Archives for December 2015

Nënë Tereza pritet të shenjtërohet në shtator

December 18, 2015 by dgreca

Humanistja shqiptare Nënë Tereza, fituese e çmimit Nobel, pritet të shpallet e shenjtë në shtator të vitit 2016.
Gazeta zyrtare e konferencës së peshkopëve italian, Avvenire, shkruan se Papa Francesku miratoi të enjten një dekret për njohjen e një mrekullie që i atribuohet ndërmjetësimit të saj me Perëndinë.
Nënë Tereza e cila vdiq në shtator të vitit 1997, u shpall e lume në vitin 2003 nga Papa Gjon Pali i Dytë. Lumnimi është hapi i fundit para shenjtërimit.
Zyrtarët e Vatikanit nuk kanë komentuar njoftimet e gazetës e cila tha se papa mund të organizojë ceremoninë e shenjtërimit në shtator të vitit 2016.
Anjezë Gonxhe Bojaxhiu, që u bë më pastaj në gjithë botën e njohur si Nënë Tereza, u lind në Shkup më 26 gusht të vitit 1910 në një familje me prejardhje nga Prizreni.
Më 1979 ajo mori çmimin Nobël për Paqe. Nënë Tereza vdiq më 5 shtator 1997 në Kalkuta të Indisë, ku kishte kaluar pjesën më të madhe të jetës duke ndihmuar të varfrit.

Madre Teresa di Calcutta sarà santa, c’è l’ok del Papa

December 18, 2015 by dgreca

LA STAMPA- La data prevista per la canonizzazione, che verrà resa pubblica nel prossimo Concistoro, è il 4 settembre/
Papa Francesco ha approvato nel giorno del suo compleanno il miracolo attribuito a Madre Teresa di Calcutta e ha disposto di promulgarne il decreto. Ne dà notizia il sito del quotidiano cattolico Avvenire. «Si chiude così – scrive la vaticanista Stefania Falasca – l’iter del processo super miro per «l’apostola degli ultimi», che sarà canonizzata con ogni probabilità il 4 settembre, nell’Anno Santo della Misericordia. La data verrà resa pubblica nel prossimo Concistoro». Tre giorni fa, il 15 dicembre, il caso di guarigione straordinaria era stato sottoposto alla valutazione ultima del congresso dei vescovi e cardinali riuniti in Congregazione, che hanno espresso il loro giudizio pienamente positivo.

La guarigione straordinaria è avvenuta il 9 dicembre del 2008 e riguarda un uomo, oggi quarantaduenne, ridotto in fin di vita da «ascessi multipli cerebrali con idrocefalo ostruttivo» e già «sottoposto a trapianto renale e in terapia con immunosoppressori». All’esame collegiale della Consulta medica, il 10 settembre scorso, la scomparsa della malattia è stata dichiarata all’unanimità scientificamente inspiegabile con sette voti positivi su sette. Unanime anche il successivo voto dei consultori teologi che, secondo la prassi, sono chiamati a esprimere e a redigere il proprio voto sulla perfetta connessione di causa ed effetto tra l’invocazione univoca alla beata Madre Teresa e l’improvvisa guarigione.

Ingegnere di professione, l’uomo aveva 35 anni e si era da poco sposato quando gli vennero diagnosticati otto ascessi al cervello. Il 9 dicembre, già in coma, il paziente entrò in sala operatoria ma a causa di problemi tecnici l’intervento venne rinviato di una mezz’ora. Quando poi arrivò il chirurgo trovò il paziente seduto, sveglio, asintomatico, che, ritornato perfettamente cosciente, gli chiese: «Cosa ci sto a fare qui?». «Non ho mai visto un caso come questo», riferisce il medico nella sua deposizione. «La sposa del giovane professionista, considerata la gravità della situazione, aveva chiesto ai suoi conoscenti – riferisce il sito on line di Avvenire – di pregare la beata Teresa di Calcutta della quale era devota e proprio in quella mezz’ora di attesa dell’intervento la donna si trovava con un sacerdote e altri familiari nella cappella dell’ospedale a pregare Madre Teresa per la salvezza del marito.(LA STAMPA)

