KONSULLATA SHQIPTARE NJOFTON PER NJOHJEN DHE DHENIEN E SHTETESISE SHQIPTARE

August 13, 2013 by dgreca

Të nderuar bashkëatdhetarë!/

Konsullata e Përgjithshme e Republikës së Shqipërisë në Nju Jork ka nderin dhe kënaqësinë të njoftojë mbarë komunitetin shqiptar, shoqatat, klubet, organizatat dhe individët se ka filluar procesi i njohjes/dhënies së shtetësisë shqiptare.

Bashkangjitur këtij njoftimi Ju lutem gjeni Udhëzimin e Plotësimit të Kërkesës, Formularin A dhe Formularin B, sipas përqasjes tek të interesuarit.

Ne Ju kërkojmë me mirësjellje të lexoni me kujdes materialet dhe t’i plotësoni me korrektesë të lartë.

Konsullata është e hapur të ndihmojë të gjithë të interesuarit dhe Ju fton të bëheni pjesë e këtij procesi të rëndësishëm dhe domethënës duke na kontaktuar tek: consulate.newyork@mfa.gov.al.

Konsull i Përgjithshëm

Formulari A

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

FORMULAR I KËRKESËS PËR NJOHJEN E SHTETËSISË SHQIPTARE PËR PERSONIN ME ORIGJINË SHQIPTARE

(Vendimi nr. 554, datë 03.07.2013, të Këshillit të Ministrave, “Për përcaktimin e procedurave për njohjen ose fitimin e shtetësisë shqiptare nga personat me origjinë shqiptare, me përjashtim të shtetasve të Republikës së Kosovës”, Udhëzimi i Përbashkët i Ministrit të Brendshëm dhe Ministrit të Punëve të

Jashtme Nr.4573, date 12.07.2013 )

A) Paraqitja e kërkesës i paraqitur pranë:

Komisariatit Vendor të Policisë së Rrethit_________

Përfaqësisë Diplomatike/Konsullore të _________

foto

Drejtuar

Zotit Ministër të Brendshëm për njohjen e shtetësisë shqiptare

Nëpërmjet ( Komisariatit/Përfaqësisë/Ambasadës/Konsullatës)

_________________________________________________________________________

Unë i/e nënshkruari/a_

(Emri i plotë)____________________________________________________________

(Mbiemri i plotë)_______________________________________________________________

i seksit (M/F)_____ i lindur më datë ___/___/_____ në

( vendin )____________________________________________________________

qyetin)____________________________________________________________

shtetin )____________________________________________________________

me shtetësi __________________________________________________________________________

( të tregohet shtetësia tjetër, nëse ka, apo pa shtetësia)

I biri i

(atësia) ______________________________________________________________________

(Emri, mbiemri, shtetësia)

dhe i

(mëmësia) ______________________________________________________________________ (Emri, mbiemri, shtetësia)

Me banim në: (qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________n.________

Shteti______________________________

Me qëndrim në:

(qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________nr.________

Shteti_____________________________

Me të këtë adresë e të dhëna kontakti ku do të marr njoftim për kërkesën:

(qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________n.________

Shteti______________________________

___________________cel___________________email__________________________

me Gjendje Civile__________________________i martuar

(beqar, i ve, i martuar)

me________________________,lindur më____/___/_____/ në__________________,

seksi___________________,

me këta fëmijë :

1) Emër, mbiemër__________________________ lindur më____/___/_____/ në__________________, seksi___________________,

2) Emër, mbiemër__________________________ lindur më____/___/_____/ në__________________, seksi___________________,

3) Emër, mbiemër__________________________ lindur më____/___/_____/ në__________________, seksi___________________,

4) Emër, mbiemër__________________________ lindur më____/___/_____/ në__________________, seksi___________________,

5) Emër, mbiemër__________________________ lindur më____/___/_____/ në__________________, seksi___________________,

Adresa dhe qëndrime eventuale jashtë shteti

(qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________n.________

Shteti______________________në periudhën nga ___/___/____ deri në ___/___/____

(qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________n.________

Shteti______________________në periudhën nga ___/___/____ deri në ___/___/____

Me arsim_________________________________________________

(niveli i arsimimit)

Me profesion_________________________________________________

I pajisur me lejen e Qëndrimit të lëshuar nga_______________________me motivin

në periudhën nga ___/___/____ deri në ___/___/____me të cilin mund të lëvizë në territorin e

zonës Shengen, apo të hyjë pa vizë në këtë zonë.

Me statusin e refugjatit me Vendimin nr._____datë________të______________,

në shtetin ___________________

Autorizoj trajtimin e të dhënave personale sipas legjislacionit në fuqi

KËRKON

Njohjen e shtetësisë shqiptare sipas procedurës së parashikuar në pikën 2,

Shkronja të VKM 554, datë 03.07.2013, dhe nenit 7 të ligjit nr. 8389, datë 05.08.1998 “Për shtetësinë shqiptare”, të ndryshuar nr.:

Deklaron

Kërkuesi është i/e biri/bija e _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Mbi origjinën shqiptare

Lista e dokumenteve:

1)__________________________________________________________________________

2) __________________________________________________________________________

3) __________________________________________________________________________

4) __________________________________________________________________________

5) __________________________________________________________________________

6) __________________________________________________________________________

Data e paraqitjes ______________Vendi_____________________

Emri i kërkuesit________________ Mbiemri__________________

Nënshkrimi____________________________

Shqyrtimi i aplikimit

Shënime nga funksionari ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Mendimi i funksionarit të përfaqësisë të ngarkuar mbi kontrollin formal të dokumentacionit të paraqitur nga kërkuesi

Emri_____________________Mbiemri__________________Nënshkrimi

data ___/___/____ Vendi_____________________ Vula

Mendimi i funksionarit të ngarkuar të Ministrisë së Brendshme

Emri_____________________Mbiemri__________________Nënshkrimi

data ___/___/____ Vendi_____________________

Mendimi i funksionarit të Ministrisë së Brendshme

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Emri_____________________Mbiemri__________________Nënshkrimi

data ___/___/____ Vendi_____________________

Mendimi i funksionarit të Ministrisë së Brendshme

_____________________________________________________________________________

Emri_____________________Mbiemri__________________Nënshkrimi

data ___/___/____ Vendi_____________________

Nëse nuk ka vend të vijohet në një tjetër fletë veçmas

Përfundimi i shqyrtimit të kërkesës

Data ______________Vendi_____________________

Emri_____________________Mbiemri__________________

Nënshkrimi i funksionarit _____________________________

Formulari B

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

FORMULAR I KËRKESËS PËR

DHËNIEN

E SHTETËSISË SHQIPTARE PËR PERSONIN ME ORIGJINË SHQIPTARE

Jashtme Nr.4573, date 12.07.2013)

Paraqitja e kërkesës

i paraqitur pranë:

Komisariatit Vendor të Policisë së Rrethit_________

Përfaqësisë Diplomatike/Konsullore të _________

Aplikimin Individual ose

Aplikim me fëmijët

foto

Drejtuar

Zotit President të Republikës për dhënien e shtetësisë Shqiptare

Nëpërmjet ( Komisariatit/Përfaqësisë/Ambasadës/Konsullatës)

_________________________________________________________________________

Unë i/e nënshkruari/a_

(Emri i plotë)____________________________________________________________

(Mbiemri i plotë)_______________________________________________________________

i seksit (M/F)_____ i lindur më datë ___/___/_____ në

( vendin )____________________________________________________________

qyetin)____________________________________________________________

shtetin )____________________________________________________________

me shtetësi __________________________________________________________________________

( të tregohet shtetësia tjetër, nëse ka, apo pa shtetësia)

I biri i

(atësia) ______________________________________________________________________

(Emri, mbiemri, shtetësia)

dhe i

(mëmësia) ______________________________________________________________________ (Emri, mbiemri, shtetësia)

Me banim në: (qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________n.________

Shteti______________________________

Me qëndrim në:

(qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________nr.________

Shteti_____________________________

Me të këtë adresë e të dhëna kontakti ku do të marr njoftim për kërkesën:

(qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________n.________

Shteti______________________________

___________________cel___________________email__________________________

me Gjendje Civile__________________________i martuar

(beqar, i ve, i martuar)

me________________________,lindur më____/___/_____/ në__________________,

seksi___________________,

me këta fëmijë :

Emër, mbiemër__________________________ lindur më____/___/_____/ në__________________, seksi___________________,

Që aplikojnë për fitimin të shtetësisë shqiptare:

Njëkohësisht bashkë me kërkuesin

Fëmija nën moshën 14 vjeç, pas fitimit të prindit

Fëmija në moshën nga 14-18 vjeç, sipas deklaratës së pëlqimit të dhënë para funksionarit

Adresa dhe qëndrime eventuale jashtë shteti

(qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________n.________

Shteti______________________në periudhën nga ___/___/____ deri në ___/___/____

(qyteti)____________________________________________Rrethi_____________

rrugën_____________________________________________________n.________

Shteti______________________në periudhën nga ___/___/____ deri në ___/___/____

Me arsim_________________________________________________

(niveli i arsimimit)

Me profesion_________________________________________________

I pajisur me lejen e Qëndrimit të lëshuar nga_______________________me motivin

në periudhën nga ___/___/____ deri në ___/___/____me të cilin mund të lëvizë në territorin e

zonës Shengen, apo të hyjë pa vizë në këtë zonë.

Me statusin e refugjatit me Vendimin nr._____datë________të______________,

në shtetin ___________________

Autorizoj trajtimin e të dhënave personale sipas legjislacionit në fuqi

KËRKON

fitimin e shtetësisë shqiptare sipas nenit 9, pika “7” të ligjit nr. 8389, datë 05.08.1998 “Për shtetësinë shqiptare”, të ndryshuar sipas procedurës së parashikuar në pikën 2, shkronja “c” nga Presidenti i Republikës

Deklaron

Kërkuesi është i/e biri/bija e ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Mbi origjinën shqiptare

Lista e dokumenteve:

1)__________________________________________________________________________

2) __________________________________________________________________________

3) __________________________________________________________________________

4) __________________________________________________________________________

5) __________________________________________________________________________

6) __________________________________________________________________________

Deklarata e fëmijës së kërkuesit me moshë 14-18, për t’u plotësuar vetëm nëse aplikohet së bashku me fëmijë në moshën nga 14-18 vjeç, para funksionarit

Unë, (emër, mbiemër)__________________________________, i biri/e bija e kërkuesit____________________________________, lindur më datë___/___/____, në____________,shpreh pëlqimin tim të lirë duke shoqëruar kërkesën për dhënien shtetësisë të paraqitur nga ana e prindit tim.

