Qytetërimi i lashtë shqiptar

October 8, 2013 by dgreca

Nga Anton ÇEFA/

Është spekuluar dhe spekulohet edhe sot e kësaj dite me nocionin qytetërim, hapësira e gjerë e të cilit, duke u shtrirë në sfera nga më të ndryshmet të jetës lëndore e shpirtërore të njeriut, i ka krijuar mundësitë për një gjë të tillë.Siç dihet, ka një qytetërim teknologjik, me funksione praktike utilitare, që ka arritur në kulmet më të pamenduara të realizimeve të njerëzimit dhe që ecën përpara me një shpejtësi marramendëse, dhe një qytetërim tjetër-më të lartë, më të vyer, më njerëzor. Është ky qytetërimi shpirtëror, me funksione humane-artistike, i krijuar prej shumë popujve që në kohërat më të larta. Qytetërimi teknologjik ka siguruar një nivel të lartë jetese-në mënyrë të padiskutueshme-, por ai shpesh e ka dëmtuar njerëzimin, duke u përdorur në dëm të tij.

Kjo është arsyeja që e ka shtyrë George Bernard Shaw-n të shprehet (në esenë “Dreqi flet”): “Në artet e jetës, njeriu nuk ka shpikur asgjë, ndërsa në artet e vdekjes, ai e ka tejkaluar”.

Janë të një rëndësie të dorës së parë elementet përbërës të qytetërimit shpirtëror, që krijoi populli ynë që në shekujt e hershëm të brumosjes së vet etnike, si fisnikëria e ndjenjave, urtia e mendimit, bukuria e sjelljes, vlerësimi i së bukurës, çmimi i së drejtës, maturia e burrërisë, masa e fjalës, toleranca në marrëdhënie me të tjerët dhe një virtytësi e lartë e konkretizuar tek nderi, elementi më spikatës e më themelor i siluetës shpirtërore të popullit tonë, besa, mikpritja dhe përbërës të tjerë rrallë të arritur në historinë shpirtërore të popujve dhe shumë më rrallë të tejkaluar.

Duke vlerësuar këto cilësi të karakterit dhe virtytet e larta morale të shqiptarit, Thomas Smart Hughes, ka shkruar: “ato cilësi i bëjnë nder natyrës njerëzore” (Travels in Sicily, Greece and Albania”, London 1820, v. 2, p. 344), dhe F. S. Douglas: “Shqiptarët i kanë të gjitha cilësitë që përgjithësisht përbëjnë embrionin e një kombi të madh” (An Essay on Certain Points of Resemblance between the Ancient and Modern Greeks”, London, 1813, p. 190).

Këtë botë të pasur shpirtërore, që përbën tharmin e shpirtit shqiptar, populli ynë e krijoi si një kanunësi të jetës, e zbatoi me një përkushtim të lartë dhe e ruajti si thesar për t’ua lënë trashëgim breznive.

Elemente të kësaj kanunësie, ai i veshi me rrobe juridike, duke i bërë impulsin organizativ themelor të jetës. Kështu ai krijoi të drejtën zakonore, nën emrin e princit Lekë Dukagjini, aq bukur të përmbledhur nga Gjeçovi.

Pikërisht ky kod ligjor, pasqyrë autentike e qytetërimit tonë të lashtë-që na rreshton në një vend të nderuar, krahas popujve që krijuan kodet e veta të jetës, u sulmua me qëllime denigruese në shërbim të synimeve të tyre shoviniste për të gllabëruar trojet tona, nga një zhgan “akademikësh” sllavë, të cilët shpejtuan t’i vënë etiketën e egërsisë e të barbarizmit, duke e quajtur primitiv e të përgjakshëm. Si kryeargument për këtë u suall ligjësia kanunore e gjakmarrjes, që ka qenë një përpjekje e hekurt për të vënë rregull e drejtësi në një shoqëri ku mungonte shteti dhe institucionet shtetërore të së drejtës dhe aspak një veçori e shpirtit tonë etnik.

Kanuni shqiptar i maleve, që është kanuni i jetës shpirtërore mbarëshqiptare, i ndërtuar mbi themele të drejta e të qëndrueshme dhe, para së gjithash, mbi barazinë dhe i përshkuar katërcipërisht nga një virtytësi e lartë tejet humane është një kundërdëftesë e egërsisë shpirtërore; përkundrazi ai dëshmon një fisnikëri të pashembullt, që rrallë e gjen në kanunet dokësore të popujve të tjerë.

Në Kodin ligjor të Stefan Dushanit, që është një kombinim i së drejtës zakonore serbe me ligjët bizantine, shkëlqen përgjakshëm, si në dritë të diellit, egërsia shpirtërore. Pikërisht, mbi bazën e këtij kodi, gjatë luftës së fundit në Kosovë, më 1949, iu nxorën sytë viktimave, kufomave iu prenë gjymtyrët dhe iu thyen kokat me çekiçë, u prenë me thika barqet e nënave për të nxjerrë ferishtet e palindura, u dogjën njerëz për së gjalli, u karbonizuan trupa njerëzish.

Ndërsa princi ynë Lekë, në kanunin e tij, ku zdrit tejdukshëm fisnikëria shpirtërore, jo vetëm që nuk i ka lejuar këto krime të përçudura, por përkundrazi ka ligjësuar nderimin ndaj kufomës, ndaj familjes dhe fisit të të vrarit; ai i ka vënë detyrë vrasësit të sjellë mbarë kufomën dhe t’i mbështesë armën tek koka për ta nderuar dhe për ta paraqitur më së bukuri, si dhe detyrime të tjera të kësaj natyre.

Studiuesi dhe përkthyesi në anglisht i Kanunit, shkencëtari i nderuar Leonard Fox, ka shkruar: “Kanuni është shprehja dhe pasqyrimi i karakterit shqiptar, i cili mishëron një moralitet të pakompromis, të bazuar tek drejtësia, nderi dhe respekti për vetveten dhe për të tjerët”.

Shpirti artistik i popullit tone i derdhur ndër vargje, ka krijuar kryevepra letrare që zënë vende të merituara krahas krijimeve-në këto fusha- të popujve të tjerë. Mjafton të përmendim baladat e këngët legjendare, sidomos Eposin e Kreshnikëve, ku ndriçojnë si lapidar mbi ballin e kombit virtitësia e jetës shqiptare, dëshira për liri dhe vullneti për të mos iu nënshtruar të huajit. Eposi ynë renditet krahas Edave e Sagave të popujve skandinavë, Nibelungen të gjermanëve, Këngës së Rolandit të francezëve dhe Cidit spanjol.

