Archives for August 2016

POETI I AMBELSISË DON NDRE ZADEJA

August 16, 2016 by dgreca

Nga Fritz RADOVANI/

Ne Foto: Don Ndre ZADEJA (1891 – 1945)/

7 PRILL 1939 Don Ndre ZADEJA tha: “E shoh se jeni të pikëlluem. Sot asht ditë zije për ne Shqiptarët. Italia fashiste e pushtoi Atdheun tonë, Shqipninë!”

16 GUSHT 1944 Diten e Shna Rrokut, në Shirokë, Ju drejtue besimtarëve:

“Dy fjalë i kam sot me ju, sidomos me ju, o të rij. Një re e zezë me një ideologji të kuqe po vjen mbi kokat tueja. Ajo ka ndërmend të shprazet mbi ju, por atëherë s’keni për të pasë shka me i ba, veç me bajtë e me i sprovue të këqijat, se përveç të zezave të tjera që ka, ajo mohon edhe Zotin.”

DOSJA 677, SHKURT 1945:

Don Ndre Zadeja deklaron: “Aty nga shtatori 1944, ka ardhë në Sheldi nji kolonel anglez i quejtun Nill, me do ushtarë e Jup e Halit Kazazin, gjithashtu me té ishte nji oficer gjerman dhe nji ushtar italjan. Këta vijshin prej Cukalit, shkojshin në Shëngjin dhe së andejmi për Itali. Në qelën teme kanë qëndrue vetëm nji natë. Gjatë ndejtjes në qelen teme, unë ju mbajta nji bisedë, ku i kam theksue nëvojën që ka populli shqiptar i varfën në mes të armiqve shekullorë, të cilët janë: Sllavi, Bullgari, Greku dhe Italia. Shqipnia ka nëvojë për nji mbrojtje nga fuqitë e hueja”. (Dosja 677)

DANIEL GAZULLI PYET: Po Dom Ndre Zadeja, a ishte i pafajshëm?

Jo, Ai ishte fajtor! Fajtor, se e desht Shqipninë deri në flijim, e me dashtë ashtu Atdheun, pat thanë At Fishta në vdekje të Fatosit të Kombit Avni Rrustemi:“Fatzeza, moj Shqipni! Po ishte faj me të dashtë ty!”
Fajtor, pse nuk u pajtue kurrë me xhahilët që mbajtën nën zap Shqipninë kur ajo kishte aq shumë nevojë për liri të vërtetë e përparim!
Fajtor, sepse qau e shau kur fashizmi shkeli tokën arbnore!
Fajtor, sepse nuk dijti me falë ata që i fyen kombin!
Fajtor, se paralajmroi ardhjen e kolerës së kuqe sllavo-komuniste qysh në verë 1942 e të gjitha rrjedhojat e saj tragjike!
Fajtor, se të deshti ty si pak kush, Flamur Kuq e Zi!
Ai ishte fajtor e fajtor mbet: Kush kujtohet për Martirët në këtë Vend?!
Po do të vijë, po, do të vijë një ditë e Ai do të marrë pafajsinë e Shejtë të ATDHETARIT e të MESHTARIT që i ban nder flijimi!

25 MARS 1945: I rreshtuem me 14 Burra të Veriut pranë Murit të Gjakut të Rrëmajt, ora 5.00 në mengjes tha: “Ah Shqipni, moj mizore, shka të baj ma shumë per Ty ?!”

E në Shkoder u hap fjala: “Kanë gri Don Ndrenë!..”

Melbourne, Gusht 2016.

Thaçi në Gorazhdec: Askush nuk do të mund të vrasë të ardhmen

August 15, 2016 by dgreca

-Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi: Sot, kur po punojmë për të ndërtuar paqe, pajtim dhe bashkëpunim mes popujve të rajonit, është e rëndësishme të theksojmë se për pajtim të sinqertë është e domosdoshme drejtësia. Pajtimi në mes shqiptarëve dhe serbëve është i mundur dhe do të ndodhë/
PRISHTINË, 15 Gusht 2016-Gazeta DIELLI/ Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, ka vendosur kurorë lulesh në pllakën përkujtimore në Gorazhdec të Pejës, në përkujtim të të rinjve serbë të vrarë në një sulm ende të pazbuluar, më 13 gusht 2003, dhe ka bërë thirrje që autorët e krimit të dalin para drejtësisë.