Data e paraqitjes ______________Vendi_____________________

emri i fëmijës__________________Mbiemri__________________Nënshkrimi__________

Data e paraqitjes ______________Vendi_____________________

Emri i kërkuesit________________ Mbiemri__________________

Nënshkrimi____________________________

Vula dhe data e pranimit

Nr. Regjistri

Pulla e taksës

Shqyrtimi i aplikimit

Shënime nga funksionari ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Mendimi i funksionarit të përfaqësisë të ngarkuar mbi kontrollin formal të dokumentacionit të paraqitur nga kërkuesi

Emri_____________________Mbiemri__________________Nënshkrimi

data ___/___/____ Vendi_____________________ Vula

Mendimi i funksionarit të ngarkuar të Ministrisë së Brendshme

Emri_____________________Mbiemri__________________Nënshkrimi

data ___/___/____ Vendi_____________________

Mendimi i funksionarit të Ministrisë së Brendshme

Emri_____________________Mbiemri__________________Nënshkrimi

data ___/___/____ Vendi_____________________

Mendimi i funksionarit të Ministrisë së Brendshme

_____________________________________________________________________________

Emri_____________________Mbiemri__________________Nënshkrimi

data ___/___/____ Vendi_____________________

Nëse nuk ka vend të vijohet në një tjetër fletë veçmas

Përfundimi i shqyrtimit të kërkesës

Data ______________Vendi_____________________

Emri_____________________Mbiemri__________________

Nënshkrimi i funksionarit _____________________________

STRUKTURA ETIKE E SHOQËRISË HOMERIKE

August 8, 2013 by dgreca

Vështrim përqasës mes strukturës etike të shoqërisë homerike dhe asaj kanunore shqiptare/

Prof. Dr. Kazuhiko Yamamoto/

Përmbledhje/

Sipas Platonit, shoqëria e pasqyruar në epikën homerike është një shoqëri pa autoritet shtetëror. Në një shoqëri të tillë, akti i hakmarrjes, i ndërmarrë nga pala e fyer, kundër palës fyese, është e vetmja forcë disiplinuese, që mund të vlerësohet përmes koncepteve etike të shoqërisë.

Ndonëse kodi etik i shoqërisë homerike është analizuar edhe më parë, asnjëherë struktura etike e kësaj shoqërie nuk është analizuar nga këndvështrimi i një shoqërie pa autoritet shtetëror. Posaqërisht, këtë këndvështrim synon të nxjerrë në pah ky studim. Gjashtë konceptet e besës, nderit, mikut, gjakut, bukës dhe hakmarrjes janë nxjerrë nga epika homerike dhe janë trajtuar, duke i krahasuar me mesazhet që ato përcjellin, si pjesë përbërëse e stukturës etike të Kanunit shqiptar. Vërehet se struktura etike e shoqërisë homerike i përket kategorisë etike, karakteristike për një shoqëri pa autoritet shtetëror, e njëjtë me strukturën etike të paraqitur dhe përfaqësuar nga Kanuni shqiptar.

Platoni, në mënyrë të drejtpërdrejtë, e kritikon sistemin e vlerave etike të shoqërisë homerike që, sipas tij, jetërsohet nga ideja e së mirës.

Hyrje

Iliada dhe Odisea janë veprat epike më të mëdha të botës së lashtë greke, të lexuara dhe të pëlqyera, tashmë, për mëse dy mijë vjet. Sipas Ksenofonit, monumentet epike të Homerit u përdorën si tekste shkollore për të edukuar brezin e ri në Greqinë antike. 1,2. Platoni shkruante në “Republika” (598 D-607 A), se mjaft grekë mendonin se poetë si Homeri, i quajtur edukatori i Helladhës (Greqisë), dinin gjithçka hyjnore dhe gjithçka njerëzore, që kishte të bënte me virtytin dhe vesin; prandaj ato prireshin ta rregullonin jetën e tyre sipas udhëzimit të këtyre poetëve 3. Është kjo arsyeja që veprat epike të Homerit kanë mundur të përfaqësojnë sistemin e vlerave etike të shoqërisë në Greqinë e lashtë.

Platoni, në veprën e tij “Ligjet” (680 A-682 E), nënvizonte se shoqëria asokohe, siç pasqyrohet në epikën homerike, ishte një shoqëri pa autoritet shtetëror, megjithëse njëfarë autoriteti embrional i shtetit kishte filluar të shfaqej në Illium 4.

Në veprën e tij “Origjina e familjes, pronës private dhe shtetit” (kapitilli i 4-t), Frederik Engelsi nënvizonte se në shoqërinë homerike nuk ekzistonte ndonjë autoritet publik, i cili mund të përdorej kundër vetë popullit. Finlei shkruante se, megjithëse e njohën monarkinë, fisnikët në shoqërinë homerike propozuan që mbreti të ishte i pari midis të barabartëve, duke ruajtur kështu përparësinë themelore të pozitës së tyre shoqërore. Nisur nga fakti se Tukididi i referohet basileia-s së vjetër si patrik, apo fakti tjetër që Aristoteli, në veprën e tij “Politika” (1285b5-20), e konsideron bazilea-n e epokës homerike si udhëheqës të njerëzvë të lirë dhe bazileus-in (mbretin) si udhëheqës ushtarak, gjyqtar apo prift të rangut të lartë, Engelsi, gjithashtu, nënvizon se bazileus-i në shoqërinë homerike nuk ishte autoritet qeverisës, në kuptimin e sotëm të fjalës.5.

Të gjithë këta tregues na çojnë në përfundimin se për të kuptuar më mirë e më drejt sistemin e vlerave etike të shoqërisë homerike, përqasja më e saktë është analiza e strukturës etike të kësaj shoqërie nga këndvështrimi i një shoqërie pa autoritet shtetëror. Megjithëse kodi etik i shoqërisë homerike është studiuar edhe më parë, duhet thënë se asnjëherë më parë struktura etike e kësaj shoqërie nuk është analizuar nga këndvështrimi i një shoqërie pa autoritet shtetëror.

Në veprën e tij “Leviatan” (kap. XIII), Tomas Hobs nënvizon se një shoqëri pa autoritet shtetëror, pa pushtet apo pa autoritet të përgjithshëm, që i mban njerëzit nën fre, qoftë edhe nga frika, është si një shoqëri në situatë lufte, ku njerëzit janë kundër njëri-tjetrit.

Në kundërshtim me këtë tezë të tij, ne jemi të mendimit se shoqëritë pa autoritet shtetëror kanë pasur kodin apo rregullat e tyre tipike, të natyrës etike e shoqërore. Studimi ynë krahasues midis kodit zakonor fisnor shqiptar, Kanunit dhe kulturës së lashtë japoneze, ku sqarojmë strukturën etike të një shoqërie pa autoritet shtetëror, na çon në përfundimin e mësipërm.11. Në këtë studim vërejmë se struktura etike e një shoqërie pa autoritet shtetëror, si ajo e fiseve gege të Shqipërisë së Veriut përbëhej nga besa, nderi, miku, gjaku, buka dhe hakmarrja.

Struktura etike e një shoqërie pa ndonjë autoritet shtetëror e shndërron dhunën e hakmarrjes në një forcë të shenjtë, e cila vëtëpastron shoqërinë, duke vendosur drejtësi në të.

Me ndihmën e strukturës etike të Kanunit shqiptar, do të sqarojmë strukturën etike të shoqërisë homerike, çka mund të na ndihmojë të kuptojmë një tërësi të begatë modelesh sjelljeje me pasoja morale, duke na qartësuar, gjithashtu, kahje interesante të origjinës së koncepteve etike në shoqërinë njerëzore.

Hulumtime në strukturën etike të shoqërisë homerike

Pranohet që shoqëria homerike ka qenë një shoqëri pa autoritet shtetëror, ku njerëzit jetonin në një sistem vlerash, ku hakmarrja konsiderohej si një akt drejtësie.¹²Ky sistem vlerash përcaktohet nga realiteti shoqëror, ku mungon sistemi gjyqësor me fuqi autorizuese për të ndëshkuar autorin dhe ku i vetmi mekanizëm për të realizuar ndëshkimin është hakmarrja e palës së ndëshkuar. Në shoqëri me kushte të tilla, pothuajse nuk ka hapësirë për funksionim sistemesh të tjera vlerash, që e përjashtojnë hakmarrjen. Nëse akti i hakmarrjes, i ndërmarrë nga pala e dhunuar, nuk pranohet dhe nuk mbështetet nga konceptet etike, atëherë ajo do të shndërohet në një dhunë të pafund, që do të rrezikojë vetë shoqërinë, duke e bërë gati të pamundur vetë ekzistencën e saj.12.

Fakti që shoqëria homerike mundi të mbijetojë është tregues i pranisë dhe ekzistencës së një kahjeje drejtësie dhe morali, që duhen lidhur me konceptet etike të kësaj shoqërie, Sepse, në të kundërt, është po aq e vërtetë se shoqëria e asaj kohe, me sisteme të zhvilluara normash morale, nuk do të mund të shkonte gjatë, për shkak se do të goditej nga forca të fuqishme nga jashtë.

Për të kuptuar qartë konceptet etike të një shoqërie pa autoritet shtetëror, çelësi qëndëron në gjetjen dhe identifikimin e akteve, veprimeve, apo sjelljeve fyese. Burrat e kryejnë këtë veprim të skajshëm, meqenëse i gjykojnë dhe i quajnë fyerjet apo dhunimet që i bëhen si aktet më të pamoralshme të shoqërisë. 12.

Në përpjekje për të sqaruar dhe shpjeguar strukturën etike të Kanunit shqiptar, e përqëndruam hulumtimin dhe studimin tonë në ato pjesë apo zëra të tij, ku përcaktohen aktet e sjelljes apo fyerjet, që vetë Kanuni i sanksionon të dënueshme, me shpagim apo me hakmarrje. Kjo na dha mundësinë të gjejmë konceptet e besës, nderit dhe mikut, të lidhura ngushtë me konceptin e hakmarrjes. 12.

Sipas Kanunit, kur një person fyhet, ai ka të drejtë të rivendosë nderin ose duke derdhur gjak ose duke falur me zemërgjerësi. 13. Kur vritet një njeri apo një mik, gjaku i derdhur duhet marrë. Konceptet e besës, nderit dhe mikut, të gjitha konvergojnë, nëpërmjet dhunës hakmarrëse në konceptin e gjakut, i cili konsiderohet si një forcë e shenjtë e drejtësisë, e dhuruar nga perënditë.12.

Të njëjtën linjë kemi ndjekur edhe në studimin e shoqërisë homerike. Duke njëjtësuar a nxjerrë në pah veprimet apo aktet fyese, në epikën homerike kemi ardhur tek konceptet e lidhura ngusht me strukturën etike të kësaj shoqërie.

Fyerjet që përfundojnë në gjakderdhje në shoqërinë homerike

Në epikën homerike, ndeshen mjaft akte apo veprime fyese, që çojnë në gjakderdhje. Pikësëpari, në to vërejmë se shkak për gjakësi është vjedhja e bagëtisë apo e kuajve. Akili thotë se do të vijë të luftojë kundër atyre, që i grabisin kuajt dhe bagëtinë (Iliada, 1: 152-160). Nestori mburret se kur ishte djalë i ri e i fuqishëm kish vjedhur bagëti dhe kish vrarë të zotin që kish luftuar për t’i mbrojtur ato. (Iliada, 11:670-676).

Mëtuesit qëndrojnë në shtëpinë e Odiseut për tre muaj dhe konsumojnë pasurinë e tij me gostira, çka konsiderohet grabitje. Odiseu me të birin hakmerren kundër tyre për fyerjen, që ju bënë. Shpesh herë, në shoqërinë homerike gratë rrembehen, një tjetër akt ky që shkakton gjakderdhje. Akeasit e sulmojnë dhe e shkatërrojnë Trojën për ta marrë prapë Helenën, e cila joshet dhe rrëmbehet nga Aleksandri i Trojës (Paridi). Kur shkelet besa a fjala e dhënë, pala e fyer hakmerret me gjak ndaj shkelësit. Agamemnoni thotë se i detyroi trojanët të paguajnë dhe ta shlyejnë me kokat e tyre, të grave dhe të fëmijëve, shkeljen e fjalës së dhënë për armëpushim midis akeasve dhe trojanëve (Iliada 4: 155-163).

