• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Toka dhe racat

December 29, 2013 by dgreca

Analizë psikologjike/

Shkruan: Prof. Dr. Hazbi Shehu/

Copëtimi i planetit tonë në pllaka tektonike dhe kontinente krijoi kushte për formimin e racave të qenieve të gjalla. Zhvillimi i shoqërisë njerëzore, po krijon mundësinë për vëllazërimin dhe bashkimin e të gjitha racave në një të re dhe të vetme. Detyra e shkencëtarit është të studjoje, të njohë në thellësi fuqinë e planetit tonë dhe efektet që ka sjellë dhe po sjell gjatë zhvillimit në hapësirë dhe në kohë. Materia në të gjitha format nën veprimin e energjisë së brendëshme të saj dhe  goditjeve te forcave të jashtme (yjeve, planeteve, Diellit, etj). Forcat goditëse të yjeve të Diellit dhe planetëve, etj., varen nga përmasat e ç’do ylli, energjia e tij e brendshme dhe largësia nga toka jonë.

Miliona vjet më parë, toka ka qenë një e pandarë e quajtur “Pantea”. Veprimet e energjisë së brendshme të planetit dhe ngacmimet e vazhdushme të Yjeve, Diellit, etj., nga jashtë saj shkaktuan copëtimin e planetit tonë në pllaka të mëdha tektonike. Rrëshqitjet e ngadalta të pllakave të tokës gjatë qindra milionë vjet; krijuan situatën e sotme gjeologjike të kontinenteve dhe oqeaneve dhe e përshtatshme për qeniet e gjalla. Sipas të dhenave sizmike dhe atyre stetoskopike, korja e ngurtë e brendshme dhe ajo e jashtme e tokës përbehen në nje shkallë e madhe prej hekuri. Manteli i përberë nga shkëmbinj silikatë të pasuruar me hekur dhe magnezium paraqitet në nje shkalle të madhe të ngurtë; duke ndryshuar në menyre të menjëhershme nga densiteti me zonën kalimtare. Zona plastike e njohur si asthenosfera në mantelin e sipëm; shtrihet nën litosferën kompakte. Manteli i poshtëm dhe korja paraqiten relativisht shumë të holla. Lëvizja në litosferë ndodh si rrjedhojë i veprimtarisë së rrymave të nxehta konvektive. Lëvizja dinamike e kores së jashtme fluide e tokës gjeneron një fushë magnetike që formon zonën e quajtur “magnetosfera”. Fusha magnetike devijon dhe redukton shpejtësinë e pjesëve të demshme të rrezeve diellore. Ajo ndihmon në mbrojtjen e jetës nga radiacioni. Origjina e qenieve të gjalla pranohet si rrjedhojë i evolucionit të planetit tonë.

Evolucioni është i lidhur me energjinë e gravitacionit dhe radiacionit. Gjatë riformimit të tokës hekuri i shkrirë ndodhet në qendër të tokës, ndërsa materialet më të lehta formuan mbulesat me densitet të diferencuar. Përshtatshmëria e tokës për gjallesat ka qenë e varur nga evolucioni i oqeaneve, frymëmarrja e atmosferës dhe ekrani mbrojtës i saj. Me ftohjen e sipërfaqjes të planetit, në atmosferë filloi akumulimi i përbërësëve që vinin nga brendësia e tokës si inkluzione fluide të shkëmbinjve kristalinë. Ato u shfaqën si rrjedhojë i shpërthimeve të vullkaneve të pasur me avuj të karbonit dioksidë, sulfur dioksidit, hidrogjenit dhe nitrogjenit. Atmosferës së atëhershme dhe oqeaneve i mungonte oksigjeni. Rrezet ultraviolet me energji të lartë të shoqëruara me vetëtima ndriçuese dhe shkreptina; duhet të kenë transformuar komponentet kimike në molekula të thjeshta organike.