Ndërroi jetë në Nju Xhersi ish-ushtari i UÇK-së, Fatmir Abdullai – Begu

December 17, 2015 by dgreca

Ushtari i UÇK-së, u përcoll me të gjitha nderimet – arkivoli i tij ishte mbuluar me flamurin kuqezi dhe flamurin e UÇK-së/
Nga Beqir SINA/
NEW JERSEY : Fatmir Abdullai – Begu ishte ushtar i UÇK-së nga Batalioni Atlantiku, me luftëtar nga Amerika, në luftën e Kosovë në vitin 1999. Ai është nga Dibra e Madhe, por ka emigruar në Shtetet e Bashkuara, ku jetonte së bashku me familjen e tij .
Ai ndrrojë jetë dje në Nju Jork, nga një vdekje e parakohshme. Lajmin e kobshëm, e bënë të ditur përmes rrejeteve sociale, menjëher dje miq dhe ish bashkëluftëtarë të tij në zonën e Tri-Shtetshit.
Bashkëluftëtarët e tij thanë se: “Me indinjim të madh pranuam lajmin mortar për vdekjen e luftëtarit trim e sypatrembur të UÇK-së, atdhetarin dibran e mbarëkombëtar, Fatmir Abdullai – Begu. Dhimbjen e ndajmë sëbashku me familjen e nderuar, Begu dhe shpirti i tij le të prehet në paqe, atje ku rrjedhin lumenj të mrekullueshem, në Xhehnet – Parajsë , dhe lavdi veprës së ndritur të tij. Lavdi!”, shkruan në këtë ditë pikëllimi të thell – miqt e tij në facebook.
Në varrimin e të ndjerit morën pjesë më shumë se 300 veta – anëtarë të familjes Abdullai, miq, shokë dhe dashamirë, nga Nju Jorku, Nju Xhersi dhe Kenektikët.
Varrimi u bë sot në mesdrek, në varrezat në Millstone Township në New Jersey – dhe Abdullai, u përcoll për në amshim, me të gjitha nderimet –
Ndërkohë, arkivoli ishte i mbuluar me flamurin kuq e zi dhe atë të UÇK-së, tha një nga bashkëluftëtarët e tij – Arber Muriqi , ish ushtar i Batalionit te Atlantikut, i cili ishte në këtë ceremoni së bashku me 38 bashkëluftëtar të Batalionit Atlantiku, për t’i dhënë lamtumirën e fundit shokut të tyre – i cili vdiq nga një vdekje e parakoheshme.
Fjalën lamtumirës mes emicioneve dhe të një betimi para arkivolit me trupin e tij e mbajti Komandanti i Batalionit Atlantiku dhe tash Kryetar i Shoqatës me ish luftëtar të Atlantikut -, z. Gani Shehu
Një nga momentet më emocionuese të kësaj ceremonie, ishte kur gruaja e tij ,mori në duar flamurin e luftës – flamurin e UÇK-ës, duke e puthur atë dhe shtrënguar afër zemrës.
Në statusin e saj në rrjetin social facebook, Shoqata Atlantiku në New York, shkruan sot se :” Sot, re të zeza e mbuluan Dibrën, New Yorkun dhe gjithë Dardaninë. Këto re sollën lajmin e hidhur për ndarjen nga jeta të bashkëluftetarit tonë Fatmir Abdullahut – Begu, të Batalionit Atlantiku. Lajm ky, i cili na tronditi thellë dhe na la pa frymë të gjithëve. Ky trim i paepur në kohën kur Kosova po digjej flakë nga barbarët serb, la gruan, fëmijët dhe aktivitetin privat në New York, duke ju bashkuar kështu luftës për liri. Ishte luftëtar i rrallë, besnik dhe i dashur për të gjithë, ndaj kujtimi për të është i pavdekshëm.”
Ngushellime familjes në Dibër dhe në New York, shkruajnë bashkëluftëtarët e tij në rrjetin social duke shtuar Ngushëllime të gjithe atyre që e njohën. Vepra yte vëlla i yni është shembulli më i mirë për çdo shqiptar se sa e shtrenjtë është liria.
Lavdi e perjetshme të qoftë i dashur Fatmir!

NË TRABOININ E HOTIT KRESHNIK

December 17, 2015 by dgreca

Nga KOLEC TRABOINI*/
Rruga nga Shkodra deri në Han të Hotit, që nga hera e fundit kur kam kaluar në nëntor 2012 ka ndryshuar shumë. Ishte më e rregullt, e sistemuar dhe të jepte vërtet një përshtypje të mirë, sepse ka qenë një nga segmentet më problematikë. Padyshim që edhe peizazhi ishte i bukur, anipse dimër. Vjeshta ende nuk lëshohej megjithë të ftohtin që kanë këto ditë. Ishte një ditë me diell, një kthjellim që t’i sillte malet krejt pranë, sikur t’i prekje me dorë. Gjithherë që kaloj për në Malësinë e Tuzit, vështrimi im thellohet, më vjen më pranë se kurrë historia, më vijnë në vesh në mënyrë imagjinative tërë ato klithma malësorësh, “bini n’ta bre burra…” përmbi koshadhet e Turqisë. Tërë kjo pamje malore në anë të lindjes, sepse në perëndim është liqeni i Shkodrës, të shfaqet si një dekor i Termopileve shqiptare në vitin 1911 –siç shkruante “New York Times” në Amerikë, që edhe pse shumë breza kanë kaluar të duket se lavdinë e vet e kanë shkruar në shkëmb. Në Kastrat im atë ka qënë mësues dhe është e kuptueshme se çfarë emocioni më përcjell ky vend e këta njerëz. Më tej kalojmë te Sukat e Moksetit, njohur aq mirë prej meje, se këtu janë zhvilluar betejat për mbrojtjen e tokave shqiptare prej invazionit të huaj në vitin 1920, ku im atë ka qënë luftëtar dhe në betejë është vrarë trimi i Hotit, Luc Nishi, i biri i kryekomandantit të forcave kryengritëse të malësisë në vitin 1911, Nik Gjelosh Luli. Të dy këta at e bir, dëshmorë të kombit shqiptar ishin nga fisi e Ded Gjo Lulit. Të dyja këto familje u shuan sepse edhe trashëgimtarët që lanë; Kol Ded Gjo Lulin e helmuan esadistët në Vlorë, ndërsa Pal Luc Nishi vdiq në moshë të re në Torino. Ka një kujtesë popullore që nuk i lënka të harrohen njerëzit që i kanë kushtuar gjithçka vendit të vet, atdheut të vet, dhe unë këtë do ta kuptoja më mirë kur të dilja në Traboin të Hotit.

