Sokol Paja – Page 84 – Dielli

BUJAR ZELA: ARTI SI NJË PROCES KËRKIMI I GJYSMËS TJETËR TË JETËS

September 3, 2020 by dgreca

Piktori Bujar Zela rrëfim ekskluziv nga Viena për Diellin e VATRËS – New York, në një intervistë dhënë gazetarit Sokol PAJA. –

ARTI SI EDUKIM DHE ZHVILLIM I AFTËSIVE KRIJUESE

Arti është një ushqim shpirtëror që ushqen çdo njeri dhe aspiron ato në jetën e përditshme, edukohet tek njerëzit frymëzimi, guximi dhe iniciativa. Dinjiteti dhe individualiteti janë veti të njerëzve të mëdhenj, por nëpërmes artit artisti mundohet të personifikojë individualitetin dhe stilizimin e tij në mënyrë që të depërtojë tek publiku. Tek pikturat dhe grafikat e mia shumë piktorë kolegë dhe njerëz të thjeshtë dashamirës të artit e kanë cilësuar artin tim autokton dhe kjo është një meritë për një krijues, pra të jesh vetvetja.

NË KËRKIM TË GJYSMËS TJETËR TË JETËS

Piktura dhe arti arrijnë zhvillimin e aftësisë artistike duke punuar dhe kërkuar gjithë kohen. Gjysmën e jetës piktorët e kalojnë vetëm në studiot e tyre duke punuar dhe studiuar. Një pedagog i piktures më ka thënë është 10% talent dhe 90% punë sepse vetëm nëpërmjet punës vjen frymëzimi e talenti dhe arrin nivelin artistik cilësor që kërkon. Kjo varet dhe nga perceptimi i krijuesit dhe rrymave të ndryshme që dëshiron. Mesazhet e forta artistike më frymëzojne, jeta e përditeshme njerëzore, ngacmimet shpirtërore të njerëzve të punës që mundohen të sigurojnë jetën e përditeshme dhe të ndershme në familjet e tyre, punëtori në fushë, malësori në mal me bageti, ajo nëna që shet zarzavate të mbjellë vetë me aq mundim dhe mundohet të sigurojë familjen, edhe një lyps me qenin e tij për të mbijetuar që të fitojë ndonjë qindarkë. Këto janë motivet më të dashura të jetës sime që më bëjnë të shpërthej dhe ti punoj në studio. Natyra është mësuesi më i mirë. Vjeshta me ngjyrat e saj të vlorijta dhe deti me madhështinë e tij. Një portret të nënës time që më rriti me aq mundim me napën e bardhë mbi kokë dhe thinjat e bardha që është një realitet i kohës së shumë vuajtur, kisha nderin që u ekspozua në ekspoziten e jubileut të 100 vjetorit të Tiranës.

ZOTI, NJERIU, NATYRA

Çdo krijues ka individualitetin e tij. Ai paraqet nëpërmjet ngjyrës apo vizatimit ekspresivitetin dhe koloritin e tij. Unë jam gjithmonë optimist në pikturë dhe në jetë dhe këtë e paraqes sipas imazhit tim si psh: tek peisazhet apo portretet dominon ngjyra e kuqe dhe blu, ku e kuqja tregon gjithmonë optimizëm dhe dashuri ndërsa ngjyra blu tregon shpresë. Ka raste që paraqes hidherim dhe deshpërim dhe përdor ngjyrën e zezë me sfumaturen e saj.

Me emrin Zot unë perceptoj gjithësinë, drejtësinë, dashurinë e njerëzve me njëri tjetrin, ndershmërinë, bujarinë, sinqeritetin dhe humanizmin. Kjo më ka shoqëruar gjithë jetën sepse pa emrin Zot nuk kisha këto hapësira dhe aspirata të artit tim dhe unë prandaj i dedikohem Zotit për arritjet e mia deri tani në art dhe në jetë. Në vitin 1990 kur emigruan shumë shqiptarë për një ekonomi më të mirë, kisha pikturuar portretin e Jezusit si prijës i rrugëtimit dhe ashtu ndodhi dritë ma bëri gjithë udhëtimin.