Si rezultat i veprimit të energjisë së lartë të radiacionit janë ndërtuar blloqe nga molekula komplekse të jetës. Ato shprehin qelizat mikroskopike më të hershme të jetës në tokë dhe i përkasin formave më të lashta të algeve (rreth 2.7 bilion vjet më parë). Këto filluan fotosintezën në ujrat e cekta; duke kthyer karbon dioksidin në oksigjen të lirë dhe në përbërës organik. Radiacioni ultraviolet zbërtheu ujin e sipërfaqjes së tokës në hidrogjen dhe oksigjen. Oksigjeni ndryshoi atmosferën primitive pa jetë në një atmosferë me frymëmarrje. Ai formoi gradualisht në stratosferë një ekran ozoni që bllokoi shumicën e rrezeve të demshme ultraviolet. Jeta filloi dhe në sipërfaqjen e tokës, jashtë oqeaneve. Hidrosfera dhe atmosfera evoluan duke arritur në situatën e sotme. Format e qenieve të gjalla u zhvilluan konform pozicionit hapësinor të kontinenteve në planetin tonë.

Sot si toka dhe qeniet e gjalla vazhdojnë të zhvillohen. Rreth 30 % të rrezatimit diellor që depërton në atmosferë, kthehet në hapësirë si rrjedhojë i kundërveprimit të reve, akullit dhe ujit. Rreth 20% absorbohet në ajër me anë të avullit, të ujit, ozonit, reve, pluhurit dhe molekulave të ajrit. Rreth 50% thithet nga sipërfaqja e tokës duke ngrohur tokën dhe atmosferën në sasi jo të barabartë. Si rrjedhojë u stimulua qarkullimi global i ajrit dhe rrymave në oqeane. Dielli është burimi kryesor i energjisë për tokën. Kjo energji ngroh sipërfaqjen e planetit tonë, atmosferën dhe avullon ujrat e oqeaneve duke i kthyer ato në sipërfaqjen e tokës në formë të shirave, dëborës etj., sipas stinave. Energjia diellore duke ngrohur kontinentet, në mënyrë të diferencuar vë në lëvizje atmosferën në shkallë të gjerë planetare. Rrezatimi diellor zvogëlohet dhe forcohet në përputhje me ritmin e njollave diellore dhe shpejton ose ngadalëson proçeset në atmosferë.Vullkanet duke përhapur hirin në formë mbulese në qiell, zvogëlojnë rrezet e nxehta të demshme të diellit. Tërheqja gravitacionale e yjeve dhe planetëve e kanë riformuar pak orbitën e tokës. Ato kanë mënjanuar aksin e saj duke sjellë rishpërndarjen e nxehtësisë sezonale të Diellit dhe avancimin ose tërheqjen e akullnajave. Sheshimi në masë i pyjeve; ndryshimi i rrjedhjeve të lumejve; derdhja e karbonit dioksid dhe shkarkimi i materialeve kimikale të papërpunuara në atmosferë po krijojnë një klimë të padëshirueshme, veçanërisht për shekujt e ardhshëm. Ndryshimet e sipërfaqjes së tokës në përgjithësi janë graduale, por ato herë herë shprehen në forma katastrofike.

Diskutim: Në datë 29-30 Gusht, 2013 një nga lajmet ne televizionin Top-Channel ishte: “Disa shkencëtarë pranojnë se jeta në tokën tonë ka ardhur nga planeti Mars me anë të një asteroidi”.

Po ta pranojmë këte hipotezë, shkencëtarët e Marsit duhet të kishin dërguar shenjat e gjallesave ose të paktën të kishin lëshuar ndonje sinjal tokës tonë. Nëse ndonjë asteroid pranohet të ketë renë në Mars, forca e gravitacionit të planetit nuk lejon shkëputjen e tij nga planeti?! Të supozojmë se një yll gjigand është përplasur me planetin Mars duke shkëputur një copë e cila ka kaluar në hapësirë në formë të një asteroidi. Si kanë jetuar mikrogjallesat ose komponentët përbërës të jetës në sipërfaqjen e asteroidit gjatë udhëtimit nëpër hapësirë ku veprojnë forcat goditëse dhe shkatërruese të yjeve.

Eshtë provuar shkencërisht se nxehtësia e rrezeve të diellit është shkatërruese dhe vdekjepruse. Si i kanë rezistuar rrezeve të Diellit këto mikrogjallesa ose komponentet përbërës të jetës? A ka renë ndonjë asteroid në planetin tonë? Në se ka, a është studjuar nga shkencëtarët mundësia e ekzistencës të ndonjë mikrogjallese ose komponenteve përbërës të jetës?

