Sokol Paja – Page 81 – Dielli

4 FILMA SHQIPTARË KONKUROJNË PËR TROFE NË NEW YORK

September 3, 2020 by dgreca

Shkruan: Sokol PAJA – DIELLI-

Katër filma të katër prej regjizorëve Shqiptarë janë vlerësuar lart nga juria e Festivalit të Filmit “New York True Venture Film Festival – NYTVFF” dhe janë nominuar në kategori si: montazhi, të drejtat e njeriut, filmi eksperimental, fëmija aktor, romanca, regjia më e mirë etj. Këta janë filmat dhe regjizorët e vlerësuar më lart nga juria dhe të nominuar: “RRUGA” me regji të Besim Ugzmajlit; “LUGATKA” me regji nga Altin Sulaj; “Një Dashuri” nga regjizori Viron Roboci; si dhe “VULA” e regjizorit Valmir Tertini. Për shkak të Pandemisë globale, në 6 Shtator në orën 15:00 do shfaqen në faqen e festivalit në Facebook (facebook.com/NYTVFF) videot prezantuese të filmave të nominuar dhe do të përgëzohen artistët që kanë fituar çmime në kategoritë përkatëse.

ANËTARËT E JURISË

Juria e New York True Venture Film Festival ka bërë vlerësimin e filmave të ndarë nga tre filma në 24 kategori. Puna e jurisë ka qënë voluminoze dhe transparente, ndërsa një pjesë e filmave kanë një diferencë shumë të ngushtë pikësh mes tyre. Dhjetë anëtarët e jurisë janë profesionistë të suksesshëm në fushat e tyre respektive të artit. Tre prej tyre janë me origjinë Shqiptare:

GJILBERTA LUCAJ COHEN është një profesioniste e muzikës dhe mësuese e violincelit si dhe një aktore e talentuar.

ADRIATIK BERDAKU është një drejtor fotografie me shumë çmime dhe me një eksperiencë 25 vjeçare në këtë fushë, një pjesë të së ciles në radiotelevizionin Italian.

GEORGIOS BENO s’ka 2 vjet që ka mbaruar St. John’s University për Film dhe Televizion dhe ka punuar në disa filma dhe seriale, ndersa ka asistuar dhe mjeshtrin e njohur të fotografisë zotin Fadil Berisha. Përsa i përket pjesës Amerikane të jurisë, ata janë gjithashtu profesionistë të shquar në fushat e tyre.

ALEXA SERVODIDIO është një aktore,prezantuese në emision e saj në radio, psikiatre, dhe autore librash.

JOE ËOOLEY është një aktor profesionist i cili shërben në Shtetin e New York_ut dhe Komitetin Kombetar të SAG-AFTRA (Screen Actors Guild – American Federation of Television & Radio Artists).

JOSH SHULL është skenarist, producent, dhe menaxher i vendeve të xhirimit i cili ka punuar për kompani të mirënjohura produksioni si: Viacom Media Network, VH1, HBO, NBC studios etj.

MARDIG BIDANIAN është anëtar i bordit drejtues të Montreal International Wreath Award Film Festival (MIWAFF)që prej vitit 2015 dhe anëtar jurie që prej vitit 2017, si dhe asistent në produksion filmi.

WILHELM LEWIS është një aktor dhe model që është shfaqur në filma përkrah aktorëve të njohur si Queen Latifa, Denzel Washington, Alan Kingetj.

VANESSA KING është producente dhe profesoreshë skenaresh në New York dhe Londër. Ajo ka fituar disa çmime duke perfshirë AMPAS/Oscar’s Nicholl Screenwriting Fellowship dhe Sony Worldwide Entertainment’s Emerging Filmmaker Program (TV Series), ndërsa prej shumë vitesh është asistentja e aktores së njohur Julianne Moore.

JON RUSSELL CRING është regjizor dhe producent me 13 çmime nga festivale të akredituara në IMDB (Internet Movie Data-Base). Ai ka qënë regjizori dhe producenti i qindra projekteve vetëm në 10 vitet e fundit.

