Archives for December 2018

MARTIN LUTHER KING-U PËR PROTESTAT PAQËSORE

December 17, 2018 by dgreca

ME RASTIN E 50-VJETORIT TË VDEKJES/

2-Frank-shkreli-2-300x183-1-1

Nga Frank Shkreli/

“Kjo është koha për të realizuar premtimin e demokracisë”. /

1 a Luther King

Foto nga fjalimi historik i Martin Luther King-ut me 28 gusht, 1963 para një turme prej më shumë se 250,000 vetash në Washington./

Ky vit shënon 50-vjetorin e vdekjes së Martin Luther Kingut, i vrarë në një hotel në qytetin Memfis të shtetit Tenesi në vitin 1968. Martin Luther King-u ishte një prift protestan i sektit Baptist dhe njëkohësisht edhe aktivist i të drejtave civile, i njohur në Amerikë dhe në botë si zëdhënsi dhe udhëheqësi më i njohur i lëvizjes për promovimin e të drejtave bazë të njeriut, nepërmjet protestës paqësore dhe mosbindjes civile. Ai i bazonte taktikat e tija të rezistencës paqësore në besimin e tij të krishtër, ndërkohë që gjente frymëzim edhe nga aktivizmi paqësor i Mahatma Gandhi-t.

Ishte kjo një lëvizje — protestash paqësore, anë e mbanë Shteteve të Bashkuara – e që kishin për qëllim zhdukjen e diskriminimeve ndaj afrikano-amerikanëve, në pothuaj të gjitha nivelet e qeverisjes federale dhe shtetërore dhe jo vetëm. Ishte një përpjekje e Martin Luther Kingut, si udhëheqsi kryesor i kësaj lëvizjeje, që nepërmjet protestave paqësore të lloj-llojshme, t’i jepte shpresë dhe më në fund të siguronte pasuesit dhe mbështetsit e Lëvizjes së tij – si të bardhë ashtu edhe afrikano-amerikanë — për mundësinë e një trajtimi të barabartë për të gjithë, me qëllim për të marrë pjesë në të ashtuquajturën, “ëndërrë amerikane”, pa dallime racore, fetare ose origjine etnike.

Ajo periudhë cilësohet si një periudhë shprese biblike e Martin Luter Kingut, shpresë që pothuaj askush nuk mund t’a parashikonte – ndoshta as vet Martin Luter King-u — se një ditë ajo do të bëhej realitet. I gjithë aktivizmi i Doktor Martin Luther King-ut në mbrojtje të drejtësisë, të lirisë dhe të drejtave të barabarta për të gjithë, vazhdon edhe sot të jetë një thirrje tepër aktuale këtu në Shtetet e Bashkuara dhe anë e mbanë botës. Është kjo një kujtesë në këtë 50-vjetor të vdekjes së tij që mban të gjallë shpresën, se e mira do ta mundë të keqen – fjalë të shqiptuara këto nga goja e këtij predikatori baptist protestan, por edhe e një udhëheqsi moral kombëtar, i cili tani me të drejtë e ka monumentin e tij ball për ball me monumentet e themeluesve dhe baballarëve më të rëndësishëm të kombit amerikan, në kryeqytetin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Uashington. Ky është një testament historik që kombi amerikan kujton Martin Luther Kingun, jo vetëm në këtë 50-vjetor të vdekjes së tij, por edhe çdo vit tjetër në ditën e festës federale kushtuar këtij udhëheqsi të madh amerikan të të drejtave civile.

Kujtimi i tij në këtë përvjetor, na sjell në mend gjithë neve që jetojmë në Shtetet e Bashkuara, se si shoqëri dhe si shtet, Amerika nuk ka qenë dhe nuk është një shoqëri e përsosur, pa probleme ekonomike, politike, etnike, raciale e tjera.

Përkundrazi, edhe këtu vazhdojmë të përballemi me probleme. Por jemi të vet-dijshëm se ajo që e dallon Amerikën nga shumica e vendeve të tjera, ashtu siç ka thënë në një fjalim edhe ish-Presidenti i parë afrikano-amerikan, Z. Barak Obama, “Është angazhimi dhe mbështeja e këtij vendi ndaj disa vlerave universale që na e bëjnë të mundur të korrektojmë të metat dhe mangësitë tona, duke u përmirësuar gjithnjë si shoqëri dhe si rrjedhim, duke u bërë më të fortë. Liria e fjalës dhe e drejta për të protestuar ka bërë të mundur që femërat dhe pakicat, të demonstrojnë në favor të të drejtave të plota dhe të barabarta për të gjithë, në një kohë kur atyre u janë mohohuar këto të drejta.” Presidenti Obama ka thekësuar me atë rast se protestat paqësore për, “Zbatimin e ligjit dhe administrimin e drejtësisë, kanë rrëzuar monopolet dhe forcat politike të korruptuara dhe i kanë dhënë fund abuzimit të pushtetit. Ndërkohë që media e lirë zbulon korrupsionin në të gjitha nivelet, përfshirë edhe entet qeveritare.”

Citimet dhe fjalimet e Martin Luther Kingu-t – si një trashëgimi e tij — megjithëse janë të një periudhe para më shumë se 50-vitesh, ato tingëllojnë edhe sot gjithnjë aktuale, profetike, për të mos thënë biblike, jo vetëm për aktualitetin politik dhe shoqëror në Amerikë sot, por janë reflektuese dhe shembull edhe për situata dhe protesta paqësore të popujve kudo në botë, pasi ai fliste për vlera dhe për të drejta universale të përbashkëta për çdo individ dhe për të gjithë popujt kudo, pa marrë parasyshë, racën, fenë ose origjinën etnike. Por koha, as demokracia nuk presin pafund për zgjidhjen e problemeve të cilës do shoqërie, është shprehur Dr. Martin Luther King-u në fjalimin e famëshëm që ka mbajtur në Katedralën Kombëtare të Uashingtonit, në mars të vitit 1968.

Ai ka folur për argumentat e disa personave të asaj kohe, të cilët ankoheshin se problemet nuk mund të zgjidheshin menjëherë, se duhej kohë, se koha në të vëtetë, do të shëronte të gjitha plagët, sipas tyre. “Koha”, ka thënë Martin Luther King, “Është një mit, e ky mit është se koha është neutrale, se ajo mund të përdoret për qëllime konstruktive, por edhe për qëllime shkatërruese.” Justifikimin, se koha do i sherojë të gjitha problemet, forcat e errëta, ka theksuar ai, e kanë përdorur më efektivisht, se forcat e vullnetit të mirë. Koha do ta tregojë, ka thënë ai se, “Do të duhet që ky brez, eventualisht, të pendohet për të bëmat e forcave të errëta — dhe jo vetëm për fjalët dhe veprat e dhunës së tyre — por edhe për heshtjen e tmershme dhe për qëndrimet indiferente të njerëzve vullnet mirë, të cilët rrijnë duarkryq”, përballë problemeve me të cilat ballafaqohet një shoqëri. “Pa një punë të rëndë dhe pa përpjekje të vazhdueshme nga njerzit e vullnetit të mirë, koha në vet-vete, bëhet aleate e ngushtë e forcave primitive të stagnimit shoqëror, politik dhe ekonomik, është shprehur King-uduke shtuar se koha për të vepruar është tani. “Kështuqë duhet të jemi bashkpuntorë të kohës duke qenë të vetdijshëm se koha është, gjithmonë, e përshtatëshme për të bërë mirë, për të bërë atë që duhet bërë”, për të mirën e përbashkët, është shprehur Martin Luther King.

“Nëqoftse njeriu nuk ka punë as të ardhura, ai nga ana tjetër nuk ka as jetë, as liri, as perspektivë dhe as mundësinë për të qenë i kënaqur”. Duke njoftuar protesta paqësore kundër diskriminimit në atë kohë në Amerikë, “Kemi ardhur në Uashington” — është shprehur Martin Luther King, në fjalimin e tij në Katedralën Kombëtare të kryeqytetit amerikan në vitin 1968 — “Për t’u angazhuar në një veprim dramatik paqësor, për t’u kujtuar të gjithëve hendekun e madh që ekziston midis premtimeve të bëra dhe mos-realizimit të premtimeve të dhëna. Për ta bërë të padukshmen, të dukshme”, ka theksuar ai, duke paralajmëruar se, “Asgjë nuk do të realizohet drejtë zgjidhjes së problemeve me të cilat përballet shoqëria, nëqoftse njerëzit vullnet mirë, rrijnë duarkryq, me shpresen se koha, eventualisht, do t’i zgjidhë problemet”.

