Archives for October 2017

Tragjedia-57 të vrarë nga të shtënat në Las Vegas

October 2, 2017 by dgreca

Policia në Las Vegas të Shteteve të Bashkuara tha se së paku 20 veta janë vrarë dhe mbi 200 të tjerë janë plagosur nga të shtënat me armë zjarri.Personi i armatosur, i identifikuar si Stephen Paddock, 64 vjeç, ka hapur zjarr nga kati i 32-të i Hotelit Mandalay Bay, drejt një festivali të muzikës që po mbahej pranë.Policia tha se i dyshuari, banor vendas, është qëlluar dhe vrarë nga oficerët.Policia po ashtu tha se është vënë në kërkim të një gruaje, të identifikuar si Marilou Danley, e cila besohet se ka udhëtuar me të dyshuarin.Megjithatë, sherifi Joe Lombardo tha se policia beson se sulmuesi ka qenë nga të ashtuquajturit “ujq të vetmuar”, që do të thotë individë të frymëzuar nga ideologjia ekstremiste, por që nuk kanë lidhje të drejtpërdrejta me grupe të njohura terroriste.

Lombardo tha se nuk mund të japë me saktësi numrin e të vrarëve dhe të plagosurve, por konfirmoi se dy oficerë jashtë detyrës janë në mesin e të vrarëve.Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, shprehu ngushëllime për viktimat dhe familjarët e tyre.Videot e postuara në mediat sociale tregojnë turma njerëzish duke ikur nga vendi i ngjarjes, derisa dëgjohet zhurma e armës automatike.

Një zëdhënëse e spitalit tha se 14 të plagosur janë në gjendje kritike.Shumë hotele pranë vendit të incidentit në Las Vegas mbeten të mbyllura.

Disa fluturime u devijuan po ashtu.Festivali i muzikës ishte duke u zhvilluar që nga e premtja, pranë disa hoteleve në shiritin e Las Vegasit.Nevada, shteti ku ka ndodhur sulmi, ka disa nga ligjet më të buta të armëve në SHBA.Njerëzit lejohen të bartin armë dhe nuk duhet ta regjistrojnë veten si posedues të tyre.Kontrollet e historikut bëhen kur njerëzit i blejnë armët, por ata gjithashtu lejohen t’i shesin ato privatisht.Numri i viktimave në Las Vegas bën që këto të jenë të shtënat më masive vdekjeprurëse në historinë e SHBA-së.

Kush po e dëmton çështjen çame?- Festim Lato dhe…Ca mashtrues të vegjël

October 2, 2017 by dgreca

Festim Lato në Vlorë shiti për eurodeputetë ca mashtrues të vegjël që vinin nga Athina/

Këta dy persona Jeroen Zandberg dhe Yohan Byrde para se të vinin në Vlorë ishin në Athinë si përfaqësues i shoqatës për shkëmbimin ndërkombëtar të afrimit të kombeve me njëri-tjetrin (International Exchange Bringing Nations Together-INEX) dhe bënë një takim me sekretarin e financave të Presidentit të Greqisë, Stavros Karvunis…/

Nga Arben Llalla/

Ne Foto: Ne Athine:Jeroen Zandberg,Yohan Byrde,Stavros Karvunis,Ruud Lammers/

Ditën e shtunë në Vlorë u mbajt një manifestim për Çështjen Çame, ku klani mashtrues i të dënuarit disa herë për vjedhje dhe mashtrime Festim Lato, i cili jeton në Hollandë kishte sjellë dy shtetas hollandezë, të cilët na i paraqitën si eurodeputetë, ambasadorë apo diplomatë të BE-së. Por, e vërteta është se këta dy hollandezë nuk janë as eurodeputetë, as diplomatë e as ndonjë farë personaliteti.

Kishin ardhur edhe disa shqiptarë nga Kosova, Presheva e Maqedonia, të cilët janë mashtruar nga njerëzit e shërbimit të sigurimit të Greqisë. Ajo që është edhe më tragjike në emër të Çështjes Çame, Republikës Fantazmë të Çamërisë, Pasaportave të Çamërisë janë mbledhur rreth një milion euro. Vetëm një shqiptar nga Kosova ka dhënë i gjori 300 mijë euro. Por, a duhet të ndërhyjë Shqipëria dhe Kosova? Këto dy shtete nuk mund të ndërhyjnë, përderisa nuk ka denoncim nga njerëzit e dëmtuar. Kur ata të kuptojnë mashtrimin duhet t’i drejtohen institucioneve përkatëse. Deri atëherë do jetë tepër vonë.

Por, cilët janë dy holandezët që na u paraqitën në Vlorë më 30 shtator.

Jeroen Zandberg, është antar i organizatës jo qeveritare UNPO, (www.unpo.org) që kujdeset për popujt pakicë, që janë shpërngulur si pasojë e dhunës, gjenocidit. Kjo shoqatë merret me hetimet, të sjellë sa më afër popujt që kanë mosmarrëveshje, pra paqedashës. Për fat të keq kjo organizatë nuk ka asnjë ndikim në politikën ndërkombëtare. Ajo është thjesht organizatë për thithjen e fondeve në përkujdesje të refugjatëve të konflikteve sidomos atyre në Azi e Afrikë. Kjo organizatë, UNPO merret me përkujdesjen për refugjatët e konflikteve për t’ju siguruar veshmbathje dhe ushqime ditore. Por, Çështja Çame nuk është më problem aziatik apo afrikan mbijetese, por një problem europian, ku zgjidhja pritet nga BE. Shqiptarët e Çamërisë nuk janë më jetimë, të uritur apo këmbëzbathur, që të kërkojnë përkujdesje nga këto shoqata që veprojnë në botën e tretë.

Personi tjetër që ishte në Vlorë është Yohan Byrde, shtetas hollandez me origjinë indiane nga Sri Lanka. Yohani na paraqitet si kryetar i një partie PLDP, Partia Liberale Demokratike Progresive. Kjo parti është si ato 100 partitë fantazëm në Shqipëri, që nuk u dihet adresa juridike, por që qarkullojnë vetëm në fushën e pafundësisë së internetit.

Këta dy persona Jeroen Zandberg dhe Yohan Byrde para se të vinin në Vlorë ishin në Athinë si përfaqësues i shoqatës për shkëmbimin ndërkombëtar të afrimit të kombeve me njeri-tjetrin (International Exchange Bringing Nations Together–INEX) dhe bënë një takim me sekretarin e financave të Presidentit të Greqisë, Stavros Karvunis rreth fondeve të BE-së, menaxhimin e krizave të refugjatëve sirianë. Këto takime u zhvilluan nëpër restorante të Athinës, kuptohet drekat paguhen nga shqiptarët e mashtruar nga Festim Lato, i cili na i paraqiti si takime për Çështjen Çame dhe republikën e tij fantazëm. Ka dyshime se këta persona në Greqi mund të kenë takuar edhe njerëzit e sigurimit grek për të marrë direktivat se deri ku e kanë lejuar për të përmendur Çështjen Çame, mënyrën e fjalorit.

Shqiptarët e mashtruar nga Festim Lato, sidomos ai i Kosovës që i ka dhënë 300 mijë euro, t’i harrojnë paret e dhëna, si dhe punët e tjera. Nëse duhet të dalin nga kurthi ku i ka futur Lato duhet t’i drejtohen institucioneve shtetërore të Shqipërisë dhe të Kosovës sa nuk është vonë, ndryshe pas disa muajve as Laton, as Yohanin e Jeroen nuk do mund t’i gjejnë, sepse njeri do struket në Hollandë, tjetri në Kanada dhe në Afrikë.

Shikoni adresat e fcb të Jeroen Zandberg, të cilat janë hapur në gusht 2017 dhe faqja e partisë së Yohan Byrde është elur në internet vetëm para disa muajve. Me një kërkim në google emrat e dy fantazmave si “eurodeputetë” holandezë që na u paraqitën në Vlorë më 30 shtator nuk i gjejmë si politikanë, por si shkrimtar dhe anëtarë të shoqatave jo qeveritare.