Meqenëse është e vështirë për mos thenë e pamundur, që t’ju përgjigjesh pyetjeve të mësipërme, si specialist gjeolog e shoh më të pranueshme shpjegimin e dhenë në këtë shkrim se jeta ka lindur këtu në planetin ose tokën tonë.

 

 

Kontintentet dhe formimi i racave

 

Dinamika e brendshme e planetit tone së bashku me veprimet ngacmuese te forcave te jashtme (yjet, dielli etj), shkaktuan ndarjen e tokës ne pllaka dhe kontinente. Ç’do kontinent ka karakteristikat e tij që kondicionohen nga:

-pozicioni hapsinor që zë ne planetin tone

-relievi i shprehur me anë të maleve të lartësive të ndryshme

-fushave dhe ujrave të lumejnve që rrjedhin në liqene, dete etj

-pyjet që me gjelbërimin dhe frymëmarjen e tyre kënaqin jo vetëm syrin por dhe mushkëritë e njeriut

-shkëmbinjtë si përberësit kryesor të kontinenteve, litologjia e të cilave përcakton dhe dallimin gjeologjik ndërmjet kontinenteve

-klima që shpreh dallimin e shkallës së ngrohtësisë dhe të ftohtit e çdo kontinenti në varësi të distancës së tij nga dielli dhe influenca e veprimit të planeteve dhe yjeve mbi token.

Në veçanti roli kryesor i përket rrezeve të diellit që për çdo kontinent shprehet me ndryshimin dhe diferencimin e stinave. Spostimi i pozicionit që pëson çdo kontinent është në varësi të energjisë së brendshme të planetit dhe të forcave të jashtme (yjet, dielli, etj) që vazhimisht godasin planetin.

Pikërisht këto kushte, në të cilën ndodhet çdo kontinent kanë përcaktuar dhe mënyrën e jetës të qenieve të gjalla në të. Historia ka treguar dhe vërteton, se njeriu në varësi të pozicionit dhe kushteve të përmendura më sipër ka jetuar i vetëm ose në grupe, nëpër shpella, kasolle, në ndërtesa prej balte, dërrase, guri ose dhe në pallate lluksoze. Ka jetuar i zhveshur ose i veshur me gjethet e pemëve kohët e fundit dhe me kostume në pallate lluksoze. Ushqimi ka qene i kondicionuar nga forma e prodhimit të tokës ku ka jetuar. Këto kushte kanë influencuar dhe në formimin e trupit, pamjes, ngjyrës, përmasave, forcës muskulore dhe aftësisë trurore të njeriut. Punët, fillimisht janë kryer me anë të forcës fizike e deri ne përdorimin e mjeteve te thjeshta rrethanore per te siguruar ushqimin. Me kalimin e kohës, truri shpiku mjete moderne për një jetë më të mirë. Ky zhvillim gradual, por i ndryshëm nga një kontinent në tjetrin shpjegon karakterin, edukatën dhe sjelljen njerëzore. Jo vetëm në kohët e lashta, por dhe sot ka kontinente që njerëzit trajtohen njëlloj si kafshët. Pra ndarja e planetit në pllaka të mëdha dhe formimi i kontinenteve ishte shkaku i krijimit racial të qënieve të gjalla. Në kontinentet më të zhvilluara si Europa, njeriu filloi të gëzojë lirinë dhe të drejtat e tij. Deri tani sistemi i qeverisjes më i avancuar është pranuar ai i demokracisë. Sot vendi më i zhvilluar është SH.B.A., që ndodhet në kontinentin e Amerikës veriore i zbuluar dhe i banuar më vonë. Zbulimi dhe banimi me popullsi i ketij shteti u drejtua fillimisht nga Europianët (veçanërisht nga Anglezët ).

 

Vëllazërimi i racave

 

Zhvillimi i njerëzimit është rrjedhojë i përpjekjeve të njeriut për të jetuar. Ka filluar me lindjen e njeriut, por i diferencuar sipas kontinenteve. Truri i njeriut ka arritur të zbërthejë materien dhe të zbatojë në jetë fuqinë e atomit, të hidrogjenit, etj. Ka krijuar dhe po krijon raketa me fuqi të jashtëzakonshme për të fluturuar në planetet e tjerë. Ai po zbërthen dhe do të zbërthejë sekretet e gjithësisë.