ARTI SI MJET PËR TË LUFTUAR DIKTATURAT

Arti ka qënë dhe është një mjet për të luftuar sistemin sidomos atë diktatorial që e përjetuam kur merrnim pjesë në ekspozitë kombëtare ku tematikat kanë qënë të kufizuara dhe intepretimi i ngjyrave i kursyer sepse ndoshta shpërndan rrymë dekadente. Si në poezi, muzikë, skulpturë edhe arti figurativ është një armë e fuqishme kundër diktatures por kjo varet nga niveli i popullit, mënyra si e percepton dhe frymëzon popullin. Mendimi im është që arti është një reaksion revolucioni kundër mendimit dhe idesë së diktatures dhe fjala e lirë është forcë e madhe njerëzore frymezimi për të gjithë.

KUSH ËSHTË PIKTORI BUJAR ZELA

Bujar Zela ka lindur në Tiranë 30.1.1956. Ka mbaruar shkollen Artistike “Jordan Misja” në Tiranë, ka marrë pjesë në shumë ekspozita vetjake dhe kombëtare në galerinë e Arteve në Tiranë. U largua nga Shqipëria në vitin 1991 në Austri në Vienë, qytet në të cilin punon dhe jeton duke u marrë me pikturën më vehte, aty ku lindi arti, frymëzimi dhe tradita e tij kombëtare. Natyra ështe mësuesi më i mirë për të, perla e gjithçkaje, por jo ti besosh e të bëhesh skllav i saj, por shpirti i artistit të vërtetë di të përceptojë ndjenjat krijuese. Një tjetër gjini e frymëzimit artistik është grafika e cila i ngjall emocione dhe e frymëzon për krijimtari dhe teknika të reja me kontrastin e thellë bardhe e zi. Forma, natyra dhe ekspresiviteti i hedhur ne Telajo. Pikturat e Bujar Zelës shikohen, flasin dhe ndihen si ai. Bujar Zela ka hapur ekspozita në Tiranë në vitet 1973, 1985, 1986, 1990. Ndërsa në Vienë dhe Tiranë në vitet 1995, 2005, 2009, 2010, 2012, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020.

SHQIPONJAT SJELLIN SHKENCËN NË SHQIP

September 2, 2020 by dgreca

Shkruan: Sokol PAJA – DIELLI-

25 MJEKË DHE PUNONJËS SHKENCORË SHQIPTARË BOTIM SPECIAL ANTI-COVID –

Të ndodhur përpara një periudhë të vështirë, ku projeksionet më serioze janë duke dëftuar një rritje potenciale të rasteve në muajt në vazhdim, ekipi Anti-COVID-19 i HEDA Albania , tashmë i zgjeruar me më shumë 25 anëtarë, nga më shumë se 35 institucione, spitale, organizata kërkimore shkencore, akademike, klinike dhe epidemiologjike (brenda dhe jashtë Shqipërisë), sjell për profesionistët shqipfolës të shëndetit për herë të parë një përditësim shkencor të standartit më të lartë dhe me peer-review në shqip, me mbi 50 ilustrime dhe skema sqaruese, tabela, projeksione dhe algoritme klinike, për të mbështetur profesionistët shqifolës të shëndetit. Ky botim vjen me një mesazh të dedikuar nga anëtarja e Komitetit Teknik-Shkencor Anti-COVID-19 të Qeverisë Italiane Prof. Dr. Giovannella Baggio.