EDICIONI I PARË I “NEW YORK TRUE VENTURE FILM FESTIVAL”

Më 6 shtator në orën 15.00 live në faqën e FB të New York True Venture Film Festival do të bëhet edhe ndarja e çmimeve. Në NYTVFF u konkurua në disa zhanre si film me metrazh të shkurtër, të gjatë, dokumentarë, video muzikore etj dhe prurjet kanë qenë të shumta në numër dhe realizime të shkëlqyera. Dokumentari i prezantuar nuk është vetëm historik, biografik, ose që kanë të bëjnë me një temë të caktuar por vijnë disa dokumentarë me tematikë natyrën dhe burimet nënujore saqë mrekullia e kameras të përdorur nën ujë, vërtet të magjeps e të lë pa frymë.

FESTIVALI I FILMIT NJË MARKË SHQIPTARE

Ky është një festival që bëhet nga shqiptarët, pasi vetë organizatorët janë shqiptarë dhe pjesë e jurisë janë shqiptarë ndaj në thelb ky festival është një ngjarje shqiptare. Sa më shumë aktivitete të ketë shqiptare, sa më të mirëorganizuar të jenë shqiptaërt aq më mirë e më fort nxjerrim në dritë vlerat tona si popull. Sa më të shumë organizatat,sa më shumë biznese, sa më shumë aktivitete artistike, aq më shumë identitet dhe pasuri kombëtare.

BUJAR ZELA: ARTI SI NJË PROCES KËRKIMI I GJYSMËS TJETËR TË JETËS

September 3, 2020 by dgreca

Piktori Bujar Zela rrëfim ekskluziv nga Viena për Diellin e VATRËS – New York, në një intervistë dhënë gazetarit Sokol PAJA. –

ARTI SI EDUKIM DHE ZHVILLIM I AFTËSIVE KRIJUESE

Arti është një ushqim shpirtëror që ushqen çdo njeri dhe aspiron ato në jetën e përditshme, edukohet tek njerëzit frymëzimi, guximi dhe iniciativa. Dinjiteti dhe individualiteti janë veti të njerëzve të mëdhenj, por nëpërmes artit artisti mundohet të personifikojë individualitetin dhe stilizimin e tij në mënyrë që të depërtojë tek publiku. Tek pikturat dhe grafikat e mia shumë piktorë kolegë dhe njerëz të thjeshtë dashamirës të artit e kanë cilësuar artin tim autokton dhe kjo është një meritë për një krijues, pra të jesh vetvetja.

NË KËRKIM TË GJYSMËS TJETËR TË JETËS

Piktura dhe arti arrijnë zhvillimin e aftësisë artistike duke punuar dhe kërkuar gjithë kohen. Gjysmën e jetës piktorët e kalojnë vetëm në studiot e tyre duke punuar dhe studiuar. Një pedagog i piktures më ka thënë është 10% talent dhe 90% punë sepse vetëm nëpërmjet punës vjen frymëzimi e talenti dhe arrin nivelin artistik cilësor që kërkon. Kjo varet dhe nga perceptimi i krijuesit dhe rrymave të ndryshme që dëshiron. Mesazhet e forta artistike më frymëzojne, jeta e përditeshme njerëzore, ngacmimet shpirtërore të njerëzve të punës që mundohen të sigurojnë jetën e përditeshme dhe të ndershme në familjet e tyre, punëtori në fushë, malësori në mal me bageti, ajo nëna që shet zarzavate të mbjellë vetë me aq mundim dhe mundohet të sigurojë familjen, edhe një lyps me qenin e tij për të mbijetuar që të fitojë ndonjë qindarkë. Këto janë motivet më të dashura të jetës sime që më bëjnë të shpërthej dhe ti punoj në studio. Natyra është mësuesi më i mirë. Vjeshta me ngjyrat e saj të vlorijta dhe deti me madhështinë e tij. Një portret të nënës time që më rriti me aq mundim me napën e bardhë mbi kokë dhe thinjat e bardha që është një realitet i kohës së shumë vuajtur, kisha nderin që u ekspozua në ekspoziten e jubileut të 100 vjetorit të Tiranës.