Me të njëjtën bukuri shkëlqimore rrezaton proza popullore, në mënyrë të veçantë përralla- një dëshmi tjetër po aq e fuqishme e vlerave morale e estetike, që gjithashtu i siguron të drejtën popullit tonë për t’u rreshtuar me popullit indian, arab e kelt, popuj që kanë krijuar përrallat më të vjetra të njerëzimit.

E gjithë kjo pasuri shpirtërore është skalitur në gjuhën tonë, e cila na lartëson dhe na bën të krenohemi për lashtësinë, vendin e veçantë që zë në pemën indoevropiane, pasurinë, bukurinë dhe origjinalitetin e saj.

Qytetërimi i lashtë dëshmohet kudo në kulturën tonë shpirtërore. Nuk po flas për vallet, një manifestim dhe përqendrim (koncentrat) i bukurisë fizike dhe shpirtërore së bashku, i shkathtësisë dhe i krenarisë; nuk po flas për kostumet, fryt krijimtarie jo vetëm i dorës dhe i mendjes, por edhe i një shijeje aq të hollë estetike; nuk po flas për meloditë e bukura të fyellit e zumareve, lahutës e çiftelisë, etj. ; por po më vjen mbarë të bie si shembull këtu lojërat popullore, në dukje fare të papërfillshme. Ndërsa pushtuesit dhe fqinjët tonë romakë, që realizuan një kulturë të kultivuar të një niveli aq të lartë, dëfreheshin në arena gladiatorësh, duke parë njerëzit e kafshët të copëtonin njëri-tjetrin, populli ynë krijoi një ansambël të mahnitshëm lojërash, që mund të përcaktohen me një epitet fare të thjeshtë: njerëzore; por që dëshmon me një vërtetësi të padiskutueshme shpirtin artist e dinjitoz të popullit tonë, për të cilin egërsia është e huaj, e panjohur.

Sado që kohëra të disfavorshme pushtimesh të huaja, duke përfshirë këtu edhe kohën e diktaturës komuniste, u përpoqën ta gërryejnë qytetërimin e lashtë shpirtëror të popullit tonë dhe e dëmtuan, ai nuk është shuar. Përkundrazi, në kohëra më të qeta, mbasi të futet Shqipëria në rrugën e një demokracie të shëndoshë dhe të kapërcejë maskaradat e politikës së ndytë katovice, që po luhet në vkurriz të popullit tonë, shpirti shqiptar do t’i kthehet vetvetes. Këtu qëndron shpresa, ndërsa siguria qëndron tek vitaliteti ynë etnik.(Arkiv, Editorial i Diellit, Tetor 2002)

Prejardhja e emrit Shqiptar

July 2, 2013 by dgreca

– Komenti im për studimin etimologjik të Aristotel Micit /

Shkruan: Vedat Shehu/

Ndjej obligim për të thënë dy fjalë vetëm për të vërtetën shkencore të kriterit etimologjik të fjalëformimit që, në menyrë të padiskutueshme, përfshin edhe origjinën e fjalës së përbër “shqip-tar”, të paraqitur në monografinë e posaÇme të autor Micit. Njëkohesisht nënvizoj vlerat shkencore për lartsimin e historisë së Kombit që dalin në këtë monografi të zhvilluar mbi një kriter te vullnetit të mirë. Ky vullnet i mirë ka për bosht rrenjën e fjalës “Shqip” si ndajfolje dhe prapashtesave “-e”, “-onjë” dhe “-tar” . “-ëri”, te cilat formojnë emërat e prejardhur: “shqipe”, “shqiponjë”, “shqiptar” dhe “Shqipëri”. Qendrimi i autorit Aristotel Mici ndaj kësaj etimologjije qëndron në atë që zanafilla e këtyre fjalëve ështe fjala “shqiponjë”, më saktë sinonimi “shqipe”. Këtej, na thot ai, e ka prejarrdhjen e folmia “shqip”. Këtë e demonstron me simbolin e stërlashtë të shqiponjës që argumentohet se e kanë trashguar para-Ilirët, Ilirët dhe pasardhesit, Arberit dhe Shqiptarët.

Në shtjellimin e fakteve histrorike, autor Mici nuk ka gjetur dokumenta për atë se si e kanë quajtur të parët tanë shqiponjën dhe të folurën e tyre shqipen. Këto, sigurisht, janë dy fjalë antonime: shqipe = gjuha shqipe dhe shqipe = shqiponjë, shkabë. Çështja, objektivisht shtrohet kështu: (1)është rastisje (koncidencë), apo (2) është stimuluar nga arbërit nëpërmjet njërës prej këtyre dy mënyrave probable: (a)ndoshta arberit, emërin e shpendit, do t’ia kenë venë gjuhës së tyre dhe po nga ky emër do të kenë nxjerrë identitetin e ri “shqiptar” dhe shqipëri, duke e lënë identitetin e vjetër arbër dhe arbëri ( r => l ; ër => an = alban Albani) për të marrë atë shqiptar dhe shqipëri; apo (b) ndoshta arbërit, krenare për veten dhe gjuhën e tyre dhe trimëritë e Skenderbeut për liri dhe dinjitet të shqiptarëve, dhe bashkim të principatave shqiptare (Arbërore) i vune, simbolit të flamurit të Skënderbeut, emërin e gjuhës tyre “shqipe’ që rrjedh nga e folura “shqip”. Këtu mund të përqëndrohen variantet e diskutimeve dhe jo me mohimin e fjalës rrenjë “shqip”, si cilësi e të folurës së shqiptarëve. Për të mbrojtur të vërtetën shkencore, vendosa të argumentoj rrenjën “shqip” të fjales “shqiptar”, prandaj po komentoj një e nga një pikat e shtjelluara në monografine e autorit, si më poshtë:

Nga autori theksohet se:

– nuk mund te quhet e bazuar idea e studiusve të filologjisë se fjala “shqiptar” vjen nga trajta ndajfoljore “shqip”., sepse edhe Demiraj shpreh mendimin se “etimologjia e fjalës “shqip” mbetet për t`u diskutuar”; ;

– Të 31 Mbështetësit e rrenjës “shqip” mendojnë se kjo ndajfolje (shqip)ka kuptim leksikor gati të njëjtë me ndajfoljet: qartë, hapur, troç, dhe e ilustrojne me shprehjen: M’a tha shqip = M’a the hapur, qartë, troç, nbsp;

– Për prejardhjen e etnonimit “shqiptar” nuk mund të merret nje ndajfolje, siç është fjala “shqip”, për faktin e kontradiktave gjuhësore që ngërthen vetë kjo. Në vijim studjuesi Mici argumenton përsene e mosmarrjes parasysh së kesaj ndajfoljeje për rrenjë. Le të ballafaqohemi në vijim.