Bukuria dhe madhështia e trurit të njerëzve më të zhvilluar me ndërgjegje më të lartë, më fisnike dhe më dashamirëse po shprehet sot në kryerjen e proçesit të vëllazërimit për të gjitha racat e botës. Pra niveli më i lartë i trurit të njeriut filloi të mendoj dhe të punojë për veten e tij?!

Promotori i proçesit të vëllazërimit të racave njerëzore ka filluar në SH.B.A. Ky vend është bërë djepi që po përkund, përkëdhel dhe bashkon njerëzit e të gjitha ngjyrave. Llotaria Amerikane është sinjali i parë i thirrjes njerëzore pa dallim race, krahine, feje dhe ideje për të jetuar në këtë vend. Ligji i SH.B.A. i ka hapur dyert gjithë botës duke shpallur liri, paqe dhe bashkim. Në vendet me demokraci të zhvilluar njerëzit kanë fituar lirinë dhe të drejtat përkatëse. SH.B.A. sot ka arritur nivele të larta të zhvillimit njerëzor. Ç’do njeri ka të garantuar lirinë me ligj. Atje ka ligje dhe për kafshët, zogjtë, etj.. Ç’do qytetar ka të drejtë të shprehi mendimet e tij lirisht me gojë ose me shkrim të zgjidhet në të gjitha forumet e shtetit Amerikan deri dhe president. Këtu jo vetëm vrasjet, rrahjet, vjedhjet, por dhe ofendimet dënohen sipas neneve përkatëse. Ajo që duket e çuditshme dhe e pabesueshme për shtetet e tjerë, këtu është realitet. Në trotuar pëllumbat lëvizin lirisht nëpër kembët e qytetarëve, sepse ata thonë “Na mbron ligji Amerikan”. Ka kohë që shteti Amerikan, televizionet, filmat, revistat, gazetat, etj., punojnë për vëllazërimin dhe barazinë e racave. Të gjitha këto forma punojnë për të bindur qytetarët se respekti për njeriun nuk lidhet me racat, ngjyrat, krahinat, fetë, etj. Kuptimi i vërtetë i fjalës njeri shpreh karakterin, edukatën, sjelljen njerëzore, aftësinë për punë dhe respektin për vete dhe të tjerët. Të respektosh veten do të thotë të respektosh ç’do njeri.

Po shkruaj kryesisht për shtetin e New Yorkut që sot konsiderohet qendra e zhvillimit njerëzor. Këtu ndodhen bankat botërore, selia e kombeve të bashkuara, etj. New Yorku është i bukur, por ardhja në masë e njerëzve nga e gjithë bota nuk lidhet me bukurinë e tij, por me vendet e punës që shprehin shpresën e njeriut për të jetuar.

Proçesi i vëllazërimit po zhvillohet dhe nga dëshira dhe pasioni i vet qytetarëve, përveç punës së madhe që po kryhet nga shteti, televizionet, filmat, gazetat, etj. Djemtë ose vajzat janë rrëmbyer dhe po thithen nga valët e jetës. Ç’do ditë, veçanërisht në mbremje, mund të shohësh të rinjte e racave të ndryshme që kthehen nga puna ose duke shetitur nëpër rrugë të lidhur dorë për dore ose dhe të përqafuar. Po të frekuentosh restorantet ke për të parë të rinj dhe të reja të ngjyrave të ndryshme që hanë darkë së bashku. Një ditë ndodhesha në një restorant në Astoria. Nga ana e majtë e tavolinës sime ku ndodheshin dy vajza që po pinin kafe më tërhoqi vëmendjen biseda e tyre. “Moj Lena, akoma vazhdon me atë djalin e bardhë polak?” “Po”, ju përgjigj tjetra. “Nuk po sheh se çfarë po ndodh këtu në New York? Shko moj lidhu me ndonjë zezak, kinez, etj., që të njohësh djemtë e racave të tjera. Tani në modë është lidhja me djemtë e rinj, jashtë racës së bardhë. Ne nuk kemi ardhur në N.Y. vetëm për studime, por dhe për tu njohur me botën duke mos qëndruar vetëm brenda guackës së racës sonë.