Për Çështjen Çame mund të kontribuoj çdo shqiptar apo i huaj, por kjo çështje ka përfaqësuesit e saj legjitimë, siç janë Shoqata “Çamëria” e themeluar në Tiranë në vitin 1991 dhe PDIU.

Shuhet albanologu i shquar, miku i shqiptarëve, Robert Elsie

October 2, 2017 by dgreca

Ka ndruar jetë, Albanologu i shquar kanadez, Robert Elsie, Mik i madh i shqiptarëve./

Elsie, është emri më i dëgjuar ndër albanologët e fundshekullit të njëzet dhe fillimshekullit njëzetenjë.

I lindur më 1950 në Vankuver të Kanadasë, Elsie, u njoh me shqipen dhe shqiptarët së pari gjatë viteve ’70-të, kur si student në Gjermani, vizitoi bashkë me një grup studentësh Tiranën. Në vijim Elsie u bë vizitor i rregullt i Seminarit të Gjuhës Shqipe në Prishtinë ku dhe mësoi edhe të folmen në gegnisht të shqipes, përmes njohjeve me shqiptarët e Kosovës.

Albanologu i shquar Robert Elsie, është dekoruar nga presidenti i RSH, Bujar Nishani, Nderkohë Ai ështe autor i dhjetëra librave dhe artikujve ne fushat e albanologjisë. Po ashtu, ai ka përkthyer letërsi shqipe në anglisht, si poetët Migjeni, Lasgush Poradeci e shkrimtarin Fatos Kongoli. Ai do të mbahet mend si përkthyes në anglisht i poemës së Gjergj Fishtës, “Lahuta e Malësisë”. Elsie, kishte përpiluar edhe leksikë dhe fjalor të shqipes si dhe ishte autor i një historie të përgjithshme të Shqipërisë dhe të Kosovës. Gjithashtu, ai kishte qenë përktheys gjatë procesit gjyqsor të diktatorit serb Sllobodan Millosheviq në Hagë, ku përktheu direkt dëshmitarët shqiptarë.

Jeta e Robert Elsies

Robert Elsie lindi më 29 qershor 1950 në Vankuvër (Vancouver) të Kanadasë. Ai ndoqi Universitetin e Kolumbisë Britanike (University of British Columbia), ku studioi për filologjinë klasike dhe gjuhësinë dhe u diplomua më 1972. Po në atë vit, erdhi në Evropë me një bursë studimesh. Robert Elsie vazhdoi studimet e larta në Universitetin e Lirë të Berlinit Perëndimor (Freie Universität Berlin), pastaj në Shkollën Praktike të Studimeve të Larta (Ecole Pratique des Hautes Etudes) në Paris, në Institutin e Dublinit për Studime të Larta (Dublin Institute for Advanced Studies) në Irlandë, dhe në Universitetin e Bonit (Universität Bonn), ku mbrojti doktoraturën për gjuhësi krahasimtare dhe keltologji më 1978. Në atë kohë Instituti i Gjuhësisë i Universitetit të Bon-it kishte kontakte të rralla me studiues nga “Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë” dhe nëpërmjet këtyre kontakteve, ai dhe disa studentë dhe studiues të tjerë patën mundësi të vizitonin Shqipërinë disa herë në kuadër të ‘takimeve shkencore’ midis Institutit gjerman dhe Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. Ai ka marrë pjesë gjithashtu në Seminarin Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare në Kosovë për disa vite me radhë. Këto udhëtime në fund të viteve 70-të dhe në fillim të viteve 80-të i gjallën një interes të veçantë për Shqipërinë e mbyllur dhe për kulturën e saj të panjohur në botë. Pasi mësoi shqip dhe i thelloi njohuritë e tij në këtë gjuhë, Robert Elsie, vendosi t’i kushtohej albanologjisë, fushë në të cilën ai më vonë do të bëhej një ndër ekspertët më të njohur. Elsie, tani është autor i më shumë se gjashtëdhjetë librave si dhe të artikujve të panumërt, kryesisht në fushën e albanologjisë. Në mes të viteve 80-të, Robert Elsie punoi si përkthyes dhe interpret për Ministrinë e Punëve të Jashtme gjermane në Bon. Qysh nga vitet 90-të deri ne fillim të shekullit të 21-të, ai ka punuar me profesion të lirë si interpret i shqipes dhe ka marë pjesë në negociata të nivelit të lartë për qeverinë gjermane, Bashkimin Evropian, Kombet e Bashkuara, NATO-n, Këshillin e Evropës, etj. Nga viti 2002, ai ka punuar kryesisht për Tribunalin e Hagës ku, ndër të tjera, ka qenë interpret në procesin gjyqësor të Sllobodan Millosheviqit. Robert Elsie, është Anëtar i Shoqatës së Evropës Juglindore (Südosteuropa-Gesellschaft), Anëtar i jashtëm i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, si dhe Anëtar nderi i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës.

