e zhduken nga fjalori . Me sa duket e quajten komuniste dhe e hoqen nga fjalori , per ta bere lesh arapi fushat e Shqiperise . Divjaka ne mos qofte krahina e vetme , do te jete ne grupin e te rrallave , qe nuk besoj se behen 3- 4 krahina , qe kane ruajtur vijat kufizuse te vendbanimeve , te mbiquajtura “te verdha“.

Fshataret kane shprehjen kuptimplote , qe thote se shtepija nuk te jep gje per te ngrene , vec kerkon . Me kete shprehje duhet te kuptojme se punesimi dhe banimi , jane dy nocione te ndryshme . Gjat tranzicionit keto nocione u injoruan . Mjafton te kishe nje shtepi te bukur dhe per punenesim , arsimin e femijve , higjenizim , i zgjidh koha .

Emigracioni i divjaksve i sherbeu plotesisht permiresimit rrenjesor te jetes . nga familja emigroi njeri dhe solli parate , per te ndertuar shtepine . Kjo ka qene tradita e kurbetit klasik shqiptar . Bene me te miren e mundshme dhe ju kthyen kultivimit te tokes . Punuan ndershmerisht ne kurbet , duke mbajtur koken pas . Nuk do t’u tregoj hollesira , per fushen dhe bujqesine e fshatrave te Divjakes , sepse eshte jo vetem teme e gjere , por dhe e konsumuar . Mjafton te themi se eshte e vetmja fushe ne Shqiperi , apsolutisht e vetmja , qe toka punohet cep me cep . Traktoret ishin ne pune dhe arat , ose ishin me bime t e vjeshtes , ose prisnin traktoret . Divjaksit , perfshire dhe kemishtaraket e kane demokratizuar edhe bujqesine , ne kuptimin apsolut te fjales , sic kane demokratizur fshatin dhe te tere jeten urbane – kulturore. Nuk mund te pretendosh se ke ndertuar demokracine , kur fshati perjeton feudalizmin , sic eshte fshai i sotem shqiptar .

Ne kullimin e fushes se Divjakes , paresor mbetet funksionimi kanalit te Kularit , qe ka madhesine e nje lumi . Nuk e pashe Kanalin lume , por jam i sigurte se funksionon dhe ka funksionur gjithe kohen , ndryshe fushat do te kishin pesuar fatin e te gjithe ultesires bregdetare shqiptare, fatin tragjik te gjigantit Terbuf.

Ne menyre te permbledhur , mund te temi se ne Komunen e madhe Divjake funksionon demokracia si ne fshat dhe ne qytet.

Habitem me keta sipermarres , qe okupojne troje , per te ngritur rezidenca ( fshatra ) turistike . Te ngresh lagje te tjera ne Divjake eshte racionale dhe e dobishme . Divjaka e sotme urbane eshte perpara Kavajes , Fushkrujes dhe nuk do te jete larg dita , qe te konkuroi Durrsin , qe ne shume aspekte e konkuron qysh sot, fjala vjen nga aerobia dhe resurset per fryme te popullsise banuse, qe konvertohen ne punesim .

Nuk ka dyshim se fshatrat , buze rruges, qe une permenda dhe te tjere te ngjashem , qe nuk i permenda kane tabellen e pa lexushme fshat europjan . Nuk mund te pretendosh se ke ndertuar demokraci , pa e ndertuar demokracine ne fshat . Pushtetaret e tranzicionit shqiptar u nxituan ta ndertonin shtepine demokratike , nga catija . Gjeja e pare qe bene ishte shkaterrimi i mekanizmit , qe mban ne kembe bujqesine , qe jane kullimi dhe ujitja . U permbys industria e fuqishme e punesimit, qe eshte bujqesia . Pseudodemokratet shqiptare jane partizane te flakte te “ Teorise zero “dhe te “Cekut te bardhe “.

Divjakes se sotme i ndrin balli nga demokracia funksionale . Ajo , ne rrugen e gjate , ka bere gabime te koregjushme . Ajo shkelqen nga dielli i demokracise reale . Jo te tere fshatrat jan te tille. Cite fshatra ? Ata , qe nuk merren dot me bujqesi , sepse kane probleme me kullim- ujitjen . Keta fshatare , ndertojne ndonje vile ne fshat dhe mbane valixhen ne dore , per t’u nisur diku ne qytetet e vendit , ose e botes . Ne vilat e tyre moderne ngrysin pleqerine pleqte e veshur allafrenga me borselino . Te leshe punen te dera e shtepise , sic eshte bujqesia dhe te mbashe syte nga e pa njohura , ke problem te madh me vetveten .

Fshatrat , qe perbejne zonen e Terbufit , Torovices , Maliqit etj . dikur kane ushqyer gjithe qytetet sot nuk mbajne dot veten . Pse ? nuk e zhvillojne dot bujqesine . Eshte prishur mekanizmi i thjeshte, ai i kullim-ujitjes . Bedati, qe aktualisht eshte pjese e Bashkise Divjake , ka qene ekonomi e tokave te kripura , ku zbatohej nje program ambicjoz , per ckripezim . Atje ishte nje komleks , qe merrte vica 1 kv. dhe i shiste 3 Kv . duke prodhuar c’do vit rreth 300 ton mish vici kualitet extra . A mund ta aplikoi sot kete teknollogji Bedati demokratik ?

Pergjigja ime eshte e prere : Jo !

Bedati i sotem , nga ana bujqesore, si dhe homologet e tij , qe jane shume , krahasohet me nje lavire bujqesore , qe eshte adoptuar ne prostitutat e samoferave , ku shkelqejne dritat inkandishente , ndaj mynxyres morale te kesaj kohe te trazuar , qe as vete nuk e dime nga e kemi huajtur .

Divjaksit nuk shkaterruan as kanalet , as ndertesat sociale , as plazhin, as vijen e verdhe . Mbi te gjitha ,ata nuk preken pyllin shekullor. Nga informacinet, qe kam dy pyje nuk u preken : Pylli i bredhit ne Frashr dhe ai i Divjakes . Pyjet e tjere u eksportuan per dru zjarri , ne sallonet moderne ku benin orgji borgjezia e cfrenuar europjane , mbase edhe ne vilat lluksoze te borgjezve te rinj te Hollandes , Danimarkes , Swicres, ku bujtin shqiptare qe kane abuzuar me lireine e fituar dhe me pasurite e ketij populli te varfer . Mijra shembuj jane shkruar nga shtypi dhe krijusit letraere, per emigracionin tone problematik .

Divjaka verteton se demokracia mund te ndertohet per se mbari . Ka mundesi te riparohen dhe gabimet. Ne shkalle vendi , bujqesia nuk u rregullua dhe nuk rregullohet, sa te jene ne pushtet qeverritare arrogante , makute dhe miope .

Shkrimi im i sotem eshte nje ballafqim i prejardhjes qytetare te Divjakes te dy strukturave , me Divjaken e sotme , qe krahasohet me homologet me te sukseshem te Europes se sotme , ndoshta dhe me gjere . Qyteza te tilla, ndodhen ne bregdetin mesdhetar , me qindra . Shumica e tyre jane qytete arixhinjsh , ku lulezon droga , prostitucioni. Ne bulevrdet e tyre plot drite dhe zhurme ngrysin ditet njerzit pa prone , qe ne Amerike thirren homless. As me dhimsen , as i dua , keto funderira te shoqerise , qe nuk kane mundur te integrohen ne tregun e punes . Sidoqofte keta i shemtojne qytetet , ku jane rritur dhe kane perfunduar homless.

Kam bindjen se Divjaka , kurre nuk do te krahasohet me qytetet harixhinj te Mesdheut. Ajo eshte nje qyteze dinjitoze europjane dhe keshtu do te vijoi zhvillimin e pa nderprere .

Mos harrojme se Divjaka eshte ndertuar ne truall rere , ku resurset bujqesore jane te kufizuara . Keto resurse i nxorri ne siperfaqe dhe i vuri ne qarkullim ekonomik , heroi i punes Dhim Liko , me te dy ndihmesit e tij te talentuar , punetor dhe te ditur . Eshte fjala , per nje burim jetese , qe krahasohet me zbulimin e nje pusi nafte . Pusi i naftes ka nje fund . Bujqesia e aplikuar nga Liko , Gorreja dhe Cuko , eshte pa fund, pavaresisht se permbi rere . Divjaksit sot cfrytezojne kete pus te perjetshem ne kohe , qe i puneson , i pasuron , i begaton . Nuk eshte thjesht pus nafte , por eshte bujqesia racionale e mekanizuar , industria e madhe e punesimit boteror te tera shtresave . Divjakes i takoi nderi te jete ne krye te nismetarve , per te eliminuar pa punesine dhe varferine, nepermjet zhvillimit integral te bujqesise . Heroi Dhim Liko e ka te merituar nje permendore bronxi tek kthesa e Divjakes , ne rrugen nacionale Lushnje – Rrogozhne . Po te isha pasanik nje permendore te tille , do tja beja prej floriri dhe do ta vendosja ne Muzeun kombetar me ruajtje te perforcuar me kamera .

Illo Foto – Studjus , NY – dhjetor 2015