Së pari:

Zoti Mici: trajta ndajfoljore “shqip”, e cila zëvendëson ndajfoljen “arbërisht” nuk e merr dot prapashtesën fjalëformuese “-isht”. Me një fjalë, nuk themi dot “shqip-isht”, sikurse shkruhet edhe thuhet natyrshëm: arbën –isht, gegënisht, gegërisht, toskërisht, labërisht, italisht, spanjisht, rumanisht, sërbisht.

Vrejtja ime: Prapashtesa –isht, si rregull. i kthen mbiemerat qe percaktojnë etninë në ndajfolje për të shprehur menyrën e të folurit të tij, ndërsa kur emëri i vëndit të banorit mbaron me “i” të theksuar, atëhere shtohet vetem “-sht” për të shprehur menyrën e të folurit të tij. Keshtu kemi: rus – Rusi – rusisht; gjerman, gjermani, gjermanisht, grek, greqi – greqisht; frëng – frëngjisht , ital – italisht. Sigurish behen edhe perjashtime që i imponohen gjuhës për arsye të mbeturinave më të hershme ne gjuhe apo edhe nga natyra e fjalës që shpreh etninë e vendit si Spanjë – spanjoll – spanjisht; Norvegji –norvegjez – norvegjisht. Por “-isht” tregon menyre veprimi duke iu bashkangjitur emrave ne raste të tilla: trimëri – trimerisht, ndershmëri – ndershmerisht. Rrjedhimisht, cilësisë së të qënurit shqiptar do t’i thoshnim shqiptari dhe menyrës se veprimit te tij do t’i thoshnim “shqiptarisht”. Së fundi po qe se do te nxirrej menyra e të folurit të shqiptarit nga të qenurit shqiptar duhej, sipas rregullit gjuhesor te thuhej “shqiptarisht” => “flasim shqiptarisht” . Diçka e tille është jashte natyrës të të folurit “shqip”, ”qartë”, “kuptueshëm”. Konkluzion absolut: fjala “shqip” eshte fjalë rrenjë. Megjithate nuk mund të mbetem pa vazhduar me sugjerime ne pikat qe vijnë.

Së dyti:

Zoti Mici: si ndajfolje mënyre trajta “shqip” nuk ka si ta tërheqe prapashtesën fjalëformuese “-tar”, që të formojë emrin e kombit. Asnjë ndajfolje mënyre nuk e ka këtë prirje, a po mundësi gramatikore. Fjala vjen, nuk mund të vemë pas ndajfoljes “mirë” këtë prapashtesë dhe të formojmë fjalën e paqenë “mirëtar”, a po me ndajfoljen “keq” të formojmë një fjale tjetër të paqënë “keqëtar”. Po as ndajfoljet e grupit të njëjtë nga ana e kuptimit leksikor si (hapur, troç, qartë) nuk e kanë këtë veti, as ato nuk mund të formojnë emra të paqenë si: “hapur-tar, troç-tar, qartë-tar. .. nje ndajfoljeje siç është fjala “shqip”, “troç”, qartë” , “keq” , etj., nuk mund t’i bashkangjisim nje prapashtese “tar” . Atehere si ta shpjegojmë që ndajfolja “shqip”, edhe pse ndajfolje mënyre, e paska këtë përjashtim?

Përgjigja ime: E shpiegoj unë; (1) me faktin që prapashtesa e një ndajfolje mënyre nuk është dhe nuk mund të jetë një e vetme e standardizuar. Çdo prapashtese vihet në përputhje me drejtimin që i jepet fjalës së re të përbëre dhe në se e lejon struktura e gjuhës në fazën e zhvillimit të vet. Shumë parashtesa dhe prapashtesa që ne i kemi sot në gjuhë, shpesh pa i kuptuar, nuk mund t’ua bashkangjisim fjalëve të tjera në strukturën e sotme të shqipes [shembull klasik ditët e javës janë formuar me nyjën e perparme “E”, e pakuptueshme perse nuk janë formuar edhe muajt e vitit me nyje të përparme. Sot do të dukej absurde që të mendohej formimi i muajve në këtë mënyrë. Nuk është vendi për më shumë shëmbuj). (2) Është fakt i pamohushëm që, u bashkuan rreth një ideje për të formuar një njësi kombëtare administrative autonome dhe mandej shtet më vete, ata që flsnin dhe shkruanin shqip dhe u konsoliduan si shqip-folës të një gjaku (geni); për bashkim gjetën simbol flamurin dhe veprën e Skënderbeut me Lidhjen e Lezhës (1444) në luftë për identitet kombetar dhe bashkim principatash. Nuk doli flamuri me shqiponjën pastaj gjuha shqipe për të na bashkuar. (3) E folura shqip është një cilësi që ka grupuar një etni pa kufij administrativë brenda perandorish disa-etnike. Dihet, në gjuhë, fjalët evoluojnë dhe shpesh edhe me hop, jashtë rregullave përkatëse. Kështu të folurit shqip, kuptueshem, qartë apo qartësisht, mori tipare cilesori tregonte cilësinë e atyre qe kuptoheshin me njeri tjetrin nepermjet te folures qartë apo qartësisht. Rrjedhimisht fjala shqip, përveç se ishte ndajfolje, mori tiparet e cilësorit dhe u bë kështu edhe mbiemër edhe emër. Sic mund të bëhen disa ndajfolje cilësor(mbiemera), emëra dhe folje. Pra nuk është aspak e papranueshme që ata që e kishin cilësi te folurën shqip të quheshin sipas kësaj cilësie “shqiptar” (për analogji të larmisë së mbrapashtesave; shqip nuk merr dot “-si”, por qartë e merre se bëhet mbiemër i qartë => qartësi => qartësoj => qartësim). (4) Pretendimi se prapashtesa fjalëformuese “- tar” s’mund t’i bashkangjitet një ndajfoljeje, sepse shkon rregullisht pas temave emërore për të krijuar emra veprimi, apo emra dallues p.sh.: lajm-(ë)tar, guxim-tar, këngë-tar, udhë-tar, trëg-tar, hark-tar, shqytë-tar, pishë-tar , kryq-tar, flamur-tar, është shumë i kufizuar dhe nuk mund të vlej si rregull përjashtimi për perdorimin e prapashtesës “-tar” edhe ne raste të tjera të vecanta. Edhe nje folje mund të marr këtë prapashtesë, p.sh., pres-tar, vras-tar. Një shembull etimologjik që nxjerr në pah se si ndajfolja kthehet në emër dhe mandej merre prapashtesë “-tar” është fjala rrenjë “treg” e fjalës “tregtar”. Rrënja “treg” fillimisht ka qenë ndajfolje e përdorur në formën “dal treg” (“g” ne fund të fjalës shpesh shqiptohet si “k”) , me kuptimin të dalësh dukshëm, për t’u dukur. Këtej del edhe kuptimi “nxjerr treg”, nxjerrje për t’u dukur, për t’u treguar. Këtej përdoret edhe si emër “nxjerr në treg”, dmth si “tregtar”. Në raste të tjera ndajfolja nuk mund të përdoret direkt si emër për të marrë prapashtesën “-tar” por kthehet në emër me nje parashtesë, mandej merr “-tar”; përpara – përparim –perparimtar. Mandej një ndajfolje mund, sipas natyrës dhe funksionit qe luan, në se nuk merr prapashtesë “-tar” mund te marre prapashtesa të tjera sipas cilësisë që merre fjala e re. Kështu, për rrjedhojë të kësaj cilësie që trashgojnë disa ndajfolje prej perdorimit, mund të paraqiten edhe si emëra për të krijuar emëra të tjerë me prapashtesë përfshirë dhe prapashtesën “-tar” del e qartë se rrenja e etnonimit “shqiptar” është e folmja “shqip” si cilësor i grupimit tonë kombëtar.

Së treti:

Zoti Mici: duke qenë ndajfolje mënyre, trajta “shqip” nuk merr dot normalisht prapashtesën ose (shtesën) “ -ëri” dhe të emërtojë atdheun me emrin e ri “Shqipëri” . Gramatikisht asnjë ndajfolje mënyre nuk e ka këtë mundësi. As trajtat ndajfoljore të njëjta nga ana e kuptimit leksikor me trajtën “shqip” si qartë, hapur , troç nuk e kanë këtë mundësi fjalëformuese; nuk mund të thuhet “hapur-ëri”, ”troç-ëri”. Po njëkohësisht, e ritheksojmë se kjo prapashtesë “-ëri” u shkon aq natyrshëm temave emërore si arbër, toskë, gegë, lab, çam, lunxh për të krijuar emra vendesh si përshembull Arb-ëri, Tosk-ëri, Geg-ëri, Lab-ëri, Çam-ëri, Lunxh-ëri, po kështu, atehere, edhe nga tema emërore “shqipe”del natyrëshëm toponim Shqip-ëri.

Përgjigja ime : Në këtë shpiegim të Zotit Mici, nuk merret parasysh fare që “shqip” tregon mënyrën e te folurit të shqiptareve, duke i shtuar “e”-në, bëhet mbiemër dhe emër njëkohesisht, dmth “gjuha shqipe” shkurt “shqipe”. Apo në trajtën e shquar “shqipja”; “shqipja letrare “shqipja e arberesheve”, etj. Vetëkuptohet që emëri “shqipe” tregon gjihën e shqiptarëv dhe jo shqiponjën e shqiptarëve. Në fakt, dihet fare mirë se quajtja e shqiponjës “shqipe” del në skenë të përpjekjeve kombetare si si fjalë letrare për të lidhur lëvizjen kombetare me simbolin e flamurit kombëtar, shqiponjën dykrenare. Për më tepër edhe fjala “shqiponjë” është, po ashtu fjalë letrare për të lidhur shqiptarësinë me simbolin e “shkabës” së flamurit. Një zgjedhje shumë domethënëse dhe e lavdërueshme. Por nuk mund të mohohet se “shqiponjës, para levizjes se Rilindjes kombetare i ështe thenë “shkabë”. Se kur shqiptaret i kane ngjtur emrin “shkabës emrin “shqiponjë” nuk mund te datohet. Por kjo eshte berë me kuptimin e krenarisë të të qënurit shqiptar dhe s’ka lidhje fare me “shqipen”, “gjuhë shqipe”.

Se katërti:

Zoti Mici: trajta ndajfoljore “shqip” ka edhe një “mangësi” nga ana historike për të qenë fjala burimore për etnonimin “shqiptar”. Kjo fjalë nuk figuron në Fjalorin e Frang Bardhit (1635)…., ndër kohë që emrin e shpendit “shqipe”, ose “shqype” e gjejmë jo vetëm tek F. Bardhi, po tek të gjithë autorët e vjetër, qysh nga Buzuku më 1555.

Vrejtja ime: Emëri “shqiptar”, është e natyrshme qe s’gjendet tek Bardhi, sepse shqiptareve iu mungonte kohezioni i gjuhës së shkruar, në një libër me shkrime të shenjta mesjetare, sikurse e kishin fqinjët, mandej u mungonte vazhdimesia e Lidhjes së Lezhës, edhe me ndonje prijës prej ndonje shtepie fisnike (Dinastie Shqiptare). Në atë periudhë autoritet kishte gjuha e shkruar dhe, ata qe shkruanin në atë kohë shqiparëve u thoshin “alban” plus ndonjë prapashtesë. E sipas fjalës alban emërtonin gjuhën e shqiptarëve. Fjalori i Bardhit, nga ana gjuhësore është prej fjalësh latine dhe, për këtë studjuesi Mici, nuk na thotë në se fjala arbër është perkthim nga latinishtia i fjalës alban dhe, në vijim, arbërisht do të jetë poashtu përkthim apo përshtatje nga latinishtja a gjuhës albane apo albaneze që i takon që gjuha e albanëve të quhet “albanisht”. Po ashtu nuk na thotë gje për rotacionin e germave n-r, dhe l-r; si dhe b-v. Ne bazë të ketyre zëvëndsimeve del qart se, që në lashtësi ka egzistuar “Arbana” dhe fisi “Arbanaj” (analogji = gjinaj, Nikaj)=> “Albanaj” që gjeografi grek e ka helenizuar ne “Albanoi” dhe këtej e kanë marre latinët e më tej: “Alban” – “albanez” dhe gjuhë arberisht apo “albane-ze”. Po këtej, nëpërmjet rrotacioneve kanë vazhduar deformimet në “alvanos”, arvan’“, “arvanit-is”, “arnaut”. Mandej, në se vërtetë fjala “shqype” tek Buzuku e më vonë i ka takuar inkluzivisht “shkabës” dhe ai dhe ata nuk e kane dit se flasin shqip, por arberisht, kjo, pikerisht mbetet për diskutim. Këtej del qart se ende në kohën e Buzukut e Bardhit, shprehja “fol shqip”, nuk kish kuptimin e shprehjes letrare “fol arberisht”= “fol albanisht” apo “fol epirotisht” – siç ishte gjuha fetare dhe zyrtare, latinishtja e Fjalorit Latinisht – Epirotisht.

