Vaksinimi – Dielli

RËNDËSIA E VAKSINIMIT NË PARANDALIMIN E PËRHAPJES SË VARIANTEVE TË REJA TË VIRUSIT SARS-COV-2

August 20, 2021 by s p

Nga: Dr. Pashko R. Camaj, Doktor i Shkencave të Shëndetit Publik *

HEZITIMI NDAJ VAKSINAVE DHE PASOJAT

Në një botë që është e lidhur në një rrjet të gjerë, të padukshëm, me dendësi befasuese të ndërlidhjeve tona të shumta, nuk është e vështirë të thuhet se e gjithë bota është vetëm ‘gjashtë gradë’ larg – ideja se të gjithë njerëzit mesatarisht janë gjashtë, ose më pak, lidhje shoqërore (breza) larg njëri – tjetrit. Ndërsa kjo mund të jetë e dobishme per shume gjëra, nuk është mirë kur përpiqeni të kontrolloni një pandemi. Si rezultat, nëse infektoheni me koronavirus, numri i njerëzve që mund t’i dëmtoni pa dashje mund të jetë astronomik. Në shtim te këtij problemi, mungesa e qasjes së vaksinave në një pjesë të madhe të botës, ose hezitimi ndaj saj, në vendet ku ato janë në dispozicion, është një recetë që kjo pandemi të vazhdojë dhe të vazhdojë. Përpjekjet zbutëse si testimi, distancimi dhe maskimi dhe madje edhe bllokimet janë mjete të përkohshme dhe të papërsosura për të parandaluar përhapjen e virusit. Vaksinimi është më i afërti që do të kemi ndonjëherë për të pasur një gjë të sigurt në betejën në dukje të kotë për t’i dhënë fund kësaj pandemie. Ndërsa pandemia u tërbua në të gjithë globin, ne u mbyllëm, u maskuam, u distancuam shoqërisht, u kapëm nga paniku, ndërsa prisnim me durim një vaksinë që do të na lejonte të rifillonim një pamje të jetës normale. Në fund të vitit 2020, në një kthesë mahnitëse të shpejtë, vaksinat u bënë realitet dhe ne filluam të dilnim nga letargjia. Por pastaj, virusi na hodhi një kurbë, siç kanë tendencë të bëjnë viruset, dhe varianti Delta na goditi.

TË PUSHTOSH NJË SËMUNDJE INFEKTIVE NË ZHVILLIM

Siç kemi mësuar nga e kaluara, të pushtosh një sëmundje infektive në zhvillim nuk është e lehtë. Ndërsa ne po mësojmë vazhdimisht më shumë rreth këtij virusi dhe si ta menaxhojmë atë më së miri, ai gjithashtu ndryshon shpesh. Kjo do të thotë që edhe sjellja jonë duhet të adoptohet. Ende ka shumë studime duke u zhvilluar, por në këtë pikë duket se Delta jo vetëm që është më ngjitëse se versionet e tjera të virusit SARS-CoV-2, por në disa raste, mund të përhapet edhe tek njerëzit që janë plotësisht të vaksinuar. Për këtë arsye, tani, duke u maskuar kur jeni në turma dhe mjedise të brendshme, nuk mund të jetë vetëm mbrojtja e njerëzve të pavaksinuar. Është edhe për të mbrojtur njerëzit e vaksinuar për të cilët vaksina ndoshta nuk ishte aq efektive. Ne e dimë që vaksina nuk krijon një fushë të forcës magjike os mure të pa penetrueshëm rreth një individi që i përgjigjet virusit. Lajmi i mirë është se për momentin, për të vaksinuarit, ata kanë shumë më tepër mbrojtje se çdokush prej nesh para vaksinës. Vlen të përmendet se shumica dërrmuese e shtrimeve në spital për shkak të Covid-19 tani janë në mesin e njerëzve të pavaksinuar. Në fakt, sipas Qendrave Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), që nga 18 Gushti, më shumë se 170 milion (më shumë se gjysma e popullsisë amerikane) janë vaksinuar plotësisht dhe megjithatë, 98 përqind e atyre që janë të shtruar në spital janë të pavaksinuar. Kjo do të thotë që vaksinat janë ende duke bërë punën e tyre. Ajo që kemi mësuar është se njerëzit ende mund të infektohen, por me vaksinën, sistemi imunitar përgjigjet aq shpejt saqë personi nuk ka një shans të ndihet i sëmurë, ose ndoshta ata ndjehen të sëmurë butë ose mesatarisht. Sidoqoftë, shmangia e spitalit nuk do të thotë se marrja e Covid-19 nuk është punë e madhe. Dhe sa më shumë qarkullon virusi, aq më shumë kërcënim paraqet për të gjithë ne dhe jo vetëm të pavaksinuarit. Pra, përballë Delta -s, dhe ndërsa vala e fundit po arrin kulmin, është mirë që të gjithë të kthehemi të praktikojmë pak më shumë kujdes.