STUDIMI “PËRTEJ MUSHKËRISË”

Kjo punë është realizuar pas shqyrtimit të kërkesave që kanë ardhur në adresën tonë gjatë kësaj periudhe 3 mujore dhe pas nëj konsultimi aktiv me anëtarë të personelit shëndetësor shqipfolës. Si rrjedhojë ekipi i zgjeruar Anti-COVID i HEDA Albania, ka realizuar këtë sintetizim të më shumë se 500 hulumtimeve shkencore dhe ka botuar një ‘Përditësim shkencor me temë gjithpërmbledhëse ‘PËRTEJ MUSHKËRISË’: një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19’. Përtej mushkërisë: Një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19. Qëllimi i këtij dokumenti është përmbledhja sa më e përshtatshme dhe e saktë e evidencave të disponueshme aktualisht, në mënyrë që t’i vihet në ndihmë dhe në dispozicion profesionistëve dhe asaj pjese të publikut që është e interesuar për informacion e përditësim të detajuar shkencor të bazuar në evidenca. Këtu ofrohen ‘mjete’ praktike për epidemiologjinë, gjurmimin, terapinë, dhe evidencat më të fundit shkencore mbi menaxhimin e pacientit nga burimet më të përshtatshme dhe besueshme, si dhe nga komunikime aktive me profesionistët dhe institucionet ku një pjesë e ekipit të HEDA është duke ushtruar veprimtarinë kërkimore, epidemiologjike apo klinike. Ky dokument është realizuar pa mbështetje financiare të institucioneve nga brenda apo jashtë Shqipërisë. Të gjithë autoret nuk kanë asnjë konflikt interesi. E gjitha është realizuar nga një bashkëpunim i pashembullt i profesionistëve e shkencëtarëve Shqiptar nga e gjithë bota.

STUDIMI I RI

“Përtej mushkërisë: Një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19”. Ekipi i zgjeruar i HEDA Albania sjell për të gjithë profesionistët shqipfolës përditësimin e 8-të shkencor me një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19 . Për realizimin e këtij dokumenti janë sintetizuar më shumë se 500 hulumtime shkencore. Ky botim prej 112 faqesh përbëhet nga shtatë elementë integral si vijon: Udhëzues mbi epidemiologjinë dhe klinikën e COVID-19, Konsiderata sistemike patologjike për pacientët me kushte shëndetësore ekzistuese dhe COVID-19, Pasqyra praktike për praktikën epidemiologjike dhe klinike, Konsiderata të terapive aktuale, Përmbledhje të hulumtimeve që konfirmojnë manifestimet sistemike të COVID-19, Ilustrime përmbledhëse në shqip, Vizion për të ardhmen e shëndetit publik në Shqipëri.

KUSH JANË SHKENCËTARËT SHQIPTARË QË PËRGATITËN STUDIMIN

Ekipi i zgjeruar i HEDA Albania që solli për të gjithë profesionistët shqipfolës përditësimin e 8-të shkencor me një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19 me titull: “Përtej mushkërisë: Një qasje sistemike e gjithëpërfshirëse për menaxhimin epidemiologjik dhe klinik të COVID-19” janë: Erand LLANAJ, MPH, MSc, PhD (c), Denisa BACI, PhD, Aldi PUPULEKU Phd, Julia DARAGJATI PhD, Mirela KUKA PhD, Livia TEPSHI PhD,Teuta MUHOLLARI, MPH, MSc, PhD (c), Ina MEXHITAJ, PhD, Irma KUKA MSc, Aseda TENA MSc, PhD (c), Lisiena HYSENAJ MSc, PhD, Novruz CAUSHAJ MD, MSc, Edvin ZEKAJ MD, Geriolda TOPI MD, PhD (c), Ambra HYSKAJ MPH, MSc, PhD (c), Rigers GJYLI MD, , Hamëz GACAFERI, MD, DPhil (c), Drieda ZAÇE, MD, MSc, PhD (c), Ilda HOXHAJ, MD, MSc, PhD (c), Eriona HETA, MSc, PhD, Meri LUKA MD, Bledi MASATI MD, Nertil PETRO MD, Genada SINANI, PhD, dhe Gentian MUSA,PhD.

PROF. DR. SAMI HAXHIBEQIRI, HISTORIA E VEÇANTË E KIRURGUT TË PARË SHQIPTAR NË ISH-JUGOSLLAVI

September 2, 2020 by dgreca

Nga Sokol PAJA – DIELLI-

Prof. Dr. Ilirijana Haxhibeqiri – Karabdić, Shefe e Kardiokirurgjisë në Qendrën Klinike Universitare të Sarajevës në një rrëfim të ndjerë për të atin e saj.

Prof. Dr. Sami Haxhibeqiri është një ndër personalitetet më të shquara të mjekësisë shqiptare. Sukseset e mjekësisë në Kosovë në përgjithësi, sidomos fushën e kirurgjisë, në veçanti, janë të të lidhura me emrin e tij. Ai ishte njëri ndër themeluesit dhe mësimdhënësit e parë shqiptarë në Kosovë. Kuadri i mesëm dhe i lartë mjeksor është produkt i angazhimit dhe punës profesionale të tij.

Prof.Dr.Sami Haxhibeqiri u lind më 7 qeshor 1933, në Mitrovicë në një familje bujare e arsimdashëse. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa shkollimin e mesëm në Prishtinë. Studioi në Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Shkupit, ku u diplomua në nëntor 1959. Më 7 nëntor të vitit 1965, kreu specializimin nga lëndën e Kirurgjisë së përgjithshme në Beograd. Është kirurgu i parë shqiptar në ish-Jugosllavi. Si specialist i Kirurgjisë së përgjithshme, në vitin 1968, emërohet kryeshef i parë shqiptar i një reparti mjekësor në institucione spitalore në Kosovë. Ishte kryeshefi i parë shqiptar i kirurgjisë në spitalin e përgjithshëm të Mitrovicës. Në vitin shkollor 1963/64, kur u hap paralelja e parë me mësim në gjuhën shqipe në Shkollën e Mesme për Infermierë, Dr. Sami Haxhibeqiri emërohet edhe mësimdhënës, ku ligjëron disa lëndë profesionale si: Anatomi, Fiziologji, Patologji, Patofiziologji, Interno, Kirurgji. Në këtë institucion të mesëm arsimor ka punuar disa vite me radhë. Për arsye të vullnetit të pashoq dhe dëshirës për aftësim të mëtejshëm profesional në Kirurgjinë Torakale, shkon për specializim në Kamenicë të Sremit, ku gjatë viteve 1968-1970 punoi me profesorët me të shquar të ish-Jugosllavise: Prof. Dr. Ivan Fajgel, Doc. Ervin Ginsberg etj. Vlen të theksojmë se në spitalin e Kamenicës së Sremit Dr. Sami Haxhibeqiri ishte i pari shqiptar, i cili ka bërë operacion të suksesshëm në zemër të hapur. Aftësimin profesional në këtë fushë e vazhdoi në Akademinë Ushtarake – VMA në Beograd tek Akademiku i mirënjohur Prof. dr. Isidor Papa. Në 1972, kreu specializimin e dytë, atë të Kirurgjisë Torakale dhe bëhet Kirurgu i Parë shqiptar në fushën e Kirurgjisë Torakale në ish-Jugosllavi. Njëkohësisht ishte në timin e parë të kirurgëve të cilët operonin zemrën në ish-Jugosllavi. Në vitin 1970 zgjidhet si ligjërues në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë dhe është një ndër themeluesit e Universitetit të Prishtinës-Fakultetit të Mjekësisë. Në vitin 1973, emërohet drejtor i Spitalit Rajonal të Mitrovicës. Siç theksuam më lart, që nga paslufta (1945), ishte drejtori i parë shqiptar në një institucioni shëndetësor. Deri në vitin 1980, sa ishte drejtues i Spitalit të Mitrovicës, në saje të angazhimit të pashoq, struktura e punonjësve ka ndryshuar, pra u rrit dukshëm numri i punonjësve shqiptarë në këtë institucion (mjekë, motra medicinave etj.). Gjatë kësaj periudhe Prof. Dr. Samiu krijoi plejadën e parë të kirugëve shqiptarë që kanë kryer Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë duke ju dhënë specializime dhe duke i aftësuar profesionalisht. Gjatë kohës sa ka punuar si kirurg dhe pedagog, ka publikuar mbi 45 punime profesionale-shkencore në vend dhe në botë, ishte laureat i shpërblimeve më të larta shtetërore nga presidenti Josip Broz Tito, ku ka përfaqësuar Kosovën në kongreset e kirurgjisë në nivel ndërkombëtar me kumtesa shkencore nga fusha i kirurgjisë së përgjithshme edhe asaj torakale, si: në Moskë, në Zhenevë, në Paris, në San Francisko, në Pekin, në Tokio, në Amsterdam, në Honolulu etj. Në vitin 1989, Dr. Sami Haxhibeqiri ishte njëri ndër nënshkruesit e peticionit të 215 intelektualëve shqiptarë të Kosovës. Në vitit 1990, u përjashtua nga puna- Klinika per Kirurgji Torakale si i pari punonjës i Qëndrës Klinike Universitare në Prishtinë. Gjatë periudhës që ka punuar në Shkollën e Mesme të Mjekësisë në Mitrovicë kanë diplomuar qindra maturante (infermieri e mami), ndërsa gjatë punës si profesor në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë, 1127 studentë, përkatësisht mjekë, e kanë dhënë para tij provimin nga lëndën e kirurgjisë. Si mësimdhënës në Fakultetin e Mjekësisë në Prishtinë, ai ka lënë gjurmë të pashlyeshme dhe shumë të thella. Shumë suksese në këto institucione janë të lidhura me emrin e tij. Prof.Dr.Sami Haxhibeqiri ka dhënë ndihmën e tij profesionale, kombëtare, humanitare e patriotike në të gjithë Kosovën. Ishte i pari specialist kirurg që shkoi në Drenicë dhe Shalë të Bajgorës për ta ndihmuar popullatën, duke iu ofruar shërbime mjekësore atyre dhe ushtarëve të UÇK-së. Prof. Dr. Sami Haxhibeqiri ishte fitues i shumë dekoratave, medaljeve dhe mirënjohjeve në nivel federativ për kontribut të dhënë shkencës dhe shëndetësisë në ish-Jugosllavi. Pas vdekjes Fakulteti i Mjekësisë në Prishtinë ka themeluar çmimin për Etikë Mjekësore që mban emrin e tij. Kuvendi Komunal i Mitrovicës disa herë e ka dekoruar me mirënjohje për veprën jetësore të tij. Është vendosur pllaka në vendin ku gjatë viteve ’90 ishte themeluar dhe ka vepruar ordinanca popullore“Dr. Sami Haxhibeqiri”. Spitali Rajonal i Mitrovicës është pagëzuar me emrin e këtij kirurgu të mirënjohur, kirurgut të parë shqiptar të Kosovës, të pishtarit të mjekësisë kosovare “Dr. Sami Haxhibeqiri”, të mësimdhënësit të devotshëm të arsimit të mesëm e universitar në Kosovë. Prof. Dr. Sami Haxhibeqiri për kontributin e tij të vyer për kombin shqiptar është shpallur edhe Deshmor i Kombit.

