Shkruan: Fadil LUSHI/

Fjalori i Gjuhës së Sotme Shqipe për nocionin lugat jep këtë shpjegim: 1. mit. Fi-gurë e besimeve të kota, që përfytyrohej si njeri, i cili në gjallje të tij ishte shumë i keq dhe pas vdekjes ngrihej natën nga varri, endej rrugëve e nëpër shtëpi dhe trembte njerëzit. Thoshin se u bë (doli) lugat. E hëngërt lugati! mallk., vjet. Ha si lugat – ha shumë, s’ka të ngopur. Vishet si lugat. Sillet si lugat. 2. fig. keq. Njeri shumë i shëmtuar në pamje, që u kall tmerrin njerëzve: I keq, që u bën dëm të tjerëve etj. Se kush na “sillet si lugat”, do ta merrni vesh në fund të këtij shkrimi. Ndërkaq fjalën kriter-i e shpjegon kësisoj: m.sh. Parim i qartë e i përcaktuar mirë, sipas të cilit jepet gjykimi për diçka, bëhet vlerësimi, klasifikimi etj. i diçkaje, norma ku mbështetemi për të vlerësuar një ngjarje…, Kritere të reja, të gabuara, të qarta, vë kritere…, Rregull sipas të cilit duhet të kryhet një punë a diçka tjetër…

Unë besoj që lexuesit e mi të nderuar do të më ndjejnë pse këtë vështrim e fillova me nocionin “lugat”, një shprehje tejet e bastarduar, pavarësisht se si e tillë gjendet në fjalorin e së folmes sonë të përditshme. Gjuetarët thonë se dikur dhelprës i kishte marrë flakë bishti dhe turravrap kishte bërtitur: Ikni se u kall dynjaja! Ata që kishin rastisur atypari kishin thënë: Moj, ty të është kallur bishti e jo dynjaja.

Ka shumë kohë që në hapësirat e Gadishullit Ilirik ca shtete përballen me një tranzicion të stërzgjatur, të bezdisshëm dhe të sëmurë… dhe kështu as përfundon, as kurohet dhe as nuk vdes. Në kuadër të atyre shteteve veprojnë parti politike nga më të ndryshmet dhe të cilave, në periudha të caktuara, po u digjen bishtat “natyralë e ca të tjerë edhe artificialë”!? Madje madje kur ato kallen, ata nuk ngurrojnë të thonë se të tjerët ua vunë zjarrin…, kinse për inat, për qejf a edhe për dreq të mallkuar. Ti, miku im i nderuar, a e di pse u kallet bishti atyre? Ja, unë po ta them troç. U kallet se shkelin mbi kriteret, standardet, parimet themelore të moralit demokratik, shkelin mbi rregullat themelore të politikëbërjes së mirëfilltë, konstruktive dhe me perspektivë. Atyre u kallet bishti sepse në “bagazhin” e tyre politik ka “mallra” të tilla që kanë mbetur nga koha e njëmendjesisë…, në “strajcat” e tyre sot e gjithë ditën e Perëndisë do të gjesh atë apoteozën dedikuar lidershipit të “pavdekshëm, karizmatik dhe të pazëvendësue-

shëm”(!??)…, aty do të mund të gjesh një “furgon” me politikë të “skllavëruar”, një kulturë politike të “ndryshkur”, hajdutëri politike, aty do gjesh një politikë grushti të hekurt, një politikë kulaçi e kërbaçi…, në do të këmbëngulësh në kërkim të “sojeve” a ngjyrave të tjera, pa dyshim se do të gjesh edhe politika marksiste, enveriste, majtiste, djathtiste, demokratike, socialiste, nacionaliste, shoviniste, biblike, antike, politika “allafrënga, allashqiptarçe, në krye me allajbejlerë kokë e krye të kapardisur”!…, politikë inatesh, fyerjesh, politikë bajraktarizmi, nihilisti, politikë ditore, politikë “aksham pazari”, politikë provinciale, bolshevike, amatore e të tjera “përshesh” politika!

I nderuar miku im, nëse nuk të mjaftuan provat e lartpërmendura që llafosën “shkaqet” sa i përket kalljes së bishtit të “dhelprës dhe politikës” këtej pari trekëndëshit shqiptar, ja po shtoj edhe ca të tjera. Pa më thuaj ti, miku im, a mos vallë nuk të dëgjojnë veshët se si ca politikanë inatçorë të Prishtinës, sot e gjithë ditën e kontestojnë Kushtetutën e Republikës së Kosovës (unë nuk do të them të Marrti Ahtisarit), a nuk të shohin sytë se si ca “politikanë që kanë rënë në pubertetin e vonuar të politikëbërjes allaturka” (koeficienti i kundërshtisë dhe inatosjes politike i të cilëve është goxha i lartë), sot e kësaj dite nuk mëtojnë ta kundërshtojnë dhe ta  kontrabandojnë atë kushtetutë që është e ndarë në XIV kapituj dhe 162 nene, e shkruar në gjuhën shqipe, serbe (me shkronja latine dhe cirilike), angleze, turke, rome dhe në alfabetin Brajit (për të verbrit). Ata harrojnë se kjo është një kushtetutë, që Kosovës mundohet t’i japë lirinë e frymëmarrjes, a nuk sheh ti, miku im, se si ca politikanë mundohen t’ia marrin asaj frymën, ata ia pengojnë çapitjet e para adoleshente, thjesht i vihet kleçka…, kinse na qenka një kushtetutë përkohësisht e sajuar a e “rrëmbyer”, një dokument që kinse, sipas “arsyes” së politikanëve kosovarë, nuk u jep hapësirë për ta “kritikuar a kontestuar”, një kushtetutë që devijon nga mendja, dëshira dhe përcaktimi i tyre politik…, një kushtetutë që kinse “përdhunuaka perspektivat e (ri)bashkimit kombëtar”(!?) Pa më thoni se ç’ka të keqe në këtë kushtetutë! A mbani mend kur dikur një shqiptar tha: “LE TË NA VIJË EDHE DREQI I ZI, VETËM TA HEQIM QAFE SERBINË”…, atëherë pse tani ky dokument juridik na qenka “gijotinë” për shqiptarët e Kosovës!?

