• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for August 2013

U përkujtua 100 vjetori i masakres serbe kunder shqiptareve ne Qafë të Gostivarit

August 5, 2013 by dgreca

100 vjetori i masakrës serbe mbi popullatën shqiptare në fshatin Qafë të Gostivarit, është përkujtuar me një manifestim të mbajtur në këtë fshat dhe të organizuar nga Komuna e Gostivarit dhe e Kërçovës.

Manifestimin e hapi banori më i vjetër i këtij fshati, banori 82 vjeçar Ismail Rexhepi, kurse theks i veçantë gjatë manifestimit ju kushtua heroinës së kësaj ngjarje, 18 vjeçares Sulltanë Qafa e cila 100 vite më parë e gjendur para një tmerri që po shkaktonin bandat e çetnikeve serb.

Në fjalimin e tij, kryetari i Komunës së Gostivarit, Nevzat Bejta potencoi se ky katund ju takon dy komunave, Gostivarit dhe Kërçovës dhe se paraqitet si krenaria jonë e përbashkët.

“Ne jemi popull shumë i vuajtur, nuk ka shtëpi shqiptare që nuk është torturuar dhe masakruar nga sunduesit e huaj. Nëpër tokat shqiptare kanë kaluar sundues të huaj, qëllimi ka qenë për të na zhdukur. Në aspektin historik jemi kombi më i vjetër, jemi kombi më i ngritur, jemi kombi më i ditur, i takojmë kohës antike. Të tjerët, duke ardhur në tokat tona, për të na i marrë pasurinë tonë kanë bërë masakrime të paparapara në historinë e njerëzimit. Këtë masakrim nuk e duroi Sulltana e Qafës dhe prandaj ajo është heroina e atdheut dhe e respektuar jo vetëm nga banorët e Kërçovës dhe Gostivarit, por nga e gjithë shqiptaria. Sulltana e Qafës, si hero e kombit u takon gjithëve shqiptarëve. Kurse neve si udhëheqës, si qeveritar, na jepen obligime që ne ta çojmë amanetin e dëshmorëve të kombit në vend dhe sa të jetë jeta, në do të punojmë në interes të atdheut, në interes të kombit se shpirtrat e tyre nuk do na lejnë rehat, do na ndjekin deri sa të realizohet amaneti i tyre. Të bashkuar duke mos u përçarë në do ta realizojmë amanetin e të gjithëve dëshmorëve”, tha mes tjerash Bejta.

Ndërkaq, kryetari i Komunës së Kërçovës, Fatmir Dehari, theksoi se kjo histori i takon shekullit të kaluar, por ne jemi shekulli që do ta përjetësojmë kujtimin e dëshmorëve të asaj kohe.

“Si çdo trevë shqiptare edhe kjo treva jonë gjatë rezistencës tonë shekullore, përveç atdhetarëve të spikatur dhe të mëdhenj nxori edhe një vajzë trime dhe të guximshme, e cila me heroizmin e saj iu bashkëngjit ushtrisë shqiptare të nënave dhe motrave tona që pareshtur kanë dhënë jetën për lirinë tonë. Sulltana jonë e madhe është pasardhëse e vijës heroike të nënave tona që nga mbretëresha Teuta, Elena Gjika, Bublina e Çamërisë si dhe Shotë Galica dhe Xheva jonë e madhe, bashkëshortja e heroit tonë të madh Femi Lladrovcit. Në këtë vit kujtojmë atë vit të mbrapshtë të 1913-ës, dhe jemi koshient se nuk do të lejojmë kurën e kurës që të përsëritet pushtimi i tokave tona. Ne jemi rrugës së mbarë, që padrejtësitë e shekullit të kaluar ti japim fundin që e meriton dhe ardhmërinë tonë ta kurorëzojmë me lirinë e çdo cepi të atdheut tonë”, tha Dehari.

Doktori i historisë, Ilmi Veliu, tha se e veçanta e këtij manifestimi është fakti se po organizohet zyrtarisht dhe për herë të parë nga drejtuesit e dy komunave shqiptare, Kërçovës dhe Gostivarit.

“Qafa është fshat me histori Ilire dhe përgjatë shekujve, askush nuk ka arritur të ja ndryshojë emrin. Sot është kufiri midis Kërçovës dhe Gostivarit. Në Iliri ka qenë kufiri mes Dardanisë dhe Penestisë kurse më vonë mes Vilajetit të Kosovës dhe Manastirit. Sulltana e Qafës është heroinë njëjtë si Mbretëresha Teuta dhe Shote Galica, por dallon në një gjë. Ajo nuk kishte as armatim si Shote Galica as mbretërinë e Teutës, por me gërshërë mori hakun për popullin e vet”, tha Veliu.

Manifestimi kaloi nën frymën e programit kulturor dhe artistik që në skenë e sollën shoqëri kulturo artistike dhe solistë të Gostivarit dhe Kërçovës.

Në fund u ndanë edhe mirënjohje për personalitete të cilët në një formë kanë dhënë kontributin e tyre, në mesin e të cilëve edhe për kryetarin e Komunës së Gostivarit, Nevzat Bejta dhe kryetarin e Kërçovës, Fatmir Dehari.(BS)

 

Filed Under: Histori Tagged With: 100 vjetori, en qafe et Gostivarit, i masakres serbe, u perkujtua

BUSTI I SKENDERBEUT U VENDOS NE FSHATIN ARBERESH

August 5, 2013 by dgreca

Ne Foto: Ambasadori shqiptar ne Londer Mal Berisha, me kryetarin e Bashkise, Ambasadorin e Shqiperise ne Rone Neritan Ceka, dhe sternipin e Skenderbeut, George Maria Skenderbeg.