Por për mua është e qartë se të folurit shqip është rrënjë e fjalës “shqipëri” dhe “shqiptar”

Për analogji unë po shtrihem edhe në gjuhe të tjera për të treguar, se si cilësia që përcakton të folurën bëhet emër i etnisë dhe, me prapashtesa, behet edhe emër i territorit të etnisë. .

Le të marrim fjalën gjermane “Doijç” [deutsch] që gjermanët i thonë gjuhës së tyre, dmth, gjermanisht. Për nga origjina e ka kuptimin popullorçe, gjuhë popullore që kuptohet qartë, krahasuar me penetrimin e latinishtes si gjuhë e kulturës, fesë, zyrtarizmit. Po mbase qysh gjermanët e hershëm, për t’u dalluar nga etnitë e tjera, ka mundësi t’i thoshnin njëri- tjetrit; “a flasim “doijç” me kuptimin gjuhen tone popullore (ngjashmërisht me “le të flasim shqip => le të flasim gjuhën tonë popullore). Sot, sigurisht e ka kuptimin gjermanisht dhe nga kjo ndajfolje formohen fjalët përkatëse (ngjashmerisht si nga fjala shqip): me prapashtesë “e” => Deutsche ka kuptim gjermanë –gjermanët, ndërsa [eine] Deutsche = gjermane [grua gjermane] dhe [ein] Deutscher = gjerman [burrë gjerman];

Po sllavet si i shihnin gjermanët qe nuk ua merrnin vesh fare gjuhën? – i shihnin si të belbër, si memec; sllavisht => njemië dhe gjermanin e quajtën belbëzues (apo memec), sllavisht => njemec, ndërsa vëndin e belbëzuesve (memecëve) e quajtën belbëzuesëri (apo Memecëri), sllavisht =>Njemecko.

Shëmbulli me gjermanishten tregon qarte gjerësinë e koncepteve që duhet te ketë një studjues që merrë persipër të gjejë prejardhje fjalësh që tërheqin vëmendjen mbarë-kombëtare.

Po disa banore malazese të ngelur në krahinën e Shkodrës, të gërshetuar në marredhënie me shqiptarët, si i drejtohen njëri tjetrit për të qenë më të përzemert ne bisedë? I thonë kështu “A flasim “nashke”, nashke nënkuptojnë gjuhën e tyre sllavishte, të ndryshme nga gjuha e mjedisit, e kulturës dhe zyrtarizmit që është shqipja.

Pra, shqiptarët, ne kushtet e dominimit të administratave te shteteve perandorake, me gjuhë të shkruar dhe me urdhëra qe ndalohet shqipja, ishin të detyruar të benin ceremonitë fetare dhe të komunikonin me administratat e huja, ne gjuhen qe s’e kishin të tyre. Në këto rrethana ata, për t’u kuptuar më mire e më përzëmërsisht me njëri tjetrin i thoshnin “Le te flasim shqip”, sepse gjuha e imponuar ishte e paqartë.

Konkluzioni: të qenurit e shqiptarëve autoktonë në trojet e tyre është e vërtetë e dokumentuar historikisht. Kjo e vërtetë nuk ka nevojë fare të vërtetohet me shqiponjën që është një emblemë edhe e kombeve apo shteteve të tjerë, siç është edhe emblema e një kafshe tjetër grabiqare e “Luanit”. Karakteristikë e deformimit të të vertetave shkencore është politikave agresive. E vërteta shkencore nuk ka nevojë për lavdi të sajuar, vetë e vërteta është lavdi prioritare dhe superiore. Shqipja, e foluara shqip është krenaria jonë që na bashkon rreth flamurit Kuq-e-Zi me emblemë shqiponjën. Si Luani për nje komb tjetër edhe shqiponja për ne Shqiptarët është një emblemë dhe s’ka të bëjë fare me evolucionin e kombit gjersa prijesi caktoi një emblemë. Flamuri eshte kuq-e-zi, shqiponja eshte bërë pjesë e flamurit si emblemë.

DIASPORA- Kandidati i parë shqiptar në historinë e zgjedhjeve në Ticino

April 11, 2013 by dgreca

I riu Elez Badalli është kandidat për këshilltar komunal në qytetin e Luganos nga Partia Popullore Demokratike/

Të shtunën që shkoi, në Lugano, stafi i fushatës elektorale të kandidatit Elez Badalli kishte organizuar një mbrëmjë me qytetarë. Në të morën pjesë një numër shumë i madh i të rinjve shqiptarë dhe mjaft qytetarë vendës. Ajo që duhet theksuar ishte edhe pjesëmarrja e përfaqësuesve më të lartë të Qeverisë Kantonale dhe të asaj komunale të Luganos. Aty ishte kryetari i Qeverisë së Kantonit Ticino, Paolo Beltraminelli, pastaj udhëheqësi tjetër në nivelin komunal, Angelo Jelmini dhe kryetarja e grupit parlamentar të PPD në Komunën e Luganos, Simonetta Perucchi. Morën pjesë edhe shumë përfaqësues tjerë të institucioneve të të gjitha niveleve në Kantonin Ticino.

Mund të thuhet se për komunitetin shqiptar në këtë kanton kjo ishte një ditë historike. Është një fillim historik i përfaqësimit dhe pjesëmarrjes së komunitetit tonë në institucionet e qytetit të Luganos”, thuhet në shkresën e dërguar nga stafi elektoral i kandidatit Badalli. Kujtojmë që Lugano është njëra prej qëndrave kryesore ekonomike në Zvicër. Gjithashtu Lugano është njëri prej qyteteve më joshëse për turistët e gjithë botës. Dhe Lugano është qyteti në të cilën jetojnë dhe veprojnë një numër i madh shqiptarësh të të gjitha tokave shqiptare, thuhet më tej në shkresë.

Është hera e parë që një shqiptar garon për institucionet komunale të Luganos. Prandaj konsiderojmë që është hera e parë që komuniteti ynë është i motivuar dhe ka pse të dalë dhe të votojë.

Dhe më e mira është se kemi një kandidat shumë serioz. Një djalë i ri, ishkolluar dhe i rritur pikërisht në qytetin e Luganos. Një djalë i cili është rritur në frymën kombëtare. Ai, Elez Badalli, është shembull i integrimit në gjithë kantonin Ticino.

“Elezi në fokus të fushatës së tij elektorale ka vendosur familjen, rininë, çështjen e integrimit, avancimin e komunitetit tonë dhe përmirësimin dhe konsolidimin e imazhit tonë si shqiptarë”, shprehen autorët e shkresës.