Përmbledhje për veprat e tij shkencore

Në fushën e Albanologjisë, Robert Elsie i është kushtuar fillimisht letërsisë shqiptare. Ndër botime të hershme të tij janë: Dictionary of Albanian Literature (Fjalor i letërsisë shqiptare), Uestport (Westport), Konektikat 1986, dhe History of Albanian Literature (Histori e letërsisë shqiptare), Boulder, Colorado 1995, në dy vëllime. Kjo vepër e fundit doli në shqip me titullin Histori e Letërsisë Shqiptare, Pejë 1997, dhe polonisht me titullin Zarys historii literatury albanskiej (Pasqyra e historisë së letërsisë shqiptare), Torunj 2004. Ai ka botuar gjithashtu përkthime letrare në anglisht dhe gjermanisht, siç janë për shembull në vëllimin e UNESCO-s An Elusive Eagle Soars: Anthology of Modern Albanian Poetry (Një shqiponje e arratisur fluturon: antologji e poezisë bashkëkohore shqiptare), Londër 1993; Albanian Folktales and Legends (Përralla dhe legjenda shqiptare), Tiranë 1994; veprat poetike të poetit Migjeni (1911-1938) përkthyer në anglisht në vëllimin Free Verse (Vargjet e lira), Tiranë 1991, dhe në gjermanisht në vëllimin Freie Verse (Vargjet e lira), Idshtajn (Idstein) 1987; një antologji gjermanisht e poezisë shqiptare në Einem Adler gleich: Anthologie albanischer Lyrik vom 16. Jahrhundert bis zur Gegenëart (Si një shqiponjë: antologji e poezisë shqiptare nga shek. 16 deri me sot), Hildës’hajm (Hildesheim) 1988; dhe veprat e poetëve kosovarë Ali Podrimja (l. 1942) në Who Will Slay the Wolf: Selected Poetry (Kush do të vrasë ujkun: poezi të zgjedhur), Nju Jork 2000; Flora Brovina (l. 1949) në vëllimin Call Me by My Name: Poetry from Kosova (Verma emrin tim: poezi nga Kosova), Nju Jork 2001; dhe Eqrem Basha (l. 1948), në vëllimin Neither a Wound nor a Song: Poetry from Kosova (S’është plagë s’është as këngë: poezi nga Kosova), Nju Jork 2003. Këto përkthime janë bërë në bashkëpunim me shkrimtaren kanadeze, Janice Mathie-Heck (Kalgari). Kritika e tij e letërsisë shqiptare u mblodh dhe u botua në vëllimin Studies in Modern Albanian Literature and Culture (Studime për letërsinë dhe kulturën bashkëkohore shqiptare), Boulder, Colorado 1996, i cili doli në shqip me titullin Një fund dhe një fillim, Tiranë & Prishtinë 1995. Duke marrë parasysh gjendjen jashtëzakonisht të rëndë në Kosovë, gjendje kryesisht të panjohur në botën e jashtme, ai përpiloi antologjinë e parë të madhe me shkrime për temën e Kosovës në vëllimin 600-faqesh Kosovo: In the Heart of the Powder Keg (Kosovë: në qendrën e fuçisë së barutit), Boulder, Colorado 1997. Pas kësaj botoi edhe një përmbledhje tekstesh historike për Kosovën me titullin Gathering Clouds: The Roots of Ethnic Cleansing in Kosovo and Macedonia, Early Twentieth-Century Documents (Stuhi në horizont: Rrënjët e spastrimit etnik në Kosovë dhe Maqedoni, dokumente të fillimit të shekullit të njëzetë), Pejë 2002. Në vitet e mëpasshme, Robert Elsie u përqendrua më shumë në fushat e tjera të albanologjisë, si kultura popullore dhe historia. Një ndihmesë e madhe për antropologjinë shqiptare ishte libri i tij Dictionary of Albanian Religion, Mythology and Folk Culture (Fjalor i fesë, mitologjisë dhe kulturës popullore shqiptare), Londër 2001, i cili doli në gjermanisht në vëllimin Handbuch zur albanischen Volkskultur (Doracak i kulturës popullore shqiptare), Visbadën (Wiesbaden) 2002, dhe në shqip në vëllimin Leksiku i kulturës popullore shqiptare, Tiranë 2005. Ai botoi gjithashtu Kanunin në gjermanisht, Der Kanun: das albanische Gewohnheitsrecht nach dem sogenannten Kanun des Lekë Dukagjini (Kanuni: E drejta zakonore shqiptare sipas të ashtuquajturit Kanuni i Lekë Dukagjinit), Pejë 2001; dhe në bashkëpunim me Antonia Young (Bradford) dhe Ann Christine Eek (Oslo) botoi studimin antropologjik të fshatit kosovar nga antropologia norvegjeze Berit Backer (1947-1993), Behind Stone Walls: Changing Household Organization among the Albanians of Kosova (Prapa mureve të gurta: ndryshime në organizimin familjar ndër shqiptarët e Kosovës), Pejë 2003. Pas kësaj ai botoi dorëshkrimin e hershëm në gjermanisht të shqiptarit Bajazid Elmaz Doda (rreth 1888-1933), Albanisches Bauernleben im oberen Rekatal bei Dibra, Makedonien (Jeta fshatare shqiptare në Rekën e Epërme pranë Dibrës së Maqedonisë), Vjenë 2007. Në fushën e historisë, me të cilën është marrë më shumë gjatë dhjetëvjeçarit të parë të shekullit të njëzetë, Elsie ka botuar – në bashkëpunim me Robert Dankoff (Universiteti i Çikagos) – dhe ka përkthyer nga osmanishtja pjesët e veprës Sejahatname të udhëtarit osman Evlija Çelebi (1611-1683) që flasin për trevat shqiptare: Evliya Çelebi in Albania and Adjacent Regions (Evlija Çelebi në Shqipëri dhe në viset fqinje), Lajdën (Leiden) 2000, libër që doli edhe në shqip në vëllimin Evlija Çelebiu në Shqipëri dhe në viset fqinje, Tiranë 2008. Përveç kësaj, ai zbuloi dhe botoi dorëshkrimin e historisë së parë të Shqipërisë, të shkruar prej priftit llazarist francez, Jean-Claude Faveyrial (1817-1893), Histoire de l’Albanie (Histori e Shqipërisë), Pejë 2001, që doli në shqip në vëllimin Historia – më e vjetër – e Shqipërisë, Tiranë 2004. Elsie zbuloi dhe botoi gjithashtu dorëshkrimin në gjermanisht të albanologut hungarez, baronit Franc Nopça (Franz Nopcsa, 1877-1933) në Reisen in den Balkan (Udhëtime në Ballkan), Pejë 2001, që doli shqip në vëllimin Udhëtime nëpër Ballkan, Tiranë 2007. Në bashkëpunim me Bejtullah Destanin (Londër), ai botoi ditarin e poetit dhe piktorit të njohur anglez, Edward Lear (1812-1888), në vëllimin Edward Lear in Albania: Journals of a Landscape Painter in the Balkans (Edward Lear në Shqipëri, ditari i një piktori pejsazhesh), Londër 2008, që doli shqip në vëllimin Edward Lear në Shqipëri: ditar udhëtimesh, 1848-1849, Tiranë 2008. Gjithashtu u botua një përmbledhje tekstesh të hershme historike për Shqipërinë, përkthyer nga gjuhë të ndryshme, Early Albania: A Reader of Historical Texts, 11th-17th Centuries (Shqipëria e hershme: antologji e teksteve historike, shek. 11-17), Visbadën (Wiesbaden) 2003. Duke qenë se Shqipëria dhe Kosova vazhdonin të ishin relativisht të panjohura nga masat e lexuesve perëndimorë, Elsie botoi dy manualë informativ për këto vende: Historical Dictionary of Albania (Fjalor historik i Shqipërisë), Lanham, Maryland 2004; dhe Historical Dictionary of Kosova (Fjalor historik i Kosovës), Lanham, Maryland, 2004, të cilët, me gjithë titullin ‘historik’, janë vepra informative të përgjithshme. Përsëri në fushën e letërsisë, Elsie botoi një vëllim të ri të historisë së letërsisë, më të përmbledhur dhe më të shkurtër, në vëllimin Albanian Literature: A Short History, Londër 2005, që doli në shqip në vëllimin Letërsia shqipe: një histori e shkurtër, Tiranë 2006. Ai ka bërë edhe përkthime të tjera letrare, prapë me Janice Mathie-Heck: vepra të zgjedhura të këngës epike të veriut në vëllimin Songs of the Frontier Warriors: Këngë Kreshnikësh, Albanian Epic Verse (Këngë kreshnikësh, poezia epike shqiptare), Uaukonda (Wauconda), Illinois 2004; tregime të shkrimtarëve të veriut, Ernest Koliqi (1903-1975) dhe Migjeni, në vëllimin Tales from Old Shkodra: Early Albanian Short Stories (Rrëfime nga Shkodra e vjetër: tregime të hershme shqiptare), Pejë 2004; vepra të përmbledhura poetike të Visar Zhitit (l. 1952) në The Condemned Apple (Molla e dënimit), Los Anxheles 2005; antologjinë e parë në anglisht të prozës bashkëkohore shqiptare në vëllimin Balkan Beauty, Balkan Blood: Modern Albanian Short Stories (Bukuria e Ballkanit, gjaku i Ballkanit: tregime bashkëkohore shqiptare), Evanston, Illinois 2006; romanin e Fatos Kongolit (l. 1944) The Loser (I Humburi), Brixhend (Bridgend), Uells 2007; veprat poetike të Azem Shkrelit (1938-1997) në vëllimin Blood of the Quill: Selected Poetry from Kosovo (Gjaku i penës: poezi të zgjedhur nga Kosova), Los Anxheles 2008; një antologji të plotë historike të poezisë shqipe Lightning from the Depths: An Anthology of Albanian Poetry (Se fund’i ujit vetëti: antologji e poezisë shqipe), Evanston, Illinois 2008; romanin e Ornela Vorpsit (l. 1968) The Country Where No One Ever Dies (Vendi ku nuk vdes askush), Shampejn (Champaign), Illinois 2009; dhe përkthime të mëtejshme të poezisë gojore në librin e Anna Di Lellio-s The Battle of Kosovo, 1389, An Albanian Epic, (Beteja e Kosovës, 1389, një epos shqiptar), Londër 2009. Projekti më ambicioz letrar i Robert Elsie-t është sigurisht përkthimi në anglisht (në bashkëpunim me Janice Mathie-Heck) nga gegnishtja i eposit të madh letrar të Atit Gjergj Fishta (1871-1940), The Highland Lute: The Albanian National Epic (Lahuta e Malcis: eposi kombëtar shqiptar), Londër 2005, një vepër me 30 këngë dhe 15,613 rreshta. Rishfaqja në dritë e këtij eposi, të ndaluar për vite me radhë nga regjimi komunist në Shqipëri, u prit me gëzim, sidomos në veriun e vendit. Robert Elsien e ka mrekulluar edhe bota e fotografisë së hershme shqiptare. Në këtë fushë ai ka botuar dy albume të mëdha: Dritëshkronja: Fotografia e hershme nga Shqipëria dhe Ballkani, Prishtinë 2007, i cili përfshin fotografitë e para të bëra ne Shqipëri (pesëdhjetë fotografi të fotografit vjenez Jozef Sékeli (Josef Székely) nga viti 1863), dhe koleksionet e baronit Franc Nopça, të Bajazid Elmaz Dodës, të albanologut austriak Maksimilian Lamberc (1882-1963), dhe të ushtarakëve të misionit ushtarak holandez të viteve 1913-1914. Ai ka botuar gjithashtu në një vëllim trigjuhësor – anglisht, frëngjisht, shqip, të fotografive të para me ngjyra në Shqipëri dhe në Kosovë, që janë autokromat e koleksionit Albert Kan (Albert Kahn) në Paris, me titullin Shqipëria dhe Kosova në ngjyra 1913, Tiranë 2010. Së fundmi janë botuar për herën e dytë, të përditësuar dhe dukshëm të zmadhuar: Historical Dictionary of Albania (Fjalor historik i Shqipërisë), Lanham, Maryland 2010, me 660 faqe; dhe Historical Dictionary of Kosovo (Fjalor historik i Kosovës), Lanham, Maryland 2010, me 451 faqe. Këta dy libra janë përkthyer edhe shqip. Me gjithë se puna studimore dhe, si pasojë, botimet e Robert Elsie-t janë përqendruar kryesisht në albanologji, ai ka botuar edhe vepra të tjera: Dialect Relationships in Goidelic: A Study in Celtic Dialectology (Marrëdhëniet dialektore në goidelishten: një hulumtim në dialektologjinë keltike), Hamburg 1986; dhe antologjitë poetike The Pied Poets: Contemporary Verse of the Transylvanian and Danube Germans of Romania (Poetë të shumëngjyrshëm: poezia bashkëkohore të gjermanëve të Transilvanisë dhe të Danubit në Rumani), Londër 1990; dhe An Anthology of Sorbian Poetry from the 16th-20th Centuries (Antologjia e poezisë serbe nga shek. 16-20), Londër 1990, si dhe një përkthim në gjermanisht të poetit të njohur grek Konstantin Kavafis (1863-1933) në vëllimin Konstantinos Kavafis: Das Gesamtwerk, griechisch und deutsch (Konstantin Kavafis: Veprat e plota, greqisht dhe gjermanisht), Zyrih 1997. Vendi që zë Robert Elsie ndër radhët e albanologëve është rritur edhe më shumë pas viteve 1990-të me faqet e tij të njohura të internetit, të cilat i japin botës të dhëna të hollësishme për Shqipërinë dhe shqiptarët.

Përveç faqes së tij personale www.elsie.de, Robert Elsie ka faqet: www.albanianhistory.net, e cila ofron një gamë të gjerë tekstesh dhe dokumentesh të historisë shqiptare; www.albanianlanguage.net, e cila përmban regjistrime zanore të më shumë se 150 të folmeve të shqipes nga dhjetë shtete, të incizuar kryesisht nga vetë Elsie, si dhe zërat e disa figurave të njohura shqiptare të së kaluarës; www.albanianliterature.net, që ofron koleksionin më të madh botëror të letërsisë shqiptare përkthyer në anglisht; www.albanianphotography.net, ku ndodhen koleksione të ndryshme të hershme fotografike nga Shqipëria dhe Kosova; dhe www.albanianart.net, që përmban një prezantim të artit pamor shqiptar (piktura e hershme shqiptare, veshje popullore etj.).

Katër Klanet Kriminale që Kontrollojnë Shqipërinë

October 2, 2017 by dgreca

*Shqipëria është plot me Shullazë, Berishë e Balila/

*According to U.S. State Department reports, Albania is a center of organized crime activity which includes trafficking in drugs, weapons, and prostitution. Four major clans control 20 crime families that manage criminal operations that include human trafficking, blackmail, car theft and money laundering. /

Nga Donald LU*/

I nderuar ish Presidenti Moisiu, Kryetar Zaganjori, Ministre Gjonaj, Ministër Xhafaj, Zoti Sadushi, kolegë ambasadorë, zonja dhe zotërinj,

Mirëmëngjës. Sot në këtë sallë shoh dy grupe. Grupi i parë është afër skenës, ata janë disa të huaj dhe disa, me respekt, të moshuar me shumë përvojë në sistemin e drejtësisë. Për mua grupi i dytë është më interestant. Grupi i dytë ata janë të rinjtë, larg skenës, me fytyrat plot me optimizëm dhe plot vetëbesim. Ata të gjithë japin shpresë për të ardhmen e Shqipërisë. Kjo duartrokitje është për ju.

Si të gjithë ju, edhe unë jam këtu për të njohur rolin e rëndësishëm të Shkollës së Magjistraturës në përgatitjen e brezit të ardhshëm të gjyqtarëve dhe prokurorëve.

Por nëse më lejoni, dëshiroj të shtoj diçka specifike për të diplomuarën tuaj, të ndjerën Fildes Hafizi, si dhe diçka për sfidën e ardhshme madhore të sistemit gjyqësor shqiptar – krimin e organizuar.

Pata mundësinë të merrja pjesë në ceremoninë e diplomimit në Shkollën e Magjistraturës vitin e kaluar. Atje, pata kënaqësinë të bisedoja me Fildes Hafizin për përkushtimin e saj për ta bërë më të mirë sistemin gjyqësor shqiptar. Si të gjithë të diplomuarit, ishte një e re e shkëlqyer dhe e talentuar që donte t’i shërbente vendit të saj.

Sistemi gjyqësor i Shqipërisë e la në baltë Fildesin. Sistemi dështoi ta mbante të shoqin e saj të rrezikshëm në burg. Dështoi ta mbronte kur ai u lirua. Fildesi, si të tjera gra në Shqipëri që janë viktima të dhunës në familje, meritojnë diçka më të mirë nga sistemi i drejtësisë.

Vdekja e Fildesit nuk duhet të shkojë dëm. Ajo duhet të jetë frymëzim për të gjithë të diplomuarit e Shkollës së Magjistraturës për të vazhduar punën e saj për t’i dhënë drejtësi të vërtetë popullit shqiptar. Ajo e la këtë përgjegjësi për të gjithë ne.

Ndërkohë që festojmë 20-vjetorin e Shkollës së Magjistraturës sot, kjo na ofron një çast për të reflektuar mbi zhvillimin e bërë dhe rrugën përpara.

Të gjithë shqiptarët duhet të jenë krenarë për hapat përpara që kanë ndërmarrë gjatë viteve të fundit. Vetingu i gjyqtarëve dhe prokurorëve do të fillojë javën që vjen. Ka qenë rrugë e gjatë për të arritur deri këtu, por ky proces do të bëhet si duhet dhe me profesionalizëm, duke iu dhënë shpresë shqiptarëve se do mund të gjejnë drejtësi në gjykatat e tyre.

Shqiptarët duhet të jenë krenarë që kanë larguar kriminelët nga parlamenti. Në këtë drejtim, Kuvendi i 2017-ës është më i mirë se Kuvendi i 2013-ës. Më në fund, shqiptarët, në qeveri dhe në opozitë, duhet të jenë krenarë për përparimin domethënës kundër kultivimit të kanabisit.

Por sfida më e madhe dhe më e vështirë është ende përpara Shqipërisë – lufta kundër krimit të organizuar. Derisa peshqit e mëdhenj të arrestohen, ndiqen penalisht dhe të futen në burg, kanabisi do të kthehet, gjyqtarët do të marrin rryshfet dhe zyrtarët qeveritarë do të korruptohen.

Çfarë dimë lidhur me problemet e krimit të organizuar në Shqipëri?

Sipas raporteve të Departamentit të Shtetit të SHBA, Shqipëria është qendër e aktivitetit të krimit të organizuar që përfshin trafikun e drogës, armëve dhe prostitucionit. Katër klane kryesore kontrollojnë 20 familje kriminale që menaxhojnë operacione kriminale ku përfshihen trafiku njerëzor, shantazhi, vjedhja e makinave, dhe pastrimi i parave. Shqipëria ka një treg të zi jo të vogël për mallra kontrabandë, në radhë të parë duhan, bizhuterì, makina të vjedhura dhe telefona celularë. Vendi mbetet në rrezik domethënës nga pastrimi i parave për shkak të korrupsionit të kudogjendur dhe një sistemi ligjor të dobët.

Janë disa emra të famshëm kriminelësh shqiptarë, si trafikanti i dënuar i drogës Emiljano Shullazi, për të cilët media pretendon se vazhdon të kryejë trafik droge dhe armësh nga qelia e paraburgimit. Ose Lul Berisha, kreu i bandës së dhunshme të Durrësit që gabimisht u lirua herët nga zyrtarët e burgut. Kjo çoi në arrestimin e drejtorit dhe avokatit të burgut, por në mënyrë të mistershme, Lul Berisha mbetet i lirë. Dhe së fundi, magjistari Klement Balili, një trafikant ndërkombëtar droge, i kërkuar nga Greqia dhe Agjencia e Zbatimit Anti-Drogë (DEA) e SHBA, por që ia ka dalë t’i shpëtojë drejtësisë shqiptare për 18 muaj falë paaftësisë së prokurorëve, policisë dhe Ministrisë së Drejtësisë.

Ka edhe shumë Shullazë, Lul Berisha dhe Klement Balilë të tjerë në Shqipëri. Pyesni cilindo oficer policie dhe ai apo ajo do të tregojë edhe një duzinë tjetër drejtuesish të krimit që meritojnë të jenë në burg.

Si do t’i mundim drejtuesit e fuqishëm të krimit të organizuar?

Drejtuesit e krimit në Shqipëri rrallë arrestohen dhe pothuajse kurrë nuk ndiqen penalisht. Në vitin 2016, policia arrestoi 1,349 persona për kundravajtje të lidhura me trafikimin e drogës. Më pak se 100 nga këto arrestime çuan në dënime për trafik droge në Gjykatën e Krimeve të Rënda. Edhe më shqetësues është fakti që kishte zero dënime, zero arrestime, zero ndjekje penale për ndonjë peshk të madh për organizim, drejtim apo financim të organizatave të trafikut të drogës gjatë vitit 2016. Edhe në vitin 2015 ishin zero.

Në Shtetet e Bashkuara në vitet ‘20 dhe ‘30 pati një epidemi të krimit të organizuar. U krijuan task-forca elitë të agjencive të ndryshme për të vënë në shënjestër drejtues të mafias si Al Capone. Kishin prokurorë, policë, dhe ekspertë të krimit financiar që punonin së bashku. Është me rëndësi kritike që policët, prokurorët dhe shërbimet inteligjente shqiptare të punojnë më ngushtë për të luftuar krimin e organizuar.

Nuk ka për të qenë e lehtë. Me gjasë do të jetë luftë e egër. Në vitin 2014, Shqipëria pati 72 bomba në makina dhe shumica besohet se ishin rezultat i dhunës mafioze. Populli shqiptar duhet të kërkojë veprim, por duhet të dijë se të arrish rezultate kundër drejtuesve të fuqishëm kriminalë kërkon durim, guxim dhe sakrifica.

Besojmë se është koha që qeveria e Shqipërisë t’i shpallë luftë krimit të organizuar.

Besojmë se disa nga ushtarët më të rëndësishëm në këtë luftë do të jenë të diplomuar të Shkollës së Magjistraturës.Faleminderit.

* Fjala e Ambasadorit Lu në 20 Vjetorin e Shkollës së Magjistraturës

***

Ja Original en gjuhen angleze

Remarks by Ambassador Donald Lu at the School of Magistrates Twentieth Anniversary

Honorable former President Moisiu, Chairman Zaganjori, Minister Gjonaj, Minister Xhafaj, Mr. Sadushi, fellow ambassadors, ladies and gentlemen,

Good morning! Today, I see two groups in this room. The first group is on the stage, they are some foreigners and some, with due respect, some seniors with a lot of experience in the justice system. To me, the second group is the most interesting. The second group, they are the young people, away from the stage, with their faces full of optimism and self-confidence. They all inspire hope for the future of Albania. [applause] This is for you.

Like all of you, I am here to recognize the important role of the School of Magistrates in preparing the next generation of judges and prosecutors.

But if you will allow me, I want to add something specific about your graduate Fildes Hafizi and something about the next big challenge to the judicial system of Albania – organized crime.

I had the opportunity to attend the graduation of the School of Magistrates last year. I had the pleasure then of talking with Fildes Hafizi about her commitment to improve Albania’s judicial system. Like all of the graduates, she was a bright and talented young person who wanted to serve her country.

The judicial system of Albania failed Fildes. The system failed to keep her dangerous husband in prison. It failed to protect her when he was released. Fildes, like other women in Albania who are victims of domestic violence, deserve better from their justice system.

Fildes’ murder should not be for nothing. She should be an inspiration to all of the graduates of the School of Magistrates to carry on her work to deliver real justice to the Albanian people. She leaves that responsibility with all of us.

As we celebrate the 20^th anniversary of the School of Magistrates today, it offers us a moment to reflect on the progress made and road ahead.

All Albanians should be proud of the steps forward they have taken over the last few years. Judicial and prosecutorial vetting will begin in the next week. It has been a long road to reach this point, but this process will be done well and professionally, giving hope to all Albanians that they can find justice in their courts.

Albanians should be proud that they have removed criminals from their Parliament. In this respect, the 2017 Kuvendi is much better than the 2013 Kuvendi. Finally, Albanians, both in government and in opposition, should be proud of the significant progress made against cannabis cultivation.

But the biggest and most difficult challenge remains ahead of Albania – the fight against organized crime. Until the big fish are arrested, prosecuted and go to jail, the cannabis will return, judges will be bribed, and government officials will be corrupted.

What do we know about the Organized Crime Problem in Albania?

According to U.S. State Department reports, Albania is a center of organized crime activity which includes trafficking in drugs, weapons, and prostitution. Four major clans control 20 crime families that manage criminal operations that include human trafficking, blackmail, car theft and money laundering. Albania has a substantial black market for smuggled goods, primarily tobacco, jewelry, stolen cars and mobile phones. The country remains at significant risk for money laundering because of rampant corruption and a weak legal system.

There are some famous names of Albanian criminals, like convicted drug trafficker Emiljano Shullazi, whom the media claims continues to carry out drug and arms trafficking from his pre-trial detention cell. Or Lul Berisha, the head of the violent Durres gang who was mistakenly released from prison early by prison officials. This resulted in the arrest of the director of the prison and the prison lawyer, but Lul Berisha mysteriously remains free. And finally the magician Klement Balili, an international drug trafficker wanted by Greece and the U.S. Drug Enforcement Agency, but who has managed to escape Albanian justice for 18 months through the incompetence of prosecutors, the police and the Ministry of Justice.

There are many more Shullazis, Lul Berishas and Klement Balilis in Albania. Ask any police officer and he or she will tell you another dozen names of criminal leaders who deserve to be in jail.

How will we defeat powerful organized crime leaders?

Albania’s criminal leaders are seldom arrested and almost never prosecuted. In 2016, the police arrested 1,349 people for offenses linked to drug trafficking. Less than 100 of these arrests led to drug trafficking convictions in the Serious Crime Court. Even more troubling, there were zero convictions, zero arrests, and zero prosecutions, of any big fish for organizing, leading or financing drug trafficking organizations in 2016. And there were also zero in 2015.

In the United States in the 1920s and 1930s, there was an epidemic of organized crime. Elite interagency government task forces were created to target mafia leaders like Al Capone. They had prosecutors, police, and financial crime experts working together. It is critical that Albanian police, prosecutors and intelligence services work more closely together to fight organized crime.

This will not be easy. It is likely to be violent. In 2014, Albania had 72 car bombings, most believed to be the result of mafia violence. The Albanian people should demand action, but know that to achieve results against powerful criminal leaders requires patience, courage and sacrifice.

We believe it is time for the government of Albania to declare war on organized crime.

We believe that some of the most important soldiers in this war will be graduates of the School of Magistrates.

ME VATRANË NË TORONTO, KANADA

October 2, 2017 by dgreca

Shënime udhëtimi/

Nga Thanas L. Gjika/

Në Toronto ON të Kanadasë, Shoqëria “Vatra” ka pasur që në kohët e hershme një degë, e cila ishte mbyllur gjatë viteve ’80 të shekullit të shkuar, e përfaqësuar nga nacionalistë të njohur , sic ishte edhe zv/Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra, i ndjeri Ibrahim Kulla, i cili e mbajti postin zv/Kryetarit përgjatë viteve 1985-86. Në vitin 2010 atje u rikrijua dega e cila ka sot 23 anëtarë. Një nga nismëtarët e rikrijimit të kësaj dege ishte z. Tony (Tonin) Sufaj, një kastratas i cili ka rënë e bie në sy për kurajon dhe bujarinë e tij të veçantë në veprimtarinë atdhetare.

Unë pata rast të shkoja në Toronto me bashkëshorten time Jualia. Z. Dalip Greca më dha telefonin dhe e-mailin e z. Tony, të cilit i kërkova një takim për të mbledhur të dhëna për një shkrim lidhur me gjendjen e degës së shoqërisë Vatra në Toronto. Më 26 gusht, si e kishim lënë, z. Sufaj erdhi bashkë me dy shokë të tij, me sekretarin e degës, z. Lul Rrafshi dhe z. Besnik Rexhvelaj, anëtar i kryesisë së degës. Kurse z. Qamil Llapshtica, nënkryetari i degës, nuk mundi të vinte sepse ndodhej për vizitë në Prishtinë, prej nga na përshëndeti në telefon…

* * *

Tonin / Tony Sufaj është një malësor i gjatë dhe elegant, i shkathët në biseda dhe të imponon respekt që në minuatat e para të takimit. Rrethanat e jetës e penguan të kryente shkollën e lartë, por përvoja e jetës e ka bërë atë, që me anë të zgjuarësisë natyrale, të jetë një veprimtar i suksesshëm i diasporës sonë në Amerikën e Veriut.

Që kur ishte nxënës në vitin e tretë të gjimnazit, ai ishte mbushur me ndjenja kundërkomuniste. Këto ndjenja ai i kishte thithur gjatë dëgjimit të bisedave me të moshuarit, të cilët kishin pakënaqësi ndaj regjimit komunist, si dhe nga dëgjimi i emisioneve në gjuhën shqipe që transmetonin Radio Podgorica (Mali i Zi) dhe Radio Zëri i Amerikës. Ai edhe pse i ri, kuptoi se jeta në Shqipëri nuk po pëmirësohej si propagandonte Radio Tirana dhe Radio Shkodra, por po keqësohej.

Në vitin 1986 u ftua të luante futboll me skuadrën “Vllaznia” të Shkodrës, skuadra e futbollit “Vllaznia e New Yorkut, e cila përbëhej nga djem shqiptaro-amerikanë. Midis lojtarëve të skuadrës shqiptro-amerikane, ishte dhe një kushëri i Toninit. Ky, gjatë vizitës që bëri në shtëpi të Sufajve midis tjerash tha: “Ma mirë i dekun në ferr se skllav i gjallë këtu në Shqipni”. Kjo thënie i buçiste herë pas here në kokë djaloshit të Sufajve.

Mbas gati një viti, kur Tonini i kishte mbushur 17 vjetët, nxënës në klasën e tretë gjimnaz, shkroi në dërrasën e zezë parullën “LIRI DEMOKRACI!” me shkronja të deformuara që të mos kuptohej i kujt ishte shkrimi.

Nga Dega e Brendshme e Shkodrës shkuan disa policë te drejtoria e shkollës. Ata filluan t’i merrnin në pyetje një nga një nxënësit e asaj klase dhe iu thoshin: “Ne e dijmë që e ke shkruar ti, por tregona dhe shokët që të kesh rrethana lehtësuese për dënimin tënd.”

Asnjë nga nxënësit nuk e pranoi. Kur i erdhi radha Toninit, ky u përgjigj: “ Po kur e dini që e paskam shkruar unë, pse nuk më arrestoni, po i merrni në pyetje gjithë djemtë e klasës?”

Më tej Tininin filluan ta merrnin në pyetje në Degën e Punëve të Brenshme në Shkodër, ku i bënin presion të pranonte se ai e kishte shkruar parullën. Ai kundërshtoi dy muaj rresht, pastaj vendosi të arratisej, tek daja i nënës së tij në Mal të Zi. Me kurajë ai u arratis i vetëm dhe pas disa formalitetesh, u lejua të shkonte për të jetuar në Tuz, te familja Vuçina, ku jetonte disa muaj në vit daja i nënës së tij që shkonte prej New Yorkut, zoti Zef Tom Vuçina. Ai u kujdes si për djalin e vet, pas do kohe e njohu me një vajzë të mirë, me zonjushen Maria Lulgjuraj, me të cilën Tonini u fejua dhe shpejt u martua. Në vitin 1993, djemtë e dajë Zefit e morrën Marien në New York dhe pas disa muajsh mundën ta tërhiqnin dhe Tonin. Aty Tonini u quajt Tony. Meqenëse Maria kishte vëllezërit e vet në Detroit, dy bashkëshortët vendosën të shkonin atje, ku dhe u sistemuan me punë e banesë.

Maria dhe vëllezrit e saj ishin pasardhës të Mark Gjek Lulgjurajt, një luftëtar i çetave antikomuniste të Prenk Calit. Ai ishte bir i fshatit Cem të Selishtës që i ishte dhënë Malit të Zi. Një djalë të tij, Fran Mark Lulgjuraj, pikërisht babain e Marie Lulgjurajt, e kishin vrarë forcat e Sigurimit të shtetit shqiptar.

Duke parë përkushtimin atdhetar dhe fetar të Tonyt, shqiptarët e Detroitit i besuan atij detyrën e skretarit të Kishës së Shën Palit dhe pasi e kualifikuan për të krijuar një shoqëri pastrimi e ndihmuan që të krijonte shoqërinë e tij, ku ai gjatë viteve 1996 – 2007 punësoi deri 35-40 shqiptarë.

Duke qenë se pati mungesa në dokumentacion, zyra e emigracionit e SHBA-ve nuk ia dha qytetarinë amerikane dhe Tony u detyrua të emigronte në Kanada, pikërisht në Toronto ON. Këtu ai u lidh me shqiptarët katolikë me të cilët krijoi një grup besimtarësh të devotshëm me të cilët u fillua organizimi i mbajtjes së meshëve të djelave me ndihmën e Dom Ndue Gjergjit prej Kosove, që shkonte prej Detroit MI. Më tej këtë punë e vijoi Dom Mariani po prej Kosove. Tani punën e tyre e vijojnë Dom Gjovani prej Tirane dhe Dom Ambrozi.

Përveç nismëtarëve Gjergj Nikolla nga Kosova, Zef Deklaj nga Kelmendi dhe Tonyt, tani grupi ka arritur në 500 anëtarë. Eshtë marrë e drejta për të krijuar kishën me emrin “Misioni Shën Nënë Terezës”. Me kuotat e anëtarësisë së kryefamiljarëve dhe me dhurimet e ndryshme, është krijuar një shumë gati një milion dollarë dhe po synohet të blihet një godinë kishe.

Në vitin 2009 Tonyn e zgjodhën kryetar të Shoqërisë “Malësia e Madhe” me qendër në Toronto. Duke ia njohur kontributin në veprimtaritë shoqërore atdhetare, si një ndër demokratët e parë që në kohën e diktaturës, Shoqëria e të Përndjekurve Politikë me kryetar z. Kurt Kola, më 6 tetor 2015 i dha z. Tony Sufaj vlerësimin “PISHTAR I DEMOKRACISE”.

Me formimin e degës së Shoqërisë “Vatra”, anëtarët e kësaj dege e zgjodhën Tony Sufajn kryetar të saj, detyrë të cilën ai e vijon edhe sot. Këtu në Toronto Tony punon në një restorant italian, kurse Maria mban një kompani pastrimi. Kjo familje ka katër fëmijë, tre vajza dhe një djalë. Vajza e madhe Kristina është studente në “Sheridan College”, vajza e dytë Albina, është po ashtu studente në “Toronto State University” për biznes administrim, kurse vajza e vogël Jozefina dhe vëllai i saj binjak Jozefi, janë nxënës në klasën e tetë.

Tony me gjithë familjen e tij është ndër organizatorët e mbrëmjeve të Festës së Flamurit në Tornto, ku shkojnë qindra shqiptarë. Përveç vendlindjes, Tony kryen vizita dhe në Kosovë e Mali të Zi, ku bashkëpunon për gjallërimin dhe forcimin e shqiptarizmit. Miku i tij Monsinjor Dom Lush Gjergji e ka ftuar sivjet të marrë pjesë në Festën e përurimit të “Katedrales Shën Nënë Tereza”.

Vitin e kaluar ai pati bërë një vizitë rreth e rrotul Kosovës nëpër pikat historike, të cilat i kishte fiksuar në fotografi. Disa prej tyre pata rast t’i shikoja gjatë takimit tonë në Second Cup 355 Danforth Ave. M’u kujtuan vizitat e mia me Julian në Prekaz tek Jasharajt, në Prishtinë te varri i Ibrahim Rugovës, etj. Por Tony kishte shkuar dhe në Boletin dhe në Mitrovicë, ku unë nuk shkova dot. Në Mitrovicë, Tony shkoi për të takuar në shenjë respekti Prof. Tef Vokrin, një i arratisur prej Vaut të Dejës që jetoi e punoi shumë vjet në Prishtinë si mësues e tani kalon vitet e pensionit në Mitrovicë për të mbajtur gjallë shqiptarizmin. Në Prishtinë ai u takua dhe me z. Ramush Haradinaj, sot Kryeministër i R. Së Kosovës.

Gjestet e veprimet e Tonyt në të mirë të atdhedashurisë janë të shumta e nuk mund t’i përmendim të gjitha, por nuk mund të le pa përmendur përpjekjet dhe ndihmat e tij financiare për vendosjen e monumentit të Gjergj Kastriotit Skënderbeut vepër e skulptorit Xhiku në oborrin e katedrales “Shën Pali”, monumentin e Shën Nënë Terezës tek vendi i shenjtë “MARRY LAND” pranë Torontos. Këtë monument e kishte realizuar skupltori nga Mitrovica Tol Istrefi.

Tony është një humanist dhe dhurues bujar midis shqiptarëve të Torontos. Ai ka dhuruar shuma të konsiderueshme në mijëra dollarë për krijimin e kishës së Shën Palit, për monumentet e ndryshme dhe tani për krijimin e fondit “Misioni i Shën Nënë Terezës” dhe për monumentin e Shenjtores shqiptare në “MARRY LAND”.

Kur i thashë:

-“Të lumtë Tony, për veprimtarë dhe humanistë si ty ka nevojë forcimi i aktiviteteve kulturore të diasporës sonë në Amerikë”, ai m’u përgjigj me thjeshtësinë e një malësori të ndershëm: “Duhet të kisha bërë më shumë, sidomos në anën organizative. Dega jonë ka dy vjet që ka ngelur te numëri 23 anëtarë. Festojmë Ditën e Flamurit, por është e nevojshme të organizojmë edhe takime të tjera edukative dhe fondmbledhëse, etj…”

* * *

Një kënaqësi tjetër ishte njohja me mjekun, Prof. Asc. Lul Rrafshi, sekretar i degës i cili ka mbaruar studimet e larta për mjekësi. Ai është i ndryshëm prej Tony-t. Ai nuk flet shpejt e me patos, bie në sy për urtësinë e disa malësorëve, që flasin pa ngut, me një qetësi që të detyrojnë të dëgjosh me vëmendje ato që thonë. Luli është prishtinas. Studimet e larta i kreu në Bukuresht për mjekësi. Aty ndoqi dhe studimet pasuniversitare për Radiologji. Kur filluan trazirat në Kosovë në vitin 1999 u kthye në Prishtinë për të qenë pranë familjes. Së shpejti Kosovën e vërshoi lufta dhe Luli me bashkëshorten e vet, zonjën Rabi, mbas disa vështirësish mundi të emigronte në Maqedoni, sepse kthimi në Bukuresht ishte i pamundur. Në kampin e refugjatëve u lindi, Nita. Oficerët e imigracionit Canadez i morrën dhe i dërguan në Kanada ku dhe u vendosën në qytetin Halifax. Këtu doktor Rrafshi filloi punën në borde të ndryshme si “Medical Council of Nova Scotia”, “Metropolitan Immigration and Settlement Association”, ku punonte me refugjatë dhe imigrantë nga e gjithë bota. Edhe puna vullnetare u bë një gjë e përditshme pë doktorin human në qytetin ku jetonte. Po aty ai trajnoi dhe disa përkthyes në fushën e mjekësisë, për të njohur termat mjekësore dhe fjalorin kryesor të anglishtes për ta përdorur gjatë takimeve të pacientëve të ndryshëm me mjekët. Për Gjyqin e Provincës Nova Scotia, doktor Rrafshi përgatiti në shqip dhe anglisht ligjin “Small Claim Court”.

Për punët vullnetare, mjeku shqiptar fitoi çmimin e parë si “Vullnetari më i mirë i vitit 2003” për gjithë Provincën Nova Scotia, çmim të cilin deri atëhere e kishin fituar vetëm kanadezët, por jo ndonjë emigrant. Po këtë vit ai u integrua në sistemin mjekësor kanadez dhe filloi specializimin në fushën “Family Medicine”. Deri më sot në Kanada midis mjekëve që emigrojnë aty arrijnë të integrohen në sistemin kanadez vetëm 10-15% e tyre, të tjerët bëjnë punë të ndryshme.

Doktor Luli mbasi mbaroi specializimin arriti të fitojë dhe titullin Adjunct Profesor (Profesor i Asocuar) dhe deri në vitin 2007 punoi në “Family Medicine” dhe në “Emergency Medicine” në Sydney Nova Scotia. Këtë vit ai vendosi që familisht të transferohej në qytetin London ON, ku kryen të njëjtën punë. Krahas punës në klinikë ai tani kryen punon dhe si trajnues i studentëve pranë “Medical University” në Community Medicine. Ai mban dy klinika mjekësore dhe një poliklinikë me shumë shërbime mjekësore.

Të gjitha këto arritje, thotë doktor Rrafshi, nuk do t’i kisha arritur pa ndihmën e së dashurës, gruas sime Rabi, arkitekte e diplomuar, e cila vendosi ta sakrifikojë specializimin e saj dhe të më mbështeste mua në fushën time të mjekësisë. Ajo vijon të udhëheqë punën në klinikat tona dhe biznesin tonë që zhvillojmë në fusha të tjera. Ajo gjithashtu është një nënë e mbrekullueshme, nënë dhe edukatore e tre fëmijëve: e vajzës Nita dhe djemve Graniti dhe Ariani.

Luli dhe zonja Rabi për disa vite kanë dhënë ndihmesën e tyre si pjesë drejtuese e shoqatës shqiptaro-kanadeze “Iliria” në London ON së bashku me z. Besnik Rexhvelaj, president i kësaj shoqate. Po ashtu ata janë aktivizuar për krijimin e ekipit futbollistik “Albanian FC”, ekip i cili vijon të korrë suksese çdo vit me fitore duke marrë çimeve të ndryshme. Sekretar si Prof. Lul Rrafshi dhe nënkryetar si z. Llapshtica, Tonyit ia bëjnë të lehtë detyrën e kryetarit.

* * *

Anëtari i kryesisë së degës së Vatrës Toronto ON, z. Besnik Rexhvelaj, është anëtar i kësaj dege që nga viti 2010. Ai u lind në Malësinë e Madhe pranë buzës së Liqenit të Shkodrës më 1967, kreu studimet e larta në UT, Fakulteti Ekonomik dega Financë më 1991. Ai ka një trup mbi mesatar dhe ka një karakter të afërt me toskët, ka pamjen e një burri energjik, bën shakara dhe flet shpejt, por me atë saktësinë që ia kërkon profesioni i ekonomistit të aftë.

Ai ka qenë ndër nismëtarët e Lëvizjes së Dhjetorit 1990 dhe të formimit të Partisë Demokratike. Ardhja e familjes Rexhvelaj (Besniku, zonja Nora, djali Brendon dhe vajza Blerta) në Kanada u mundësua në shkurt 2002 si “Landed Emigrant”. Ndër hapat e parë të Besnikut, pas punësimit me orë të reduktuara në “TD Bank”, ishte evaluimi i diplomës së financierit pranë “Toronto University” duke ndjekur studimet mbasdite. Më tej ai përfundoi kursin e plotë për Investment Adviser pranë “Fanshawe College” dhe “Canadian Security Institute”. Në vitin 2005 ai filloi punën si Mortgage Agent në Mortgage Intelligence.

Zoti Rexhvelaj shquhet për kërkesa ndaj shokëve e sidomos ndaj vetes. Në vitin 2012 ai përfundoi kursin e plotë për Mortgage Broker dhe sot ai ka një grup prej katër Mortgage Agents që punojnë në zyrën e tij. Gjatë viteve 2013, 2014 dhe 2015, kompania ku ai punon e përzgjodhi midis 3000 agjentëve të saj, si një ndër “mortgage broker-it” më të suksesshëm. Edhe bashkeshortja e tij zonja Nora (Kocaj) e diplomuar dhe ajo më 1993 pranë Fakultetit Ekonomik dega Financë e unifikoi diplomën në Kanada dhe tani ka marrë titullin “Certified General Accounting” (CGA). Që nga viti 2012, ajo punon pranë Bashkisë së qytetit London OT me detyrën Drejtoreshë e Financës. Të tillë prindër kanë rritur dhe fëmijë të suksesshëm. Brendon-i është student në vitin e tretë për Programim Kompjuterash, dhe kryen praktikën profesionale pranë një kompanie të madhe që merret me programimin e aparateve matës. Kurse Bletra ka përfunduar shkollën e mesme dhe në janar do të vijojë studimet për psikiatre pranë “Wester University”.

Besnik Rexhvelaj është dhe kryetar i shoqërisë atdhetare “Iliria” me qendër në London ON të Kanadasë. Kjo shoqëri përbëhet nga emigrantë shqiptarë nga të gjitha krahinat shqiptare brenda e jashtë kufijve të Shqipërisë dhe Kosovës. Ajo ka në emblemën e saj flamurët e dy shteteve shqiptare si dhe portretet e dy figurave kryesore që përfaqësojnë botën tonë: Gjergj Kastriotin Skënderbeun dhe Shenjtoren Nënë Tereza. Kur e pyeta, pse nuk e ktheni shoqërinë “Iliria” në degë të shoqërisë Vatra, Besniku m’u përgjigj:

“Shoqëria ‘Iliria’ ka program të ngjashëm me shoqërinë “Vatra”, por sot për sot mendojmë se është më mirë ta forcojmë e zgjerojmë ashtu si është. Ndërkohë synojmë të krijojmë një degë të Vatrës në London, mbasi në këtë qytet jemi 3000 shqiptarë. Iliria mbledh anëtarë të të gjitha bindjeve politike, kurse Vatra anon nga e djathta”.

* * *

Të nesërmen më 27 gusht unë me Julian kryem një vizitë respekti tek varri i kushëririt të saj, të ndjerit këngëtar Kristo Kardhashi (Christo Cardassis), një minoritar grek me origjinë nga Lefterhori i Sarandës, i cili kishte vdekur një vit e gjysëm më parë, por ne nuk kishim pasur rast të merrnim pjesë në varrimin e tij. Në Vorezat shkuam bashkë me zonjën Petra, bashkëshorten e tij, një hebre gjermane. Kjo familje nuk lindi fëmijë dhe tani zonja Petra jeton e vetme. Si mik i saj erdhi në këtë ceremoni ing. Bujar Sinoimeri, një burrë i urtë me origjinë nga Gjinokastra, i lindur në Sarandë, që ka emigruar në Toronto, ku punon si ingjinier programues prograsmesh kompjuterike në firma Rogers. Në këtë profil punon edhe djali i z. Bular, i diplomuar në Kanada.

Bujari kishte marrë pjesë dhe në varrimin e z. Kristo dhe kishte bërë fotot e rastit, një kujtim i paharruar. Ai shkoi në atë varrim për të plotësuar porosinë e mbesës së Kristo Kardhashit, zonjës Varvara Gjini dhe vajzës së saj, me të cilën Bujari ruan shoqërinë që nga vitet e shkollës së mesme.

Gjatë bisedave me Bujarin rra fjala për degën e shoqërisë “Vatra” në Toronto dhe anëtarët e saj. U gëzova kur dëgjova se ai kishte respekt për këtë shoqëri dhe se mendonte të bëhej anëtar i saj.

-”Vatrës i jemi borxh për gjithë atë veprimtari patriotike në të kaluarën edhe për ato që bën sot në të mirë të popullit shqiptar kudo ku ky jeton”, tha Bujari në përfundim të bisedës.

Dhe më kërkoi adresën dhe telefonin e z. Sufaj për t’u lidhur me të….

***

Shënimet për vatranët përfundojnë këtu, por jo veprimtaria e tyre. Ndërsa ne u kthyem nga Toronto drejt Wercester-it, kryetari Tony udhëtoi drejt Kosovës. Ai do të përfaqësonte vatranët e Torontos në veprimtaritë kushtuar “Javës së Nënë Terezës” dhe shugurimin e Katedrales “Nënë Tereza” në Prishtinë” U takua me të dërguarin e Papa Franceskut, Kardinalin shqiptar Ernest Simoni, të cilin e përshëndeti në emër të vatranëve të Torontos, u takua me Imzot Dodë Gjergjin, Ipeshkëvin e Kosovës, me Ipeshkëvin e Rrëshenit Imzot Gjergj Meta, u takua me miq dhe me personalitete nga viset shqiptare. Po ashtu nuk mund të rrinte pa shkuar edhe në Mitrovicë, ku takoi edhe kandidatin për Kryetar të Komunës, për të cilin u publikua dhe një shkrim në Dielli online.