Mos vallë, në këtë kontekst, politikanët e Republikës së Maqedonisë qëndrojnë më mirë. A mos vallë edhe ata nuk ballafaqohen me kontradiktat e tyre të brendshme, me kontradiktat e tyre që shpesh i çojnë në mënyrë të pashmangshme në kacafytje dhe vrasje! A mos vallë ti, miku im, nuk të shohin sytë se politikanët shqiptarë të Republikës së Maqedonisë luftojnë në tri fronte!? Fronti i parë – ata me “impotencën” e tyre politike detyrohen që ta kundërshtojnë “prepotencën” dhe mospërfilljen e politikanëve të Tiranës…; fronti i dytë – luftojnë djallëzinë dhe shovinizmin e politikanëve maqedonas…; fronti i tretë politik – ata luftojnë për marrjen e mandateve në kuadër të vetadministrimit vendor, po edhe qeveritar, qofshin ato me a pa “qeder”, pavarësisht sesa është kostoja e atij “qederi”! Politika e tyre do të karakterizohet me vokacionin e patriotizmit provincial, folklorik a edhe verbal…, me ato fyerjet, akuzat, etiketimet, pothuaj edhe me katandisjen kolektive. Po ç’të thuash e ç’të shkruash për politikanët dhe politikën e Tiranës!? Në vend të paragrafit që do t’i dedikohej kësaj pyetjeje, unë do i referohem atij proverbit popullor, ku thuhet: “Po të pyesësh për ne, jemi krejt një fe (njësoj)”!

Që ky shkrim të mos mbetet pa “bisht”, do t’ia shtoj edhe një paragraf, thjesht do t’ia dedikoj një kurbetçiu, i cili disa ditë më parë kishte ardhur nga Amerika për të vizituar vendlindjen dhe bashkëkohanikët e tij, të cilët që moti nuk duken atypari. Me profesion është “patriot, demograf dhe pak politikan”(!??) Eh, edhe ky na ishte “noksani  i mërzitshëm” i këtij shkrimi. Ky i “përmalluari” më parashtroi pyetjen: po ju shqiptarët që rroni këtu, pse hiç fare nuk çani kokën pse fshatrat na u shndërruan në hapësira muzeore…, pse këtu pari nuk ka “shqiptarë me brirë”…, pse nuk ka “berberhane dhe hamamhane”, si në vaktin tim, pse ju shqiptarët që rroni këtu nuk luftoni shtetin që nuk ua jep të drejtat…, pse e festuat 28 Nëntorin e motit 2012, pse nuk e paragjykuat si një festë të rreme, si një ditë të fryrë etj… Ky “lugat”, që  aq shumë të duket “patriot”, do më thotë se ç’bëtë ju derisa unë nuk isha këtu, pa ma jepni ta shoh listën e sukseseve tuaja…, pse nuk i ndëshkoni futbollistët shqiptarë nga Kosova që mbrojnë ngjyrat e kombëtares së Zvicrës… Dhe kur këtij “lugati” do t’i thuash se ata janë thjesht profesionistë, ky ta kthen, a nuk janë komunistë dhe internacionalistë…, po pse ju e flisni gjuhën e armikut e të tjera broçkulla. Edhe ky, si dhelpra, kishte bërtitur: o milet, ikni se u kall e kaluara e shqiptarisë!! Në fund të “muhabetit” edhe unë i parashtrova pyetjen me sa vijon: pa më thuaj ku “shkojnë” ata dollarët e tu? Ma ktheu si ndër dhëmbë: “shkojnë në karabina, o në zina”(kurvëri)!? Sa është për t’i besuar për të parën a për të dytën, ju vetë mund ta dini më mirë se unë.

I nderuar miku im, unë do ta përfundoj këtë shkrim, sepse frikem se dikush i ngjet ndonjë bisht e ia vë flakën… dhe mandej po më thonë se ky artikullshkrues na ka dalë “toptan lugat”, sidomos tani në këto ditë të muajit të shenjtë të Ramazanit! Ku ta di njeri, nuk i besohet!