Archives for November 2014

Nëntori i Javës së Filmit Shqiptar në New York- Garojnë rreth 50 Filma

November 9, 2014 by dgreca

Intervistë me themeluesen e festivalit producenten dhe regjizoren Mrika Krasniqi/
“Edicioni i tretë i Javës së Filmit Shqiptar në New York do të vijë në 21 nëntor me me rreth 50 filma, që do të prezantojnë punën e jashtëzakonshme të prodhimeve 2012-2013 të regjisorëve shqiptarë nga e gjithë bota, bën të ditur atsh. Filmat të cilët do të shfaqen janë të tri zhanreve: filma të metrazhit të gjatë, filma të metrazhit të shkurtër dhe dokumentarë” thotë themeluesja e këtij festivali Mrika Krasniqi në këtë intervistë./
Nga Beqir Sina/
BROADWAY NYC : Java e Filmit Shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës është i pari në llojin e tij. Artistët shqiptar kan “gjetur Amerikën” e cila është ndër vendet me numrin më të madh të shqiptarëve aktivë në promovimin e artit dhe kulturës shqiptare, të cilët e kanë mirëpritur këtë event si një hap të madh të promivimit të kinematografisë shqiptare.
Java e Filmit Shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës (Albanian Film Week) është ideuar dhe themeluar nga producentja dhe regjizorja Mrika Krasniqi.
Edicioni i parë i Javës së Filmit Shqiptar në New York u mbajt për herë të parë nga data 5 deri më 11 nëntor 2012, me moton “100 për 100”, ku u shfaqën 100 filma të kinematografisë shqiptare për nder të 100 vjetorit të Pavarësisë së shtetit shqiptar.
Edicioni i dytë i Javës së Filmit Shqiptar në New York u zhvillua nga data 8 deri më 14 nëntor 2013, ku u shfaqën shumë filma të kinematografisë shqiptare. Filmat të cilët u shfaqën janë: filma të metrazhit të gjatë, filma të metrazhit të shkurtër dhe dokumentarë.
“Edicioni i tretë i Javës së Filmit Shqiptar në New York do të vijë në 21 nëntor me një program garues me rreth 50 filma që do të prezantojnë punën e jashtëzakonshme të prodhimeve 2012-2013 të regjisorëve shqiptarë nga e gjithë bota,. Filmat të cilët do të shfaqen janë të tri zhanreve: filma të metrazhit të gjatë, filma të metrazhit të shkurtër dhe dokumentarë”, thotë themeluesja e këtij festivali Mrika Krasniqi në këtë intervistë me gazetarin Beqir SINA.
Ajo shtoi se gjithashtu, në këtë edicion do të marrin pjesë edhe disa nga prodhimet e huaja filmike, të cilat për temë kanë ngjarje apo histori që kanë të bëjnë me shqiptarët. Kështu,që sipas saj për shtatë ditë me radhë kinemaja shqiptare do të përjetësohet në ekranin e kryeqytetit botëror të New Yorkut me një varg të gjerë filmash me histori të ndryshme nga kultura dhe jeta shqiptare.
Ndërkohë, Krasniqi i përgjigjet edhe pyetjes se “Përse ndodhi që të kei kësaj rradhe dy festivale të njëjta ?

Krasnqi përgjigjet se :”-Mund të bëhen edhe tri, edhe pesë….sot askush nuk ka të drejtë ta mbajë monopolin, i ndrron një shkronjë eventit edhe bëjë qfarë të duash…kjo është Amerika…, por Java e Filmit Shqiptar është i vetmi event që do të zhvillohet me ketë emër si dy vitet e mëparëshme, pra në edicionin e tretë”.
Festivali Java e Filmit Shqiptarë në Nju Jork, vjen në edicionin e trettë. Si drejtore ekzekutiv i festivalit, dhe bashkëthemeluese në prag të këtij edicioni të tretë çfarë mund të na thoni? –
-Java e Filmit Shqiptar në Nju Jork edhe këtë edicion po organizohet nën drejtimin e Nil Production ku me që rast do të prezantohen 47 filma të kinematografisë shqiptare dhe dy filma nga produksioni I huaj. Si edhe viteve të tjera në programin tonë është përfshier filmi I gjatë, filmi I shkurtër dhe ai dokumentar. Festivali jonë si zakonishtë do të zhvillohet në muajin Nënëtor prej 21 deri më 27 në një ndër teatrot më prestigjioze në botë,aty ku bëhet shfaqja e blackbosterave amerikane, në AMC Theatre. Arsyeja që ne kemi zgjedhur një teater me kaq prestigj është që ti japim mundësi artistëve dhe filmit shqiptar që të vlerësohet dhe trajtohet në nivelin më të lartë si asnjëherë më parë. Gjithashtu jamë shumë e lumtur që këtë edicion kemi një pjesmarrje massive të artistëve shqiptar gjithandej botës, artistë të cilët kanë bërë emër në fushën e kinematografisë, siq janë:i Ernest Meholli, Blerim Destani, Astrit Alihajdari, Arben Bajraktari, Mike Dusi, Blerim Gjoci, Antoneta Kastrati, Lendita Zeqiraj, Spartak Pecani, Ibrahim Deari, Alban Zogjani, Genc Berisha, Senad Abduli, Suela Bako, etj.
Si u lindi ideja e këtij festivali dhe çfarë keni menduar për të ardhmen e tij ?
-Ishte përvejtori I shteti shqiptar më 2012, atehëre kur nisi rrugëtimin e tij Festivali Java e Filmit Shqiptar, dhe që atëherë ne kemi kaluar në peripeci të ndryshme për të krijuar një vazhdimsi të këtij eventi, ku secili artist shqiptar do të ketë mundësi të prezantojë punën e tij. Kjo ide lindi si rezultat I dëshirës së sinqertë që të krijojmë një kulturë të re ku filmi shqiptar do të njihët dhe të pëlqehet nga audienca e huaj. Unë si drejtuese e këtij festivali jam vetë pjesmarrëse e shumë festivaleve ndërkombëtare si në Europë ashtu edhe në Amerikë, dhe duke pasur një përvojë 15 vjeqare dua që këto mësime dhe këtëe përvojë ta vëjë në shërbim të komunitetit shqiptar në Amerikë dhe komuniteteve të tjera.
Po pse e zgjodhët Nju Jorkun për të mbajtur këtë festival, e jo ndonjë vend tjetër ?
-Sepse nuk kishte asnjë event të lloit të tillë që të prezantojë kulturën shqiptare ashtu siq bënin komunitetet e tjera. Sepse me përvojën time kam krijuar një besueshmëri tek komuniteti artistic shqiptar prandaj edhe më besuan të 100 filmat që ti prezantoja në Nju Jork, meqë komuniteti shqiptar është I frekuentuar më së shumti këtu. Kjo mbase është mënyra më e përshtatëshme për të prezantuar kulturën e një vendi në kryeqendrën e botës, në Nju Jork.
Ishte ky festival një zgjedhje rastësore apo një ide e gjatë për të bërë një festival shqiptarë në Amerikë?
-Unë vetë jam producentë dhe regjisore filmi dhe nuk më pëlqen ti lë gjërat t’ më ndodhin rastësisht. Përvoja nëpër festivaleve më dergoi tek ideja e krijimit të një festivali shqiptar në Nju Jork. Ishte përvejtori I shtetit shqiptar frymëzimi më kulmor për të bërë realitet këtë ide. Kontaktova në Kosovë aso kohe drejtorin e Qendrës Kinematografike Fatos Berishën I cili më mbështeti duke më besuar gjithë prodhimet e Qendrës. Shkova në Shqipëri dhe takova drejtorin e Qëndrës Kombëtare të Kinëmatografisë Artan Minarollin, edha ai më dha mbështetje të pakrahasueshme duke më lënë në dispozicion gjithë prodhimin e filmave të Qëndres, edhe ato të Kinostudios. Organizova takime me producentët më të njohur shqiptar në Kosovë e Shqipëri të cilët që nga moment I parë më dhanë perkrahje duke më dhënë prodhimet e studiove të tyre, ndër ta është Blerim Gjoci, I cili secilin edicion solli gjithë krijimet e shtëpisë së tij filmike. Të gjithë këta përsona I falënderoj sinqerishtë që më mbeshtetën që në edicionin e parë. Po më mbështesin edhe në këte edicion të III-të. Prandaj, Java e Filmit Shqiptar me mbështetjen e këtyre qëndrave të filmit po krijon një imazh të ri në prezantimin e filmit shqiptar në botë.
Cilat kan qenë sfidat e stafit organizues për edicionet e e kaluara ?
-Sfida gjithmonë ka, por kur ke dëshirë dhe vizion të qartë në atë se cfarë do të arrish, në atë se cfarë do të krijosh, atëhere gjithëcka kalon. Organizimi I një eventi kaq të madh sigurisht se don përkushtim maksimal, profesionalizëm dhe financime, por përvoja ka bërë që ti tejkalojmë këto sfida dhe të bëjmë më të mirën për këtë event. Ndërsa këtë edicion unë kam në bordin e festivalit profesionistë nga fusha të ndryshmë të cilët po më japin mbështetje të pakusht, siq janë: Arlina Prelvukaj -Cordinatore usa, Robert Budina-regjisor (Shqipëri), Vlora Qosja- producente (Californi), Ilir Kabashi- regjisor (Kosovë), Ben Fejza -producent (Maqedoni), Bajram Shala -Hartues I programit, dhe miqt e bashkëpunëtorët; Mike Dusi, Simon Qafa, Drita Ramadani, Egzon Bunjaku, Eri Belushi, Larry Morison, Leo Perezic, dhe gjithashtu dua të falënderojë sinqerishtë Ermira Babamusta për përkrahjen e saj të vazhdueshme, si dhe të tjerët bashkëpunëtorë të cilët më frymzojnë përditë
Si ndiheni kur shikoni që ky aktivitet po e rritë nga viti në vitë interesin e pjesëmarrësve për konkurim nga Kosova dhe Shqipëria. Kur e nisët këtë festival e prisnit këtë vëmendje ?
-Që në edicionin e parë e kam pasur të qartë për mundësinë që do t’ ju krijojë artistave shqiptar ky event, dhe për paraqitjen pozitive që do ti bëhej vendit tonë, qëllimi ishte si të implementohej kjo ide e jona aq e kushtueshme. Interesimi për pjesmarrje sigurisht se është shumë I madh. Artistët shqiptar në botë sot kanë krijuar një emër dhe një reputacion në vendet ku jetojnë e veprojnë. Gjithashtu shumë producentë, regjisorë e shumë aktorë, si nga Shqipëria, ashtu edhe nga Kosova e Maqedonia kanë arritur suksese me punën e tyre, duke u shpërblyer në shumë festival ndërkombëtare. I gjithë ky potencial që sot po shpërthen në botë do të paraqitët në Javën e Filmit në Nju Jork, prandaj edhe vëmëndja është në rritje e sipër, si nga komuniteti shqiptar këtu, ashtu edhe komunitetet e tjera. Kjo është mirë për kulturenn shqiptare, për filmin shqiptar që të pëlqehet nga audience amerikane. Ta shohin vendin tonë nga një përspektivë tjetër, sepse ne jemi një kombë që I përkasim civilizimit dhe si të tillë duhet të prezantojmë para botës. Askush më mirë se gjuha e filmit nuk mund ta përqojë këtë realitet tonin.
-Nga 45 filma të ardhur nga shumica nga Shqipëria dhe Kosova, çfarë selektimi keni ndjekë për përzgjedhjen e tyre. Ku janë fokusuar temat?
– Kanë qenë rreth 100 projekte filmike që kane aplikuar për këtë edicion të 2014-s. Për të selektuar këto krijime është kujdesur bordi artistik I drejtorëve . Janë perzgjedhur gjithsejt 47 filma të cilët do të shfaqen në kuadër të këtij edicioni. Këto filma janë krijime të dy viteve të fundit. I përkasin zhanreve të ndryshme, sepse krijimtaria shqiptare nuk është edhe aq e madhe që të kemi mundësinë të përzgjedhim vetëm një zhanër, apo një temë të caktuar. Kështuqë kriter I vetëm ka qenë që filmat të jenë të punuar profesionalisht në aspektin teknik dhe artistic.
Programi 2014: http://albanianfilmëeek.net/program/
Jo pa qëllim në fill të intervistës e përmenda se ju jeni bashkëthemeluese e këtij festivali që natyrishtë ka qenë një arritje kjo e komunitetit të artistëve shqiptarë në Amerikë. Mirëpo kësaj rradhe kemi dy festivale nga dy themeluesit e tij. Çfarë ka ndodhur realisht ? Mbasi edhe kolegu juaj Arioti ka argumentat e tij
-Z. Sina, Festivali Java e Filmit Shqiptar në Neë York do të mbahet me të njejtin emer si dy edicione të tjera dhe nuk ka nevojë të ndërroj emer, sepse është e licencuar në kuadër të kompanisë Nil Production, kompani e cila paguan taksa në shtetin amerikan dhe si e tillë mbrohet me ligj….sot në Amerikë mbahen festivale në secilën “mahallë”, por në Festivalin Java e Filmit Shqiptar do të shfaqen projekte serioze të regjisorëve të mirënjohur shqiptar. Mbase vetëm në këtë mënyrë ne mund të prezantojmë denjësisht kulturën shqiptare. Kjo do të dëshmohet më së miri në nëntor.
Pse kjo dy festivale të njëjta ?
-Mund të bëhëen edhe tri, edhe pesë….sot askush nuk ka të drejtë ta mbajë monopolin, I ndrron një shkronjë eventit edhe bëjë qfarë të duash…kjo është Amerika…, por Java e Filmit Shqiptar është I vetmi event që do të zhvillohet me ketë emër si dy vitet e mëparëshme, pra në edicionin e tretë. Të gjithë të tjerët duhet të bëhen të sinqert dhe të krijojnë eventet e tyre, me mundin e tyre, me reputacionin e tyre, pa shkelur mbi kurrizin e tjetrit, sepse kjo nuk është as e drejtë as e nderëshme. Është më se e qartë se kinematografija shqiptare nuk është “fabrikë filmash” që të përballojë tregun për dy a tri festivale në Amerikë, por unë ju garantoj z. Sina, se Java e Filmit Shqiptar me potencialin aktual që ka do të jetoj përballë cdo vështërsije dhe në mënyrën më të denjë do të prezantojë krijimet me vlerë të cdo artisti shqiptar.
Festivali i juaj starton në datën 21 Nëntor dhe këtë vit ashtu si dhe në dy edicionet e tjera ka një pjesëmarrje prej dhjetëra filmash, prodhime shqiptare por dhe të huaja. Diçka mbi filmat dhe zhandrrin e tyre a mund të na thoni ?
-Sic e përmemdëm dhe më përpara, janë gjithsejt 47 krijime të kinemasë shqiptare dhe asaj të internacionale. 40 filma janë në seksionin zyrtar Competition dhe nje Albanian classic, 2 special screening dhe 4 noncompetition. Kategoritë e filmave që do ti prezantojmë janë: Filmi I gjatë, filmi I shkurtë dhe ai dokumentarë. Zhanret janë nga më të ndryshmit; drama, triller, comedi, aksion etj.
Cila është ajo që do të jetë risia e këtij festivali ?
Është programi I pasur me krijimet më të reja të kinemasë shqiptare. Prezenca e artistave shqiptar gjithandej botës do të rris interesimin për krijimin e urave të reja dhe bashkëpunimeve në mes të artistave shqiptar dhe atyre amerikan. Gjithashtu, Interesimi I medias amerikane për të përciellur këtë event është shumë I madh, meqë ne do të paraqesim të gjithë programin e Javës tek AMC Theatre. Dhe, risi të tjera të cilat do ti paraqesim në vazhdim…

Teatri Kombëtar, censura e djeshme zyrtare është zëvendësuar sot me një censurë të fshehtë

November 9, 2014 by dgreca

Nga Reshat Kripa/
Qysh i vogël kam patur dëshirën për të shkruar. Lexoja shumë, madje edhe libra që nuk ishin për moshën time, sidomos klasikët e letërsisë botërore, Homerin, Danten, Balzakun, Shekspirin, Servantesin, Tolstoin, Dikensin, Londonin, Drajzerin e plot te tjerë, librat e te cilëve mund t’i gjeja në libraritë e vendit. Adhuroja gjithashtu veprat e autorëve tanë, Naimit, Çajupit, Ali Asllanit, Asdrenit, Mjedës, Foqion Postolit, Migjenit, Nolit. Këto bënë që të shquhesha në lëndën e letërsisë në shkollë. Hartimet e mia, sipas mësuesve, ishin nga më të arrirat e klasës.
Ishte tetori i vitit 1957. Kisha disa muaj që isha liruar nga burgu. Ishte ora e korigjimit të hartimeve. Profesori i letërsisë, i nderuari Milo Duni, kishte shkruar me laps blu në fund të hartimt tim:
“Gjuhë dhe stil i sigurt. Vazhdo të shkruash tregime”
Ndërsa më poshtë vazhdonte me një laps të kuq shprehjen e vendosur në thonjëza:
“Po të kesh kohë të lirë”
Vrisja mendjen për të kuptuar se ç’donte të thoshte profesori me shprehjen me laps të kuq. Së fundi e kuptova qëllimin e tij. Megjithatë vendosa ta provoja. Shkrova një tregim ku personazhi i vetëm ishte një jetim, prindërit e të cilit ishin vrarë gjatë një bombardimi në kohën e Luftës. Fëmija kishte mbetur pa asnjë përkrahje. Së fundi gjendet i vdekur në hyrje të një pylli. Tregimi kishte si titull një fjalë të urtë popullore: “Njeriu pa nënë si nata pa hënë”.
E dërgova shkrimin në gazetën “Letrari i Ri” që botohej në atë kohë. Nuk vonoi dhe erdhi përgjigja:
“Shkrimi juaj nuk mund të botohet pasi ai nuk paraqet gjendjen reale të të rinjve në vendin tonë. Personazhi juaj nuk është i riu i sotëm socialist. Tregimi juaj u ngjan tregimeve dekadente të Perëndimit.”
Për të thënë të vërtetën përgjigjja më vuri në pozitë të vështirë. Prisja ditë-ditës rikthimin tim në ferrin, nga i cili kisha pak kohë që kisha dalë. Por kjo nuk ndodhi. Atëherë heshta. Qysh atë ditë nuk guxova të shkruaj më. I ruhesha një kontrolli në shtëpi. Një gjë e tillë vazhdoi deri sa ndodhi përmbysja e diktaturës. Atëherë u zgjova. Fillova përsëri të shkruaja. Tregimet i botoja në gazetat e kohës. Botova, gjithashtu, edhe dy romane dhe një libër me kujtime nga mosha e rinisë.
Ngjarjet e romaneve i kisha marrë nga realitetet që kisha jetuar vetë ose miqtë e mi. Një nga këto subjekte ishte edhe ai i romanit “Shkallët e Ferrit”. Subjekti i këtij romani, me pak fjalë është ky:
Agron Canaj, biri i një dëshmori të Luftës Nacionalçlirimtare, i kishte mbaruar studimet e larta për inxhinieri elektrike në Pragë të Çekosllovakisë, ishte kryeinxhinier i ndërmarrjes elektrike të qytetit, shoqërohej me dy inxhinierë të rinj, por me një prejardhje nga shtresa që kishte humbur luftën. Kjo bie në sy të Sigurimit të Shtetit që i kërkon me këmbëngulje bashkëpunimin për demaskimin e shokëve të tij. Agroni nuk pranon. Arrestohet dhe torturohet për të pranuar akuzën, por nuk përulet. Para syve të tij operativi i Sigurimit dhe hetuesi i nxjerrin gruan dhe vajzën 15 vjeçare. Tentojnë t’i përdhunojnë. Detyrohet të pranojë dhe të nënshkruaj. Shokët arresohen dhe dënohen. Njeri prej tyre ekzekutohet. Gjatë viteve të burgut provon braktisjen që i bënë shoqëria për shkak të tradhtisë që kishte bërë duke denoncuar shokët. Ndërkohë gruaja dhe vajza, pasi ai nënshkruan deklaratën, përdhunohen nga kriminelët. Vajza pëson çregullime mendore dhe hidhet nga ballkoni. Gruaja, kur kupton se ka mbetur shtatazanë,
helmon veten. E ëma, në çastin e vdekjes, i jep një letër që ia kishte shkruar e shoqja në çastin e fundit. Pas dy vitesh ndërron jetë edhe ai. Një tragjedi e trefishtë. Tragjedia personale, ajo e familjes dhe tragjedia e shoqërisë.
E kisha bërë zakon që për romanet e mia këshillohesha edhe me motrën time, një figurë e njohur në artin skenik. Ajo më sugjeroi që me motivet e këtij romani të shkruaja një monodramë. Iu vura punës. E përfundova. Motra e lexoi dhe më bëri vërejtjet e saj. E ripunova. Ia tregova një dramaturgu dhe dy aktorëve të njohur të Teatrit Kombëtar. Prita vlerësimin e tyre, por ai nuk erdhi. Ua dhashë edhe tre regjizorëve të tjerë. E njëjta gjë. Asnjë përgjigje. Ia dërgova ish-drejtorit të Teatrit Kombëtar. Ai e dërgoi në konkursin kombëtar për 100 Vjetorin e Pavarësisë. Në përfundimet e konkursit monodrama ime nuk u përmend as për mirë dhe as për keq. Atëherë ia dërgova një të njohurit tim, një regjizori tjetër që jetonte jashtë Shqipërisë. Së fundi prej tij erdhi përgjigjja e mëposhtme:
“I dashur z. Reshat
Kjo vonese eshte vetem ne kthimin e pergjigjes, por nuk qe aspak ne leximin e vepres qe me derguat. E lexova qe ate mbremje. Se pari ju falenderoj qe me zgjodhet mua t’ju jap gjykim per të dhe, posibilisht, te merrem me fatin e metejshem te saj. Nuk njoh librin tuaj qe nga e keni nxjerre por me mjaftoi vete monodrama e cila kishte energji artistike te brendeshme, pathos ndjenje dhe kthjellesi goditje. Per nga ana e te ndjerit dhe te kuptuarit ju e dini qe une ndaj me ju te njejtet emocione. Nga pikepamja artistike me la nje pershtypje te bukur forma, permbajtja, ritmi skenik. Subjekti nuk eshte fare i virgjer, por thene me autoritet dhe besueshmeri. M’u duk se ju zoteroni dhe nje vizion mjaft te pelqyeshem skenik, pervec kultures qe rrezaton, fraza, shkrimi, gjuha dhe bukuria e logjikes. Pra ju pergezoj sinqerisht dhe jo formalisht, sic eshte bere zakon i peshtire ne rrethet tona. Persa i perket realizimit ne skene, une nuk pergjigjem dot me po aq entuziazem, sepse jam larg. E kam ne konsiderate ta inicioj projektin edhe ketu, packa se edhe ketu nuk jane lehtesirat qe mendohen. Per atje, flasim kur te vij nga tetori, nese nuk keni rene nderkohe ne kontakt me ndonje artist tjeter (qe une jua miratoj pa zili). Ne tetor do t’ju takoj pa tjeter. Dhe nderkohe ju uroj shendet dhe rinovoj edhe nje here pergezimet qe ju shfaqa. Te fala”
Së fundi mendova se kishte ardhur koha që monodrama ime mund të vihej në skenë. Por kjo nuk ndodhi. Regjizori në fjalë erdhi në Shqipëri, por me mua nuk mori kontakt. Arsyen e di ai vetë.
Motra ime bisedoi, madje ua dha edhe tekstin e monodramës, me një aktor dhe një regjizor të njohur. Ata e lexuan dhe u treguan të gatshëm për ta venë në skenë, por nevojiteshin fondet. Teatri Kombëtar nuk u tregua i gatshëm. Mendova të kërkoja një sponsorizim nga ndonjë biznesmen i përndjekur politik. I kërkova takim një të tilli, por ai as që denjoi të më priste. Atëherë u tërhoqa. M’u duk vetja sikur isha kthyer në një lipës.
Në muaji prill të këtij viti, papritmas, më vjen një ftesë:
“Teatri Kombëtar, për të sensibilizuar dhe promovuar dramaturgjinë shqipe, zhvillon debatin “Sfidat e dramaturgjisë shqiptare në kontekstin e zhvillimeve bashkohore”.
Takimi do të mbahet në Teatrin Kombëtar, në datë 15 Prill 2014, duke filluar me pritjen në orën orën 16:30.
Vlerësojmë se pjesëmarrja dhe përfshirja juaj në zhvillimin e këtij debati me rëndësi mbi dramaturgjinë tonë kombëtare do të kontribuonin në punimet e këtij takimi. Bashkëlidhur me ftesën do të gjeni dhe programin.”
Ishte një tubim mjaft i dobishëm. Shkova, madje edhe diskutova. Shpreha mendimet e mia për teatrin shqiptar. Mbështetur në vendimet e këtij tubimi dërgova në konkurim monodramën time, të cilën e ripunova edhe një herë më parë. Prisja rezultatin e këtij konkurimi. Dy regjizorët dhe tre aktorët e njohur të komisionit të vlerësimit i lexuan dhe i vlerësuan veprat. U zhvilluan tre faza vlerësimi. U lexuan shumë prej tyre në prani të një publiku. Çuditërisht monodrama ime përsëri as që u përmend fare. Unë, autori i saj, nuk mora asnjë përgjigje për vlerësimin e saj nga juria e mësipërme. Unë mendoj se një juri vlerësimi, e përbërë nga figura kompetente të njohura, duhet t’iu kthente një përgjigje secilit prej konkurentëve.
Do të doja të kisha një përgjigje nga të gjithë ata që u njohën me mondramën time. Do ta doja edhe në rast se ndonjë prej tyre do të kishte kurajon të më shkruante se monodrama nuk vlen fare. Kjo ishte prova ime e parë në dramaturgji dhe nuk çuditem fare nëse ndokush do të më shkruante se nuk jam për këtë profil. Por, duke marrë parasysh se kjo monodramë ka marrë vlerësim pozitiv nga një regjizor i njohur si ai që jeton jashtë Shqipërisë, se një vlerësim pozitiv ka dhënë edhe ime motër, specialiste e kësaj fushe, dhe aktori e regjizori që morën përsipër vënien e saj në skenë, si dhe dërgimin e saj në konkursin e 100 Vjetorit të Pavarësisë nga ish-drejtori i Teatrit Kombëtar, pa kërkesën time, më bëjnë të mendoj se monodrama, po të kishin vullnetin e mirë dhe po të mos ishin arsye të tjera si druajtja nga ndonjë person i së kaluarës që ende është në pushtet, me një regjizor të aftë, do të ishte vënë në skenë dhe besoj do të kishte pasur sukses për vete subjektin që trajton.
Meqënëse përmenda subjektin, kam mendimin se është pikërisht ky shkaku i heshtjes së individëve të përmendur më sipër. Përse do të thoni ju? I shtyrë nga riciklimi i disa figurave të përlyera në krimet e kryera në kohën e diktaturës komuniste në jetën politike të sotme, vendosa të avancoja në sublektin e romanit. Monodramën e solla në ditët tona. Ku shihet ky avancim?
Në monodramë Agron Canajn e ftojnë të ngrihet nga varri dhe të tregojë krimet që kishte pësuar. Ai ngrihet dhe del në skenë por, çuditërisht, ndeshet me ish-operativin e Sigurimit dhe me ish-hetuesin e tij, duke mbajtur leksione rreth demokracisë perëndimore. Sheh miun e birucave tashmë kryetar shoqate të përndjekurish dhe thotë:
“Si thatë? Dy sigurimsat po flitkan për drejtësinë? Për cilën drejtësi? Mos vallë për atë që duhet t’i dënojë ata? Po miu i birucave? Kryetar i një shoqate të përndjekurish? Jo, jo nuk ka mundësi. Nuk mund të jenë ata. Ato janë vetëm hijet e tyre.”
Dhe, së fundi, largohet se nuk mund të jetonte më së bashku me hijet dhe u bënë thirrje bashkëqytetarëve të tij të mos harrojnë të kaluarën.
Monodrama mban pikërisht tirullin “Mos harroni!”
Mendoj se teatri shqiptar duhet të shkëputet me më shumë guxim nga ndikimet partiake që ndërrohen çdo katër apo tetë vjet dhe të ketë më shumë pavarësi për të arritur nivelin që kërkon koha dhe për rritur në mënyrë të konsiderueshme numrin e spektatorëve. Historia botërore ka treguar se dramaturgë të shquar kanë ngritur në veprat e krijuara zërin e protestës kundër padrejtësive shoqërore që sundonin në vendet e tyre, megjithatë ato vepra kanë gjetur rrugën e vënies në skenë në teatrot me zë të botës. Mund të japim vetëm një shembull, atë të dramaturgut të mirënjohur amerikan, Artur Miller që, megjithse i ndjekur nga i famshmi ligj i mbiquajtur “Mak Karti” , gjeti rrugët për shfaqjen e kryeveprave të tij “Pamje nga Ura”, “Shtrigat e Salemit” e të tjera. Unë mendoj se këtë rrugë duhet të ndjekin edhe teatrot shqiptare.
Rri edhe mendoj për të shkuarën dhe të tashmen time. Mirë në të shkuarën që për mua ishin të mbyllura të gjitha rrugët e të shkruarit dhe të botuarit, pasi isha shpallur person i padëshërueshëm për regjimin, po sot kush më pengon për të shkruar atë që mendoj? Kush e pengon monodramën time? Çensura zyrtare që zhvillohej dje është zëvendësuar me një çensurë të fshehtë që zbatohet sot. Unë e kam shprehur më lart mendimin tim për këtë. Po lexuesit? Ju drejtohem të gjithë atyre që e kanë lexuar të shfaqin një vlerësim për të, qoftë pozitiv ose negativ. Ju siguroj se, sido që të jetë, do t’ju jem mirënjohës pasi kështu ata do të kenë kurajon ta shprehin mendimin e tyre ashtu siç e mendojnë. A do të ketë në Shqipëri një individ që do të guxojë të shfaqë këtë monodramë në këto kushte? Unë jam në pritje.
Monodramën e kam ripunuar disa herë. E lexoj dhe rilexoj. Duke lexuar më dalin parasysh vargjet e mrekullueshme të Migjenit:

“O kangët që fleni, reliket e mia,
Q’ende s’keni prekun asnji zemën t’huej,
Vetëm unë me ju po knaqem si fëmija,,
Unë djepi juej, ndoshta vorri juej!”

NËNTË SHOQATA UNIFIKOJNË PROGRAMIN PËR CËSHTJEN KOMBËTAR

November 8, 2014 by dgreca

Në publikimet dhe deklarimet e mëhershme shoqatat shqiptare me veprimtari në SHBA, me origjinë nga shteti i sotëm i Malit te Zi janë prononcuar shumë herë se janë për bashkimin dhe unifikimin e diasporës shqiptare në një zë të vetëm. Shoqatat tona e dëshmuan këtë deklarim të tyre në takimin e 2 Nëntorit 2014 që realizuan në Detroit ku dhe solemnisht bënë nënshkrimin e Rregullores për Bashkëpunim në mes të shoqatave tona.
Në këtë solemnitet të një fillimi të mbarë dhe që u zhvillua në një nga anekset e shkëlqyeshme të kishës katolike shqiptare Shën Pali, muarën pjesë at Fran Kolaj si dhe profesori i respektuar në NYU zt Shinasi Rama si dhe aktivist të dalluar të komunitetit në SHBA . Mikëpritës i këtij takimi ishte shoqata Atdhetare Malësi e Madhe nga Detroiti.
Eshtë e rëndësishme të thuhet se 8 shoqatave tona atë ditë iu bashkangjit edhe një shoqatë tjetër, gjegjësisht Fondi Humanitar Rapsha me kryetar z. Anton Lajcaj dhe që tani në trupin tonë koordinues të shoqatave kemi 9 shoqata të bashkuara. Diasporës shqiptare në SHBA gjatë dekadave të fundit në shumë aktivitete kombtare i kanë paraprirë aktivitetet dhe veprimtaritë e shqiptarve me origjinë nga trojet tona etnike nën Malin e Zi. Shpresojmë dhe besojmë se edhe kjo nismë e shoqatve tona për bashkim të shërbejë si një katalizator për bashkimin dhe unifikimin e Diasporës së fuqishme shqiptare në SHBA në një organizëm të vetëm në interes të cështjes mbarëkombetare. Në ceremoninë e nënshkrimit muarën pjesë 5 shoqata të cilat u përfaqësuan nga kryetarët e tyre të cilët bënë edhe nënshkrmin solemn të marrëvëshjes për bashkëpunim.
1. Shoqata “ Ana e Malit “ – New York , kryetar Ismet Kurti
2.Shoqata Atdhetare “ Malësia e madhe “ – Detroit, kryetar Pashko Gjokaj
3.Fondi Humanitar “ Malësia “ – New York, kryetar Ejllo Berishaj
4. Fondacioni “ Plavë-Guci “ – New York, kryetar Esad Gjonbalaj
5. Fondi Humanitar “Rapsha” Detroit, kryetar Anton Lajcaj
Në ceremoninë solemne atë ditë për shkaqe të distancës dhe angazhimve personale të kryetarëve të shoqatave të tjera nuk muarën pjesë mirëpo paraprakisht ne kishim aprovimin e tyre për t’ iu bashkuar nismës tonë të përbashkët. Në ndërkohë kemi realizuar nënshkrimet e shoqatave;
6. Shoqata “ Dedë Gjon Luli “ – New York, kryetar Mark Dedvukaj
7. Fondacioni “ Dom Simon Filipaj “ – New York, kryetar Tomë Shkreli
8 Shoqata Atdhetare “ Kraja “ – New York, kryetar Sal Gjinashi
9. Shoqata “ Ulqini “ – Chikago
I tërë ky aktivietet u përcoll nga mediat e komunitetit në Detroit dhe hasi në përkrahjen e fuqishme të aktivistve të dalluar dhe të dëshmuar të komunitetit patriotik të Detroitit.
Detroit 2 Nentor 2014

Fondacioni Plavë Guci
P. O . Box 670923 Van Cott Station
Bronx NY 10467
914-439-5798

Analiza- 7 shenja se komunizmin duan ta rikthejnë

November 8, 2014 by dgreca

TE-PA-PER-7-SHME/ Një rubrikë e përjavshme që do të qëmtojë për shenja të dallueshme ose jo në peizazhin politik apo social të vendit. Për të ndërtuar me anë të shenjave kahun e prirjeve./
Shkruan Alfred Lela/
Mehmet Shehu, burrë shteti?
Bashkim Shehu nuk beson se i ati, ish-kryeministri i Shqipërisë Mehmet Shehu, si pasardhës i Enver Hoxhës do t’i ndryshonte gjërat. Dhe, duhet thënë, jo vetëm me njohjen që i jep afërsia e lidhjeve at-bir, por edhe me instinktin e shkrimtarit, Bashkim Shehu ka të drejtë. Pavarësisht kësaj ka në Shqipëri nga ata që mendojnë se Mehmet Shehu është ‘burrë shteti’. E kanë thënë publikisht në kujtim të 110-vjetorit të lindjes së ish-kryeministrit me gjasë të vetëvrarë. Nëse e marrim si aksiomatik pozicionim e të birit, Bashkimit, logjika të shtyn drejt mendimit se idhtarët e Mehmet Shehut e përlëvdojnë shefin komunist të luftës, jo për një iluzion të tyre për një hapje apo liberalizim të Shqipërisë, por për të kundërtën. Për instinktin e komunistit të vijës së ashpër të mishëruar te Shehu, i cili ndryshe nga Alia, nuk do e kish dorëzuar Shqipërinë te rrjedha e kohës pa gjak. Ndër ata që ‘e duan’ Mehmet Shehun më shumë se i biri, ka historianë të certifikuar apo ish-shefa shërbimesh sekrete të rënë në krahinarizëm. A thua të jetë historike axhenda e tyre apo komuniste?
Busti i Zogut rrëzohet nga komunistët
Një grup nostalgjikësh të Enver Hoxhës dhe anëtarë të disa fraksioneve të ekstremit të majtë që njihen si parti komuniste ndjekur me prapashtesa të larmishme, kanë provuar të rrëzojnë shtatoren e mbretit Zog në bulevardin që mban emrin e tij. Mjeti i përdorur ka qenë një kavo çeliku, por nisma ka dështuar, me sa duket për shkak të ‘seriozitetit’ me të cilin është ngulitur shtatorja e Zogut. Komunistët, para se të ndërmerrnin këtë aksion, pak pas ardhjes së të majtës në pushtet, i kishin shpallur qëllimet e tyre që para 23 qershorit kur deklaruan se pas fitores së zgjedhjeve do ta hiqnin përmendoren e atij që në ligjërimin e komunistëve njihet si ‘satrapi Ahmet Zogu’. ‘Alergjia’ e shtuar e të majtëve ndaj mbretit Zog u shfaq demonstrativisht edhe pas një ‘aksioni konservator’ të shefit të së djathtës, Berisha kur ai qe kryeministër. Figura e Ahmet Zogut u bë mjet qendror i narrativës së ‘dekomunistëzimit’ në një shoqëri si shqiptarja, e cila, si në verb ashtu dhe në aksion, për shumë arsye shprehet majtas. Në çelikun e asaj kavoje të hedhur mbi supet e shtatores së Zogut kishte pra edhe një shpagim anti-Berishë.
Bunkeri postBllok i Fatos Lubonjës
Fatos Lubonja është një prej atyre intelektualëve të majtë, sa tipik aq dhe kontroversial. Trashëgimia e tij intelektuale shtrihet mes shkrimeve, burgosjes nga regjimi komunist dhe një aksioni postburg që identifikohet me të majtën, edhe pse pësimet i pati prej saj. Megjithatë, Lubonja nuk mënoi që një simbol të trashëgimisë komuniste në Shqipëri, bunkerin, ta përdorte si antitezë dhe antimjet. Mu në bulevardin kryesor të Tiranës, pak metra prej ish-selisë së Komitetit Qendror të Partisë Komuniste dhe Bllokut të elitës komuniste, ai shndërroi në art dhe memorie një objekt të përzishëm e pa kujtesë si Bunkeri. Asgjë më shumë se ajo kupolë e stilizuar nuk mundohet t’i ndërtojë kryeqytetit shqiptar një histori të afërt në të shkuarën dhe në të ardhmen njëherësh. Gjetja e simbolikës, por ndoshta më shumë e vendit, i çarti krejt shumë prej komunistëve të vijës së ashpër. Nuk ka asnjë të akuzuar nominal për këtë bëmë ‘guerrilasish’, por pandehmat dhe shenjat bëhen pjesë e një neokulture të mbërritur me 23 qershorin. Lubonja e mitizoi bunkerin jo në funksionin e tij të parë, por në të kundërtën. Duke e quajtur bashkë me dy pjesë të tjera të ansamblit memorial, PostBllok.
Enver Hoxha rikthehet për festat
Ashtu siç djalli që merr shumë forma, edhe ish-diktatori komunist është kthyer disa herë nëpërmjet portreteve të veta apo deklaratash eksponentësh të ndryshëm publikë. Është shfaqur në duart e veteranëve të luftës dhe nostalgjikëve, dikur të grumbulluar në Shoqatën e Vullnetarëve të Enverit, të cilët pas ardhjes në pushtet të së majtës kanë marrë zemër. “Komandanti’ është dhënë, i ri dhe i pashëm, në pankarta, sa te varrezat e Dëshmorëve të Kombit e sa ato të Tufinës. Më pas në Përmet, në formën e nderimit me grusht ndanë varreve të të rënëve të luftës nga fëmijë shkolle të klasave të ulëta. E ndodhur në Përmet mund të konsiderohet si njëfarë Kongresi i Përmetit 2. Më i certifikuar Enveri erdhi në ligjërimin e historianit dhe politikanit Paskal Milo, i cili ka folur për një rivlerësim të figurës së tij duke u fokusuar te lufta. Kjo narrativë hileqare është mbërthyer te fjalia ‘Enveri ka bërë edhe gjëra të mira’. I njëjti arsyetim mund të përdoret edhe për Hitlerin: edhe ai mund të lëvdohet për rimëkëmbjen ekonomike të Gjermanisë për shembull. Pse jo?
Nexhmije Hoxha: gjithmonë këtu, gjithmonë gati
Prania më e fortë e komunizmit në trajtën e tij të rilindur është e veja e diktatorit, Nexhmije Hoxha. Iluzioni që shpërndan heshtja dhe përvujtnia e saj tradhtohet vetëm nga thikat e holla të fjalive lëshuar me një kujdes makiavelik, të cilin e kanë vetëm ata që e shohin veten të mbijetuar pasi e kanë çuar popullin e tyre në mizerjen e egër të mbijetesës. Nexhmija Hoxha në këtë rrafsh është njëfarë dr. Mengele nazist, që i fabrikon viktimat e veta dhe më pas e artikulon krimin si kauzë të progresit e idealit. E veja e diktatorit i ka gabuar edhe gazetarët që nuk i janë ndarë për intervista: në vend të kujtimeve që ata kanë pritur prej saj, ajo u ka shërbyer atyre dhe publikut përligjien e trashëgimisë komuniste. Ndjesë nuk është kërkuar prej saj, e madje ravgimi për ndjesën ka humbur në ngashnjimin e një artefakti të komunizmit, që është vetë ajo. Ajo na shëtitet para syve si një panda e plakur dhe e patëkeq e një komunizmi të keqkuptuar. Të gjithë janë në rol: ajo, që na ishte e largët dhe e paprekshme, por dhe që vendoste fatet tona, e kemi më në fund kaq pranë. Çfarë rrengu u punon popujve ironia e historisë!
Rishkrimi i historisë së re nga skribët e vjetër
Paradigma ‘rishkrim historie’ të çon menjëherë te pyetja ‘historisë së kujt?’ Sa histori ka Shqipëria? Nëse flasim për historinë e shkruar deri në vitin 1991, tekstin e saj e dimë. Përpjekjet, nganjëherë kretine, të rishkrimit të historisë pas viteve ’90 kanë qenë, më shumë se historiografi, një zulmë për të futur në peizazh personazhe të lëna jashtë. Bardh-e-zisë së historiografisë komuniste iu shtuan zbardhës të së zezës së fashave përbërëse të saj: nacionalistë, ballistë, zogistë e të tjerë. Rishkrimi i historisë tani, me komisione të përbëra nga shkrues të saj të para ’90-ës ngjan me një shaka të trashë. Edhe kur thirret ndonjë ‘ndërkombëtar’ për të ‘certifikuar’ një paanësi të rrejshme, merret në punë një ish-anëtar i grupeve marksiste-leniniste, apo të Shoqatave të Miqësisë që vizitonin dikur Shqipërinë me dietat e Enver Hoxhës. I tillë është rasti i gjermanit Michael Schmidt-Neke, një protégé i Aleks Budës dhe autor i një libri për ‘diktaturën mbretërore të Zogut’.
Shkulja e një monumenti me dy gishta lart
I programuar në dy ‘pulte komandimi’ të ndryshme, si në stil ashtu dhe background, rrëzimi i monumentit të demokracisë në Kavajë i mbërriti kronikës së lajmeve me habinë e gjestit të panevojshëm. Edi Rama dhe Elvis Roshi, njëri piktor e basketbollist i ngjitur në majë të politikës, e tjetri emigrant e biznesmen i shndërruar në politikan, prodhuan far west-in e një shpagimi që u marketua si masterplan urbanizimi. Pavarësisht pabukurisë së supozuar nga kryeministri, jo monumenti por simbolika dhe vendi ku ngrihej, bënin thirrje për respekt. U zgjodh përbuzja për arsye që protagonistët i dinë më mirë, por edhe të tjerët munden, të paktën t’i marrin me mend. Kryeministri foli për realizëm demokratik duke futur në një thes dy gishtat e gjatë sa minarja të monumentit të Kavajës dhe muranat përkujtimore të të aksidentuarve nëpër zgëqet e pluhurta të rrugëve të Shqipërisë! Asnjë metaforë apo përpjekje për të, megjithatë nuk e shmang dot përshtypjen se e majta ka (ri)hapur një luftë kulturore me të djathtën që mbështetet në stilema dhe klishe të vjetra të marinuara në 45 vite pushtet pa shtet. E majta e ka Hollivudin e saj: te filmat e Kinostudios Shqipëria e re!(Botoi:MAPO)

Meditime në kampin e shfarosjes së Tepelenës

November 8, 2014 by dgreca

Nga Reshat Kripa/
Së fundi mbërritëm në ish-vendin ku dikur ishte ngritur kampi famëkeq i Tepelenës. Një grumbull kazermash pothuajse të shkatërruara krejtësisht. Kërkova, më kotë, të gjeja ndonjë shenjë nga ajo e kaluar e hidhur e viteve 1949-1954, kur në këtë vend dergjeshin, e theksoj dergjeshin gra e burra, por më shumë fëmijë të pafajshëm që ishin të detyruar të pranonin kushtet më mizore të jetës që ekzistonin aty, por nuk gjeta asnjë shenjë. Nuk gjeta, të paktën, një tabelë përkujtimore. Si ka mundësi? Një gjë e tillë i ra në sy edhe drejtorit të zyrës për Shqipërinë të Fondacionit “Konrad Adenauer”, zotit Thomas Schrapel, që kishte organizuar këtë konferencë përkujtimore kushtuar kësaj ngjarje tragjike të së kaluarës.
Vështroja fytyrat e plakura të atyre që kishin mundur të mbijetonin nga ky gjenocid i regjimit komunist, Hyrije Dostit (Kupit), Tomor Dostit, Lek Previzit, Aziz Ndreut, Sokol dhe Simon Mirakajt, Bilbil Camit dhe plot të tjerëve që kishin kaluar nëpër të nëntë rrathët e ferrit komunist. Në sytë e tyre ndieja dhimbje për familjarët apo miqtë që kishin humbur në këtë kamp të tmerrshëm dhe para syve më shfaqeshin si në një ekran këto ngjarje:
Po transferoheshin nga kampi i Beratit për në Tepelenë. Në afërsi të Përmetit, befas njëra nga makinat frenoi papritur. Njerëzit që ishin ngjeshur sipër fluturuan dhe ranë në greminë. Shumë u plagosën, Por Fadil Petrela dhe e shoqja Xhumaja, bija e Abaz Kupit, nuk u ngritën më. Në gjirin e Xhumasë qëndronte e shtrënguar fort fëmija gjashtëmuajshe që nëna e kishte mbështjellë rreth vetes për ta mbrojtur. Fëmija shpëtoi mrekullisht së bashku me tre motrat dhe vëllezërit e saj, më i madhi i të cilëve nuk i kishte mbushur të dhjetë vjetët. Ishin të internuarit që u kujdesën për rritjen e jetimëve.
A mund të ketë mizori më të madhe se kur dënon edhe fëmijtë e vegjël? Një mizori e tillë mund të ndodhë vetëm kur në krye të shtetit janë njerëz mizorë dhe të pamëshirshëm. Por ndryshe mendojnë disa të vetëquajtur historianë që pretendojnë se Shqipëria qenka “çliruar”. Nga cilët dhe për kë shërbeu kjo e ashtuquajtura “liri”? Mos vallë për këta fëmijë që i latë jetimë? Aziz Ndreu më tregon historinë e Shega Frashërit që do të rezistonte për disa ditë e varur për duarsh në tavan, në mënyrë të atillë që vetëm pak majat e gishtërinjve të këmbës t’i preknin tokën? Dhe kjo bëhej me qëllimin e vetëm se torturuesi donte të eksperimentonte se sa do të mund të rezistonte një femër në kondita të tilla. Nëse ajo mbeti gjallë ishte merita e dy të dënuarve të tjerë në të njejtën qeli, Azizit dhe Pal Mirashit që shtriheshin me radhë nën këmbët e saj në mënyrë që ajo të qëndronte mbi shpinën e tyre dhe kur dëgjonin çelësat që hapnin portën largoheshin që roja të mos kuptonte asgjë.
Dhe pseudohistorianët vazhdojnë të predikojnë se e ashtuquajtura Luftë NacionalÇlirimtare e tyre solli lirinë në Shqipëri. Mos vallë kjo është liria për të cilën paskan luftuar ata?
Një nënë mirditore vajtonte mbi kufomën e birit të vdekur gjatë natës. Ajo nuk kishte më qumësht për ta ushqyer. Pranë saj qëndronte edhe binjaku tjetër. Ai qante dhe qante me ngashërim. Donte gjirin e nënës që i mungonte. Pas pak edhe ai pushoi. Nëna e pa, i lëvizi kokën, e shkundi, por ai nuk përgjigjej. Nëna lëshoi një ulërimë ngjethëse. I kishte vdekur edhe binjaku tjetër. Shoqet u munduan ta qetësonin. Por vajtimi i saj shponte edhe qiellin. Herë qante dhe papritur fillonte të qeshte dhe përsëri të qante. E mjera ishte çmendur.
Mos vallë kjo ishte liria e kësaj nëne? Por pseudo-historianët e ardhur nga bota e krimit përgatiten të festojnë me madhështi ditën e lirisë së robëruar.
Transportoheshin shtylla për në minierën e Memaliajt. Trasporti bëhej nëpërmjet lumit të Bënçës. Ishte dimër. Çdo gjë kishte ngrirë akull. Disa trungje kishin ngecur pa rënë në lumë. Reshter Kamberi i drejtohet Kec Grimcit pesëdhjetëvjeçar:
– Hej ti që më rri si hu gardhi, shtyji ato trungje.
Keci mori një degë druri dhe u mundua të shtynte trungjet. Reshteri nuk priti por e shtyu dhe e hodhi në lumë. Keci u drodh nga të ftohtit dhe në pak minuta mbeti i ngrirë me duart përpjetë. Shokët e kapën dhe e nxorrën nga lumi. Ashtu të ngrirë e çuan në kuzhinë ku u munduan që nga nxehtësia e ambientit të atjeshëm ta sillnin në vete. Pak nga pak filloi të shkrijë dhe arriti t’u thotë shokëve: – Mos harroni racionin tim të bukës!
Kjo është liria juaj zotërinj pseudohistorianë ku njeriu vdes nga uria? Klithmat e korbave të zinj po dëgjohen gjithmonë e më tepër, me një mllef të paparë edhe sot, për të ringjallur atë epokë që populli shqiptar e përmbysi njëherë e përgjithmonë në fundin e viteve 90-të. Këto klithma vijnë nga “shakaxhinjtë e përparimit” siç i quante Noli këta pehlivanë.
Helena Beça, një franceze, e shoqja e Andon Beças, dëgjoi emrin e saj që e thërrisnin. Përgjegjësi i thotë se do të shkonin të ngarkonin dru në krah. Ajo e habitur i përgjigjet me një shqipe gjysmake: – Pse mba dru nieri? Dru mba kala.
Kapter Selfua e dëgjoi, e rrëmbeu dhe filloi ta godasë ku të mundte. Shoqet e ngritën dhe e tërhoqën zvarrë deri në vendin e punës. Kështu vazhdoi disa ditë deri sa i mbaruan fuqitë. Ra pa ndjenja në tokë. E shtruan në infermieri ku mjeku që i vizitonte, Lluka Dhimolea, i sajoi një diagnozë falso dhe e nisi për në spitalin e Gjirokastrës. Mjekët e atjeshëm e kuptuan diagnozën, por heshtën. U vinte keq për francezen e ngratë. As që u shkonte ndër mend se mund të trajtohej ashtu njeriu. Helena qëndroi e shtruar deri sa e mori veten mirë dhe pastaj u kthye përsëri në kamp.
Mos vallë kjo është barazia e gruas me burrin, e propaganduar me aq forcë nga propaganda komuniste? A do t’i shkruajnë pseudo-historianët që kanë marrë përsipër “rishkrimin” e historisë së Shqipërisë këto ngjarje makabre? Çfarë historie do te rishkruajnë atëherë? Ka kohë që ata janë bashkuar me korin e korbave të zinj që këlthasin për “70 vjetorin e çlirimit” apo për rishikimin e figurës së diktatorit Enver Hoxha, kriminelit më të madh të të gjitha kohërave. Përkrah tyre janë një grup korbash që u ka mbetur ora më 8 nëntor 1941. Kjo është historia e rishkruar prej tyre.
Në kamp kishte edhe disa të huaj. Midis tyre edhe një italian, një ushtarak i zoti i quajtur Mario Verdi. Një ditë kur dikush e pyeti nëse do t’i shkruante ndonjë ditë këto tmerre, ai u përgjigj:
– E para nuk e di nëse do të mund të kthehem gjallë apo jo. Por edhe po u ktheva nuk do t’i shkruaj sepse nuk do të më besojnë, do të më quajnë gënjeshtar.
Dhe këto fjalë i thoshte një person që i përkiste atij kombi që kishte provuar mbi shpinën e tij diktaturën fashiste. Një mendje e shëndoshë nuk mund të besojë tmerre të tilla. Ato duhet t’i kesh jetuar vetë.
Po kush qenka liria që na dhuruan “çlirimtarët“? Mos vallë ajo që na ndau nga bota perëndimore për të na degdisur në shkretëtirat ruse apo kineze?
Këto pamje më dilnin para syve ndërsa vizitoja gërmadhat e një vendi ku u martirizuan me qindra heronj. Më dilnin para syve sekuencat e nje filimi gjerman të pas Luftës së Dytë Botërore, që shfaqesh në ekranet e kinemave në fëmininë time, në ditët e para të të ashtuquajturit “çlirim”. Ishte historia e një mjeku nazist që eksperimentonte në laboratorët e tij format më të tmerrshme të torturave që më vonë ushtroheshin mbi hebrenjtë, robërit e luftës dhe kundërshtarët e regjimit. Me mbarimin e luftës mjeku arrestohet dhe dënohet. Më ka mbetur e gjallë finalja e këtij filmi: Mjeku, i kapur pas hekurave të burgut, duke thërritur:
Jam i pafajshëm! Jam i pafajshëm!
Ndërsa nga prapa shfaqeshin krimet e kryera prej tij, dhomat e tmerrshme të gazit dhe
torturat e tjera. Filmi kishte një titull kuptimplotë: “Vrasësit janë midis nesh”.
Unë meditoja:
Po sot në vendin tonë çfarë po ndodh? Pseudodemokratët dhe pseudohistorianët, në një kor me korbat e zinj, po thërrasin si mjeku gjerman:
Jemi të pafajshëm! Jemi të pafajshëm!
Atëherë, kush qenka fajtor për tërë atë katrahurë që kaloi vendi ynë? Mos vallë ne
që e paguam me jetët tona?
Do të vijë dita që e vërteta do të triumfojë mbi gënjeshtrën dhe hipokrizinë. Do të vijë dita kur emrat e këtyre pseudodemokratëve dhe pseudohistorianëve do të hidhen në koshin e plehrave, ndërsa emrat e martirëve të nacionalizmit shqiptar do të ngrihen në piedestalet më të larta. Do të vijë dita kur nxënësit tanë nuk do të dëgjojnë më pallavrat tyre por do të mësojnë historinë e vërtetë të popullit tonë martir. Atëherë ata i prêt vetëm një gjë, në mos ndëshkimi i drejtësisë shqiptare, ndëshkimi i drejtësisë qiellore.
Kjo ditë do të vijë!