NGA GJERMANIA FLET PER DIELLI DR.ERMAL XHAHO

September 1, 2020 by dgreca

Dr. Ermal Xhaho mjek specialist Otorinolaringolog dhe kirurgji plastike/estetike të fytyrës rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, Gjermaninë në përballje me Covid-19 dhe pasojat në ekonomi, turizëm dhe shëndetin mendor të popullsisë. Ndër të tjera Dr. Ermali analizon edhe sfidën e Shqipërisë përballë pandemisë globale.

Me Dr. Ermal Xhaho bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

SHQIPËRIA DHE BETEJA NDAJ COVID SIPAS DR.ERMAL XHAHO

Shqipëria ka qenë ndër vendet më të kujdesshme përsa i përket masave të marra në fillim edhe pse këto masa nuk ishin shumë demokratike. Me shifrat në rritje mendoj se tashmë po bëhet përsëri një problem global. Një trend në rritje po vërejmë kudo. Shqipëria kapi dy ekstreme, masa drastike për karantinen dhe “harresën“ e përmbajtjes të masave në ditët e sotme. Por gjithësesi nuk është e drejtë të hedhim sytë nga Shqipëria gjithmon me fjalët gabime apo të qënit kritik ndaj saj. Mendoj që komiteti i eksperteve u referohet sugjerimeve globale dhe nuk mund të flas për një gabim, përkundrazi i përgëzoj të gjithë stafin shëndetësor që pavarsisht kushteve apo vështiresive në sistem, ja kanë arritur të shmangin kolapsin. Ndjehem krenar dhe shumë i lumtur për arritjet e tyre.

