Gati gjysma e punimeve për ndërtimin e gazsjellësit Trans-Adriatik {TAP} në Shqipëri ka përfunduar. Këto dy vite përbëjnë fazën më intensive të projektit dhe do të injektojnë në ekonominë shqiptare rreth 800 milionë euro në total.
“Vlera e investimit total të TAP-it, duke filluar nga viti 2016, por edhe më herët, deri në kompletimin e fillimin e operacioneve është në nivelin e 1.5 miliardë eurove. Sigurisht vitet 2017 dhe 2018 janë ato më intensive të projektit dhe është e pritshme që niveli i investimit në secilin prej tyre të jetë diku te 400 milionë euro”, tha Shkëlqim Bozgo, drejtor i TAP-it për Shqipërinë.
Kjo shifër është sa 4% e prodhimit kombëtar. Ndërkohë që numri i të punësuarve drejtpërdrejt të TAP-it në Shqipëri është më shumë se 2.000. Gjurma e gazsjellësit nis në afërsi të Kipoit, në kufirin mes Turqisë dhe Greqisë, kurse në Shqipëri përshkon qytetet Korçë, Berat dhe Fier, e del më pas në det për t’u lidhur me shtetin fqinj, Italinë.
“Pjesa në det nis në vitin 2018 dhe zgjat për disa muaj. Është pjesa më e lehtë, për shkak të zhvillimit teknologjik. Pastaj viti 2019 do të jetë periudha e testimit dhe komisionimit të projektit, sikurse mbushja me gaz”, tha më tej Shkëlqim Bozgo.
Gazi i parë do të transportohet nga fushat e Azerbajxhanit në Europën Perëndimore në vitin 2020. {SH.K}
TAP, në vendin e shtatë
Investimet më të rëndësishme botërore, në vendin e shtatë gazsjellësi TAP/
Prej 7 vitesh bota është duke u përballur me krizën më të thellë ekonomike që nga Lufta e Dytë Botërore. Për shumë ekonomistë, rrugët për daljen nga kjo situatë kalojnë nga investimet madhore, në projekte të cilat modernizojnë ekonomitë, rrisin potencialin e tyre për t’u zhvilluar dhe gjenerojnë vlerë të shtuar.
Por cilat do të jenë veprat më të mëdha të vitit 2016?
Gazeta e mirënjohur ekonomike “Il Sole 24 Ore” ka bërë një klasifikim të 10 investimeve më të mëdha botërore që priten për vitin e ardhshëm. Mes tyre, i shtati renditet një projekt që kalon në Shqipëri, gazsjellësi Transadriatik. Sipas gazetës, në vendin e parë është hekurudha me ngritje magnetike që do të lidhë qytetin e Osakës me Tokion, në Japoni. Kjo vepër nis vitin tjetër dhe do të kushtojë 38.5 miliardë dollarë, duke qenë kështu hekurudha më e kushtueshme e botës.
Në vendin e dytë do të jetë tuneli Agua Negro në Argjentinë, i cili do të ketë një gjatësi 14 kilometra dhe kosto 1.4 miliardë dollarë. Pas tij renditen me radhë aeroporti i ri i Sidnejit, pista e tretë e aeroportit të Hong Kongut dhe metroja e re e Parisit. Të gjitha këto janë investime të cilat kanë kosto miliarda dollarë. Lista vazhdon me projekte të tjera madhore nga Kenia e deri në Gjeorgji. Për gazsjellësin Transadriatik, gazeta thekson se do të jetë 870 kilometër i gjatë, i cili nis në Turqi dhe përmes Greqisë e Shqipërisë përfundon në Pulia të Italisë. Projekti, punimet e të cilit kanë nisur sakaq, por që vitin tjetër do të jenë masive, pritet të kushtojë mbi 2 miliardë dollarë duke i dhënë akses tregjeve europiane në gazin e kaspikut. FMN, Banka Botërore dhe institucionet e tjera financiare më prestigjoze të botës vlerësojnë se do të jetë pikërisht ky projekt që do të mbajë barrën kryesore të rritjes së parashikuar ekonomike të Shqipërisë për vitin e ardhshëm. Madje, ai cilësohet si një nga faktorët kryesorë që mund të zgjerojë potencialin e ekonomisë për të gjeneruar rritje më të shpejtë gjatë viteve në vijim.