ÇFARË JANË RI-INFEKSIONET APO ‟BREAKTHROUGH INFECTIONS”?

Ciklet e pafund të lajmeve dhe mediat sociale virale paralajmërojnë për “infeksione të mëdha” tek njerëzit tashmë të vaksinuar për Covid-19. Fatkeqësisht, këto raporte lënë përshtypjen e gabuar se mbrojtjet e siguruara nga vaksinat nuk po funksionojnë. Ndërsa përhapin ndjenjën e frikës së paarsyeshme, ato gjithashtu mund të nxisin ngurrimin mes miliona njerëzve në SHBA që ende nuk kanë marrë një vaksinë. Por ne e dimë se infeksionet nuk dihet që ndodhin vetëm pas vaksinimit Covid. Ato ndodhin shpesh pas vaksinimit kundër shumicës së sëmundjeve infektive si gripi, fruthi dhe shumë të tjera. Në një mënyrë, SARS-CoV-2, është i veçantë: më shumë se çdo patogjen tjetër me të cilin njerëzimi duhej të merrej ndonjëherë, ai i ka siguruar publikut të gjerë mësime në imunologji. Terma të tillë si “infeksionet breakthrough“, “imuniteti i tufës”, “distancimi shoqëror” dhe shumë të tjerë, kanë fituar një njohje të gjerë. Këto terma janë shqyrtuar dhe raportuar nga shumë “shkencëtarë” të sapokrijuar dhe ka shumë prej tyre. Gjithçka që lidhet me Covid -in, veçanërisht vaksinat, shikohet nga këta “shkencëtarë” të paskrupullt me mikroskopin e tyre elektronik për t’u ndjekur nga një përgjigje “Unë ju thashë” për çdo çështje. Një përgjigje e thjeshtë për ta është: asnjë vaksinë nuk është njëqind për qind efektive, dhe megjithëse disa janë më të mira se të tjerat, shumica e tyre kanë disa infeksione të përparuara, përfshirë vaksinat Covid. Një “breakthrough” thjesht do të thotë që një person i vaksinuar ka rezultuar pozitiv për agjentin shkaktues të sëmundjes, jo se ai do të sëmuret ose do të transmetojë infeksionin tek dikush tjetër. Shumica e njerëzve të vaksinuar të infektuar nuk kanë simptoma, dhe ata që kanë, ka tendencë të kenë sëmundje të butë. Edhe me variantin Delta të SARS-CoV-2, vaksinat ofrojnë mbrojtje të jashtëzakonshme kundër sëmundjeve serioze ose vdekjes. Shifrat e tregojnë këtë qartë: nga 170 milion te vaksinuar kemi regjistruar vetëm rreth 170 mijë raste breakthrough infeksione, dmth, një përqind. Po dhe nëse këto numra janë të nën-raportuara ngaqë ka mundësi që një numër njerëzish mos të bëjnë teste sepse nuk kanë simpoma, dhe në realitet janë dyfishi, prapë del se mund të jenë vetëm dy përqind të vaksinuarve që ri-infektohen. Pra nëse ndodh që ti ekspozoheni virusit dhe të testuar pozitiv për Covid-19, është shumë e shumë më mirë që kjo të ndodhë pas e jo para vaksinimit.

VAKSINA ZVOGËLON TRANSMETIMIN E VIRUSIT

Numrat nënvizojnë sesi realiteti ndonjëherë shtrembërohet në ndërgjegjen e publikut. Rastet e përparimit nuk ndodhin sepse vaksinat janë joefektive. Imuniteti mund të dobësohet me kalimin e kohës, dhe një vaksinë mund të jetë më pak efektive për një patogjen të caktuar. Vaksina e fruthit-shytave-rubeolës (MMR) është një shembull: mbrojtja e saj kundër fruthit është e fortë, por imuniteti ndaj shytave që jep është më pak. Pra, edhe vaksina e fuqishme e fruthit ka një histori të përparimit të infeksionit. Një shpërthim i fruthit në fund të viteve 1980 që përfshiu kryesisht të rinjtë e vaksinuar çoi në një ndryshim të politikës që kërkonte dy doza në vend të një. Doza e parë MMR jep rreth 90 përqind mbrojtje për një jetë, por doza e dytë mbulon rreth gjysmën e 10 përqind të mbetur. Duke pasur parasysh ngjitshmërinë e lartë të fruthit, marrja e mbulimit më të lartë të mundshëm ishte vendimtare. Vaksinat kundër Covid pritet të zvogëlojnë transmetimet në mesin e atyre, me një infeksion me përparim asimptomatik. Pra, fakti është se ata që janë të imunizuar kanë shumë më pak të ngjarë të infektohen, dhe edhe nëse infektohen, rreziku i transmetimit të virusit zvogëlohet. Një arsye është se sasia e koronavirusit, ngarkesa e tij virale, është më e ulët në infeksione të tilla, kështu që ka më pak për t’u transmetuar te të tjerët. Të dhënat shkencore janë në dispozicion, dhe vaksinat janë mrekullisht efektive në zvogëlimin e transmetimeve. Mesazhi për ata që mbeten të pavaksinuar duhet të jetë: Vaksinohuni dhe mos lejoni që virusi t’ju dëmtojë ose t’ju përdorë për të dëmtuar të tjerët!

* Nënkryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës –VATRA.

ITALIA DHE G20 PËR TË VAKSINUAR GJITHË BOTËN

February 21, 2021 by dgreca

Nga DANILO TAINO/*

Bëhet fjalë për të vaksinuar botën: “askush nuk është i sigurtë deri sa të gjithë nuk janë të sigurtë”, është fjalia e përsëritur vazhdimisht. A mund të ketë Italia dhe qeveria Draghi një rol në nisjen e fushatës së imunizimit global të bllokuar në këtë çast? Në datën 17 shkurt ishin vënë në punë 188,35 milionë doza vaksinash në botë (burimi, Ourwoldindata.org). Prej tyre 56 milionë në Shtetet e Bashkuara, 24 milionë në BE, 18 milionë në Mbretërinë e Bashkuar, shtatë milionë në Izrael, 40 milionë në Kinë (më 9 shkurt).

Në pjesën tjetër të Vendeve, pak më shumë se 40 milionë gjithësej, e në shumë prej atyre më të varfër perspektiva e një vaksinimi është tepër e largët. Është e dukëshme që për të drejtuar një fushatë globale duhen mobilizuar Vendet më të pasura, mbasi të kenë vënë në vijë rrugën për imunizimin e qytetarëve të tyre. Ka një sërë nismash të prirura për të mbështetur zotimin e Organizata Botërore e Shëndetësisë ka krijuar Covax, një aleancë bashkëpunuese për të vaksinuar gjthë të rriturit e planetit. Ajo që mungon është ndihmesa konkrete për të mbushur zbrazësitë që në shumë pjesë të botës janë dhe pengojnë që fushata të fillojë.

Bëhet fjalë për të shtuar prodhimin nëpërmjet lejeve, të organizohen zinxhirët e furnizimit shpesh të ngatërruar për karakteristikat e vaksinave, të krijohet prapavija për mbarështimin, të gjinden teknikët që janë t’aftë të bëjnë gjithë këto. E të vihen në dispozicion fondet për këtë sipërmarrje të rëndësishme. Vetëm ekonomitë më të pasura, ato të G20 kanë muskujt dhe arkat për të mbështetur një bashkëpunim botëror të këtij lloji.

Mirë: Italia ka këtë vit kryesinë e G20-ës, ka një qeveri të re të drejtuar nga një kryeministër me një autoritet absolut ndërkombëtar. Ka mundësinë të nxisë e të drejtojë njëzet ekonomitë më të fuqishme drejt një përpjekjeje të përbashkët të domosdoshme për të gjithë. Dhe duhet t’a fillojë duke futur në lojë aleatin më të fortë, atë Joe Biden që duhet të rifitojë për Shtetet e Bashkuara prestigjin historik të drejtimit në mbarështimin e krizave, të humbur në 2020 për shkak të America First. Kështu dhe Italia do të rigjejë kuptimin e vetvetes.

* “Corriere della Sera”, 20 shkurt 2021

Përktheu Eugjen Merlika

A duhet të vaksinohem për COVID-19 nëse e kam tejkaluar virusin?

January 16, 2021 by dgreca

Po. Pavarësisht infektimit fillestar, Qendra amerikane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve, ka thënë se njerëzit duhet të planifikojnë vaksinimin kur t’iu vijë radha.

“Kjo është pyetje shumë e drejtpërdrejtë”, ka thënë specialisti i sëmundjeve infektive, Amesh Adalja.

“Po, duhet të vaksinoheni”. Kur dikush shërohet, sistemi i tyre imunitar nuk lejon që ata të sëmuren menjëherë.

“Sistemi juaj imuniar është i gatshëm të identifikojë virusin dhe ta mbrojë veten”, ka thënë mjekja Saksia Popescu, eksperte për sëmundje infektuese në Universitetin George Mason, transmeton agjencia e lajmeve AP.

Shkencëtarët nuk e dinë ende saktë sa zgjat imuniteti apo sa i fortë është, ndonëse në disa punime kërkimore sugjerohet se mbrojtja mund të zgjasë për disa muaj.

“Është e pamundshme që të dihet sa gjatë mund të ketë imunitet një person”, ka thënë mjeku Prathit Kulkarni, ekspert për sëmundje infektive në Kolegjin për Mjekësi, Baylor.

“Nuk kemi mundësi ta kalkulojmë këtë gjë”.

Vaksinat, në anën tjetër, janë të dizajnuara që të ofrojnë përgjigjje imunitare më të gjatë. Ekspertët thonë se ato duhet të rrisin imunitetin e një njeriu, pavarësisht se në çfarë gjendje është pas infektimit.

“Meqë jemi në këtë pandemi dhe nuk kemi dorë në të, qasja më e sigurt është vaksinimi”, ka thënë Kulkarni.

“Nuk humbisni asgjë, vetëm përfitoni”.

Nëse keni qenë të infektuar në tre muajt e fundit, Qendra amerikane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve, ka thënë se është në rregull që të shtyhet vaksinimi, nëse dëshironi të lejoni të tjerët ta kryejnë këtë gjë para jush, meqë dozat janë të kufizuara.

Studimi britanik: Infektimi ofron imunitet për të paktën pesë muaj

Të dhënat preliminare të disa shkencëtarëve nga agjencia publike, Shëndeti Publik në Angli, kanë treguar se njerëzit që kanë tejkaluar sëmundjen COVID-19, që shkakton koronavirusi, janë imunë për të paktën pesë muaj, ndonëse nuk ka të dhëna nëse personat me antitrupa mund ta bartin dhe ta shpërndajnë virusin, transmeton agjencia e lajmeve, Reuters.

Në mesin e gjetjeve është parë edhe se infektimet për herë të dytë me COVID-19 janë të rralla – vetëm 44 raste janë gjetur në mesin e 6,614 personave të përfshirë në studim.

Megjithatë, ata tërheqin vërejtjen se gjetjet nënkuptojnë se personat që janë prekur nga koronavirusi në valën e parë të pandemisë në muajt e parë të vitit 2020, tani mund të preken sërish nga ai.

Ata kanë paralajmëruar se njerëzit me të ashtuquajturin “imunitet natyral” – të cilin e kanë siguruar pas infektimit – mund ta kenë ende koronavirusin në hundën dhe fytin e tyre dhe mund ta bartin atë pa dëshirë.

“Ne e dimë tani se shumica e atyre që kanë pasur virusin dhe kanë krijuar antitrupa, janë të mbrojtur nga infektimi i dytë, mirëpo kjo nuk është e gjitha dhe nuk kemi njohuri sa zgjat mbrojtja”, ka thënë Susan Hopkins, këshilltare e lartë mjekësore në Shëndetin Publik në Angli dhe njëra nga udhëheqëset e studimit, gjetjet e së cilës janë publikuar më 14 janar.

“Kjo nënkupton që edhe nëse besoni se keni pasur sëmundjen dhe jeni të mbrojtur, mund të siguroheni se ka pak mundësi që të përballeni me infektim të rëndë. Por, ende ekziston rreziku që mund të infektoheni dhe ta transmetoni virusin te të tjerët”.

Përmes një letre të bashkëngjitur me studimin, shkencëtarët kanë thënë se gjetjet nuk kanë përfshirë përgjigjjen e antitrupave apo lloje tjera të imunitetit ndaj vaksinave që tani po shpërndahen kundër sëmundjes COVID-19, apo rreth asaj se sa efektive mund të jenë vaksinat.

Aty është thënë se përgjigjja ndaj vaksinave do të shqyrtohet më vonë gjatë këtij viti.

I njohur si SIREN, studimi përfshin dhjetra mijëra punëtorë shëndetësorë në Britani, të cilët janë testuar vazhdimisht për koronavirus nga muaji qershor, ashtu sikurse për prezencën e antitrupave.

Në periudhën 18 qershor – 24 nëntor, shkencëtarët kanë vërejtuar 44 infektime potenciale për herë të dytë, pas analizimit të 6,614 pacientëve që kanë rezultuar pozitivë në testet për antitrupa.

Sipas tyre, këto shifra tregojnë për 83 për qind mbrojtje nga infektimi i dytë.

Shkencëtarët kanë thënë se planifikojnë të vazhdojnë kontaktin me pjesëmarrës për të parë nëse imuniteti i tyre natyral do të zgjasë më shumë se pesë muaj.

Megjithatë, ata kanë paralajmëruar se të dhënat fillestare nga fazat e para të studimit tashmë sugjerojnë se disa njerëz me imunitet mund të bartin ende nivele të larta të virusit dhe mund ta transmetojnë atë te të tjerët.

“Prandaj është tejet e rëndësishme që secili të respektojë rregullat dhe të qëndrojë në shtëpi, edhe nëse e kanë pasur paraprakisht koronavirusin”, është thënë në deklaratën e shkencëtarëve.(Kortezi:Krenare Cubolli-Evropa e Lire)