“Sot vura kurorë lulesh në këtë memorial për të përkujtuar sulmin kriminal kundër të rinjve të fshatit Gorazhdec, 14 vite më parë, në të cilin u vranë dy të rinj e u plagosën katër të tjerë”, u shpreh presidenti Thaçi para gazetarëve të mbledhur dhe shtoi se “e drejta për jetë është e drejtë fondamentale për të gjithë”.
“E tillë do të duhej të ishte edhe për rreth 400 fëmijë shqiptarë nën moshën 15 vjeç që gjatë luftës u vranë nga shteti i Serbisë”, ka thënë presidenti Thaçi, cili theksoi se “ndërkaq, këta fëmijë këtu u vranë nga dora kriminale, e jo nga shteti”.
Por, tha presidenti Thaçi, “zotohem se nuk do të ketë forcë e as dorë kriminale që do të vrasë të ardhmen, lojën dhe gëzimin e fëmijëve të Kosovës. Kurrë më!”.
Presidenti Thaçi u zotua se “do të punojmë që çdo krim të zbardhet dhe të ndëshkohet” .

“Gjithashtu, edhe një herë këmbëngul që të zbardhet fati i të të gjithë të zhdukurve, qofshin shqiptarë, serbë, romë apo të çfarëdo komuniteti tjetër”, ka thënë presidenti Thaçi.

“Sot, kur po punojmë për të ndërtuar paqe, pajtim dhe bashkëpunim mes popujve të rajonit, është e rëndësishme të theksojmë se për pajtim të sinqertë është e domosdoshme drejtësia. Pajtimi në mes shqiptarëve dhe serbëve është i mundur dhe do të ndodhë”.

“Ky hap do të thotë paqe për rajonin”, përfundoi Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi./b.j/

Kosovë-“Ditët e Diasporës” në fshatrat e Gallapit

August 15, 2016 by dgreca

PRISHTINË, 15 Gusht 2016-Gazeta DIELLI/ Në Kosovë, në kuadër të manifestimit “Ditët e Diasporës”, në fshatin Dushkajë (ish-Dabishec) për herë të parë u organizua aktiviteti për nder të takimeve me bashkatdhetarë të fshatrave Dushkajë, Gjelbrishtë dhe Murrizajë. Për dy ditë rresht u organizuan aktivitete të shumta nga fusha e kulturës, artit, sportit dhe garat tradicionale me pjesëtarë të diasporës nga kjo trevë.

Në këtë takim ishte i pranishëm edhe ministri i Diasporës në qeverinë e Kosovës, Valon Murati, i cili në fjalën përshëndetëse i falënderoi organizatorët dhe të pranishmit, të cilët kishin ardhur me qindra për këto takime.

“Prania juaj në numër kaq të madh tregon përkushtimin tuaj për të qenë së bashku në festën ‘Ditët e Diasporës’. Përmes këtyre manifestimeve, po mundohemi të kontribuojmë në ruajtjen e identitetit, si dhe t’ju ofrojmë një laramani të aktiviteteve, për t’ju treguar se jeni pjesë e atdheut”, tha ministri Murati.

Dita e parë ishte e mbushur me aktiviteteve kulturore, poetike dhe program artistik. Ky program filloi me nderimin e dy dëshmorëve të kësaj ane, Azem Babiqi dhe Sali Matoshi. Dita e dytë u shënua me plot aktivitete në disiplina të ndryshme sportive, si vrapim, futboll, boks, shah, hedhje e gurit etj.

Ky aktivitet, i cili u mbështet nga Ministria e Diasporës dhe Komuna e Prishtinës, duke u bazuar në interesimin e madh të pjesëmarrësve, mëton të bëhet tradicional./b.j/

SPECIALE Prishtinë-Traditë dhe njohje ndërkombëtare

August 15, 2016 by dgreca

Foto Gazeta DIELLI-Behlul Jashari: Fakulteti i Filologjisë (më parë Fakulteti Filozofik) i Universitetit të Prishtinës, ku në vitin 1974 u themelua Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare /

Prishtinë-Traditë dhe njohje ndërkombëtare/

-Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare. Seminari ka zhvilluar gjithsej tridhjetë e katër sesione derit tash dhe i sivjemi është jubilar – i tridhjetë e pesti/

-Mes mëse 120 pjesëmrrësve nga shumë vende të botës, përfshirë Shqipërinë e Kosovën, studentë e studiues që merren me probleme të gjuhës, të letërsisë e të kulturës shqiptare, po edhe me albanologjinë përgjithësisht, këtë vit për herë të parë marrin pjesë arbëreshë nga Zara, qytet bregdetar në Kroaci/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI /

PRISHTINË, 15 Gusht 2016/ Në kryeqytetin e Kosovës, sot në mesditë, u hap Seminari XXXV Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, me një solemnitet në Universitetin e Prishtinës-Fakultetin e Filologjisë, ku edhe është themeluar. Në ceremoninë ku morën marrin pjesë edhe krerë të institucionave të Kosovës, ambasadorë, akademikë dhe seminaristë, e para foli dekanja e Fakultetit të Filologjisë, Lindita Rugova, e cila tha se të flasësh për historikun e Seminarit është të sikur të flasësh për jetën e Fakultetit të Filologjisë në veçanti dhe të Universitetit të Prishtinës në përgjithësi.

“Një rrugëtim i vështirë, me shumë peripeci, por gjithnjë në kërkim të ngritjes dhe avancimit të dijes, në kërkim të forcimit të bashkëpunimit ndërakademik dhe në kërkim të promovimit të vlerave tona në botë, një tubim i lartë shkencor dhe kulturor që ka arritur të shndërrohet në një institucion të rëndësishëm ndërkombëtar dhe me impakt të lartë në avancimin e shkencës dhe të kulturës, në zbërthimin e gërshetimit të gjuhëve e të kulturave të ndryshme me shqipen dhe në avancimin e studimeve gjuhësore, letrare dhe kulturore të shqipes në shumë qendra botërore universitare”, tha dekanja Rugova.

Kryeministri Isa Mustafa, e cilësoi Seminarin si një prej ngjarjeve e cila e përfaqëson më së miri identitetin dhe kulturën shqiptare.

“Seminari pa asnjë dyshim tani më është një prej ngjarjeve më të rëndësishme të kulturës shqipe ku bashkohen njohës të gjuhës shqipe, të letërsisë dhe të kulturës dhe për disa ditë ata shkëmbejnë dijet e tyre, komunikojnë dhe mësojnë gjithnjë duke avancuar edhe me tutje dijet albanologjike. Ky seminar tanimë ka traditë dhe njohje ndërkombëtare. Është bërë shenjë identifikuese e Kosovës dhe e Prishtinës dhe kjo të gjithë neve na bënë nder”, theksoi kryeministri Mustafa.

Kryeparlamentari, Kadri Veseli, në fjalën e tij falënderoi themeluesit dhe profesorët të cilët i kanë dhënë jetë Seminarit Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare.

“Ky është një shembull i mirë do të thoja për institucionet e Republikës së Kosovës, një traditë shumë e mirë e promovimit të Kosovës e cila do të duhej të ndodhte jo vetëm në këtë fushë ,e cila po tregon dhe po besoj veçanërisht në fushën e zhvillimit tonë ekonomik në mënyrë që të kemi sa më shumë investitorë që investojnë në Kosovë, ta njohin Kosovën ashtu si besoni dhe të vini sot në Kosovë me dhjetëra e qindra studiues të albanologjisë”, tha kryetari i Kuvendit, Veseli.

Në një fjalë rasti, drejtori i Seminarit, Rrahman Paçarizi, ftoi rektorin, prorektorët dhe autoritetet akademike që vendosin për valorizimin e punës shkencore në Universitetin e Prishtinës të kenë parasysh faktin se Seminari nuk është institucion i izoluar i albanologjisë, por institucion që krahas promovimit të gjuhës, letërsisë dhe kulturës shqiptare, synon ta ndërlidhë albanologjinë me shkencën dhe letërsinë botërore.

“Studimet kontrastive e ndihmojnë albanologjinë. Injorimi i tendencës për përfshirjen e albanologjisë në shkencën dhe letërsinë botërore shpejt mund ta shndërrojë Seminarin në një institucion lokal të dijes që sillet rreth vetvetes”, theksoi Paçarizi.

Ai Seminarin e vlerësoi ngjarjen më të madhe kulturore dhe shkencore të albanologjisë. “Këtë vit jemi të lumtur t’ua urojmë ditëlindjen e 80-të, disa prej figurave më të rëndësishme të letërsisë shqiptare, Ismail Kadaresë, Rexhep Qosjes dhe Adem Demaçit”, u shpreh drejtori Paçarizi.

Rektori i Universitetit të Prishtinës, Marjan Demaj, dhe kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Hivzi Islami, folën gjithashtu në ceremoninë e hapjes së Seminarit duke vlerësuar faktin se, “tashmë ka një traditë të gjatë dhe është afirmuar në katër anët e botës” dhe se, “ky organizim shkencor synon të promovojë gjuhën, letërsinë dhe kulturën shqiptare dhe është dëshmi e gjallë që këto institucione kanë potencial për prodhim të dijes dhe shkencës”.

Deri në 26 gusht, kur përmbyllet, tre temat bosht të Seminarit për sesionet shkencore do jenë: Gjuhësi -Varietetet e shqipes; Letërsi – Koncepti i tjetit në letërsinë shqipe; Kulturologji – Media dhe kultura në epokën e internetit.

Programi bazë i Seminarit XXXV është: Kurse intensive të mësimit të shqipes (tre shkallë); Ligjërata të veçanta të gjuhësisë; Ligjërata për letërsinë shqiptare; Ligjërata për kulturën shqiptare; Referime shkencore; Ligjërata të përgjithshme; Tryeza të rrumbullakëta.

Mes mëse 120 pjesëmrrësve nga shumë vende të botës, përfshirë Shqipërinë e Kosovën, studentë e studiues që merren me probleme të gjuhës, të letërsisë e të kulturës shqiptare, po edhe me albanologjinë përgjithësisht, këtë vit për herë të parë marrin pjesë arbëreshë nga Zara, qytet bregdetar në Kroaci.

Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare është themeluar pranë Fakultetit të Filologjisë (atëherë Fakulteti Filozofik) të Universitetit të Prishtinës, në vitin 1974. Ishte viti i Kushtetutës që avanconte të drejtat e shqiptarëvetë Kosovës si element konstituiv me të drejtë vetoje, i federatës së atëhershme.

Seminari ka zhvilluar gjithsej tridhjetë e katër sesione derit tash dhe i sivjemi është jubilar – i tridhjetë e pesti. Në vitin 1991 është ndërprerë veprimtaria e tij nga organet e dhunshme serbe. Në vitet 1995 e 1996 sesionet e këtij seminari u mbajtën në Tiranë në bashkëpunim me Institutin e Gjuhësisë e të Letërsisë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Pas çlirimit të Kosovës në qershorin 1999, nga viti 2000 Seminari zhvillohet sërish në Prishtinë. Sesionet 19 dhe 20 (2000-2001) janë organizuar në bashkëpunim me Institutin e Gjuhësisë dhe të Letërsisë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

AI E DONTE DHE ÇMONTE NJERIUN…!

August 15, 2016 by dgreca

Ne Foto:Ilir ÇUMANI

NGA ILIR ÇUMANI*/

(In Memoriam)/

“Korrupsioni nuk luftohet nga të korruptuarit. Tetë vjet më parë, kur hyra në Parlament si deputet i PD-së, unë kisha një dhomë e një kuzhinë në katin e nëntë të një pallati. Ligji i aprovuar ato kohë ia ndalonte deputetit të merrej me biznes ose me dypunësi, qoftë dhe indirekt. Unë e respektova këtë ligj dhe mbeta në mënyrë të natyrshme në këtë apartament, megjithëse fëmijët u rritën. Mbeta në këtë apartament jo se desha të qëndroja në atë ngushtësirë, por se nuk kisha dhe nuk kam mundësi financiare të blej një apartament të ri.

E nisa nga analiza e vetvetes, për t’iu treguar se edhe unë habitem sesi shumë ish-kolegë të mi, dikur shumë më rrjepacakë ekonomikisht, nga unë, dhe ndryshe nga unë, pa asnjë të ardhur shtesë nga honoraret etj, sot banojnë në vila, apo apartamente superluksoze. Një prokurori serioze duhet të ndalojë, para një peizazhi të tillë dhe të bëjë pyetjen e thjeshtë pa asnjë tendencë: Mund të më thoni se ku i gjetët lekët? Është vërtet kriminale të detyrosh një popull të shkojë të votojë për ca hajdutër pa asnjë princip!” / – 1999

TEODOR KEKO/

E njoha vjeshtën e vitit 1984, kur ai punonte redaktor letrar në gazetën “Drita”.

Atëherë isha një i ri 17 vjeçar dhe sapo kisha tentuar të shkruaja një prozë të shkurtër për t’ia dhënë për botim. Nuk ishte një sprovë letrare. Ishte thjesht një ngasje dhe guxim prej fluturaku naiv e një adoleshenti endërrimtar…dhe vetëm kaq!

Nga përmbajtja e materialit që kisha shkruar, ai e kuptoi se ishte diçka që kishte të bënte me fëmijërinë time si i rritur jetim. Mbase ishte kjo njëra nga arsyet që ai tregoi paksa interes kur i shkova në zyrë ta takoja.

Atë çast u shkëput nga tavolina e zyrës ku punonte dhe u ulëm në një bar – kafe, diku aty pranë ish – Lidhjes se Shkrimtarëve që ndodhej në rrugën e “Kavajës”.

Përmes pyetjeve pafund që Dori bënte duke u përpjekur që të shmangte barrierat e atij kontakti të fillimnjohjes, (për shkak të disa viteve më shumë që na ndanin me njëri – tjetrin, por edhe të pozicionit të punës që kishte), e gjithë biseda vërtitej rreth episodeve dhe detajeve që lidheshin me personin tim, edhe për faktin se ndodhesha në pozicionin e një fëmije që nuk pata fatin të kisha prindër, dhe as t’i njihja ata.

E kuriozonte edhe më shumë fakti tjetër që të dinte se, në rrethanat në të cilat ndodhesha pa praninë e një familjeje, si mundesha në atë moshë të përballoja situata të ndryshme dhe t’ia dilja mbanë atyre momenteve kritike me të cilat përballesha i vetëm…!?

Gjatë asaj bisede jo krejt të zakonshme mes dy njerëzve që takoheshin për herë të parë, e cila zgjati pak më shumë se një orë, vura re se sytë e tij të vegjël, të thellë dhe zhbirues, hera herës visheshin nga një shtresë e lëngëshme që i jepnin më shumë shkëlqim dhe sinqeritet. E bënin gati – gati si një fëmijë naiv e të pafajshëm në atë botë të çuditshme që na rrethonte.

Nga mesi i bisedës, Dori nuk mundi t’i mbante lotët. Mes emocionesh ato e tradhëtuan duke zbuluar si padashur atë pjesë të butë dhe të brishtë që e mbante brenda vetes.

Folëm gjatë duke i rrëfyer histori të ndryshme nga jeta ime dhe e shumë bashkëmoshatarëve të mi. I tregoja histori për të cilat kishte një dëshirë të pashpjegueshme që t’i dëgjonte dhe të gërmonte thellë e më thellë, duke tentuar përmes pse-ve pafund që të zhvishte nga pluhuri i kohëve të shkuara shumë mistere të ngjarjeve dhe ndodhive, ndoshta edhe për të zbuluar diçka të re e të panjohur më parë…

Nuk e di përse, por atë çast mendova se, më shumë se kurreshtja dhe instikti që i buronte nga profesioni i gazetarit apo i shkrimtarit, ky bashkëbisedim mbase ishte një nevojë shpirtërore që lidhej me ndjeshmërinë që i vibronte në çdo pjesë të qënies së tij.

Mbase e gjitha kjo, ishte një përpjekje për të zbuluar dhe gjetur qoftë edhe tek një individ thelbin real të dramacitetit kolektiv që përjetonte një shoqëri e tërë, e imponuar përmes një modeli, e izoluar dhe e frustuar nga normat dhe rregullat strikte e standarte, një absurd i kohës.

Mbase përmes një rrëfimi e bashkëbisedimi diskret, Dori përpiqej të gjente shkakun e njëjtë që ndante dhe bashkonte shumë histori të ngjashme dramatike të cilat i kishte hasur në jetën e tij dhe e bënin që të ndjehej i revoltuar por i pafuqishëm për t’i ndryshuar ato.

Duke qenë se vinte nga një familje e njohur artistësh dhe me emër në të gjithë vendin, (biri i dy artistëve të shquar, regjisorëve Endri e Xhanfise Keko), nuk kishte si të ndodhte ndryshe që në shpirtin e tij të butë e të brishtë, të mos zinte vend fara e shëndetshme e një krijuesi të talentuar që më pas e bëri aq të njohur në fushën e letrave shqipe.Por nga ana tjetër, vetëdija dhe vokacioni i ndërgjegjes qytetare nuk mund ta linte jashtë atmosferës që kishte nisur të gëlonte në qarqet dhe mjediset intelektuale të kohës, ku në shkrimet dhe dorëshkrimet e tij, në publicistikë, prozë e poezi, gjithmonë e më shumë zinin vend problematikat e mprehta shoqërore dhe tema e ekzistencializmit.

Pas viteve ’90 – të, Dori u bë një protagonist shumë aktiv dhe kontribues i rëndësishëm në lëvizjet dhe proceset demokratike që kalonte vendi ynë. Hyri dhe në politikë, madje edhe në parlament, atje ku bëheshin ligjet e një vendi të lirë dhe demokratik.Por me sa duket, kostumi i politikanit nuk i qëndronte për shtat, ngase ai ishte një njeri mëndjehapur, i çliruar nga komplekset dhe konceptet e doktrinës konservatore e nepotike të kohës, të një rregjimi të kalbëzuar që po linim pas.Në këto rrethana, rrjedhimisht nuk mund ti vije fre edhe atëherë kur bëhej fjalë për mbrojtjen e vlerave të lirisë dhe të dinjitetit njerëzor.

Shpesh herë, duke e goditur politikën e pistë dhe të pandershme me sarkazmën dhe humorin e tij të zgjuar, rëndomë e shpërfillte dhe e anatemonte hapur atë përmes publicistikës dhe fjalës që merrte në parlament, sepse në karakterin e tij shpërfaqeshin ato ndjeshmëri dhe virtyte të larta njerëzore me të cilat personifikoheshin në mënyrë të patjetërsueshme brengat dhe dhimbjet e njerëzve që vuanin prej saj.Të gjithë ata që e kanë njohur, krahas humorit të hollë dhe të mençur që e dominonte personalitetin e tij, nuk kishte si të mos i’a vinin re edhe këtë cilësi të dukshme.

Sepse Teodor Keko ishte Njeriu që nuk bënte pakt me të keqen dhe të shëmtuarën në kurriz të njerëzve të thjeshtë, kundër popullit të tij. Ai e donte dhe e çmonte Njeriun…

*Drejtor i Përgjithshëm i Institutit Kombëtar të Integrimit të Jetimëve Shqiptarë