Kur burrat cenohen në nder, pala e cenuar hakmerret ndaj fyesit dhe kjo hakmarrje shkon deri në gjakderdhje. Perëndeshat, Hera dhe Athina, e urrejnë Trojën dhe bëjnë komplot që ta shkatërrojnë atë, pasi Aleksandri i Trojës i ka fyer, duke i mburrur Afroditin, gjatë vizitës së tyre në vathën e tij (Iliada, 24: 27-30). Akili i thotë Odiseut, në botën e përtejme, se nëse do të ishte gjallë dhe do të kishte fuqi, do të shkonte në shtëpinë e atit të tij dhe do t’i detyronte të gjithë ato që fëlliqën nderin e të atit t’i binden dhe përulen fuqisë së tij madhore (Odisea, 11: 492-503).

Kur dhunohet apo fyhet një mik, mikpritësi a i zoti i shtëpisë hakmerret ndaj dhunuesit apo fyesit. Edhe në këtë rast, hakmarrja shkon deri në gjakderdhje. Odiseu, i fshehur, thotë se më parë do të parapëlqente të vdiste sesa të shihte mikun të fyer e të keqtrajtuar nga të huajt, në shtëpinë e tij (Odisea 16: 99-111).

Nëse miku ia shpërblen mikpritjen të zotit të shtëpisë me sjellje mosmirënjohëse, atëherë ky i fundit hakmerret kundër tij.

Menelau, që mezi pret ta shkatërrojë Trojën, shpreson që mbi trojanët të bien ndeshkimet e Zeusit, perëndisë së mikpritjes, pasi Aleksandri i Trojës kishte shkelur mbi mikpritjen e tij, duke i grabitur gruan (Iliada, 13: 623-629).

Kur derdhet gjaku i burrave, farefisi i të vrarëve hakmerret kundër vrasësve. Oresti vret Egjistin dhe të ëmën, të cilët në pabesi i vranë të atin, Agamemnonin (Odisea, 1: 33-43). E shoqja e Priamit, Hekuba, thotë se do të kishte dëshirë t’ia ngulte dhëmbët mu në zemër Akilit dhe të ushqehet me të si hakmarrje për djalin e vrarë (Iliada, 24: 209-213). Eupeiti, që ia vranë djalin njerëzit e Odiseut, deklaron në tubimin e Itakës se të afërmit e të vrarëve duhej të hakmerreshin për djemtë apo vëllezërit e vrarë. Sipas tij, ata do t’i mbulonte përjetë turpi, nëse nuk merrnin hak ndaj Odiseut dhe të birit (Odisea: 24: 430-437).

Si shihet nga shembujt e mësipërm, në epikën homerike vërehet qartë se vjedhja e bagëtisë, mashtrimi dhe rrëmbimi i grave, thyerja e besës, dhunimi i nderit të burrave, cenimi dhe fyerja e mikut si dhe vrasja çojnë në gjakmarrje dhe detyrojnë gjakmarrje. Megjithëse dy të parat, vjedhja e bagëstisë dhe mashtrimi e rrëmbimi i grave, ndeshën në çdo shoqëri, pavarësisht nga veprimtaria a niveli kulturor i njerëzve, në epikën homerike ato konsiderohen se e cenojnë nderin e të dëmtuarit. Për këtë arsye, edhe ato përfshihen mes fyerjeve, që kanë të bëjnë drejtpërdrejt me nderin e burrit. Nga ana tjetër, si pjesë e veprimtarisë kulturore të njerëzve, posaqërisht të burrave, në shoqërinë homerike, fyerjet, të tilla si thyerja e besës, cenimi i nderit të burrit, cenimi apo fyerja e mikut, si dhe vrasja apo plagosja konsiderohen se përfaqësojnë sistemin e vlerave etike të kësaj shoqërie.12. Studimi përqasës mes Kanunit shqiptar dhe epikës homerike na çon tek pesë konceptet e njohura të besës, mikut, gjakut, bukës dhe hakmarrjes në shoqërinë homerike.

Ecuria, ndërmmjetësimi dhe pajtimi i gjaqeve

Në një shoqëri pa autoritet shtetëror, vrasja nga dikush e një pjesëtari të një fisi me prejardhje tjëtër familjare çon në hakmarrje. Kur vjedhja e bagëtive, mashtrimi dhe rrëmbimi i grave, dhunimi i nderit të burrave, etj., përfundojnë me gjakderdhje e me vrasje, anëtarët e fisit të viktimës e ndjekin vrasësin për t’u hakmarrë kundër tij. Akamas thotë se burrat luten që fisi të mos shuhet i tëri dhe të ketë dikë që të hakmeret, pasi do të ishte e tmerrshme për të vdekurin nëse gjaku i tij nuk do të merrej (Iliada, 14: 482-485).

Vrasësi arratiset nga vendi ku kryen vrasjen, në mënyrë që t’i shpëtojë ndjekjes dhe hakmarjes së farefisit të viktimës. Teoklimeni, që ka vrarë një burrë në Argos dhe është larguar prej andej, i kërkon Telemakut ta çojë me anije në Itakë, pasi farefisi i viktimës po e ndjek hap pas hapi (Odisea, 15: 272-278). Odiseu i thotë Telemakut se kushdo që vret duhet të lërë familjen, të afërmit e vendin e tij dhe të emigrojë (Odisea, 23: 117-122).

Kur një vrasës arrin të shpëtojë dhe të largohet shëndosh në një vend tjetër, atëherë farefisi i tij i kërkon farefisit të viktimës të pranojë shpërblim si kompensim për gjakun e viktimës. Kur farefisi i viktimës e pranon një dëmshpërblim të tillë, atëherë arrihet pajtimi dhe vrasësi lejohet të kthehet në vendin e tij, Aias i thotë Akilit se burri duhet ta pranojë shpërblimin apo kompensimin, qoftë edhe prej vrasësit të vëllait apo të birit. Sipas Aias, nëse dëmshpërblimi e zbut zemrën dhe shpirtin krenar të burrave të fisit, atëherë vrasësi edhe mund të qëndrojë në vendin e tij (Iliada, 9: 632-636). Nëse dëmshpërblimi nuk përmbushet, sipas fjalës së dhënë, kjo çon në grindje midis dy palëve, që më tëj trajtohet nga ndërmjetësimi i pleqësisë. Pleqësia dëgjon të dy palët se çfarë kanë për të thënë dhe vendos më pas mbi bazën e fakteve të paraqitura. Procedura e ndërmjetësimit është përshkruar qartë në mbrojtjen që i bëhet Akilit (Iliada, 18: 497-508).

Nëse vrasësi nuk arratiset në një vend tjetër, farefisi i të vrarit mund të hakmerret ndaj tij, duke çuar kështu në dhunë të dyanshme mes dy palëve. Nëse të dy palët bien dakord për pajtim, fisi apo pala që ka vrarë e fundit paguan dëmshpërblimin; dhe kjo përmbush ritualin e pajtimit. Megjithëse rituali i pajtimit përshkruhet në detaje në epikën homerike, pakti i armëpushimit, i lidhur midis akeasve e trojanëve, sipas të cilit nëse Menelau fiton duelin me Aleksandrin, atëherë trojanët do ta kthejnë Helenën dhe do t’u paguajnë haraç akeasve, flet qartë se si bëhet ky pajtim. Në këtë ritual Agamamnoni, si përfaqësues i palës fajtore, betohet se do ta përmbushë marrëveshjen dhe i lutet perëndive me jetën e bagëtive të tij, që të ndëshkojnë cilëndo palë që do të shkelë besën apo fjalën e dhënë (Iliada, 3: 276-301).

Konceptret e lidhura me strukturën etike të shoqërisë homerike

Kur njerëzit vdesin nga ndonjë sëmundje ose nga pleqëria, kjo konsiderohet thjesht vdekje natyrale dhe jo për shkak të kufizimeve a sanksioneve shoqërore. Nëse vriten për hakmarrje, qoftë kjo për shkak të shkeljes së besës, dhunimit të nderit të burrit, dhunimit apo fyerjes së mikut apo kryerjes së ndonjë vrasjeje, atëherë këto vdekje të sanksionuara pasqyrojnë sistemin e vlerave etike të shoqërisë. Më lart kemi përmendur se struktura etike e një shoqërie pa autoritet shtetëror, si ajo e përfaqësuar prej Kanunit shqiptar, konsistonte në konceptet e besës, nderit, mikut, gjakut, bukës dhe hakmarrjes. Pranohet se sistemi i vlerave etike të shoqërisë homerike është i nëjtë me atë të Kanunit, pikërisht ato të besës nderit, mikut, gjakut, dhe hakmarrjes i kemi gjetur edhe në epikën homerike. Këto pesë koncepte i kemi sqaruar dhe zhvilluar në studimin tonë, posaqërisht që të sqarojmë sistemin e vlerave etike të shoqërisë homerike. Meqë koncepti i bukës nuk mund të ndahet nga ai i mikut, jemi përpjekur ta gjejmë dhe analizojmë edhe atë së bashku me të tjerët në epikën homerike.

Koncepti i besës

Gjatë analizës së konceptit të besës në epikën homerike ndeshemi me tri modele të saj. Modeli i parë është mbajtja e premtimit apo fjalës së dhënë. Burrat japin fjalën se do të bëjnë këtë ose atë gjë dhe betohen, në emër të perëndive, se do ta përmbushin fjalën e dhënë. Profeti i akeasve, Kalkanti, i kërkon Akilit t’i betohet se do ta mbrojë me çdo mjet nga Agamemnoni, i cili do të zemrohet me të, nëse ky i fundit i tregon profecinë e Febus Apollos (Iliada, 1: 74-83). Akili i jep besën Kalkantit se do ta mbrojë. Nga ana e tij, ai lajmëron akeasit për atë profeci, i garantuar plotësisht me besën e Akilit. Doloni, nga Troja, i lutet Hektorit t’i japë fjalën se do t’i bëjë shpërblim kuajt dhe karrocën e Akilit si dhe çdo gjë që do të mblidhte mbi anijet e akeasve (Iliada, 10: 319-324). Hektori betohet, në emër të Zeusit, se do t’ia japë këto, nëse vërtet do të ketë sukses për çka premton. Kur Odiseu, bashkë me shokët, i afrohet ishulli të Helios, ai u kërkon atyre të betohen se nuk do të hanë as lopë as dhen në ishull (Odisea, 12: 298-302).

Modeli i dytë është betimi për të thënë të vërtetën. Burrat japin fjalën se e bardha është e bardhë dhe betohen, në emër të perëndive, se kjo është e vërtetë. Kur i ktheu Akilit Briseidën, Agamemnoni u betua se nuk ka vënë dorë mbi të (Iliada, 19: 258-266). Kur Circea e ftoi Odiseun që të shkojë në shtrat me të, ky i fundit i kërkon asaj që t’i japë besën se ajo nuk ka përgatitur kurrfarë komploti kundër tij (Odisea, 10: 380-381).

Modeli i tretë është betimi që siguron tërësisht mbajtjen apo përmbushjen e fjalës së dhënë. Burrat betohen, në emër të perëndive, se do të përmbushin besën a fjalën e dhënë. Odiseu, i maskuar si varfanjak, bën be, në emër të Zeusit, se do të kthehet në Itakë dhe do të hakmerret ndaj gjithë atyre, që i turpëruan të birin dhe të shoqen (Odisea, 14: 158-164). Telemaku urdhëron të ëmën, Penelopën, t’i zotohet të gjithë perëndive se do të ofrojë hetakombin e duhur, me shpresë se hakmarrja do të bjerë mbi armiqtë. (Odisea, (17: 48-51).

Kur lidhin besën, burrat marrin dëshmitarë për të garantuar vullnetin e tyre për përmbushjen e saj. Ata që lidhin besën duhet të betohen në emër të një garanti të zgjedhur prej tyre, si p. sh., perëndive, dheut, diellit, gurit apo lumenjve. Agamemnoni betohet se ka dëshmitar Zeusin, dheun, diellin dhe Erinyesin se kurrë nuk ka vënë dorë mbi Briseidën (Iliada, 19: 258-266). Kalipsoja betohet me dëshmitar qiellin dhe lumin Stiks se nuk ka bërë kurrë komplot kundër Odiseut (Odisea, 5: 184-187).

Në shoqërinë homerike besohet se, kur nuk përmbushet betimi, dëshmitarët e kësaj bese, si p. sh. Zeusi, hakmerren kundër shkelësit të saj. Idomeni ka besim se vdekja dhe mjerimi do të bjerë mbi trojanët, meqenëse ata qenë të parët që përdorën dhunën, në kundërshtim me besën e lidhur për armëpushim (Iliada, 4: 268-271). Antenori i thotë trojanëve se asgjë e mirë nuk do t’u vijë për sa kohë që nuk i kthejnë Menelaut Helenën dhe pasurinë e rrëmbyer (Iliada, 7: 350-353). Agamemnoni deklaron se, nëse provohet e kundërta e betimit të tij që nuk ka vënë dorë mbi Briseidën, ai është gati të pranojë çdo vendim të perëndive për të (Iliada, 19: 258-266).

Në situata serioze, si p. sh. betimi për armëpushim midis akeasve dhe trojanëve, nën besën e Agamemnonit, besëlidhësi duhet të bëjë një kurban për perënditë, në mënyrë që të vulosë çështjen (Iliada, 3: 268-301). Besohet se kur përmbushet betimi solemn, atëherë mallkimi i kurbanit të sakrifikuar si dhe ndëshkimi i perëndive do të bien mbi shkelësin e betimit.

Burrat në shoqërinë homerike duket se besojnë fort në përmbushjen e betimit, meqenëse ky në vetvete komandon sjelljen e të betuarit. Circea pohon se Odiseu nuk duhet të frikësohet prej asgjëje, përderisa ajo është betuar që të mos bëjë komplot kundër tij (Odisea, 10: 380-381). Perëndia e Gjumit e vë Zeusin në gjumë, sipas urdhërit të Heras, meqenëse ai i beson plotësisht betimit të saj për t’i dhënë atij një hyjneshë të re (Iliada, 14: 272-276).

Koncepti i nderit

Sa herë që do të kërkojmë të gjejmë konceptin e nderit në epikën homerike, më së pari nevojitet të gjejmë ofendimet, veprimet apo sjelljet çnderuese e turpëruese për burrat. Turpërimi, në shoqërinë homerike, mund të gjendet në raste të kësaj natyre:

Agamemnoni, njerëzor, nuk pranon haraçin prej priftit të Apollos, për favorin që i ka bërë, duke i lëshuar vajzën. Në këtë rast, prifti mbetet i ofenduar a i turpëruar (Iliada, 1: 93-96).

Akili, luftëtari më i rreptë ndër akeasit, ndjehet i fyer, kur Agamemnoni nuk e trajton atë si trim (Iliada, 6: 6464-648). Zemërimi i Akilit kundër Agamemnonit e bën atë që të refuzojë të luftojë trojanët.

Duke u dëndur për tre vjet rresht me lopët dhe dhentë e Odoseut, kundërshtarët e tij mendojnë dhe janë të bindur se po e turpërojnë atë dhe Telemakun (Odisea, 22: 367-370)

Nëse burrat nuk janë në gjendje që të mbrojnë trojet e tyre, kur sulmohen nga të tjerë, kjo është turp. Nëse një kryetar fisi nuk ftohet në një gosti të sojit të tij, atëherë kjo konsiderohet fyerje (Odisea, 11: 184-186). Nëse i zoti i shtëpisë nuk i jep dhuratë mikut, kurr largohet, ky i fundit ndihet i fyer (Odiseu, 4: 587-593).

Nëse burrat me origjinë prej perëndive nuk i respektojnë paraardhësit e tyre, atëherë perënditë ndihen të fyera (Odisea, 13: 128-130). Nëse një i ri fyen një të moshuar, atëherë ky i fundit ndihet i turpëruar (Odisea, 13: 141-145). Kështu pra njerëzit në shoqërinë homerike ndihen të fyer, kur nuk trajtohen e respektohen siç duhet, në bazë të pozitës shoqërore. Me fjalë të tjera, burrat ndjehen të nderuar, kur trajtohen me respektin që u takon, sipas pozitës shoqërore.

Kur burrat me vend të nderuar në shoqëri kryejnë një vepër të admirueshme, shtojnë pasurinë ose forcojnë pozitën e tyre shpqërore, nderi i tyre rritet, duke shënuar sërish lavdi. Nëse ky nder i rritur është veç për shkak të përpjekjeve të veta, atëherë sensi i lavdisë është i pamasë. Porse, nëqoftëse të tjerët kanë ndihmuar në këto bëma për rritjen e nderit të tyre, atëherë sensi i lavdisë është më i pakët.

Kur burrat me pozicion të nderuar në shoqëri kryejnë një vepër të shëmtuar, pasuria i zvogëlohet, pozita shoqërore i dobësohet, nderi i tyre cenohet, duke përfunduar deri në çnderim ose turpërim. Nëse vepra që u cenon nderin është tërësisht e tyre, vetjake, atëherë sensi i çnderimit dhe i turpit mund të jetë i menjihershëm. Në të kundërt, nëse nderi u cenohet për shkak të bëmave të këqija të të tjerëve, atëherë sensi i çnderimit apo i turpit mund të jetë i përkohshëm pasi ata mund të rivendosen, duke u hakmarrë kundër tyre.

Kur burrat që kanë një pozitë në shoqëri nuk respektohen siç e meritojnë, sipas pozitës shoqërore apo e humbasin nderin për shkak të bëmave të pahijshme të të tjerëve, atëherë ata zemërohen me fyesin. Dhe, më tej, ata hakmerren kundër tij, për të vënë në vend kështu nderin e cenuar.

Prifti i Apollos i kërkon perëndisë që t’i bëjë akeasit të paguajnë për lotët e tij, pasi Agamemnoni e ofendoi atë dhe Apollon, duke i përbuzur kërkesën për t’i kthyer të bijen (Iliada, 1: 37-42).

Nëna e Akilit, Tesis, i lutet Zeusit t’u japë fuqi trojanëve, derisa akeasit që e turpëruan Akilin të tregojnë respekt për të dhe ta nderojnë (Iliada, 1: 503-510). Akili hakmerret për turpin, duke refuzuar të luftojë kundër trojanëve, të cilët nxorën jashtë akeasit.

Kur burrat, të cilët humbasin nderin për shkak të bëmave apo sjelljeve banale të të tjerëve, hakmerren ndaj këtyre të fundit, atëhërë inati u bie dhe sensi i fyerjes apo i turpërimit i pakësohet. Akti i hakmarrjes i bën ato të rivendosin nderin në shoqëri.

E ëma e Akilit thotë se nëse akeasit shpartallohen nga trojanët, me fuqinë që u jep Zeusi, atëherë nderi i Akilit mes akeasve vihet në vend; dhe këta të fundit do të shfaqin respekt për të, duke e dëmshpërblyer (Iliada, 1: 503-510)

Odiseu dhe Telemaku rivendosin udhëheqësinë e tyre në Itakë, pasi hakmerren kundër mëtuesve të pacipë. Nëse një fyes apo shkelës nderi paguan dëmshpërblimin për cenimin e nderit të palës së fyer, atëherë ky akt e zbut inatin e të fundit dhe mund të çojë në pajtim. Perëndesha Athina i thote Akilit se Agamemnoni do t’i paguajë atij trefish dhurata të çmuara si dëmshpërblim për fyerjen që i ka bërë (Iliada, 1:213-214).

Agamemnoni betohet se, nëse trojanët e kthejnë Helenën, së bashku me pasurinë që vodhi Aleksandri, si dhe paguajnë dëmshpërblimin e duhur, atëherë mes akeasve dhe trojanëve mund të arrihet edhe pajtimi (Iliada, 3: 276-290).

Përktheu Dr. Selahedin Velaj(Dielli-arkiv)

MERR FUND ODISEJA E ZGJEDHJEVE, SHPALLEN REZULTATET PERFUNDIMTARE

August 6, 2013 by dgreca

Mes debateve e kontestimeve te anasjellta, akuzave per vjedhje votash, per perdorim parash te trafikut dhe te droges, po perdorimit te zgjedhje te kontigjenteve te krimit, pas ankimime ne Kolegjin Zgjedhor, rinumerimeve deri ne tri here te kutive te Lezhes, ka marre fund odiseja e zgjedhjeve te 23 qershorit, plot 6 jave pas votimit te shqiptareve. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve shpalli te Marten me 6 gusht rezultatin përfundimtar të zgjedhjeve te 23 qershorit 2013. Sipas KQZ koalicioni i majtë ka një epërsi të dukshme krahasuar me të djathtin me mbi 300 mijë vota diferencë, ndërsa Partia Socialiste është renditur partia e parë në vend me 185 vota më shumë se demokratët.
Aleanca për Shqipërinë Europiane, ka siguruar 313 227 vota më shumë se koalicioni Aleanca për Punësim, Mirëqënie dhe Integrim, drejtuar nga demokratët. Në përqindje ASHE ka siguruar 57,63 % ndërkohe qe APMI, 39, 46%. Partia Socialiste edhe në këto zgjedhje ka dalë forca e parë politike në vend. Në 12 qarqe ka marrë 713 407 vota, (41, 36)%, ose 185 035 më shumë se PD, që ka marrë 528 373 vota mesatarisht në përqindje 30, 63 %, me 46 deputetë.
Socialistët do të kenë 65 deputetë ne Parlamentin e ri. Lëvizja Socialiste për Integrim ka marrë 16 mandate. LSI ka siguruar 180 470 vota, që në përqindje shkon në 10,46%, PBDNJ ka marre14,722 vota . Në koalicionin djathte, Partia Republikane ka marrë 52 168 vota në 12 qarqe të vendit, duke marre 5 deputetë. PDIU-ja ka marrë 44 957 vota , ose 2,61 %, ajo ka tashme 4 deputetë . Partia Demokristiane e Nard Ndokës ka amrre 13 e 288 vota . Partia Fryma e Re Demokratike e ish presidenti Bamir Topi, ka marre 29 mijë e 310 vota. Për Aleacën Kuq e Zi kane votuar 10 196 votues. Dritan Prifti në qarkun e Fierit ka marrë gjithsej 6164 vota ndërsa Arben Malaj 3044 vota në qarkun e Vlorës. Ja Tabela:

1- ASHE 313 227 vota më shumë se APMI, drejtuar nga PD.

2- ASHE ka marrë 993.904 vota, 57.63 %, 83 mandate, ndërsa APMI 618.667 vota, 39, 46%, 57 mandate.

3- PS forca e parë politike ne vend 65 deputete.

4- Në 12 qarqe PS 713 407 vota, (41, 36)%, 185 035 më shumë.

5- PD ka marrë 528 373 vota, në përqindje 30, 63 %, 46 deputetë.

6- LSI ka marrë 16 mandate, 180 470 vota, 10,46%.

7- PBDNJ 14,722 vota.

8- PR 52 168 vota në 12 qarqe të vendit, ose 3, 2 %, 5 deputetë .

9- PDIU-ja 44 957 vota, ose 2,61 %, 4 deputetë .

10- PDK 13 e 288 vota 1 deputet .

11- FRD 29 mijë e 310 zgjedhës .

12- AKZ 10 196 vota.

13- Dritan Prifti në qarkun e Fierit 6164 vota.

14- Arben Malaj 3044 vota në qarkun e Vlorës.

HISTORIANI ARBEN LLALLA SJELL DEMOGRAFINE E VISEVE SHIPTARE NE GREQINE E VERIUT

August 1, 2013 by dgreca

Doli në qarkullim këto ditë libri : Demografia e Viseve Shqiptare në Greqinë e Veriut (Maqedoninë greke dhe Trakia greke) e historianit Arben P. Llalla. Pas një pune disa vjeçare studiuesi Arben Llalla ka sjell të dhëna për demografinë e fshatrave shqiptar në Greqinë e Veriut duke sjellë të dhëna shkencore se deri në vitin 1913, ku edhe filloj shpërngulja e madhe e shqiptarëve që jetonin në Greqinë e sotme ka patur rreth 90 vendbanime ku jetonin shqiptarët me etnitë e tjera. Sot nga të dhënat që na ofron libri dalin se në rreth 42 fshatra flitet ende gjuha shqipe. Autori më shumë në këto të dhëna është mbështetur në statistikat që janë bërë nga të huajt nga viti 1840 e deri më sot. Për nga lloji libri Demografia e Viseve Shqiptar në Greqinë e Veriut është i pari që botohet nga një autor shqiptar. Në fund të librit Arben Llalla sjell tabelat me emrat e vjetra të fshatrave si dhe emrat e sotëm edhe dy harta Etnografike duke ja lehtësuar lexuesve se për cilat vise bëhet fjalë ku kanë jetuar dhe jetojnë shqiptarët ende në Greqi. Libri shoqërohet edhe me shumë fotografi të vjetra nga jeta e shqiptarëve në këto vendbanime. Autori vetë i ka shkelur shumicat e fshatrave për të cilat shkruan para disa viteve. Libri flet vetëm për fshatrat që janë rreth kufirit të Greqisë me pjesën juglindje të Shqipërisë, Maqedoninë, Bullgarinë dhe Turqinë. Ndër të tjera historiani Arben Llalla shkruan: Qëllimi ynë kryesor është që të njohim demografinë e fshatrave shqiptar në Maqedoninë e Egjeut dhe të Trakisë greke, duke përjashtuar fshatrat shqiptar në krahinën e Çamërisë dhe në ato vendbanime ku banojnë arvanitasit. Në këtë libër do të sjellim të dhëna shkencore në bazë të statistikave të udhërrëfyesve të huaj të shek. XIX dhe XX, për banorët, etnitetin dhe besimin fetarë të fshatrave ku shqiptarët kanë jetuar dhe jetojnë me popullsitë e tjera. Një pjesë të këtyre qyteteve dhe fshatrave i kam vizituar gjatë viteve 1991-2004, kur kam jetuar në Greqi. Kam takuar grekë me origjinë shqiptare me të cilët kuvendoja shqip. Prej tyre, mësova shumë gjëra interesante rreth jetës, këngëve, traditave dhe riteve të ndryshme që bëjnë të ruhen vlerat shpirtërore të një populli.

Në përfundim kam nxjerr se deri në vitin 1913 në Greqinë e Veriut flitej gjuha shqipe në 59 vendbanime, të cilat 22 ishin në prefekturën e Kosturit, 23 ne prefekturën e Follorinës, 5 në prefekturën e Dhramës, 3 në Ksanthi etj. Gjatë luftërave Ballkanike dhe e luftës së Parë Botërore popullsia shqiptare në Greqinë e Veriut u gjend përball shumë zjarreve dhe pjesa më e madhe u detyruar të emigrojë me dhunë për në Turqi, një pjesë e vogël në Shqipëri dhe ata që mundët të paguanin shuma në të holla ushtarëve grek mbetën brenda territorit të shtetit grek që dalëngadalë do të asimiloheshin ndër vite.

Sot, pas 100 vitesh, pra më 2013 në Greqinë e Veriut gjuha shqipe flitet në 42 fshatra, prej të cilat 7 ndodhen në prefekturën e Follorinës, 19 ndodhen në prefekturën e Evros, 3 në Selanik, 5 në Serres, 4 në Ksanthi, etj.

Lexuesi në këtë libër do gjejë tabelat me të dhëna shkencore për emrat e fshatrave si janë quajtur deri në vitin 1928, emrat e rinj, numrin e banorëve sot si dhe një hartë Etnografike ku ndodheshin dhe ndodhen sot fshatrat ku është folur dhe flitet ende gjuha shqipe.

Kohën që jam marrë për të shkruar këtë libër ka qenë shumë e vështirë për mua duke pasur parasysh vendin dhe vitet ku jetojmë. Megjithatë edhe në kushte të vështira mendoj se kam sjellë për lexuesit një libër që do t’u shërbejë për të njohur demografinë e fshatrave shqiptar në Maqedoninë e Egjeut dhe Trakinë greke. Shpeshherë këtyre fshatrave përveç se u janë ndërruar emrat, disa herë ju ndërrohen edhe kufijtë bashkiak apo komunal. Besoj se këto ndërrime të shpeshta janë bërë për të çorientuar studiuesit që merren me studime rreth demografisë së fshatrave në Greqi, por edhe banorët që në thellësi të shpirtit të tyre ndihen me kombësi jo-greke, të mos jenë të grupuar në masë të madhe. Jam munduar të jem sa më objektiv për të thënë dhe mbrojtur të vërtetën e këtyre fshatrave dhe banorëve të tyre, atë të vërtetë që të gjithë ne dëshirojmë ta dëgjojmë, ta shohim e ta prekim, por e vërteta rrallë herë pranohet ashtu siç është sepse ajo mund të na duket e hidhur dhe të kundërshtojë interesat tona të ngushta kalimtare. Për të nxjerr nga pluhuri i harresës disa fakte, disa të dhëna që na bëjnë të mësojmë ku kanë jetuar dhe jetojnë njerëzit që në venat e tyre kanë gjak shqiptari, po ç’ka se për interesa ekonomike dhe nga presionet e ndryshme janë deklaruar prej shumë vitesh qytetar të një kombësie tjetër. E ardhmja nuk e dimë se çfarë befasish na ofron…

ÇNDERIMI I FEMRËS SHQIPËTARE, SI ARMË LUFTARAKE, PSIKOLOGJIKE DHE E GENOCIDIT

July 27, 2013 by dgreca

ÇNDERIMI I FEMRËS SHQIPËTARE, SI ARMË LUFTARAKE, PSIKOLOGJIKE DHE E GENOCIDIT KUNDËR POPULLIT SHQIPËTAR, NË KOHË TË LUFTËS DHE TË PAQES/

Duhet të vdesin disa gjenerata të shqiptarëve, që të harrohen ato, çfarë kanë bërë serbët ndaj tyre.” – ”Radniçke novine”, Beograd 22 tetor 1913./

Shkruan: Fatbardha Demi/

Historikisht, çnderimi i femrave gjatë luftrave pushtuese, quhej si një “trofe” dhe “e drejtë” e fituesit dhe kështu është trajtuar deri në kohët moderne. “Pavarsisht provave të dhunës seksuale gjatë Luftës së II Botërore -shprehet Anne Marie de Brower, studiuese në Universitetin e Tilburgut në Norvegji – mungesa e dëshirës për të dënuar këtë lloj krimi, çoi në mos ndjekjen e autorëve në Proçesin e Nurenbergut” (1)

Të njejtin fakt e pohon edhe gjyqtari Richard Goldston, prokuror në Gjykatën Ndërkombëtare për ish Jugosllavinë, se “për krimin e përdhunimit, komuniteti ndërkombëtar nuk ka qenë kurrë i interesuar” (2)

Megjithatë që në vitin 1948, dhunimi i femrave gjatë konflikteve të armatosura, u përfshi në krimin e genocidit (“Konventa mbi parandalimin e krimit të genocidit” e Asamblesë së Përgjithshme të OKB më 1948). Në kreun e tretë të kësaj Konvente (pika “d” dhe “e”) si krime të genocidit përfshihej edhe bashkëpunimi dhe tentativa për genocid. ( 3)

Në deklarimet e përfaqësuesve të politikës dhe në masmedia, këmbengulet se me krijimin dhe pasurimin e institucioneve shtetërore dhe ndërkombëtare me ligje dhe masa të shumta kundër llojeve të ndryshme të krimit, në shekullin që lamë pas, shoqëria europiane është zhvilluar drejt një botkuptimi më humanitar.

Por sipas Zyrës së statistikave të OKB (v.2000) dëshmohet se në shekullin e 20-të, ndërsa në Luftën e I Botërore vetëm 5% ishin viktima nga popullsia civile, në Luftën e II Botërore arriti në masën 52% dhe në vitin 1991, 90% e viktimave ishin nga popullsia që nuk ishte palë e luftimeve. (4)

Gjithashtu vihet re se, përshkallëzim nuk kanë patur vetëm numri i viktimave civile, por edhe shtimi i llojeve dhe egërsisë së krimeve, krahasuar me të gjtha epokat e historisë njerëzore. Për këtë arësye, studiuesit, shekullin e 20-të e kanë përkufizuar “shekulli i genocideve”.(5)

Vërtetësinë e këtij fakti e dëshmoi veprimtarija e ish-shtetit Jugosllav, i cili e mbylli këtë fund shekull me një genocid të përgjakshëm ku 80% të viktimave civile në Kosovë ishin femrat dhe femijët. (6)

Shoqëria moderne europiane dhe botërore, pati mundësi të shikojë, se deri në ç’shkallë degradimi njerëzor, mund të arrijë një shtet dhe një popull. Them “mundësi” sepse, në opinionin europian dhe atë botëror, shumë pak u bë e njohur ajo çka ndodhi, sidomos mbi femrat shqipetare. Dëshmitë e viktimave të gjallë (por edhe të vdekur dhe të zhdukur) faktojne se edhe pas 68 vjetëve të kapitullimit të nazizmit, rrënjet ideollogjike dhe institucionale të tij, vazhdojnë të mbijetojnë në Europën e shekullit të 21.