Citimet dhe fjalimet e tija, megjithëse i përkasin një periudhe tjetër historike, tingëllojnë edhe sot gjithnjë aktuale, profetike, për të mos thënë biblike, jo vetëm për aktualitetin politik dhe shoqëror në Amerikë sot, por janë reflektuese edhe për situata protestuese të popujve kudo në botë. Martin Luther King-u fliste për vlera dhe të drejta universale të përbashkëta për çdo individ dhe për të gjithë popujt kudo, pa marrë parasysh racën, fenë ose origjinën etnike. E kujtojmë Doktor Martin Luther King-un në këtë 50-vjetor të vdekjes me disa nga thënjet e tija të famëshme – sidomos në lidhje me protestat paqësore kundër padrejtësive – e që janë aktuale edhe sot:

“Nëqoftse do të protestoni guximshëm, pa u trembur por me dinjitet, kur të shkruhet historia për brezat e ardhëshëm, historianët do të shënojnë në librat e historisë, se njëherë na jetonte një popull i madhërishëm, i cili futi një kuptim të ri të dinjitetit njërëzor, në rrjedhat e qytetërimit.”

“Ju lutem të jeni paqësorë. Ne besojmë në ligjshmëri. Ne nuk promovojmë as nuk mbështesim dhunën.”

“Është përgjegjësi morale që të mos përfillen ligjet e pa drejta”

“Në fund të fundit, ne nuk do të mbajmë mend fjalët e armiqëve tanë, por do mbajmë mend heshtjen e miqëve tanë.”

“Ne duhet të pranojmë një zhgënjim të kufizuar, por nuk guxojmë kurrë të humbasim shpresën për gjithmonë.”

“Terri nuk zhduk dot terrin; vetëm drita mund të bëjë një gjë të tillë. Urrejtja nuk zhduk dot urrejtjen; vetëm dashuria mund t’a bëjë këtë.”

“Jeta jonë fillon të marrë fund ditën që heshtim për gjërat e rëndësishme në jetë.”

“Padrejtësia kudo qoftë, është kërcënim për drejtësinë gjithkund tjetër.” Martin Luther King

KOSOVA’S GENERAL CONSULATE AWARDS MEMBERS OF THE COMMUNITY

December 16, 2018 by dgreca

BY RAFAELA PRIFTI/DIELLI/

Last Thursday, the General Consulate of the Republic of Kosova in New York hosted an evening to recognize the work of several community members involved in media, education, women empowerment and professional networking. The guests were greeted warmly at the entrance by Consul Teuta Sahatqija and staff members. Pianist Elona Muca and flutist Klodina Kabashi Morina set a welcoming tone with the music arrangements of selected works by renowned Albanian composers. As the Ambassador began to deliver her remarks, the attendees gathered quietly in the main hall huddling around the cameras. “The diaspora became our voice at the time when we were not allowed to have a voice,” said the Ambassador referring to the long periods of oppression in Kosova particularly under the Milosevic rule in the 1990s.

She thanked the media outlets operating in the US for their important role in providing information and reporting the news. For the leading role in providing quality journalism, the Head of the Consulate acknowledged the Albanian Language Service at the Voice of America. Speaking on behalf of the service, Laura Konda, a senior journalist, said that VOA will continue to stay focused on the developments in Kosova. The next honoree was Halil Mula, the dedicated Chief Correspondent of Kosova’s RTV 21 since its beginnings. Since Kosova is not a member of the UN, the Consul General acknowledged Halil Mula as the unofficial liaison thanks to his accreditation at the International Organization. The next recipient was Beqir Sina, a well-recognized reporter and contributor with numerous print and online media platforms, ‘who is known for covering the stories with great efficiency’. In his accepting remarks, Beqir Sina noted that the timing of the event coincided rightfully with Kosova’s historic Assembly session concerning the transformation of the Kosovo Security Forces (KSF) into the country’s first military army. The name of TV Director Adem Belliu is synonymous with Televizioni Kultura Shqiptare, established as early as 1997. The station continuous to be a part of the community’s life. Adem Belliu thanked the diplomatic representative and praised the work of the Consulate that is setting an example for the diplomatic corps. The next honoree was the Editor in Chief of Dielli, Dalip Greca. “His role goes beyond the scope of the newspaper” said the General Counselor since he is regarded “as an historian and guardian of tradition”. In his remarks, Dalip Greca acknowledged the work of Dielli’s predecessors and reminded the audience that the oldest newspaper established in 1909 will be commemorating its 110 anniversary in the coming year.

With regards to the area of education, Ambassador Sahatqija provided a brief overview of the restrictions imposed by the Milosevic regime aiming to disrupt education and schooling in Kosova. The outcome was the development of a parallel system of education that went on for years. A decade after Kosova’s proclaiming its independence, the attention on education is ‘a priority’ for the future of the young country. Therefore, Ed Hammel of the Hartsdale Group was recognized for his role with the Kosovo American Education Fund (KAEF) that provides graduate fellowships to students for top level training at select universities in the US. Also Richard Lukaj was credited for his role in setting up the American University Kosova in Prishtina (AUK) that facilitates the integration of its graduates based on the American standards of education.

The third group of recipients were representatives of the organizations that aim to empower women and advocate on their behalf. The President of AAWO Motrat Qiriazi, Beti Beno and the Founder of the Organization Hope and Peace, Mimoza Dajci were recognized for their promotion of women’s activism. The last award of the evening went to APEN, the Albanian Professionals and Entrepreneurs Network. Speaking on behalf of the young Albanian professionals in the US, Leonard Gega said that APEN provides a solid foundation for building personal and professional goals and moving forward as a community.

Ambassador Teuta Sahatqija thanked the hard-working staff of Kosova’s General Consulate and they all joined the event’s honorees in group pictures. The evening continued with the second part of the music program. The contributions of the community members acknowledged by the Consulate serve as a reminder of the current progress and a call to rise up to the challenges ahead.

76 VJET PA FAIK KONICEN

December 16, 2018 by dgreca

Sot është 15 dhjetor, një datë e trishtë që na kujton ikjen e parakohshme te njerit prej kolosve të shqiptarizmit, zbulonjësit të Flamurit të Skënderbeut, kryelëronjësit dhe ustait të gjuhës Shqipe, diplomatit, eseistit, ikones FAIK KONICA.Po si, në c’rrethana u shua kolosi? Le të shfletojmë librin e Ilir Ikonomit “Faik Konica, Jeta ne Uashington” , i cili e ka përshkruar kështu ikjen e Faikut: Ishte e hënë, ora 5 pasdite e datës 14 dhjetor, kur Faiku pësoi papritur hemoragji cerebrale. Hattie, që i kishte shërbyer prej vitesh, e gjeti të rrëzuar në hapësirën e ngushtë të banjës dhe e ndihmoi të shkonte në shtrat. Faiku kërkoi të telefonohej sekretarja dhe ajo arriti pas 30 minutash.Charlotte ishte një grua e përpiktë dhe e sjellshme dhe Faiku i besonte ashtu si vetes së tij. I tha se kishte një dhimbje të fortë në sy dhe Charlotte propozoi të thërrisnin mjekun, Robert Oden.Megjithë kundërshtimet e Faikut, mjeku u thirr. Dr. Oden, ndër më të njohurit e Uashingtonit dhe mik i vjetër i Faikut, e kuronte nga hipertensioni kronik prej 14 vjetësh. Dr. Oden i mati tensionin. Aparati tregonte 250/140 dhe mjeku tha se Faiku ishte në rrezik prandaj duhet të merrej një infermiere ose të dërgohej në spital. Në atë kohë hipertensioni nuk njihej mirë si sëmundje, por as Faiku nuk i dëgjonte këshillat e mjekut dhe nuk mbante dietë. Veç kësaj, pinte deri në tre paketa cigare në ditë.