Rrugës për në Bardhaj të Hotit…

Në anën tjetër të kufirit, përtej Hanit të Hotit mua dhe mikun tim poet, Qazim Muska, na priti Gjon Dushaj, kryetari i shoqatës “Ded Gjo Luli” në Tuz, i biri i profesor Mark Dushaj, i njohur e i respektuar aq shumë në Malësi, por edhe në Kosovë. Gjoni që në krye na pyeti pse nuk erdhi shkrimtari Pandeli Koçi, siç ishim në fjalë. I thamë se qe i pamundur për arsye shëndetësore. Atij i erdhi keq sepse me Pandeliun njiheshin prej kohësh nëpërmjet një veprimtarie të përbashkët dhe e respektonte. Aq me tepër se Pandeli Koçi ishte ftuar prej malësorëve dhe kishte marrë pjesë edhe në simpoziumin “Hoti ndër shekuj” në Michigan në vitin 2013, ku kishte mbajtur një kumtesë për krijuesit hotjanë dhe qe pritur shumë mirë. Do ta fillojmë për së mbari. – na tha Gjoni. Do të shkojnë e të bëjmë një vizitë tek shtëpia e Ded Gjo Lulit, pastaj vazhdojmë me programin tonë. Qazimi Muska shprehu kënaqësinë e tij. Të vizitosh shtëpinë e kreshnikut të Malësisë është një gjë mbreslënëse, aq më tepër që tashmë shtatorja e Ded Gjo Lulit është vendosur në qendër të Tiranës, kësisoj lidhjet ndërshqiptare po bëhen përherë e më të forta. Sapo kaluam Bozhajn, Gjoni e futi makinën në një rrugë malore, e ngushtë por e asfaltuar. E kemi bërë rrugën deri tek shtëpia e Heroit, – na tha, – se kështu bëhet më e lehtë për t’u vizituar nga kushdo që vjen në Tuz apo Malësi. Gjithkund shkëmbinj e gjethnaja, përmes ngjyrave të kafejta e diku-diku të kuqërremta shfaqej grija e gurëve të mëdhenj në shpat të malit. Te vendi i quajtur Druma e Hotit, por edhe Druma e Borës, na ndaloi një makinë e policisë kufitare malazeze. Flisnin shqip dhe si kontrolluan dokumentat e makinës na përshëndetën. E kanë si rregull, na tha Gjoni, se këndej ndodh të kalojnë edhe njerëz që merren me kontrabandë mallrash në mes dy shteteve. Gjatë rrugës për në Bardhaj të Hotit, takuam dy makina. Drejtuesi i njërës makinë ishte Ded Dedvukaj, i cili si u përshëndet me Gjonin e ne, na tha të mos harronim të ktheheshim tek shtëpia e tij. Tash flas me djalin në telefon e ju pret. Na tha gjithashtu se po shkonin në një mort e ishin me ngut. E ngushëlluam e vazhduam rrugën. Diku u ndaluam. Gjoni na tregoi se pak ma lart ishte Qarri i Ded Gjo Lulit, i njohur në historinë e këtij vendi se këtu mblidheshin burrat e për nën hije kuvendonin punët e Traboinit, se Deda ka qenë vojvoda i Traboinit e për gjithçka ngjiste në Traboin ishte përgjegjësia e tij. Prej tij dilte fjala apo urdhëri, urtia apo pajtimi i traboinasve për problemet mes vedi, por edhe me të tjerët.

Kulla e Ded Gjo Lulit ku buçet historia…

Ja dhe shtëpia e heroit të malësisë e mbarë shqiptarisë. Në krye ishte portarja, derë oborri në malësi prej degë drurësh të kryqëzuara që më tepër janë simbolike se funksionale. Oborri ishte plot me drurë të rinj dhe sheshi i mbuluar me gjethe vjeshte. Ecëm nëpër kalldrëmin që të çonte deri tek kulla e Ded Gjo Lulit. Nuk i rrimë tundimit pa bërë fotografi përpara kullës prej gur mali. Pastaj u ngjitëm në shkallët e gurta ku kishte një derë të madhe me pamje nga jugu, pra Shqipëria. Është një mrekulli që e kanë rikonstruktuar këtë kullë, që është një tempull atdhetarie, një kullë së cilës tre burra i janë vrarë në luftë dhe konsiderohet e shuar. Kur nisi lufta në fund të marsit 1911, u vranë Kol Marash Vata, Gjon Ujk Çeku, Lek Marash Peci, Frano Zek Pllumi, vëllezërit Gjon Lulash Zeka e Zef Lulash Zeka, Zef Lan Ula, Ujk Gjelosh Leka, Zef Vuksan Leka, Nik Gjelosh Luli, Nik Hak Shabi, Zef Peri, Gjeto Vuja e të tjerë. Ishin djemtë e burrat më të mirë të Hotit. Më trimat që e bënë dekën si me le. Pastaj kohë më vonë, më 20 shtator 1911, Ded Gjo Lulit i thanë se në luftë me asqerët e Turqisë qenë vra në një ditë shtatë burra të Hotit; Gjok Kol Preli, Ded Gjoni, Gjon Tom Hasi, Gjon Marash Loshi, Luc Gjergji, Preloc Mark Gjeka…. por të shtatin nuk po guxonin t’ia thonin. Pikëllim i madh ra në sytë e në shpirtin e plakut të urtë të Hotit. Po më së fundi i thanë se është vra edhe Gjergj Ded Gjo Luli, pra i biri. Atëherë Ded Gjo Luli e mori veten e tha: Po dhe ai djalë nane isht! Me çka donte të thoshte se nuk ka pse ta ndante në dhimbje prej të tjerëve. Për atë të gjithë djemtë e Hotit e të Malësisë ishin si bijtë e tij. Ky ishte Ded Gjo Luli. Shtëpia muze e heroit ishte një kullë malësore, poshtë hauri dhe me një ode të madhe sipër. Në faqet e mureve ishin vendosur më së shumti fotografi, por edhe objekte të ndryshme për të krijuar mjedisin e një shtëpie karakteristike të fillimit të shekullit XX. Fotografitë janë të njohura. Fort e çmuar ishte piktura e artistit të madh që e ndan jetën e tij mes Gjermanisë e Malësisë, Gjelosh Gjoka. Ai i ishte përmbajtur pamjes reale të heroit, por jo aq sa të krijohej përshtypja e një portreti klasik realist, por një krijim i mirëfilltë e me stilin e tij të veçantë. Aty binte në sy dhe një kornizë në të cilën qe vendosur xhamadani i Kol Ded Gjo Lulit. Një fotografi e madhe me krerët e Malësisë, bërë nga Marubi më 1908, hijeshonte në faqen e murit dhe aty pashë në mes të burrave edhe tim atë që asokohe ishte 20-vjeçar. Pranë tij dy kushërinjtë e parë, djem xhaxhallarësh, vëllezërit Martin Ujk Çeku dhe Gjon Ujk Çeku, ky i fundit dëshmor i rënë në Tuz në 28 mars 1911. Më thanë se Agim Çeku, ish kryeministër i Kosovës, kur kish ardhur një përvjetor të kryengritjes, kishte thënë se ishte kushëri i afërt me dëshmorin Gjon Ujk Çeku. U çudita sepse Gjon Ujk Çeku, të cilin siç thashë babai im e kishte djalë xhaxhai, nuk kishte asnjë të afërt që të kishte lënë Hotin e të kishte shkuar në Kosovë. Të afërm të tij janë në Shqipëri, Itali dhe Amerikë, por në Kosovë asnjë. Ngandonjëherë entuziasmi të bën të thuash gjëra që i beson vetë, por nuk bindin askënd. Pas vizitës, bëmë fotografi në atë mjedis që të krijonte emocione të mëdha. Shënuam edhe përshtypjet në librin e vizitorëve.