Kosova dëshmon:

R.N. nga Prishtina, në mbarim të luftës, ështe gjetur e lidhur, në lokalin e Fakultetit Juridik. Ajo kujton : “Njëri prej milicëve më ra me shuplakë dhe menjëherë më pëlciti gjaku nga buzët e shkrumuara. Tjetri vuri gishtin te buzët e mia, e ngjyu me gjak dhe tha: “Siç duket të gjithë shqiptarët e kanë gjakun e ëmbël dhe unë me këtë thikë do t’i shijoj të gjitha…Unë, Nenad Stojanoviq, do të ta lë një kujtim për tërë jetën. Ma afroi cigaren te gjitë e mi dhe e fiku atje. Mbi një paketë ka shuar në trupin tim për disa orë… Nuk e di se sa burra kanë luajtur me trupin tim,ende sot, kam me qindra plagë cigaresh dhe thike. (7)

Ahmet Grajqevci (kryetar i shoqatës për hetimin e krimeve gjatë luftës dhe personave të zhdukur 1998-1999.): Në objektet e fabrikave, nëpër shtëpija, oborre, në spitalin e Prishtinës janë bërë vrasje, përdhunime dhe deshimtarët flasin edhe për autopsi të njerëzve të gjallë. Më 27.03.1999 Servete Halimaj nga fshati Shkabaj Dardhiç, shtatzanë me dy binjakë, kishte lindur femijën e parë dhe ja kishin vënë emrin Fitore. Në këtë kohë hyjnë kriminelët për t’i dëbuar dhe e shohin se ishte gjatë lindjes dhe i thonë se nuk ke për ta lindur… Ajo u përgjegj se do të lindin motrat e mija… trupin e saj e gjetëm të masakruar me duar të këputura. Ne nuk dimë se çu bë me binjakët. (8)

Më 25 janar 2001, në një transmetim radiofonik të një dokumentari në Radion Publike Nacionale të Shteteve të Bashkuara, të titulluar “Fshehja e krimit”, tregohej se forcat serbe e jugosllave transportonin në mënyrë sistematike trupat e shqiptarëve të vrarë në kompleksin e minierave të Trepçës pranë Mitrovicës, ku shndërroheshin në hí. Sipas raportit që citonte luftëtarë serbë dhe “një zyrtar të informuar mirë të shërbimeve sekrete serbe”, në Trepçë ishin kremuar 1 200- 1 500 kufoma… Burra të dyshuar për lidhje me UÇK-në, vriteshin aty për aty. Një dyshim i tillë mund të bazohej ndonjëherë thjesht tek fakti, që dikush kish moshën e një luftëtari. (19)

Shaip Vrellaku i zënë rob nga forcat sërbe pohon: “Me sytë e mi pashë policin duke i djegur vajzat që i kishin dhunuar në stacionin e trenit në Gllogoc. Edhe sot i dëgjoj ato britma të tmerrshme dhe trishtuese të vajzave që digjeshin. (10)

Përse dhunimi seksual i femrave shqipëtare është akti më i rëndë kriminal, i luftës së Kosovës ?

Së pari: Sepse ky akt i forcave sërbe, nuk ka qenë i vetmi i ushtruar mbi viktimat, por i shoqëruar me krime të tjera të emërtuara dhe të dënuara nga Konventat Ndërkombëtare si ”Krime Lufte” dhe “Krim kundër Njerëzimit”. Për këtë arësye, autorët, ideatorët dhe bashkëpunëtorët në krimin e dhunimit seksual, duhet jo vetëm të trajtohen në kuadrin e krimeve të luftës, por të kenë peshën më të madhe të dënimit, për nga qëllimi dhe mënyra e kryerjes së tij.

Së dyti: Ka shërbyer si një mjet lufte gjatë kohës së konfliktit. Ngjarjet e ndodhura në Kosovë dëshmuan se perdhunimi i femrave u përdor si një nga armët e çfarosjes dhe të zbimit masiv të popullsisë civile, e baraz-vlefshme me armatimin ushtarak, kimik dhe të llojeve të tjera. Angela Minzoni-Deroche e emërton “një mënyrë e luftimit” (11).

Edhe Organizata Ndërkombëtare për të Drejtat e Njeriut (Amnesty International) ka pohuar se dhuna seksuale sot përdoret me paramendim, si strategji ushtarake, në krahasim me të njejtat raste të shekujve të kaluar (12)

Siç u dëshmua edhe në Bosnjë, dhuna seksuale gjatë konfliktit të armatosur ishte urdhëruar nga komanda sërbe si pjesë e strategjisë së spastrimit etnik, për ta detyruar popullsinë të largohej nga vendi dhe banesat e tyre. (13)

Kriminelët serbë, shfrytëzuan dhunën seksuale dhe vrasjen e viktimave, deri edhe për të helmuar ujin e puseve “Në një fshat të rajonit të Drenicës u përdhunuan, u vranë e u hodhën në pus tetë gra. (14)

Së treti: Është përdorur duke patur parasysh pasojat (për të cilat ishte planifikuar) edhe mbas mbarimit të luftës. Viktimat (nënat, motrat, vajzat, fêmijet) vazhdojnë të jetojnë me krimin dhe rrjedhojat e tij fizike dhe psiqike. Ato humbasin aftësinë për të jetuar normalisht, duke ndikuar drejtpërdrejt në shëndetin mendor dhe fizik edhe të brezit të ardhshëm, rrethit familjar dhe ulin moralin dhe forcën për përballimin e pasojave si dhe vizionin për të ardhmen në shoqërinë ku jetojnë. Duke goditur femrën shqipetare, është goditur jo vetëm Kosova e luftës, por edhe shteti i Kosovës së mbas luftës.

Dhuna seksuale duke qenë një dukuri e njohur e shoqërisë edhe në kohë paqje, janë berë studime të shumta të shkaqeve dhe pasojave të këtij akti kriminal. Studimet kanë treguar se:

-1/3 e viktimave pësojnë depresion të rendë për një periudhë kohore dhe 17% e tyre vetvriten.

-Ruajnë përbrënda revolten dhe përjetojnë ndjenjën e turpit dhe të fajësimit të vetvetes qe i pengon të tregojnë për çka u ka ndodhur e për të marrë ndihmën e nevojshme mjeko-ligjore.

– Çfaqin mungesë dëshire për të vijuar jetën shoqërore dhe ndjejnë vështirësi në punë.

– Kanë probleme të natyrës së marrdhënieve seksuale etj.

Me kalimin e kohës dhe pa ndihmën e nevojshme, pasojat bëhen të pashërueshme si : ankthi, shqetësime në ngrënje, pagjumësi dhe rijetimin e ngjarjes, gjëndje të rëndë shëndetêsore ose sëmundje të natyrës psiqike, turpi dhe frika e përherëshme etj.

Në kohë lufte, dhuna seksuale ka pasoja shumë herë më të rënda se sa në kohë paqeje. Shkaku është se viktima përveç torturimit dhe vrasjes, ka përjetuar shokun e rëndë psikologjik, sepse dhunimi seksual është bërë nga grupe agresorësh, në prani të njerëzve më të afërt dhe të ambjentit ku jeton dhe shpesh i përsëritur në kohë.

Krimi ndaj tyre është shoqëruar me tragjedinë e vrasjes apo torturimit të fëmijëve dhe familjes së tyre dhe në kushte të vështira të mbijetesës. Për këto pasoja të rënda për njeriun , për herë të parë, Gjykata Ndërkombëtare (për Krimet e luftës në Ruanda në v.1998) dënoi të akuzuarin (Jean-Paul Akayesu) per genocid, në ushtrimin e krimit të dhunës seksuale në kohën e konfliktit të armatosur, me aresyetimin “për shkatërimin shpirtëror dhe deshirës për të jetuar dhe vetë jetës! ” ( 15)

Ahmet Grajqevci dëshmon se çdo femër me të cilën është takuar, në fund i ka thënë: “Më mirë të kisha vdekur se sa jam gjallë!..Kanë ndodhur shumë vetvrasje mbas lufte” (16)

Çburrërimi i shoqërisë dhe institucioneve shqipetare.

Për shqipetarët, çburrërimi ka lidhje me NDERIN e tij dhe sipas traditës mijëravjeçare “nderi i gruas, është pjesë e nderit të burrit”. (kap. II Kodi penal në Kanun pika b,a, përdhunimi i grave)

Ky kod, që ka drejtuar ndër shekuj Kombin arbër edhe sot na habit me drejtësinë dhe paanshmërinë në shqyrtimin e akteve të dënueshme në fis dhe jashtë tij. Ç’farë dënimi parashikohej në Kanun, për dhunën seksuale ndaj femrës? “Nëse merrej vesh se një grua ishte përdhunuar, përdhunuesi ndiqej dhe dënohej. Herët ose vonë, përdhunuesi duhej të paguante, me gjakun e vet, për aktin e tij” (17)

Dënimi me vdekje, nuk i jepej thjesht për aktin e çastit të “instiktit mashkullor” të autorit, por për faktin se ishte kryer mbi gruan, motrën dhe vajzën, figura “të shenjta” për shqipetarët.

Sipas studiuesit Zef Ahmeti “Pushteti i nderit për shqipetarin ishte mbi pushtetin e faltores dhe të shtetit…Nderi bën shtëpinë, thuhet në Kanun…”. (po aty)

Përse sot e akuzoj (pa përgjithësuar) shoqërinë e shqipetarëve të Kosovës për “çburrërim”? Sepse sot, ata e përbuzën dhe e braktisën traditën mijëravjeçare “të nderit të burrit”, por dhe idealin e “humanizmit” që udhëheq shoqëritë më të përparuara europiane. Ata braktisën edhe nënën e femijëve të tyre, motrën, të afërmit femra dhe në përgjithësi, femrat, viktima të krimit seksual të hordhive sërbe dhe bashkepunëtorëve të tyre.

Si është e mundur, që një shoqëri e cila me shekuj e ka ndjerë genocidin, përbuzjen dhe mohimin e një jetese dinjitoze mbi kurriz, tani që e gezon lirinë qytetare, të përbuzë viktimat femra të një gjaku ?

Veprimtarja e palodhur në ndihmë të viktimave të dhunës seksuale, Behide Hasanaj, më ka dërguar një dëshmi tronditëse të njerës prej tyre : « Jam dhunuar nga forcat sërbe tre ditë me rradhë, motra ime po ashtu. Pasi na kishin dëbuar nga shtepitë tona, na grabitën nga kolona me shumë femra të tjera…Sa herë që kundërshtonim dhe mbroheshim, na hiqnin dhëmbët dhe thonjtë, një e nga një. Na detyronin të qeshnim me zor, na prisnin trupin me thikë dhe na kërcënonin se do të na nxirrnin sytë. Na kanë masakruar për së gjalli, si asht ma zi. Na kanë prerë kraharor dhe gjinj…Ah medet, që nuk kemi kujt me i besu, me kënd me fol. Kush do të na ndihmonte? Kush do të na përkrahte? Kush do të na kuptonte?! (dërguar dt 20.07.2013 nga Behide Hasanaj)

Kur i them Behides se më mjaftojnë dëshmitë që më ka dërguar, ajo më lutet “ prit, prit dëgjoje edhe këtë…edhe këtë tjetrën, kam aq shumë rrëfime që gratë i mbajnë përbrënda zemrës. Nuk ta merr mëndja se ç’farë kanë hequr dhe sot kurkush nuk i dëgjon, as nuk i sheh”.

