Thanas L. Gjika/

Dallimet midis njeriut të qytetëruar dhe atij të paqytetëruar janë disa, por kësaj radhe po ndalem tek një, që është ndër kryesorët: qëndrimi ndaj gabimeve.

Njeriu edhe pse mund të jetë i ditur, i pasur, i pushtetshëm e i talentuar, është qenie prej mishi e gjaku, pra është qenie që mund të gabojë në rrethana të ndryshme.

Mirëpo njeriu i qytetëruar, kur e ballafaqojnë me faktet për gabimin/ gabimet, që ka kryer tërhiqet, e pranon gabimin dhe kërkon të falur publike. Kurse njeriu i paqytetëruar pasi gabon nuk tërhiqet, nuk pranon të ndryshojë edhe kur ia venë përpara provat e gabimit /gabimeve ai vijon të ngulë këmbë se është i pafajshëm.

Më kujtohet Zoti Bill Klinton kur ishte në apogjeun e tij si President i ShBA-ve, i verbuar prej pasionit kreu një akt të dënueshëm me zonjushen Levinski, kreu akt seksual gojor. Vajza e emancipuar nuk u tulat, por kërkoi ndëshkimin e këtij akti. Presidenti më i fuqishëm i botës u çekuilibrua dhe e mohoi gabimin. Levinski nuk u tërhoq, pa u trembur se mos pësonte hakmarrje iu drejtua Gjykatës. Gjykata e ndodhur para provave bindëse dha vendimin se Presidenti Bill Klinton ishte fajtor. Presidenti i ndodhur para provave bindëse dhe vendimit të Gjykatës e pranoi gabimin dhe i kërkoi të falur zonjushes Levinski.

Gjithashtu ai i kërkoi të falur edhe bashkëshortes së vet. Mirëpo bashkëshortja e tij, Zonja Hillari Klinton, Zonja e Parë e Amerikës, u trondit nga ky gabimi i rëndë i bashkëshortit. Edhe pse ai i kërkoi të falur, ajo nuk deshi ta falte dhe shpalli se do të kërkonte ndarjen prej tij.

Njerëz të mençur, midis cilëve dhe shkrimtari i talentuar e disident Haveli, Presidenti i Republikës Ceke, iu lut ta falte bashkëshortin, të reflektonte dhe ta gjykonte aktin e tij si një gabim njerëzor të kryer nën nxitjen e institkteve, të cilat e errësojnë logjikën njerëzore.

Zonja Klinton pranoi këshillën dhe tërhoqi padijën. Familja nuk u prish.

Thashethemnaja kaloi, jeta vijoi si më parë, por duke marrë një mësim: Edhe njerëzit e pushtetshëm, të pasur e me kulturë janë njerëz, mund të gabojnë, por duhet të pranojnë gabimet dhe t’i dënojnë ato, të tërhiqen dhe të kërkojnë të falur. Po ashtu, kur dikush u kërkon të falur, për një gabim që u ka bërë, njeriu i qytetëruar e fal, pranon të tërheqë kërkesën për ndëshkim…

Kjo ndodhi në Amerikë, por bota e paqytetëruar nuk deshi të merrte mësim.

Në Shqipëri, njerëz të shkolluar, të pushtetshëm e të talentuar bënë gabime gjatë regjimit diktatorial, bënë gabime e krime edhe gjatë tranzicionit, por kur vihen para provave për gabimet e krimet e tyre, ata nuk kërkojnë të falur.

Kështu po vdesin të papenduar shumë shqiptarë që kishin përfituar privilegje gjatë diktaurës dhe tranzicionit, që kishin kryer gabime e krime, kështu po vijojnë të mos pendohen e të ngulin këmbë se nuk kanë gabuar dhe shumë prej mëkatarëve, që janë ende gjallë.

Sy kanë, po nuk shikojnë; veshë kanë, po nuk dëgjojnë; mendje kanë, po nuk u funksionon, pse, sepse janë të paqytetëruar e nuk pranojnë të kërkojnë të falur…

(Vlerësime për librin “Simfonia e udhëtimeve” të Adnan Mehmetit)

Thanas L. Gjika/

Në mars të këtij viti doli nga shtypi libri i ri i shkrimtarit, poetit dhe gazetarit të mirënjohur Adnan Mehmeti “Simfonia e udhëtimeve” EUTPRESS, Tiranë 2021, 231 faqe, me redaktor Dr. Bexhet Asani dhe parathënie të hartuar nga Dr. Yllka Filipi. Adnani, shkurt Adi, u lind në Luginën e Preshevës (1964), krahinë shqiptare të cilën qeveria federative jugosllave ia shkëputi Kosovës dhe ia dha Republikës së Serbisë më 1954. Adnani është produkt intelektual i Universitetit të Prishtinës (1985-1989), produkt i këtij inkubatori të rëndësishëm që u shqua për krijimin e kuadrove të përkushtuar ndaj çështjes kombëtare shqiptare. Pas mbarimit të kësaj shkolle të lartë ai emigroi në Zvicër, ku, krahas punës për të mbijetuar, kreu dhe detyrën misionare të mësuesit të gjuhës shqipe me fëmijët e komunitetit shqiptar të atjeshëm. Në vitin 1995, duke kuptuar se do të ishte më i vlefshëm në SHBA, ku kishte një komunitet shqiptar të madh, që po rritej me shpejtësi, erdhi këtu për të vijuar shërbimin ndaj çështjes kombëtare përmes krijimtarisë letrare dhe organizimit të aktiviteteve kulturore artistike. Rezultat i këtij përkushtimi janë lista e gjatë e librave të tij me prozë e poezi, aktivizimi në Shoqatën e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë themeluar më 2001, të cilën po e drejton me sgjuarësi e përkushtim prej disa vitesh, sponsorizim për botime librash dhe të revistës “Pena”, aktivitete të shumtë për promovim librash, takime krijuesish në qytetin Stamford CT., ku ai jeton. Për shkak të këtyre aktiviteteve, qytetin Stamford., krijuesit shqiptaro-amerikanë e quajnë “Qyteti i Adi Mehmetit”.

Me krijimtarinë e tij letrare në poezi e prozë, në publicistikë, kritikë letrare, etj, Adnan Mehmeti ka kohë që ka zenë vendin e një krijuesi të shumanshëm. Për aspekte të ndryshme të kësaj krijimtarie kanë shkruar studjues e kritikë të njohur si Prof. Agim Vinca, Dr. Besim Muhadri, shkrimtari i shquar Visar Zhiti, kritiku Adriatik Kallulli, poeti Dr. Gjekë Marinaj, Dr. Yllka Filipi, etj.

* * *

Dashuria për atdheun shtohet kur ia njohim sa më shumë e sa më mirë vlerat e tij, vlera që përbëhen nga pasuritë e bukuritë natyrore e njerëzore, nga historia, bëmat e ndryshme të heronjve, etj. Kjo dashuri rritet e shtohet përmes leximit të librave, shikimit të filmave dhe emisioneve televizivë, si dhe përmes vizitave të vazhdueshme në vende muzeale, në qytete e fshatra me natyrë të bukur dhe me histori të pasur, etj. 

Njohja përmes vizitave konkrete në vende muzeale, në qytete, fshatra dhe pika turistike me natyrë të bukur dhe me vlera historike përbën anën më emocionuese, atë që ngulitet më thellë në kujtesën e njeriut sesa njohja përmes leximit të librave, shikimit të filmave dhe emisioneve televizivë. Pikërisht kësaj njohjeje krijuesi dhe patrioti Adnan Mehmeti, si pak shqiptarë, i ka kushtuar vëmendje të vijueshme gjatë jetës së tij para e pas martesës dhe sot si prind i dy fëmijëve Tea dhe Andi.

Për ne, gati katër miljon shqiptarët që jetojmë sot të shpërndarë nëpër botë, ka dy probleme lidhur me dashurinë ndaj atdheut që lamë pas dhe ndaj atdheut të dytë që adaptuam me dëshirën tonë pas emigrimit/shpërnguljes. Atdheun mëmë nuk e njohëm sa duhet para largimit, kurse atdheun e ri që kemi adaptuar nuk po e njohim sa e si duhet. Kjo mungesë njohjeje ka sjellë si pasojë dhe mungesën e dashurisë së thellë për të dy atdhetë. Shumë prej nesh, sidomos fëmijët që morrëm me vete e njihnin pjesërisht atdheun mëmë. Kurse fëmijët që na u shtuan në emigracion e kanë edhe më të vakët njohjen dhe dashurinë për atdheun e origjinës. Dhe më keq akoma po shkon puna me shumë prej tyre, që nuk po e mësojnë si duhet gjuhën amëtare dhe nuk po lexojnë libra në këtë gjuhë.

Libri i ri “Simfonia e udhëtimeve” është dëshmi e gjallë e pasionit dhe punës atdhetare të përkushtuar të intelektualit të shquar Adnan Mehmeti si prind dhe atdhetar i niveleve të larta. Udhëpërshkrimet e tij kushtuar udhëtimeve dhe vizitave personale dhe familjare nëpër Ballkanin Perëndimor, të cilin ky preshevas e konsideron atdheun e tij e të familjes së tij, ai i ka botuar në libra të mëparshëm. Kurse udhëpërshkrimet ku përshkruan vizitat nëpër atdheun e adaptuar, Shtetet e Bashkuar të Amerikës, të botuar në këtë libër, tregojnë se askush prej nesh nuk mund të krahasohet me zotin Adnan Mehmeti në këtë përkushtim të pasionuar.

Nuk janë paret, që fiton ky intelektual duke punuar rëndë, që e bëjnë atë të pakrahasueshëm me ne të tjerët. Janë pasioni i tij atdhetar dhe niveli i lartë kulturor, që e ndihmojnë për ta kryer këtë mision pa pyetur për shpenzimet. Të gjithë e dijmë se ka shumë shqiptaro-amerikanë, shqiptaro-gjermanë, shqiptaro-francezë, shqiptaro-italianë, shqiptaro-anglezë, etj, që kanë krijuar pasuri më të mëdha se të këtij intelektuali, por nuk kanë realizuar udhëtime personale e familjare kaq të shumtë për njohjen e atdheut të dytë. Këtë e them me bindje të plotë jo vetëm për ne shqiptaro-amerikanët, por edhe për të gjithë pjesëtarët e diasporës shqiptare në botë. Madje do të shtoja se rasti i tij është i pakrahasueshëm edhe me emigrantë të popujve të tjerë që jetojnë në SHBA. Nuk besoj se ka një person tjetër të ngjashëm me këtë atdhetar e krijues, që të ketë ndërmarrë udhëtime edukative për familjen e vet në vendin ku jeton pas emigrimit në vende si Gjermania, Franca, Italia, Anglia, etj, edhe pse këto vende janë më të vegjël se Amerika.

Leximi i librit “Simfonia e udhëtimeve” shkruar me një gjuhë tërheqëse të shton njohuritë gjeografike, historike dhe emocionet për aspekte e pasuri të ndryshme të qyteteve dhe pikave turistike më të rëndësishme të gjithë Amerikës së Veriut, pra të SHBA-ve, Meksikës dhe Kanadasë. Lexuesi merr njohuri edhe për gjendjen e komuniteteve shqiptaro-amerikane në qytetet ku ka shëtitur autori me familjen e vet. Në këto përshkrime autori tregon krahas bukurive dhe fakteve historike e gjeografike edhe jetën e punën e banorëve amerikanë e shqiptarë që ndihmojnë me mund e djersë në lulëzimin e këtij vendi që ka zenë vendin e parë në botë për nga zhvillimi ekonomik e ligjor. Të tilla aspekte i japin këtij libri dhe një karakter enciklopedik.

Vlerat shkencore i shtohen librit edhe prej listës së emrave të njerëzve dhe vendeve të shkruar në shqip dhe anglisht gjatë librit dhe në fund të librit, për të ndihmuar lexuesit pët të përvetësuar drejtshkrimin e këtyre emrave në këto dy gjuhë.

Si përfundim them se “Simfonia e udhëtimeve” e Adnan Mehmetit është një libër i munguar në letërsinë tonë, një shembull që duhet ndjekur për formimin e shqiptaro-amerikanëve të çdo moshe, një shembull që vlen të pasohet edhe prej krijuesve të tjerë shqiptarë të diasporës sonë të Amerikës dhe Europës.

(Vlerësime për romanin “Dy jetë…” të Pandi Papandos)

Thanas L. Gjika

Në letërsinë shqiptare të derisotme quhet Digresion -hapja e një paranteze në rrjedhën e një vepre letrare për të dhënë shpjegime, shembuj, kujtime, meditime dhe episode që sqarojnë disa hollësi të argumentit të trajtuar në vepër (Ferdinand Leka “Fjalor i termave të letërsisë” INFBOTUES Tiranë 2013, f. 92-93). Mirëpo romancieri Pandi Papando në romanin e ri ka eksperimentuar një përdorim origjinal të digresionit duke e përdorur si mjet artistik për krijimin e subjektit të romanit të tij të dytë “Dy jetë… “PROMO PRINT Sh.p.k., Korçë, Maj 2014, 224 faqe.Pandi Papando erdhi si romancier nga radhët e ingjinerisë elektronike në moshë pjekurie dhe na befasoi me romanin e parë “Një njeri” ALBPAPER, 2011, 256 f. Këtu ai përdori një mënyre të re të ndërtimit të subjektit duke e shtjelluar rrëfimin e ngjajeve jo nga këndvështrimi i autorit, por nga këndvështrimi i secilit personazh që merrte pjesë në ngjarjet e veprës. Për herë të parë ky autor solli rrëfimin e çdo episodi të romanit duke e treguar prej secilit personazh që merrte pjesë në të. Ky roman kaloi në heshtje nga kritika, gjë që përforcon mendimin se në Shqipëri nuk ka kritikë letrare shkencore. Kritika letrare shkencore kërkon investime nga institucionet shtetërore, sepse një kritik letrar është vështirë të dalë spontanisht si mund të dalë një poet, prozator e dramaturg. Formimi i kritikut letrar kërkon disa vite studimi, specializimi dhe akumulimi, gjë që nuk mund të realizohet pa përkrahjen financiare të shtetit në një shoqëri të varfër si është shoqëria shqiptare sot.Romancieri Papando nuk u fye nga heshtja e kritikës, u kënaq nga disa vlerësime të pjesëshme gojore që i dhanë shokët, ose e-mail që i shkruan disa miq, midis të cilëve dhe unë. Sivjet gjatë qershorit, kur u takuam në Korçë më dhuroi këtë romanin e tij të dytë, botuar shtatë vjet më parë. U mbrekullova me rrjedhshmërinë e rrëfimit përmes ndërfutjeve të shkathta të ngjarjeve që kishin ndodhur ose ndodhnin në kohë të ndryshme. Kalimi nga një ngjarje a situatë në një tjetër realizohet me lehtësi pa asnjë paralajmërim dhe pa e ngatërruar aspak lexuesin. U intrigova gjithnjë e më shumë derisa e mbarova së lexuari pa e lëshuar nga duart.Linjat e shtjellimit të ngjarjeve ndërthurren në jetën e Gjergji Linotopit -heroit të veprës. Ky student e pastaj pedagog i Universitetit Shtetëror të Tiranës, gjatë vitit të parë si pedagog pati rast të njihej me një studente, që iu qep për t’u fejuar, por martesa midis tyre nuk u realizua, për shkak të ndërhyrjes së Sigurimit të Shtetit dhe babait të saj një komunist karierist.Gjergji, gjatë specializimit në Itali kishte udhëtuar rastësisht në një vagon treni nga Milanua në Romë, ku ishte njohur me bukuroshen amerikane, Dajana. Kjo u muarr vesh prej sigurimsit të Ambasadës shqiptare të Romës dhe u dërgua si informacion se ai mund të ishte rekrutuar prej agjenturës amerikane. Kjo shkaktoi ndarjen e tij prej Lindës dhe transferimin si mësues në një fshat të thellë malor të Korçës. Aty në gjendje gjysëminternimi ai u njoh e u dashurua me mësuesen Diana, me të cilën u martua. Mbas martesës ata u shtuan me një djalë, të cilin e quajtën Petro për respekt të gjyshit, babait të Gjergjit. Kur u rrit ky djalë emigroi në SHBA bashkë me nusen e tij. Në SHBA ai mori emrin Peter / Piter, kurse djalin që lindën në atdheun e ri e quajtën Xhorxh (George), sipas variantit amerikan të emrit shqiptar Gjergj, gjyshit të fëmijës.Mbasi jeta ka rrjedhur deri këtu mësojmë se amerikaia e bukur Dajana i kishte lënë amanet së bijës Beti të sqaronte dyshimin e vet se mos ishte bijë e specializantit shqiptar, për të cilin ajo dinte vetëm emrin e mbiemrin dhe se ai kishte qenë duke u specializuar në Itali në vitin 1984, kur patën rast të udhëtonin së bashku në një vagon treni gjatë natës 22 qershor nga Milano në Romë dhe gjatë paradites së 23 qershorit në Romë.Nga shënimet e ditarit, që Dajana kishte mbajtur e i kishte dhënë së bijës për t’i lexuar dhe nga kujtimet e Gjergjit, që autori i riprodhon pas telefonatave që i bëri Beti; marrim vesh se ky dhe amerikania Dajana gjatë shoqërimit të së djelës më 23 qershor përjetuan një aventurë erotike. Ata nuk e përballuan dot tundimin dhe kryen marrëdhënie seksuale në një hotel si të dehur nga ndjenja të zjarrta epshore, si te novela “Amok” e Stefan Zvajgut.U ndanë si fajtorë të penduar. Të dy ishin njerëz të ndershëm, si besimtarja e sinqertë kristjane Dajana edhe fizikanti i ndreshëm shqiptar. Ky e kishte harruar këtë ndodhi, si një ndodhi që mund t’i ndodhi qenieve prej mishi e gjaku, kur pasionet natyrore e errësojnë logjikën dhe mposhtin kulturën dhe moralin. Kurse besimtarja Dajana e kishte vuajtur gjithë jetën dhe dyshonte se mos vajza që lindi më pas, Elisabet (Beti), mos ishte bijë e specializantit shqiptar dhe jo e bashkëshortit të saj Xhorxh-it (George-s). Kjo ide iu thellua dhe më tepër pasi i vdiq djali Bob, gjë që ajo e përjetoi si një ndëshkim prej Zotit për gabimin e bërë me 23 qershor 1984. Dajanën pas vitit 1991, me hapjen e Shqipërisë, filloi ta shqetësonte dhe meraku se po të ishte Beti bijë e Gjergji Linotopit, mund të ndodhnin rastësisht nga mosnjohja lidhje incesti midis Betit e djalit të këtij shqiptari, ose pasardhësve të tyre. Prandaj ajo i kërkon së bijës para se të largohej prej jetës nga sëmundja e pashërueshme, që të lidhej me Gjergjin e të bënin analiza gjenetike, për ta zgjidhur këtë enigmë.Beti arriti të krijojë lidhje telefonike me Profesor Gjergjin, tashmë i riemëruar pedagog në Universitetin e Tiranës. Kërkesa e saj e drojtur për të realizuar amanetin e së ëmës u mirëkuptua dhe u pranua pa nervozizëm prej Gjergjit. Ky shfrytëzon rastin të vejë në New York për të marrë pjesë në një takim shkencor ndërkombëtar, ku ishte i ftuar që më parë. Kur mbërriti në aeroportin FJK të New York-ut, i ndodhi surpriza e këndshme: Beti po e priste me një tabelë ku kishte shkruar emrin e tij. Kështu para se të lidhet me djalin Peter, nusen e këtij dhe nipin Xhorxh, Gjergji u takua me Betin e të fejuarin e saj Piter. Të nesërmen u realizua vizita e Gjergjit dhe Betit në spital, ku bënë analizat. Para të dyve u shtuan shqetësimet sesi do të sillen në rast se dalin me lidhje gjenetike at’ e bijë, dhe në të kundërt, po të dalin njerëz pa lidhje gjenetike. Disa ditë pasi mbaroi seminari shkencor, analizat ishin gati. Mjekja një zonjë hebraike u komunikoi rezultatet e analizave:“Ju të dy keni të njëjtët stërgjyshër. Vini drejt nga Adami dhe Eva… ju vërtet keni të njëjtët stërgjyshër, ata që kemi të gjithë. Nuk ka asnjë lidhje gjenetike midis jush. Nuk e dij në prisnit këtë njoftim, por kjo është e vërteta. Ju të dy dhe unë, së bashku me ju, jemi qytetarë të tokës” (f. 218).Këto fjalë e shkrinë frikën dhe dyshimin që i brente të dy palët. Sytë e lagur të Gjergjit iu dukën Betit si sy fëmije. Kjo shtoi: “Më beso se edhe po t’ju kisha baba, nuk do të isha e pakënaqur” (f. 219).“Eh, moj vajzë, ia ktheu Gjergji dhe vijoi, edhe unë nuk kam qenë i sigurt për rezultatet e sotme, por s’ është vetëm gjaku që i lidh njerëzit. Mendoje, ti po u afrohesh të tridhjetave dhe s’ dije nëse unë ekzistoja. U lodhe për të më gjetur. Tani u njohëm dhe do të ndahemi përsëri. Megjithëse pa lidhje gjaku, unë u ndjeva mirë në shoqërinë tënde. Do të ndjehesha njëlloj edhe po të ishe gjaku im” (f. 219).I lehtësuar, ai propozoi të shkojnë te vorrezat për të folur me Dajanën. Ndjente nevojë t’i kërkonte të falur për shqetësimin që i kishte shkaktuar.Habisë së Betit për këtë këkesë, Gjergji iu përgjigj:“… atje është vendqëndrimi im i parë për të kërkuar ndjesë. Nuk do ta dëgjoj se më ka falur. Por … jam i bindur se do të më falte. Të dytin dhe më të sikletshmin do ta kem kur të kthehem në Shqipëri” -kuptohet kur t’i rrëfehej bashkëshortes Diana për këtë ngjarje, të cilën duhej t’ia kishte rrëfyer më parë… (f. 220).Disa ditë pas vizitës te Vorrezat, jepet largimi i Profesor Gjergjit nga aeroporti FJK i New York-ut, ku e përcillnin djali Piter, nusja e tij dhe nipi Xhorxh, bashkë me ta edhe Beti me Piter-in e vet.“Mirupafshim në Tiranë!”, pëshpëriti pa e përcaktuar se për kë i tha këto fjalë, dhe më tej autori shton se heroi i tij ngriti zërin edhe tha:“Të pestëve” (f. 224).Me këto fjalë mbyllet romani, duke theksuar idenë e veprës, se njerëzit e moralshëm, qofshin besimtarë ose jo, pavarësisht nga gabimet që mund të kenë bërë, gjejnë forca t’i shlyejnë ato shpejt a vonë, duke kërkuar të falur dhe kështu e ruajnë miqësinë e vjetër, ose krijojnë miqësi të re të sinqertë.Ky subjekt i treguar thjesht e shkurt prej meje, shtjellohet me shumë tensione të brendshme psikologjike përmes ndërfutjeve të shpeshta të ngjarjeve të ndodhura më parë, ose që ndodhin në po atë kohë përtej Atlantikut. Kjo është një mënyrë e veçantë e thurrjes së subjektit prej romancierit Papando, që nuk është hasur në veprat romanore të asnjë prozatori tjetër shqiptar para tij, arritje që duhet përshëndetur.Ngjarjet e thurrura prej këtij autori bien në sy edhe për logjikën e shëndoshë në ecurinë shkak-pasojë. Ka raste kur ngjarjet mund të tingëllojnë si të sajuara, qofshin ngjarje, qofshin përkimet e emrave Diana / Dajana, Gjergj / Xhorxh, Petro / Peter / Piter, etj. Mirëpo ecuria logjike dhe thurrja e ngjarjeve me realizëm e bën lexuesin t’i pranojë ato si ngjarje e përkime që ndodhin në jetën njerëzore, sepse ato vërtet mund të ndodhin në jetë. Këtë dukuri lexuesi e has edhe në romanet e shkrimtarit italian Kazanova (Giacomo Casanova), dhe në dy roamnet e shkruar frëngjisht prej Faik Konicës, përkthyer me mjeshtëri në shqip prej Fotaq Andreas “Martesa e Lejlës” dhe “Sotiri dhe Mitka” ZENIT EDITION, Tiranë 2016, 332 f.Si krijues i talentuar Pandi Papando, edhe pse është njeri me bindje demokratike, nuk bie në propagandë vulgare antikomuniste. Ai e urren sistemin diktatorial komunist për të këqiat që i shkaktoi popullit, gjen rast për të treguar se sa të ulët ishin disa sigurimsa, si Besniku -sigurimsi i ambasadës sonë në Romë, ose sa pa logjikë ishin disa kuadro partie, si babai i Lindës, që nuk kërkoi të sqaronte raportimet e sigurimsit të ambasadës, por detyroi vajzën të ndahej sa më parë prej të fejuarit në prag të martesës. Po ashtu, autori dënon varfërinë ekstreme ku e kishte katandisur popullin regjimi socialist, por nuk mohon se gjatë atij regjimi shkencat e sakta ishte në nivel europian. Një kuadër i tillë ishte dhe Gjergji Linotopi, heroi i veprës.Problemi kryesor që ka transmetuar autori i veprës është: Mbi të gjitha në jetën e njeriut vlejnë karakteri dhe ndershmëria. Njeriu me karakter dhe i ndershëm, beson ose jo në Zot, di të shpëlajë gabimet që i kryen në momente rrëmbimi, duke kërkuar të falur kur ballafaqohet me gabimet.