ZOTI, NJERIU, NATYRA

Çdo krijues ka individualitetin e tij. Ai paraqet nëpërmjet ngjyrës apo vizatimit ekspresivitetin dhe koloritin e tij. Unë jam gjithmonë optimist në pikturë dhe në jetë dhe këtë e paraqes sipas imazhit tim si psh: tek peisazhet apo portretet dominon ngjyra e kuqe dhe blu, ku e kuqja tregon gjithmonë optimizëm dhe dashuri ndërsa ngjyra blu tregon shpresë. Ka raste që paraqes hidherim dhe deshpërim dhe përdor ngjyrën e zezë me sfumaturen e saj.

Me emrin Zot unë perceptoj gjithësinë, drejtësinë, dashurinë e njerëzve me njëri tjetrin, ndershmërinë, bujarinë, sinqeritetin dhe humanizmin. Kjo më ka shoqëruar gjithë jetën sepse pa emrin Zot nuk kisha këto hapësira dhe aspirata të artit tim dhe unë prandaj i dedikohem Zotit për arritjet e mia deri tani në art dhe në jetë. Në vitin 1990 kur emigruan shumë shqiptarë për një ekonomi më të mirë, kisha pikturuar portretin e Jezusit si prijës i rrugëtimit dhe ashtu ndodhi dritë ma bëri gjithë udhëtimin.

ARTI SI MJET PËR TË LUFTUAR DIKTATURAT

Arti ka qënë dhe është një mjet për të luftuar sistemin sidomos atë diktatorial që e përjetuam kur merrnim pjesë në ekspozitë kombëtare ku tematikat kanë qënë të kufizuara dhe intepretimi i ngjyrave i kursyer sepse ndoshta shpërndan rrymë dekadente. Si në poezi, muzikë, skulpturë edhe arti figurativ është një armë e fuqishme kundër diktatures por kjo varet nga niveli i popullit, mënyra si e percepton dhe frymëzon popullin. Mendimi im është që arti është një reaksion revolucioni kundër mendimit dhe idesë së diktatures dhe fjala e lirë është forcë e madhe njerëzore frymezimi për të gjithë.

KUSH ËSHTË PIKTORI BUJAR ZELA

Bujar Zela ka lindur në Tiranë 30.1.1956. Ka mbaruar shkollen Artistike “Jordan Misja” në Tiranë, ka marrë pjesë në shumë ekspozita vetjake dhe kombëtare në galerinë e Arteve në Tiranë. U largua nga Shqipëria në vitin 1991 në Austri në Vienë, qytet në të cilin punon dhe jeton duke u marrë me pikturën më vehte, aty ku lindi arti, frymëzimi dhe tradita e tij kombëtare. Natyra ështe mësuesi më i mirë për të, perla e gjithçkaje, por jo ti besosh e të bëhesh skllav i saj, por shpirti i artistit të vërtetë di të përceptojë ndjenjat krijuese. Një tjetër gjini e frymëzimit artistik është grafika e cila i ngjall emocione dhe e frymëzon për krijimtari dhe teknika të reja me kontrastin e thellë bardhe e zi. Forma, natyra dhe ekspresiviteti i hedhur ne Telajo. Pikturat e Bujar Zelës shikohen, flasin dhe ndihen si ai. Bujar Zela ka hapur ekspozita në Tiranë në vitet 1973, 1985, 1986, 1990. Ndërsa në Vienë dhe Tiranë në vitet 1995, 2005, 2009, 2010, 2012, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020.

SHQIPONJAT SJELLIN SHKENCËN NË SHQIP

September 2, 2020 by dgreca

Shkruan: Sokol PAJA – DIELLI-

25 MJEKË DHE PUNONJËS SHKENCORË SHQIPTARË BOTIM SPECIAL ANTI-COVID –

Të ndodhur përpara një periudhë të vështirë, ku projeksionet më serioze janë duke dëftuar një rritje potenciale të rasteve në muajt në vazhdim, ekipi Anti-COVID-19 i HEDA Albania , tashmë i zgjeruar me më shumë 25 anëtarë, nga më shumë se 35 institucione, spitale, organizata kërkimore shkencore, akademike, klinike dhe epidemiologjike (brenda dhe jashtë Shqipërisë), sjell për profesionistët shqipfolës të shëndetit për herë të parë një përditësim shkencor të standartit më të lartë dhe me peer-review në shqip, me mbi 50 ilustrime dhe skema sqaruese, tabela, projeksione dhe algoritme klinike, për të mbështetur profesionistët shqifolës të shëndetit. Ky botim vjen me një mesazh të dedikuar nga anëtarja e Komitetit Teknik-Shkencor Anti-COVID-19 të Qeverisë Italiane Prof. Dr. Giovannella Baggio.

STUDIMI “PËRTEJ MUSHKËRISË”

Kjo punë është realizuar pas shqyrtimit të kërkesave që kanë ardhur në adresën tonë gjatë kësaj periudhe 3 mujore dhe pas nëj konsultimi aktiv me anëtarë të personelit shëndetësor shqipfolës. Si rrjedhojë ekipi i zgjeruar Anti-COVID i HEDA Albania, ka realizuar këtë sintetizim të më shumë se 500 hulumtimeve shkencore dhe ka botuar një ‘Përditësim shkencor me temë gjithpërmbledhëse ‘PËRTEJ MUSHKËRISË’: një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19’. Përtej mushkërisë: Një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19. Qëllimi i këtij dokumenti është përmbledhja sa më e përshtatshme dhe e saktë e evidencave të disponueshme aktualisht, në mënyrë që t’i vihet në ndihmë dhe në dispozicion profesionistëve dhe asaj pjese të publikut që është e interesuar për informacion e përditësim të detajuar shkencor të bazuar në evidenca. Këtu ofrohen ‘mjete’ praktike për epidemiologjinë, gjurmimin, terapinë, dhe evidencat më të fundit shkencore mbi menaxhimin e pacientit nga burimet më të përshtatshme dhe besueshme, si dhe nga komunikime aktive me profesionistët dhe institucionet ku një pjesë e ekipit të HEDA është duke ushtruar veprimtarinë kërkimore, epidemiologjike apo klinike. Ky dokument është realizuar pa mbështetje financiare të institucioneve nga brenda apo jashtë Shqipërisë. Të gjithë autoret nuk kanë asnjë konflikt interesi. E gjitha është realizuar nga një bashkëpunim i pashembullt i profesionistëve e shkencëtarëve Shqiptar nga e gjithë bota.

STUDIMI I RI

“Përtej mushkërisë: Një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19”. Ekipi i zgjeruar i HEDA Albania sjell për të gjithë profesionistët shqipfolës përditësimin e 8-të shkencor me një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19 . Për realizimin e këtij dokumenti janë sintetizuar më shumë se 500 hulumtime shkencore. Ky botim prej 112 faqesh përbëhet nga shtatë elementë integral si vijon: Udhëzues mbi epidemiologjinë dhe klinikën e COVID-19, Konsiderata sistemike patologjike për pacientët me kushte shëndetësore ekzistuese dhe COVID-19, Pasqyra praktike për praktikën epidemiologjike dhe klinike, Konsiderata të terapive aktuale, Përmbledhje të hulumtimeve që konfirmojnë manifestimet sistemike të COVID-19, Ilustrime përmbledhëse në shqip, Vizion për të ardhmen e shëndetit publik në Shqipëri.

KUSH JANË SHKENCËTARËT SHQIPTARË QË PËRGATITËN STUDIMIN

Ekipi i zgjeruar i HEDA Albania që solli për të gjithë profesionistët shqipfolës përditësimin e 8-të shkencor me një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19 me titull: “Përtej mushkërisë: Një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19” janë: Erand LLANAJ, MPH, MSc, PhD (c), Denisa BACI, PhD, Aldi PUPULEKU Phd, Julia DARAGJATI PhD, Mirela KUKA PhD, Livia TEPSHI PhD,Teuta MUHOLLARI, MPH, MSc, PhD (c), Ina MEXHITAJ, PhD, Irma KUKA MSc, Aseda TENA MSc, PhD (c), Lisiena HYSENAJ MSc, PhD, Novruz CAUSHAJ MD, MSc, Edvin ZEKAJ MD, Geriolda TOPI MD, PhD (c), Ambra HYSKAJ MPH, MSc, PhD (c), Rigers GJYLI MD, , Hamëz GACAFERI, MD, DPhil (c), Drieda ZAÇE, MD, MSc, PhD (c), Ilda HOXHAJ, MD, MSc, PhD (c), Eriona HETA, MSc, PhD, Meri LUKA MD, Bledi MASATI MD, Nertil PETRO MD, Genada SINANI, PhD, dhe Gentian MUSA,PhD.

PROF. DR. SAMI HAXHIBEQIRI, HISTORIA E VEÇANTË E KIRURGUT TË PARË SHQIPTAR NË ISH-JUGOSLLAVI

September 2, 2020 by dgreca

Nga Sokol PAJA – DIELLI-

Prof. Dr. Ilirijana Haxhibeqiri – Karabdić, Shefe e Kardiokirurgjisë në Qendrën Klinike Universitare të Sarajevës në një rrëfim të ndjerë për të atin e saj.

Prof. Dr. Sami Haxhibeqiri është një ndër personalitetet më të shquara të mjekësisë shqiptare. Sukseset e mjekësisë në Kosovë në përgjithësi, sidomos fushën e kirurgjisë, në veçanti, janë të të lidhura me emrin e tij. Ai ishte njëri ndër themeluesit dhe mësimdhënësit e parë shqiptarë në Kosovë. Kuadri i mesëm dhe i lartë mjeksor është produkt i angazhimit dhe punës profesionale të tij.

Prof.Dr.Sami Haxhibeqiri u lind më 7 qeshor 1933, në Mitrovicë në një familje bujare e arsimdashëse. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa shkollimin e mesëm në Prishtinë. Studioi në Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Shkupit, ku u diplomua në nëntor 1959. Më 7 nëntor të vitit 1965, kreu specializimin nga lëndën e Kirurgjisë së përgjithshme në Beograd. Është kirurgu i parë shqiptar në ish-Jugosllavi. Si specialist i Kirurgjisë së përgjithshme, në vitin 1968, emërohet kryeshef i parë shqiptar i një reparti mjekësor në institucione spitalore në Kosovë. Ishte kryeshefi i parë shqiptar i kirurgjisë në spitalin e përgjithshëm të Mitrovicës. Në vitin shkollor 1963/64, kur u hap paralelja e parë me mësim në gjuhën shqipe në Shkollën e Mesme për Infermierë, Dr. Sami Haxhibeqiri emërohet edhe mësimdhënës, ku ligjëron disa lëndë profesionale si: Anatomi, Fiziologji, Patologji, Patofiziologji, Interno, Kirurgji. Në këtë institucion të mesëm arsimor ka punuar disa vite me radhë. Për arsye të vullnetit të pashoq dhe dëshirës për aftësim të mëtejshëm profesional në Kirurgjinë Torakale, shkon për specializim në Kamenicë të Sremit, ku gjatë viteve 1968-1970 punoi me profesorët me të shquar të ish-Jugosllavise: Prof. Dr. Ivan Fajgel, Doc. Ervin Ginsberg etj. Vlen të theksojmë se në spitalin e Kamenicës së Sremit Dr. Sami Haxhibeqiri ishte i pari shqiptar, i cili ka bërë operacion të suksesshëm në zemër të hapur. Aftësimin profesional në këtë fushë e vazhdoi në Akademinë Ushtarake – VMA në Beograd tek Akademiku i mirënjohur Prof. dr. Isidor Papa. Në 1972, kreu specializimin e dytë, atë të Kirurgjisë Torakale dhe bëhet Kirurgu i Parë shqiptar në fushën e Kirurgjisë Torakale në ish-Jugosllavi. Njëkohësisht ishte në timin e parë të kirurgëve të cilët operonin zemrën në ish-Jugosllavi. Në vitin 1970 zgjidhet si ligjërues në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë dhe është një ndër themeluesit e Universitetit të Prishtinës-Fakultetit të Mjekësisë. Në vitin 1973, emërohet drejtor i Spitalit Rajonal të Mitrovicës. Siç theksuam më lart, që nga paslufta (1945), ishte drejtori i parë shqiptar në një institucioni shëndetësor. Deri në vitin 1980, sa ishte drejtues i Spitalit të Mitrovicës, në saje të angazhimit të pashoq, struktura e punonjësve ka ndryshuar, pra u rrit dukshëm numri i punonjësve shqiptarë në këtë institucion (mjekë, motra medicinave etj.). Gjatë kësaj periudhe Prof. Dr. Samiu krijoi plejadën e parë të kirugëve shqiptarë që kanë kryer Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë duke ju dhënë specializime dhe duke i aftësuar profesionalisht. Gjatë kohës sa ka punuar si kirurg dhe pedagog, ka publikuar mbi 45 punime profesionale-shkencore në vend dhe në botë, ishte laureat i shpërblimeve më të larta shtetërore nga presidenti Josip Broz Tito, ku ka përfaqësuar Kosovën në kongreset e kirurgjisë në nivel ndërkombëtar me kumtesa shkencore nga fusha i kirurgjisë së përgjithshme edhe asaj torakale, si: në Moskë, në Zhenevë, në Paris, në San Francisko, në Pekin, në Tokio, në Amsterdam, në Honolulu etj. Në vitin 1989, Dr. Sami Haxhibeqiri ishte njëri ndër nënshkruesit e peticionit të 215 intelektualëve shqiptarë të Kosovës. Në vitit 1990, u përjashtua nga puna- Klinika per Kirurgji Torakale si i pari punonjës i Qëndrës Klinike Universitare në Prishtinë. Gjatë periudhës që ka punuar në Shkollën e Mesme të Mjekësisë në Mitrovicë kanë diplomuar qindra maturante (infermieri e mami), ndërsa gjatë punës si profesor në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë, 1127 studentë, përkatësisht mjekë, e kanë dhënë para tij provimin nga lëndën e kirurgjisë. Si mësimdhënës në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë, ai ka lënë gjurmë të pashlyeshme dhe shumë të thella. Shumë suksese në këto institucione janë të lidhura me emrin e tij. Prof.Dr.Sami Haxhibeqiri ka dhënë ndihmën e tij profesionale, kombëtare, humanitare e patriotike në të gjithë Kosovën. Ishte i pari specialist kirurg që shkoi në Drenicë dhe Shalë të Bajgorës për ta ndihmuar popullatën, duke iu ofruar shërbime mjekësore atyre dhe ushtarëve të UÇK-së. Prof. Dr. Sami Haxhibeqiri ishte fitues i shumë dekoratave, medaljeve dhe mirënjohjeve në nivel federativ për kontribut të dhënë shkencës dhe shëndetësisë në ish-Jugosllavi. Pas vdekjes Fakulteti i Mjekësisë në Prishtinë ka themeluar çmimin për Etikë Mjekësore që mban emrin e tij. Kuvendi Komunal i Mitrovicës disa herë e ka dekoruar me mirënjohje për veprën jetësore të tij. Është vendosur pllaka në vendin ku gjatë viteve ’90 ishte themeluar dhe ka vepruar ordinanca popullore“Dr. Sami Haxhibeqiri”. Spitali Rajonal i Mitrovicës është pagëzuar me emrin e këtij kirurgu të mirënjohur, kirurgut të parë shqiptar të Kosovës, të pishtarit të mjekësisë kosovare “Dr. Sami Haxhibeqiri”, të mësimdhënësit të devotshëm të arsimit të mesëm e universitar në Kosovë. Prof. Dr. Sami Haxhibeqiri për kontributin e tij të vyer për kombin shqiptar është shpallur edhe Deshmor i Kombit.

NGA GJERMANIA FLET PER DIELLI DR.ERMAL XHAHO

September 1, 2020 by dgreca

Dr. Ermal Xhaho mjek specialist Otorinolaringolog dhe kirurgji plastike/estetike të fytyrës rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, Gjermaninë në përballje me Covid-19 dhe pasojat në ekonomi, turizëm dhe shëndetin mendor të popullsisë. Ndër të tjera Dr. Ermali analizon edhe sfidën e Shqipërisë përballë pandemisë globale.

Me Dr. Ermal Xhaho bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

SHQIPËRIA DHE BETEJA NDAJ COVID SIPAS DR.ERMAL XHAHO

Shqipëria ka qenë ndër vendet më të kujdesshme përsa i përket masave të marra në fillim edhe pse këto masa nuk ishin shumë demokratike. Me shifrat në rritje mendoj se tashmë po bëhet përsëri një problem global. Një trend në rritje po vërejmë kudo. Shqipëria kapi dy ekstreme, masa drastike për karantinen dhe “harresën“ e përmbajtjes të masave në ditët e sotme. Por gjithësesi nuk është e drejtë të hedhim sytë nga Shqipëria gjithmon me fjalët gabime apo të qënit kritik ndaj saj. Mendoj që komiteti i eksperteve u referohet sugjerimeve globale dhe nuk mund të flas për një gabim, përkundrazi i përgëzoj të gjithë stafin shëndetësor që pavarsisht kushteve apo vështiresive në sistem, ja kanë arritur të shmangin kolapsin. Ndjehem krenar dhe shumë i lumtur për arritjet e tyre.

COVID-19 NË GJERMANI, SHQIPTARËT NË DUSELDORF

Përsa i përket situatës në Gjermani nuk do ndalem shumë sepse tashmë siç ju kanë informuar dhe kolegët e mi në Gjermani gjendja është e qetë, pavarësisht kësaj të qënit “standby“ tashmë të shoqëron në rutinën e përditshme. Kujdesi i qytetarit ngelet gjithnjë i lartë. Shifrat e infeksioneve të reja në Düsseldorf në krahasim me qytetet e tjera të mëdha në Gjermani nuk janë heterogjene dhe variojnë çdo javë. Për shkak të situatës dhe mungesës së mbledhjeve të unioneve të ndryshme edhe informacionet brenda komuniteteve janë të pakta. Ndërsa nga ana e statistikave nuk kemi statistika të mirëfillta për komunitete të caktuara. Nga eksperienca ime, komuniteti shqiptar këtu nuk ka pasur rritje të infeksioneve të reja, theksoj këtu që ndër të infektuarit mes shqiptarëve ka pasur kryesisht brenda stafit mjekësor që statistikisht shpjegohet me ekspozicionin e lartë ndaj virusit në punë sesa përkatësisht me komunitetin.