Berisha pret delegacionin e TAP
Së shpejti nis ndërtimi i infrastrukturës në Shqipëri/
Kryeministri Berisha priti sot në takim delegacionin e nivelit të lartë të Konsorciumit të Gazsjellësit Trans Adriatik- TAP kryesuar nga Menaxheri i Përgjithshëm Z. Kjetil Tungland dhe Drejtori për Marrëdhëniet me Jashtë Z. Michael Hoffmann te cilet kane ardhur ne Tirane ne nje takim kortezie me kryeministrin.
Z. Tungland shprehu mirënjohjen e tij të thellë për mbështetjen dhe rolin shume te rendesishem që Shqipëria dhe Kryeministri Berisha personalisht luajten ne projektin TAP-it, pa të cilat nuk do të ishte mundësuar vendimi përfundimtar pozitiv nga Konsorciumi i Shah Deniz-it per perzgjedhjen e TAP.
Kjo mbështetje e siguruar, ishte veçanërisht domethënëse në vitet e fundit, përmendi ai, ku Shqipëria u angazhua maksimalisht për përfundimin e të gjithë kuadrit ligjor e rregullator të nevojshëm për konsiderimin e aplikimit të projektit të TAP-it pranë Konsorciumit të Shah Deniz-it.
Gjithashtu ai e njohu Kryeministrin me ecurinë në vijim të projektit të TAP-it lidhur me vendimin për fillimin e punimeve dhe vendimin përfundimtar të investimit nga konsorciumi i Shah Denizit. Së shpejti puna në Shqipëri do të fillojë për ndërtimin e rrugëve të aksesit në funksion të ndërtimit të gazsjellësit, përmendi ai. Zoti Tungland informoi kryeministrin se konsorciumit te TAP i eshte bashkuar kompania belge me e madhe e shperndarjes se Gazit ne ate vend Fluxys e cila me ndertimin e gazsjellesit Belgjik – Itali e ben TAP nje projekt per furnizim gazi pan-europian.
Kryeministri Berisha theksoi se per Shqiperine projekti TAP shenon arritjen me te rendesishme strategjike pas anetaresimit ne NATO dhe pavaresise se Kosoves.
“Te gjitha projektet e tjera me pa te drejte anashkalonin Shqiperine. Ky projekt jep pergjigje perfundimtare problemit te energjise ne Shqiperi, ndikon ne uljen e shpenzimeve familjare per ngrohje dhe gatim. Shqiptaret do furnizohen me gaz nga nje vend mik sic eshte Azerbajxhani. TAP inkurajon investime te medha ne te gjithe sektoret e industrise dhe ekonomise. Projekti rrit ndjeshem rolin e Shqiperise ne energjitiken rajonale dhe europiane si dhe ngre ne nje nivel te ri bashkepunimin strategjik me fqinjet tane dhe vendet e BE-se” tha Kryeministri
Kryeministri Berisha shprehu mirënjohjen e thelle ndaj z Tungland dhe te gjithe ekipit qe ai drejton per punen e gjithanshme te jashtëzakonshme qe bene per per kete projekt me rendesi te madhe strategjike, jo vetëm për Shqipërinë por për të gjithë Europën.
“Këmbëngulja e jone dhe e juaja bazohej ne besimin tone te perbashket tek ky projekt madheshtor. Ekipi qe ju drejtuat pregatiti me profesionalizem te larte nje dokumentacion bindes per konsorciumin Shah deniz 2 qe faktonte qarte se TAP ishte ne distance projekti me i leverdishem me serioz” theksoi Berisha.
Gjithashtu Kryeministri Berisha, në mbështetje të vendimit për TAP-in, theksoi rolin vendimtar të marrëveshjeve ndërqeveritare të arritura mes vendeve tranzit të projektit dhe ato të interesuara të Ballkanit Perëndimor, sikurse pa diskutim edhe të largpamësisë së Presidentit Aliyev për përzgjedhjen e projektit të TAP-it.
Uashington, konferencë për projektin TAP
Për Shqipërinë, ky projekt parashikohet të jetë një ndër investimet më të mëdha të huaja deri tani, me vlerë prej rreth 1 miliard euro.
Nga Ilir Ikonomi /Zeri i Amerikes/
Përfaqësues diplomatikë të vendeve që do të përfitojnë nga projekti TAP, gasjellësi që do të furnizojë Evropën me gazin azerbajxhanas, thanë në Uashington se ky projekt i hap një të ardhme të rëndësishme sigurisë energjitike dhe zhvillimit. Ata i bënë komentet në një konferencë për shtyp:Përfaqësues diplomatikë të Shqipërisë, Greqisë, Italisë dhe Azerbajxhanit në Uashington thanë se shpresojnë që projekti TAP të vihet në jetë sa më shpejt në këtë rajon të uritur për zhvillim.
Për Shqipërinë, ky projekt parashikohet të jetë një ndër investimet më të mëdha të huaja deri tani, me vlerë prej rreth 1 miliard euro.
Ambasadori i Shqipërisë, Gilbert Galanxhi tha se sot për sot Shqipëria varet nga trillet e natyrës për nevojat e saj energjitike:
“Nëse bie shi ose borë, ne kemi energji, përndryshe nuk kemi. Prandaj ky projekt është shumë i rëndësishëm për diversikimin e burimeve të energjisë, sepse tani ne kemi një mjet të sigurtë për zhvillimin e ekonomisë në Shqipëri,” tha zoti Galanxhi.
Gjatë fazës së ndërtimit, TAP-i do të hapë vende pune në Shqipëri dhe do të ndihmojë në zhvillimin e infrastrukturës.
Zoti Galanxhi tha se për këtë arsye projekti gjeti miratim të përgjithshëm në Shqipëri, pa dallime partiake:
“Duhet të theksoj sot se qeveria shqiptare i dha mbështetje të plotë politike projektit. Jo vetëm qeveria por edhe opozita e asaj kohe, e cila do të jetë shumicë qeverisëse në shtator. Pra, marrëveshja e nënshkruar mes Shqipërisë, Italisë dhe Greqisë, dhe më pas marrëveshja e nënshkruar me TAP-in, u miratua njëzëri në parlament.”
Gazsjellësi Transadriatik, ose Korridori Jugor i Gazit, vendos një lidhje të drejtpërdrejtë mes tregut azerbajxhanas dhe atij evropian të gazit. Më 28 qershor të këtij viti, konsorciumi Shah Deniz zgjodhi TAP-in për furnizimin e klientëve në Greqi, Itali dhe Evropën Juglindore.
Për sa i përket Shqipërisë, ajo shpreson të ketë përfitim të ndjeshëm, sepse gazjellësi do të përshkojë territorin e saj, duke filluar nga Bilishti në kufirin me Greqinë dhe duke kaluar në veri të Fierit me një shtrirje prej 209 kilometrash deri në Adriatik, në zonën e Semanit, për të përfunduar në Itali.
Projekti TAP i jep një shtytje përpara aspiratave për integrim evropian të Shqipërisë, e cila shpreson që brenda këtij viti të marrë statusin e kandidatit për anëtarësim në Bashkimin Evropian.
Ndërkaq, furnizimi i vendit me gaz i përket fazës së dytë të projektit, sepse Shqipërisë i duhet fillimisht të zhvillojë tregun e saj të gazit.
Në kushtet e vështirësive me të cilat përballen vendet e Evropës juglindore, sidomos Greqia, projekti TAP është parë si nxitës i rëndësishëm i zhvillimit ekonomik, prandaj miratimi i tij është bërë me shpejtësi dhe nuk ka hasur pengesa në asnjërin prej vendeve të interesuara. Secili prej këtyre vendeve shikon përfitime.
“Për Greqinë, TAP-i do të jetë katalizator për të krijuar vende të reja pune, për të shtuar të ardhurat dhe begatinë. Ky projekt është gjithnjë e më i rëndësishëm, në kushtet e gjendjes së vështirë financiare të vendi,” tha Kristos Panagopulos, ambasador i Greqisë në Uashington.
Edhe Italia e ka pritur me entusiazëm projektin, i cili do të hyjë në territorin e saj përmes Detit Adriatik.
“Ky projekt forcon pozitën e Italisë si pikë nevralgjike për energjinë në Bashkimin Evropian. Për këtë arsye qeveria italiane është mjaft e angazhuar për të ndjekur nga afër të gjitha fazat e zbatimit,” u shpreh Lorenzo Galanti këshilltar i ambasadës së Italisë.
Italia është tregu i tretë më i madh i gazit në Evropë dhe sot për sot varet shumë nga Afrika e Veriut për furnizimin me energji.
TAP-i ka mbështetjen si të Bashkimit Evropian ashtu edhe të Shteteve të Bashkuara.
Ndërtimi i Gazjellësit është planifikuar të fillojë në vitin 2014 dhe pritet të zgjasë katër vjet.
MIRATOHET TAP- PROJEKTI QE I JEP SHQIPERISE 2 MILIARDE DOLLARE DHE 20 MIJE VENDE PUNE
TAP kalon në rreth 200 kilometra në territorin shqiptar dhe nën detin Adriatik kalon në Itali. Investimi total i parashikuar deri më sot në projektin e madh të gazsjellësit Trans Adriatik është rreth 41 miliardë dollarë, nga të cilat 25 miliardë janë investime në fushën e gazit Shah Deniz 2 për nxjerrjen e rezervave të gazit dhe pjesa tjetër investim për ndërtimin e gazsjellësit.
Këshilli i Ministrave miratoi te merkuren me 6 shkurt në parim Marrëveshjen trepalëshe Shqipëri-Itali-Greqi, për ndërtimin e Gazsjellësit Trans Adriatik (TAP), një nga projektet më të rëndësishme energjetike jo vetëm për Shqipërinë, që do të sjellë gazin nga fusha e Shah Deniz në Kaspik në Europë.
Kryeministri Berisha, duke prezantuar tekstin e Marrëveshjes, e vlerësoi atë historike për nga rëndësia që ajo ka për zhvillimin e Shqipërisë dhe bashkëpunimin ndërkombëtar të saj.
“Vetëm në territorin e Shqipërisë, – u tha Kryeministri – investimi arrin në 2 miliardë dollarë dhe krijohen direkt e indirekt gjatë ndërtimit e funksionimit të tij mbi 20 mijë vende të reja pune.”
Kryeministri Berisha theksoi se me këtë projekt, me pozicionin e saj gjeografik dhe depot natyrale të gazit prej disa miliarda metër kub, Shqipëria merr një pozicion nevralgjik në fushën e energjisë në rajon, ndërsa garantoi se projekti i viteve në vazhdim është ai për gazifikimin e vendit.
“Gazifikimi nënkupton përdorim e gazit për ngrohje e gatim, si dhe shpenzime më të ulëta për çdo familje shqiptare për ngrohe e gatim, pra, nënkupton një rritje të standardit të jetesës e mirëqenies për mbarë qytetarët shqiptarë, të cilët do paguajnë më pak për energjinë e tyre për ngrohje e gatim.”
Kryeministri Berisha siguroi se Shqipëria do të gjithçka për të përmbushur detyrimet e saj, në kuadër të këtij projekti.
“Shqipëria ka bërë përgatitjet më serioze në trajektoren e saj, ka krijuar ekipet e shpronësimeve ku ai do të kalojë dhe ekipe të tjera dhe është e vendosur të bëjë gjithçka për pjesën e vet, në mënyrën më serioze.”
Fjala e Kryeministrit në mbledhjen e qeverisë, gjatë prezantimit të Marrëveshjes trepalëshe për ndërtimin e gazsjellësit TAP.
“Në këtë mbledhje miratojmë sëbashku një marrëveshje, e cila vërtet është historike si për zhvillimin, ashtu edhe për bashkëpunimin ndërkombëtar të Shqipërisë. Kjo është Marrëveshja tre paleshe, e cila do të firmoset gjatë një afati të shkurter, nga tre qeveritë e Shqipërisë, Italisë e Greqisë, për gazsjellësin Trans Adriatik. Ky gazsjellës do të sjellë gazin nga fusha e Shah Deniz 2 në detin Kaspik, Azerbajxhan, në Europën Perëndimore. Ai kalon në rreth 200 kilometra në territorin shqiptar dhe nën detin Adriatik kalon në Itali. Aktualisht është projekti më fizibël, më i leverdishëm që ekziston nga të gjitha projektet e tjera. Leverdia e Shqipërisë për këtë projekt është e jashtëzakonshme, por edhe angazhimi i saj për të qenë partnerë në këtë projekt ka qenë i jashtëzakonshëm gjatë këtyre viteve. Marrëveshja finalizon një kuadër ligjor të domosdoshëm të bashkëpunimit dhe kalimit të gazsjellësit në territorin e vendeve tona. Investimi total i parashikuar deri më sot në projektin e madh të gazsjellësit Trans Adriatik është rreth 41 miliardë dollarë, nga të cilat 25 miliardë janë investime në fushën e gazit Shah Deniz 2 për nxjerrjen e rezervave të gazit dhe pjesa tjetër investim për ndërtimin e gazsjellësit. Vetëm në territorin e Shqipërisë, investimi arrin në 2 miliardë dollarë dhe krijohen direkt e indirekt gjatë ndërtimit e funksionimit të tij mbi 20 mijë vende të reja pune.