Në shtëpinë e Kol Marash Dedvukajt në Bardhaj të Hotit…

Kujdesin për shtëpinë Muze e kishte i riu Gjergj Dedvukaj, i afërt në fis me familjen e Ded Gjo Lulit, i cili na ftoi në shtëpinë e tij që e kishte fare pranë. Ne pamë rreth e rrotull e na u duk se këtu nuk kishte shtëpi të tjera, ngaqë kudo na rrokte vështrimi shkëmbenj e shkurre. Dolëm në një rrugë, pastaj në një shesh të vogël dhe na u shfaq shtëpia e Kol Marash Dedvukaj. Ishte një shtëpi mjaft e mirë, e mirëmbajtur, si një vilë qyteti, si në pamje të jashtme edhe të brendshme. Gjergji na priu në dhomën e madhe me kolltukë. Mjedisi ishte ngrohtë dhe i këndshëm. Pastaj u shfaq një burrë shtatlartë, 80-vjeçar e fisnik në pamje. Kishte një kuvendim të bukur, i pëlqente të fliste për historinë. Më dha të njohur menjëherë duke më thënë se kishte qënë në promovimin e librit të tim eti “Flamuri në Deçiq” në nëntor 2012. Kol Marash Dedvukaj dinte plot histori dhe i tregonte bukur. Këtu jemi në Bardhaj të Hotit, na tha dhe kjo është pjesë e Traboinit. Aty pranë qëndronin Gjergji me vëllanë e vet Kolën, një 12-13 vjeçar ky, që kishte marrë emrin e gjyshit të vet. Vajza e shtëpisë, Filja, rreth 15-16 vjeçare, përpiqej që të nderonte miqtë duke na servirur verë shtëpie e pastërma, po dhe gjëra të tjera. I zoti i shtëpisë na u lut të rrinim për drekë, por ne kishim lënë takim në Nabom, te kroni i Traboinit, a me saktë tek shkolla ku do të takoheshim me nxënësit e mësuesin. Sa herë t’ju bjerë rruga për Tuz, kthehuni. – na tha Kol Marash Dedvukaj. – Hoti i ka dyert e hapur për miqtë. Anipse Bardhajt e Hotit janë pranë me Nabomin e Traboinit, duhej të kalonim në një rrugë tjetër për të shkuar atje, sepse rruga përmes Hotit kishte dy degëzime. Gjon Dushaj nëpërmjet celularit të tij njoftoi ata të shkollës se po mbërrinim.

Te kroi dhe shkolla e Traboinit….

Kur mbrritëm pamë të kishin dalë te sheshi para Kroit të Traboinit, Vasel Dushaj, kryetar i Bashkësisë lokale të Hotit, Tone Dushaj-Ivezaj, profesoreshë gjuhe, Pjetër Ivezaj zëvëndës i Avokatit të Popullit, Anton Gojçaj shkrimtar e poet i njohur, Marash Zef Gojçi, Palok Nicaj i biri i Zef Metit dhe Gjon Camaj, drejtori që na priu drejt shkollës që ishte aty pranë. Në një prej klasave u takuam me mësuesin Shtjefën Gjonaj, një i ri 27-vjeçar me nxënësit e klasave të ulta. U shpreha kënaqësinë e ardhjes në këtë shkollë ku dikur im atë, Palok Traboini, u kish dhënë mësim në gjuhën shqipe hotjanëve të vegjël, e unë sot po u sillja një libër timin me titull “Djali nga Hoti” i mbështetur pikërisht në kujtimet e tij shkollore. Zhvilluam një bisedë të lirë ku njeri nga bashkëbiseduesit tha se i vinte shumë mirë që edhe pse ke lindur në Shqipëri e jeton jashtë, vjen herë pas here e nuk e harron vendlindjen e babait dhe të gjyshërve të tu. Kur po na ndodh që edhe disa që janë lind e rrit këtu në Hot, kur shkojnë të jetojnë jashtë po harrojnë të kthehen. U tha gjithashtu që gjatë verës vijnë shumë mërgimtarë e jeta në Hot bëhet atëherë më e bukur dhe ka më shumë gjallëri. U dhuruam libra me kushtim së pari vogëlusheve Maja Gjelaj, Dajana Dushaj, Marta Gjelaj e të tjerëve. Libra u dhamë edhe të rriturve, sepse sekush e ka një vogëlush në shtëpi. Ishte një takim i bukur, i thjeshtë, i ngrohtë e miqësor e thuaj i përmallueshëm. Personazhi rrëfimtar i librit që sollëm në Hot ishte pikërisht nga ky vend. Ishte rritur në Nabom, nga fisi Gojçajve, i familjes Çekaj, kishte pirë ujë te Kroi i Traboinit, kishte luajtur në këtë shesh e në ograjat përreth, kish shkuar pas gjësë së gjallë. Rrëfimet nga fëminia i djalit të Hotit para një shekulli me dashuri për vendlindjen, vinin aq të ngrohta për brezat e rinj.

Një ndalim e kuvendim tek Lulja e Blinit…

Pas takimi në shkollë, dolëm te sheshi para Kroit të Traboinit. Këtu kanë pirë ujë burrat e historisë. Këtu ndalonin e bënin edhe kuvende të shkurtra. Kroi i Traboinit është edhe në këngën që e interpretojnë bukur Gjekë Dushaj e Gjyste Vulaj “Te kroni i Traboinit”. Anipse Traboini njihet për histori trimërore, kënga është lirike e flet për dashurinë. Malësorët e kanë pasur të vetin epizmin, por edhe lirizmin në atë pak kohë midis luftrash.. A të kujtohet Lulja e Blinit/Ty te kroni i Traboinit/Mbi një gur ti po pushoje/me bisht të synit më shikoje… M’u kujtua kjo këngë e bukur e u thashë se pa pushue pak te Lulja e Blinit nuk mund të shkojmë kurrkund. Thashë ashtu se në pritjen që dha presidenti shqiptar në dekorimin e Ded Gjo Lulit në Pallatin e Brigadave në Tiranë më 27 nëntor 2015, takova edhe një bijë nga Hoti, me emrin Lule Nicaj, e cila më pat porositur që kur të vish në Hot të ndalesh tek Lulja e Blinit përballë Kroit të Traboinit. Ata që e kuptuan se përse e kisha fjalën morën drejtimin drejt lokalit përballë. Në një tabelë të kuqe qe shkruar “Lulja e Blinit”, dhe vërtet anash lokalit ishin drurë lule blini e lokali dukej i strukur mes tyre. Ngjitëm shkallët e gurta dhe aty na priti Lule Nicaj. Mir’se erdhe! – më tha. E mbajte fjalën. U ulëm në një tryezë të përbashkët. Lulja na serviri kafe, çaj, e kush deshi edhe raki. Aty, krahas të tjerave ra fjala edhe për tim atë. Atëherë unë nuk u ndala në histori që mund t’i lexonin në librat e atit tim, por u tregova diçka tjetër. Marash Zef Gojçajn, u thashë, nuk e kisha parë kurrë. Erdhi nga Traboini i Hotit në Tiranë në përurimin e shtatores së Dedë Gjo Lulit dhe më dha të njohur. U takuam e u gëzuam bashkë edhe me atë edhe me Palok Nicaj, të birin e Zef Metit. Jo më kot e citova emrin Zef Meti, sepse ai ka qenë një nga bashkëluftëtarët e tim ati në kryengritjen e vitit 1911 dhe në disa kujtime veteranësh të pavarësisë thuhet se Zef Meti ka pas një zë që ngrinte malet peshë kur këndonte në gëzim të flamurit të Deçiqit në 1911, por edhe grykëholla i këndonte bukur. Në atë gëzim të shtatores së kryetrimit të Malësisë Dedë Gjo Luli, Marash Zef Gojçaj ma la në dorë një CD. Kur të mbarojmë ceremoninë e shtatores, më tha do të shkojmë ta dëgjojmë tek makina që e kishte parkuar tek Tirana Internacional. Katër burra të Hotit u futëm në makinë e dëgjuam një këngë me lahutë. Palok Nicës, djalit të Zef Metit, iu mbushën sytë me lot. Gjithë këto histori m’i ka treguar baba jem. – më tha. Po fliste për ngjarjet që përmendeshin në tekstin e këngës të shkruar nga Marash Gojçaj e kënduar me lahutë nga Pretash Nilaj. Edhe unë isha i emocionuar aq shumë sa nuk po dija si ta falenderoja Marash Gojçin e Pretash Nilajn. Ishte një këngë kushtuar babait tim, Palok Traboini. Më mbeti mendja tek ky akt i bashkëhotjanit tim, këtij njeriu me shpirt të madh. Ja pra që edhe nëse ne i harrojmë prindërit tanë prej shukullimave të ditës, kur ata kanë bërë diçka të mirë e me vlerë për këtë komb i kujtojnë të tjerët bëmat e tyre. Sepse mirësia që ka pasur ndokush, cilësitë që ka mishëruar, i kthehen, edhe i vdekur në dhé në qoftë, madje edhe sikur gjysmë shekulli të mos jenë më ndër të gjallët. Po i vdekuri qenka më i gjallë se i gjalli ndonjëherë. Populli nuk i harron kurrë bijtë e vet që janë përkushtuar për këtë komb, për tokën e lirinë e shqiptarëve. Kjo ishte biseda që bëra në lokalin “Lulja e Blinit” të Lule Nicaj në Traboin të Hotit.

Duke zbrit prej Traboinit për në Tuz …

Pasi bëmë disa fotografi te sheshi para kroit të Traboini u ndamë me të gjithë duke i shprehur mirënjohje për këtë takim të bukur. Gjon Dushaj në zbritje na ndaloi së pari në Nabom. Këtu dikur ka qënë shtëpia e gjyshit tim Luc Çeku dhe e tërë familjes Çekaj, a thënë ndryshe të gjitha atyre që vinin nga Çek Nik Lulash Gojçaj, i cili ka patur tre djem, Lucën gjyshin tim, Ujkën dhe Prelën. Keq më vjen se në librin “Hoti gjenealogjia e pjesshme e tij” e autorit Llesh Preç Smajlaj, një botim voluminoz ky i vitit 2006, nuk gjendet as emri i gjyshit tim dhe as vëllait tjetër të tij Ujk Çeku prej të cilëve kanë rrjedhur mjaft breza. Por le ta plotësojmë këtë mungesë. Gjyshi im ka patur dy djem Palin(Palokën) babën tim dhe Pjetrin. Ky i fundit ka vdekur i ri dhe i pamartuar. Vazhdues jam unë dhe kam dhe një djalë Donaldin, inxhinier, që jeton në Boston. Vëllai tjetër i gjyshit i munguar në libër, Ujk Çeku ka patur tre djem, Gjonin trim i çartun, dëshmori i kryengritjes së vitit 1911 e dy djem të tjerë, Martinin që nuk ka lënë djalë dhe Zef Ujk Çekun, me djemtë Pjetrin, Gjonin, Franin dhe Ndocin, familje e madhe kjo që në vazhdimësi ka marrë mbiemrin Ujka e sot gjendet në Shqipëri, Itali dhe Amerikë. Shumica e trashëgimtarëve që burojnë nga Çek Nik Lulash Gojçit janë shpërngulur nga Hoti e janë vendosur në fillim në Hot të Ri në Shkodër dhe pas vitit 1990 në mërgim. Një fotografi në vendin ku dikur ka qenë shtëpia e të parëve të mi padyshim është një kujtim i bukur, por edhe diçka më shumë se një kujtim. Pastaj duke zbritur më poshtë u ndaluam para shtëpisë së mësuesit nga Hoti, Gjok Gojçaj që tani jeton në New York, një shtëpi e re dhe e bukur. Ndërkohë dielli kish nisur të binte tej mbi liqenin e Shkodrës që nga lartësitë e Hotit ku ishim, shfaqej në një mjegullim të përskuqur. Më poshtë shihej fusha dhe qyteti i Tuzit. Mali i Deçiqit dhe Maja e Bratilës e gjithë i përhimtë e pa asnjë bimësi kish nisur të zhytej në mugëtirat e mbrëmjes.

Festival poetik në Traboin të Hotit – një dëshirë e bukur…

Do të shkojmë te “Verdi”, na tha Gjon Dushaj që na shoqëronte gjatë gjithë vizitës sonë.Verdi ishte një restorant në Tuz. U bashkuam dhe me shkrimtarin Anton Gojçaj e shkuam në restorantin ku të servirnin një ushqim jashtëzakonisht të mirë. Biseduam ndërkohë se si mund të bënim një veprimtari artistike vjetore në Traboin të Hotit. Folëm e ramë në një mendje që një ditë poetike dhe artistike bashkë mund të bëhej të Kroni i Traboinit, por kjo në kohë vere, sepse vinim për pushime në vendlindje shumë shqiptarë të Malësisë që punojnë e jetojnë në Amerikë. Madje i lëshuam frerin fantazisë duke i emërtuar çmimet si “Kroi i Traboinit” apo “Lulja e blinit” një zgjidhje mes epikës e lirikës që aq bukur bashkjetojnë në këtë vend. Kishim dëshirën e mirë që të mund të bënim një gjë që nuk është organizuar në ndonjë veprimtari më parë. Po kjo punë u la të bisedohej në vazhdimësi që të krijohet një traditë e bukur dhe e përvitshme në Hot. Gjon Dushaj ndërkohë mori në telefon intelektualin e njohur, gazetarin e mësuesin Pjetër Dreshaj dhe e lamë të takoheshim pas pak në bar-restorant “Troja” për një kafe. Intelektuali Pjetër Dreshaj, është i mirënjohur në Tuz e në Malësi. Biseduam për krijimtarinë letrare bashkëkohore të shqiptarëve në Malit të Zi dhe më gjerë. Pjetër Dreshaj sapo kishte përkthyer një libër me poezi të shkruara nga vëllezërit Martin e Mirash Ivanaj gjatë qëndrimit në Pozharevac dhe Beograd në 1908 ku kryen shkollën e mesme, të botuara së pari këto poezi sllavisht në revistat e kohës. Pas përkthimit në shqip nga Pjetër Dreshaj janë botuar në Tiranë me titull “Kulla e shpresës sime”. Ai gjithashtu ka përkthyer në sllavisht edhe librin me poezi të Gjekë Marinajt. Pjetri na lexoi disa fragmente të librit tim “Orakujt kanë zbritur në ferr” të cilin ka nisur ta përkthejë në gjuhën malazeze, gjithnjë me dëshirën e mirë për ta botuar në Mal të Zi. Kur dolëm nga lokali “Troja” kishte rënë mbrëmja në Tuz. U ndamë me Pjetër Dreshajn dhe Gjon Dushajt duke i falënderuar për këtë takim të bukur, ndërsa shkrimtari Anton Gojçaj na përcolli deri në kufi. Ndaluam në Shkodër tek Hotel “Rozafa”, sepse e kishim lënë me Filip Guraziun të na i linte aty listat me firmat që ishin mbledhur në këtë qytet për nderimin e Aristidh Kolës me titullin “Nderi i Kombit”. Gjatë kthimit për në Tiranë na bëri përshtypje se pjesa më e madhe e rrugës ishte përfunduar dhe ndriçimi me dy palë refleksione, të bardha e të kuqe, të krijonte më të vërtetë kënaqësi në udhëtim. Kësaj here rruga nga Hani i Hotit deri në Tiranë, dhe pse e papërfunduar plotësisht, na u duk me të vërtetë e bukur.

12 dhjetor 2015
* Ne Foto:Tek Kroi i Traboinit

Me Misionin e Paqes në Hagë

December 17, 2015 by dgreca

Nga Mimoza Dajçi/
Hagë, Dhjetor 2015/
Angazhimet e përpjekjet e vazhdueshme të organizatës së gruas shqiptare – amerikane The Women’s Organization “Hope & Peace” për të ecur përpara krijuan mundësi për pjesëmarje në shumë takime e konferenca të rëndësishme kundër dhunës, për të drejtat e gruas e çështjeve humane në tërësi. Në kuadër të bashkëpunimit me institucionet e paqes e të drejtave të njeriut, përfaqësuese të kësaj organizate vizituan Tribunalin Internacional të Hagës për Krimet në ish Jugosllavi.
Asistuam si dëgjuese në gjyqin që po zhvillohej ndaj kriminelit Ratko Mladiç, arrestuar më 26 maj 2011 në fshatin Lazarevo të Vojvodinës, ku qëndroi 16 vite “në arrrati”. Sipas medias dihej që mbrohej nga autoritetet serbe, më pas më 31 maj 2011 ekstradohet drejt Hagës. Akuzohet për krime lufte në Bosnje dhe Hercegovinë. Aktualisht mbi të rëndojnë 11 akuza për genocid dhe krime ndaj njerëzimit. Qëndruam 20 min. aty, seanca u mbyll pasi dëshmimtari rradhës kishte njoftuar vonesën. Përpara dëshmimtarit të vonuar po merej në pyetje presidenti i republikës së Srpksas Milarod Dodiç, i cili në çdo fjalë të tij, mohonte çdo ngjarje që rëndonte të pandehurin duke thënë: “Nuk më kujtohet kjo, nuk më kujtohet ajo, nuk më kujtohet kjo datë, nuk më kujtohet ajo ditë”. Si dhe ju drejtua trupit gjykues duke i thënë se, jeni duke më keqtrajtuar, pasi po më drejtoni përsëri të njëjtat pyetje.
Habi nga të gjithë. Presidenti i një vendi me një memorie “kaq të ulët”!!!
Për sa pamë e dëgjuam, e për sa kemi dijeni për krimet e tij, shpresojmë që kjo gjykate ti japë dënimin që meriton!
Nga rojet mësuam se në anën e majtë të sallës ndodheshin djemtë e Ratko Mladiç. Ulur matanë xhamit të madh e hermetik që ndante sallën e gjyqit me dëgjuesit përballë, Mladiç buzëqeshte e shkëmbente shenja me sy me ata, i pyeti me kokë se kush ishim ne, të sapo ardhurit, i pyeste për grupin tonë vizitues. Edhe ata – familjarët herë pas here hidhnin vështrimin kureshtar ndaj nesh. Donin të dinin kush ishim dhe pse kishim shkuar aty.
Pas përgjigjeve “nën harresë” që presidenti i republikës së Srepskas i jepte trupit gjykues, Mladiç e suita e tij qeshnin e fërkonin duart. Këto veprime të tij, e tyre na lanë një shije të hidhur. Nuk e di, por të shpresojmë që ai të marë dënimin e duhur. Përgjigjen se kush ishim ne, e çfarë kërkonim aty, besoj e kanë marë nga punonjësit serb punësuar aty, që; Ne ishim aty thjeshtë si vizitorë e si misionarë të paqes.
Meqe krimet kishin ndodhur edhe mbi popullsinë shqiptare, në këtë godinë përveç serbëve e të huajve të tjerë punonin edhe specialistë shqiptarë. Ky vendim ishte marë aty vitet e fundit nga një gjykatës i ri, i cili kishte thënë: “Përderisa këtu gjykohen çështje që i përkasin edhe shqiptarëve, duhet pa tjetër që të punësohen edhe shqiptarë, në mënyrë që të mësohet e vërteta direkt prej tyre”.
Mladiç akuzohet për vrasjen e 7000 boshnjakëve në Srebrenicë, pastrim etnik – dëbimin e boshnjakëve dhe kroatëve nga territoret nën kontrollin serb, terrorizimin e qytetarëve të Sarajevës me bombardime e snajper, ndërmarjen antinjerëzore duke eliminuar qindra myslimanë të Bosnjes e duke shpërngulur gra e fëmijë, marrjen peng gjatë konfliktit ushtarëve ndërkombëtarë në vitin 1995. Gjyqi i kriminelit Ratko Mladiç do të përfundojë punimet në muajin shkurt të vitit 2016.
Në takimin paraprak me një nga asistentet e informacionit në sallën e konferencave të këtij Tribunali, mësuam se aty ishin mbajtur të ndaluar 161 persona për genocid, 80 prej tyre ishin dënuar, disa kishin dalë të pafajshëm përfshi edhe Liderin e Kosovës Ramush Haradinaj. Me burgim të përjetshëm ishin dënuar pesë persona, dënimin kapital me vdekje nuk e njihte Tribunali i Hagës. Sipas saj përveç grave e vajzave në luftë ishin përdhunuar edhe burra, e për këtë kishin fakte të pamohueshme. Po sipas asistenes informative dëshmimtarët dilnin aty në mënyra të ndryshme, direkt me fytyrën e zërin e tyre, ose për siguri jete dilnin me zë tjetër e jo me fytyrë. Në një video na u paraqit një kriminel i penduar, përballë tij një nënë boshnjake – komshie e tij. Krimineli kërkonte të falur për krimet e kryera, ndërsa ajo me lot në sy e zërin që i dridhej kërkonte eshtrat e djemve të vrarë prej tij. Momente të prekshme, tepër tragjike, mjerë kush i ka provuar e hequr mbi kurriz. Lavdi e drejtësi të rënëve nga dora e pamëshirshme e katilëve që tronditën e trondisin botën.
Mekanizmi i funksionimit të Gjykatës Internacionale të Hagës ka për President Gjykatësin amerikan Theodor Meron, ndërsa vartës të tij janë gjykatësi nga Gambia Hassan B. Jallow dhe gjykatësi nga Australia John Hockingsaj. Kjo gjykatë mbyllet përfundimisht pas 22 vitesh, në fund të vitit 2017, ku çështjet e papërfunduara do ti kalojnë për gjykim – gjykatave speciale po në Hagë.
Gjatë qëndrimit tonë katër ditorë në Hagë patëm rast të vizitonim Pallatin e Paqes, brenda të cilit ndodheshin Gjykata Internacionale e Arbitrazhit dhe Gjykata Internacionale e Drejtësisë. Brenda oborit plot lule e bar të gjelbert të Pallatit valëvitej flamuri i kaltër i Organizatës së Kombeve të Bashkuara. Gjykata e Arbitrazhit ishte e pavarur nga OKB, ndërsa ajo e Drejtësisë varej dhe financohej po nga OKB-ja. Pranë kësaj godine në një punim të mermertë ndodhej akreditimi i shumë shteteve të botës përshirë edhe Shqipëria sigurisht edhe SHBA, u ndiem krenare për vendin tonë Shqipërinë dhe për SHBA ku jetojmë e punojmë sot. U ndalëm, u fotografuam aty. Përpara Pallatit të Paqes ishte ndërtuar një trotuar i madh mermeri, sipër bordurës shkruhej në të gjithë gjuhët e botës Fjala Paqe.
Sa mirë. Eshtë mirë të punosh për paqen, nuk është e vështirë. Bëj vetëm mirë dhe je brenda saj. Nëse nuk bën dot mirë, mos bëj keq, përsëri njeri i paqes quhesh. Për të lënë përshtypjet për Paqen në vend të “Librit të Përshtypjeve” kishin zgjedhur një mënyrë shumë të thjeshtë. Tek pema e mbjellur afër hyrjes kryesore, njerëzit linin shënimet e tyre në copa letrash, shkruanin e lidhnin me fjongo aty mesazhet për paqen, jetën apo familjen e tyre, e bënin një urim njerëzor pranë memorialit “Imagine Peace, Wish Tree”.
Pas mbritjes tonë në Hagë u takuam me disa misionerë të paqes nga vende të ndryshme të botës. Programi ishte shumë i ngjeshur, lëviznim me këmbë tramvai apo biçikleta. Organizatorët, kishin bërë një punë të mrekullueshme. Personalisht mbeta shumë e impresionuar nga kujdesi që kishin treguar për mbarëvajtjen e programit e të gjithë vizitave të rëndësishme që na afruan. Për një periudhë shumë të shkurtër kohe në Hagë morëm pjesë në disa konferenca, zhvilluam biseda që ishin rezervuar për ne. Vizituam e morëm kontakte me Euro – Pol-in, Organizatën për Parandalimin e Armëve Kimike, e cila kishte fituar Çmimin Nobel për Paqen, Bibliotekën dhe Muzeun kryesor të qytetit. Shëtitëm edhe me biçikletë, traditë e bukur dhe e njohur kjo, e hollandezëve. Për pak orë që u ndalëm në Amsterdam vizituam edhe shtëpinë Muze të Anne Frank.
Rrugët ishin të pastra (të paktën në zonën ku na ishte rezervuar hoteli) por paksa të çuditshme përsa i përket infrastrukturës, e njëjta rrugë përdorej nga trami elektrik dhe makinat, pranë tyre ishte vizuar kalimi i këmbësorëve dhe lëvizja e biçikletave. Të gjithë respektonin njëri tjetrin dhe sinjalistikën për të shmangur çdo aksident të mundshëm. Qyteti përbëhej nga 600 mijë banorë, për nga popullsia Haga renditej qyteti i tretë në Hollandë pas Amsterdamit dhe Rotterdamit. Hollanda si vend fushor njihet gjithashtu për mullinjtë e saj të famshëm me erë.
Ngjyra e preferuar e hollandezëve është portokallia, e përdorin kudo e në çdo gjë. Interesante por edhe disa lule aty kishin frutin e tyre të vogël në ngjyrë portokalli, përveç tulipanëve që janë ngritur plantacione të mëdha për rritjen e kultivimin e tyre. Edhe tek pulëbardhat shquhej ky fenomen natyror, sqepi dhe këmbët e tyre ishin portokalli. Nëse ju bie rasti të shikoni në Amerikë apo diku tjetër pulëbardha me sqep e këmbë portokalli dijeni, janë mysafirë nga Hollanda. Përsa i përket anës sociale, nëpër rrugët e Hagës nuk pamë asnjë lypës apo të pastrehë.
Në një konference mbajtur kohë më parë në New York, lideri i një organizate që merej me të drejtat e të burgosurve në SHBA, ish i dënuar ordiner në SHBA, tha se në Hagë kriminaliteti ishte zero. Këtë gjë ai e kishte dëgjuar nga një grua gjatë një takimi mbajtur në Hagë vite më parë. Hollandezja ishte shokuar nga krimet e shumta që ndodhin në Amerikë. Si është e mundur kishte thënë ajo, se këtu në Hagë kriminaliteti është zero. Kjo histori e vogël kishte ndodhur pesë vite më parë, ndërsa sot kur pyetëm për kriminalitetin në Hagë, na thanë se ka, por në shifra tepër të ulta.
Vendi mbretëror kujdeset shumë për qytetarët dhe i kushton vëmendje të posaçme rendit e qetesisë publike. Në Hagë sa zbardh dita policia ecën nëpër bulevard me kuaj, bën “xhiron e mëngjesit”, për ti treguar banorëve se; Ne jemi këtu në mbrojtjen tuaj. Por edhe kafshë qen e mace pa zot nuk shikoje rrugëve, qesharake se çfarë po shkruaj, por këto janë mbresat e mija, që në Shqipëri përbëjnë problematikë të madhe.
Si kudo edhe në Hagë prag Krishtlindjesh, dukej sikur Santa Klaus kishte mbritur më parë se çdo vend tjetër të globit. Rrugët, dyqanet, institucionet, shtëpitë dhe hotelet zbukuruar nën atmosferën e festës. Njerëzit blenin dhuratat e rastit e të ndihmonin kur i pyesje për ndonjë adresë apo rrugë të panjohur. Kur vinte mbrëmja qyteti i vogël i Hagës binte në qetësi, por edhe në orët e vona të tij nuk të ngacmonte njeri, dyqanet mbylleshin në ora 6-të ose 8-të mbasdite, ndërsa disa restorante qëndronin hapur më gjatë. Dekorimi me ngjyrat e kuqe, bardhë e jeshile ndriçonte edhe nga ndezja e qirinjve të shumtë që shkriheshin nën flakën e zbehtë, rënia e Këmbanave i jepte hijeshi qytetit, shënonte një jetë të re, një shpresë për agimin e së nesërmes.
Nëse dikush tregon interes për një udhëtimin të tillë fantastik në Hagë, Hollandë, Organizata e Gruas Shqiptare – Amerikane me qendër në New York – The Women’s Organization “Hope & Peace” është gati t’ju ndihmojë.
Për më shumë informacion ju mund të na kontaktoni në numrat e telefonit: (917) 280-8146, (917) 214-9852, si dhe na shkruani në adresën e organizatës: hope.peace.org@gmail.com