COVID-19 NË GJERMANI, SHQIPTARËT NË DUSELDORF

Përsa i përket situatës në Gjermani nuk do ndalem shumë sepse tashmë siç ju kanë informuar dhe kolegët e mi në Gjermani gjendja është e qetë, pavarësisht kësaj të qënit “standby“ tashmë të shoqëron në rutinën e përditshme. Kujdesi i qytetarit ngelet gjithnjë i lartë. Shifrat e infeksioneve të reja në Düsseldorf në krahasim me qytetet e tjera të mëdha në Gjermani nuk janë heterogjene dhe variojnë çdo javë. Për shkak të situatës dhe mungesës së mbledhjeve të unioneve të ndryshme edhe informacionet brenda komuniteteve janë të pakta. Ndërsa nga ana e statistikave nuk kemi statistika të mirëfillta për komunitete të caktuara. Nga eksperienca ime, komuniteti shqiptar këtu nuk ka pasur rritje të infeksioneve të reja, theksoj këtu që ndër të infektuarit mes shqiptarëve ka pasur kryesisht brenda stafit mjekësor që statistikisht shpjegohet me ekspozicionin e lartë ndaj virusit në punë sesa përkatësisht me komunitetin.

PASOJAT E COVID NË EKONOMINË, TURIZMIN DHE SHËNDETIN MENDOR NË GJERMANI

Pandemia si në çdo vend të botës ka dhënë dhe në shtete shumë të fuqishme ekonomike pasoja të rënda. Një numër i konsiderueshem biznesesh ka zgjatur oraret me punë të pjesshme deri në fund të vitit madje deri në 2021. Ecuria stabile e tregut imobiliar pritet të ketë luhatje brenda muajve në vazhdim. Liria dhe kontakti social është çelësi kryesor i shëndetit mendor. Duke ditur që ekzistojnë ende frika dhe kufizimet, preket edhe shëndeti mendor. Gjermaninë e karakterizon puna dhe udhëtimet ndërkombëtare në kohën e lirë. Paralajmërimi për udhëtime ka ulur ndjeshëm udhëtimet jashtë vendit, ndërsa në anën tjetër kemi një rritje të turizmit sidomos në Gjermaninë veriore. Mobiliteti në krahasim me vitin e kaluar është ende më i vogël por shpejtësia e rikuperimit është më e lartë. Megjithatë të dhënat kartografike nuk janë homogjene në të gjithë Gjermaninë.

BETEJA NDAJ COVID-19 DHE PËRJETIMET SI MJEK NË FRONTIN E SË KEQES

Si kundër pandemitë e SARS-CoV 2003 dhe MERS-CoV 2012 ky virus është më infeksioz dhe replikohet jashtëzakonisht mirë në fyt dhe në hundë. Ndërkohë që gripi sezonal ka vdekshmërine 0,1-0,2%, COVID-19 arrin sipas të dhënave të deritanishme 0,8%. Siç e kam përmendur më parë, doktoret Otorinolaringologë për shkak të llojit të egzaminimit fizik (hundë, gojë, fyt) kanë një ekspozim shumë të lartë ndaj Coronavirusit dhe paraqesin rrezik serioz ndaj infeksionit. Sidomos egzaminimi me endoskop ndodh në vendin më të lartë të replikimit të virusit. Një egzaminim i tillë shpesh shoqërohet dhe me një reflex kollitjeje. Një simptomë shumë interesante për mjekët ORL është çregullimi i nuhatjes. Pra një pacient pa simptoma të tjera dhe çregullim nuhatjeje papritmas është pacient i mundshëm i infektuar. Edhe spektri i operacioneve ka një rrezik shumë të lartë. Përsa i përket operacioneve plastike/estetike të planifikueshme numri është ulur ndjeshëm. Ka qenë thelbësore për ne të tregohemi të përgjegjshëm që të minimizojmë sa të mundemi përhapjen e virusit.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Si fillim përshëndes diasporën dhe veçanërisht lexuesit e gazetës “Dielli” dhe një mirënjohje për punën tuaj intensive në këtë kohë pandemie. Jam krenar që kjo situatë na ka njohur me arritjet e shqiptarëve në të gjithë botën dhe gjithësecili ka dhënë kontributin maksimal në mënyrën e vet. Mesazhi im për lexuesit e gazetës “Dielli“ dhe diasporën në USA është që të vazhdojmë të mos jemi egoistë, të informohemi sa më shumë dhe të fokusohemi në fakte dhe jo në teori konspirative. Përgjegjësia dhe solidariteti na takon të gjithëve. Me ruajtjen e distancimit social, me masat higjenike dhe mbajtjen e maskave ne fitojmë kohë dhe njohuri. Mos të harrojmë që deri tani në këtë betejë kjo është arma jonë më e fuqishme kundër virusit.

KUSH ËSHTË DR. ERMAL XHAHO

Dr. Ermal Xhaho është mjek specialist Otorinolaringolog dhe kirurgji plastike/estetike të fytyrës. Studimet e larta i ka kryer në Gjermani në “Friedrich Ëilhelm Universität” në Bonn dhe jeton në Gjermani që prej vitit 2005. Pas diplomimit ka punuar si mjek ORL në Spitalin Universitar Ëitten Herdecke “St. Joseph” në Hagen dhe që prej vitit 2017 në “Schön Klinik” në Düsseldorf. Krahas punëve të shumta vullnetare gjatë studimeve dhe përfaqësues i komitetit të huaj në parlamentin studentor, është drejtues i shoqatës së mjekeve shqiptarë në Gjermani për Landin e Nordrhein-Ëestfalen.

DOM ALEKSANDËR SIRDANI, PËRKUJTIM NË 72 VJETORIN E MASAKRËS SË KOPLIKUT

August 31, 2020 by dgreca

Shkruan: Sokol PAJA – DIELLI-

Regjimi komunist shqiptar ndaj klerit fetar dhe sidomos ndaj klerit katolik kreu krime çnjerëzore, të padëgjuara më parë në histori. Mbytja për së gjalli në gropën e banjos së Dom Aleksandër Sirdanin prej kriminelëve komunistë përbën një nga krimet më të shëmtuara të ndodhura përgjatë regjimit komunist në Shqipëri. Në kohën kur diktatura komuniste kishte mësyrë në veri për nënshtrimin e kundërshtarëve të regjimit, klerit, familjeve të mëdha dhe çdo individi që nuk pajtohej me regjimin monist, në qytetin e Koplikut në Malësinë e Madhe ndodh një terror mbi popullsinë civile dhe krim i shumëfishtë. Përgjatë muajit 28 korrikut -29 gushtit të vitit 1948, në kryeqëndrën e Malësisë u masakruan, u rrahën, u vranë dhe u torturuan 56 burra e gra , dhe u vranë pa gjyq katër burra me emër dhe ndikim të veçantë në Malësi : Taro Keqi, Nikë Mark Rexha, Dom Aleksander Sirdani dhe Dom Pjetër Çuni. Kjo masakër e dhunshme u krye prej komunistëve në hetuesinë e Koplikut. Fatin më të keq e pësoi Dom Aleksandër Sirdani që i rrahur e torturuar për vdekje, u mbyt prej komunistëve në gropën septike, kur ende ishte gjallë. Dom Aleksander Sirdani është një ndër emrat më të spikatur të klerit katolik në vitet 30’. Prifti Jezuit ishte poet, folklorist, etnograf e publicist. Pas studimeve në kolegjin Saverian vijon studimet në Austrí, në Insbruk. Meshën e parë i shuguruar si meshtar e zhvilloi më 24 prill 1916. Dom Aleksander Sirdani shërbeu si famullitar në Famullinë e Shkrelit në fshatrat si Reç, Shkrel, Bogë, Dedaj, Bzhetë dhe fshatrat përreth. Përveç misionit të tij fetar si çdo prift katolik, Dom Aleksander Sirdani u kujdes edhe për kulturën dhe trashëgiminë etnografike të popullsisë ku shërbente si prift duke shkruar për legjendat, mitet, përrallat, fjalët e urta, traditat deri tek bestytnitë e lashta që haseshin në fshatrat e Malësisë së Madhe. Vrasja e Dom Aleksander Sirdanit ishte e përllogaritur prej komunistëve. Erdhi pikërisht në një kohë kur regjimi diktatorial po likujdonte kokat kryesore të fesë në Shqipëri dhe kur po ndryshonte statutin fetar të Klerit Katolik, duke e shkëputur përgjithmonë nga Vatikani dhe duke e vendosur nën diktatin e regjimit komunist shqiptar. Pasi shkatërruan kuvendet fetare, mbyllën shtypshkronjat, shkollat fetare, konfiskuan qëndrat e botimeve mediatike dhe letrare, pasi arrestuan udhëheqësit kryesorë dhe strukturat drejtuese të fesë në Shqipëri, komunistët kaluan në ekzekutimin e priftërinjve nëpër fshatrat e largët në veri të Shqipërisë. Synimi i komunistëve ishte i qartë: zhdukje totale të institucioneve fetare dhe ideologjisë fetare. Dhuna, terrori, përndjekja dhe vrasjet e pamëshirshme ishin panorama që shoqëroi qeverisjen dhe qasjen e komunistëve shqiptarë ndaj kundërshtarëve. Me datë 26 korrik 1948 Dom Dom Aleksander Sirdani pasi çoi meshën e së dielës në famullinë e tij në Bogë ku kritikoi ashpër komunistët dhe raprezaljet e tyre sidomos në Veriun e Shqipërisë, një ditë më vonë arrestohet dhe dhunohet përgjatë gjithë rrugës nga Boga deri në Hetuesi në Koplik ku mbërriti i copëtuar prej dhunës shtazrake. Dëshmitari i vdekjes së tij At Anton Luli ka dëshmuar se pasi komunistët e rrahën për vdekje duke e shpërfytyruar, në grahmat e fundit të jetës, kishte kërkuar ujë për të pirë, ndërkohë që komunistët në shenjë hakmarrje primitive e mbyten të gjallë në gropën septike të hetuesisë. Veprat kryesore letrare të Dom Aleksander Sirdanit ishin: “Shqyptari i vogël”, “Kallxime popullore”, “Fjalë ari”, “Legjenda e gjethes së purrinit”, “Frati i ri” etj. Dom Aleksander Sirdani në vitet 30 ishte një zë shumë i fuqishëm në shtypin fetar të kohës si Leka dhe Hylli i Dritës. Pas një procesi të gjatë kanonik, Dom Aleksandër Sirdani sëbashku me martirë të tjerë të fesë katolike në Shqipëri, u shpall i lum nga Vatikani më 5 nëntor 2016. Vrasja shtazarake e Dom Aleksander Sirdanit është një ngjarje e dhimbshme e tmerrit dhe ferrit që përjetoi mbi kurriz kleri fetar në Shqipëri për gjysmë shekull. Komunistët bënë hakmarrjen dhe raprezaljen më të tmerrshme sidomos mbi klerin katolik pasi ishin Klerikë të shkolluar në universitetet më të mira në perëndim, ndërsa komunistët ishin injorantë përballë tyre, se ideologjia fetare nuk përputhej me ideologjinë komuniste, se komunistët ishin armiq të betuar të religjozëve të shuguruar. Vrasja e Dom Aleksander Sirdanit përbën një faqe turpi shtazarak ndaj një patrioti, kleriku, letrari e shqiptari të madh.