Ndërkohë, Shqipëria merr një pozicion nevralgjik në fushën e energjisë në rajon, pasi vetë pozicioni i saj gjeografik është shumë i rëndësishëm. Ajo është jo vetëm një vendkalim i gazsjellësit drejt Italisë, por ekziston edhe një potencial tjetër i madh, që gazi, krahas trajektores së gjertanishme, të shkojë drejt Ballkanit të Veriut. Bashkimi Europian po studion e konkretizon çdo ditë e më shumë një projekt tjetër të gazsjellësit të quajtur JAP, Jonian Adriatik Pipeline, i cili fillon nga Fieri dhe përfundon në Slloveni. Natyrisht, ky gazsjellës ndërtohet me vendosmërinë dhe vullnetin e BE-së, për këtë zonë që vuan për gaz, nuk ka sasinë e nevojshme, madje Shqipëria nuk e ka fare në përdorim – me anëtarësimin e Kroacisë në BE, dy prej tyre bëhen vende anëtare të BE-së. Gazi i gazsjellësit Trans Adriatik ka të gjithë shanset të shkojë drejt veriut të Ballkanit, nga Shqipëria, nëpërmjet gazsjellësit JAP. Natyrisht, ky është projekti më konkret dhe fillimi për punimet e tij do të mund të kapin fundin e këtij viti. Vendimi pritet të merret nga mesi i viti.
Shqipëria ka bërë përgatitjet më serioze në trajektoren e saj, ka krijuar ekipet e shpronësimeve ku ai do të kalojë dhe ekipe të tjera dhe është e vendosur të bëjë gjithçka për pjesën e vet, në mënyrën më serioze. Për Shqipërinë, një vend pa gaz në përdorim ose me përdorim jashtëzakonisht rudimentar, të kufizuar, ky është një shans shumë i madh, sepse do të ketë mundësi të ndërmarrë gjatë mandatit që vjen, gazifikimin e Shqipërisë. Gazifikimi nënkupton përdorim e gazit për ngrohje e gatim, si dhe shpenzime më të ulëta për çdo familje shqiptare për ngrohe e gatim, pra, nënkupton një rritje të standardit të jetesës e mirëqenies për mbarë qytetarët shqiptarë, të cilët do paguajnë më pak për energjinë e tyre për ngrohje e gatim.
Shqipëria ka një avantazh vërtet të madh, sepse ka depo natyrale të mëdha, prej disa miliarda metër kub gaz, gjë e cila është shumë e leverdishme për gazsjellësin. Ne jemi të gatshëm që, në bazë të rregullave, t’i vëmë ato në dispozicion, në mënyrë që të rregullojë fluksin e gazit në varësi nga faktorë të ndryshëm.
Marrëveshja miratohet sot në parim, pasi janë disa çështje teknike, terminologjike, për t’u zgjidhur nga grupet që po punojnë. Kjo marrëveshje, në kuptimin e vërtetë të fjalës, është historike. Ky projekt se bashku me projektin tjetër të kaskadës së Devollit po e shndërrojnë Shqipërinë në vend të zhvilluar.
Kush do të mund të imagjinonte ndonjëherë se në dy projektet më të mëdha në historinë e vendit do të kishte peshë kryesore një prej vendeve më të veriore të Europës, Norvegjia. Këto projekte japin një transformim të madh të marrëdhënieve të bashkëpunimit të Shqipërisë jo vetëm me vendet mike Greqinë e Italinë, Azerbajxhanin e Turqinë, por edhe me të gjitha vendet, kompanitë e mëdha të të cilave janë aksionere, Zvicrën, Norvegjinë, Britaninë e Madhe dhe Gjermaninë. Kompania gjermane EON është nga më kryesoret në këtë projekt. Me këtë ridimensionohet shumë bashkëpunimi ndërkombëtar i Shqipërisë.”