Vetëm Organizata Joqeveritare e Gruas “Jeta në Kastriot”, e drejtuar nga Luljeta Selimi, ka nën përkujdesje 2 016 femra shqiptare, të përdhunuara nga forcat serbe. Njëqind e njëzet e katër (124) prej tyre kanë plagë të dukshme në trup (gjinj të prerë, gishtërinj të këputur, nëntë janë me nga një sy të nxjerrë dhe gjashtëmbëdhjetë me plagë të hapura në fytyrë), të cilat janë në gjendje të rëndë shëndetësore e psikike. ( 18)

Në emisionin « Në kërkim…» emisioni 13, mars 2013, Nazlie Bala, aktiviste për të drejtat e grave prej 23 vitesh, pohon se “të gjitha institucionet i kanë patur dyert e mbyllura për këtë krim edhe pse viktimat janë të gjalla midis nesh. Vetë udhëheqësit e Shtetit të Kosovës e kanë trajtuar si turp”.

“Nderi-thekson studiuesi Zef Ahmeti-në të drejtën zakonore shqiptare është e kundërta e turpit. Po të krahasohen “zonat” e nderit dhe të turpit në kanun, del se hapësira e nderit ka qenë shumë e ngushtë dhe brenda kësaj hapësire njeriu shqiptar duhej të krijonte individualitetin e tij. Kjo sepse Kanuni përmban një varg të gjatë ndalimesh e tabush, që e mbronin njeriun prej “zonës së turpit”. Një shoqëri, që është indiferente ndaj viktimave femra të dhunës seksuale, që nuk i dënon autorët sipas ligjeve, jo më të Kanunit, por të shtetit të tyre dhe Gjykatave ndërkombëtare, që i shikon mosperfillëse se si vuajnë për mbijetesë, që nuk e vlerëson aktin e tyre heroik të përjetimit të krimit më të rënde të luftës dhe këmbenguljen për t’iu kthyer jetës normale, një shoqëri e tillë ndodhet pikërisht “NË ZONËN E TURPIT”!

Këtë fakt e dëshmojnë rastet e femrave të dhunuara seksualisht gjatë luftës në Kosovë, që jetojnë në vendet perëndimore. Si është e mundur që tek të huajt, kanë gjetur respektin ,vlerësimin dhe mbështetjen e gjithanëshme, ndërkohë që ju mohua nga familjarët (pa përgjithësuar), rrethi shoqëror dhe sidomos nga Institucionet e një shteti për të cilin ato “paguan” më shtrenjtë se bashkombasit e tyre meshkuj?

Ahmet Grajqevci: une e kam ngritur në qeveri. Pse nuk formohet një qendër me psikologë që të merren me këto raste, ne në Mitrovicë e kemi një qendër të tillë, me buxhet të vogël me sallë leximi, ngrënie. Asnjëherë nuk ka vajtur kush ta shikojë. Shokët më thonë : Leje këtë punë se s’duhet të merresh me këtë. Ata harrojnë se në karrigen që ulen ,është gjaku dhe eshtrat e viktimave… (19)

Juristja Sadie Bekiçi e revoltuar shprehet: “Në rast se bota mashkullore: burrat, baballarët vëllezërit tanë, nuk mundej të na mbrojnë nga përdhunimet gjatë luftës, si nuk po mund me na mbrojtë pas luftës?” (20)

Turpi dhe papërgjegjshmëria më e madhe, që çfaqet sot në shoqërinë kosovare është FSHEHJA e krimit. Ky veprim godet shëndetin fizik dhe psiqik të viktimës femër, sepse nuk i mundëson marrjen e ndihmës së gjithanshme, pa të cilën pasojat “pastraumatike” siç theksojnë mjekët, bëhen më të rënda dhe të pashërueshme. Heshtja, i lë të lirë autorët të cilët shoqëria moderne i shikon si rrezik të mundshëm për përsëritjen e akteve të tilla kriminale. Fshehja e krimit të dhunës seksuale e bazuar në një pseudo-moral të sëmure, të shoqërisë shqipetare dhe të Institucioneve të shtetit të Kosovës, nuk ka asnjë lidhje me Kanunin, ku dënohej autori dhe jo viktima.

Në mënyre të pandergjegjëshme i bën bashkë-punëtorë të strategjisë së makinës ushtarake sërbe të kohës së luftës, për të goditur popullin shqipetar dhe shtetin e Kosovës, mbas mbarimit të saj. Po aq armiqësor, ndaj viktimave shqipetare, është veprimi i mos përfshirjes në dokumentacionin për krimet e luftës, nga ana e Institutit të ngritur për këtë qëllim, të krimeve të dhunës seksuale për të cilat kanë patur dijeni edhe Shtetet perëndimore.

Njoftime për ekzistencën e kampeve të përdhunimit në Kosovë janë dhënë qysh gjatë ditëve të luftës nga Qeveria e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Qeveria Britanike dhe NATO.(21)

Heshtet jo vetëm për dhunimin seksual të femrave shqipetare gjatë luftës, por nuk përmëndet as ay i meshkujve. Në një studim të Lara Stemple ( 2009). (“Male Rape and Human Rights”. Hastings Law Journal 60 (3): 605. URL consultato in data 17 luglio 2011.) dëshmohet se 80% e të burgosurve meshkuj në kampet e Sarajevës janë dhunuar apo torturuar seksualisht. Autorja shprehet se “mungesa e vëmëndjes kundrejt abuzimeve seksuale të meshkujve gjatë konflikteve , është veçanrisht shqetësuese, për një dukuri shumë të përhapur”(22)

Pra nuk kish si të ishin kursyer as meshkujt shqipetarë, nga një ushtri që kishte humbur çdo tipar njerëzor. Është akt burrëror dhe në nderin e çdo shqipetari (femër apo mashkull), të dëshmojë aktet kriminale që përjetuan mbi trupin e tyre apo si dëshimtarë të këtyre akteve, për të bërë të mundur dënimin e autorëve, në emër edhe të atyre që sot nuk janë më gjallë apo të zhdukur pa lënë gjurmë.

Si pasojë e mosangazhimit nga ana e Institucioneve shtetërore të Kosovës, e sidomos të Republikës së Shqipërisë, anëtare e OKB-së dhe nënshkruese e Konventave për të drejtat e minoriteteve dhe mbi Krimet e Luftës, Organizmat ndërkombëtare nuk e njohin si Genocid (ku përfshihet edhe dhuna seksuale), krimet mbi popullsinë shqipetare në Kosove. Ky genocid mbi shqipetarët është ushtruar jo vetëm gjatë luftës së fundit të përgjakshme të shovenizmit serb(1989-1999), por gjatë të gjithë shekullit 20, në hapsirën e pesë shteteve ballkanike.

Sot në planin juridik, nga organizmat ndërkombetare të OKB-së, janë pranuar si genocide të shk.20 vetëm: masakrimi i popullsisë armeniane nga Perandoria Otomane(1915–1916), spastrimi etnik i çeçenëve urdhëruar nga Stalini(1944) i çifutëve nga nazistët (1945), i popullsisë tutsis në Ruanda 1994, popullsisë mysylmane në Serbrenicë, nga shteti Jugosllav (2004) (Génocide-Wikipedia).

Ja përse nuk duhet heshtur! Gjaku i derdhur gjatë shk.20-të, akti i fundit i të cilit u zhvillua në Kosovë DUHET TË NJIHET nga opinioni botëror.

Një femër e dhunuar gjatë luftës në Kosovë është martire e forcave të errëta dhe kriminale, që vijojnë të kërcënojnë dhe të rrezikojnë ardhmërinë paqësore të Ballkanit. Që të mos përsëriten krimet e shkuara dhe të sigurohet jetesa paqësore ndërmjet popujve, duhen dënuar ideatorët, hartuesit dhe zbatuesit e strategjisë së çfarosjes dhe racizmit.

Këtë “pushtet të Zeusit” e ka në dorë Gjykata.

Krimet e Luftës në Kosovë dhe Gjykata Ndërkombëtare

Them “Gjykata Ndërkombëtare” sepse faktikisht në biografinë 14 vjeçare të Shtetit të Kosovës, për mirë apo për keq, vulën e kanë ndërkombëtaret. Nuk besoj se ka një popull aq mirënjohës, për ndihmën e dhënë nga forcat ushtarake të huaja, se sa shqipetarët. Kjo mirënjohje sipas traditës, do të përcillet brez pas brezi dhe do të zerë një vend të shënuar në historinë e Kombit tonë, për faktin, se ishte hera e parë, gjatë dy shekujve që kaluan, që në përpjekjet e tij kundër pushtuesve pati ndihmën e Fuqive të Mëdha.

Besoj gjithashtu, se nuk ka shprehje më domethënëse, se deri ku i kishte vajtur « thika në kockë » këtij populli, se sa kur pranoi edhe sakrifikimin e bashkë-kombësve civil gjatë bombardimeve të NATO-s. Siç është nënvizuar në një raport të Human Rights Watch të shkurtit të vitit 2000, të titulluar “Vdekjet e Civilëve gjatë Fushatës Ajrore të NATO-s”, bombardimi i NATO-s shkaktoi në të gjithë Jugosllavinë rreth 500 viktima civile. 55-60% e këtyre viktimave ishin kosovarë (23)

Të gjitha sakrificat, shqipetarët i kanë pranuar me krenari, vetëm e vetëm për të patur po ato të drejta dhe po atë liri që i gezojnë popujt e tjerë europianë. Në emër të këtyre « Të Drejtave të Njeriut » shqipetarët kërkojnë dënimin e autorëve, si për çdo vepër kriminale kundër jetës së njeriut (ku përfshihet edhe krimi i dhunës seksuale), një kërkesë që qëndron në themel të çdo Kushtetute të vendeve të BE-së. Sot , si populli dhe viktimat shqipetare që i mbijetuan luftës së përgjakshme, ashtu edhe analistët ndërkombëtare, pranojnë se në këtë drejtim, sistemi gjyqësor në shtetin e Kosovës ka dështuar. Njerëzit e ligjit dhe analistë të ndryshëm rradhisin një serë shkaqesh administrative, politike dhe të rrethanave të kohës.

Me qenëse tema që po trajtoj, lidhet me dukurinë më të rendë në Europë, që pas Luftës së Dyte Boterore, pa u zgjatur po përqëndrohem tek Raporti « Trajtimi çnjerëzor i personave dhe trafikimi i paligjshëm i organeve njerëzore në Kosovë »(Dok. 12462, 7 janar 2011) i prokurorit Dik Marty, në emër të Komitetit të Çështjeve Juridike dhe i të Drejtave të Njeriut.

Përse ky raport përfaqëson dështimin e drejtësisë në Kosovë dhe rrjedhimisht mosdënimin (ndërmjet krimeve të tjera) të dhunës seksuale mbi femrat shqipetare, duke patur parasysh përmasat dhe pasojat e këtij krimi? Sepse ky dokument ligjor i një Institucioni Ndërkombëtar, pasqyron disa tendenca në qëndrimin, veprimtarinë dhe ideollogjinë europiane ndaj “Çështjes shqipetare”, që udhëhoqi veprimtarinë e gjyqësorit në Kosovë, nëpërmjet UMNIK-ut dhe sot EULEX-it.

Nuk e di, se si një sallë e mbushur me politikanë dhe përfaqësues shtetërorë të vendeve më të zhvilluara europiane, kanë pranuar të dëgjojnë një raport të bazuar mbi një platformë ideollogjike raciste për shtetin e Kosovës, Ushtrinë e saj çlirimtare dhe panoramën e ngjarjeve gjatë luftës. Siç dëshmon edhe vetë prokurori Dik Marty, nisma e tij mori shkas nga botimi i “kujtimeve” të ish Kryeprokurores së Gjykatës Ndërombëtare për krimet e luftës në ish Jugosllavi (GJPNIJ), Carla del Ponte (“La caccia – Io e i criminali di guerra”, prill 2008) mbi “trafikun e organeve” të robërve serbë.

