Archives for February 2020

Poemë kushtue familjes /

Nga Lek Pervizi/

Familjës gjyshës e nanës babés e vllazënve grues e fëmijëve t’afërme të dashtun që përjetuen tmerrin e terrorine një diktature të egër viktima të pafajshme të flijijueme idhullit gjakatartë komunizmit….

Hyrje 

Në kushtet e lirisë së fitueme në një vend ku mbrenon liria e demokracia, si Mbretnia e Belgjikës, na jepej mundësia të shprehnim fjalën e mendimin, dhe të merremi me krijimtari letrare, artistike e studimore, qe na ishin mohue nën diktaturën komuniste në Atdheun tonë. Kështu gjithçka që na ishte ndalue me dhunë e terror, me burgje e kampe internimi, patjeter se gjenin mundësinë që të kkrijohëshin, botohëshin e të bahëshin të njohuna shoqnisë shqiptare dhe të huej. Me ketë rast patëm mundësi të shkruenim e botonim vepra që i kushtohëshin asaj periudhe fatkeqe që përjetuen shqiptarët e ku ne, disa të venë në shënjestrën e diktaturës u nepërkambëm e persektuem me masa drastike kriminale, siç ishin pushkatimet e intelektualëve dhe patriotëve, që ishin formue në Universitetet ma të mira të Europës. Ata që i shpëruen plumbit u mbyllen në burgje e kampe përqendrim, ku shumë prej tyne humbën jetën, dhe s’u gjendën as varret. Theksoj se i shpëtuem gjalëë nga ai tmerr, lashë mbrapa, shokë të mi moshatarë, të pushkatuem e te vdekun në burgjet e kampet e internimit. Në këtë valë të një terrori mizor e gjakatar, u përfshi dhe familja jonë, jo vetëm trungi i familjës sonë, babë, gjyshe nanë e ne femijët, por dhe kushërij e farë e fisi. Në këto kushte të pa konceptueshme e të pa besueshme për një mendje te shëndoshë të shoqnisë europiane, mue m’u dhaa që të baj disa vizatimle te kampit të Tepelenës e te tjerë, dhe po asht të krijoj poezi që pasqyronin atë gjendje terrori që mbretnonte në atë kamp, dhe në përgjithës në gjithe Shqipninë, te mbushun me burgje e kampe internimi. Pa përjashstue gjendjën e popullit të varfën të fshatarsisë, që vuenin për copën e bukës. Mrekullish i shpëtuem atyne kushtëëve mizore, që patjetër se do të bahësha dëshmitar i përveçëm, i tmerrëve që e katandisën Shqipninë në një burg apo varr të madh. Kështu arrita të shkruej e të botoj disa libra me poezi të shpëtueme nga burgjet e kampet, bashkë me disa vizatime që kishin shpëtue mrekullisht. Siç dihet në sajë të këtyne vizaatimëve, doli në shesh dhe u ba i njohun kampi i Tepelenës, si ishte ndërtue e si funksiononte, që tronditën shoqninë shqiptare por dhe autoritetet shtetnore. Jo vetëm kaq, por edhe të huejt mbetën të befasuem, si gjermanët italianët, francezët, belgët, autriakët, hungarezët etjerë vende. Kjo që treguem sa me marrë vesh se si tmerret e komunizmit shqiptar u banë të njohun brenda dhe jashtë Shqipërisë. Tashti vijmë te ky libër me poezi në formë tingëllimesh, që unë e nisa thjesht me nja dhjetë tingëllime kushtue gjyshës sime, që e pësoj nga ky terror, ku vdiq në kampin e Tepelenës, në moshën 90 vjeçe, pas 5 vjet internim. A e mendon lexuesi, se si internohet nje plakë 85 vjeçe, e mbyllet ne nje kamp në kushte mizore ? Apo dhe varri i saj asht zhdukë si të gjithë varret e tjerë të kampit të Tepelenës.ë e të tjerë. Kjo u ba shkak që unë të krijoj një poemë në tingëllime kushtue gjithë pjestarëve të familjës, që mori titulli, Tingëllime të Vona, sepse u krijuen pas 30 vjet që dolëm në Belgjikë., ku vetëm unë jetoj, se ata tashmë pushojnë në paqën e përjetshme. 


Të trishta janë kto vargje që rreshtohen, 

të trishta historitë që aty fliten,


të trishta po janë kohnat që kujtohen, 

kur trupi bashkë me shpirtin u sfiliten. 

Gjyshja më del para porsi vegim,


ajo qe « nanë vogla » thirrnim të tanë. 

Ma pushton zemrën fort një mallengjim, 

përjetoi mundime n’ moshë të randë. 

Fisnike dhe krenare kurdoherë, 

vocrrake me trup, dive për qëndresë, 

n’at mjerim nuk u ligshtue asnjëherë, 

E urtë e dashun, shum e dhanë pas fesë,

 « Zoti e ban mirë » përsëriste përherë : 

në mendje t’internuemve mbet kujtesë. 


Grue me cilësi t’rralla dhe me vlerë,


u përfshi në ngjarjet e historisë 

përkrah trimave qëndroi ma se ‘i herë, 

n’ato lufta për fitorën e Lirisë. 

Kur në Milot u grit flamuri kombtar, 

pranë Gjin Pjetrit rrinte një djal’ i ri, 

ishte bir’ i saj ai që fort krenar,


po përjetonte t’dishruemen pavar’si. 

Nuk u mburr kurr për këto përjetime, 

gjithmonë qëndroi si një femën zojnore. 

Edhe në kushte t’mjerueshme e internime, 

tregoi një forcë të madhe shpirtnore.

Jetën e humbi ndër ato mundime

 emni saj ka me u përmend përore 

Gjyshja, Mrika Pervizi – Lindë në Bulgër më 1860 – e vdekë në Tepelenë më 1950. Psa 5 vjet internim, në moshën 90 vjeçe. (Vizatim i autorit) 


Mbas viteve të para të stuhishme,


në luftë kundër turkut dhe Serbisë, 

përjetoi Atdheu kohna t’lavdishme, 

me shpalljen e vendosjen e mbretnisë. 

Djali yt ish ndër ata burrat e dheut,


që i dolën zot kombit me t’madh guxim, 

ishin ata ndërtimtarë t’Atdheut,


katër trima të lidhun në bashkim. 

Kuadriumvirat prej tyne u krijue, 

Ahmet Zogu në krye sundonte vendin: 

Ish bir’ i yt n’atë kohë që shum u shque, 

Në tanë Shqipninë ata vendosen rendin, 

prej tyne dhe mbretnia shum u forcue, 

n’faqet e historisë do t’i përmendi. 


Ishe ti nje tregimtare e madhe

 ngjarjesh të kalueme t’historisë 

bashkë me legjenda t’lashta me radhë: 

një thesar i vërtetë i mençurisë. 

Flisje për Gjin Pjetrin e për Kurbinin,


për Lidhjen e Prizrenit, 

për burrat e dheut, për Abdyl Frashërin, Isa Buletinin,

Zogun Mbret prite sa herë,


me burrat që po ndërtonin Shqipninë 

Gjergj Fishtën e madh, poetin Homer, 

që me lahutën perjetësoi trimininë, e Shqiptarve , 

që luftonin me nder, për trojet e tyne, atdheun e lirinë 


Re të zeza qiejt e botës mbuluen, 

për Shqipninë e mjerë një kob i ri ; 

hordhitë fashiste vendin e sulmuen : 

ishte dita e atij shtat prilli të zi. 

Re pas reshë dhe shpërthejti stuhia,


rruzulli u përfshi n’përleshje viganash,

 shkatërrime pësoi mbar njerëzia,


n’ lufta t’përgjakshme mbetën sa djem nanash. 

E kur dita e lirisë agoi mbi botën,


e popujt po shpresonin për shpëtim, 

mbi vendin tonë djalli lëshoi shqotën, 

ra mbi shqiptarët një ma i madh mallkim 

Historia mbrapa po e kthente rrotën, 

Pesonte Atdheu ma t’egërin pushtim. 


U vërsulen t’egra brigatat partizane, 

zjarrin duke u kallë kullave kreshnike, 

që kishin pas djegun hordhitë osmane: 

ti dëshmitare ngjarjesh historike 

Cilësitë e tuja aq të shqueme


për të cilat të njihnin krahinat mbarë 

e gjithë vendi, si një grue t’nderueme 

nuk i përfillte hiç regjimi barbar. 

Në Laç e në Skuarj, u ngrit flaka,


mbi ato kulla kala, 

çerdhe shqiptarizmi bashkë me to t’u pre dhe ty nafaka, 

re n’kthetrat e pushtetit të sadizmit,


që burgoste e internonte pleq e plaka, 

dhe i pllakoste n’kampet e komunizmit. 


Vendin, sllavo – komunizmi e zaptoi, 

me hekur e zjarr e krime mizore,


mbi kullat heroike flakën lëshoi,


e mbushi trojet me burgje e me vorre. 

Ku ishin burrat ma të mirë të Shqipnisë, 

i lidhi n’hekra, i çoi në pushkatim,


të përfshiu edhe ty vala e barbarisë,


të moren, larg të tretën n’internim. 

Atje t’ përplasën n’Tepelen’n gurore : 

me mija ndër kapanone u stivosën, 

ku sillej vërdallë veç vdekja mizore, 

mbi t’pafajshmet viktima sillte kosën, 

s’kurseu as pleqërinë as moshën fëmijore 

Aty, gjyshe e dashun, vitet t’u sosën ! 


Lot kan me u derdhë për ata që s’janë, 

për atë gjak të pafajshmish që rodhi gurrë 

Mos u përsëristë ma ajo kasaphanë,


ajo kohë mizore mos u ktheftë kurrë. 

Një vend aq i bukur, parajzë toksore,


krejt u shndrrue në burgje e kampe t’ punës, 

që për shum kënd u kthyen n’të zeza vorre: 

vdisnin njerëzit prej mundimi e dhunës 

E atdheut të tanë elita e mençurisë,


u zhduk nga faqja e dheu e u shue fare: 

mbaroi pafajsija n’kthetrat t’lemërisë, 

nuk u kursyen as mosha ma mitare: 

nanat u veshën me rrobat e zisë,


i humbën foshnjet e tyne ndër llahtare 


Hije lugetnish xhelatët vinin vërdallë, 

viktima tuj kërkue n’fshatna e qytete 

tmerrin përjetonin njerëzit për s’gjallë: 

shpëtuen ata që u ndan prej kësaj jete. 

Vdekje mbillnin çdo çast armët vrastare, brigjeve tëlumejve t’llahtarisun: kositëshin veç jetat djaloshare,
ndër gropa të përbashkëta gremisun. 

N’prehnin e nanës përpëlitej fëmija, 

për një pikë qumësht i etun i sëmurë: 

kërthiqet e gjora i zinte veç uria 

gjini i nanës ishte kthye në murë. 

Kënaqëshin sadizmi e ligësia, 

: shpirt katilët, xhelatët zemër gurë ! 


N’se vdekja të shpetoi nga ato mjerime, 

ku viktimat vuenin për një kotherë, 

pushteti gjakatar sajonte krime,


mos me t’lan me pushue n’vorr asnjëherë. 

Eshtnat e tua, tri herë ndërruen vend 

bashkë me qindra t’ tjerë të çvarrosun, 

diktatura barbare veç ish çmend, 

tmerret e saja nuk kishin të sosun. 

Edhe sot nuk dihet vorri yt ku gjëndet,


A thue vjen një kohë që ka me u zbulue ? 

emni yt përsëri do të përmendet, 

në pllaka të mermerta ka me u shkrue, 

dhe përjetësisht aty do të gdhendet, 

Heroinë të pafajsisë me të nderue 


Tani që vjetët mbi supet randohen, 

e flokët e zbardhun flasin për pleqni,

 çastet e fëminisë më kujtohen,


kur ti më llastoje me plot dashni. 

Aq shum pas nipave jepëshe me shpirt, 

e mbi të gjithë mua fort ti me doje,


e kishe zemrën të bardhë aq të dlirtë, 

s’ta bante kur zemra të na qortoje 

.E urtë, e përvujtun e grue zojnore,

 të gjithë të nderonin të vjetër e të ri, 

ishe me t’vërtetë një grue arbnore, 

stolisë me virtyte e jo me flori, 

nga jeta na ndau humnera mizore, 

për me u takue vetëm n’përjetësi