Sokol Demaku – Page 17 – Dielli

FILOZOFIJA E JETËS KA KUPTIMIN E PLOTË NË VARGUN E DHURATA LEZO

May 18, 2013 by dgreca

-Këtë filozofi lexuesi do e gjejë në librin e saj met ë ri me peozi “Shiu i dashurisë”, qe e botoi shtëpia botuese Milosao-Gjirokastër/
Nga Sokol DEMAKU/

Këto ditë doli nga shtypi libri më i ri i poetës së re nga Kuçova, Dhurata Lezo, pas librit të parë ”Dhimbja e mosqeshjes” dhe atij prozatik ”30 vjet lumturi”.
Po të ndalemi në ditët e sotme intelektuali i vërtetë jeton në dy botë, atë të ideve dhe atë të realitetit konkret, sepse sipas Platonit ”E bukura është shkelqimi i së vërtetës”. Misioni i shkrimtarit është përshkrimi i relaitetit jetësor, atij realiteti në të cilin ne sot jetojmë. Ky është misioni i tij i shenjtë, një detyrim që e obligon dhe nderon jetën dhe vuajtjen, të arriturat dhe dëshirat. Jeta është e mbushur me befasi, por ne duhet të jemi të pregaditur që asnjë e papritur mos të na befasojë. Para nesh kemi njërën nga mërgimtaret tona që digjet për atdheun dhe fatin e tij, për familjen, të afërmit, farefisin, për dashurinë, baban e nënën. E në vargun e saj është fati i atyre që e braktisin vendlindjen, i atyre që u detyruan dhe ikën në kohë të pa kohë. Kur u reken shtigjeve të mërgimit, braktisën pragun e lindjes, braktisën çdo gjë që kishin krijua me vite. Kemi vargun e saj i cili paraqet dashurinë në format e saj me të buta por edhe me të ashpra kur është fjala tek dashuria dhe mërgimi. Autorja Dhurata Lezo na vjen para nesh me një tufë poezishë në librin e sajt ë radhës ”Shiu i dashurisë” duke i hymnizuar vlerat e jetës, familjes, dashurisë dhe duke i kujtua ditët e lumturisë rinore, ditët e hares familjare, duke i vu në pahë edhe kohët moderne të cilat i jetojmë larg atdheut.
Nga ajo që prezentohet në këtë libër, kuptojmë se e reja Dhurata Lezo shkruan me ndjenjën e dinjitetit personal duke prezentua ate çka ajo ndjen dhe mabanë në shpirtin e saj dhe me një stil të veçantë bënë përshkrim të gjithanshëm të gjërave të thjeshta e të bukura që njeriu përjeton në jetën e tij, por nuk mungon as ana tjetër e medlajes pra edhe vujatja, hidhërimi, sepse autorja është vetë përsonazhi i poezisë që në shpirt përjetoj këto çaste edhe hareje edhe deshprimi. Të njohësh, të përjetosh, të përjetosh poezinë e Dhurata Lezo, duhet të jesh me trup e shpirt me poezinë e saj në librin ”Shiu i dashurisë”, por duhet ta them edhe këtë se edhe një poezi e vetme do të mjaftonte për këtë njohje dhe për përjetim të poezisë së saj sikur poezia që i kushtohet (djaloshit të mrekullive) ”Shiu i dahsurise” nga e cila poezi edhe merre titullin buqeta poetike. ”E bukura nuk vdes kurrë, por shndërrohet në bukuri të tjera” thotë Thomas Bailey Aldrich, e unë mendoj se edhe ajo çka lexuesi do përjetoj në këtë buqetë poetike, dashurie të poetës Dhuata Lezo do jetë e përjetshme dhe e bukurë.
Para nesh kemi një autore që i jep rëndësi poetikës moderne shqiptare duke patur si personazh qëndror ne poezinë bashkëkohore dashurinë, familjen, mërgimin si një plagë shekullore e kombit e që si duket autorja është kryeprotagonistja.
Por përgjithëshmëria poetike e Dhurata Lezo, i tejkalon kufijtë e racionales dhe ka hyrë në zikzaket e një iracionalitetit, në nje vetecje të një ëndërre të kahmoçme, të një ëndërre që autorja mban në shpirtin e saj, të një ëndërre që ajo e zbulon përmes vargut, dhe ndjenjave që ajo shprehë përmes vargut të saj magjik, sepse vargu i shprehurë nga autorja është përjetuar nga vetë ajo dhe thotë shumë, thotë shumë për jetën, dashurinë, mërgimin, sakrificën. E lidhur me këtë do ndalem në një thënje të Rilindasit tonë të njohur i cili thotë: ”Çdo e bukur që ndihet në rruzullin tokësor, është homogjene me bukurinë e shpirtit”. (De Rada)
Folozofija e jetës ka kuptimin e plotë në vargun e Dhuratës. Ate njeriu e ndjenë në komponim dhe me metaforën e përdorurë për mrekulli nga autorja. E hasim këtë pothuaj në shumicën e poezive të këtij vëllimi.

Autorja i qaset jetës shpirt hapur, me entuziazëm të pashoq e këtë e vërejmë tek poezia “Jeta e vërtetë”. Qëndrimet janë kufizime, ashtu si autorja i pranon kufizimet në shijimin e jetës, në përvojën, në jetë dhe filozofin e jetës. Ku autorja thotë:
“Por një gjë është e sigurt;
Atëhere përqafimi më s`do ndërpritet
nga ankthi, pritja, rënkimi. Atëhere, për
herë të parë sytë do qeshin…”
Kjo nuk do të thotë se këtë ka për ta vërtetuar jeta, por mendja do të provojë të gjejë rrugëdalje e domethënie, argumente që e përmbajnë këtë, kjo është filozofija bashkëkohore e jetës dhe të jetuarit.
Kur ke qëndrim të caktuar ndaj jetës, atëherë edhe jetës i jep kuptimin . Jeta është e gjerë, e ka abticat dhye zbaticat e saj nga çfarëdo qëndrim që njeriu ka në kokë.
Këtë e shofim më së miri tek poezia:
Le të ketë
“Le të ketë ca diell
Pas shiut të ftohtë të fytyrës
Së lodhur nga pritja, monolgu, dimri i vetmisë
Le të ketë ca qeshje
Që fshijnë rudha mërzitjesh”.
Vazhdojnë ecjet e vargut, vazhdojnë, bezdisjet e protagonistës së vargut, pra autorës në shëtitje pa e larguar asnjëherë shikimin nga kjo ngjarjet magjepse, në dashuri, famililje, mërgatë, sepse ka frikë se edhe për një çast ta largoj shikimin do të i ikë madhështia nga sytë, do e humbas ate cka ajo mban në shpirt, ate cka e ndjen se duhet ta ketë pran. Sepse me shumë adhurim i këndon në vargun e saj dashurisë, të dashurit që ndoshta nuk i dihet… Por si duket autorja është pakëz sa e ndrojtur dhe e prekur nga kjo, sepse na shpreh një pesimizëm në shumë vargje të saj kur ajo i këndon dashurisë. Në përshtypje të parë të duket kjo një gjendje përhumbjeje, por jo, zbrazëti assesi, por, përmbushje, sepse autorja është reale me vargun e saj. Në një moment mundohet ta kapë këtë madhështi me vargun e saj, dhe se ia arrinë ta paraqes ashtu si ajo e ndjenë në shpirt gjendjen e saj, dashurinë, ndjenjen e miqesisë dhe humanizmit të shpirtit. Por nuk është e lehtë jeta. Gjithçka e bukur është vështirë të pasqyrohet ashtu siç është në esencë!…
Arrati
“Një gur zemrës po i vë
Për të ikur tutje sherrit, thashethemeve provinciale
Llafazanërisë banale, idiotizmit të kot fanatik…”
Qëndrimi optimist i autorës ndaj sfidave që na i parashtron jeta, pra prirja e individit për t’i parë gjërat nga këndvështrimi vetijak, për t’iu qasur jetës me plotë gjallëri e hare, me guxim e besim në vete, me siguri e vendosmëri, pa pasur frikë nga vështirësitë që mund t’i shfaqen si pengesa të mundshme gjatë rrugëtimit të tij drejt realizimit të qëllimeve të përcaktuara është një veprim i dobishëm, në harmonizimin e balancës shpirtërore si burimi i vetëbesimit me efekte shumë pozitive dhe të dobishme, sepse e tham edhe më herët filozoija e jetës teka autorja është në kulmim, është parësore, por na shprehete edhe përmes pesimizmit të saj nga frika se do e humbë gjenë më të dashurë, por prap në vargune saj mbizotëron arsya dhe optimizmi është mbi të gjitha.
Nga perendia
“Nga perendia do bëhet kjo
Dhe është e tmershme në sytë tanë
Bashkon familje, përmallon çifte
prej kohësh ndarë. Vëllazëri dhe mirëkuptim
dhe brenga s`ka më vend”.
Pra, autorja i gëzohet kësaj dhurate hyjnore, u gëzohet sikur lulja rrezeve të para të diellit, i qaset ditës së re, jetës, me plotë gjallëri, vullnet, besim e vendosmëri, sepse e vlerëson pambarimisht këtë dhuratë hyjnore dhuruar nga perendia dhe ajo ndjehet e disponuar, e gëzuar, e lumtur.
Kërkimi i lumturisë është po aq i vjetër sa njerëzimi. Poetë, filozofë dhe teologë kanë vrarë mendjen prej shekujsh për të përcaktuar çfarë është lumturia. Pra edhe e reja Dhurata Lezo në këtë buqetë poetike është në kërkim të lumturisë, të një lumturia të përbashkët, sepse vetmija e ka mudnur çdo ke deri më sot.
“Rrugëtoj natës. Vetëm s`jam
po t`i shtosh kësaj ore
edhe
një tok gjërash të harruara, që,
në mall të çmendur të shtien”…
Por malli nuk është një dukuri që njeriu e ndrynë në vbetne e tij, edhe pse pasojat e tij reflektohen fuqishëm në botën njerëzore, malli është ndjenjë, ndjenjë e thellë shpirtërore, dhembje dhe dashuri. Kot mundohet ta fsheh ndokush mallin, ai shpërthen në brendi me fuqinë e vullkanit dhe llava e derdhur prej tij është përvëluese. Atë e ndjen, e përjeton secili në botën e unit të tij, pavarësisht asaja se dikush dikush mundohet ta feshë! E autorja e shprehë në vargun e saj në menyrë të qartë mallin, sepse edhe ajo e ndjen në shpirt, e mundon edhe këtë dhe thotë:
“Tmershëm po gjëmojnë këmbanat e mallit.
Si e zura veten vetëm, qava dhe ika”…
Në kuadër të kësaj vepre ballafaqohemi me vargje të një ndjeshmërie të ëmbël për nënat tona si krijesat më të shtrenjta në botë, për baballarët tanë. Për prindërit tanë që na krijuan dhe rritën me vuajtje e mundime, me sakrificë dhe sot jemi larg naga ata, në momentet kur ndoshta më së shumti u duhemi atyre. Këtu defilojnë vargje kushtuar dashurisë ndaj prindërve, si një ndjenjë e bukur që e përlind botën dhe aurtorja shton:
“Sa kohë pa ndier gëzimin e jetës.
sa kohë, sa kohë…
sa kohë kish kalua pa qeshjen nën mjegull kur
lozje e fshiheshe gërzueshëm, nën prehrin e nënës.
& &
“Babai është pensionist
Flokët i ka ngjyer në dritën e hënës
Ecjen e shkujdesur të viteve të sjkuara
Koha ia ka shndërruar në tkurrje të këmbës”
Në këtë kontekst nuk mungojnë as vargjet për Shqipërinë tonë dhe shqiptar e shqiptare që ka kohë kanë lenë bjerrë tokën e atit dhe memës dhe bredhinë rrugëve të botës.
“Si u shpërngulen keshtu
Nëpër toka të huaja dhe njerëz të huaj
Si ikëm kështu
Prej zemrës dhe qiellit shqiptar
U shpërngulëm kaq larg…
Nga leximi i këtij libri mund të konstatojmë me plotë kuptimine e fjalës se kemi të bëjmë me një buqetë peotike të poetës Dhurata Lezo e cila me magjin e shpirtit të saj dhe ndjenjës që del dhe shpërthenë nga brendia e këtij shpirti nuk është thjeshtë një ndjenjë filozofike por një realitet në të cilin ka jetua dhe jeton edhe sot autorja. Ajo synon për të spikatur drejt një filozofie sociale të kohës e mbarsur me brengat dhe problemet e saj në kohën bashkohore, në kohën moderne. Ndaj dhe autorja e kësaj përmbledhjeje bazohet në përjetimet, pesimet, vuajtjet dhe që pasohet shpesh nga një meditim i thellë për hallet e te rinjëve sot e ku personazh i këtyre peripetive është vetë autorja e buqetës poetike.

”MIKROFONI I KRISTALT” NË PESËVJETORIN E PAVARËSISË SË KOSOVËS

March 30, 2013 by dgreca

PËR ATA TË CILËT MBËSHTETËN KULTURËN DHE GJUHËN SHQIPE NË MËRGIM/

Shkruan: Sokol Demaku/Suedi/

Në qytetin e textilit, në qytetin ku lindi tregtia Borås të Suedisë, në qytetin ku mërgata shqiptare ka gjetë shprehje për kultivimin e gjuhës, kulturës dhe traditës shqipe, shqiptarë, anëtar të shoqatave kulturore nga qytete të ndryshme të Suedisë, anëtarë të Shoqatës së shkrimatareve, artistëve dhe krijuesve shqiptar në Suedi, miqë suedez dhe përfaqësues të pushetit lokal të qytetit Borås këtu së bashku me miqë dhe mysafirë nga Republika e Shqiprisë u mblodhën të gëzuar për të festuar 5 vjetorin e Pavarësisë së Kosovës dhe pesë vjetorin e emetimit të programit të parë në shqip të Radios lokale shqipe nga qyteti Borås ”Radio dituria”. Ishte një e shtunë e bukur, një ditë pushimi ku njerëzit përqafoheshin dhe takoheshin duke i uruar njeri tjetrit: Gëzuar Pavarësinë e Kosovës e një urim madhor edhe drejtuesve të radios lokale ne shqip Radio dituria që të krijojnë dhe sajojnë edhe më progarme edhe më të mira!

Në hyrje të sallës iu uronin mirëseardhjen pjesëmarrësve, Hakif Jashari, kryetar i QKSH Migjeni në Borås, Bahtir Latifi udhëheqës i Radio diturisë në Borås, Sokol Demaku botues i revistës kulturore ”Dituria”në ketë qytet. Ushpreh mendimi dhe idea se ndoshta qe nga qershor do fillohet nga puna edhe me një Kanal TV në Gjuhën shqipe nga ana e QKSH ”Migjeni” këtu në Borås.

Mbledhja solemne u mbajt në lokalet e Studiefrämjande në Borås, ku me këtë rast për të prnaishmit fjalë rasti për pavarësinë e Republikës së Kosovësmbajti veterani i mërgatës shiqptare në Suedi Sadulla Zendeli Daja, ndërsa për rrjedhen dhe zhvillimin e Radio Diturisë, fjalë rasti mbajti Bahtir Latifi.

Hakif Jashari i njoftoi të pranishmit me punën dhe veprimtarin e shoqatës kulturoren e këtë qytet Qendrës Kulturore Shqiptare Migjeni, e cila është një ndër shoqtatat më aktivi në mbretërinë suedeze.

Në këtë manifestim madhor për mërgatën shqiptare në Suedi Kryetari i shoqatës së shkrimtarëve, artistëve dhe krijuesve shqiptar në Suedi, Hysen Ibrahimi shpalosi para të pranishmëve punën e kësaj shoqate brenda vitit të kaluar, dhe në këtë manifestim anëtar të kësaj shoqata prenzentuan tetë tituj të ri libra autor anëtar të kësaj shoqate si:

1. “Urti poetike” autor Ismet Hasani,

2. ”Kujtime nga diapsora III” autor Sokol Demaku,

3.”Fjalor ne kater gjuhe” bashk-autor Sadulla Zendeli-Daja,

4. ” Dritë ngrohtësi optimizëm” autor Fetah Bahtiri,

5.”Poezia bashkekohore shqipe” autor Remzi Basha,

6.”FENIKSI SHQIPTAR” autor Shefki Ollomani,

7.”Te mësojme se bashku” (libër shkollor) autor Hamdi Arifi,

8.”ME QENË A MOS ME QENË, Memoristikë, autor Zenel Peposhi

Në këtë manifestim kulturor ishin të panishëm edhe mysafirë nga Republika e Shqipërisë si Petrit Xhaja, drejtor shkolle në Tiranë si dhe shkrimtari I mirenjohur Viron Kona, i cili kësaj radhe kishte ardhur me librin e tij më të ri kushtuar shqiptarëve në megrim në Suedi dhe qyteti ku ai ishte mysafirë, pra qytetit të textilit Borås. Librin me tregime me motive suedeze, të titulluar Zonja nga Boråsi, libër i cili është një perjetim i autorit gjatë qendrimit të tij në Borås një vit më pare, mbresat dhe përshtyåjet e tiju nga takimet me bashkëkomas, me vendas suedez si dhe udheheqes local të këtij qyteti.

E autori i librit Viron Kona më këtë rast thotë:

Kushtim/

Këtë libër ia kushtoj komunës Borås, Suedi, si shprehje respekti për arritjet dhe sukseset në shërbim të mirëqenies së banorëve të Borås dhe si falënderim për përkushtimin dhe mbështetjen e madhe që kjo komunë i jep komunitetit të shqiptarëve, ardhur veçanërisht nga Kosova, por dhe nga vende të tjera e që sot janë qytetarë të nderuar e të respektuar të Suedisë.

Me mirënjohje të thellë,

Viron Kona

Tiranë, më 30 mars 2013

Më këtë rast Qendra Kulturore Shqiptare Migjeni në Borås, respektivisht Kryetari i Krysisë së saj, dy vperimtarëve më të dalluar, anëtar të Shoqatës së shkrimtarve ne Suedi, punëtor të palodhur të arsimit ketu, veprimtar të devotshëm të qeshtjes kombëtare, Sadulla Zendeli –Daja dhe Fetah Bahtirit , u ndau Mirënjohje, Për kontributin e dhënë në ruajtjen dhe kultivimin e gjuhës, kulturës dhe traditës Shqipe në Suedi.

Kryesia e QKSH Migjeni në Borås, në mbledhjen e vet mbajtur me kete rast kishte propozua që Kryetarit të Bashkësisë së qytetit Borås ti dhurohet një Kristal nga nëntola e Republikës së Kosovës, symbol I cili pati ndikim në qendrat e vendosjes për fatine shqipatrëve në kohë shumë të vështira. Ky symbol I nëntokës së Kosovës, Kristal nga Kosova sot gjendet në zyrat e vendosjes në metropolet botërore si në Vashington, Londër, Berlin e Parisë e nga sot ky symbol do jetë prezent edhe në qytetin e textilit në qytetin ku shqiptarët frymojnë shqip në Borås të Suedisë.

Bahtir Latifi anëtar I krysisë së QKSH I dhuroi Per Olof Höög këtë dhuratë që do jetë symbol i miradie dhe respekti.

Për nderë të pesë vjetorit të Shpalljes së pavarësisë së Republikës së Kosovës dhe emetimit të programit të parë në shqip nga studio në Borås, Redaksia e radios lokale në shqip, ”Radio dituria” këtue pesë vite më parë, redaksia e kësaj radjoje ishte kujdesur që ata të cilët kanë ndihmue, janë duke ndihmua dhe përkrahin këtë burim të pashtershëm infomimi për kulturën, gjuhën dhe traditën tonë në mërgim, ti shpërblejë , e kësaj radhe Redaksia e radjos u ndau ”Mikrofonin e Kristalt”:

Poetit, leksikografit, atdhetarit, Sadula Zendeli – Daja, Borås stad (Qytetit Borås), Radio Sjuhärad, Borås, Studiefrämjandet, Borås, Hysen Ibrahimi, Kryetar i SHSHAKSHS, Fetah Bahtiri, mësues, poet dhe publicist, Bahtir Latif, udheheqë progarmi në Radio dituria, Hakif Jashari, Kryetar i QKSH ”Migjeni”, Borås, Fjärdingskolan, Borås, Viron Kona, shkrimtar nga Tirana, Saranda Iseni, Malmö; Radio Bullgaria-redaksia shqip, Kadrije Meniqi, poete nga Kosova, Osman Ahmetxhekaj, aktivist, Petrit Xhaja, drejtor shkolle, Tiranë, Avni Ismaili, Kryetar i QK”Dardania” Skene, Boråsnärradioförening në Borås, Ahmet Jashari anëtar i krysise se QKSH Migjeni Borås.

PUNOJ PARALELISHT ME REALITETIN DHE IMAGJINATËN, DUKE U PËRPJEKUR QË PRODUKTI TË JETË REAL

March 25, 2013 by dgreca

-thotë e reja tropojane Elona Zhana/

Shkruan Sokol DEMAKU/

Aktualisht në Shqipëri ka një prirje për të trajtuar si të dalë mode vlerën e atdhedashurisë. Shqiptarët mendojnë se ashtu janë me “trendy” dhe më të “shitshëm” në tregun e vlerave evropjane. Duhet që dikush të marrë përipër dhe tu tregojë që nuk është ashtu! Së pari sepse atdhedashuria është një prije biologjike e njeriut. Identiteti i njeriut strukturohet duke u nisur nga mjedisi intim i tij në kah të universit, pra nga vetvetja, nëna, familja, lagjia, shkolla, qyteti, shteti, kontineti ; nëse japim një skemë të thjeshtuar. Dhe të duash atdheun, pra tërësinë e atyre elementeve të afert që na strukturojnë identitin, nuk do thotë gjë tjetër veçse të duash vetveten. E qënia njerëzore, përveç rasteve të prekura nga sëmundje psikologjike, e don më së shumti vetveten!

Po ashtu, sido që të jenë paraqitja e jashtme e politikave globale, edhe në 2013 bota flet për popuj, kombe e shtete dhe sicila politikë perparëson kombin, popullin e shtetin e vet në fillim apo vetëm e vetëm popullin, kombin e shtetin e vet! Kjo prirje e shqiptareve për të përçmuar atdhedashurinë më duket vetvrasëse

E lindur dhe rritur në Tropojë. Çfarë mundë të na thoni për këtë kohë të femijerise suaj?

Tropoja më ka dhuruar një fëmijëri të lumtur, mundësinë e rritjes në një familje intelektuale që e respektonte edukimin dhe investonte shumë në të.

Tropoja më ka dhuruar mundësinë e të jetuarit në nje mjedis mahnitës, me bukuri natyrore përrallore dhe me njerëz bujarë, të bukur e guximtarë.

Asaj periudhe të jetës time i dedikoj edhe dëshirën për tu marrë me letërsi.

Çka ju shtyri të migroni nga Shqipëria?

Eshtë një pyejte të cilës nuk kam arritur ende ti përgjigjem. Kur kërkoj në subkonshiencën time, në ato gjëra që ndoshta edhe nuk i kam thënë vetes, e vetmja përgjigje e vlefshme që marr është joshja nga liria në format e ndryshme të shfaqjes së saj.

Ndoshta, dhe kjo sigurisht gabimisht, mendoja dhe unë si një pjesë e madhe e shqiptarëve që kisha ezauruar mundësitë në Shqipëri.

Cfarë njohurish kishit për Belgjikën ju ne atë kohë?

Realisht projekti i largimit tim nga Shqipëria nuk ishte i studjuar aspak seriozisht. Mendoj që kjo është një karakteristikë negative e një pjesë të madhe shqiptarësh që më shumë ndermarrin rrugën e largimit, jo për tu instaluar në një vend të dhënë por thjesht për tu larguar. Dhe kur rastis që të jesh individ që kë nevoje për strukturë për tu ndjerë mirë, atëherë e humbet tërësisht ekulibrin. Kjo ndodhi me mua. Kisha dëshirë të beja studime , por nuk kisha asnjë njohuri në lidhje me mundësitë konkrete që më ofronte ky vend. Aq më tepër nuk flisja asnjë nga dy gjuhët zyrtare që fliten në Belgjikë, ndaj dhe projekti im i studimeve mori 3 vjet për tu vënë në rrugë. Por këto tre vite nuk kanë qënë vite të shkuara dëm pasi perveçse u njoha me Belgjikën dhe ato ç’farë mund ti ofronim ne njëra-tjetrës, ndodhën ndryshime kapitale edhe në jetën time private. Ishtë një kohë e vështirë, ku jetoja disi në mjegull e në pasiguri dhe pozitiviteti më i konsiderueshem lidhet me zbulimet e të panjohurës dhe energjinë që këto zbulime sjellin.

Keni mbaruar universitetin mereni me shkrime, perkthime dhe jeni botuese gazete çfare mundë të na thoni?

Realisht, pas mbërritjes në Belgjikë dhe konfrontimit me realitetin jam vënë në pikëpyetje. Cdo ditë i përsërisja vetes në mëngjes përpara pasqyrës : “ Vajzë, ti ke lënë Shqipërinë më gjithëshka tjetër atje, për të qënë më mirë. Ti duhet të jesh më mirë sesa do të ishe atje!!!” si puna e moralit që i bën një trajner një boksieri përpara se të hyj në dyel.

Dhe problemi ishte se po të kisha qëndruar në Shqipëri, unë me kapacitetin që kisha përpunuar nga studimet e mesme, duhet të isha një mjeke kirurge e sukseshme. Pra duhej bërë më mire se kaq! Sa për studimet në mjeksi planet kaluan tek endërrat në sirtar sepse isha bërë nënë dhe duhej të bëja studime që të kishin një rentabilitet të menjeherëshëm në mënyrë që vajzës që ishte dhe është prioriteti im të mos i mungonte konforti. Kështu i riorientova studimet e mia nga dega “Mardhenieve me Publikun” që u plotësuan më pas nga një master.

Sa për përkthimet ishte një punë që e bëja mes shumë të tjerash në kohën e studimeve por që më ka tërhequr gjithënjë për nga shumëllojshmëria e kontaktit që ofron. Duhet thënë që kam pasur edhe shans në këte punë së pari sepse jam një njohëse e mirë e gjuhës dhe së dyti pasi jam e apasjonuar pas komunikimit. Si pasojë e rrejtit shoqëror të familjes time, kam përdorur gjithmonë gjuhën standarte shqipe edhe pse në Tropojë si në çdo reth të Shqipërisë fliten dialektet e posaçme. Por duke e njohur dialektin e veriut kam qënë edhe shumë e suksesshme me shqipfolësit që vinin nga Kosova, Maqedonia apo Mali i Zi etj që përbëjnë edhe shumicën në tregun e përkthimit. Po ashtu nga ana belge studimet polivalente dhe kultura ime gjenerale më kanë favorizuar . Me përkthimet, më shumë se 2/3 e kërkesës e kam refuzuar gjithmonë nga mungea e kohës.

Ndërsa puna me gazetën ka filluar si një kërkese për kontakt social me publikun shqiptar, por ngaqe kam një prirje për tu investuar shumë seriozisht në gjithëshka që bej, përfundoi në një aktivitet profesional.

Nga e merrni frymëzimin, çfarë është tema apo subjekti në veprat tuaja?

Punoj paralelisht me realitetin dhe imagjinatën, duke u përpjekur që produkti të jetë real. Nuk më pëlqejnë as lustrat, as ngakesat figurative, as “shitja e artit” por as banaliteti intelektual. Per mua duhet të ketë një “ të mesme të duhur”.

Sa për temat ato janë nga më të larmishmet, që nga dashuria, lumturia, plotpërmbushja, kërkimi, të jetuarit,sfida, konflikti, falja, toleranca… Eshtë një paletë ngjyrash që shpaloset diku shumë me ndrojtje e diku me imponim. Por gjithëshka është e menduar në detaj, asgjë nuk i lihet forcës së rastit në artin tim dhe për një lexues të kualifikuar ka një kod pune unikal që zbërthen gjithëshka.

Ç’farë keni botuar deri me tani?

Kam botuar katër libra, dy përmbledhje me poezi e prozë poetike, një novelë dhe një roman. Për lexuesit titujt janë :

Përtej unit, Sarkofaga e hënës cigane, Gjurmë dhe E huaja.

Si shqiptare ne mërgim si e ndjeni veten?

Nuk e ndjej veten më në mërgim. Kam investuar shumë kohë, energji e dëshirë në Bruksel dhe nuk e ndjej veten të huaj. Realisht nuk e ndjej veten keq askund.

Mund të them që jam një qytetare e Botës.

Çfare e lidhë Elonen me Bruxelin sot?

Momentalisht gjithëshka më lidh me Brukselin.

Brukseli është qyteti që ka krijuar finesen dhe elegancën e personalitetit tim. Eshte një qytet që do të më mungonte shumë nëse një ditë do të vendosja ta lë.

Krenoheni me prejardhjen shqiptare dhe synoni ngritjen e vlerave shqiptare kudo në botë. Çfarë nënkupton prejardhja juaj shqiptare dhe vlerësimi ndaj punës tuaj në mërgatën shqiptare?

Atëherë, nuk është çeshtja se jam vetëm krenare që jam shqiptare. Sepse përfundimisht nuk kam asnjë meritë për këtë, kjo është një trashëgimi. Por jam shumë krenare që ndjehem mirë si shqiptare, për këtë po!

Mendoj që nga gjithë ajo trashëgimi kulturore që kam marrë nga Shqipëria nuk ka asgjë për tu hedhur apo për tu ndjerë inferiore. Nuk jam po ashtu as ndonjë militante e patriotizmit qorr. Mendoj që në shqiptarët kemi një gjuhë të “bekuar”. Lehtësia me të cilën shqiptarët mësojnë gjuhët e huaja vjen dosmosdoshmërisht nga pasuaria e gjuhës tonë e konkretisht përshembull nëse flasim në anën fonetike, pothuajse të gjithë tingujt e gjuhëve të mbarë botës i gjen në alfabetin tonë.

Ne kemi një kulturë të mrekullueshme që ka në shtyllë të saj vlera shumë humaniste si toleranca e mikpritja për shembull.

Ne shqiptarët kemi edhe një histori të paqme, kurre skëmi pushtuar ndonjë popull.

Puna ime me shqipfolësit e Belgjikës zhvillohet kryesisht rreth vektorit të kulturës pasi është, gjithmonë sipas mendimit tim ,një mjet i mrekullueshëm dhe gjithpërfshirës.

Një shkrimtar, një publicist, një përkthyes kërkon te jetë pothuajse për gjithçka i informuar. Kjo ka të bëjë kryesisht me natyrën e personit. Thjesht doja një përgjigje të shkurtër si është Elona nga natyra ?

Nje ish pedagoge imja që më pas më është bërë mike më thotë : “nuk kam parë kurrë një individ si ti që mund të jetë aq kurioz dhe indiferent njëherazi”. Dhe bëhet fjalë për ish pedagogen time të psikologjisë. (qesh)

Dua të them më këtë që jam gjithmonë e mirëinformuar për ato gjera që më interesojnë, por vetëm për ato që realisht me interesojnë.

Çka mendoni mbi gjendjen politike shqiptare në përgjithësi, parë në prizmin Shqipëri-Kosovë dhe trojet e tjera shqiptare?

Si shqiptare mendoj që për Shqipërinë është një shans i madh të rethohet nga shtete e popull shqiptar nëse pyetja juaj konsiton në idenë e Shqipërisë së Madhe.

Sa për gjendjen politike brenda trojeve tona, frika ime më e madhe është shndërrimi i konceptit “bërje politike”” në industri biznesi. Do të ishte nja fatkeqësi për popullin tonë pasi është një popull relativisht i vogël për të ndërtuar një industri të tillë.

Planet e Elonës për të ardhmen, ç fare lexuesit presin nga ju?

Për lexuesit e mij duhen të jenë të sigurtë që do jem gjithmonë e pranishme pranë tyre me gjëra të reja. Por më duhet tu them që duhet pritur edhe ca vite për të patur një best seller nga unë. Realisht e konsideroj veten ende shumë të re për të ju dhënë vetëm letërsisë.

Çfarë konsideroni si suksesin tuaj më të madh?

Keto vitet e fundit të jetës time më kanë vënë në situata që ndoshta as nuk i kam ëndërruar më parë. Kam realizuar apo bërë pjesë në projekte të lakmueshme, kam krijuar kontakte e miqesira me njerër të klasave të larta, kam provuar nga adrenalina e suksesit, nga konforti i luksit …Por suksesi im më i madh kam deshirë të mendoj që është ende rrugës.

Çka ju bën të lumtur më së shumti në jetë?

Ajo që më bën më së shumti të lumtur, është aftësia për të gjetur kohën për tu kënaqur më gjëra të thjeshta.

NJË FLETORE PUNE PËR FËMIJËT TANË NË MËRGIM “TË MËSOJMË SË BASHKU”

March 23, 2013 by dgreca

Nga Sokol Demaku/Suedi/

Këto ditë nënë përkujdesjen e Redaksisë së botimeve të Revitës Dituria në Borås të Suedisë, doli nga shtypi libri i pedagogut dhe mësusit shumëvjeqar në edukimin dhe arsimimin e fëmijëve shqiptar në mërgim Hamdi Arifaj nga qyteti Falkenberg i Suedisë. Ky libër që për mendimin tim është i pari libër i këtij lloj që botohet në mërgatë nga një pedagog dhe mësues mund ta quajmë me plotë fjalën një Fletore pune për shkollarët tanë në mërgim me titull ”Të mësojmë së bashku”, me Redaktor: Rovena Vata, përkujdesjen teknike e punim të kopertinave dhe radhitjen kompjuterike nga: Sokol Demaku, redaktimin letrar nga Ardije dhe Teuta Arifaj, me ilustrimet e punuara per mrekulli nga vet autori Hamdi Arifaj si thash edhe me lartë Botues: Redaksia e revistës “Dituria” Borås- Sued dhe shtypur në teknikë bashkëkohore ne Shtypshkronjën ”Sjuhäradsbygdens Tryckeri AB” Borås-Suedi, në një tirazh fillestar me 300 egzemplar.

Mendoj se mërgata e jonë apo më mirë të them se nxënësit në mërgatën tonë ka kohë që kanë pasur nevojë për një Fletore pune të tillë në menyrë që atyre tu lehtësohet puna në mesimin e Gjuhës amtare dhe përvetsimin e saj. Libri në fjalë është sipas mendimit tim shumë praktik dhe i afërt me fëmijët, mundëson mësuesit dhe fëmijës të ketë një qasje më të drejtëpërdrejtë në problemet e gjuhës, gjeografisë, historisë, muzikës, artit dhe lëndëve tjera mësimore me tematikë nga vendlindja, nga atdheu ynë.

Padyshim se fëmiu këtu me shumë lehtësi do orientohet në lamin mësimore që është para tij dhe me koncepte të qarta atij i sqarohet cdo gjë nga lamitë mësimore të përmendura më lartë kur kemi të bëjmë me gjuhën amtare, historinë apo gjeografinë e atdheut, muzikën apo artin e të parëve tanë.

Duke marrë parsysh numrin e madh të fëmijëve në mërgim, pra shkollarëve atje e duke qenë edhe vet autori mësues apo pedagog i këtyre fëmijëve tanë në mërgim sheh të nevojshme dhe i hynë një punë mjaftë delikate dhe madhore që të botoj një Fletore pune – libër për nxënësit apo shkollarët tanë në mërgim.

Duhet theksuar se një shumicë e nxenësve në mërgim të cilët vijojnë mësimet e gjuhës amtare atje ata hasin në shumë vështirësi gjatë mësimit dhe përvetësimit të lëndës mësimore nga Gjuha amtare. Përmes këtij libri fëmijët do njihen në mënyrë detalje me shumë gjëra të cilatë janë të nevojshme në jetën e përditshme dhe ata do disponojnë me njohuri elementare nga lënda e Gjuhës amtare, njohuri të cilat do tu ofrohen fëmijëve përmes teksteve të përpiluara me mjeshtri nga autorit-mësues i Gjuhës amtare në mërgim dhe përshtatur fëmijëve shkollar në mërgim.

Sot shqiptarët janë të shpërndarë në të katër anët e botës dhe se kanë nevojë edhe për këtë libër mësimor të vecant dhe të thjeshtë i cili u përgjigjet drejtpërdrejt kërkesave të fëmijëve të tyre për të përvetësuar më me lehtësi e në mënyrë të drejtë gjuhën letrare shqipe.

Ky libër synon të plotësoj kërkesën dhe nevojën që nxënësit përmes këtij libri të njihen me gjuhën e gjallë shqipe të ditëve tona, duke e folur dhe shkruar natyrshëm ashtu si e përdorim në jetën e përditshme dhe veprimtarit shoqërore.

Objekt i këtij libri është Alfabeti ynë i bukur, Zanoret dhe bashkëtingëlloret, Shkronjat dyshe, Kafshët ,Drithërta, pemët dhe perimet, Instrumentet muzikore, Njeriu-trupi i njeriut, Mujt e viti, ditët e javës, stinët e vitit, Pjesët e ligjëratës( emri, mbiemri, folja, permeri),Trojet shqiptare, Figura të ndritshme të kombit.

Kjo është një shtytje përpara e qeshtjes së mësimit të Gjuhës amtare në mërgim dhe shpresoj se edhe pedagogë tjerë dhe mësues do angazhohen në këtë drejtim që tu dalin në ndihmë nxënësve tanë në mërgatë.

URIME PAVARËSINË E SHTETI IM!

February 17, 2013 by dgreca

Me shqiptarët e Suedisë në Festën e Pavarësisë së Kosovës/

Nga Sokol Demaku/

Kjo ishte motoja e manifetimeve të mërgimtarëve tanë në perendim më rastin e shenimit të pesëvjetorit të Pvarësisë së Republikës së Kosovës.Kosova shënon nesër 5-vjetorin e pavarësisë, e edhe mërgata është shumë aktive në këtë drejtimNë Kosovë, kanë filluar tashmë kremtimet me rastin e pesë vjetorit të shpalljes së pavarësisë dhe sheshet kryesore janë stolisur me flamuj të Kosovës, ata kombëtarë dhe të shteteve mike. Por edhe mërgata shqiptare ka bërë planet e saja për festimin e kësaj dite të shenuar në histori.

Aktivitetet përfshijnë ekspozita në fotografi nga dita e shpalljes së pavarësisë, koncerte të muzikës popullore nga ansamble të këngëve dhe valleve popullore që janë active në mërgat, turne futbolli, koncerte për fëmijë.

Kështu ishte edhe në përnedim të Suedisë në qytetine vogël dhe pitoresk Skene ku jeton dhe vepron një numër i kosniderushëm i bashkëkombasve tanë.Këtu në sallën e shkollës fillore të këtij qyteti ishin tubuar bashkëkombas tanë nga të katër anët e suedisë perendimore për të kujtua dhe festua pesë vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë së vendit tonë Republikës së Kosovës. Ishte një festë familjare, ku fjalën e rastit e mbajti mësusi i Gjuhës shqipe dhe njëherit sekretar i qendrës Kulturore “Dardania” nga qyteti Skene, Haki Gashi, i cili prezentoj me fakte të arriturat e Shetit tonë por njëherit përmendi edhe ndihmën dhe aktivitetet e mërgimatarëve në ketë drejtim që nuk janë dhe të vogla.

Salla dhe ambienti ku mbahej manifestimi ishin stolisur me flamuj shtetor e kombëtar si dhe të shtetit nikoqir ku bashkekombasit tanë jetonë dhe veprojnë.

Nga ana e Kryesisë së QK ”Dardania” u dhuruan dhe shperblyen me temirët në aktivtete e tyre kulturore gjate vitit, ndersa Redaksia e botimeve e revistës “Dituria” nga Borås për fëmijët e këtushëm kishte siguria dhe u ndau libra me rastin e festës së pavarësisë.

Të pranishmit i argëtoi gjatë tërë kohës me zërine tij magjik Azizi dhe orkestrëne tij simpatike, i cili në këto treva është shumë i njohur me këngën e tij të adhuruar nga mërgimatrët shqiptar.