Mbrëmjen me qytetarët e hapi Remzi Durmishi njëri nga udhëheqësit e stafit të Badallit. “Çdonjëri prej nesh mundet dhe do të duhej të japë një kontribut për shoqërinë në të cilën jetojmë. Kjo është një mundësi e shkëlqyer. Kemi për kandidat një djalë të ri, dinamik, inteligent, plot vullnet për punë. Një djalë me parime të shëndosha, i cili në qendër të vëmendjes ka njeriun, familjen dhe jo shifrat dhe numrat. Një djalë plotë humanizëm. I afërt me nevojat e të rinjve, fëmijëve, të rriturve. I ndjeshëm për përmirësimin e edukimit dhe ekonomisë së qytetit të tij”, tha Durmishi në prezantimin e kandidatit Badalli.

Ndërsa i riu që kandidon për Këshillin e Komunës së Luganos, Elez Badalli, duke iu drejtuar të pranishmëve, u zotua se do të punonte me gjithë fuqinë për të mirën e komunitetit.

“Unë kam një ëndërr dhe këtë ëndërr së bashku do ta bëjmë realitet, me ndihmën tuaj do të angazhohem që imazhi ynë të ngrihet në piedestalin më të lartë. Do të punoj që nevojat, kërkesat dhe problemet e komunitetit t`i adresoj në mënyrën më të ndershme. Do të jem në dispozicionin tuaj sa herë që e kërkon nevoja. Kur e them këtë, marr përgjegjësinë para vetes, duke u bazuar në programin e Partisë Popullore Demokratike (PPD) që si themel ka familjen, besimin dhe të drejtat fondamentale të njeriut pa dallim race, kulture dhe konfesioni”, u ka thënë Badalli bashkëqyetarëve të tij duke ua kërkuar votën.

Në vazhdim të mbrëmjes është zhvilluar një debat shumë përmbajtjesor dhe briliant me kandidatin Badalli, i drejtuar nga z. Durmishi. Të gjithë, dhe në veçanti përfaqësuesit e institucioneve, patën vetëm komplimente për këtë debat, thuhet në shkresën e stafit të Badallit.

Në fjalën e tij të rastit, kryetari i Qeverisë së Kantonit Ticino, Paolo Beltraminelli, duke vënë theksin në afërsinë dhe respektin e tij për kandidatin e ri, në mes tjerash tha: “nëse Elezi sot është këtu, pra eshtë kandidat për këshilltar komunal, `fajin` e kam pikërisht unë. Sepse unë e njoh Elezin që nga mosha e tij fëmijërore. Elezi ka qënë nxënësi im i fundit. Shqiptarët dhe Elezi më kanë befasuar çdo herë për të mirë. Badalli është djalë i ri, është energjik, dinamik, inteligjent. Ai përfaqëson gjithë të rinjtë e të gjitha lagjeve të Luganos. Ai është shembulli më i mirë i integrimit. Pra ky është Elezi, i cili në çfarëdo mementi, pa u merakosur fare, më thërret në telefon dhe më thotë: Beltra, posa kam peshkuar dy peshq, i don ti? Dhe unë i them: po, eja. Vjen në shtëpinë time kurdo dhe si do. Pra ky është Elez Badalli.”

Stafi i kandidatit Badalli, me ndihmën e çmuar të nënave dhe bashkëshorteve, kishte përgatitur specialitete nga kuzhina shqiptare, nga të cilat vendasit edhe njëherë mbetën shumë të kënaqur.

Me këtë rast ftojmë që deri më 14 prill 2013 të gjithë shqiptarët që kanë të drejtë vote të votojnë kandidatin e PPD-së, Elez Badalli, listen numër 1, kandidatin numër 4. Votoni për të ardhmen tonë të ndritur, votoni për të ardhmen e fëmijëve tuaj. Votoni për shqiptarinë!

Gjithashtu ftojmë të gjitha mediet që kanë mundësi të na ndihmojnë në promovimin e kandidatit tonë Elez Badalli, thuhet veç tjerash në letrën që stafi udhëheqës i kandidatit Elez Badalli u ka drejtuar medieve.(Kortezi Albinfo.ch)

KURORA E FESTIVALIT TE XXII SHQIPTAR NE NEW YORK -100 VJET PAVARESI

November 12, 2012 by dgreca

Nju Jork: U zhvillua Festivali i XXII-të i Këngës e Valles Shqiptare në Amerikë – Shpaloset flamuri kuq e zi më i madh në Amerikë/

NGA BEQIR SINA, New York/

Lehman College, Bronx, NY : Për herë të 22-të, në komunitetin më të vjetër shqiptarë në Shtetet e Bashkuara, në New York, u zhvillua mbrëmë Fesitivali i XXII-të Shqiptar. Festivali u zhvillua përsëri në pallatin e kulturës – kampusin e kolegjit Lehman College, në Bronx, i organizuar nga Qendra Kluturore ” “Nëna Tereza” e Kishës Katolike “Zoja e Shkodrës”. Festivali u ndoqë nga më shumë se 3500 shikues. Në festival morën pjesë më shumë se 250 këngëtar, vallëtar dhe muzikanë, nga të gjitha trevat. FESTIVALI XXII SHQIPTAR! në New York, më i madhi i shqiptarëve në Shtetet e Bashkauara të Amerikës, ka bashkuar disa mijëra shqiptarë, në pallatin e kulturës të kolegjit Lehman – Bronks – New York, të cilët si në një festë të madhe u mblodhën për të festuar, historinë, trashëgiminë tonë dhe kulturën tonë, në nderim të 100 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë!

Sipas, pjesmarrësve ky ka qenë festivali më i bukur i mbajtur ndonjëherë! i organizuar nga Kisha Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrës – Qendra Kulturore Nëna Tereze, më i miri, për të kremtuar, një përvjetor të veçantë, si 100 Vjetorin e Shtetit Shqiptarë.