Mbasi vë ne dukje “gabimin” e bombardimeve te NATOS, akuzon se: “përpjekjet për të nxjerrë në dukje faktet dhe për të ndëshkuar krimet e luftës ishin përqendruar sidomos në një drejtim, duke u mbështetur në prezumimin e nënkuptuar se njëra palë ishte viktimat, dhe pala tjetër, xhelatët”.

Sipas kësaj llogjike të prokurorit ndërkombëtar edhe Gjykata e Nurembergut, që gjykoi krimet e nazizmit, paska punuar padrejtësisht “vetëm në një drejtim” në dënimin e krimeve të nazistëve. Sepse nuk duket asnjë ndryshim në mes të këtyre dy agresioneve, si për nga qëllimi, mjetet e përdorura dhe rrjedhojave të tyre, përveç hapsirës gjeografike dhe konfliktit brënda një bashkësie politike shtetesh, nën emrin “Jugosllavi”.

Ku janë shkeljet e zotit Dik Marty?

Së pari: Sipas prokurorit: “GJPNIJ kishte kompetencë për ndjekje e gjykim të krimeve të kryera deri në qershor 1999. Veprimet me të cilat po merremi sot, pretendohet të kenë ndodhur sidomos duke filluar nga vera e vitit 1999”. Pra pjesa më e madhe e “akuzave” të përfshira në Raport, nuk mund të përcaktohen si “krime lufte” por “krime në kohë paqje”, të një organizmi shtetëror shqipetar nën mbikqyrjen e ndërkombëtarëve. Kjo “ngatëresë” në dallimin e periudhave kohore të kryerjes së “krimimeve” nga prokurori , i hap rrugën për ta fryrë raportin e tij me të gjitha aktet e kriminalitetit që sundojnë edhe sot e kësaj dite, jo vetëm në vëndet ballkanike, por edhe në ato europiane edhe më gjerë si, korupsioni, trafiku i njerezve dhe punëtoreve të seksit, pasurimi kriminal, aktiviteti mafjoz, vrasjet politike, etj.

Në Raportin special paraqitur në Këshillin e Europës (17.05.2013) « Mbi kriminalitetin e organizuar, korrupsionin dhe riciklimin e parave” (A7-0175/2013 – Salvatore Lacolino)

vërehet se 74% të qytetarëve (të BE-së) e quajnë korupsionin problemin themelor të vendit të tyre, po kështu edhe në nivel ndërkombëtar dhe se dukuri të korupsionit vërehen në të gjithë sektorët e shoqërisë… (24) Veprimet e një grupi individësh (qofshin edhe me biografi luftarake) nuk mund të kriminalizojnë një luftë heroike, të një populli të skllavëruar.

Ironija, disinformimi dhe përbuzja e prokurorit D.Marty, ndihen gjatë të gjthë “historikut” mbi luftën e UÇK-së, ku luftetarët, si “ushtarë për kauzën e një atdheu nuk përbënin detyrimisht shumicën”, Adem Jashari “komandanti fshatar i UÇK-së”, “Shumë rekrutë që përbënin një ushtri fshatare… kanë kaluar në Kosovë armë kontrabande”, “kjo formë fillestare e UÇKsë mori fund përfundimisht dhe hyri në folklor si një shprehje romantike për çlirimin e Kosovës”, “se strukturat e njësive të UÇK-së i ishin përshtatur… një tërësi rregullash të njohura nën emrin kanun”, etj…

Dallimi midis popujve “të zhvilluar, të qytetruar dhe të fortë ushtarakisht” dhe popujve “të pazhvilluar-fshatar ” qëndron në themel të tezave raciste.

Së dyti: Përse për të gjithë të zhdukurit e etnisë sërbe fajësohet UÇK-ja? Në Dosjen “Pandora” dëshmohen emrat e personave që kanë urdhëruar komandot (kriminale) për eliminimin e kundërshtarëve (shqipetarë) por edhe të bashkëpunëtorëve të tyre serbë… (25)

Së treti: Përse zoti D.Marty nuk ka marrë mundimin të interesohet për vijimin e genocidit sërb edhe mbas luftës në Kosovë, me qënëse pretendon një drejtësi ndërkombëtare “për të gjithë kriminelët”, por ka preferuar ta mbaje drejtimin e “rrufeve ndëshkuese të Zeusit” nga ana shqipetare, mbi të cilën vijon edhe sot genocidi i luftës? Në Kosovën e pasluftës, ka dokumentacion të bollshëm për fakte të kësaj natyre.

Dosja “Pandora”, që mban datën 14 mars të vitit 2006 përshkruan skemën e funksionimit të policisë serbe (MUP) që vepron sot në Kosovë, e cila përbëhet dhe udhëhiqet nga të njëjtit persona, të cilëve dokumentet konfidenciale të NATO-s iu referohen si kriminelë, kapo të bandave dhe të krimit të organizuar në veri të Kosovës, që prej përfundimit të luftës, në vitin 1999.

Menjëherë mbas luftës, ndërmjet natës së 3 dhe 4 shkurtit të vitit 2000, 10 shqiptarë u vranë prej pjesëtarëve të formacioneve serbe, kurse 1.564 familje shqiptare me gjithsej 11.364 persona u dëbuan dhunshëm nga banesat e tyre në veri të Mitrovicës. (26)

Për këto vrasje dhe spastrim etnik, nuk është bërë asnjë proçes gjyqësor vendor apo nderkombëtar. Habija më e madhe qëndron në faktin se – siç pohon Halit Barani, shefi i KDMLNJ (Këshillit të së Drejtave dhe Mbrojtjes së Lirisë së Njeriut) në Mitrovicë – të gjitha këto vrasje janë bërë në prani të ushtarëve francezë të KFOR-it dhe të policisë ndërkombëtare. “Prej kujt mund të presim që t’i kryejnë hetimet, kur ata vetë nuk bëjnë asgjë që t’i parandalonin këto vrasje ?” pyet Barani. (po aty).

Së katërti: Përse prokurori për hir të “drejtësise për të dënuar krimin” nuk përfshin në raportin e tij, genocidin e shtetit të ish Jugosllavisë të viteve 1981- 1989? Lufta e përgjakshme e 1989-99 qe vëtem akti final i veprimtarise shtetërore sërbe kundër popullsisë shqipetare. A nuk u bë helmimi i mijëra fëmijëve shqipetarë me gaz helmues luftarak, pa përmendur aktet e tjera të dhunës dhe genocidit?

Së pesti: Për akuzën e “gjuetisë ndaj tradhëtarëve” dua t’i kujtoj prokurorit ndërkombëtar, një shprehje të Krishtit në Testamentin e Ri. Kur turma donte ta vriste me gurrë, një grua të akuzuar për shkelje të nderit, ai ju drejtua me këto fjalë: “Kush nga ju nuk ka asnjë mëkat, le ta hedhë i pari gurin kundër saj” (Giovanni 8,7) (27)

Le të na binde prokurori me fakte, se gjatë Luftës së II Botërore dhe pas mbarimit të saj, partizanët dhe populli francez, italian, rusë dhe të vendeve të tjera, nuk kanë vrarë dhe nuk janë hakmarrë ndaj agresorëve që i kishin lyer duart me gjak dhe bashkëpunëtorëve të tyre vendës.

Nuk po zgjatem më tej, sepse nuk është qëllimi i këtij shkrimi analiza e plotë e Raportit të Prokurorit ndërkombetar Dik Marty dhe as e “analizave” të pseudo-intelektualëve shqipetarë dhe shkrimeve në medjan e huaj, që zhurmojnë (“për hir të së vërtetës”!!!) në mbështetje të mendimeve të tij.

Duket sikur i jam larguar temës, por në fakt, ky Raport i Prokurorit Ndërkombëtar, dëshmon se nje ideollogji raciste që ju imponohet organeve të drejtësisë, nuk mund të dënonte autorët serbë për krimet çnjerëzore të dhunës seksuale.

Luljeta Selimi në librin e saj ”Rrëfimet e femrave të dhunuara gjatë luftës në Kosovë” pohon: Unë i kuptoj kosovarët pse nuk flasin, nuk shkruajnë dhe nuk bëjnë gati asgjë për ti zbuluar dhunimet! Por nuk i kuptoj ndërkombëtarët që veprojnë ne Kosovë dhe e di se marrin donacione të majme për këtë punë dhe nuk bëjnë asgjë as për ti zbuluar dhunuesit e as për ti ndihmuar femrat e dhunuara…

Arsyeja tjetër që me shtyri ta botoj këtë libër me rrefime tronditëse të disa femrave të dhunuara është sjellja e palejueshme e ayre që janë të thirrur të bëjnë diçka në këtë drejtim! Ata sillen sikur këtu nuk kanë ndodhur as luftë, as vrasje, as djegie e plackitje as dhunime, as asgjë prej gjëjë. Ose edhe më keq, sillen sikur dhunimet kanë ndodhur diku tjeter, e jo këtu, para syve tanë dhe të botës!!! (28)

(Shkrimi i pjerët në tekst u përket pjesëve të marra nga Raporti i D.Marty)

1- Anne-Marie de Brouwer, Supranational Criminal Prosecution of Sexual Violence, Intersentia, 2005, 5–7. ISBN 9050955339, it.wikipedia.org/wiki/Stupri_di_guerra‎

2- Simons, Marlise -giugno 1996. “For first time, Court Defines Rape as War Crime” it.wikipedia.org/wiki/Stupri_di_guerra‎

3- Prevent Genocide International info@preventgenocide.org

4- “Tratto da The world’s women 2000. Trends and statistics”, a cura dell’Ufficio statistico delle Nazioni Unite, New York 2000. Versione italiana a cura della Commissione nazionale per la parità e le pari opportunità.

5- it.wikipedia.org/wiki/Genocidio‎

6- “Tratto da The world’s women 2000. Trends and statistics”, a cura dell’Ufficio statistico delle Nazioni Unite, New York 2000.

7- www.pashtriku.org/?kat=63&shkrimi=139‎

8- “Ne kerkim…”Episodi 16 TV Kosova

9- [PDF] Michael S. Miller – Human Rights Watch www.hrw.org/sites/default/files/reports/Under_Orders_Al_Combined.pdf)

10- 22. 05. 2013 pashtriku – krimet – fetntete ramosaj: pËrdhunimet si krime lufte www.pashtriku.org/?kat=63&shkrimi=1630‎)

11- Angela Minzoni – Deroche. Rape as a tactic of war – Advocacy Paper (PDF). Caritas France, novembre 2005

12- Laura Smith-Spark, How did rape become a weapon of war?, BBC News, 8 dicembre 2004. URL consultato in data 28 luglio 2008, it.wikipedia.org/wiki/Stupri_di_guerra‎

13- Human Rights News Bosnia: Landmark Verdicts for Rape, Torture, and Sexual Enslavement: Criminal Tribunal Convicts Bosnian Serbs for Crimes Against Humanity 02/22/01

14- [PDF] Michael S. Miller – Human Rights Watch

www.hrw.org/sites/default/files/reports/Under_Orders_Al_Combined.pdf

15- it.wikipedia.org/wiki/Stupri_di_guerra‎