PASOJAT E COVID NË EKONOMINË, TURIZMIN DHE SHËNDETIN MENDOR NË GJERMANI

Pandemia si në çdo vend të botës ka dhënë dhe në shtete shumë të fuqishme ekonomike pasoja të rënda. Një numër i konsiderueshem biznesesh ka zgjatur oraret me punë të pjesshme deri në fund të vitit madje deri në 2021. Ecuria stabile e tregut imobiliar pritet të ketë luhatje brenda muajve në vazhdim. Liria dhe kontakti social është çelësi kryesor i shëndetit mendor. Duke ditur që ekzistojnë ende frika dhe kufizimet, preket edhe shëndeti mendor. Gjermaninë e karakterizon puna dhe udhëtimet ndërkombëtare në kohën e lirë. Paralajmërimi për udhëtime ka ulur ndjeshëm udhëtimet jashtë vendit, ndërsa në anën tjetër kemi një rritje të turizmit sidomos në Gjermaninë veriore. Mobiliteti në krahasim me vitin e kaluar është ende më i vogël por shpejtësia e rikuperimit është më e lartë. Megjithatë të dhënat kartografike nuk janë homogjene në të gjithë Gjermaninë.

BETEJA NDAJ COVID-19 DHE PËRJETIMET SI MJEK NË FRONTIN E SË KEQES

Si kundër pandemitë e SARS-CoV 2003 dhe MERS-CoV 2012 ky virus është më infeksioz dhe replikohet jashtëzakonisht mirë në fyt dhe në hundë. Ndërkohë që gripi sezonal ka vdekshmërine 0,1-0,2%, COVID-19 arrin sipas të dhënave të deritanishme 0,8%. Siç e kam përmendur më parë, doktoret Otorinolaringologë për shkak të llojit të egzaminimit fizik (hundë, gojë, fyt) kanë një ekspozim shumë të lartë ndaj Coronavirusit dhe paraqesin rrezik serioz ndaj infeksionit. Sidomos egzaminimi me endoskop ndodh në vendin më të lartë të replikimit të virusit. Një egzaminim i tillë shpesh shoqërohet dhe me një reflex kollitjeje. Një simptomë shumë interesante për mjekët ORL është çregullimi i nuhatjes. Pra një pacient pa simptoma të tjera dhe çregullim nuhatjeje papritmas është pacient i mundshëm i infektuar. Edhe spektri i operacioneve ka një rrezik shumë të lartë. Përsa i përket operacioneve plastike/estetike të planifikueshme numri është ulur ndjeshëm. Ka qenë thelbësore për ne të tregohemi të përgjegjshëm që të minimizojmë sa të mundemi përhapjen e virusit.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Si fillim përshëndes diasporën dhe veçanërisht lexuesit e gazetës “Dielli” dhe një mirënjohje për punën tuaj intensive në këtë kohë pandemie. Jam krenar që kjo situatë na ka njohur me arritjet e shqiptarëve në të gjithë botën dhe gjithësecili ka dhënë kontributin maksimal në mënyrën e vet. Mesazhi im për lexuesit e gazetës “Dielli“ dhe diasporën në USA është që të vazhdojmë të mos jemi egoistë, të informohemi sa më shumë dhe të fokusohemi në fakte dhe jo në teori konspirative. Përgjegjësia dhe solidariteti na takon të gjithëve. Me ruajtjen e distancimit social, me masat higjenike dhe mbajtjen e maskave ne fitojmë kohë dhe njohuri. Mos të harrojmë që deri tani në këtë betejë kjo është arma jonë më e fuqishme kundër virusit.

KUSH ËSHTË DR. ERMAL XHAHO

Dr. Ermal Xhaho është mjek specialist Otorinolaringolog dhe kirurgji plastike/estetike të fytyrës. Studimet e larta i ka kryer në Gjermani në “Friedrich Ëilhelm Universität” në Bonn dhe jeton në Gjermani që prej vitit 2005. Pas diplomimit ka punuar si mjek ORL në Spitalin Universitar Ëitten Herdecke “St. Joseph” në Hagen dhe që prej vitit 2017 në “Schön Klinik” në Düsseldorf. Krahas punëve të shumta vullnetare gjatë studimeve dhe përfaqësues i komitetit të huaj në parlamentin studentor, është drejtues i shoqatës së mjekeve shqiptarë në Gjermani për Landin e Nordrhein-Ëestfalen.