Në anën e djathtë të tavolinës sime dëgjova një zë vajze “Afrohu të puth”. Në tavolinë ndodheshin një vajzë bjonde e bardhë dhe një djalë zezak. Zezaku qëndronte i mpirë me shikimin nga vajza. Vajza vazhdoi “Përse heziton, nuk më dëgjove?” “Po mendoj”, u përgjigj zezaku. “kohën e kaluar kur neve nuk na lejohej të hynim në restorantët e të bardhëve e jo të guxonim të puthnim një vajzë të racës së bardhë”. “U dogjën ato kohëra; tani ne vajzat e racës sonë e quajmë nder të përqafojmë dhe të puthim një djalë zezak. Unë njerëzit nuk i vlerësoj nga raca apo ngjyra por nga karakteri dhe sjellja e tyre”.

Një ditë duke ecur në Astoria, një djalë u përplas me mua dhe me thote “Sorry”. “Ska gje” ju përgjigja unë. Ai kur më pa thirri “Oh sa mirë që të takova o miku im. A je i lirë se dua të bisedoj me ju?” “Po”, ju përgjigja dhe të dy u drejtuam tek kafeneja më e afërt. Pa u ulur mirë e pyeta “Cfarë të ka ndodhur se dukesh i shqetësuar?” “Më la e dashura me te cilën, siç ishit dhe ju në dijeni, kishim planifikuar të martoheshim.” “Po pse” e pyeta. “Dje, ajo erdhi tek puna ime dhe më tha “Do ta prish lidhjen me ty”. Përse e pyeta. Sepse kam renë në dashuri me një djalë zezak, simpatik dhe i thjeshtë. Je në vete i thashë. Ajo mu përgjigj “Të ka ngelur ora ty o ish i dashur! Tani është në modë shoqërimi me një partner të racës tjetër, si zezak, kinez, etj”. Po pse kumar është dashuria, ju përgjigja unë. Ajo më tha mirëupafshim dhe iku”. “Mos u mërzit”, i thashë, “se ti je i ri, i shëndetshëm dhe ke për të gjetur një vajzë dhe më të mirë”. Pimë kafetë dhe u ndamë. Vura re se miku im, djali bullgar vazhdonte të ishte i shqetësuar.

Unë eci ç’do dite në kembe 3 deri 5 orë nëpër rrugët e N.Y., kryesisht në krahinën e Queens-it, sidomos në rajonin Astoria ku dhe jetoj. Gjatë shetitjes ndjek me vëmendje problemet e jetës në këtë qytet.Vazhdimisht shoh vajza të reja, të bukura, kryesisht Europiane, por dhe të racave të tjera me djem ose burra të racave të tjera. Tani kohët e fundit kam venë re se ky proçes ka avancuar. Kam arritur në konkluzion se më parë djemtë dhe vajzat e racës së bardhë edhe ju shmangeshin racave të tjera; tani përkundrazi janë zezakët që po bejnë naze në zgjedhjen e partnerit.

Shteti, televizionet, filmat, gazetat, etj., vazhdojnë me këmbëngulje të përhapin dashurinë dhe vëllazërimin midis racave. Megjithatë në New York, por dhe në shtetet e tjera të SH.B.A., racat dhe kombet vazhdojnë të kenë rajonet e tyre të veçanta. Kështu p.sh. rajonin “Flushing” populli e thërret qyteti Kinez sepse shumicën dërrmuese e formojnë kinezët. Po kështu lagja Astoria banohet kryesisht nga Grekët; e njejta vlen dhe për racat e tjera.

Gjithçka që kam shkruar më sipër është bazuar në faktet të vëzhguara personalisht dhe duke ndjekur me kujdes vazhdueshmërinë e tyre.

Në proçesin e vëllazërimit të racave dalin disa pyetje:

-Deri tani ka dhe disa shtete të tjerë me demokraci të zhvilluar, kryesisht në Europë, që kanë filluar këtë proçes; por a do të përkrahet proçesi i vëllazërimit nga shetet e tjera të botës?!

-A do mundet truri i njeriut të zhvilluar të bindi kombet dhe racat që duke ruajtur të paprekur fetë, traditat, zakonet, etj., të zhvillojnë vëllazërimin ndërmjet racave?

-Si rrjedhojë i vëllazërimit dhe bashkimit të racave a mund të kalohet në krijimin e një race të re të vetme botërore?

-Sa kohë do të duhet të kryhet proçesi i vëllazërimit të racave në botë?

Si konkluzion duhet të theksojmë se:

Copëtimi dhe ndarja e tokës krijoi kontinentet dhe racizmin e njerëzimit, ndërsa zhvillimi në një nivel më të lartë i trurit të njeriut po kryen të kundërtën. Ai e filloi proçesin e vëllazërimit të racave me qëllim të bashkimit dhe mundësinë e krijimit të një race të re të vetme botërore.

 

 

 

Filed Under: Featured Tagged With: Hazbi shehu, racat, toka

FJALA, TOKA DHE GJUHA

August 12, 2013 by dgreca

Shkruan: Rrustem Geci – Dortmund/

Jeta është lum i pavarur për të gjithë lumejtë, për të gjithë detërat, për gjithë tokën ku mbjellim e jetojmë. Kot më del përpara me hijen tënde, jam vetja, vetvetja, fjala e parë e fjalës, fjala e bukur e jetës. Këtë ese më nxiti të shkruaj poema e botuar dje, në „Zërin e shqiptarëve“ me titull, „Ne e lamë fjalën të humbë“.
Nuk është e ndaluar të mos ëndrrojmë, të mos ndryshojmë, apo të mos dëshirojmë. „Mikja ime, Hije; ji e lirë me veten tënde. O e uruar, mos më dil përpara, shkruan Elida Buçpapaj, se fjalën e kam brenda, ajo është e zemëruar dhe mund të godas. Poezia e Elida Buçpapajt është poezi e pasionit, poezi e dalë nga shpirti, poezi e shkrimit të mirëfilltë shqip. Ujqit e fjalës, armiqtë e fjalës, horrat e së keqes, kudo janë shumëzuar, të bëjnë zap fjalën, të shkërmoqin fjalën ma të bukur, fjalën e shkruar. Po, po, ata duan fjalës t´ia marrin frymën dhe ta lënë pa afshin e frymëmarrjes.
Krijimtaria e shkrimtares, publicistes dhe kolumnistes, Elida Buçpapaj, është e gjerë dhe e thellë. Shkrimet e para Elida i bëri para 30 vjetësh. Ajo deri më tash ka botuar këto libra; 1. Vij , 2. Unë nuk jam e përjetshme 3. Rapsodia e Golgotës së Tranzicionit 4. Hiperbola dhe paralelizmi në Ciklin e Kreshnikvë 5. Tirania e tranzicioni 6. 7 .Traumat e tranzicionit, si dhe analiza e polemika. Njëherit, Elida Buçpapaj bën punë heroinash, duke përkthyer shkrimtarët më të vlerësuar të Elitës Botërore.
Elida, bijë e shkrimtarit të njohur, Vebi Skënderit, njëherit edhe bashkëshorte e shkrimtarit të njohur, Skënder Buçpapajt, përbëjnë një treshe shkrimtarësh të mirfilltë në letërsinë shqipe. Shkrimtarja Elida Buçpapaj nuk vjen në Letërsinë tonë të bukur, përmes librave të lexuar, por, përmes talentit dhe leximit të jetës. Shpërthimet e saj në poezi, publicistikë, në polemika dhe analiza, janë mënyra e shkrimtares Buçpapaj, për të bërë letërsi, O vetja ime e trazuar; Shqipëria është diell / është ëndërr / zgjandërr / është shi, breshër e borë / është furtunë e stuhi / është stuhi në gotë… Këto dhe qindra vargje të tjera, tregojnë për shtrirjen e saj në letërsi, dhe të bukurën e saj në poezi.
Motivet me Kosovës janë të pranishme tek kjo treshe shkrimtarësh. Fjala, toka dhe gjuha amë, lulëzojnë në qënien e vargjeve të shkrimtares. Në poezinë e Elida Buçpapajt, por edhe në poezinë e babait të saj , si dhe të bashkëshortit, Skënderit, janë së brendshmi tharmi i të bërit letërsi. Kosovë, shkruan shkrimtarja; Unë vij në Prekaz / mbi kalin e pikëllimit / prej plagosjes së natës /..këtu fjalët i ka zënë gjumi i madh / i tokës së skuqur / si flamuri nga gjaku/ … Unë vij në Prekaz / dhe ngrij palëvizur / si mermeri i varreve / nën harkune violinave të vajit / e të fijeve të barit që qajnë…
Harta poetike e Elida Buçpapajt është plotë maja poezish. Ngjyrat në krijimtarinë e Elidës janë nga ma të bukurat. Temat e saj shprehin çastin dhe kohën; Mirëmëngjez Paris / sot jemi gëdhirë në një shtrat / të dy të përgjumur nga mosfjetja /..Në një kafene buzë Senës / porosis një kafe me qumësht/..dhe filloj me llogaritë / Paris, unë banorja jote efemer / ndërsa ti dhe Sena eternel… Shkrimtarja Elida Buçpapaj, e lindur dhe e rritur në Tiranë, bashkë me prindërit, përjetoi gjenocidin e diktaturës Hoxha, kundër zërit të shkrimtarëve dhe inteleltualve. Idetë në letërsi shprehej Vebi Skënderi, (në një bisedë që pata me të dhe Agim Gjakovën, në vitin 1994 ) kontrolloheshin që në embrion të krijimit. Diktatura e Hoxhës e kishte bezdi zërin e shkrimtarëve. Në tërë ato rrethana ç´njerëzore, poezia e pati shumë të vështirë ta heq ujkun nga fjala.
Cenzorët në Shqipëri aso kohe, shprehej poeti Vebi Skënderi, ishin shndërruar në kafshë të këqija, dhe masakronin vargjet tona. Por, bija e shkrimtarit, shkrimtarja, Elida Buçpapaj, e di s´e është e ndaluar të mos krijosh; Jam shi në Tiranë / shi që bie rrëke / nëpër rrugët mbi pluhurin e harresës / janë shkërmoqur grimca-grimca / si fosile antike / ditët e mia…
Mbi këtë peisazh jete, kujtoj se fshihet bardhësia e ngjyrave të Tiranës, vetullat dhe balli saj, buzët pa të kuq të Onufrit. Jeta e shkrimtarëve më thotë Elida Buçpapaj, është kjo që e bëjmë. Mirëpo, poeti e ndien atë që s´shihet, dhe shkrimtari s´heq dorë nga asnjë ditë e kësaj jete. Mbushjet e mëdha shpirtërore janë burimet të artit të pashterrshëm. Jam Zana / Tanusha / jam dhi e egër / e pakapshme /shkreptimë…
Nuk ka titull më të lartë në jetën e një njeriu, shkruan Elida Buçpapaj, se sa të jesh, shkrimtare, nënë, bashkëshorte dhe gazetare. Poezia është në qenien time, dhe rron në qenien time!..Me këtë ese të shkurtër, i uroj shëndet dhe vepra të reja shkrimtares dhe gazetares, Elida Buçpapajt!..

