Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for February 2013

FAIK KONITZA

by

BY FAN S. NOLI/

First of all, I want to thank you for inviting me to come to this memorial service. This gives me a good opportunity to talk to you at some length about Faik Konitza and the problems in which he was interested./

CAUSE OF FAIK KONITZA’S DEATH/

Faik Konitza had been suffering from high blood pressure for ten years and was under the care of his friend Dr. Oden, one of the most distinguished physicians in Washington. Like all Albanians, blessed with a good appetite, Konitza did not follow his doctor’s advice, and this is the reason that he died unexpectedly though he was not very old and appeared to be in the very best of health.

 

WAS NOT ALONE WHEN HE DIED

 

Faik Konitza had a stroke on Monday, December 14, 1942, at about five o’clock in the afternoon. His servant, Mrs. Hattie Williams, helped him to his bad and telephoned at once for his secretary, Mrs. Charlotte Graham to, and for Dr. Oden. The latter came at once at once saw that Faik Konitza was a very sick man; therefore he advised Mrs. Graham to stay with Faik Konitza and to let him know of any new developments. Mrs. Graham stayed with him all of that night and it seemed to her that he was sleeping peacefully. When she approached his bed to wake him up at about eight in the morning, she saw that Konitza had already passed away in his sleep. Mrs. Graham immediately informed Dr. Oden, the Department of Sate and myself. As you see , it is not true that Konitza died alone, with nobody at his side during his last moments.

 

THE FUNERAL EXPENSES

 

As soon as I received the sad news I got in touch with Mr. Vasil Pani, acting president and treasurer of Vatra, Mr. Peter Tyko and Dr. Andrew Elia, and we decided that the funeral would take place on Sunday, December 20, in Boston, Mass. There wasn’t much time, so we four took all the responsibility. Tuesday evening, December 15, Mr. Vasil Pani, Mr.Peter Tyko and I had a meeting at my home, and we decided to ask  the various branches of Vatra to contribute the money necessary to the funeral. Vatra’s members answered promptly and generously. They collected not only the money for the funeral but also enough to pay all of Konitza’s personal bills and to put his library in storage.

When King Zog heard of Konitza’s death he sent a cable to Vatra, expressing his desire to settle the funeral expenses himself. But the members of Vatra felt that the King should not be asked for any contribution because they wanted to be the ones to pay their last tribute to their departed leader.

 

THE FUNERAL

 

Dr. Andrew Elia took charge of the details of the funeral, and performed his task with devotion as an old friend of Faik Konitza. In the general confusion of that tragic event, somehow or other, a misunderstanding arose from a long distance telephone conversation between Washington and Boston, to the effect that Faik Konitza’s body would be sent to Albania by the American Government at the end of the war. Of course all Albanians were delighted by this piece of news, and it was for this reason that I mentioned it in my funeral oration in order to express our appreciation and gratitude to the State Department. We are all sorry for this unfortunate misunderstanding.

 

KONITZA’S LIBRARY

 

There has been a rumor that we have not taken care of Konitza’s library. This is not true. After his death, his secretary stayed in the apartment and looked after Konitza’s rare and valuable books which he had collected with the zeal of a true book-lover. On the day of the funeral Vatra delegates from all over the United States took steps to save these books. A few days later, Mr. Vasil Pani and Mr. Peter Tyko went to Washington and pecked the library into thirty-two wooden boxes which they stored in Vatra’s name at the Fidelity Storage of Washington, where we pay twelve dollars a month rent. The library will remain there until the end of the war, when it will be sent to Albania, according to Faik Konitza’s expressed desire.

 

KONITZA’S LAST WORD’S

 

According to his secretary, Konitza repeated these words several times on his death-bed:”There is no answer.” What was this answer that Konitza was expecting? At first we thought that he was worrying about an answer from the State Department concerning the recognition of an Albanian government in exile under the leadership of King Zog. We know definitely that he was contemplating writing such a letter, because he had mentioned it in a telephone conversation to Dr. Elia but death prevented him from carrying out his intention. What really happened was this: Faik Konitza had asked the King, a few days before he died, for appropriate credentials in view of the situation prevailing in Washington. So this was the answer that Konitza was expecting when the end came.

 

KONITZA’S LAST ACT

 

We had thought that Konitza’s last act was a request to the State Department for the recognition of an Albanian government in exile. Instead, we now know that we made jointly on November 19th (1942), which was the declaration for a United Front. And I want to say a few words today about this United Front. First, let me tell you that the United Front is not just a whim of mine, as Mr. Chekrezi maintains. Not am I its originator. It was suggested to me by my friend, Mr. Tajar Zavalani, of London. Later on I discussed it Mr. Chekrezi, who approved of it whole-heartedly, and asked me to win Konitza for it, which I did. We agreed to meet with Faik Konitza and discuss the details. The very next day, however, without informing us of his change of heart, Mr. Chekrezi began to attack us in his paper for boosting King Zog, although he himself had assured us that he had no objections to the King’s leadership.

 

THE UNITED FRONT

 

The United Front, dropped by Mr. Chekrezi, was taken up by the Albanians of America in general with enthusiasm. For instance, it was unanimously approved by Vatra’s convention. It was also approved by Mr. Chekrezi’s organization with a joker. This joker was used by the latter to sabotage the United Front at the meeting of the two committees of “Vatra” and “Free Albania” that met on the 12th of July, 1942, in the hall of at George’s Church in Boston. But the popularity of the United Front was proved beyond a doubt by the mass meeting, held in New York, Boston, Philadelphia and Worchester. Furthermore, the last camping of Vatra gave us added evidence that the people want the United Front which we advocate and not the civil war that Chekrezi is preaching. The people certainly showed this when they gave Mr. Chekrezi about one fifth of what he had demanded. Such facts as these prove clearly that the United Front enjoys the full support of our people as a whole.

 

THE DANGER OF PARTITION

 

Before last December some of us may have had doubts about the necessity of the United Front. But Mr. Eden’s last declaration in the House of Commons has left no room for doubt. From this declaration we learn that partition of Albania is a real and not an imaginary danger. Mr. Eden told us very plainly these three things: First that Albania has no frontiers; second, that the fate of Albania will be settled by Yugoslavia and Greece, who openly advocate the partition of Albania; third, that Albania will not be represented at the Peace Conference which is going to discuss that partition. The worst of it is that this third implication is found not only in Mr. Eden’s declarations but also in Mr. Hull’s and Mr. Molotov’s declarations concerning Albania. I hope with all my heart that Albania’s international situation is not as black as I see it. But Mr. Eden’s declaration made me much more pessimistic than I was when I talked to you here in New York eight months ago, on the 13th of June 1942. Only people who are unable to understand the full implication of Mr. Eden’s declaration can afford to be optimistic. Perhaps we ought to be grateful to him for being so frank and for warning us of the dangers that hang over Albania, while the declarations of Mr. Hull and Mr. Molotov might have lulled us to sleep in a fool’s paradise. From this point of view, Mr. Eden’s declaration is as momentous as the secret treaty of London concerning the partition of Albania, which was published by Lenin in 1917.

 

THE GOVERNMENT IN EXILE

 

Now that we fully realize the dangers we must unite to avert them. In the first place, we must have an Albanian government, represented at the Peace Conference, to protect the right of Albania and prevent its partition. Of course, the recognition of an Albanian government in exile is not an easy matter because Albania’s enemies are very strong. But with a United Front we have at least a fighting chance; without it we have hardly a chance. Therefore whoever opposes the United Front is unwittingly an enemy of Albania and helps those who would dismember the country. The time has come for you to make your choice and do something about it.

 

NO TIME TO LOSE

 

It is necessary to organize the United Front without delay because peace may come very quickly. It is quite possible that the downfall of Germany may be as unexpected as that of France. Usually both French and German generals stop fighting when they see that there is no longer any hope for victory. Thus the Germans stopped fighting in 1918 and thus the French stopped fighting in 1940. Therefore we have time to lose. The official recognition on an Albanian government in exile is a matter of the first importance. It cannot wait. It is a matter of life or death for Albania.

 

NO PERSONAL AMBITION

 

The opponents of the United Front seem to believe that this idea is motivated by personal ambitions, so I will take this opportunity to tell you what my ambitions really are. They have nothing to do with political offices because Albania has already given me all the offices I could dream of. Once is enough. I have no desire to repeat the experiment. On the other hand, I hope I have made it quite clear that I am not a candidate for any office the United Front might offer me. My present ambitions happen to be along lines in which Faik Konitza excelled-namely literature of Skanderbeg, Ali Pasha of Janina and Mehmed Ali of Egypt. Speaking about literature reminds me of the poem on Skanderbeg, written by the American poet, Longfellow, to which Konitza called our attention about 26 years ago. Longfellow, mentions the flag of Scanderbeg in this poem –that Flag discovered by Faik Konitza-so I will conclude by reciting this masterpiece, which I translated into Albanian and dedicated to him many years ago with these words:

“TO Faik Konitza

The Master of our Mother Tongue

And the Knight of our National

Crusade

As a token of respect

This Work is Dedicated

By a Comrade in Arms”

to which…

(Bishop Noli’s address at the Memorial Service for Faik Konitza in New York, March 7, 1943, delivered in Albanian-Reprinted from Dielli No. 5571, June 19, 1943)

 

BEN AFFLECK FITON ME PENGJET NE IRAN

by

Ben Affleck ka fituar çmimin më të lartë të Shoqatës së Regjisorëve të Amerikës për filmin e tij Argo, lidhur me krizën e pengjeve në Iran. /
Çmimi i regjisorëve të Hollivudit shihet si rritje e gjasëve që filmi i Affleckut, ta fitoj, poashtu Çmimin Oskar për filmin më të mirë.
Regjisorët që e fitojnë çmimin e kolegëve zakonisht e fitojnë edhe Çmimin Oskar për regji, por sivjet Akademia e Filmit, e Arteve dhe e Shkencës, nuk e ka nominuar Ben Affleckun për kategorinë e regjisë për Oskar.
Filmi Argo, në të cilin Affleck, pos që është regjisor, e luan edhe rolin e një operativisti të agjencisë CIA, që përpiqet t’i shpëtojë gjashtë amerikanë gjatë revolucionit në Iran, me ç’rast ishte shkatërruar Ambasada e Shteteve të Bashkuara, tashmë i ka fituar të gjitha çmimet kryesore të filmit prej se është nominuar për Çmimin Oskar në disa kategori.
Ceremonia e dhënies së çmimeve Oskar mbahet më 24 shkurt.

Shkrimtari është pjesë e së tërës, e universit dhe e shoqërisë, Homeri krijoi edhe i verbër

by

NGA RAIMONDA MOISIU/

Atë ç’ka unë dëshiroj të shpreh në hyrje të kësaj interviste mund të them që në fillim se shkrimtari, poeti dhe fabulisti Miltiadh Davidhi, është një nga ata krijues që botën e brendshme njerëzore e reflektojnë në marrëdhëniet e botës artistike e filozofike në udhëtimin e tij mbresëlënës në rrugën e artit. Në këtë intervistë ai na shpalos ndjeshëm, ngrohtë e bukur, si u bë nga një mjek-veteriner – në poet dhe shkrimtar, ç’farë e frymëzoi atë dhe cila është lidhja e profesionit të tij me letërsinë, që sot ai kur kthen sytë pas ndër vite, nuk e ka të vështirë të na sjellë kujtimet për vendin ku lindi e u rrit, për njerëzit që e rrethonin dhe ndikimin e madhërishëm që ata patën te ai. Miltiadh Davidhi ka lindur në Krutje të Lushnjës në 12 shtator 1955. Pasi mbaron shkollën fillore dhe të mesmen në vendlindje, Krutje, vazhdon studimet për mjekësi veterinare dhe diplomohet ne 1980-ën. Aktualisht jeton në Noçera Superiore të Salernos, Itali. Poezitë e para i botoi në gazetën lokale “Shkëndija”kur ishte vetëm 18 vjeç. Është autor i këtyre librave;
POEZI –“Parajsa Danteske përballë Ezopit plak”, 2001,Dituria.
-“Ujëvara hëne”, 2008,Toena.(Parathënia e këtij libri është botuar, në gazetën Iliria në Amerikë).-“I njëjti zë njeriu”, 2011,Uegen.- “Globi mbi fije bari”,”Duke ecur në rrugica ajri”. PROZË- “Bregu i ferrparajsës” Roman,2010,Ada,-“ Në humnerën e pafund të një krimi.”, Tregime,- “Në kopështin e dashurisë”, Novelë. Është përfshirë në antologjinë poetike ”Lotët e virgjër” botuar nga Prof.Dr.Fatmir Terziu dhe Agim Mato,”Në historinë e letërsisë shqipe për fëmijë” shkruar nga Astrit Bishqemi, si dhe në antologjinë me tregime botuar nga shtëpia botuese Ada. Për të janë të shumtë shkrimtarët e kritika e kohës që janë prononcuar duke shkruar si; Poeti Faslli Haliti,Prof.Dr. Klara Kodra,poeti dhe shkrimtari disident Visar Zhiti,Prof. Dr. Fatmir Terziu,Shkrimtari Kozma Gjini, etj. Po kështu poezitë,tregimet,fabulat e fragmentet e romanit të tij,janë vlerësuar dhe vlerësohen çdo ditë nga shumë shkrimtarë e poetë të tjerë me emër e të rinj,nëpër faqet letrare që botohen prej gazetave e grupimeve letrare.

Ju jeni një nga shkrimtarët pionierë të fillim -viteve të demokracisë në Shqipëri. Kalimi juaj i suksesshëm nga veteriner në poet e prozator. Ç’mund të na thoni si filloi karriera juaj letrare?Si u gjendët në këtë “udhëtim” të bukur e mbresëlënës?
Së pari ju falënderoj për këtë intervistë. Ndihem i nderuar që intervistohem nga një shkrimtare si ju. Pyetja që sapo më bëtë më kthen vite prapa në fëmijërinë e largët e njëkohësisht kaq të afërt. Sepse sado që vitet ikin shpirti mbetka sërish i ri, mbetka fëmijë, zog ëndrrash që fluturon në gjithë hapësirën e qiellit të jetës, i papajtuar e dorëzuar me këtë realitet ndryshimesh sa të bukur e hyjnor, po dhe aq të dhimbshëm, mbetka atje në fëmijërinë e bukur pa u tretur si vesëz mbi fijen e blertë të kujtimeve. Dhe pikërisht në atë fëmijëri të largët dhe mbresëlënëse i rritur me ajrin e pastër të fushave të Myzeqesë, unë nisa të shkruaja poezitë e para në moshën 12 vjeçare. Një nxitje për fillimin e udhëtimit të bukur në rrugën e artit, të paktën kështu më ka mbetur në kujtesë, ka shërbyer si fillesë shpërthimi ndjenjash, poezia “Vaji i bilbilit” e Mjedës. Të cilën pasi e lexova u përlota dhe doja të shkruaja dhe unë një poezi të tillë, të dhimbshme dhe aq të bukur. Natyrisht që këto ishin ëndrra fëmijërore pa vlerë artistike, por ajo që për mua pati rëndësi ishte të kuptuarit e një shpirti të ndjeshëm, të dashur dhe të një këmbëngulje për të pikturuar me fjalë gjurmët e vogla të jetës sime dhe shoqërisë e ambientit ku jetoja. Vazhdoja të shkruaja poezi e poema duke mbushur fletore të tëra të cilat do kisha dëshirë të madhe t’i lexoja dhe njëherë, por që asnjë s’kam ruajtur. S’mendoja kurrë se një dit do bëhesha shkrimtar. I quaja dëshira fëminore dhe copëza flokënaje dëbore të tretshme. Por shpirti vazhdonte të mbetej i ndjeshëm dhe përjetonte gjithçka të bukur a të dhimbshme të jetës sime. Dhe në moshën 18 vjeçare botova për herë të parë dy poezi satirike në gazetën “Shkëndija” të Lushnjës. Kryeredaktor i gazetës ishte shkrimtari Gazmend Kongoli i cili pasi i lexoi më sugjeroi të vazhdoja të shkruaja në zhanrin e humorit, ku sipas tij shkrimtarët që shkruanin në këtë zhanër ishin të pakët. Shpejt nisa të dërgoja poezi, shkrime gazetareske bashkë me një shokun tim, Vladimir Shani të cilat dhe ato filluan të na botoheshin , duke u bërë korrespondentë vullnetar (kështu quheshim atëherë) në gazetën shkëndija, ku redaktor vite më vonë do ishte dhe kryeredaktori i gazetës “Dielli” në Amerikë, i nderuari zoti Dalip Greca, i cili kur ishte kryeredaktor i gazetës “Iliria” botoi dhe parathënien e librit tim me poezi “Ujëvara Hëne”. Po kështu kam vazhduar të shkruaj dhe në Institutin e Lartë Bujqësor, ku unë studjova për Veterinari, në gazetën”Studenti i bujqësisë”, ku kryeredaktor ishte poeti dhe shkrimtari Xhevdet Shehu dhe zëvëndës shkrimtari e poeti moderrn që tashmë jeton në Amerikë, zoti Thani Naqe.Në vitin e fundit të Institutit unë tashmë kisha përgatitur një vëllim me poezi ku u diskutua në rrethin letrar të Fakultetit ku i deleguar ishte shkrimtari që tashmë s’jeton më, zoti Moisi Zaloshnja, ku mendimi i shokëve dhe i tij ishte që ky vëllim të nisej për botim në shtëpinë botuese Naim Frashëri, pasi ti bëja dhe disa ndryshime, vëllim të cilin unë se dërgova kurrë për botim, se u emërova në një kompleks gjedhi shumë të madh në Nb.29 nëntori. Kështu gjatë 10 vjetëve që punova në atë kompleks, megjithëse ecja duke shkelur mbi lirika e copëza vargjesh, s’kisha mundësi e kohë të shkruaja duke harruar veten time në punë. Ishte një kompleks gjedhi me 2000-3000 krerë, 3000-4000 të imta (dhenë) e qindra kuaj dhe unë një mjek i vetëm. Kjo bëri që të rinisja sërish të shkruaja pas viteve 90- të me fitoren e demokracisë. Pra, isha një mjek veteriner me shpirt të dashur dhe të ndjeshëm poeti, por njëkohësisht dhe 24- orë në detyrë. Ishin kohë të tilla.

Kush ka ndikuar në mënyrë të konsiderueshme në krijimtarinë tuaj, -prindërit, artet, letërsia, apo njerëzit e thjeshtë, qoftë edhe një person i vetëm që ka luajtur një rol të vecantë në frymëzimin tuaj?
Talenti lind bashkë me njeriun, ai në rrugëtimin e tij duhet vetëm ta zbulojë atë, unë talentin e kisha zbuluar, ndërsa për t’u zhvilluar më tej e ecur përpara në rrugën e artit kanë ndikuan shumë prindërit e mi, jeta e tyre e shkuar, dashuria vuajtja e mundimi për të na rritur në një kohë të varfër, vdekja e vëllait të vogël në një moshë të njomë, vdekjet e gjyshërve, shokëve, miqve që unë i doja aq shumë dhe që s’i gjeja më, vdekja e babës i cili ka qenë rrobaqepës shumë i mirë dhe njeri shumë i dashur në fshatin tim, njeri gojëmjaltë dhe që ju gjendej njerëzve për çdo hall në një kohë shumë të varfër e të mjerë dhe që të gjithë fëmijët që e njohën e thërrisnin baba Lili. Më kujtohet kur një mbasdite trokitën në derë dhe i kërkuan babait 250 lekë të atëhershme. Im atë ia dha nga xhepi menjëherë dhe i tha të trokiste sa herë të kishte ndonjë hall, a nevojë tjetër. Nëna mbas ikjes së hallexhiut i tha:
-Po ç’bëre kështu i dhe të vetmet lekë që kishe, po tani çdo bësh për fëmijët e tu?
-Ka zoti për ta u përgjigj im atë, ndaj mos e prish zemrën. Dhe me te vërtetë pa kaluar një orë trokiti një tjetër që do qepte pantallona dhe i dha 200 lekë në dorë tim ati.
-E i tha nënës sime, s’të thashë mos të prishje zemrën? Ja dhe lekët për fëmijët tanë! Të gjitha këto e gjithçka tjetër natyrisht që i kam përjetuar fort, duke i vëzhguar me imtësi e lënë gjurmë të patretshme në kujtesë. Gjithashtu e konsideroj veten me fat që kam lindur në Krutje të Lushnjës, se dhe pse ishte fshat, kishte kulturë e traditë të lashtë dhe mësues shumë të mirë e me emër dhe shumë të zotë, si Neritan Papamusta, Skënder Fusha, Vait Gjyla, Loli Davidhi (drejtori i gjimnazit), LLazar Lëngu, Seid Prishta, Kristaq Çuko, Trifon Gjermëni, Myhyrije Kollçaku, etj, etj. Ende i ndjej po ato emocione që më krijonin me zërat e tyre kur shpjegonin aq bukur dhe me aq përkushtim. Krutja kishte gjimnazin e parë në rreth, ku vinin për të studiuar nga të gjithë fshatrat e rrethit, kishte pallat kulture të kategorisë së parë ku çdo ditë shfaqeshin filma, çdo të shtunë ose të diel vinin e shfaqeshin koncerte me këngë e humor nga estradat e qyteteve të Shqipërisë si dhe teatri popullor kombëtar, kishte bibliotekë të madhe me libra, librari ku unë përpija çdo libër me poezi që dilte e duke e porositur shitësen Goni Daka të m’i ruante, kishte ekip futbolli të kategorisë së tretë, ekipin e volejbollit të vajzave që përfaqëson ende në kategorinë superiore qytetin e Lushnjës…Pra u rrita në një vend me kulturë, me dije dhe në një peizazh të mrekullueshëm të fushave aq pjellore, ku do ishte i pashmangshëm ndikimi i tyre. Në një vend që e desha aq shumë, por që s’u ktheva të jetoja më atje, dhe më duhet të jetoja si refugjat larg vëndlindjes sime,se mbas mbarimit të shkollës u emërova në Çermë të Lushnjës, ku ende e kam shtëpinë. Pra dy herë refugjat, një herë në monizëm dhe sërish tani në demokraci, mbasi prej disa vjetësh jetoj tek fëmijët në Modena dhe në Salerno. Duke qenë se mbi kokë kishim një re të zezë diktature që lëshonte flakë vetëtime në çdo hap që hidhnim, unë jetova duke i përjetuar me lot në shpirt gjithë ngjarjet e dhimbshme e burgosjet e njerëzve me të cilat do të shkruaja tregimet e mia në “letër” të kujtesës për t’i hedhur sot në demokraci. Në një takim para se të vdiste Shkrimtari i madh për fëmijë Odhise Grillo duke lexuar fabulat e mia më pati thënë:
-Ke bërë shumë mirë që nuk ke botuar në monizëm se kështu si shkruan ti, do ishe kalbur burgjeve!

Në cilin rol e ndjeni veten vërtet më me ndikim si poet, prozator apo si doktor veteriner? Ku qëndron ndryshimi mes tyre?
Në të dyja pozicionet jam ndierë shumë mirë. Unë botën e marr në harmoni të plotë. Mendoj që kam qenë me fat që kam mbaruar për mjek veteriner, se zotëroj mirë shkencën e mjekësisë, që është aq e domosdoshme për një kulturë të përgjithshme, e jo më për një shkrimtar për përshkrime të hollësishme dhe depërtime në thellësi të qenies me frymë. Ndjehesha i kënaqur kur pas një rasti shumë të rëndë fitoja mbi sëmundjen dhe kur vija në stallë të nesërmen lopa që kisha shpëtuar sa ndjente zhurmën e motorit tim, rendte nga fundi i stallës për të ardhur pranë meje e më përkëdhelej duke fërkuar kokën pas trupit tim, sikur donte të më falenderonte që i kisha shpëtuar jetën. Përlotesha unë dhe pronari e stallierët e saj, dhe mendoja të gjeja ndryshimin midis nesh dhe kafsheve. Jemi ne më mosmirënjohës ndaj të mirave që na bëjnë, se sa kafshët. Kafshët nuk flasin, po të dish të sillesh me to do ndjehesh shumë mirë dhe do kuptosh dhe dashurinë e tyre për ty dhe me sy dhe në lëvizje e xhestikulacione. S’po e teproj të them se atë kënaqësi që gjeja kur punoja me kafshët, s’po e gjej më dot mes njerëzve.

Ju jeni poet. Qindra vargje poetike dhe disa vëllime me poezi. Po citoj disa tituj të vëllimeve me poezi; “Parajsa Danteske përballë Ezopit plak”, “Ujëvara hëne”, I njëjti zë njeriu”, “Globi mbi fije bari”, “Duke ecur në rrugica ajri”, i përshirë edhe në disa antologji me poezi. Ç’mund të na thoni për këtë përvojë interesante e përkushtim profesional?
Për të mbërritur tek e bukura, tek vlera e saj, duhet të mundohesh ta gjesh se ku fshihet e bukura, të jetosh bashkë me të, ti ndjesh frymëmarrjen, të rrahurat e zemrës, dhimbjen e lumturinë e saj. E bukura nuk është ajo që shfaqet, por ajo e fshura pas shfaqjes. Kur ta takosh do bindesh me të vërtetë që ke takuar të bukurën e vërtetë. Dhe atëherë nuk mund të ndahesh më dot prej saj. Pra duhet të futesh thellë realitetit, për të krijuar një realitet të ri. Por deri atëherë do kënaqesh me pak rrathë drite që vijnë prej saj. Duhet një farë kohe të bëhesh pjesë e së bukurës, e madhështisë së saj. Dhe aty mbërrihet duke studiuar poetë të mëdhenj me durimin e vdekjes për të kapërcyer vdekjen e vërtetë. Disa mund ta arrijnë në moshë të re, disa dhe në moshë të vjetër, për këtë receta nuk ka, varet nga këmbëngulja dhe aftësitë e çdo njërit.
-Secili,- thotë Dritëro Agolli,-ka në vete të fshehur një luanë, varet kur ai shpërthen. Por gjithsesi duhet shumë durim, punë e talent. Pa këto nuk mund të ecet përpara.

Çfarë është muza për ju,është aftësi gjenetike, sipas mendimit tuaj?
Po e thashë dhe më parë talentet lindin bashkë me njeriun, ekzistojnë në genet e tij, të cilat mund të jenë shfaqur në një formë, apo formë tjetër dhe tek paraardhësit e tij. Ne duhet vetëm që këto talente të fshehura në qenien tonë t’i zbulojmë gjatë jetës dhe ti vëmë në përdorim për të mirën e shoqërisë dhe tonën.

Ju shkruani poezi dhe prozë? Cila ka qenë poezia, tregimi apo novela juaj e parë?
Poezinë e parë të shkruar… ua thashë më përpara ajo ishte një përpjekje fëminore, por debutimi i parë ka qenë botimi i dy poezive satirike “Sil Qemanja” dhe “Hyskë Sasia”. Ndërsa tregimi im i parë është “Dhëmbë gjarpëri”, botuar në revistën letre artistike “Obelisk”dhe në antologjinë me tregime të shtëpisë botuese “Ada”, botuar nga ministrja e Kulturës, ku jeni përfshirë dhe ju. Novela e parë është “Në kopshtin e dashurisë”e lexuar dhe prononcuar nga poeti Faslli Haliti, por ende e pabotuar.

Ju jeni edhe prozator. Që nga romani “Bregu i Ferrparajsës”, “Në humnerën e pafund të një krimi”, novelën “Në kopshtin e dashurisë” “Tregime” në shtypin letrar, në antologjinë me “Tregime” nga shtëpia botuese ADA, tashmë një shkrimtar i afirmuar, autor i disa librave. Çfarë mendoni se ka mbetur konstante?
Stili i të shkruarit. Si në tregimet, romanin dhe novelën e pa ndryshueshme ka mbetur mënyra e të shkruarit, ajo e të rrëfyerit në prozë poetike. E di që kjo është forma më e vështirë, por dhe më e bukura, më brilantja. Gjithmonë gjërat e vështira më kanë sjellë kënaqësi. Mendoj se zanafilla e kësaj mënyre të shkruari është poezia. Duke kërkuar një “ngopje” më të madhe të shprehuri se sa në poezi, besoj se e kam gjetur në mënyrën e të rrëfyerit nëpër tregime, romanin dhe novelën.

Çfarë ju shtyn të shkruani një poezi protestë me ton qytetar e intelektual?
Shkrimtari është pjesë e së tërës, e Universit dhe e shoqërisë njerëzore. Nuk mund të jetoj duke u mbyllur në labirinthet e errëta të indiferencës. Ndryshe kjo indiferencë do ia hante dhe atij kokën një ditë, nëse nuk do vepronte në kohën e duhur, kuptohet bashkë me të tjerët. Nga mund të mos revoltohesh, kur po të kthesh kokën pas, ecja drejt dritës e zhvillimit është si e qindra e mijëra vjet prapa, kur të njëjtat probleme, halle, vuajtje e padrejtësi janë si ato të para 100 vjetëve?! Janë po ata “peshq” të uritur në dete shpirtrash dhe po ata peshkaqen me emra të ndryshëm që shqyejnë mishra e zgjerojnë territore pasurish, duke krijuar dy shtresa njerëzish, të pasurit dhe të varfrit, pa shtresën e mesme.

Zhanrin e prozës “e bëtë ju që të vinte te ju”, apo është preferenca tuaj?
Zhanri i prozës erdhi si nevojë e domosdoshme për të shtrirë më tej frymëmarrjen time poetike në të shprehurit të mendimeve e personazheve që flinin në qenien time që nga fëmijëria e deri më tani. Poezia s’mund ti shprehte më ato, duhej proza ti tregonte me nje frymëmarrje më të plotë për mushkëritë e etura për lirinë e fjalës dhe mendimit të lirë. Kështu vura re se u ndjeva më i plotësuar si para vetes dhe para lexuesit. Natyrisht tani si poezia dhe proza janë preferenza ime, paksa mënjanë është lënë fabula.

Ju jeni mjaft i suksesshëm si shkrimtar, i vlerësuar nga kritikët e kohës, nga poeti Faslli Haliti, Prof.Dr. Klara Kodra, poeti e shkrimtari disident Visar Zhiti, Prof.Dr.Fatmir Terziu,shkrimtarët Astrit Bishqemi, Kozma Gjini…etj., por edhe me marrëveshjen e mrekullueshme të admirimit nga lexuesit e shumtë vendas e të huaj? Si ndiheni për këtë?
Si për fabulat, poezitë e prozën time gjithmonë është folur me superlativa, por unë kam shikuar punën duke mos rënë preh e vetëkënaqësisë. S’kam vrapuar nëpër televizione e nëpër promovime librash ku thuren lajka boshe pa fund, por kam preferuar të futem sërish para kompjuterit dhe i kam parë sërish ato ç’ka kam shkruar ndoshta për të satën herë. Natyrisht si kushdo tjetër shkrimtar në rrugëtimin e gjatë ndjehem i lumtur, por kjo për mua është dhe një obligim për t’u përsosur më tej në veprat e mëvonshme. Pra është një fillim i ri mendimi për të ecur më tej, duke u përpjekur ta mbush kohën time në mënyrë produktive.

Shquheni në prozën tuaj për mendimin inteligjent, plot figura letrare, artistike dhe mendimin filozofik. Ku qëndron forca e inspirimit tuaj?
Ju falënderoj për vlerësimin dhe konkluzionin tuaj, për ato ç’ka kam shkruar, mendoj se është përmbledhja e dijeve gjatë jetës, këndi i shikimit, studimit dhe vlerësimit të asaj që mendon e që bënë, dashuria për njeriun e natyrën, këmbëngulja e mënyra se si i përjeton ngjarjet e jetës e peizazhet që shfaqen para teje, lëvizjet nga një vend në një vend tjetër, ngjarjet e peizazhet e reja, sinqeriteti ndaj jetës e pikës së lotit, dashuria ndaj saj dhe njerëzve, forca e shpirtit dhe aftësia e të menduarit e të shprehurit të asaj që përjeton e shkruan. Fjala për shkrimtarin është si grimca e zotit, krijon Universin e tij letrar.

Ju krijoni edhe fabula, një zhanër disi i vështirë, por ju ja kini dalë ta bëni. Me modele tërheqëse e shpotitëse. Çfarë iu tërheq më shumë nga realiteti e si mund ta konceptosh atë artistikisht në një fabulë?
Është e vërtetë unë librat e parë i kam botuar me fabula dhe fillimisht më i njohur u bëra në fabul, ku që me botimin e dy librave të mi të parë”Rosa që bleu tapet” botuar nga shtëpia botuese “Toena” me redaktor fabulistin tonë më të mirë Ferid Lamaj, dhe librin “Fabula të reja” botuar nga shtëpia botuese “Dituria”, unë u përfshiva duke u përzgjedhur nga grup autorësh në “Historinë e letërsisë shqipe për fëmijë” me autor shkrimtarin e nderuar Astrit Bishqemi ku përmendesha krahas Ferid Lamajt e Sotir Lashovës. Libri “Fabula të reja ndodhet dhe në bibliotekat periferike dhe atë qendrore të Stokholmit në Suedi. Kam botuar “Parajsa Danteske përballë Ezopit plak” po tek “Dituria”, që është një libër me poezi dhe fabula. E sërish tek Toena librin me fabula :”Mjekër dhia, mjekër cjapi”. Zhanri i fabulës është i vështirë, por dhe shumë i bukur kur arrin ta realizosh. Dhe për ta realizuar duhet ta duash fabulën, humorin e mesazhin e saj, personazhet e saj të cilët janë kafshët, të futesh sa më thellë në të. Ndërsa poezia është ndjenjë, dhimbje shpirti, dashuri njerëzore, fabula është mençuri. Dhe realiteti jonë është i mbushur plot me materiale për të krijuar fabula duke filluar nga parlamenti e deri në bazë tek qeverisjet vendore, e duke përfunduar në jetën tonë të përditshme të mbushur plot me ngjarje të tilla. Pa e ngatërruar fabulën me humorin e zakonshëm. Fabula është vëzhgim i imtë i realitetit. Me një subjekt fabule mund të shkruash një roman. Problemi i teknikës së të shkruajtur të fabulës fitohet gjatë përvojës dhe punës me të. Përfitoj nga kjo intervistë të përshëndes Prof.Dr.Fatmir Terziu i cili në shkrimin e tij të botuar tek “Fjala e lirë” në internet me titull: ”Fabula një aspekt i krijimtarisë shqiptare”më ka komentuar si zë të veçantë të fabulës shqiptare nder vite, krahas Ferid Lamajt e Bardhyl Mezinit, me titull “Fabula e Davidhit dhe shpallja” ku flet për një nga fabulat e mia më të njohura në internet, Fabulën “Liria.”

Pse shkruan Miltiadh Davidhi…?
Sepse nuk mund të rri dot pa shkruar e të shkel me këmbë copëzat e shpirtit tim, pjesëza zemre e trupi, petale të sapo çelura mendimesh, që më dalin si flakërimë drite për jetën në çdo hap që hedh, sepse s’mund të jetoj dot pa frymëmarrjen e oksigjenin e lumturisë që ndjen shkrimtari pasi ka përfunduar një poezi a një prozë të bukur e të arrirë. Ndryshe do isha i vdekur së gjalli. Sepse ne kemi vuajtur gjithmonë nga mos shkruajturit e ngjarjeve jetësore të groposura në tokën e harresës. Homeri i shkruajti Iliadën dhe Odisenë dhe i verbër e pa sy. Sepse nuk mund të rilindësh më në këtë jetë e të thuash atë që ke lënë pa shkruar.

Mendoni se keni arritur aty ku duhet me krijimtarinë tuaj apo kini akoma për të bërë? Çfarë po shkruani aktualisht? Projektet tuaja në të ardhmen?
Jo, absolutisht nuk mendoj se kam arritur atje ku duhet, kam ende shumë për të thënë e bërë. Njeriu është qenie moderne e përkryer që jeton e ndjen çdo çast të jetës,në çdo vend që shkon, që fikson në kujtesë gjithçka që shikon e jeton. Dhe ato natyrshëm lenë gjurmët e tyre, të cilat më vonë shërbejnë për një ecje të re në rrugën e artit. Aktualisht jam duke shkruar një vëllim të ri me poezi. Projektet për të ardhmen do jenë përpjekjet e mia për të botuar vëllimin me tregime, novelën dhe dy vëllimet e përfunduar me poezi.

A ka ndonjë ngjarje në jetën tënde së cilës ia sheh gjurmët edhe sot?
Natyrisht që kam, unë mbi gjurmët e tyre ecin çdo ditë, mbi to marr fryme e bëj projektet e së ardhmes. Sa më e pasur të jete jeta e njeriut me ngjarje, sidomos fëmijëria e rinia, aq më i “pasur” është një shkrimtar me subjekte për të shkruajtur.

Autorët tuaj më të preferuar…
Autorët e mi të preferuar janë të shumtë: U. Shekspir, M. Servantes, Ç. Dikens, A. Kronin, E. Hemingej, N. Hikmet, A. Pushkin, S. Esenin, A. Ahmatova, B. Breht, Sadiu, Gëte, P. Neruda, G. Lorka, R. Bërns, I. Kadare, D. Agolli, V. Zhiti, etj, etj.

Si e shihni kritikën letrare sot? A ekziston një e tillë dhe e mirëfilltë?
Mendoi se ka filluar të lëvizë e të dalë nga faza e inekzistencës së plotë që ka qenë. Këtu do përshëndesja punën e filluar me kritikën letrare nga Prof.dok.Fatmir Terziu, Prof.dokt. Klara Kodra, poeti e shkrimtari Faslli Haliti, poetja Fatime Kulli, nga i ndjeri poet Perikli Jorgoni, Fatmir Minguli, etj. Por kjo punë e nisur duhet të thellohet dhe nga shkrimtarë e kritikë të tjerë kompetentë për këtë punë, se shikojmë të marrin stafetën e kritikës njerëz që s’kanë lidhje fare me kritikën dhe që nuk e njohin atë.

Jetoni në Itali, çfarë iu lidh me Lushnjën…?
Me Lushnjën më lidhin njerëzit e mi, shokët, miqtë që i dua dhe më duan sinqerisht, më lidhin varret e pjesët e shpirtit tim mbetur e mbirë si bar rreth tyre. Vetëm gjendja ekonomike të bën të ikësh larg tyre duke mbetur me kokën pas.(Kortezi:Tirana Observer)

NJE RRUGE E RE MUND TE NXJERRE NGA IZOLIMI SHEKULLOR KRAHINEN HEROIKE TE PLAVE-GUCISE

by

Partia Drejtësi Integrim dhe Unitet kundërshton vënien në jetë të vendimit të Kuvendit Komunal të Plavë -Gucisë në Mal të Zi që synon ndarjen e kësaj komune dhe krijimin e komunës së Gucisë. Nëse zbatohet ky vendim komuniteti i vogël shqiptar që ka mbijetuar në trojet e veta edhe pas emigracionit dhe asimilimit masiv do të përçahet në dy njësi administrative dhe pesha politike e tij do të minimizohet dramatikisht. Prandaj PDIU shpreh solidaritetin me organizatorët dhe pjesëmarrësit e protestës popullore të datës 1 shkurt të cilët dolën para kuvendit komunal të Plavës për të kundërshtuar copëtimin e komunës Plavë-Guci.
PDIU u bën thirrje të gjithë aktorëve politikë shqiptarë kudo që ndodhen që të kthejnë vëmendjen tek bashkombasit tanë në krahinën heroike të Plavë-Gucisë dhe të japin mbështetje të pakufizuar që ata të gëzojnë liritë dhe të drejtat e tyre. PDIU beson se përshpejtimi i hapave për të ndërtuar një rrugë të re të kombit Deçan-Plavë-Guci-Vermosh-Shkodër do i nxjerrë shqiptarët e kësaj krahine nga izolimi njëshekullor, do të sjellë zhvillimin ekonomik dhe do i vërë fre vazhdimit të braktisjes së identitetit kombëtar shqiptar dhe largimit të mëtejshëm prej këtyre trojeve të trungut tonë etnik.(Deklarate nga PDIU)

Bashkimi kombëtar si shpëtim

by

NGA GANI QARRI/ Zyrih/

Në vitin e keq të përmbushjes së një shekulli ndarje e copëtimi të trojeve tona kombëtare, Serbia me urdhrin e Ivica Daçiqit-kryeministër aktual dhe ministër i brendshëm i saj i cili tanimë akuzohet hapur për bashkëpunim me klanet më të mëdha kriminale serbe të drogës dhe larjes së parasë në Ballkan, që nga vjeshta e vitit 2008,derisa ishte ministër i brendshëm dhe zëvendëskryeministër i Serbisë,para heshtjes sonë kombëtare dhe asaj ndërkombëtare,ai me xhandarët e tij vetëm pak ditë më parë hoqi nga “Sheshi i Dëshmorëve” në Preshevë, simbolin e vetëm të nderimit ndaj të rënëve për liritë dhe të drejtat e shqiptarëve autokton atje. Rreth një javë para se të mbahej përkujtimi i 13 vjetorit të shpërthimit të kryengritjes së shqiptarëve në Kosovën lindore për liri dhe të drejtat e tyre njerëzore e kombëtare, më 20 janar të vitit 2013,xhandarmëria serbe,hoqi e qet dhe pa zhurmë e asnjë siklet-kundërshtimi, sado i vogël qoftë ai, madje le të ishte edhe tërësisht paqësor, përmendoren me emrat e atyre që si Guri i traditës-peshonin më së RËNDI, aty ku u takonte amshimi-në tokat e të parëve dhe vend të vet! 

Ndaj, jo vetëm emrat por edhe eshtrat e 27 dëshmorëve dhe heronjve kombëtar të rënë për tokat e tyre nën pushtim, edhe një herë sikur u tranden bashkë me heqjen e përmendores.

Ajo nuk ishte më shumë se një simbolikë përkushtimi kombëtar dhe “kulm” strehimi,e cila ishte ngritur ti ruante këta emra nga dhëmbi i kohës,sikur mos ti shkatërronte atributet e përkujtimeve njerëzore shqiptare, ironia dhe dhuna e ri-orkestruar serbe, mbi këto troje tonat etnike.

Përmendorja vet, nuk ishte pengesë as kërcënim ndaj askujt, por ata që nuk do me asnjë kusht ti ketë aty Serbia, janë rreth 90% e bashkëkombësve tanë-banorëve të vjetër autokton, të cilët popullojnë Preshevën, kurse fshatrat përreth saj deri edhe 100%, në shumë vendbanime të Kosovës Lindore, ndaj ndodhë edhe ky vazhdim cinik i diskriminimit të kamotshëm serb, të ripërsëritur kohët e fundit, i cili është i njohur për mëse një shekull nga shqiptarët nën pushtim.

Por,një gjë nuk duhet harruar as Serbia,se edhe para 12-13 vitesh, shkak i shpërthimit të kryengritjes dhe fillimit të luftës në Kosovën Lindore,nuk ishte jetesa e mirë dhe e barabartë e shqiptarëve me kombet tjera,por ishte politika diskriminuese serbe ndaj shqiptarëve autokton, ajo që në janarin e vitit 2000,ngriti në këmbë luftëtarët e bashkuar kombëtar në fshatin Dobrosin, nën emblemën e lavdishme të UÇPMB-s,për liritë dhe të drejtat e tyre që u takonin si njerëz dhe komb.

Kjo kryengritje e përgjakshme,u përmbyll më 21 Maj të vitit 2001, pas rreth një viti e gjysmë luftimi, kur me ndërmjetësimin e bashkësisë ndërkombëtare do të nënshkruhej edhe një marrëveshje ndërmjet palëve ndërluftuese e cila parashihte amnistinë e kryengritësve dhe liri e të drejta më të mëdha për shqiptarët.

Megjithatë, shtetet pushtuese me të kaluar kriminale si Serbia,edhe pas lidhjes së marrëveshjeve, nuk shuajnë orekset e tyre për pushtime. Ndaj ato shfrytëzojnë çdo rast dhe mundësi për likuidimin e kokave kryesore që kanë udhëhequr luftën, me të cilat herëdo-kurë, ajo llogaritë se mund të ulen sërish në tavolinën e bisedimeve.

Pasi që ata edhe njihen si njerëz të pa kompromis ndaj padrejtësive të cilët asnjë herë,për asnjë çmim dhe me asnjë lloj shantazhi a frikësimi, nuk bëjnë lëshime në kurriz të popullit që përfaqësojnë,pushtuesit gjithmonë kërkojnë mënyra të sofistikuara për likuidimin e tyre. 

I tillë ishte edhe udhëheqësi i bisedimeve dhe komandanti më i njohur i luftës në Kosovën Lindore – Ridvan Qazimi, të cilin më 24 Maj të vitit 2001, pra vetëm katër dit pas arritjes së marrëveshjes së Konqulit të 21 Majit të atij viti, për ndërprerjen e luftimeve,do ta vrisnin snajperët serb të vendosur enkas përlikuidimin e tij nga soldateska serbe, pabesisht dhe në mënyrë tinëzare në një pritë të organizuar në fshatin Tërnoc të komunës së Bujanocit.

     Kurse,siç patëm rastin ti shihnim edhe tani,pa drojë as shqetësim,pa asnjë zhurmë apo trazime sado simbolike, ngadalë dhe krejt për qejfi, plotësisht të qetë dhe sikur të vepronin sipas ndonjë marrëveshje të arritur(ndoshta “konspirative”),në Agimin e freskët të 20 Janarit 2013,i cili përgatitej të zbardhonte mëngjesin e asaj dite të zymtë për shqiptarët,xhandarët serb nxinë edhe një herë “Sheshin e Dëshmorëve” në Preshevë, duke hequr Përmendoren e ngritur në nderim të të rënëve të UÇPMB-së, në mesin e të cilëve figuronte edhe emri i nderuar i komandant Lleshit-Ridvan Qazimit.

Ndaj,akti i fundit që bëri Serbia, ishte edhe një vrasje sërishmi e 27 dëshmorëve si dhe sprovë tejet provokuese e mbytjes me dhunë të kujtimit kombëtar, luftarak e familjar ndaj të rënëve të luftës së Kosovës Lindore, për liri dhe të drejta të shqiptarëve atje.

 Heqja e përmendores, nuk ishte thjeshtë vetëm zhvendosja me forcë e një Pllake përkujtimore të rënësh për liri por edhe një porosi e rrezikshme dhe paralajmërim trishtues për zhbërjen e pjesëtarëve të kombit tonë në tërësi, nga trojet e tyre stërgjyshore të mbetura nën Serbi.

Serbia dhe institucionet e saj, asnjëherë nuk i deshën as respektuan liritë dhe të drejtat e shqiptarëve,ndaj ky akt vandal nuk atakoi vetëm banorët e këtyre trojeve tona etnike, por të gjithë pjesëtarët e kombit tonë kudo.

 Madje,përkundër një diskriminimi të tillë të pa parë askund tjetër,kryeministri aktual serb-Daçiq, si moto veprimi politik ka përzgjedhur ti fyej kolektivisht shqiptarët me përbuzje kombëtare dhe sulme shoviniste kundër tyre,duke mos hezituar që ata ti quaj edhe Al-Kaidë e terrorist…

 

 

Bile, për të qenë çudia edhe më e madhe , jo vetëm ai (Daçiq), por edhe Bashkësia Evropiane-(BE), tërheqin vërejtjen se Shteti i Kosovës nuk guxon të interesohet për shqiptarët e pjesëve të saj të mbetur nën Serbi,me arsyetimin e paturp, se gjoja problemet e shqiptarëve të Kosovës Lindore,na qenkan fund e krye vetëm punë e brendshme e shtetit serb,kurse interesimet e Serbisë për serbët e Kosovës në veri,përkundër akteve të tyre kriminale, barrikadave,pengimit të shtrirjes së ligjshmërisë dhe bllokimeve të gjithfarllojëshme në atë pjesë të shtetit tonë,konsiderohen të ligjshme,dhe vazhdimisht kërkohen lëshime të reja e të pa fund deri në autonomi substanciale për ta në Veri.Por, pa marrë parasysh se çfarë thonë dhe mendojnë të tjerët, pjesëtarët e kombit tonë në Kosovën lindore si të gjithë shqiptarët kudo- për ne janë Një! Ata për jetë të jetëve do të mbeten shqiptar dhe pjesë e gjakut tonë që nuk falet.

 Ndaj,pas akteve të fundit vandale serbe në Preshevë,me çdo kusht duhet të shtrohet në tavolinën e bisedimeve për zgjidhje të përhershme dhe njëherë e mirë problemi i tyre, jo duke u lutur dhe rënë në gjunjë para pushtuesve, por duke e kushtëzuar Serbinë me reciprocitet dhe kushte e të drejta të barabarta për shqiptarët në Kosovën Lindore, njëjtë si ato që ajo dhe BE, pretendon për serbët në veri të vendit tonë.

 Përndryshe është e ditur botërisht se siguri të plotë për pjesëtarët e popullit tonë në tokat e mbetura jashtë kufijve të shtetit kombëtar nuk ka dhe kjo as nuk mund të arrihet as garantohet, pa bashkimin e përhershëm të të gjitha trojeve tona në një shtet të vetëm kombëtar.

 Ndaj është koha që përfaqësuesit e popullit tonë, akademitë tona, organizata, intelektual dhe diplomat,përfundimisht t`ua bëjnë me dije BE-së dhe OKB-së, se ose duhet të vlejnë të drejta të njëjta dhe të barabarta për të gjithë,përfshi edhe bashkëkombësit tanë nën sundimin e shteteve fqinje ose duhet të realizohet sa më parë që të jetë i mundur-bashkimi kombëtar edhe për shqiptarët,në mënyrë që njëherë e përgjithmonë të ketë qetësi dhe stabilitet edhe në Ballkan.