Bashkëkombasit tanë – mërgimtarët tanë nga e ashtuquajtura zonat e “Tre – Shtetshit”, por, edhe ata që kishin ardhur nga shtet më larg, nga Toronto – Kanada, Detrioti, dhe Bostoni – u mblodhën së bashku të djelën në mbrëmje më 11 nëntorë në qytetin e bukur, të New Yorkut, në pallatin e kulturës Lehman College për të ndjekur FESTIVALIN E XXII SHQIPTAR! – ngjarjen më të madhe kulturore në diasporë.
Për më shumë se pesë dekada me radhë, sa ka edhe jetëgjatësi Kisha Katolike Shqiptare në SHBA, ka festuar 28 nëntorin dhe festa tjera kombëtare e fetare, dhe është bërë promotore e këtyre festave, por kësaj rradhe, për këshillin e kishës dhe komisionin organiziues të Festivalit të XXII Shqiptarë në New York, krye – Famullatrin e e saj, të Përndershmin Dom Pjetër Popaj, për ta bërë këtë festiavl të ishte më i veçantë
Mbasi ata ia arritën qëllimit të bashkojnë me këngë, valle e melodi dhe kostumet folklorike të gjitha trojet tona etnike – duke na krjijuar Shqipërinë e Bashkuara, në festival u prezantua Shqipëria, Kosova, Presheva, Medvegja, Bujanovci, Çamëria, shqiptarët e Malit të Zi, Maqedonisë dhe diasporës, të cilët, u bënë së bashku për këtë 100 vjetorë – në Festivalin e XXII Shqiptarë.
Salla ishte e mbushur me përplot bashkatdhetarë, të rinjë e të reja, fëmijë të vegjël që mbanin veshur nga një fanelë ( T-shirt ) kuq e zi, ose kishin veshur një kostum kombëtar shqiptarë, një flamur shqiptarë dhe amerikan në medalionin në cep të xhaketës. Ndërkohë, që atmosfera ishte ndezur qysh heret jashtë, kompleksit të ndërtesave të kolegjit, nëpër vetura valvitej flamuri kombëtarë, ndërsa buçiste muzika shqiptare, dhe njerëzit i ishin drejtuar, sallës së madhe, të pallatit të kulturës në Lehman College, që të zënë vendet, për të përcjellur këtë ngjarje, e cila kësaj rradhe i cili i është dedikuar 28 nëntor 1912 – përvjetorit të 100- të, të Shqipërisë së Pavarur.
Në festival morën pjesë të ftuar nderi, i përnderëshmin Dom Viktor Dedaj, si dhe ardhur enkas nga Detroiti Dom Fran Kolaj famullitari i ri, në Kishën e Shën Palit në Rochester të Miçiganit, Kryetari i Vatrës dr Gjon Buçaj, presidentia e shoqatës së gruas “Motrat Qiriazi” dr Ana Kohen, anëtari i sapo zgjedhur i Kuvendit të New Yorkut Mark Gjonaj, Shoqata Mjekësore Shqiptaro-Amerikane, Dr. Sulejman Çelaj, Marko Kepi nga Rrënjët Shqiptare e tjere.

Të pranishëm në Festivalin e 21-të Shqiptarë kanë qenë edhe përfaqësues të shtetit shqiptar, konsulli Ymer Berisha nga Konsullata Përgjithëshme e Kosovës në Nju Jork, diplomatë dhe personalitete publike të jetës amerikane dhe shqiptare në Nju Jork, biznesmen, afaristë, studentë si dhe prindër e fëmijë të komunitetit.
Festival Shqiptarë zhvillohet nën kujdesin e Qëndrës Kulturore Nëna Tereze pranë Kishës Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrës, dhe ka këta organizatorë:
Kryetar i festivalit është Dom Pjetër Popaj, – Drejtori i Qendrës Nëna Terese, Mark K. Shkreli, Drejtor i Festivalit, Simon Vukel, Drejtor Organizativ Fran Çotaj, Drejtor Artistik, dhe regji Ludvig Çotaj dhe Ismer Mjeku, Drejtor i Skenës, Ludvig Çotaj, Skenografia, Fran Shala,Luigj Tinaj, Sokol Smalaj, Kreshnik Smalaj, Nick Gjokaj, dhe Gjeka Shala dhe Lisa Junçaj, Korrdinator i Mediave Simon Vukel, Koordinatore të reklamave Lule Gjokaj, Age Ivezaj,Leonora Lulaj, Arjana Elezaj, dhe Margarita Kocovic.

Këshilli Drejtues i Festivalit:

Simon Vukel (Drejtor), Fran Çotaj, Ludvig Çotaj, Mark Shkreli dhe Ismer Mjeku. Anëtarë të Komisionit të Festivalit, Age Ivezaj, Angelina Nika, Agim Kola, Anton Dedvukaj, Elsa Lulaj, Gjon Çota, Lekë Lulaj, Lekë Përlleshi, Leonard Berishaj, Palok Rudaj, Prena Berisha, Sokol Smalaj dhe Vasel Smalaj, Gjergjë Paloka, Lizë Vuktilaj, Gjelosh Narkaj,
Festivalin e drejtuan konferencieret Etrita Ibroçi dhe Albert Popaj . Bekimi i festivalit dhe fjala hyrëse, u mbajtë nga famullitari i Kishës Katolike Shqiptare ‘ Zoja e Shkodrës” Dom Pjetër Popaj.Festivalin e 21-të Shqiptarë e shoqëroi orkestra profesjoniste ” ALBA” me drejtues artistik Edmond Xhani dhe anëtarët e grupit të tij: Edi Xhani – kitare solo, (drejtues artistik) ,Maks Vathi – klarinete / saksofon, Bardhyl Graba – keyboard, Artur Nuredini – drums, Zini Botova – kitare bass, Ilir Dangëllia organo, dhe Lavdërim Jani fisarmonikë.
Në fjalën tradicionale të përshëndetjes famullitari Dom Pjetër Popaj, dhe kryetar i këtij festivali shprehet se “Ndërsa kremtojmë këtë datë historike së bashku me këtë festival, përkujtojmë heroit tanë kombëtar që nuk kursyen jetën e tyre por derdhën gjakun për liri e pavarësi të popullit tonë të robëruar në 5 shekuj me rradhë. Të frymëzuar prej Kastrioit, ati të flamurit tonë kuq e zi, me shqiponjën dy krenare me 1912, – Ismail Qemali me ndihmësit Isa Boletinin, Luigj Gurakuqin e Dom Nikoll Kaçorrin, përsëri ngritën këtë flamurë të valvisë i lirë në tokën Arbërore. “për këtë tha Dom Pjetri, sonte ne përkujtojmë këtë histori dinjitoze me shumë krenari se shqiptari më parë pranon vdekjen se robërin dhe se shqiptari nuk i shërben armikut por vetëm një Zotit në qiell dhe kombit të tij në tokë.

