TREGIM NGA PIRRO DOLLANI/ Nevada/

Ishte mesi i natës kur më njoftuan nga Shqipëria se nëna kishte ndërruar jetë. Në çast ora që mbante receptorin filloi të dridhej e djersa më mbuloi. Nuk më kujtohet çfarë thashë, por ula telefonin dhe shkova në dhomën e gjumit e qava me dënesë, pasi nuk doja t’u prishja gjumin fëmijëve që flinin të qetë. Shekuj m’u dukën ato pak orë që kishin mbetur nga nata. Mezi prisja të vinte ora 8 e mëngjesit që t’i telefonoja agjencisë së fluturimeve për të prerë një biletë për Shqipëri, paçka se akoma s’më kishte ardhur nga emigracioni dokumenti i qëndrimit në Amerikë. Më në fund u lidha me agjencinë. “Për sot nuk ka bileta për Shqipëri, por po t’më lini numrin e telefonit do të shikoj se mos gjej një biletë për ditën e nesërme,” – qe përgjigja. Pastaj mora zyrën e emigracionit. Më thanë se duhej t’u faksoja çertifikatën e vdekjes që të më jepnin një dokument udhëtimi për në Shqipëri. Pas pak ra zilja dhe nga agjencia më njoftuan se mund t’më siguronin një biletë në klasën e parë. Asnjëherë në jetën time s’kisha fluturuar në klasën e parë ndaj pyeta se sa kushtonte.

          -Pesë mijë dollarë?

          -Sa?!?- klitha i shokuar? Të ardhurat e mia mujore nuk e arrinin shumën 1000 dollarë. Më duhej të punoja 6 muaj për të blerë atë biletë. Dhe kur të arrija në Shqipëri, nëna do të kishte të paktën një ditë që ishte varrosur e unë do të rrija në dhomën mbushur me tym duhani duke dëgjuar biseda për sportin, politikën e pakënaqësitë e farefisit. Nuk e kuptoj pse më njoftuan me vonesë?. . . Ç’është kjo punë, mua që jam vëllai i madh i saj s’më ulën në tryezën kryesore në drekën e përmortshëm? e mediokritete të tjera si këto.

          Ula receptorin dhe pothuaj i mpirë qëndrova disa çaste në heshtje. Pastaj mora në telefon departamentin e bibliotekës ku punoja si student prej një viti  dhe njoftova Silvian, përgjegjësen, se nuk mund të shkoja në punë atë ditë. Pa mbaruar frazën dëgjova “Oh sa keq!” dhe kërcitjen e telefonit që u mbyll.

          Të nesërmen, mbasi mbarova leksionet u nisa për në bibliotekë. Sapo ashensori ndaloi në katin ku punoja, u drejtova nga zyra e Silvias. Ajo, thuajse pa ngritur kokën, më tha që të lija çantën në sirtar dhe të merresha me vendosjen e librave nëpër rafte. Si të isha një somnambul, lashë çantën, mora karron të mbushur me libra dhe u futa mes radhëve të rafteve. U ula në një nga stolat që lexuesit e përdornin për të arritur sirtarët e sipërm dhe ndjeva që faqet m’u njomën. Mbas pak dikush më preku në sup. Ngrita kokën. Ishte Sllavina, një nga tre studentet e huaj, ish-kampione e Bullgarisë në not, që punonte së bashkë me mua në bibliotekë. Ajo u ul në gjunjë dhe më mbërtheu me të dy duart. Menjëherë më kapi një ngashërim, pasi m’u kujtua nëna që më shtrëngonte në gji atë ditë që u nisa për në Amerikë duke qarë e duke thënë: “Bir nuk do të shoh më”, ndërsa unë me qetësi i thosha: “Jo nënë, do të kthehem shumë shpejt”, paçka se e kisha vendosur të mos kthehesha më në atë vend, ku për 50 vjet kishte sunduar mortaja komuniste, ndërsa tani pushtetin e ashtuquajtur demokratik, e kishin pushtuar xhambazët, arrivistët e ish-spiunë të sigurimit.

          Po vazhdoja të sistemoja librat nëpër rafte, kur më afrohet, Adisa, një studente nga Afrika, që punonte së bashku me mua dhe Sllavinën. Më shtrëngoi dorën fort duke thënë: “Mos u pikëllo kaq shumë. Nëna jote ndodhet në një vend më të mirë tani.”

          Gjatë punës ndeshesha me punonjës të bibliotekës, amerikanë, që posa më afroheshin, nxirrnin një “Hej” dhe vazhdonin tutje duke më lënë një boshllëk në gjoks.

          Kur erdhi ora të shkoj në shtëpi, mora karron bosh dhe u drejtova drejt sportelit. Çuditërisht, atje ishin mbledhur thuajse tërë punonjësit e deparmentit. Ndërsa i afrohesha sirtarit për të marrë çantën, dëgjoja copëra bisedash drejtuar Sllavinës:

“Ç’kishe në kulete? Je e sigurt që kuletën e kishe lënë në sirtar? Sa keq që të ndodhi ty?”            Pranë Sllavinës ishin dhe dy policë të universitetit që e pyesnin. Dëgjoja që thoshte se në kuletë kishte pasur kartën e idenditetit dhe 20 dollarë si edhe zërat e ndryshme të punonjësve që pëshpërisnin Sa keq, sa keq. Pothuajse m’u mor fryma kur kujtoja që askush nga këta punonjës nuk më kishte ngushëlluar për nënën. Zgjata dorën të marr çantën, kur syri më zuri një zarf. E hapa me nxitim. Brenda ishte një kartë ngushëllimi. Në të kishin lënë shënime thuajse të gjithë punonjësit e departmentit. “Më vjen shumë keq për humbjen e njeriut më të dashur, Xhoni”. “Ngushëllime për nënën, Çellsi.” “ Zoti qoftë me ju në këto çaste të vështira të jetës tënde, Xhenifer”, etj. etj.

          Ngriva. Sytë m’u mjegulluan dhe më pushtoi një ndjesi turpi që i kisha paragjykuar. Futa zarfin në çantë, thashë një “falemnderit” në ajër dhe u drejtova drejt ashensorit. Sapo hyra brenda, e nxora dhe fillova ta rilexoj. Jo vetëm në stacionin e autobusit, por edhe gjatë rrugës për në shtëpi, rrija duke e lexuar e më vinte turp.

          Sapo hyra në shtëpi, nisa t’ia tregoj gruas. Por në çast, sikur të më kishte goditur rrufeja, më lindi një pikëpyetje saqë ndërpreva tregimin dhe mora në celular Sllovanën. Mezi ç’prisja të zbuloja përgjigjen e asaj pikëpyetjeje, por sapo dëgjova zërin e saj, u blokova përnjëherësh dhe iu shmanga pyetjes që më goditi si rrufe. Në vend të saj, e pyeta për kuletën dhe e falenderova që m’u gjend kaq afër; veçanërisht për fjalët e ngrohta që kishte shkruar në kartolinë.

          -Jo, mos më falendero mua, por Adisën, – ma ktheu. – Asaj i lindi ideja të blinim një kartë ngushëllimi dhe të shkonim nëpër zyrat e punonjësve të departamentit që të shkruanin edhe ata diçka.  

          Ajo vazhdoi të fliste, ndërsa mua filloi të më dridhej në dorë receptori dhe më mbuluan djersët, shumë më tepër se atë natë që më njoftuan për vdekjen e nënës, pasi përfytyroja Adisën me Sllovanën duke shkuar zyrë më zyrë që t’i nxisnin kolegët të shkruanin në kartë.