Filed Under: Kulture Tagged With: Elida Bucpaj, Fjala, gjuha, Rrustem Geci, toka

Artikujt e fundit

  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!
  • Veprimtaria atdhetare e Isa Boletinit në shërbim të çështjes kombëtare
  • FLAMURI I SKËNDERBEUT
  • Këngët e dasmës dhe rituali i tyre te “Bleta shqiptare” e Thimi Mitkos
  • Trashëgimia shqiptare meriton më shumë se sa emërtimet simbolike të rrugëve në New York
  • “Unbreakable and other short stories”
  • ÇËSHTJA SHQIPTARE NË MAQEDONINË E VERIUT NUK TRAJTOHET SI PARTNERITET KONSTITUIV, POR SI PROBLEM PËR T’U ADMINISTRUAR
  • Dr. Evia Nano hosts Albanian American author, Dearta Logu Fusaro
  • DR IBRAHIM RUGOVA – PRESIDENTI I PARË HISTORIK I DARDANISË
  • Krijohet Albanian American Gastrointestinal Association (AAGA)
  • Prof. Rifat Latifi zgjidhet drejtor i Qendrës për Kërkime, Simulime dhe Trajnime të Avancuara Kirurgjike dhe Mjekësore të Kosovës (QKSTK) në Universitetin e Prishtinës

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT