Archives for January 2014

Noel Malcolm nderohet nga Mbretëresha Elizabeth e II-të me titullin “Sir”

January 2, 2014 by dgreca

Përgatiti: Jeni Myftari/

Gazetat Britanike The Times dhe The Daily Telegraph të datës 31 Janar 2013 kanë publikuar listën e personave të nderuar, nga Madhëria e Saj Elizabeta e II-të, Mbretëreshë e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut, me tituj të ndryshëm për merita të veçanta në shërbim të shoqërisë. Në këtë listë është edhe emri i Dr. Noel Robert Malcolm, studiues dhe historian britanik, i njohur jo vetëm në Britani por edhe në mediat dhe qarqet akademike shqiptare.

Dr. Noel Malcolm është lauruar me titullin Knights Bachelor (Kt), një rank ky që daton në shekullin e 13-të gjatë mbretërimit të Henrit të III-të dhe që është pjesë e sistemit të nderimeve në Britani, dhe që nga dita e sotme mban titullin “Sir. Noel Robert Malcolm”. Ky është një titull që i ipet vetëm meshkujve, të cilët bëhen kalorës nga monarku por jo si anëtarë të “Urdhërit të Kavalerisë”.

The Times bën të ditur se i ipet titulli Knights Bachelor për shërbime politike dhe publike, Dr. Noel Robet Malcolm, Hulumtues i Lartë në Kolegjin All Souls, në Universitetin e Oksfordit, për shërbime në Studime Akademike, Gazetari dhe Histori Evropiane.

Dr. Malcolm u bë i njohur për publikun shqiptar, më 1998 kur botoi librin historik “Kosovo-a Short History”-“Kosova-Një Histori e Shkurtër”, një libër ky me vlera të padiskutueshme për historinë shqiptare dhe që u mirëprit gjerësisht nga publiku mbarëkombëtar por, që u përball me kritika të shumta, të paargumentuara shkencërisht, nga qarqet ruse dhe serbe.

Dr. Malcolm ka kryer studimet për Histori në Peterhouse, Kembrixh, gjatë viteve 1974-78. Ai ka mbrojtur titullin Doktor i Shkencave (PhD) në filozofi në Trinity College në Kembrixh dhe ka qenë Bashkëpunëtor dhe Ligjërues në Gonville and Caius College, në Kembrixh nga1981 deri më 1988.

Si gazetar, ai ka patur rubrikën e tij politike, në revistën The Spectator, gjatë viteve 1987-1991 dhe më pas ka qenë redaktor i jashtëm më 1991-92. Po kështu ka patur rubrikën e tij politike në gazetën The Daily Telegraph gjatë viteve 1992-95.

Dr. Malcolm është nderuar me çmimin Thomas Edwin Utley, për Gazetari Politike më 1991.

Ai është Bashkëpunëtor i Lartë Shkencor që nga 2002, në All-Souls College, Oksford, ku dhe jeton e punon ende.

Ndërmjet aktiviteteve të tjera të shumta Dr. Malcolm është dhe anëtar i Shoqatës Mbretërore (Britanike) të Letërsisë (FRSL) që nga 1997, anëtar nderi i së cilës ka qenë edhe rilindasi shqiptar Pashko Vasa në fund të shek të 19-të.

Po kështu Dr. Malcolm është bërë anëtar i Akademisë Britanike me 2001, anëtar i jashtëm i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, që nga viti 2010 është Anëtar Nderi i Peterhouse, Kembrixh dhe më 2011 Anëtar Nderi i Trinity College, Kembrixh.

Përveç nderimeve dhe çmimeve të tjera të shumta, Dr. Noel Malcolm është lauruar me medalje nga Akademia Britanike në shenjë mirënjohje për punën e tij titanike në përgatitjen dhe përktimin, nga Latinishtja në Anglisht, të librit “Thomas Hobbes Leviathan” botuar nga Oxford University Press, 2012. Libri është botuar në tre vëllime dhe ka 1832 faqe.

Dr. Malcolm në vazhdimësi ka dhënë dhe vazhdon të japë një kontribut të pashëmbullt për historinë dhe në ndihmë të shqiptarëve. Ai është Kryetar i Shoqatës Anglo-Shqiptare në Londër, të themeluar nga Aubrej Herbert (ish-anëtar i Parlamentit Britanik), më 1912 dhe është anëtar i Bordit Akademik të Qendrës për Studime Shqiptare, Londër.

Ai është dekoruar nga i ndjeri Presidenti Ibrahim Rugova me Medaljen e Artë të Lidhjes së Prizrenit dhe nga is-Presidenti Alfred Moisiu me Medaljen e Artë për Merita.

“Fjalor i Fotografisë”, Fjalor Drite

January 2, 2014 by dgreca

Nga Astrit LULUSHI/

Jo më shumë se dy dekada e gjysmë më parë, nje aparat fotografik ishte send tepër i rrallë, krahas njeriut të lirë apo pas automobilit privat i cili nuk ekzistonte. Sot, është e tepërt të thuhet se fotografia konvencionale dhe ajo dixhitale, kanë hyrë kudo. Dhe një fjalor teknik për të shpjeguar sa më shumë fjalë të terminologjisë së fotografise, shqipes i duhej.
Ky Fjalor i lypur vjen nga Qerim Vrioni, studiues dhe gjurmues, mbledhës i fotografise shqiptare, nxjerrës në dritë i figurave të saj me librat e tij si “Fotografia një grusht Diell” apo “150 vjet fotografi shqiptare”. Synimi e fjalorit, i çdo fjalori, është sa maksimalist dhe minimalist; “Fjalori..” i Vrionit është edhe përparësor (mbi të dyja), sepse; kalon nëpër udhë të pashkelur; mbulon rreth 600 fjalë (jo pak për një fjalor zhargon) të fenomenit të artit fotografik; dhe nëse lexohet faqe-pas-faqe njeriu mëson mbi procesin e prodhimit të një objekti nëpërmjet veprimit të dritës, rrezatimit apo ndjeshmërisë së saj, ku drita lë gjurmë, gdhend; “foto-grafi” “gjurmë-drite”, ky është kuptimi i fotografisë në shqip. “Fjalor i fotografisë” dixhitale dhe konvencionale i Qerim Vrioni është udhëzues i rëndësishëm për studentë e profesionistë njësoj, sepse në këto kohëra zhvillimesh të vrullshme teknologjike, dhe vende pa kufij të mbyllur, fotografi sado me përvojë në profesionin, bëhet brenda natës i ri a student.Fjalori (176 fq) është referencë e shkëlqyer, plot përkufizime të termave dhe njohuri në zgjidhjen e problemeve gjatë përdorimit të një aparati ose kamera për të fotografuar dhe retushuar në mënyrë dixhitale.Fjalori i Vrionit është i llojit bifokal, sheh larg dhe afër, maksimalist dhe minimalist, ndërsa përpiqet të mbulojë një pjesë të terminologjisë përkatëse. Fjalori i Vrionit është here-herë një gjuhësh, dy gjuhësh, sqarues, analizues, i plotë, biografik, ku përdoruesit mund të kuptojnë tekstet teknike në shqip a të përkthyera dhe të prodhojë tekste të reja. Bibliografia e pasur, tregon se autori ka kryer kërkime disa vjeçare, siç e thotë edhe vetë, në biblioteka të shumta si në Amerikë edhe në Evropë e Shqipëri.

Gjuha shqipe është e re në të shkruar; alfabeti i saj i njësuar u miratua rreth 105 vjet me pare nga Kongresi i Manastirit (1909); historia e fjalorëve të saj është thuajse njësoj në moshë; ndërsa ajo e fjalorëve teknikë është e re. Qerim Vrioni me Fjalorin e tij të Fotografisë të kujton amerikanin Noa Webster. Në vitin 1806, Noa botoi një Fjalor të përmbledhur te gjuhës angleze me jo më shumë se 20 mijë fjalë; sot Fjalori i tij ka mbi 150-mijë fjalë e shprehje, dhe vazhdon të botohet i shtuar dhe me të njëjtin emër: Webster’s Dictionary. Me kalimin e viteve, për hir të shqipes, të njëjtin fat pasurimi urojmë të ketë edhe Fjalori i Vrionit.

“NAFTA” DHE “TAKSAT”, HEDHIN NË ERË SHTYLLËN E TENSIONIT TË LARTË TIRANË-PODGORICË

January 2, 2014 by dgreca

Ministria e Brendshme, duke e konsideruar akt të pastër terrorist njofton se është vendosur lëndë eksplozive në këmbën e një shtylle të tensionit të lartë, të linjës së interkonjeksionit Tiranë-Podgoricë./

Media nga Tirana percolli nje lajm te vecante, nje akt terrorist: Ndërsa gjithë shqiptarët përgatiteshin të festonin ndërrimin e viteve, në Shqipëri është shënuar akti i parë terrorist që shoqërohet me mesazhe të qarta të lëna në vendngjarje nga autorët e ngjarjes. Ministria e Brendshme, duke e konsideruar akt të pastër terrorist njofton se është vendosur lëndë eksplozive në këmbën e një shtylle të tensionit të lartë, të linjës së interkonjeksionit Tiranë-Podgoricë.

Ngjarja ka ndodhur në ditën e fundit të vitit që lamë pas, rreth orës 18:00 në vendin e quajtur Nderlalaj në Milot, ku është dëmtuar me eksploziv shtylla e linjes së interkonjeksionit Tiranë-Podgoricë.

Nga shpërthimi me lëndë eksplozive është këputur njëra këmbë e shtyllës në lartesinë 10 metra nga toka. Ndërkohë në këmbën tjetër të kësaje shtylle, në lartësi 10 metra nga toka është gjetur një sasi prej 16 kallëpe tritoli me peshë prej 6.4 kilogramë, në të cilën ishte vendosur një kapsollë detonatore me fitil zjarrpërcjellës.

Kanë qenë ekspertët xhenierë që kanë bërë ç’aktivizimin e eksplozivit të pashpërthyer. Provat e administruar në vendngjarje, janë dërguar për eksperim në Drejtorinë e Policisë Shkencore.

Ky akt ka qenë i shoqëruar me mesazhe të qarta. Në njërën nga këmbët e shtyllës policia ka gjetur dy kartona, njëri me mbishkrimin NAFTA dhe tjetri me mbishkrimin TAKSAT, të cilat ishin të ngjitura me ngjitese natriban në shtyllë.

Kjo ngjarje e rëndë dhe e para e këtij lloji në vendin tonë ka angazhuar policinë dhe strukturat e tjera hetimore për zbardhjen e plotë të dinamikës së aktit terrorist si dhe për të identifikuar dhe arrestuar autorët.

DHIMBJE E MALL PËR SHKRIMTARIN BUZAGAS, RIZA LAHI…

January 2, 2014 by dgreca

Elegji të P.Hysit, D.Binajt, V.Zikos, K.Taboinit e L.Xhulit; shkrime të F.Terziut, N.Selmanit, V.Capos e R.Moisiut etj./

Nga: Prof. Murat Gecaj/publicist e studiues-Tiranë/

Si zakonisht, në përurimin e librave Riza Lahi ishte gjithnjë i pranishëm. Kështu ndodhin edhe para diisa ditësh, kur mjediset e Ministrisë së Kulturës u bë përurimi i librit të gjakovares Drita Nikoliqit-Binaj, ardhur nga Novi Sad i Vojvodinës. Pas koktejit të rastit, shkuam në një lokal, aty përballë. Aty pimë kafe, së bashku me Xaken, Gurali Mejdanin dhe kolegun nga Prishtina,Salih Zogiani. Me atë buzëqeshjen e pandarë të fytyrës dhe humorin karakteristik, Rizai na i bëri mjaft të këndshme ato minuta, që i kaluam aty. Ndër të tjera, ai e kishte merak numrin e revistës, që do të përgatisnin, me tematikë jetën e rromëve të Shqipërisë. Me shaka, ai më “lavdëroi”, që e kisha mbështetur në një mesazh të tij, në Internet, që ai emër duhej shkruar me dy “r”, pra jo me një, siç e mendojnë disa. Po kështu, shoqërisht, më porositi që të përgatisja një shkrim, sa më të mire, për numrin e ri të revistës në fjalë. U ndamë përzemërsisht dhe në mendje më ka mbetur ajo buzëqeshja e tij, që gjithnjë ia pushtonte tërë qenjen e tij.

Por ja, që jeta qenka shpesh e pabesë dhe lajmi i ndarjes së papritur përgjithnjë nga jeta, të kolegut e mikut tonë të mirë, shkrimtarit të njohur edhe për armën e aviacionit, Riza Lahi, na befasoi të gjithëve. Kur po i shkruaj këto radhë, sjell në kujtesë takimet tona të shpeshta, sidomos në vitet e fundit. Ato kanë qenë, sidomos, në përurimin e librave të ndryshëm, në mjediset e Muzeut Historik Kombëtar, në Ministrinë e Kulturës ose në Akademinë e Shkencave. Në këto raste, kemi biseduar bashkë edhe për planet e tij të botimeve. Kështu, Xakja më kërkoi që ta rishikoja, me kunatin tim, teknikun e aviacionit, Nikollë Zef Zhuri, në shkrim nga libri “Dinosaurët e fundit”(Tiranë, 2003), mbasi mendonte që atë ta ribotonte. Këtë porosi të tij e kryem me shumë dëshirë dhe shkrimin në fjalë ia nisa atij me e-mail, gjë për të cilën më falënderoi. Po kështu, një rast tjetër, biseduam për pilotin dëshmor Azbi Serani, me të cilin kam qenë në shkollën ushtarake dhe më tregoi se ku punonte vëllai i tij, pasi dëshiroja të shkuaja diçka për të. Më pas, përgatita një shkrim dhe ai u publikua, sidomos në disa qendra Interneti. Sigurisht, Rizait i erdhi mjaft mirë, për këtë gjë.

Lajmi i dhimshëm, i trishtueshëm e i papritur, i ndarjes përgjithnjë nga familjarët dhe nga tërë ne, i shkrimtarit Riza Lahi, pushtoi disa qendra Interneti. Kështu, disa veta i shprehën ndjenjat e tyre përmes elegjive dhe shkrimeve, si dhe me anën e mesazheve të panumërt, që ata kanë publikuar.

Ja, përpara kam mjaft krijime të kolegëve dhe miqëve të Xakes. Poeti Përparim Hysi e nisë kështu elegjinë e tij:

Oh, çfarë ke ba, more Riza Lahi?!

I ke hipë avionit, je nisë për “Parajsë?!”

A ndigjon, besa, në kor asht “ahi!”
Si lumë e le lotin tim, që të rrëshqasë…

Ndërsa Drita Nikoliqi-Binaj, me elegjinë e saj, “Si do thoshte Riza Lahi”, vajton atje, në Novoi Sad të Vojvodinës:
Njeriu e ka zemrën plagë
dhe ngrysë netët duke qarë,
kur shtyn jetën diku tjetër,
tutje nga folezë e parë.
Dhe sikur një ditë papritur
të jetë e tija gjithë bota,
do kërkojë rrugën e vjetër
– për atje, ku i ka rënë koka…

Me ndjesi të trishta, poeti i njohur lirik, Vangjush Th.Ziko (Korçë), e shprehë me vargje dhimbjen e tij, për mikun Riza Lahi:

Më mbetën sytë në qiell,

avionin tënd po kërkoj,

që rrëmbeve papritur

dhe na e le bosh

aeroportin e shpirtit.

Të qeshurën tënde na le

dhe ëndrrën e fluturimit…

Po, sikur e vazhdon këtë mendim, poeti Luan Xhuli, që nga Athina:

Flamur i shpirtit tënd të zjarrtë,

që të shpuri në qiell,

do të të zbresë prapë

në aeroportin e zemrës,

që na e le të zbrazët.

Ndërsa poetja tjetër, në Tiranë, Venka Capo shprehet me fjalë dëshpëruese:

“Ah, sa dhimbje mora! Kurrë s’e besoj, që miku im, Riza Lahi, sot nuk është mes nesh! Në një takim, që kaluam bashkë, sa njeri i këndshëm ishte, paqësor ,i dashur dhe i respektuar. Sa do më mungojnë bisedat e shakatë, që bënim, poezitë që i tregonim njër- tjetrit, për të na venë “notën” ai. I paharruar, miku im i shtrenjtë!”.

Krjuesi i njohur Kolec Traboini, i ndodhur këto ditë larg Shqipërisë, shkroi shumë vargje, në poezinë e tij me titull, “Si mund të iket kështu? (Fjalë pikëlluese për një mik)” Nga ato, po shkëpusim vetëm dy strofa:

Si mund të iket krejt kështu?
Më pyesin miqtë në Prishtinë
e Shkodër-locja e përlotur,
që sot ka humbë djalin e mirë.

Si mund të iket krejt kështu?
Pyesin të gjithë, në këtë Vit të Ri,
nuk shtyhet festa pa buzëqeshje,
buzëqeshjen që na e sillje ti!…
Dhimbjen e mallin e pashuar për kolegun e mikun e dashur dhe të paharruar, Riza Lahi e ka shprehur edhe Fatmir Terziu, në Faqen e Internetit “Fjala e Lirë”-Londër, që ai drejton. Ndër të tjera, që në fillim të shkrimit të tij, janë këto radhë:

“Miku i disa krijuesve, poeti dhe publicisti Riza Lahi është ndarë nga jeta. Dhe, kështu, njeriu që rendi pas penës vite e vite me radhë, por edhe pas yjeve si një pilot i hershëm shqiptar, sot ka një udhë, memorjeve tona… Leximi i “vetes”, nën vargun e Lahit, është një simbolikë reale. E thjeshtë, e kuptueshme, … një shportë për brezat…, ishte gjuha e Riza Lahit. E, kështu, do të mbahet mend ai, miku i pavdekshëm…”.

Me trishtim të ligjshëm shprehet edhe arsimtari, poeti e shkrimtari çam, Namik Selmani. Në një shkrim të gjatë, që ai ka publikuar, me zemër të plagosur i thotë edhe këto fjalë: “Joo! Nuk e besoj, vërtetë, se u nda nga jeta miku ynë, shkrimtari, studiuesi, gazetari e skenaristi Riza Lahi. Thuajeni sa të doni! Si të doooooni! Vendosni çdo fjalë të shqipes, të anglishtes, të frëngjishtes diku në nekrologjitë internetike, diku në shtyllat e bulevardeve, në ndonjë kronikë televizive, aty nga fundi i lajmeve! Po, ai është mes nesh. Mjafton që të hapim një libër, një kronikë takimi dhe do ta kemi atë: sa të menduar, sa të mençur, sa gojëtar, sa hokatar. Ishte vetëvetja jonë më e mire…”.

Ndërsa, në mbyllje të këtij shkrimi, mbushur me dhimbje e mall për këtë koleg e mik tonin të veçantë, po rishkruaj fjalët e dala nga zemra, që atje përtej Oqeanit Atllantik, nga Nju Jorku. Janë nga Raimonda Moisiu, kryetare e Shoqatës së Shkrimarëve Shqiptaro-Amerikanë të Diaspporës: “Tronditet Bota e Letrave Shqipe, Tronditet Bota e Publicistikes Shqiptare, Tronditet krejt Bota Shqiptare, ne Trojet e saj:Ndahet krejt papritur nga jeta: Shkrimtari, poeti publicisti, perkthyesi i shquar, Kryemiku im,miku i tërë shqiptarëve në trojet etnike, në Diasporë, Kosovë e Çameri, Altruisti, i miri dhe i mrekullueshmi, i qeshuri e gazmori, punëtori dhe i palodhuri, aviatori që u bë shkrimtar i mbi 35 librave, Riza Lahi. Dhimbje e thellë, dëshpërim i pakufi për këtë gjëmë, për këtë pikëllim kaq të rëndë, që ai na la, në pragun e Vitit të Ri!”

Të paharruara qofshin kujtimi dhe vepra, që la pas, kolegu dhe miku ynë i dashur, Riza Lahi (janar 1950-dhjetor 2013) dhe ngushllime të sinqerta, për familjarët dhe gjithë të njohurit e shumtë të tij!

Tiranë, 2 janar 2014

Greqia, një kryesuese e keqe e BE me fqinjët e saj

January 2, 2014 by dgreca

Nga Arben LLALLA/

Në fillim të Janarit, Greqia mori drejtimit e BE për gjashtëmujorin e parë të vitit. Këtë post të lartë politik të BE, ajo do ta shfrytëzojë më shumë për interesat e saj personale se sa për tu dhënë shanse vendeve që janë fqinje me të si Shqipërisë për të marë statusin kandidat për në BE dhe ftesën për anëtarësimin në NATO të Maqedonisë.

Greqia do të filloj fqinjëve të saj tu bëj presione në emër të BE, ku ndër të tjera pritet ti kërkoj Shqipërisë respektimin e të drejtave të ortodoksëve shqiptar, me theks ndërtimin e kishës ortodokse në pallatin e kulturës në qytetin e Përmetit. Në Mars, Greqia do ti kërkojë Shqipërisë plotësimin e kushteve për të drejtat e njeriut, me theks të drejtat autonome të minoritetit grek që jeton në disa fshatra në jugun shqiptar. Akuza me togfjalëshin që politikanët grek do ti bëjnë Shqipërisë do jetë e njëjta këtu e 100 vite me radhë “Është shtuar dhuna e shqiptarëve kundër minoriteti kombëtar grek në Epirin e Veriut dhe kërkohet ndërhyrja e ushtrisë dhe policisë greke”.

Këto dy kushte që Greqia do i bëj presion Shqipërisë për të marrë në Qershor statusin si kandidate për në BE, janë pa interes madhor të saj, por do të jenë pararojë për të kërkuar hapur zbatimin e Marrëveshjes për kufirin në detin Jon, për përvetësimin e pjesës shqiptare në të cilën janë gjetur rezerva nafte dhe gazi që llogariten në rreth 300 miliard euro. Pa zbatimin e kësaj Marrëveshje të firmosur më 2009 nga qeveria Berisha dhe që e rrëzojë Gjykata Kushtetuese, Shqipëria në Qershor nuk do të mundi të marë statusin e shumë pritur si kandidate për tu anëtarësuar në BE. Presionet për zbatimin e kësaj Marrëveshje që Greqia do të ushtrojë ndaj Shqipërisë do të jenë të ashpra për faktin sepse në Maj atje pritet të zhvillohen zgjedhjet vendore dhe zgjedhjet për deputet në Kuvendin e Bashkimit Evropian. Dhe sa herë që mbahen zgjedhjet në Greqi, partitë e djathta greke si Demokracia e Re dhe Agimi i Artë përdorin në fjalorin e tyre gjatë fushatës fjalë fyese ndaj shqiptarët dhe pretendimet territoriale për aneksimin e jugut të Shqipërisë. Prandaj ka pak shanse që Shqipëria të marë statusin e kandidatit për në BE në Qershor të 2014, dhe mendoj që politikanët tanë të pozitës dhe opozitës për këtë çështje të ulin tonet e zërit midis veti sepse nuk është faji i shqiptarëve për statusit, por i fqinjit të saj Greqisë e cila i ngrenë kurthe Shqipërisë në rrugën paqësore që ndjek.

Nuk do jetë vetëm Shqipëria që Greqia në emër të kryesuese së BE do i bëj presione për interesat e veta të ngushta, por ajo do të kushtëzojë edhe Republikën e Maqedonisë jo vetëm për ndryshimin e emrit për tu anëtarësuar në NATO, por ndryshimin e Kushtetutës, identitetit dhe simbolet kombëtare e shtetërore. Prandaj politika e ngrirë që më 2008 do të vazhdojë ta ndjek Maqedoninë edhe në 2014.

Me pak fjalë gjashtëmujori i parë i vitit nuk do të sjelli asgjë të re për Shqipërinë dhe Maqedoninë në politikën Evropiane, nuk do të ketë ftesë për marrjen e statusit si kandidate për në BE, për Shqipërinë dhe nuk do të ketë ftesë për anëtarësimin e Maqedonisë në NATO. Bllokimi i këtyre dy vendeve bëhet për faj të kushteve primitive që kryesuesja e BE i ka venë dy fqinjëve të saj, dhe është e natyrshme që Greqia në sytë e popujve që janë fqinjë me të, të shikohet si një vend dashakeqës, një fqinjë që dëshiron tu diktojë politikat e haraçit fqinjëve që nuk i ka zgjedhur vetë, por që ishin, janë dhe do të jetë aty ku ndodhen për jetë.