Charlotte vendosi ta kalonte natën në apartament. Vonë në mbrëmje Faiku e thirri nja dy herë, pastaj kërkoi ujë. Para mesnate, kur Charlotte kishte filluar t’i shkruante një letër të shoqit, i cili shërbente në Forcën Ajrore, vuri re se Faiku kishte vështirësi në frymëmarrje por nuk dukej dhe aq keq. Sekretarja shkoi të marrë një sy gjumë në divanin e dhomës së ndënjes dhe u zgjua në 5 të mëngjesit. Ai dukej se flinte i pabezdisur, i shtrirë në kurriz me krahun e majtë nën kokë.Nga ora 8, Charlotte shkoi ta shohë përsëri. Ai nuk kishte lëvizur fare dhe sytë i kishte paksa të hapur dhe të përhumbur. I telefonoi Dr. Odenit, i cili e udhëzoi t’i prekte dorën. Ajo ishte e ftohtë dhe e sertë. E kuptoi se Faiku ishte shuar….

FAN S. NOLI PER KONICEN

… E kam takuar Konicën për herë të parë më 1909. Ishte diçka që nuk kam për ta harruar kurrë. Më kishte shkruar nga Londra se do të vinte në Boston i veshur me kostum shqiptar. Ideja ishte që të dilte fotografia e tij në gazetë dhe të shfrytëzohej rasti për të propaganduar çështjen kombëtare shqiptare, e cila ka qenë pasioni i gjithë jetës së tij. Unë mbeta i shtangur. Si prift ortodoks i modës së vjetër, në atë kohë unë vetë mbaja një mjekër të gjatë të zezë, për të cilën më duhet të pranoj se nuk u pëlqente djemve të Bostonit. E merrja me mend se sa do të dëfreheshin ata djem po të më shihnin duke ecur me një burrë të veshur me fustanellën shqiptare. Ndonëse nuk kisha parë kurrë ndonjë fustanellë greke, një lloj fundi i balerinave. Unë isha i shkurtër e i bëshëm, Konica ishte i gjatë e i thatë, kështu që të dy do të dukeshim si Don Kishoti me Sanço Pançën të arratisur nga ndonjë cirk. Sa u habita këtë herë kur pashë se djemtë e Bostonit e harruan gjithçka lidhur me mjekrën time dhe thjesht zunë të shihnin Konicën me adhurim. Atëherë e kuptova se fustanella shqiptare nuk ishte fustanellë qesharake greke, por diçka që i ngjante kiltit të skocezëve dhe se i përshtatej shumë një burri të pashëm si Konica.

Meqë ra fjala, lexuesi mund ta gjejë në librin e Konicës ndryshimin ndërmjet kostumit grek dhe veshjes shqiptare: është e vërtetë se grekët e kanë përshtatur nga shqiptarët, por ata u përpoqën ta stërhollojnë sa që e bënë një veshje grash me aq sa mundën.

Veshja e Konicës nuk ishte e vetmja gjë që më habiti. Thjest mbeta pa mend, kur ai nisi të më “mësonte” për çdo gjë në botë. Ishte njeri me kulturë të lartë. Gijom Apoliner, një shkrimtar dhe mik i tij, e ka quajtur “enciklopedi shëtitëse” që e fliste frëngjishten si një francez. Një shkrimtar tjetër, Zhyl lë Metrë, ka shkruar për të: “Ky i huaj që e shkruan kaq mirë gjuhën tonë”.

Si studiues i pasionuar i muzikës, Konica e adhuronte shumë Vagnerin. Një nga gjërat e para që bëri ai pasi u takuam, ishte të më tregonte për Vagnerin dhe operat e tij. Me këshillën e tij e pashë përherë të parë Parisfalin, kur u dha më 1910 në Boston. Në varrimin e tij, tridhjetë vjet më vonë, duke e ditur se sa shumë e donte Vagnerin, iu luta organistit të luante muzikën e Vagnerit nga kreu deri në fund.

Ka disa fakte që mungojnë në librin e papërfunduar të Konicës, fakte për Shqipërinë, që i kam mësuar prej tij. Për shembull, Konica flet për krenarinë e malësorëve shqiptarë. Zonja Durham e pranon këtë në librin e saj “Brenga e Ballkanit”. Kur përshkruan shpërndarjen e ndihmave në Maqedoni gjatë dhjetëvjeçarit të parë të shekullit të njëzetë, ajo na tregon se si gratë fshatare e rrethonin ditë e natë, duke i kërkuar ushqime dhe rroba. Ata vendoseshin rrotull shtëpisë ku banonte ajo dhe nuk largosheshin derisa të merrnin diçka. Edhe kur u shpjegoi se nuk kishte më asgjë për t’u dhënë, ato nuk shkuleshin. Kur zonja Durham vajti në Shqipëri, priste që t’i ndodhte njësoj. Për habinë e saj, askush nuk iu afrua për t’i kërkuar ndihmë.

Konica përmend edhe faktin se zonja Durham ka qenë një adhuruese e madhe e amvisës shqiptare. Ajo mendonte se vetëm amvisa holandeze mund të krahasohej me të për pastërtinë. Zonja Durham kishte të drejtë. Mjafton të shkosh për vizitë në shtëpitë e shqiptarëve në Shtetet e Bashkuara dhe mund ta shohësh dallimin ndërmjet amvisës shqiptare dhe shumë prej fqinjëve të saj që nuk janë shqiptare.

Një gjë që e ka lënë jashtë Konica është fakti që fqinjët ballkanas e italianë kanë shpifur se shqiptarët janë të egër e të pamëshirshëm. Zonja Durham na thotë se kjo nuk është e vërtetë. Ajo kishte parë fshatarët siçilianë se si i rrihnin pa mëshirë kuajt dhe gomerët, por kurrë nuk kishte qenë dëshmitare se si një shqiptar rrihte një kafshë. Unë e kam vënë re edhe vetë kur kam udhëtuar me kalë në Shqipëri. Sa herë vinim te ndonjë copë rrugë e vështirë, ishim të detyruar të zbrisnim dhe kafsharët gjithnjë përdornin fjalët përkdhelëse për t’u dhënë zemër kafshëve, si për shembull: “Hajde, vëlla. Ec, or bir; Nuk është dhe kaq e vështirë. Do ta kalojmë”.

Një shpifje tjetër e përhapur nga fqinjët tanë, është se shqiptarët qenkan njerëz që nuk u shtrohen ligjeve. E vërteta është krejt e kundërt. Ata u shumë më tepër se gjithë fqinjët e tyre. Statistikat e rajoneve të policisë në qytetet amerikane ku ka shqiptarë, dëshmojnë qartë se ata janë nga grupet më të mira ndër të gjithë të ardhurit e huaj. Përvoja ime e gjatë më ka vërtetuar se shqiptarët u binden ligjeve në shqipëri po ashtu siç u binden në Shtetet e Bashkuara. E keqja është se, kur fqinjët e Shqipërisë përpiqen të shkelin tërësinë e saj tokësore, atëherë shqiptarët “e paligj” ngrenë krye.

Kur përshkruan pamjet e bukura të Shqipërisë, Konica përmend shumë turistë të huaj që e kanë admiruar këte vend. Një emër, që megjithatë mungon, është ai i prozatorit, dramaturgut dhe kritikut muzikor francez, Roman Rolanit, i cili në njërin nga librat e vet flet për “kodrat e bukura të valëzuara të Shqipërisë”. Unë për vete i kam soditur nga maja e malit Tomor dhe nga kështjella e Krujës, kryeqyhteti i vjetër i Skënderbeut. Nuk kam parë gjithë jetën time gjë më të bukur.

Mjaft shtesa mund t’i bëhen kapitullit të Konicës për vetitë luftarake të shqiptarëve. Për shembull, kalorësit shqiptarë u bënë proverbialë në gjithë Europën pas vdekjes së Skënderbeut. Gjithë mbretërit dhe sundimtarët e Italisë, Francës, Britanisë së Madhe kanë marrë kalorës të lehtë shqiptarë për ushtritë e tyre. Konica më ka thënë një herë se në shekullin e shtatëmbëdhjetë, kur francezët kërkonin të lavdëronin një kalorës, shpreheshin: “E nget kalin si një shqiptar”.

Kemi disa dokumente italiane, që flasin për kalorësinë shqiptare dhe që na shpjegojnë se si Skënderbeu e shpëtoi mbretin Ferdinand të Napolit me kalorësinë e vet të lehtë. Sipas dëshmisë së historianëve bashkëkohës, Ferdinandi e kishte humbur davanë kur e braktisën banorët feudalë dhe u bashkuan me Rene Anzhuanë, që ishte rivali i tij francez dhe që pretendonte fronin e Napolit.

Dihet mirë se ushtritë mercenare të Rilindjes asnjëherë nuk bënë ndonjë betejë të vërtetë. Ata kujdeseshin jo për lavdinë ushtarake, por për pagat. Zakonisht krijohej një komitet i përbashkët i të dy ushtrive rivale dhe vendoste kush do të shpërblehej me fitoren. Për shembull, kur njëra nga ushtritë kundërshtare kishte epërsi të padyshimtë si numër, asaj i jepej fitorja pa e zgjatur shumë. Kur ushtritë ishin të barabarta nga numuri dhe komiteti nuk mund të merrte vesh se cila palë mund të fitonte, atëherë kurdisej një betejë e shtirë, në të cilën nuk dëmtohej ose nuk vritej askush, me përjashtim të ndonjë aksidenti. Por kjo manovër shërbente për të ndihmuar komitetin e përbashkët që të merrte një vendim.

Diçka e ngjashme ndodhi kur skënderbu zbriti në Itali me kalorësinë e vet të lehtë. Komandanti i ushtrisë kundërshtare konti Piçinino dhe Skënderbeu rregulluan një betejë të tillë të shtirë për të parë se cila nga të dy ushtritë do të kishte më shumë shanse për të marrë fitoren. Dy reparte të zgjedhura nga ushtria shqiptare dhe italiane bënë një paraqitje të kalorësisë dhe të aftësisë luftarake. Shqiptarët e fituan ndeshjen dhe kështu u mbyll gjithë kjo histori. Italianët asnjëherë më nuk e kundërshtuan epërsinë e kalorësisë shqiptare. Natyrisht, me turret ishte një pun krejt tjetër. Atëherë Skënderbeut i duhej të bënte beteja reale dhe të arrinte fitore reale. Turqve nuk u bënte përshtypje asnjë paradë.

Skënderbeu ka qenë, padyshim, një gjeneral i madh dhe ai meriton nderime të mëdha për kryqëzatën e tij heroike kundër turqve. Por ne nuk duhet të harrojmë se edhe ushtarët e tij meritojnë pjesën e tyre të nderit. Kryengritja shqiptare e viteve 1910 – 1912 kundër turqve tregoi se luftëtarët e çetave shqiptare ende e ruanin trimërinë dhe forcën e gjallë që kishin dëshmuar në kohët e vjetra në Skënderbeun. Vetëm për vetëm ata i mundën turqit, marshuan në Selanik dhe e detyruan qeverinë turke t’u jepte autonominë. Pas disa muajsh iu desh gjithë kombeve të Ballkanit që të bashkoheshin për t’i mundur po ata turq. Më 1920 atje u përsërit po ajo histori e përjetshme. Shqipërinë e kërcënonte copëtimi. Italia kishte pushtuar Vlorën dhe prapatokën e saj deri në Gjirokastër. Fqinjët e tjerë kërkonin copat e tyre sipas traktatit të fshehtë të vitit 1915. Vetëm një zë u ngrit për të kundërshtuar, ai i president Wilson. Por ai mjaftoi për të ngritur kombin. Malësorët shqiptarë të bregdetit jugor qenë të parët që u ngritën, pastaj i ndoqën edhe të tjerët. Brenda pak muajve italianët u hodhën në det dhe u detyruan ta linin Vlorën dhe rrethin e saj. Rreth njëzetë vjet më vonë, më 1940 grekët, pothuaj shtatë herë më të shumtë si numër sesa shqiptarët, nuk mundën ta përsëritnin këte marifet, ndonëse kishin mbështetjen e flotës angleze dhe të forcave ajrore angleze, që i penguan italianët të sillnin përforcime.

Tani disa fjalë për vendin e Konicës në historinë e Shqipërisë së sotme. Si mysliman dhe si përkrahës i një familjeje të vjetër aristokratësh nga Shqipëria e jugut, Konica kishte të gjitha mundësite që të fitonte poste të larta në Perandorinë Turke, ku Shqipëria bënte pjesë, që pas vdekjes së Skënderbeut. Në të vërtetë, shumë shqiptarë të tjerë gjatë shekujve ishin ngjitur në postet më të larta të Perandorisë Turke. Për shembull, kur Konica ishte i ri, Vezir i madh ose kryeministri i Perandorisë Turke ishte Ferid Pasha, një shqiptar nga Vlora.

Por kjo karrierë nuk e tërhiqte Konicën. Ai mendonte se misioni i tij ishte të luftonte për pavarësinë e Shqipërisë. Nga viti 1897 deri më 1912, dy nga pionierët më të shquar të pavarësisë së Shqipërisë kanë qenë Konica dhe Shahin Kolonja, botuesit e dy revistave shqiptare, që dolën jashtë: “Albania” dhe “Drita” përkatësisht.

Gjatë sundimit turk shqiptarët kishin harruar gjithçka për lavdinë e tyre të kaluar nën Skënderbeun. Konica ka qenë njeriu që e rizbuloi dhe e popullarizoi Skënderbeun e flamurin e tij, shqipen e zezë dy krenare në një fushë të kuqe. Ky flamur u bë simbol i pavarësisë kombëtare dhe më në fund u ngrit në Vlorë më 1912 nga Ismail Qemali kur Shqipëria u shpall shtet i pavarur.

Konica është quajtur si krijuesi i prozës moderne shqipe. Kur unë vendosa të bashkohesha me kryqëzatën për pavarësinë e Shqipërisë, e para gjë që më bëri përshtypje ishte mungesa e plotë e veprave letrare shqipe me vlera artistike. Por kur vajta në Egjipt më 1903, një atdhetar shqiptar, Spiro Dineja, më dha vëllimet e revistës “Albania” nga viti 1897 deri më 1903. I lexova të gjitha nga faqja e parë deri tek e fundit dhe atëherë e mësova se në shkrimet e Konicës ne e kishim atë që na duhej: letërsinë e mirë shqipe. Për më tepër, Konica zbuloi dhe popullarizoi shqiptarë të veprimtarisë letrare si Kristofordhi, Mitkoja, Fishta dhe Zako Çajupi. Me këshillën dhe udhëzimet e tij unë përktheva disa vepra nga Shekspiri, Ibseni, Edgar Alan Poeja dhe Don Kishotin e Servantesit. Të gjithë autorët shqiptarë që vijnë pas Konicës janë nxënësit e tij, duke përfshirë dhe shkruesin e këtyre radhëve.

***

Skënderbeu kur jetonte / Shqipëria lulëzonte….

Që më 1897, Konica 21 vjeçar iu drejtua me thirrje zemre “shqiptarëve mëmëdhe-dëshërimtarë për t’u mbledhur rreth e rrotull flamurit tonë”. Shumë herë ngjeu penën për bëmat dhe në bëmat skënderbejane, që shkëlqyen në Europë nën flamurin kastriotas, me emrin e Albanisë, emër me të cilin ai pagëzoi revistën e tij. Solli në ballinen e kësaj kryevepre emblemën me shqiponjë të Skënderbeut, vargjet e popullit për Kryetrimin, si dhe vargjet e veta e të rilindësve për atë që u quajt “Dragoi i Shqipërisë”, “Babai i Kombit”, “Mbreti i Shqiptarëve”. Vuri në qendër të prozës poetike Mrikën 17 vjeçare, “me leshrat që i derdheshin gjer në vithe të kalit” dhe që mbrojti Skënderbeun në shesh të betejës me gjoksin e saj të njomë shpuar tejpërtej nga shigjetë e turkut. E shenjtëroi vashën luftëtare shqiptare si gruan e thjeshtë të popullit francez me gjoksin zbuluar majë barrikadës në tablonë e Delacroix “Liria udhëheq popullin”. Solli Shegën, “Lulen e Maleve”, “Perëndeshën e luftës”, siç thotë, atë zanë e Dianë shqiptare që ra edhe ajo në shesh të betejës, kur plumbi i halldupit “i prekojti siskën e rrumbullakët dhe ndoti me të kuq bardhësinë e saj”. Dhe, pas Mamicës e Vojsavës në lot për vdekjen e Kryetrimit dhe rënien e Krujës, pas “Vajtimit për robëri të shqiptarëve” ringjalli në Kujtesën e Kombit – si një Feniks që rilind nga hiri çdo pesëqind vjet – edhe vetë Kryeheroin, atë vit fatlum 1912 kur, me emrin dhe “Flamurin e tij të kuq dhe shqiponjë të zezë dykrenare”, dha kushtrimin final për t’u dhënë turqve dërrmën e fundit dhe kur shqiptarët, “duke parë atë flamur, të cilin nuk e kishin harruar, i faleshin me gaz edhe e prisnin si fytyrën e gjallë të çlirimit”.

Më 1899, Konica thuri me vargje klasike poezinë “Flamuri”. Që në strofat e para dy-vargëshe, që shquhen për ritmikë luftarake, si një marsh i vërtetë, ai e sheh simbolin flamur të lidhur fort me emrin e Skënderbeut, burim frymëzimi shpirtëror për shqiptarët: “Skënderbeu kur jetonte / Shqipëria lulëzonte, / Ish e fortë ish e zonjë / Kish në flamur një shqiponjë, / Një shqiponjë me dy krerë, / Ai lirisht hapej n’ erë “…

***

POEZI NGA FAIK KONICA

FITOVA MOJ ZEMBËR

Fitova, fitova, fitova, fitova, moj zembër
Ah mos derth më lot ah mos derth më lot
Nga zgjedhë e dashurisë shpëtova sot.

I flaktë i verbër gjer sot un’ i gjori,
E desha diallushen lumi mënt më mori,
Remës marësisht i shkoj tani koha,
Zjarri i dashurisë mu shua shpëtova.

Kur buz’ e saj qeshte zembra ndizej,
Vështronjam pshertinja nga malli dot s’flisnje,
Tani ësht’ i thyer zinxhiri mërzitshmë,
Që më mbante lidhur posi skllav të frikshm.

DRIT’ E SHPIRTIT TIM

Drit’ e Shpirtit t’im,
Ki pakëz besim:
Se pa ty s’roj dot,
Jeta është kot.

Unë i mjeri heq,
Zëmra më rënkon:
Si s’të vjen keq,
Pse më mundon?

NJË TË DASHUR KUSH KA GJETUR

Një të dashur kush ka gjetur,
Q’është e besës dhe e drejtë
Le ta puthë le ta dojë,
Jetën le t’ja ëmbëlsojë,
Dhe me lule le t’ja shtrojë.

Po besnike që të jetë,
Në kafas duhet ta ketë,
Djallushet kur ndrojnë erë,
Ju pëlqen nga no njëherë,
Të shijojnë tjatër verë.

Kur veçan Hëna kadritë,
Miq, i hapni mirë sytë,
Se bandilli përgjon çastin,
Vogëloshes i jep rastin,
Hap edhe zbraz kafazin.

FLAMURI

Skënderbeu kur jetonte
Shqipëria lulëzonte.

Ishe e fortë, ish e zonjë
Kish në flamur një shqiponjë
Një shqiponjë me dy krerë
Ai lirisht hapej në erë.

Kur armiku na vërvitej
Flamuri i kombit ngrihej

Gjëmonin një mij trumbeta
Suleshin treqindmij veta.

Derdhji ngjakun si të marrë
Që të mbaheshin Shqipëtarë.

Derdhjin gjakun pa peshuar
Për flamunrin e bekuar.

Po trimatshkuanpërjetë,
Shqipëriambet e shkretë

Trimat shkuan edhe vanë
Kordhët po ndryshken mënjanë.

Kordhët ndryshkën e në baltë
Na ra flamuri i naltë!

Na raflamuri i naltë
Mbeti e u kalb në baltë!

Sot kan dalë ca zuzarë
Që ulërti në shqipëtarë,

Po këtë emër e lanë
U bashkuan me aganë

E punojnë nat’ e ditë
Që të mbtemi pa dritë,

O zuzar, o tradhëtorë
Ne na bëjtit shërbëtorë,

Na e vuatli të lirinë
E na shkel të Shqipërinë.

Rrëmbyet e po rrëmbeni
Gjith se ç’patmë e se ç’kemi!

Po mjaft! Koha ësht afër,
Kur të ndizet luft’e ashpër,

Lufta tri her’e bekuar
Qëna ka për të shpëtuar,

Jo luftë kundrë Turqisë,
Jo kundrë mbretit Shqipërisë,

Po luftë për ca zuzarë
Që u lind në shqipëtarë

E, armiq të Shqipërisë,
I fryj në dritës së lirisë,

S’na lënë dhe ne të tjerët,
T’dalim nga gjum’i errët,

Po ç’dëgjoj në ven’ e thonë,
E ç’shohin e tradhëtojnë

Eshtë turp prej kësi krimbash
Të mundohet një komb trimash!

Ngrehuni, o shqipëtarë,
T’i shtypim këta zuzarë!
(1899)

KUSHTRIMI OSE MARSEJEZA E SHQIPËTARËVE

Përpara djemtë e Shqipërisë
Zëri i kushtrimit po gjëmon!
Kundër nesh i mizorisë
I ndryri Flamur po valon!
Malet tona po ushtojnë.

Nga bërtimet e nizamit:
Egërsirat Ju kërkojnë
Nder’ e gruas, gjaknë e djalit!
Burra, kush është trim,
Në luftim me nxitim,
Me hov, me hov!
Bini me tërbim!
Armikut për shpërblim.

II
Ç’kanë me ne këta barbarë
Shtazë në shpirt e në turi?
Hapni sytë o shqipëtar,
Shikoni hekurat gati,
Qafën kujt duan t’i vënë
Nën zgjedhë, e nën kërbaç.
E turp i tmerrshëm i pa dhënë

Shkabën ta ngasim si margaç!
Topi buçet, pushkët p’ushtojnë
Plagë, me plumb, vdekje dhe zjarr.
Trumbetat ndizen dhe çfryjnë!
Yt fat po lozet,
Komb Shqipëtar.

Që nga Janina
E gjer në Shkodër,
Burrë dhe grua,
Foshnje dhe plak,
Çdo lum e përrua
Çdo shesh e kodër,

Po rrjedhin lot
Po rrjedhin gjak.

Burra, kush është trim.
Dridhuni ujq të Mongolisë,
Dhe ju shqiptar për mallkim
Që ç’panë sytë e Shqipërisë
Ah, dridhuni se s’ka shpëtim!

Çdo krah do ngrihet të ju bjerë
Dhe këta trima po të mbeten,
Vend’ ynë pjell trima të tjerë
Gati të ngrihen të ju dridhen

Burra kush është trim
Zemrohuni një herë
Mprihni kordhën për të prerë
Mprihni kordhë e mprihni pallë
Të ju ndritin yj në ballë.
Flamur të ngrini në erë
Me shqiponjën me dy krerë.
Dhe në vend ‘ tuaj të rroni
Si të doni e si të thoni!

VAJTIM PËR ROBËRI TË SHQIPTARËVET

O të humbur shqipëtarë,
Seç qenkeni për të qarë!
Për të qar’ e për të sharë,
Për të shar’ e për të vrarë!
Armiqtë mbë dhé ju hodhnë,
Dhe ju shtypnë sa u lodhnë!
Sa u lodhn’ e sa ju ngopnë
Ju gdhendnë edhe ju rropnë.
As bukë, as brekë s’ju lanë,
Ju punoni, ata hanë!
Nuk ju lan’ as pakë nderë
Q’e kini pasur përherë.
As nder, as turp, as gjak s’kini
Unji kryet dhe po rrini.
I duroni vet armiqtë;
Prisni vdekjen apo vdiqtë?
Shërbëtorë t’Anadollit,
Kleçk e lodra të Stambollit.
Në mos u shove fare,
Ndizu, zemra shqipëtare!
O shqipëtarë barkzbrazur,
Fustançjerr’ e këmbëzbathur
Zemërohuni një herë,
Mprehni kordhët për të prerë,
Mprehni kordh’ e mprehni pallë
Të ju ndritin yj mi ballë,
Ti frikësoni zuzarët
Ç’i shuan shqipëtarët,
E në vend tuaj të rroni
Si të doni e si të thoni!

(1901)

ANADOLLAKU NË MESALLE

Ka ndenjur si një ka
Po ha edhe po ha,
Shembet me pilaf,
Fruhet me hoshaf;
S`ka kohë të flasë
Hedhe sa të pëlcasë:
Llop një bakllava,
Llop një hallva,
Llop një revani,
Llop muhalebi.
Therret:-Hiç je medum!
– O burra, bre dudum!
Kërkon një syltjaç,
Porosit një kulaç,
Rrëmben një bugaçe,
– Të rrëmbec një kapaçe!
Të tërë për një darkë,
Të tëra në një barkë!
Kur lodhet sa ngjinjet,
Pushon e shtrihet
Shtrihet dudumi
Dhe na e zë gjumi.
Nesër kur të zgjohet
E, me “bismil-lah”,
Prapë pilaf
E prap hoshaf.
“Qebap boll-boll
Koxha Anadoll!”
More dudum kokëkungull
Gojëbuall e barkrrumbull
Thuamë, të rëntë pika!
Ç`të duhet ty politika?
Hiq, more dudum dore, hajde
Të të kllasëm në një kade
Plot me mjalt`e me reçel
Ha pi e kurrë mos del.
(1901)

HELENA E TROJËS

Në Trojë, nga maja e një kullë të lartë
Helena e bardhë zgjat kryet dhe përgjon
Poshtë nënë muret luftën që luftonMenella syzi me Parin flokëartë..
Shikon buzëqeshur e me ballë të qartë
zjarrin që ka ndezur vetë dhe ëndërron
e stolisur si ditën që hipi në fron
Kur vajti nus’e re nga Amykla në Spartë.
Dhe në shesh Menella me Parin të tërbuar
Goditën me sulm për të mundur a për të vdekur
Gjëmojnë duke çuar zërin në qiell.
Gjaku u ka hyrë faqe dhe duar
Kordhë me kordhë hekuri me hekur
Përpiqen, tringëllojnë, shkëlqejnë në diell.

DEGA E VATRËS NË TAMPA BAY MBËSHTET PROTESTËN E STUDENTËVE

December 16, 2018 by dgreca

1 a studentet c

Pas mbështetjes që u dha protestave te studenteve Federata Panshqiptare e Amerikes VATRA,ne nje deklarate te perbashket me Rrenjet Shqiptare ne SHBA, kane reaguar pozitivisht edhe deget e saj. Dega e Vatres ne Michigan ishte e para. Pas saj ka reaguar edhe dega e Vatres ne Tampa Bay. Ja cfarë shkruhet në letrën, që u bë publike në facebook-un i degës: Dega e Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA në Tampa Bay,si dhe mbare komuniteti shqiptar ne Florida, solidarizohet dhe mbeshtet plotesisht protesten Studentore.Ne jemi te ndregjegjshem per drejtesine e kesaj proteste e shkaktuar nga keq qeverisja ne shtetin shqiprare te cilen e ka mbuluar korrupsioni dhe krimi,dhe nepermjet tarifave e taksave te pa perballueshme arrine deri aty sa te veshtirsojne dhe te bejne te pa mundur ndjekjen e studimeve te larta nga shume studente e sidomos te atyre qe vijne nga familje te varfera.

Edhe pse larg jush,ne jemi shpirterisht bashke me ju,duke protestuar si demokratë me ndershmeri e ndergjegje kombetare per cdo padrejtesi jo vetem ndaj ju studenteve,por dhe mbare qytetarve shqiptarë, qe po e vuajne deri ne palce diskriminin politik,ekonomik dhe kombetar nga kjo qeveri e korruptuar.
E gjithe diaspora dhe populli shqiptar i kane drejtuar syte dhe vemendjen nga ju sepse ju jeni shpresa jone,ju dhe vetem ju mund do ta coni Shqiperine perpara dhe do te realizoni endrrat e rilindasve tane, të themeluesëve të VATRËS, Konices dhe Nolit,te te gjithë atyre qe sakrifikuan dhe jeten per nje shtet demokratik europian.
Dhe njehere ju falenderojme nga zemra per vijimin e protestes deri ne zgjidhjen e kerkesave tuaja, dhe do të jemi krah per krah me ju ne cdo hap qe do te hidhni per reformimin e Shqiperise drejt Europes dhe nje kombi te bashkuar.
Zoti e bekofte Shqiperine
Zoti e bekofte rinine studentore.
Perzemersisht nga dega e Federatës Panshqiptare të Amerikës” VATRA” ne Tampa Bay – Florida.
Tampa Bay, 14 dhjetor/2018

NDEROHET MËSUESI I KOHËS SË ERNEST KOLIQIT

December 16, 2018 by dgreca

– Nga Skrapari në trojet e ndara të Shqipërisë në Kërçovë Maqedoni për të dhënë dituri nxënsve/

– Dy Çertifikata Mirënjohje për “Mësuesin e Popullit”, Petref Therepeli/
Per Diellin nga Skrapari: Skrapari Sulo Gozhina/

SKRAPAR – Askujt nuk do t’i shkonte ndërmend se një djal në moshën fare të re, do të udhtonte për qindra kilometra larg për t’ mos u kthyer më në gjirin e familjesë së tij.Iku nga Therepeli i Skraparit për në trojet e ndara të Shqipërisë, në pjesën tjetër përmatanë kufirit, në pjesën e ndarë të shtetit amë. Kishte mbaruar normalen e Elbasanit në vitet 1922-23 dhe emrohet mësues në ngritjen e shkollave e në mësimdhënie në Vëndreshë, Spathar e Therepel të vendlindjes së tij. Por në vitin 1941, kur në Shqipëri po frynte një tjetër erë ndryshimi, Petref Therepeli, në kuadrin e Shqipërisë etnike, ministri i qeverisë të Musatafa Krujës, Ernest Koliqi, e emëron bashkë me 100 mësues të tjerë në komunitetin shqiptar të Maqedonisë. Në fakt trojet shqipëtare kishin filluar të çelnin dyerët e shkollës shqipe për të luftuar anafabetizmin, çelje kjo që i pati marrë përmasat pas kongresit të Manastirit. Ndonse kanë kaluar më shumë se 78 vjet nga largimi i tij, një përfaqësi nga komuna e Kërçovës do të udhtonte drejt bashkisë të Skraparit për të kryer një amante të mësuesit që për më shumë se 60 vjet rriti dhe kaloi nga klasa në klasë brezat të tërë nxënësish të fshatit Jagoll të Komunës Kërçovës, shumë prej të cilëve kanë leauruar dyerve e auditorve të unversiteteve në prefesione të ndryshme e për të arritur më pas gradat më të larëta të dijes si Doktor, Profesor, Inxhinier, Ushtarak e dhjetra profesione të tjera jetëdhënse. Skrapari është një zonë që ka nxjerrë dhjetra figura të spikatura, me kontribute brenda dhe jashtë vendit, dhe një prej tyre është dhe mësuesi Petref Therepeli. Për të nderuar këtë figurë madhore në mësimdhënie në ditën e Alfabetit, por edhe në prag të festave të nëntorit e të fundvitit, si dhe vitit të Heroit tonë Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, bashkia Skrapar nën kujdesin e kryetarit të saj, Nesim Spahiu ka organizuar një takim festiv në nderim të një prej figure vigane në fushën e arsimit me origjinë nga Therepeli, Mësuesin Petref Therepeli, por që aktivitetin e vet më të madh jetësor dhe profesional e ka zhvilluar në trevën shqipëtare në komunën Kërçovë, fshatin Jagoll, pjesën shqiptare të Maqedonisë. Pjesmarrës në këtë aktivitet janë kryetari i Komunës Kërçovë Fatmir Dehari së bashku me një përfaqesi nga kjo bashki, ish–Ministri i Drejtesisë, njëherësh deputeti i zonës Nasip Naço, drejtues të pushtetit lokal, banor të qytetit e të rrethinave të tij, të fshatrat Therepel, vendlindja e mësuesit dhe nga fshatrat Vëndreshë e Spathar ku dhe ishin fillimet e punës së tij në ngritjen e shkollave dhe në mësimdhënie. Po në këtë aktivitet sa festiv po dhe aq madhështor këshillet respektive të komunës Kërçovë dhe të bashkisë Skrapar kanë akorduar dy çertifikata mirënjohje.
Komuna Kërçovë i jep mësuesit të popullit Petref Therepeli titullin e larët pas vdekjes “Qytetar Nderi” , i qytetit të Kërçovës me motivacionin “ Personalitet i shquar në arsim, patriot i kombit shqiptar që me punën e tij të pa lodhur ka dhënë kontributin e spikatur duke mbetur pishtar i pashuarë në ndërgjegjen kombëtare shqiptare në përgjithësi dhe asaj kërçovare në vençanti” .
Bashkia Skrapar i jep “Çertifikat mirënjohje”, pas vdekje mësuesit të popullit Petref Therepeli me motivacionin “Për kontributin madhor, në ruajtjen e inden titetit të Gjuhës Shqipenë Komunën e Kërçovës mbi edukimin e dhjetrave brezaveme vlerat dhe parimet më të mira të dijesdhe Atdhedashurisë” .
Kryetari bashkisë Nesim Spahiu tha : Ёshtё njё nder dhe privilegj i madh pёr mua, që si kryetar i bashkisë Skrapar, tё hap kёtё aktivitet tё veçantё, nё nderim tё njё figure madhore nё fushёn e arsimit, në Shqipëri dhe Maqedoni mёsuesit Petref Therepeli. Ideja për të organizuar këtë cermoni në nderim të këtij personaliteti të nderuar,të kёsaj ikone të respektuar mbarëshqiptare të arsimit, me origjinё nga Therepeli, por qё aktivitetin e tij më të madh jetёsor dhe professional e ka patur nё Komunёn e Kërçovёs Maqedoni, erdhi nga Kryetari i kёsaj komune z.Fatmir Dehari ,tё cilin pёrfitoj nga rasti ta falenderoj dhe në emerin tuaj . Mёsuesi Petref Therepeli ,nuk ёshtё njё figurё e panjohur pёr ne, edhe pse aktivitetin e vet mё tё madh e ka patur nё komunёn e Kёrçovёs nё fshatin Jagoll. Kontributi i tij nё arsim ,në shkollën e Vëndreshës në vitet 1929-1937 ,si mёsues , në një nga periudhat më të vështira për vendin për shkollën dhe Gjuhën Shqipe ,është dhe do të mbetet ,një aset i çmuar në historinë e asimit në Skrapar. Mësuesi Petref Therepeli nuk nguroi për asnjë çast për t`ju përgjigjur thirrjes për të punuar si mësues, në trojet shqiptare të Maqedonisë në komunës e Kërçovës. Fshati Jagoll shkolla dhe nxënësit e tij, do të shëndërroheshin në shtëpinë e tij të dytë, që ai nuk pranoi ti braktiste, deri në fund të jetës . Sot kontributi i tij në fushën e mësimdhënies në hapsirat shqiptare të Maqedonisë, është shumë i vlerësuar jo vetëm nga komuniteti, por dhe nga institucionet arsimore dhe ato të pushtetit lokal . Këtë e tregon më së miri, prezenca në këtë event e delegacionit të komunës Kërçovë me në krye kryetarin e saj z.Fatmir Dehari. Mesazhi im në këtë event do të jetë që personalitete të tilla me kontribute të jashtëzakonshëme, si mesuesi Petref Therepeli ,të njihen,të mos veniten ,të mos kalojnë në harrese , të kujtohen, të vlerësohen ,t`ju jepet vendi që u takon në historinë tonë lokale ,pse jo dhe atë kombëtare.
Kryetari Komunës Kërçovë Fatmir Dehari tha : Jam këtu mes jush si një mik që vij nga largë, por me një mison të vaçant, atë të nderimit të një figure atdhetare si dhe është mësuesi ynë i popullit Petref Therepeli. Në ato vite të vështira që po kalonte pjesa përmatan kufirit si dhe jemi ne shqipëtarët në trojet tona tashëm të ndarë prej vitesh, mes nesh vjen një mësues që qeveria e atëhershme e dërgoj për të përhapur dhe skalitur në mëndjen ndritur shqipëtare gjuhën e mëmës tonë shqipe. Ky njeri vjen nga një trevë miqësore, atdhedashëse e patriotike, që ka lindur mes burrave të penës e të pushkës si dhe e ka zakon shqiptari. Ndaj nga ky moment vëllezër e motra të një gjaku ju përshëndes e ju uroj mirëse u takoj këtu në votrën tuaj shekullore dhe faleminderit për pritjen e ngohtë që na keni rezervuar. Këtë misionar të kombit që fati e desh ta sjell atje në pjesën tjetër, por e robëruar e Atdheut, për të dhënë kontributin më të çmuar që mundet të jap njeriu siç është hapja e shkollave shqipe, edukimi dhe arsimimi i gjeneratave të reja duke e vlersuar në këtë rast si një misionar i shenjët, e ky misionar ka dal nga kjo treve nga fshati Therepel. Pikërisht në këtë ditë të Alfabetit jemi këtu për t’i shprehur mirënjohje të përjetshme birit të popullit tonë e birit tuaj i cili përhapi dritën e shkronjave shqipe në krahinën e Kërçovës. Të jesh mësues do të thot të jesh hero i gjall , universal edhe në pamje edhe në mendje , në inteligjencë dhe i guximshëm me qellimin fisnik për të ngjall ndjenjën e lirisë në zemrën e nxënsit, sikusre motivojë qindra të rinjë mësues Petref Therepeli, ideali i cili u përcoll brez pas brezi, argument i cili është fitorja pas kaq e kaq vitesh e thuaj prej një shekulli fitorja ime në krye të asaj komune. Pra jashtë kontributit tënd në zhvillimin e gjeneratave, të mësosh si të luftosh e të fitosh lirinë, si të bëhesh hero, si të bëhesh pishtar i trollit e si të bëhesh fuqi e kombit tënd. E të gjitha këto kur mbi krye ke një regjim që lufton kundër dëshirës tënde për të arsimuar e qëndruar i lirë në trojet e tua. Kjo nga regjimi pas luftës së dytë botrore e deri në vitet e fundit ku dhe morëm një liri të fituar me mund, djersë e luftë. Ky ishte frymzuesi për breza e gjenerata të tëra , një veprimtar atdhedashës për të cilin çdo komb do të krenohej me një figure unikale si mësimdhënës, patriot e udhërrëfyes drejt lirisë. Gjnerata të tëra do të mbajn në kujtesë një prefesionist të till që nga ne u largua vetëm fizikisht. Nga anët tona mësues Petref Therepeli, është e do të mbetet krenaria e arsimit shqiptar, përpara veprës të së cilit me nder e respekt përkulemi sa herë e kujtojmë. Le të jetë figura e Petref Therepelit një shembull frymëzimi ,për të rinjtë që kanë zgjedhur arsimin si rrugë më të mirë që bashkon popuj,vlera dhe krenari kombëtare. Deputeti i Qarkut të Beratit , Nasip Naço tha – Sot për të gjith ne këtu në Skrapar është një ditë e vaçant dhe vërtet festive, por, jo vetëm kaq është edhe një ditë krenarie , pasi sot kujtojm në lartësin që e ngriti koha dhe vepra e tij tashëm mësuesin e popullit Petref Therepelin. Skrapari ka rritur shumë figura patritike të luftës e punës të penës e dijes e një nga këta burra që rreshtohet mes fimëtarit Xhelal Koprenckës, Kraman Yllit, Zyluftar Vleshnjes, Riza Cerovës e Mestan Ujaniku , rreshtohet edhe mësuesi Petrefe Therepeli i cili gjith jetën ja kushtoj ngritjes dhe përhapjes së gjuhës shqipe, gjuhën mëmë edhe në pjesën tjetër për matan kufijve. Me të tilla figura ne vetëm krenohemi ndaj sot kam kënaqësin që të falenderoj kryetarin e komunës Kërçovë, Fatmir Deharin që këtu mes nesh kujton me krenari aktivitetin e këtij patrioti dhe vlerat e një mësuesi që gjithë jetën e tij , ja kushtoj nxënsve duke nxjer gjenerata të tëra që sot aderojn në të mirë të kombit tonë.
Jetëshkrimi i Mësuesit Petref Therepeli: Mësuesi Petref Therepeli lindi më 25 dhjetor 1909, në Therepel të Skraparit nga një familje me tradita të spikatura atdhetare. Prinderit e tij Abazi dhe Nazikja ,që në vogëli e edukuan atë me vlerat më të mira të atdhedashurisë ,e inkurajuan dhe e mbështetën atë , që të vazhdontë rrugën e dijes ,dhe të arsimimit . Pas mbarimit të shkollës për mesuesi me rezultate të shkëlqyera nga viti 1922-1923 ai punoi me përkushtim për ringritjen e arsimit në shkollën e Vëndreshës e Spatharës dhe me pasi ai punoi në shkollën e Zaloshnjes ,duke kontribuar denjësisht në përhapjen e dijes ,kultures dhe arsimit ,në zonën e Skraparit . Viti 1942 do ta gjejë mësues Petref Therepeli në fshatin Jagoll , komuna Kërçove si mësuesi i parë i shkollës shqipe të këtij fshati. Nga viti 1942 deri në fund të jetës së tij në vitin 1973 ,ai do të kontribonte si një pishtar ndriçues ,për përhapjen e arsimit ,të gjuhës shqipe ,në kushtet e një realiteti aspak miqësor nga ana e regjimit të kohës ,larg nga familja dhe të afërmit e tij ,të cilët rrethanat dhe koha ,nuk ja mundesuan që ti ritakonte . Pasioni dhe dashuria për arsimin ,për shkollën, për gjuhën shqipe, për njerëzit që e ndihmuan atë që me kurajo dhe guxim të përballonte pengesat e kohës ,pavarisht pamundësisë fizike. Ai për asnjë moment nuk u dekurajua, nuk u largua nga misioni që ai i kishte vënë vetes ,si misionar i dijes dhe diturisë, por përkundrazi me vullnet, guxim dhe kurajo ndihmoi në largimin e errësirës së mbjellë dhe përhapjen e dijes e ideve përparimtare në hapesirat mbarëshqiptare. Kontributi dhe vepra e tij, kanë lënë tashmë gjurmën e tyre, kanë zënë një vend të merituar në Historinë e Arsimit Shqiptar . Mësuesi i talentuar Petref Therepeli e donte shumë poezinë, ai gjatë gjithë jetës së tij ,u mor me elaborimin e saj duke i ruajtur me fanatizëm të gjitha krijimet e tij në një dosje të veçantë. Kjo dosje fatkeqsisht ka humbur dhe kjo është një humbje e madhe për poezinë shqipe dhe gjetja e saj ,botimi tyre do të ishte një kontribut i çmuar për poezinë, një vlerë e shtuar në letërsinë tonë . Pertef Therepeli, mësuesi i pazëvendësueshëm që jetoi së toku me enigmën dhe misterin. Erdhi nga Skrapari dhe nuk tha qartë kush ishte. E jetoi gjith jetën i vetmuar në kasollen pranë shkollës së Jagoll-Dolencës. Pas vdekjes nën kresën i’u gjet flamuri shqiptarë dhe një dosje shkrimesh me poezi e cila i’u zhduk mistershëm. Kishte lindur më datë 25.12.1909 dhe që të jetë misteri më i madh, vdiq në ditën e ditlindjes së tij më 25.12.1973, pa asnjë nga të afërmit e tij, në fshatin Jagoll- Dolencë, komuna e Osllomesë, praën Kërçovës.
Për të pranishmit dhe miqët nga komuna e Kërçovës qëndra kulturore e fëmijëve dhe nxëns të shkolla të qytetit e të rrethinave të tij, dha një koncertë festive e recital. Më të spikatura dhe janë kënduar nga gjith pjesmarësit në takim, janë kënga “Xhamadani vija – vija” dhe vallja e flamurit.

Historiku i shkollës në f.Jagoll Kërçovë
“•Deri në v.1941 (para L.IIB.) mësimi zhvillohej në gjuhën sërbe,dhe emri i shkollës ishte “Krajl Uroshi”, Arsimtarët ishin nga Serbia (Vaso nga Sërbia e pastaj Kalja nga Tuhini), vetëm lënda e besimit fetar zhvillohej në gjuhën arabe (Mulla Hasoni nga Haranjelli) -Mësohej katërvjet. shqipëtarët i deklaronin si Turci kurse nga 1940 si ARNAUTI ,dhe te mbiemrat e tyre shtohej prapashesa VIÇ ,psh.Mbiemri Selimi-Selimoviç,Fejza-Fejzoviç etj.
•Me fillimin e L.II.B.(1941) u bashkuam me pjesën tjetër të atdheut me Shqipërin.
•Emri i shkollës u vendos “DE RADA” dhe deri në mbarim të luftës ishte me këtë emër.
•Shkolla fillore ishte hapur për të parën herë në gjuhën shqipe në shtator 1941 Mësuesit e kësaj shkolle ishin: Pertef Therepeli, dhe Ali Myderizi nga f.Drugovë .
Pas L.II.B.vendi jon bënte pjesë në shtetin e Jugosllavisë më sakt në Republikën e Maqedonisë.
•Emëri i shkollës u vendos “DAMJAN GRUEV”.
•Shqipëtarve te mbiemrat iu hoq prapashtesa VIÇ iu shtua prapashtesa OSKI ,psh.Mbiemri Vejseli-në Vejseloski
•Deri në v.1958/59 nxënësit shqipëtar katër vjeçaren e ndiqnin në shkollën e f.Jagoll Dolenc me mësues Pertef Abaz Therepeli e më pasë vazhdonin tetëvjeçaren në f.Sërbicë në shkollën “LIRIJA”
•Nga viti 1959/1960 edhe tetëvjeçarja në gjuhën shqipe filloi të mësohet në shkollën tonë.
•Mësues të parë për tetëvjeçaren kanë qenë:Nga Popojani (Shukri Iseini dhe Hamza Halili) Nga Sërbica Etem Selimi,Selim Adili, DemirZenku)nga Haranjelli. Ramazan Bajramii e më pas nga Jagolli (Ekrem Miftari,Jonuz Asani,Afmet Mora,Qamil Fejza) etj.
— Drejtor shkolle :Para L.II.B. përgjegjës ishte Vaso nga Sërbia.
Nga viti 1941/44 përgjegjës ishte mësues Pertef Therepeli, nga v.1945/59 përgjegjës ishte për paralelet Maqedone Aleksandar Trajanovski ndërsa për paralelet shqipe përgjegjës ishte mësues Pertef Therepeli.
Nga v.1959/60 atëhera kur fillon të funksionoj tetëvjeçarja deri 1963 Etem Selimi dhe Hamza Alili/
z.Selim Adili, 1963-1967
z.Nexhbudin Ristemi,1967-1985
z.Olloman Ollomani,1985-1998
z.Fadil Jusufi,1998-2009
z.Emri Murati, 2009-2014 dhe
Nga 2014- tani drejtor i shkollës është Ismet Selimi.
Emri i shkollës nga Dame Gruev u shëndrrua në “NAIM FRASHËRI” ne 2004