Sonte në nder të tyre, vijojë Dom Pjetër Popaj – ne festojmë së bashku, kulturën tonë, historinë tonë, trimërinë dhe traditën e bukur që mbahet e paprekur gjatë shekujve nga njerëzit tanë të guximshëm që dhan aq shumë në shekuj për të ruajtur identitetin tonë. Frymëzuar prej historisë tonë janë brezi e ri të gjithë këta fëmijë që megjithse janë të lindur këtu në SHBA, ata thonë se jemi krenar që jemi shqiptarë, dhe kënodojnë e vallëzojnë si shqiptarë plot hare, gëzim e krenari. Dhe sonte duke vallëzuar dhe kënduar ata do të tregojnë se sa ata e duan kulturën tonë kombëtare.
Me këtë rastë tha famullitari i Kishës katolike shqiptare Zoja e Shkodrës Dom Pjetër Popaj, “Falënderojmë Komitetin Organizativ të këtij festivali, i cili, ka punuar aq shumë për të bërë këtë mbrëmje të veçantë për të gjithë ne. Zoti e Bekoftë Nënën Shqipëri, Kosovën, trojet e tjera shqiptare të okupueme, Shqiptarët kudo që gjenden, dhe Zoti e bekoftë Amerikën – Gëzuar 100 vjetori i Pavarësisë , e kalofshi mirë këtë fistival !

Me daljen në skenë të gjitha grupeve, këngëtarve dhe instrumentistëve u shënua hapja e Festivalit XXII-të Shqiptarë, e cila u shoqërua me një pjesa nga drama “Nëntori i Dytë” kushtuar ngritjes së flamurit nga plaku i urtë dhe i mençur i Vlorës – Ismail Bej – Qemali.
Aktori Agim Rugova luajti rolin e këshilltarit politik të Ismail Qemalit, Luigj Gurakuqi dhe lexoi Deklaratën e Pavarësisë gjatë skicës teatrale performuar për publikun e pranishëm. Në skenë ka performuar edhe aktori mga Kosova, Shaban Lajqi i cili luajti rolin e Ismail Qemalit dhe rapsodi Tom Gjergji i cili luajti rolin e Isa Boletinës dhe rikrijuar skenën e Pavarësisë 1912. Kjo pjesë teatrale u shoqëruame një fragment poetik “Flamuri” nga Dritan Dragu dhe një këngë për shpalljen e Pavarësisë , kënduar nga Gëzim Nika – së bashku me një valle festive nga “Lulet e Festivalit” grupi i fëmijëve të “Rozafatit” .
Festavali XXII Shqiptarë, e ka përshendetur dhe shqiptari i parë në një post kaq të lart në historinë e emigracionit tonë në SHBA, zoti Mark Gjonaj, anëtari i Asamblesë së New Yorkut, Distrikti 80-të, Ky festival u mbyll me shpalsojen e një një flamuri të madh kuq e zi, më i madhi i shpalosur deri tani në Shtetet e Bashkuara nga shqiptarët, shoqëruar daljen “masive’ dhe solmne në skenën e festivalit të, të gjitha grupeve dhe këngëtarve.

              Thanë për festivalin e XXII Shqiptarë

    Dom Fran Kolaj duke folur për festivalin tha se ky festival kësaj radhe meqënse mbahet në kuadrin e akiviteve për nder të 100 vjetorit të shteti shqiptarë aludon në atë të “Bashkimit tonë kombëtar bashkimin e të gjitha trojeve tona etnike”. “Kjo është edhe dëshira e të gjithë shqiptarëve, theksojë Dom Fran Kolaj, duke shtuar se brenda dhe jashtë atdheut të tyre, shqiptarët duke festuar 22 vjetorin e festivalit dhe 100 vjetorin e pavarësisë së Shqipërisë e lusin Zotin që sa më parë të festojmë dhe Bashkimin tonë Kombëtarë.”

    Mark Gjonaj thotë se ky është një festival që 22 vjet na bashkon ne si komunitet dhe dëshirojë që ky t’i paraprijë edhe bashkimit tonë kombëtar – mbasi ky i sivjetmi përkon edhe me 100 vjetorin e shtetit shqiptarë. “Kjo, tha ai na bënë të ndjehemi më kreanr që jemi shqiptarë sidomos kur jemi në SHBA, dhe të lutemi që Zoti e bekoftë Amerikën dhe Zoti i bekoftë Shqiptarët. Ky njëqindvjetor nuk është vetëm festë por është edhe meditim për 100 vjetët e ardhëshme – që të realizojmë atë ëndrrën tonë shekullorë bashkimin tonë kombëtarë.”

     Poeti Gjovalin Lumaj i cili ka bërë edhe montazhin muziko-letrar dhe tekstin e këngëve të festivalit – udhëheqës artitik i SHKA ” Kelmendi” tha se këtë festival do t’a përmblidhja me “dy fjalë” të mëdha:” Festivali vertetësisht i 100 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, festivali që i shpalosi të gjitha vlerat dhe dha mesazhet për nga ana e masivitetit paraqitjes në skenë të grupeve të ndryshme nga i gjithë vendi, krahinave ” dhe dukëshëm nga festivalet e tjera është dalluar për nga serioziteti dhe profesionalizimi për prezantimim e velerave tonë kombëtare të muzkiës, këngës dhe valles, dhe veshjeve të bukura folklorike nga më të mirta e mundëshme”.
     Tomë Mrijaj, studiues dhe publicist, që ka ndjekur të 22 festivalet tha se ” Festivali i 22-të i radhës iu kushtua tërësisht 100-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë dhe figurave të shquara të kombit tonë, të cilët u përkujtuan me shumë respekt, përmes këngëve popullore me përmbatje patriotike.”
     Këtu sot gjithçka është një Shqipëri në miniaturë, duke filluar me skënën e Festivalit, punuar me modesti dhe që sillte me vete jehonën e ngjarjes së 28Nëntorit 1912, e cila sot i përngjante Ditës së Flamurit, shprehet Mrijaj. Duke shtuar se:” Nga ana e tjetër, rregjizori, ishte kujdesur që trupa teatrale të nxjerrë në pah për herë të parë (mbas 50 vitëve të lënë qëllimisht në harresë nga diktatura komuniste), burrin e madh të kombit tonë z/Kryeministri Imzot Nikollë Kaçorri, i luajtur me shumë pasion nga aktorët shqiptaro-amerikanë. Tematika ishte shumë e pasur me vallet nga gurra popullore, veshjet me plot larushi të stolisura nga të gjithë krahinat e trojeve etnike shqiptare, sfondi kuq e zi i flamurit të Gjergj Kastriotit, dominonte sallën e shfaqjes, tek mbahej me krenari simboli i rubës së kuqe me shkabën dykrenare në duar nga spektatorët në Neë York. Festivali nxorri edhe një herë në pah dashurinë e madhe, që ruajnë gjithnjë në zemër emigrantët këtu për trojet etnike shqiptare, me shpresën dhe besimin e patundur se ata do të bashkohen një ditë.” përfundojë zoti Mrijaj.