Permes nej emsazhi ne Facebook, ambasadori shqiptar ne Londer shkruan se: Me daten 4 gusht 2013, ne fshatin arberesh Munxhufuni, u vendos busti i Skenderbeut. Ishte nje dite e jashtezakoneshme per bashkesine e atyshme, por edhe per ne qe morem pjese. Bashke me Ambasadorin e Shqiperise ne Iali Z. Neritan Ceka perjetuam momente shume te forta emocionale, tek shifnim gezimin e atyre njerezve qe ende e ruajne te forte ndjenjen e dashurise dhe krenarise per origjinen e tyre. Dhe jo vetem kaq, por kur i degjonim te na flisnin ne gjuhen tone te vjeter shqipe.
Albumi fotografik i aktivitetit te asaj dite e pasqyron kete me se miri.

Vendosja e bustit të Skënderbeut në fshatin arbëresh Munxhufuni (Montecilfone) më 4 gusht 2013. Busti është vepër e skulptorit Kreshnik Xhiku me banim në Uashington. Vendosja e tij u bë me nismën e ambasadorit të Shqipërisë në Britani, Mal Berisha.

Sic njofton ne facebook ambasadori Mal Berisha, nje dite para vendosjes se bustit te Skenderbeut ne fshatin arberesh Munxhufuni,me 3 gusht u organizua nje tjeter veprimtari-Me daten 3 gusht nje dite para inagurimit te bustit te Skenderbeut ne Manxhufuni, patem rastin e fortlumtur te marrim pjese ne hapjen e ekspozites se piktores  arbereshe, Liliana Corfiati, me vepra te saj si dhe me njezet pune origjinale te  piktorit tone te madh, Ibrahim Kodra. Keto pune jane pjese  e koleksionit privat te piktores Corfiati, te gjitha te dhuruara nga vete piktori Kodra. Secila prej tyre kishte nje histori me vete. Te gjitha Kodra i kishte pikturuar ndersa darkonin, flisnin per Shqiperine dhe ia dhuronte me dedikim. Madje njera prej tyre mban vete emrin e Liianes. Ekspozita u hap ne nje mjedis te mbyllur, shume antik. Por veprat e Lilianes shtriheshin ne tere qendren e Campomarines, ne cdo rruge dhe dalloheshin per motivet qe ne shume raste rikujtonin eksodin e arberesheve drejt Italise. Si rezultat i dekorimit artistik nga ana e kesaj piktorje ishte shtuar ne menyre te ndjeshme numri i turisteve.

Filed Under: Kulture Tagged With: Busti i Skenderbeut, Mal Berisha, ne fshatin arberesh

Serbët në Shqipëri ???

August 5, 2013 by dgreca

Ne Foto: Bizanti – Koha e Justinianit të I-rë: Iliret me qeleshe/

Nga Fahri Xharra/

Përpjekja e palodhshme e qarqeve te ndryshme për njollosjen e figurave tona kombëtare është e qëllimshme dhe ajo bëhet për një qellim të vetëm i cili krijon një proces zinxhiror që në fund e ka për detyrë shkombetarizimin tonë! Kjo bëhet me qëllim që shqiptarët tëhumbin mbamendesinë kolektive dhe te humbin rrjedhen normale të origjinës së tyre. Qëllim i fundit është që të krijohet një popullatë amorfe që nuk di dhe nuk ka asgjë të perbashkët me qyteterimin Evropian. Me këte , ne humbim gjithcka, më e rëndesishme e humbim  ndjenjën për tokën tonë (Liridon Disha)

 “Pas Betejës së Kosovës (1389) ,serbët e këtuhit u shpërndanë. Një numër i madh i tyre përfunduan në Shqipëri ku filloi vala e madhe e islamizimit të tyre. Të bijtë dhe nipërit e atyre serbëve të cilët kishin luftuar në Kosovë gjithëmonë e  paskan pas ruajtur kujtimin e tyre për gjyshërit e dikurshëm- spjegon historiani Gjuretiq  duke shtuar se mbi 80% të shiptarëve të sotëm ,nga burimet relevante historike, janë me origjinë serbe, dhe janë po ata serbë të islamizuar pas Betejës së Kosovës.”Por islamizimi më i madh  i serbëve,sipas burimeve të tyre ,qenka rritur shumë në shek.XVII dhe në fillim të shek.XVIII-të se pse si arnautashë ata paskan pas më shumë të drejta ose sipas burimeve tjera shumë serb e  paskan pas pranuar islamizimin si një domosdoshmëri të dreqit duke pritur gjithmonë që një ditë do të kthehen në rrjedhën e të parëve të tyre. Shumë gjenerata të para të kovertuara në islam e paskan pas  ruajtur gjuhën e tyre dhe festat e tyre fetare. . ( (Shenime serbe)

Por për çudi ata arnautashët nuk e paskan pas ndier vehtën as si turqë e as si shqiptarë ; por ato sot nuk po e ndiejkan vehtën më as si Serbë. Deri në fundin e shekullit 19-të arnautashë të shumtë i mbanin mbiemrat etyre të vjetër Në Drenicë paskan pas qenë Dokiqt,Veliqt,Marushiqt, Zoniqt,Raçiqt ,Geciqt, të cilët shifë që ishin me origjinë serbe. Situatë e njejtë ishte edhe në Pejë dhe rrethinën e saj ku jetonin shumë serbë të islamizuar dhe albanizuar: Stepanoviqt,Bojkoviqt, Dekiqt,Lekiqt ,Stojkoviqt etj. (Knjiga o Kosovu, Dimitrije Bogdanoviq1985),

Dhe ja ,një gjë është e vërtetë se serbët atë që e shkruajnë  edhe e jetësojnë ; e duan vetën  Ata, nga një grup ardhacakësh të pa origjinë e krijuan shtetin e tye. E krijuan kombin  e tyre ,e rritën.Dhe po e rrisin vazhdimisht , me ne.

”Në Fier u çel zyra e komunitetit serb. Në këtë ceremoni, veç përfaqësuesve të shoqatës së  komunitetit “Jedinstvo”, merrnin pjesë përfaqësuesi i Ministrisë së Diasporës si dhe ambasadori i Serbisë në Shqipëri, Miroljub Zariq. Po ,po, mu në Fier , në Shqipëri. Me pas ambasadori dhe përfaqësuesi i Ministrisë Serbe të Diasporës vizituan pjesëtarët e komunitetit ” serb” ne fshatin Rreth-Libofshë të Fierit. Kryetari i shoqatës serbe “Jedinstvo”, Eqerem Duleviq, ka deklaruar se në këtë qark numërohen 2 500  ( nuk është e vërtetë , ata janë vetëm 450 veta fxh) anëtarë të këtij komuniteti.” ( agjensitë e lajmeve)

”Jemi në zemër të kohës së paradokseve i nderuar,mos të na duket çudi ende nuk është thënë më e madhja,prandaj le të gëzohemi për momentin (Bujar Koçi) ” Athua çka na pret , çka është ajo më e madhja që  ende nuk na është thënë ?

Është shqetesues se si mbijnë  këto shoqata sllavësh ne Trupin e Shqiperisë(Dalip Greca).

Sot shoqate e nesër pakica e pas nesër autonomi . Sot shoqata të të ardhurish , e nesër serb autokton: ” Serbia deri në Tokio” thoshte kryekrimineli Sheshelj..

”Serbët”( shqiptarët e sanxhaut fxh) e Libofshës së Fierit , erdhen në vitet 1924 pas krimeve serbe që bëhëshin mbi ta në Sanxhakun e Novi Pazarit. Të gjallët e mbetur i kishin hypur në anije për t`i dërguar diku në Anadoll ,por  edhe deshtën t`i mbysin duke fundosur anijen. Falë ndihmës së Mbretit Zogu ata  u shpëtuan dhe iu bë e mundur të vijnë në Shqipëri. Iu dhanë dokumenta shqiptare dhe toka dhe jetë … por tani gjërat ndërruan dhe bijtë e tyre e shohin vetën si serb . U bë ,po pse në Shqipëri, pse jo në Turqi ku janë me qindra mijëra  shqiptarë të atij Sanxhaku? Thjesht aty  nuk guxojnë. Diçka po zihet. Po Shqipëria , tani lodër e lodrave të kurdisura.

 

Këtu janë rrëmoqët që e lejuan këtë paqavër të rastit e me pasoja shumë të rënda.

Pra të vërtetën shikoni në këtë video.

Dhe loja me ne vazhdon.

 

Por dëshira e Serbëve për ta futur në grusht Shqipërinë nuk njef kohë, as metodë e as rrethana .Të vazhdojmë: ” Banorët me prejardhje sllave në Shqipëri” , ishte tema e një simpoziumi ndërkomëtarë  që ishte mbajtur në Cetinë ( Mali i Zi , në vitin 1990) (“Становништво словенског поријекла у Албанији” – Зборник радова са међународног научног скупа одржаног на Цетињу 21, 22. и 23. јуна 1990. године)

Çka u tha në atë simpozium? ,të shofim se serbët nuk flasin kot ,ate që e shkruajnë edhe e bëjnë , e ne historikisht kemi qenë kontribuusit më të mëdhenj në realizimin  e planeve të tyre. Heshtje në vetdijën tonë, por bumbullimë e vetëtimë në planet serbe.

” Për gjurmët e popullatës më të vjetër sllave në territorin e Shqipërsisë së sotme deri më tani shënimet më të thukta na i ka shkruar slavisti rus Atanasije Selishqev në librin e tij:

 “Славянское население в Албании” (Софија, 1931) ( Vendbanimet sllave ne Shqipëri).

Duke i analizuar (Profesori Radmilo Marojeviq )slavizmat në gjuhën shqipe dhe në dialektet e saj  në perspektivën e të gjitha e të folmeve sllave si dhe huazimeve sllave në gjuhet balkanike jo sllave na e jep mundësinë e formimit të një rekonstruimi të vërtetë të një ”pejsazhi” etnik dhe gjuhësor sllav të kohës së hershme të sllavëve në Ballkan.” . Gjuhëtar ,ku  jeni ? Gjuhëtar ,mos rri po duku gjuhëtar.!

 

Këngëtari i njuhur Dervish Shaqa këndonte: “ E  kem pas` fatin e zi , qysh se na erdh dreqi kojshi” – ai ,që moti na e kishte tërhjekur vërejtje. Po na sot , ku jemi? E dini Hipotezën e “Gravacit_ Brataniqit “mbi gjuhën shqipe?

Një brengë të madhe  që e kam pasur gjithëmonë që të shprehi mëndimin tim për shqiptarët ortodoks të Vrrakës  ( t`ahtuquajturit nga ne : shkijet e Vrrakës).Duke bërë krahasime , ngjasime, kryqëzim mendimesh; lexim të literatyrës  serbe e cila dihet që është përvetësuese; analogji me shqiptarët ortodoks të Gjakovës dhe lidhjet e tyre farefisnore  me ata të Vrrakës; pastaj qëndrimi shumë i menqur dhe shumë largëpamës i Mbretit Zogu  ndaj vrrakasve ne kohën e tij të sjellin një përfundim se ata  ishin asgjë më pak se shqiptarë ortodoks.Një”grumbullim “i tyre në fshatrat  përgjatë  Lumit Vrakë në veri të Shkodrës është i ngjyrave të ndryshme  të ardhjes ; përveq ortodoksëve të vendit të nëçmuar dhe të vequar nga rrethi aty kanë gjetur strehim edhe  ardhacakët tjerë  shqipëtar nga tokat e shqiptarëve në Mal të Zi ,të detyruar nga motivet e ndryshme e më së shpeshti nga gjakmarrja. Kësaj rradhe nuk dua të spjegoj , si dhe pse ata  u bënë shumë agresiv dhe të mashtruar nga sllavët fqinj ishin shpesh edhe vrasësit tonë. E njejta gjë vlenë edhe për shqiptarët ortodoks të Kosovës ( apo si i kemi quajtur ne me përbuzje :shkije) të cilët në luftën e fundit të Kosovës kishin dalur nga rrethi i tyre normal duke iu bashkangjitur serbëve në krime. Shikoni , shkrimi nuk ka lidhje me dhimbsuri është thjesht historik dhe kundëvenje propaganës serbe të përvehtësimit.

Në simpoziumin e përmendur më  lartë ishte edhe tema : Prejardhje e Vrrakasve të sotit  (Poreklo savremenih Vračana).  “Pjesa e Vrrakës ,në veri të Shkodrës gjat shekullit 19 përbehej nga fshatrat :, Raš, Kule, Stari ili Vezirov Borič, Mladi ili Muhtarov Borič Kotrobudan, Gril i Omara sa zaseocima Turajlija i Begove ili Kranjske kuće. ( me qëllim mbeta në  emrat ashtu si i kan shkruar në simpozium), në të cilat ka jetuar kryesisht popullata sllave e fesë ortodokse  ( ???fxh) gjendet në krahinën e Koplikut mbi të cilën kishin mbretëruar Dukagjinajt. Nëpër Vrrakë kalonte rruga qëe lidhte mbrendinë me Detin Adriatik.. Qendra e Vrrakës  në fund shekullin 19 dhe fiilimi e të 20-it ,qendra  e saj ishte në fshatin Boriq  me seli të xhandarmërisë ,me kishë dhe shkollë. (Zapisi, maj 1939, 304-305,; T. Trpić, “Nikola Musulin”, “Bratstvo”, XIV.4. F. M. Protić, nav. rad 5; I. S. Jastrebov, “Podaci za istoriju srpske crkve”, Beograd 1879, 180-181, 304-308.)

 “ Vrrakasit gjatë shek.19 i takonin Parohisë së Shkodrës  të metropolisë së Rashkës dhe Prizrenit e cila i përfshinte të gjithë serbët (? Fxh) në tokat e sotme të Shqipërisë  dhe nën juridikcionin e Kishës Pravosllave  Serbe”. Pastaj vazhdohet:” Në vitin 1856 u themelua Kosulata Ruse në Shkodër e cila i mbronte interesat e popullatës serbe në Vilajetin e Shkodrës    (  Sa zemërgjerë Perandoria Osmane e kohës!)

Serbët me dhëmbje ankohen për kohën e sundimit të Mbretit Zog  Ata në fillim u këndellën ekonomikisht dhe lirisht i kryenin dhe i çfaqnin ndjenjat e tyre fetare . Fëmijt shkonin në shkollë dhe nësimin e vazhdonin në gjuhën e tyre amtare(?) serbe.

 “Por kur Zogu ,rreth vit 1928 e pa vehten të fortë në sundimin e tij  , atëherë goditja e pare i qëlloi Vrraksit. Në mënyrë ultimative u  që meshadhe të gjitha shërbimet fetare  si gjatë festave shpirtrore ,pagëzimi i fëmijve ,kurorëzimet e martesave dhe  ceremonitë e varrimit të kryhen në gjuhën Shqipe si dhe marrja e kalendarit Gregorian si të gjithe ortodokët tjerë që kisha Autoqefale Shqoptare e kishte pranuar.Në shkollën fillore të Vrrakës u fut gjuha shqipe.Prifti ortodoks Velisha Popoviqi ( nga Mali i Zi) u largua dhe  erdhi udhëheqësi shpirtëror shqiptar” përfundon së ankimuari simpoziumi i përmendur.

 Pra , ku jemi sot , serbëve nuk iu duhet shumë se me  tolerimin tonë e mbi ne : “Serbia do Tokia” / 29.01.13 , Gjakovë

 

 

Filed Under: Analiza Tagged With: Fahri Xharra, Serbet ne Shqiperi?/

Beogradi i pakënaqur me pozitën e serbëve në Shqipëri

August 5, 2013 by dgreca

BEOGRAD- Në pesë vitet e fundit, pozita e 1,85 milionë serbëve në rajon, duke mos llogaritur Rumaninë dhe përmirësimin e vogël në Hungari, po bëhet gjithnjë e më e keqe, kanë tërhequr sot vërejtjen përfaqësues të Napredni klub-it duke prezantuar raportin e tyre pesëvjeçar për të drejtat e serbëve, njoftojnë media të Beogradi. 
Kryetari këtij klubi Çedomir Antic ka konstatuar se përkeqësimi i pozitës së serbëve në rajon është pasojë e përpjekjeve që të eleminohet Republika Sërpska, fakti se Mali i Zi është buzë falimentimit, se në krizë kushtuese ndodhet Maqedonia dhe se Kroacia ka hyrë në BE. Ai ka shtuar se serbët po nxiten që të marrin pjesë institucionet e Kosovës, ata nga viti i ardhshëm nga “Napredin Klub do të trajtohen edhe në “Kosovo-UNMIK”. 

Në raportin e këtij klubi theksohet se në Shqipëri ekziston vazhdimësia në mosrespektimin e të drejtave, siç thotë klubi, të 30 mijë serbëve në Shqipëri që nuk e kanë statusin e minoritetit nacional, madje ata janë edhe pa të drejtën që t’i dealbanizojnë emrat.(Balkanweb, 5 gusht 2013)

Filed Under: Kronike Tagged With: Beogradi, e serbeve en Shqiperi, i pa kenaqur, me gjendjen

“NË VLORË, NDJEHEM SI NË NJË VEND TË SHENJTË…”

August 5, 2013 by dgreca

-Bisedë e Prof. Murat Gecaj me krijuesen e pasionuar, Zyba Hysen Hysa-/

Ne Foto: Veprimtari në Akademinë e Shkencave…Nga e djathta: Z.Hysa, M.Gecaj, I.Halilaj…(Tiranë, prill 2013)/

.-Në këto çaste, kolege e mike Zyba, kur po e nisim bisedën tonë, ndërmend sjell udhëtimet aq të bukura, që kemi bërë bashkë nëpër trojet shqiptare të Ballkanit, në përbërje të një grupi të vogël të Institutit të Integrimit të Kulturës Shqiptare, me qendër në Tiranë. Po ti, çfarë kujton  tani, nga ato ditë të paharruara?

– Në radhë të parë, të falënderoj sinqerisht që më kërkuat të bëjmë këtë bisedë! (Kurrë nuk do mund t’i kërkoja dikujt të shkruajë për mua dhe kurrë nuk shkruaj për ndonjë, që më thotë “Shkruaj për mua”. Unë kam shkruar për çka jam frymëzuar nga vepra e dikujt, qoftë i gjallë ose jo…).

Tani të falënderoj përsëri edhe për pyetjen që bëni, se më duket vetja si shqiponjë, që fluturoj me imagjinatë nëpër trojet tona, andej nga shkuam bashkërisht, nën drejtimin e të ndjerit dr.Ibrahim Gashi. Me një përkushtim të jashtëzakonshëm, ai na bëri bashkë (11veta) dhe nisëm misionin e shenjtë për përafrimin, deri në njësim, të programeve e teksteve shkollore, në të gjitha trojet tona amtare, ku jetojnë e punojnë shqiptarë, si dhe në diasporë. Në fund, këtë punë të palodhur e kurorëzuam me Konferencën e Parë Mbarëkombëtare, kushtuar këtij problemi, më 17 shtator 2011. Aty unë lexova temën, “Kush mbron gjuhën, ka në dorë çelësin e burgut të vet”.

Ç’të them më parë? Kujtoj udhëtimin magjik drejt Kosovës e më pas drejt Shkupit, përmes një lugine të gjelbër, si nëpër përralla. Për herë të parë, aty pashë sorkadhe, që para nesh kalonin rrugën; pashë vende, ku të parët tanë kishin luftuar ndër shekuj, për liri e pavarësi. Më dukej se ndieja krisma pushkësh dhe jehonën e thirrjeve të trimave, gjë që më mbushte me krenari të ligjëshme dhe, si pa e kuptuar, merrja një lloj energjie pozitive, e cila më jepte forcë dhe emocione, se po shkonim shkonim drejt Shkupit dhe më pas drejt Preshevës, të dyja tonat…

Ç’më bëre, o miku im! Tani më duhet të mos pushoj më, duke folur…Po, si mund ta harroj Konferencën Shkencore, në Komunën e Çairit, ku edhe unë fola për gjuhën shqipe, për profesorin nga Bukureshti, i cili i kërkoi djalit tim për dhuratë një bust të vogël të Skënderbeut. Aty thashë, që ne kemi të drejtë ta mbajmë kokën lart, sepse të parët tanë na kanë lënë trashëgimi krenarinë dhe na duhet ta vlerësojmë lart atë… Po si mund t’i harroj thirrjet e gëzuara të sallës, saqë m’u duk vetja njësh me ta, si bij e bija të një Nëne. Prandaj, besoj të kujtohet, që e vesha me dëshirë të madhe atë bluzë, ku shkruheshin fjalët e zemrës: “Jemi një!”. Po, për fatin tonë të keq, të huajtë ia kanë “shqyer gjirin” Nënës dhe bijtë mbetën bonjakë!?

Nuk e harroj as dhuratën, që na dorëzuan në atë Konferencë, portretin e Skënderbeut hipur mbi kalë, të derdhur në bronz, që e ruaj me kujdes e dashuri. Më pas ndieva dhimbjen te trualli i Shtëpisë së Nënë Terezës. Aty pashë vetëm disa shenja të verdha mbi asfalt dhe një pllakat në lulishte, si ato të njerëzve, që vdesin në rrugë nga aksidentet. Dhe fjalët nuk shkruheshin me shkronjat e Alfabetit të Manastirit, por maqedonisht dhe anglisht. Lotova atë ditë, lotoj edhe tani, kur po e rikujtoj atë ditë. Ndërsa sjell ndërmend që na shoqëronte një atdhetar i mirë, Skënder Asani. U trondita shumë, kur ai tregoi se shqiptarët, deri para pak kohe, kishin varreza të përbashkëta! Pra, as për varr nuk u kishin lënë kishin vend (shumë e dhimbshme). Por Skënderi na tha, me një krenari të madhe, që kishin mundur ta veçonin nga ajo varrezë, babanë e Nënë Terezës dhe emrin ia kishin shënuar me shkronja shqipe. Llogarit, pastaj, për tekstet shkollore, që pse nuk ishin në gjuhën shqipe, se historia, letërsia e librat tjerë hartoheshin nga autorë serbë e maqedonas. Kësaj i thonë ta mësosh historinë dhe kulturën e popullit tënd, ashtu siç e shkruan i huaji, pushtuesi. Masakër në shpirtin dhe trurin e Kombit tonë. Po, për fat të keq, ajo vazhdon edhe te ne, se nëpër universitet tona ende bëhen leksione të viteve ’70-të, nga shekulli i kaluar. Kështu, për uzinën e autotraktorëve “Enver Hoxha”, lexova një ditë në librin “Studim Teksti”, që bënin studentët e profilit të letërsisë, në Vlorë?!

Nuk më hiqet nga mendja mbrëmja, kur kaluam kufirin, nga Maqedonia për në Serbi dhe polici na foli serbisht. Ndërsa iu drejtova: “Fol shqip!” I ndjeri Ibrahim Gashi u shqetësua shumë. Por unë ngulmova e i thashë policit përsëri, duke e parë drejt e në sy: “Fol shqip, se je shqiptar!” Ai vështroi përqark, buzëqeshi pak dhe m’u drejtua shqip: “Ku më njohe?” Unë ia ktheva me buzëqeshje e dashamirësi: “Të njoha në sy, se ata flisnin shqip!” Duhet të kujtohet edhe ty, se më pas, bëra një shkrim me titullin “Të mësosh nga armiku”. Aty flitej për çka na ndodhi në shkollën e mesme të Preshevës. Po dua të përmendi këtu edhe dhimbjen, që ndjeva, kur udhëtuam për atje. Ata, që na pritën dhe na shoqëronin, tregonin: “Ky fshat banohet me serbë, ai atje me shqiptarë, tjetri me serbë, tjetri me shqiptarë…”. Lindë pyetja e natyrshme: Po, si u populluan këto fshatra, si ua lanë trojet të huajve? O Zot i madh! Edhe tani më bëhet një lëmsh në grykë e s’e përcjell dot…

Por, ne shqiptarët, kemi dhe fajet tona. Nuk kam për ta harruar takimin në shkollë, ku mes 40 – 50 mësuesish shqiptarë, hyri në sallë zëvendësdrejtori serb dhe uroi në gjuhën e tij: “Mirëdita” dhe të gjithë mësuesit ia kthyen, po serbisht. Si nuk u hap dheu të futesha brenda! Ndaj e “shava” serbin, nën buzë. Ndërsa pas pak u pendova dhe, kur u ngrita, ti duhet ta mbash mend, i kërkova ndjesë serbit dhe fajësova shqiptarët e mi: “I lumtë, ai respekton gjuhën e nënës së tij. Po ju, që dhe toka dhe gurët e drurët tuaj ju  flasin shqip, pse nuk ia kthyet shqip përshëndetjen? Kush na e ka fajin për këtë gjë? Sot unë mora një mësim, nga një i huaj!?” Vërtet bota nuk na do, por fajtorë jemi edhe ne vetë për këtë, se i respektojmë më shumë tëq tjerët, se veten tonë! Po nuk respektuan veten dhe njëri – tjetrin, çfarë na ka bota? Apo e kam gabim?…Po dëgjoja një ditë “Zërin e Amerikës”, me kufje nga celulari. Flisnin gjithë ministrat e Mbrojtjes së Ballkanit, me gjuhën e tyre, vetëm ministri ynë, A.Imami, nuk denjoi të flasë shqip, por anglisht. Sinqerisht, u ligështova…

Më fal se, ndoshta, u zgjata dhe po e lë me kaq përgjigjen e pyetjes së parë. Se, nuk dua të ta rikujtoj qëndrimin në Kosovë, ku pamë që edhe kosi në supermaket ishte me etiketë serbe, ndërsa fushat e Kosovës rrinin djerrina dhe s’rrisnin gjedhë e kafshë për qumësht. Por shqiptarëve u shijonin më mirë të huajat, siç e kemi “ngrenë” nga serbi… Edhe këtu, fajin ata na e kanë?!

2. – Jetoni familjarisht dhe je me punë në arsim, në qytetin e Vlorës, aty ku mbi 100 vjet më parë u shpall përgjithnjë Pavarësia e Shqipërisë. Çfarë kuptimi simbolik ka për  ju, ky fakt?

-Sapo përfundova një libër studimor. “Retorika dhe Racionalizmi në filozofinë e Isuf Luzaj”. Ai shkruan: “As unë s’e di, se si m’u bënë arsye dhe principe jete tri dashuri: A) Dashuria e Atdheut; B) Dashuria e librave; C) Dashuria e shkrimit…”. (“Filozofia e Bukurisë”, faqe 115). Ashtu si çdo dashuri, që nuk ka të njëjtën forcë në njerëz të ndryshëm, nuk pretendoj t’i kem këto tri dashuri, si e sa të Isuf Luzajt. Por të trija këto dashuri ekzistojnë thellë në ndërgjegjen time, që nga koha, kur unë kam qenë e vetëdijshme dhe besoj që do jem deri në fund me këto tri dashuri, që e bëjnë vetëqenien  time të dobishme dhe përherë në formë të shkëlqyer, për të dhënë ndihmesën time modeste, si një bijë e malluar e Shqipërisë dhe e Kombit tim.

E thashë këtë, për të treguar dhe arsyen, që pse unë shkova drejt Vlorës, në një kohë, kur shumica iknin nëpër botë. Është e vërtetë ajo, që thotë Profesori më lart, se asnjë nuk e di se si bëhen principe, disa gjëra në jetë. Por di të them që, sa të jem gjallë, sa të më punojë mendja dhe dora, kurrë nuk do rresht së ngrituri me forcë për çështjen e pazgjidhur të Kombit tonë. Mendoj që është një çështje që, po nuk u zgjidh, shqiptarët kanë për të mbetur si rromët, endacakë nëpër botë!? Po, ndërsa rromët nuk kanë vatan, ne e kemi brez pas brezi, që në lashtësi… Kjo është dhe arsyeja që Vlorën e quaj “vendlindja e Rilindjes sime” dhe diku e kam thënë: “Vlora, m’u bë shtrat për zemër”. Këtu kam shkruar mbi 20 e ca libra, me poezi, publicistikë, studimorë e prozë (tregime dhe 3 romane)… Dua ta them, që në Vlorë, jam dhe ndjehem si në një vend të shenjtë. Këtu kam gjetur mbështetje e marr frymë lirisht, këtu muza ime “çmendet”, ashtu si deti, që kurrë nuk fle. Ndërsa unë shkruaj e shkruaj, pandërprerje… 15–17 orë në ditë, kur jam pushim dhe nuk ka ditë që nuk punoj deri vonë, nga ndonjëherë, deri në mëngjes…Unë nuk mund të largohem nga ky qytet dhe “ashpërsia”, në dukje, e njerëzve më ka bërë ta pyes veten mirë dhe ta kuptoj se Vlora kërkon punë, se edhe kur të qorton, të do, po qe punëtor; edhe kur të do të qorton, të vë në punë. Në Vlorë pushtohem si me energji mistike, saqë nga ndonjëherë nuk e njoh veten, shkruaj gjëra që nuk më duket se i shkruaj vetë. Dua të shkruaj diçka, që mendoj dhe më dalin gjëra krejt tjera, që më vijnë natyrshëm. Nuk di se si më rrjedhin ato, ndërsa vetëm shkruaj. Pastaj lexuesi im, sigurisht, më vlerëson më mirë, se çfarë shkruaj…

Nuk e di si ndodh, por kur kaloj afër Monumentit të Pavarësisë, shpesh qëndroj dhe më duket sikur  burrat e tij lotojnë, sikur rënkojnë e sikur kanë dhimbje e kërkojnë shërim. Sikur… ah…sikur kanë etje… sikur kanë ftohtë… sikur kërkojnë miq e shokë!

Nuk kam për ta harruar një herë, kur ndodhesha në Sheshin e Flamurit, para Monumentit. Më 27 nëntor, erdhën ata të “Aleancës Kuq e Zi” dhe K.Spahiu ulërinte e çirrej dhe tjerët valëvisnin flamuj. 20 e ca veta kishin hipur mbi një role bezeje të kuqe, bërë si flamur. Ata m’u dukën si korba dhe kam ndjerë një dhimbje të jashtëzakonshme! E bënë flamurin si paçavure: hidhe për sheshi, ngrije mbi kokë, hidhe mbi shpatull, lidhe për mesi, vetëm e vetëm për të “bindur” qorrat e budallenjtë për atdhetarizmin “e flaktë” dhe për “trimërinë” e “kokave” të tyre, pa kokë kombëtare. Atë ditë jam mbyllur në shtëpi, vendosa kamerën dhe kam folur duke qarë. Tani, nuk guxoj ta shikoj atë regjistrim, aq e hidhëruar kam qenë. Se ky vend i shenjtë, vaditur me gjak dëshmorësh, në të gjitha kohërat, nuk ka nevojë për disa metra katrorë beze të kuqe, si flamur (Flamuri ynë ka përmasa të përcaktuara në Kushtetutë), por ka nevojë për burra e gra të zotë, që të punojnë për lartësimin e Flamurit tonë Kombëtar.

Vlora më ka ushqyer më mjaltin e dashurisë për vetë atë, por dhe për tërë Shqipërinë, për Kombin. Ndaj dhe krijimtaria ime u fut në “turbinën” e kësaj dashurie dhe kam mbi tre vjet, që krijimet artistike (tregime, romane) kanë mbetur atje, ku i kam lënë. Përjashtoj poezinë, që nuk arrij ta lë, se nuk më lë ajo. U jam futur edhe studimeve historike. Pra, kam çelur sytë e mendjes së “qorrollisur” nga propaganda komuniste, kur historia shkruhej nga kalemxhinjtë e diktatorit, sipas oreksit të vakteve të tij, që ndërronin sipas shijes, që i servirte bota. Ku paskam qenë! Përfundova e botova librin “Sharrajt në Jetën e Kombit”, i cili përfshin periudhën, që nga Shpallja e Pavarësisë e këtej. Por shumë gjera mbetën si në  mugëtirë. Ndaj shkrova dhe librin tjetër për Isuf Luzajn, që saktëson më mirë hijet e librit të parë. Ndërsa, për ta plotësuar këtë, po vazhdoj një libër për veprën e Adem Demaçit. Shpresoj që do t’i kthehem krijimtarisë artistike, tregimeve, romaneve. Nuk e di, mbase… Unë them: Faleminderit, Vlorë e dashur, që më fute në udhët e duhura, që më ndrite mendjen dhe më bëre “skllaven” tënde dhe unë dua të mbetem deri sa të jem gjallë, nën ketë pushtet të magjisë së Vlorës sonë të dashur. Kush vjen këtu rritet, ai që s’rritet dot, piqet…

3.-Para se të flasim për krijimet e botimet tua, dëshiroj t’i informoj  diçka më shumë  lexuesit për përfshirjen tënde në detyra shoqërore. E them këtë gjë, se kam lexuar shpesh, sidomos në faqe të ndryshme Interneti, se ti merr pjesë aktive në çështjet aktuale të jetës shqiptare. Po kështu, jemi takuar bashkë dhe në disa veprimtari të ndryshme, që janë organizuar në kryeqytet…

-Më duket se, Dritëro Agolli, ka thënë diku: “Të bëhesh shkrimtar, duhet të jesh dhe gazetar…”. Unë nuk e kam pasur në mend këtë thënie, por tani më erdhi vetëvetiu. E pohoj që ka të drejtë. Shkrimtari është misionar i shoqërisë njerëzore dhe librat janë dritare, nga ku shoqëria shikon dritën e së ardhmes. Por jo çdo libër shkon te të gjithë njerëzit. Ata mund të mos dalin nëtërë vendin dhe mund të mos i lexojë i gjithë populli. Ndaj, një shkrimtar misionar duhet ta koncentrojë librin e tij, ta shtrydhë atë deri në një shkrim përmbledhës të ideve dhe mesazheve, që ka dashur të përcjellë në libër dhe ta publikojë nëpër gazeta, apo sot, në Internet. Kështu ai e ka kryer më shpejt, më saktë, misionin e tij. Pra, si pa dashje, edhe unë u bëra publiciste dhe shkrimet e mia janë përhapur kudo, deri në Amerikë. Ndjehem mirë për këtë gjë, se shkrimet me dritë të qetë, që të jep e vërteta e sjellë vërtetësisht te lexuesit, vlejnë më shumë se qindra beteja lufte… Nuk kam “shembur” malet, por as nuk kam ndenjur duarkryq. Kështu, edhe Facebook – un e kam kthyer në faqe misionare, ku publikoj shkrime, thënie e poezi, duke u përpjekur të ndihmoj sadopak që njerëzit të marrin një konceptim tjetër të jetës, punës, krijimtarisë.

4. – Tashmë, emri yt është bërë i njohur nga lexuesit, sidomos për disa libra të publikuar. Lutem, cilët janë ata dhe na trego, përmbledhurazi, tematikën kryesore të tyre? Po, projektet për te ardhmen…

Unë nuk mund të flas e të “mburrem” për krijimtarinë time edhe pse më lart fola për librat studimorë. Por një gjë e them sinqerisht: Krijimtaria ime është e gjallë, ajo shkruhet me dashuri dhe çiltërsi. Ajo është e thjeshtë, ashtu siç mendoj se jam edhe vetë e thjeshtë, e komunikueshme me të gjithë dhe dashamirëse për cilindo nga ata, që ulin kokën dhe punojnë për të mirën e vetes e të Atdheut. Kam botuar disa libra: poezi, libra për fëmijë, tregime, fabula, studime. Kam edhe mbi 15 libra të përfunduar, që presin botimin. Por jam e lumtur që nuk i kam botuar, se është mirë, kur ata “flenë” disa vjet. Kështu mund të bëhem vetë redaktore e tyre.

Cila është tematika kryesore e librave të mi? Në poezi, mbisundon ajo e dashurisë. Prof. Dr. Hamit Xhaferri, nga Tetova, e ka cilësuar poezinë time “Poezi e dashurisë imagjinative”. Pra, unë nuk u këndoj bukurive fizike, por shpirtërore. Ndërsa në romane, mbizotëron tema sociale, ku gërshetohen historikja, psikologjikja dhe filozofikja. Publicistika përqendrohet në politikën kombëtare. Saqaroj këtu, se kurrë nuk kam marrë pjesë në ndonjë parti politike, nuk kam pranuar ndonjë post politik, nuk kam marrë ndonjë shpërblim politik dhe as kam patur privilegje nga politika e as nuk i dua të tilla. Se, nëse një krijues i pranon këto, e humbë lirinë e tij, nuk mund ta ketë më fjalën e lirë. Unë e ndiej se jam e lirë, si një pulëbardhë, që fluturoj në hapësirë, nga të dua e si të dua.

5. – Lidhur me pyetjen e mësipërme: Sa ka ndikuar e ndihmuar profesioni yt, pra puna në shkollë, për të shkruar e botuar?

-Nuk e di, ç’të them… Di vetëm që, përherë, shkruaja poezi dhe ua jepja nxënësve, me raste festash… Kjo ndodhi deri në 1978, kur më dërgoi Shtëpia Botuese “Naim Frashëri” një letër, ku shkruhej: “Kujdes… ke frymë moderniste në poezi!”. Kjo ndodhi, pasi kisha dërguar për botim poemën, “Me ju, nuk jemi krushq”. Bëhej fjalë për tradhëtinë e Kinës. Ishte poemë, që nuk më erdhi më në dorë dhe më vjen keq që redaktorë, të cilët firmosnin e vulosnin krijimtaritë e krijuesve, si “moderne”, për të cilat sa veta janë vrarë, burgosur, internuar ose detyruar që ta djegin krijimtarinë e tyre për t’i shpëtuar përndjekjes diktatoriale, nuk dolën, gjatë viteve të Demokracisë, një herë para publikut dhe të kërkonin ndjesë, të rrëfenin për fatin e mijëra krijimeve të sekuestruara, që nuk u dihet as nami as nishani. Mbase, i përvetësuan, shpirti i tyre e di?!

Nuk besoj se ndikon shumë profesioni. Krijuesi mund të jetë i çfarëdo fushe të jetës. Sigurisht, ai më ndihmon në stilin tim të shkruarit, për këtë po dhe në gjuhën e pastër.

6. – Një pyetje të njëjtë ose standarde, si atë me koleget e miket tjera (mos, ndoshta, pak e bezdisshme kjo -ha, ha), kam edhe për ty: Pra, a të mbetet ndonjë gjë tjetër merak për ta shtuar, në fund të kësaj bisede?

-Unë nuk po e zgjas më, se po vazhdova më tej, besoj do e  bëjmë “roman”. Aq e kam unë! Sa shkrepë urori, merr zjarr eshka. Por dua të shtoj një gjë, ose t’u bëj një apel gjithë krijuesve shqiptarë, kudo që ndodhen: Të jenë e të bëhen më miqësorë me njëri – tjetrin. Secili ka pozicionin e vet në udhën e krijimtarisë. Pra, askush nuk na e pret dot udhën tronë. Uroj nga zemra që të gjithë të jenë sa më miqësorë e të krijojnë art miqësor dhe të jenë më të buzëqeshur. Kështu dhe krijimtaria e tyre do të të sjellë sa më shumë hare te lexuesi dhe do të jetë largpamëse, që ta ndriçojë përherë e mirë udhën e zhvillimit dhe përparimit tonë, si vend e si Komb.

-Faleminderit, e nderuara Zyba, për përgjigjet tua, në këtë bisedë tonën! Kjo, besoj, do t’u pëlqejë lexuesve tanë, si për informacionin e bollshëm e me përmbajtje dhe sinqeritetin e shprehur.

Tiranë, 5 gusht 2013

 

Filed Under: Interviste Tagged With: Interviste, me Zyba Hysa, Murat Gecaj

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 67
  • 68
  • 69
  • 70
  • 71
  • …
  • 80
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit
  • Shqipëria u bë pjesë e Lidhjes së Kombeve (17 dhjetor 1920)
  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike
  • Lirizmi estetik i poetit Timo Flloko
  • Seminari dyditor i Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë: bashkëpunim, reflektim dhe vizion për mësimdhënien e gjuhës shqipe në diasporë
  • Ad memoriam Faik Konica
  • Përkujtohet në Tiranë albanologu Peter Prifti
  • Audienca private me Papa Leonin XIV në Selinë e Shenjtë ishte një nder i veçantë

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT