Archives for August 2014

Në Uashington – është kujtuar 23 gushti “Dita e Shiritit të Zi”

August 24, 2014 by dgreca

NGA BEQIR SINA, New York/
“Ne jemi krenar që sot mbas 23 vjetë së shëmbjes së komunizmit, jemi në gjendje të paraqesim para ligjvënësit amerikanë, këtë grup të veçantë të të viktimizuarve në disa vende komuniste – 30 biografitë shquar tënjerëzve nga 16 vende evropiane,(përfshirë, edhe Shqipërinë) që kanë vuajtur nën tiraninë e diktaturave totalitare. Sot, ne kemi nevojë për të bashkuar përpjekjet tona ndërkombëtare për të parandaluar kërcënimet e ndryshme ndaj demokracisë. Duke kujtuar dhe mësuar nga jeta e viktimave është një hap i parë shumë i rëndësishëm, “thotë presidenti Platforma Göran Lindblad.
Washington, DC, 23 gusht 2014. Në Uashington , kjo datë është përkujtuar së bashku me anëtarët e, Memorialit dhe Fondacionit të Viktimave të Komunizmit si dhe Komitetit Kombëtar të Përbashkët i vendeve të Platfomrës së Baltikut në Amerikë, duke kujtuar 23 gushtin si “Dita e Shiritit të Zi” në Amerikën e Veriut.
Kjo, datë është përkujtuar në 75-vjetorin e këtij viti – kohë kur Qeveria Rama – është duke u përgatitur për të festuar ardhjen e komunizmit në Shqipëri. 75 vjetori i kësaj date përkon me atë të paktit Hitler-Stalin të1939, dhe është kujtuar me anë të një rezolute të shtuquajtur si “Platforma Reader”, e cila dje u është shpërndar të gjithë 541 anëtarëve të Kongresit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe 100 anëtarëve të Senatit.
Por, për inoni të kohës as që është kujtuar në Shqipëri, megjtihëse Shqipëria kaloi për 47 vjet të sundimit komunist një nga diktatura totalitare me tiranike.
Më 22 maj 2014 në Shtetet e Bashkuara — Kongresi – Dhoma e Përfaqësuesve, kaloi rezolutën HR 4435, e cila ka përcaktuar 23 gushtin, si :”Dita e Shiritit të Zi” e cila i “pllakoset” nënshkrimit të paktit Hitler-Stalin e vitit 1939.
Nëse, edhe Senati – kalon një rezolutë të tillë – atëhere dhe Shtetet e Bashkuara, do të u bashkohen vendeve të tjera të botës në shënimin 23 gushtit si :”Dita e Shiritit të Zi” në përkujtimin e miliona viktimave tëregjimeve naziste dhe komuniste në Evropë.
Anëtarët e Platformë-së amerikano veriore, Fondacioni i Memoriali i Viktimave të Komunizmit dhe Komitetit Kombëtar Baltik në Amerikën e Veriut, organizuar dje një kujtimore në nderim të 23 Gushtit – “Dita e Shiritit të Zi”, duke vendosur kurora me lule të freskëta në një ceremoni në kujtim të viktimave të komunizmit anembanë botës, në permendoren e dedikuar viktimave të komunizmit në Uashington, DC.
Me këtë rast, Fondacioni i Memorialit të Viktimave të Komunizmit dhe Baltik Komitetit Kombëtar në Amerikën e Veriut, në një dekleratë për shtyp thotë se ua ka shpërndar të gjithë senatorëve dhe anëtarëve të Dhomës së Përfaqësuesve, nga një kopje të Platformës Reader, dhe një video (DVD) me titull: “Mos të harrojmë! Kujtojmë totalitarizmin në Evropë “.
“Ne jemi krenar që sot mbas 23 vjetë së shëmbjes së komunizmit, jemi në gjendje të paraqesim para ligjvënësit amerikanë, këtë grup të veçantë të të viktimizuarve në disa vende komuniste – 30 biografitë shquar tënjerëzve nga 16 vende evropiane,(përfshirë, edhe Shqipërinë) që kanë vuajtur nën diktatura totalitare. Sot, ne kemi nevojë për të bashkuar përpjekjet tona ndërkombëtare për të parandaluar kërcënimet e ndryshme ndajdemokracisë. Duke kujtuar dhe mësuar nga jeta e viktimave është një hap i parë shumë i rëndësishëm, “thotë presidenti Platforma Göran Lindblad.
Dita Evropiane e përkujtimit për viktimat e stalinizmit dhe nazizmit, i njohur si Dita e Shiritit të Zi në disa vende, e cila është caktuar më 23 gusht, është dita ndërkombëtare përkujtimi për viktimat eideologjive totalitare, veçanërisht komunizmit / stalinizmit, fashizmit dhe nazizmit.
Ajo ishte caktuar fillimisht nga Parlamenti Evropian në 2008/2009 si “një ditë në mbarë Europën në Përkujtimin për viktimat e të gjitha regjimeve totalitare dhe autoritare, që do të përkujtohet me dinjitet dhe paanshmëri,” dhe është prezantuar nga organet e Bashkimit Evropian që nga viti 2009 me anë të Rezolutës 2009.
Parlamentit Europian iu bë thirrje për zbatimin e Rezolutës në të gjithë Evropën, dhe i u kërkua simbas kësaj Rezolute që të reflektoi mbi ndërgjegjen evropiane ndaj totalitarizmit. Rezoluta ishte bashkë-sponsorizuar nga Partia Popullore Evropiane, Aleanca e Liberalëve dhe Demokratëve për Europën, Aleanca e Lirë të Gjelbrit-evropianë, dhe Bashkimi i Kombeve për Europën e Bashkuar
Krijimi i 23 gusht si një ditë ndërkombëtare për të kujtuar, viktimat e totalitarizmit u mbështet edhe nga Deklarata e Vilniusit 2009 të Asamblesë Parlamentare të OSBE-së.
23 gusht u zgjodh për të përkuar me datën e nënshkrimit të Paktit Molotov-Ribbentrop, në të cilën Bashkimi Sovjetik dhe Gjermania naziste kishin rënë dakord për të ndarë Evropën Lindore mes tyre. Një ngjarje kjo që upërshkrua nga ish- presidenti i Parlamentit Evropian Jerzy Buzek në vitin 2010 si ” marrëveshje e fshehtë e të dy formave më të këqija të totalitarizmit në historinë e njerëzimit.
23 Gushti në origjinën e saj në kujtim të saj nisur të kujtohet për herë të parë me protestat e mbajtura në disa qytetet perëndimore, kundër krimeve sovjetike dhe pushtimit në vitet 1980, të iniciuar nga emigrantët politik në Kanada dhe SHBA nga vendet e pushtuara nga Bashkimi Sovjetik, dhe që arriti kulmin në lëvizjen historike” Rruga Baltike”, një demonstrim më i madh gjatë historisë në Revolucionet e 1989 -91- që kontribuan nëçlirimin e shteteve baltike. Dhe në të ashtuquajturën “”domino” arriti deri në Shqipëri, e cila ishte e fundit që rrëzoi komunizmin megjithëse kaloi një nga rregjimet më të egra të kohërave.
Qëllimi i Ditës së përkujtimit është për të ruajtur kujtimin e viktimave të dëbimeve masive dhe shfarosjet, duke promovuar vlerat demokratike me qëllim forcimin e paqes dhe stabilitetit në Evropë.
23 gushti është gjithashtu e njohur zyrtarisht nga Kanadaja dhe Shtetet e Bashkuara ku ajo është e njohur si Dita e Shiritit të Zi dhe përkujtohet me shënim e saj me ceremoni të ndryshme.
Ndërkohë, dje në Shqipëri, Dita Europiane e Nderimit të Viktimave të Komunizmit shërbeu për të rihapur edhe një herë debatin për ligjin e shumëpërfolur të lustracionit, i njohur ndryshe si ai i dosjeve.
Në një postim të saj në rrjetin social, në këtë ditë, ish-ministrja e Integrimit, Majlinda Bregu, ka kërkuar publikisht që qeveria të paraqesë në Kuvend, ligjin e Lustracionit, duke theksuar se dekomunistizimi i shoqërisë shqiptare mbetet diçka e parealizuar. “Sot, është Dita Europiane kur nderohen viktimat e komunizmit. Në Shqipëri pati: 6109 të pushkatuar e të vdekur në burgjet e komunizmit, mes tyre 89 gra;
17900 të dënuar politikë, mes tyre 450 gra; 9052 të vdekur në burgje, 30383 të internuar, 23 burgje në të gjithë vendin, 48 kampe internimi. Rreth 70 mijë persona ndiqeshin çdo vit nga sigurimi i shtetit.
‘Dekomunistizimi i shoqërisë shqiptare edhe sot mbetet një Amanet i papërmbushur”, shkruan ish Ministria e Integrimit Majlinda Bregu.
Duke shtuar se: “Sa herë kemi çuar ligjin e Lustracionit në Parlament, nuk është votuar. Meqë mazhoranca sot nuk ka asnjë problem me numrat për të votuar ‘reforma të ndritshme’, le ta fillojë këtë sesion parlamentar si Aleanca e Shqipërisë Europiane, duke votuar ligjin e Lustracionit si shenjë që çdo regjim që dhunon qytetarët nuk ka të drejtë të ekzistojë. Drafti është gati, 29 Nëntorin e kanë para”, shkruan Bregu në Facebook.
Ndërsa deputetja Mesila Doda shprehet se “ne s’do harrojmë kurrë…. viktimat e komunizmit në Shqipëri dhe bashkë me to groposjen e të gjithë vlerave morale njerëzore. Shoqëria shqiptare ka nevojë për të vërteta dhe për ringritje morale. Kjo fillon nga mësimi dhe dënimi i të vërtetave të hidhura të së kaluarës”.

SHUHET MËSUESJA ELENI STEFA

August 23, 2014 by dgreca

Është ndarë sot nga jeta në moshën 102 vjeçare “ Mësuesja e Popullit “, Eleni Jançe Stefa , një personalitet i shquar në fushën e arësimit.
Mësuesja e Popullit Eleni Stefa , ishte modeli i gruas se sakrifices nder dekada,Është nga plejada e artë e mësueseve që kanë pergatitur me dijen e tyre, dhjetëra breza intelektualësh, ishte Mësonjësja që meriton mirënjohjen e gjithkujt krejt botës shqiptare perjetesisht. E thjeshtë, e Bukur, e Guximëshme, e Mënçur, Krenare, Modeste dhe e Pabujë, Jeta e Nënë Eleni Stefës , është shëmbulli i Përkryer i Simbolit të Dashurisë dhe Dhimbjes Njerëzore – duke e portretizuar si një mësuese të përjetshme të brezave, për gjithë ato vlera të lartë njerëzor! Ajo është bashkëudhetarja e denjë e Martirit të Demokracisë Kostaq Stefa, -dëshiroj t’ju them se respekti i qytetareve të Beratit ndaj Kostaqit, ështën jo thjesht dhe vetëm për flijimin e tij , duke u ekzekutuar padrejtesisht nga diktatura komuniste, -por kjo mirënjohje e bashkëqytetarëve është ngjizur edhe nga respekti nënë Eleni, për fisnikërinë e gjithëanshme qytetare, që ajo rrezatonte/ Mësuesja e Popullit Eleni Stefa është edhe Nëna e Shkrimtares dhe Humanistes-Vitore Stefa Leka! Ajo së bashku me bashkëshortin e saj janë personazhet kryesorë në librin “The Secret Rescue” (Shpëtimi Sekret) -të autores amerikane Cate Lineberry
Lamtumirë përçuesja e Dijeve e Dritës në Shumë Breza, Eleni Jançe Stefa !
Lamtumirë Nënë dhe Bashkorte fisnike!
U prehsh në Paqen e Amëshuar! Të Qoftë Dheu i Lëhtë.
I përjetshëm Kujtimi dhe Drita e Veprës Tuaj, që ju latë pas!
Nga Raimonda MOISIU

Tirana do të ketë monumentin kushtuar viktimave të komunizmit

August 23, 2014 by dgreca

Bashkia e Tiranës, konkurs për monumentin kushtuar viktimave të komunizmit/
Së shpejti, Tirana do të ketë monumentin kushtuar viktimave të komunizmit.
Për këtë qëllim, Bashkia e Tiranës ka shpallur konkursin për realizimin e monumentit kushtuar viktimave të komunizmit.
Në fazën e parë të këtij konkursi do të përzgjidhet punimi i bocetit më të mirë, duke vlerësuar punën artistike si dhe impaktin visual në raport me evidentimin e këtij fenomeni që damkosi për disa dekada me radhë realitetin dhe historinë e shoqërisë shqiptare.
Sipas njoftimit të bashkisë së Tiranës, artistët pjesëmarrës duhet të paraqesin bocetin, së bashku me CV e tyre profesionale. Afati i dorëzimit të bocetit është 3 muaj nga data e sotme. Ndërsa boceti duhet të jetë jo më i vogël se 25 cm dhe jo më i madh se 50 cm (material variabël).
Të gjithë artistët pjesëmarrës në konkurrim duhet të paraqesin bocetin për “Monumenti për viktimat e komunizmit”, pranë drejtorisë së Artit dhe Kulturës në Bashkinë e Tiranës.(Sipas ATSH)

EZOPI SHQIPTAR…

August 23, 2014 by dgreca

Bisedë me fabulistin e shquar shqiptar, tepelenasin Ferit Lamaj/
Që prej shekujsh rron e thëna:/ “Qengj i urtë pi dy nëna”. /Por nuk dini më të renë:/ “Pi servili gjithë kopenë!” (F.Lamaj)…/
Si prezantim për Fabulistin Lamaj po sjellë vetëm vlerësimin e Artistit të Popullit Kadri Roshi i cili thotë: “Më kanë pëlqyer përherë fabulat e Ferit Lamajt, këtij Ezopi shqiptar. Kam patur kënaqësinë e rrallë të interpretoj në moshën 75-vjecare në një film televiziv pjesë nga krijimtaria fabuleske e Lamajt. Më duket se jam rilindur. Faleminderit, Ferit”!
Ju jeni një ndër fabulistët tepër seriozë edhe pse fabulat nuk mund të konceptohen pa humorin, ironinë tallëse, sarkazmën therrëse, kur keni filluar të shkruani fabulën e parë dhe cila është konkretisht, çfarë ju motivojnë më shumë në shkrimin e fabulave?
Mëse e vërtetë. Humori ironizues, sarkazma, paradoksi, alegoria kanë qenë veçori karakterizuese të zhanrit fabulesk qysh në kohët ezopiane e më pas me Fedrin, La Fontenin, Krillovin, Trilusën, për të ardhur gjer në ditët tona.
Me fabulën jam dashuruar herët, në vitet ’70. Sapo kisha kryer studimet e mesme dhe bashkëpunoja me revistën e mirënjohur satiro-humoristike “Hosteni”. Fabula e parë e botuar titullohet “Fleta e pemës”, një krijim katërvargësh.
Konciziteti në krijimtari më ka pëlqyer e tërhequr vijimësisht. Pak vargje, pak radhë, por që të shpërfaqin qartë e saktë mendimin dhe idenë artistike.
Motivimi në fabul është vetë përditshmëria që jetojmë, kohë e mbarsur prej vesesh e fenomenesh regresive. Kafshët e shpendët veprojnë, gjestikulojnë, tingullimitojnë, grinden, dredhojnë, kacafyten, përleshen, gërvishten e gjakosen, fitojnë e munden. Por a nuk ndodh kështu edhe me njeriun? Morali kryesor, jo i një fabule të veçantë, por i të gjitha fabulave, nga më e hershmja deri te e pashkruara ende, është ky: “Në këtë botë të trazuar me virtyte e vese kafshët kanë gojë e flasin. Por ato flasin që të dëgjojmë ne, njerëzit. Ato flasin përmes artit të qëndisur metaforik.”
Qëllimi finalizues stilistik është pikërisht goditja, fshikullimi i vesit dhe stimulimi i virtytit. Të ndihmojë sadopak në korrigjimin e balancës ves – virtyt.
Fabulat tuaja janë tepër të dallueshme sepse të japin kënaqësi estetike, larg moralizimeve dhe shumë prej tyre mësohen përmendsh, konkretisht fabulën që kam përzgjedhur më lart është më se e përdorshme kur lypet nevoja në mjedise të ndryshme, edhe pse ju e keni zgjeruar me dy vargje më shumë kohët e fundit mos gaboj?
Fabulat e bukura dhe të arrira artistikisht ngelen gjatë në trurin e vëmendshëm të lexuesit, ndaj edhe mësohen përmendsh. Fabula është magjike, të ngjizet në shpirt, të pushton. Të josh me përjetësinë e saj. Fabula bën çudira. Të ledhaton, por edhe ta ngul. Fabula ndjek jetën. E lufton vesin shoqëror përmes groteskut, lakonizimit, befasisë e mbi të gjitha, me filozofinë e saj. Fabula është filozofike.
Fabula është pronë e të gjitha moshave dhe profesioneve. Le të perifrazoj shprehjen e shkrimtarit Dritëro Agolli në përathënien e një libri tim: “Fabulën e do edhe gjyshi, edhe nipi, edhe shkencëtari, edhe bariu. Prandaj fabula ka jetë të gjatë në gjirin e lexuesit.”
Artistë të Popullit dhe shumë personalitete të kulturës dhe artit ju kanë vlerësuar maksimalisht, por Kadri Roshi e ka më të spikatur duke ju quajtur Ezopi shqiptar, si ndiheni përballë vlerësimit maksimal nga këto personalitete?
Nuk ke si të mos ndihesh mirë, kur njerëz të shquar të artit dhe të letërsisë të përkrahin shpirtërisht e çiltërsisht me vlerësimet e tyre. Kadri Roshi, Roland Trebicka, Bedri Dedja, Dritëro Agolli, Margarita Xhepa, Astrit Bishqemi etj. kanë qenë jo vetëm dashamirës sqimatarë të fabulës sime, por edhe nxitës e inkurajues të zellshëm për ta përvijuar më tej misionin jo pak të vështirë, por aq të këndshëm të këtij zhanri.

Ndërkohe Ezopi ka qenë skllav, por ju si jeni ndjerë si shkrimtar, fabulist gjatë sistemit komunist dhe postkomunist?

Të shkruaje fabula para viteve ’90 s’ishte dhe aq e lehtë, ndaj edhe fabulistët e ahershëm thuajse numëroheshin me gishtat e njërës dorë: Nonda Bulka, Spiro Çomora, Tonin Miloti, Gjikë Kurtiqi, Jani Duri. Duhet të ishe mjaft i vëmendshëm në thumbimin artistik, pasi mund të të kthehej në bumerang. Më kujtohet si sot porosia e satiristit të shkëlqyer Dionis Bubani, teksa shkelja për herë të parë ne redaksinë e Hostenit: “Duhet të mendohesh mirë, djalosh, para se t’i hysh shkrimit të humorit e të fabulës. Është thikë me dy presa.”
Nëse para ‘90-s kishte rrallësi fabulistësh, pas ’90-s autorët e fabulave mbinë si kërpudhat pas shiut. Dhjetëra të tillë shkruajnë fabula, më së shumti krijime pa nerv artsistik, pa gjetje inrtiguese, pa humor origjinal e të qenësishëm. U kalua nga skaji në skaj. Liria e të shprehurit i çeli udhë mediokritetit, vargëzimit kilometrik, bejtes së mirëfilltë. Vërtet sot nuk të pengon kush të satirizosh fort me armët e mprehta të humorit, madje shumë lart, por kjo s’do të thotë që të bjerresh, të varfërohesh në ngjyresat stilistike.
Çfarë ka ndikuar më shumë nëshkrimin e fabulave dhe cila është kultura konkrete që ju keni marrë gjatë studimit në cikle të ndryshme shkollore?
Në formimin tim si fabulist natyrshëm ka ndikuar kultura letrare humoristike shqiptare dhe ajo botërore. Jam rritur në një kohë kur libri dhe sporti qenë të vetmit mjete argëtimi të moshës. Fillimisht e kam shfaqur talentin në rrethin letrar të pallatit të pionierëve, të cilin e drejtonte shkrimtari dhe studjuesi Rinush Idrizi. Më tej, gjatë viteve të shkollës së mesme dhe sidomos asaj të lartë për gjuhë-letërsi, kam bashkëpunuar me shtypin letrar të kohës, revistën “Hosteni’, gazetat “Drita” e “Zëri i Rinisë”.
Çarja e kufijve ideologjikë e fizikë me botën natyrisht solli ballafaqimin e kulturave dhe të llojeve letrare. Kësisoj edhe të fabulës. Kam marrë pjesë në shumë veprimtari, kongrese e konferenca letrare, por edhe në trajnime në fushë të fabulës. Kam prekur, si të thuash, përbotshmërinë e fabulës në vende të ndryshme, si në Itali, Gjermani, SHBA, Greqi, Francë, Egjipt, Bullgari, Rumani etj.
Fabulat tuaja janë ekranizuar në TV të ndryshme, ekrane etj, nga artistë të shquar, cilat jane disa nga kujtimet më të spikatura më këta aktorë pas intepretimit të fabualave të ndryshme?

Aktorët janë miqtë e mi më të mirë, bashkëpunimet me ta kanë qenë mjaft të frutshme. Fabula ka marrë forcë shumëfishuese nën zërin e magjishëm të mjeshtrave të skenës dhe të ekranit K. Roshi, R. Trebicka, M. Xhepa e L. Filipi. Kujtimet me ta përgjatë ditëve të filmimit do të mbeten të pashlyera në kujtesën time. Por le të përmend vetëm çastet e mbrëmjeve në Divjakë, me të paharrueshmin Kadri Roshi. Më thoshte: “Ferit, fillo të recitosh fabulat që do të kemi nesër në sheshxhirim.” Përskuqesha nga turpi: “Unë të recitoj përpara Jush?!”. “Mos humb kohë, – insistonte, – dua të prek shpirtin tënd, se je krijuesi i fabulave. Dua të marr nga shpirti yt. Nuk më lejohet të turpërohem tani, në moshë të thyer.”

Cilat janë librat e botuar në shqip, gjuhë të ndryshme dhe çmimet ndërkombëtare që keni marrë?

Librat e botuar janë shumë, plot njëqind. Libri i parë, i botuar në vitin 1977, titullohet “Në verë dhe në dimër”. Vetëm këtë vit janë botuar 5 libra, më i fundit prej tyre, “Masterchef” në 4 gjuhë të huaja (anglisht, frëngjisht, italisht, spanjisht).
Si librin më të suksesshëm do të veçoja “Dhelpra e Trojës”, që ka patur 3 ribotime e së shpejti do të ripublikohet. Botimet fabuleske kanë qenë të larmishme edhe përsa i përket formës. Vitet e fundit lexuesi ka mirëpritur variantin e formatit të vogël “Fabula xhepi 1, 2, 3, 4”. Këtë vit rezultuan gjithashtu me sukses edhe fabulat e shkruara si kartëvizita, të ndërfutura në kopertinën-kuti.
Çmimet kombëtare e ndërkombëtare kanë qenë të vijueshme, ku do të veçoja ato të fituara në Itali, Kinë, çmimin “La Fonten” të akorduar nga Ambasada Franceze, etj.

Cilat janë disa nga momentet më të bukura dhe më të dhimbshme gjatë krijimtarisë suaj?

Krijimi vetë është moment i i bukur, por i dhimbshëm. Çastet e kapjes së idesë, të stërholljes, të gjetjes së figuracionit stilistik janë plot magji e kënaqësi, por edhe aq të stërmundimshme. Të vërtitet në mendje një tallaz i fuqishëm deti, të cilin duhet ta qetësosh e ta ledhatosh si një krijesë të bindur.
Ndërsa për t’iu përgjigjur më drejtpërdrejt pyetjes tuaj, çasti më i bukur është sjellja e një libri të ri fabulesk në jetë, ndërsa çasti më i dhimbshëm është ikja e një njeriu të mirë nga kjo jetë.
Në vitin 2000, në Tepelenën tonë, Shtëpia e Kulturës organizoi një veprimtari për krijimtarinë time letrare, ku morën pjesë edhe miqtë e mi: Kadri Roshi e Steve Williams,
përkthyesi i fabulave. Mes të tjerash, në skenar qe futur edhe spektakli “Mis Kafshët”. Në skenë, me fashën përkatëse, hyn Mis Dhelpra, e cila ishte një dhelpër e gjallë. Kënaqësi e rrallë për të gjithë auditorin. Nuk do ta harroj kurrë.

Ju jeni me origjinë nga Tepelena, Tepelena poetike do ta quaja sepse jane disa poetë të mirënjohur në mbarë trullin shqiptar duke filluar me poetin më të vjetër nga mosha Agim Shehun dhe për më tepër nuk ka qenë rastësi që një poet botëror si Bajroni u përul përballë kalasë, u magjeps me natyrën dhe mikpritjen e Ali PashëTepelenës, sa është frymëzuese ky qytet magjik për ju?
Sot s’përbën më ndonjë çudi e s’hyn në gjërat e rralla, që kafen e mëngjesit mes miqsh e shokësh ta shoqërosh, jo vetëm me të kthjelltin “ujë Tepelene”, por edhe me të mençurën “poezi Tepelene” apo me sarkastiken “fabul Tepelene”. Tepelena, ky qytet i vogël buzë Vjosës e rrëzë kalasë së Ali Pashait, ta lëmë mënjanë modestinë, shquhet edhe për numrin jo të vogël të poetëve dhe fabulistëve për metër katror. Në burimet, krojet, puset e çezmat tepelenase kanë pirë ujë dhe kanë freskuar muzën e tyre krijuese poetë e fabulistë të tillë si: Agim Shehu, Petrit Ruka, Ilirjan Zhupa, Qazim Shemaj, Novruz Shehu, Izet e Rezo Çulli, Kozeta Zylo, Shkëlqim Hajno, Pandeli Koçi, Ilia Laska e të tjerë. Qyteti, por edhe Izvori e Rabija, fshatrat ku kanë lindur prindërit e mi, më kanë frymëzuar, më kanë dhënë polenin e parë fabulesk. Që i vogël, tok me vëllezërit e mi, shkoja për verim në fshat, ku mahnitesha e përshtatesha në çast mes jetës baritore. Një pjesë leksiku dhe terminologjie labe në krijimet e mia është pikërisht frut i përvojës akumuluese të moshës fëminore në ato zona. Falë edhe mençurisë së spikatur të njerëzve dhe traditave aq të pasura e të vyera të tyre. Kam parasysh sidomos dasmat: nuset me duvak mi kalë, burrat mysafirë që tërhiqnin për rripi qengjin apo kecin, gratë me tepsi bakllavaje a revanije mbi kokë dhe ne fëmijët që fluturonim nga gëzimi.( Bisedoi Keze Kozeta Zylo)
Staten Island, New York
Gusht 2014

PËRSE SHQIPTARËT E SHAJNË SHQIPËRINË…?

August 23, 2014 by dgreca

NGA KRISTO ZHARKALLIU/Athine/
Lexova një shkrim të gazetarit të njohur Ahmet Shqarrit nga Amerika. Me sa më kujtohet ky gazetar është shumë i njohur në vendin e (tij) Shqipëria, si komentator i zoti i sportit. Sigurisht në se ky shkrim do të kishte të bënte me dobësinë e sportit shqiptar nuk do të më bënte aspak përshtypje, sepse vitet e fundit jemi mësuar të mos dëgjojmë asgjë për ekzistencën e këtij sportit, kryesisht futbollit shqiptar, por edhe se nuk është një fushë e njohur prej meje. Veçse gazetari në fjalë bënte “krahasime” midis vendit më të zhvilluar në botë me Shqipërinë ballkanike. Vitet e fundit jemi mësuar të lexojmë vazhdimisht shkrime përçmuese për Shqipërinë, deri në ofendim nga vetë shqiptarët. Asnjëherë nuk ndeshemi me fjalë të mira si në shtyp ashtu dhe në masmediat elektronike, thua se ai vend është i mallkuar dhe urrehet nga vetë banorët e tij. Ahmet Shqarri thotë se në Shqipëri ka plehra, në Amerikë jo, në Shqipëri ka vjedhës (!) në Amerikë jo, në Shqipëri ka kriminalitet (!) në Amerikë jo dhe së fundi arrin në korrupsionin shqiptar, duke sjellë si shëmbull Bankën e Shqipërisë ku u vodhën 8(tetë) milionë dollarë dhe akoma nuk u është prerë koka fajtorëve si do të ngjiste, fjala bie, në Amerikën engjëllore… duke mos harruar të na përmende dhe…Al Kapone, (sikur ky të kishte qënë shqiptar…por ku ta dish?) Sigurisht të gjitha këto të këqia i ka Shqipëria, ndoshta akoma dhe më shumë, por si bëhet krahasimi me Amerikën e largët ku banon e bija e zotit Shqarrit? Të gjitha këto dallime i konstatoi brenda një muaji që ai jeton si mysafir tek e bija?NUk paska vjedhje dhe kusarë në Amerikë? Nuk paska kriminalitet? Nuk ka …plehra? Sigurish si një nga vendet më të zhvilluara e më të pasura në botë, Amerika ka marrë masa që ujrat e zeza të mos derdhen në det, po a është i sigurtë edhe për këtë zoti Ahmet? Udhëtoi ai në të gjithë Amerikën (SHBA nënkuptojmë se sa për Amerikën latine jugore e qëndërore, le të mos kërkojmë krahasime me Shqipërinë se në shumë raste janë shumë më prapa nga vendi i përbuzur i Ahmetit tone) Por ne do të pranojmë të gjitha vërejtjet, ndoshta dhe “brengën” e gazetarit, prandaj vendosëm të flasim pak për vjedhjen e Bankës Shqiptare, gjë që, sipas Ahmetit nuk do të ngjiste askurrë në Amerikën e Al Kapone të dikurshëm. Afërmendsh se për Amerikën e madhe dhe të pasur tetë milionë dollarë nuk janë asgjë, madje nuk do të ishte bërë kurrsesi çështje kombëtare një “vjedhje” e tillë. Por duket se diçka harron zoti Ahmet Shqarri: Bankën e Lemon’s Brother e cila pothuajse hodhi në erë të gjithë sistemin banker jo vetëm të Amerikës por dhe të Europës e më tej. Nga skandali i tmerrëshëm i bankës në fjalë filloi dhe kriza bankare dhe ekonomike akoma dhe në Europë… Këtu nuk bëhej fjalë për disa miliona të krrimbura por për shumë miliarda!Dhe ç’u bë? Sa nga drejtuesit e kësaj banke janë në burg, sa nga këta humbën pasurinë që kishin bërë në mënyrë të paligjëshme? Le ta kërkojë gazetari shqiptar, i cili me kaq përbuzje flet për vendin e tij, dhe të na sqarojë… Sepse është tjetër gjë të shikosh çdo gjë në vendin tend në mënyrë negative dhe të përpiqesh të bësh krahasime me dukuritë pozitive të vendeve të tjera dhe tjetër gjë të dish të dallosh atë që të ndan si nga vendi yt ashtu dhe nga vendet e tjera të pasura të botës, shi Amerikën.
Nuk kam asgjë me gazetarin e lartpërmendur, e solla thjesht si shëmbull se si shqiptarët në përgjithësi përbuzin vendin e tyre dhe admirojnë vendet e tjera. Shumica e emigrantëve-jo vetëm ata që shkruajnë- flasin me përçmim kur i pyet për Shqipërinë. Rrallë, shumë rrallë dëgjon ndonjë fjalë të mire ose nostalgjike. Madje shumica dërmuese e tyre pushimet i bënin në ishujt grekë dhe në vendin e tyre shkonin vetëm për një vizitë të shpejtë për t’u “çmallur” jo me vendlindjen por me njerëzit që kanë lënë prapa. Sigurisht me krizën ekonomike dhe me papunësinë në Greqi,nuk kanë mundësi më të bëjnë pushime luksoze si bëjnë të pasurit shqiptarë dhe një ish kryeministër që i pëlqen shumë Halkidiqi dhe jo reviera shqiptare (duket se në Halkidiqi ka shërbim më të kulturuar veçse shërbyesit janë bashkatdhetarë të ish kryeministrit tone!). Prandaj shumë syresh kthehen në vendlindje (nuk them atdhe se ata nuk e ndiejnë kështu!) me gjysmë zemer që të bëinë diku njëfarë pushimesh…Nuk do mend se fajin kryesor për këtë nuk e kanë hallexhinjtë të emigracionit por vetë masmediat e vendit të cilat nuk i kanë borxh asnjë fjalë të mire Atdheut të tyre. Të gjithë dine të kritikojnë, të gjithë dine të përbuzin çdo dukuri shqiptare, çdokush din të dallojë anët negative dhe askurrë nuk gjen diçka të mire, diçka lavdëruese në trojet arbërore.
Për Anën, fqinjia ime e bukur nga Shqipëria, e cila punon në një furrë pranë shtëpisë sime, kam shkrojtur dhe here tjetër. Ajo ka disa vite që banon me familje në Athinë. Megjithse shumë e re, ka dy djem mjaft të rritur. I shoqi është shofer profesionist..Vite me radhë bënte pushime në Greqi-si bënte një udhëtim të shkurtër ku vizitonte të afërmit e saj në Kolonjë dhe Korçë. Sivjet më tha e gëzuar se do të bënin pushimet në Shqipëri, madje në plazhin më verior të Adriatikut, në Velipojë. Pak gjëra kisha dëgjuar për Velipojën dhe ato që kisha lexuar ose pare kishin të bënin për gjëra negative-jo për ndotësi, për ndonjë tel që varej nga një pemë, ose për një mbytje në det. Është shumë e çuditëshme, por shqiptarët i kujtojnë vëndet e tyre më të bukura, kur kanë diçka të keqe të thonë për to. P. sh. Bregdeti i Vlorës tregohet në televizion ose në gazeta kur Rama jep urdhër të shëmbet ndonjë ndërtesë të paligjëshme ,kur bëhet ndonjë vrasje makabre dhe, sikgurisht kur bëhet ndonjë grabitje ose ndonjë aksident rrugor ose detar. U fol për Ksamilin se shumë pushues po ktheheshin mbrapsht se nuk gjenin ndonjë dhomë ose hotel për të pushuar, por u fol vetëm me sy kritik se si po lodheshin pushuesit që nuk gjenin vend dhe nuk u tha asgjë se si sa pushues të tjerë, vendas dhe të huaj kishin vërshuar në bregdetin e mrekullueshëm të Ksamilit!
Patjetër nuk duhet të heshtet kur ndeshemi me dukuri negative, sidomos në plazhet e bukura shqiptare. Por, nga ana tjetër, nuk kishim dëgjuar asnjëherë të na nxisnin, të lavdëronin plazhin për të shkuar nga Greqia për pushime atje, prandaj u habita pak me vendimin e shqiptarkës së re.Veçse Ana jonë u kthye e entusiazmuar si nga plazhi, nga çmimet, shërbimet ashtu dhe nga pastërtia e ujit të detit. Më foli me kënaqësi për rrugët-sidomos për tunelin që lidh Elbasanin me Tiranën, por kryesisht për ato ditë të bukura që kaloi në plazhin e Velipojës. Dhe vetë shprehte habinë se si shqiptarët nuk rekllamojnë aspak-përkundrazi i shajnë- plazhet e tyre. Duke dëgjuar vrejtjet e saj m’u kujtua se si grekët lavdërojnë çdo ditë plazhet e vendit të tyre-të gjitha kanalet televizive private u kushtojnë përditë pjesën më të madhe të “lajmeve” duke treguar se sa bukur kalojnë të huajt dhe vendasit në plazhet greke, se si zbaviten të rinjtë e çlodhen të moshuarit. Krenaria e tyre është kaq e madhe deri në bezdi, por nuk mund të mos i admirosh për kurajon dhe këmbënguljen e tyre se vendi i tyre është më i miri, më i bukuri në botë dhe le të kalojë një krizë të tmerrëshme ekonomike. Akoma dhe sërbët e “shkupjanët” krenohen me vendet e tyre që të mos flasim për Malin e zi që krekoset jo vetëm me të kaluarën por edhe për “përparimet” që ka arritur në atë cope të vogël toke me rreth gjysmë milion banorë, prej të cilëve as gjysma nuk janë malazezë të vërtetë. Dhe shqiptarët çfarë bëjnë? Shahen midis tyre, shajnë vendin e tyre, përbuzin akoma dhe historinë e vendit. Por e keqja më e madhe është se kjo nuk ngjet vetëm me shqiptarët e Shqipërisë. Ata që janë jasht kufijve shtetërore janë akoma më keq. Shqiptarët që përbëjnë afro dyzet përqind të popullsisë së FYROM, janë përçarë ndërmjet tyre, kanë formuar nja dhjetë parti dhe, kështu i japin fuqinë sllavit t’u rrijë në zverk dhe sikur të mos mjaftonte kjo, mbiu dhe fara e keqe e islamizmit ekstremit tp xhihadistëve. Në Malin e zi rreth tridhjtë mijë shqiptarë kanë njizet parti! Nga ana tjetër askush nga këta nuk shpreh dashuri ose admirim për vendin amë…Po Kosova? Atje po bëhen menjimënd gjëra për të qeshur e për të qarë. Komuniteti ndërkombëtar ndihmoi shqiptarët e Kosovës që të krijojnë shtetin e tyre demokrat, duke besuar se UÇK-ja kishte marrë armët për çlirim kombëtar. Nuk ka dyshim se shumica e luftëtarëve kishin besuar në çlirim dhe bashkim kombëtar, veçse krerët e tyre tregojnë se qëllimi i tyre ishte pushteti! Ajo që ngjet në Kosovë muajt e fundit është qesharake, madje po vertetojnë ato që thoshin shovinistët se shqiptarët nuk janë të aftë të vetqeverrisen! Ku është pare e dëgjuar që të bëhen kaq dallavere për formimin e qeverisë së re pas zgjedhjeve? Pse me çdo kusht dhe me çdo “komplot” duhet të mënjanohet partia kryesore e vendit? Dhe si ja mban zëmra një “gjeneralit legjendar”(!!!) të UÇK-ëse të dojë të rrëmbejë kryeministrinë megjithse në zgjedhje nuk mori as dhjetë përqind të votave? Domethënë për këtë luftoi ai, për të marrë pushtetin? Por kësisoj nuk mirret por uzurpohet pushteti. Shqiptarët nuk kanë vene mend se për gjysmë shekulli popullin e qeveriste dhe e shtypte një pakicë të papërfillëshme partiakësh të cilët lane prapa tyre mallkimin e një vendit të prapambetur dhe të përçarë…
Të gjitha këto pra na brengosin. Ahmet Shqarri nuk bëri asgjë më tepër nga sa bëjnë shqiptarët në përgjithësi. Bëjnë krahasime ku gjithnjë Shqipëria del e humbur. Akoma dhe diktaturën komuniste e krahasojnë me atë të Rumanisë, Jugosllavisë ose të Kinës së Maos dhe na del se shqiptarët na qënkeshin më të këqij nga të gjithë! Pse ky vet fshikullim? Por le të kthehemi tek plazhet…Sa kemi dëgjuar për plazhin e Shëngjinit, të Velipojës, të Divjakës (për këtë dëgjuam kur ra aeroplani i drogës!) të Semanit, akoma dhe të Vlorës e më tej të Himarës dhe deri në Ksamil, akoma dhe të Pogradecit? Çfarë dime për hotelet dhe për dhomat që jipen me qera, çfarë dime për çmimet dhe për shërbimet? Për Sarandën u bë kaq zhurmë për skandalin e një nëpunësit të poshtër, por për të mirat e bregdetit sarandiot dime gjë? Shumë turistë nga Korfuzi duan të hidhen në bregun e Sarandës por ngurrojnë se kujtojnë se Shqipëria është akoma si në kohën e diktaturës? Pse ngurrojnë shqiptarët të lavdërojnë vendin e tyre? Shqipëria ka 25 vjet që quhet…demokraci, qoftë demokraci të cunguar berishiane, por njerëzit lëvizin lirisht, flasin lirisht dhe jetojnë sipas shijeve të tyre.
Më vjen keq që e them dhe një here, por kam përshtypjen se shqiptarët urrejnë vendin e tyre. Askujt nuk i hyjnë në punë krahasimet banale- ndokush do të thotë se Shqipëria ka mbetur prapa se nuk ka dërguar njeri në hënë si Amerika! Nëqoftëse vetë shqiptarët nuk do të duan vendin e tyre, askush nuk mund t’i ndihmojë dhe t’i respektojë. Shqiptarët edhe njëherë nuk kanë veçse të marrin shëmbull nga popujt fqinjë se si krenohen me vendet e tyre dhe të kuptojnë se me pëbuzje dhe nënvleftësim nuk fitohet asgjë.
Kristo Zharkalli, Athinë 22 gusht 2014.