Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for February 2020

KORONOVIRUSI SHENON VIKTIMEN E PARE AMERIKANE

by

Tashmë është fakt. Një shtetas amerikan ka humbur jetën si pasojë e koronavirusit të shtunën, derisa një shtetas japonez po ashtu ka ndërruar jetë si pasojë e virusit, derisa koronavirusi pritet të tejkalojë numrin e viktimave nga virusi SARS më 2002-2003.Qytetari amerikan 60 vjecar, i diagnostikuar me koronavirus, ka vdekur në një spital në Vuhan, ku edhe kishte shpërthyer virusi, tha një zëdhënës i ambasadës amerikane.Një japonez i hospitalizuar me pneumoni në Vuhan, po ashtu ka ndërruar jetë si pasojë e virusit.Numri i viktimave në Kinë është rritur nga 86 në 722 të shtunën, sipas autoriteteve, derisa pritet të tejkalojë rekordin e virusit SARS që shënoi 774 viktima.

Nga nëntori i vitit 2002 deri në korrik të vitit 2003, numri i rasteve të raportuara ishte 8,098.Dy viktima janë raportuar në Hong Kong dhe Filipine, derisa 330 raste janë paraqitur në rreth 27 shteteve të botës. Koronavirusi shkakton infeksion të rëndë akut të frymëmarrjes dhe simptomat zakonisht fillojnë me ethe dhe kollë të thatë.Epiqendra e këtij virusi është në qytetin Vuhan të Kinës.

Revolucioni qe hengri bijtë e vet!

by

Shkruan Pellumb Lamaj/
Ishte heret ne mengjes kur ne koridorin e birucave u degjuan hapa policesh dhe perplasje dyersh e llozesh.Nuk kaloi shume kohe dhe hapat e gardianeve u ndalen perball qelise time dhe pasi hapen deren,dy gardiane me shoqeruan per tek dhomat e hetuesise ku pergjegjesi i birucave me zgjati kepucet dhe nje kulete me fotografi qe i kisha me vete diten qe isha arrestuar.Me lidhen dore per dore me nje tjeter te denuar dhe na nxoren ne oborrin e burgut ku qendronin edhe te denuar te tjere ne rresht e te lidhur dy nga dy.Pas disa minutash u hap porta e madhe prej metali dhe nje makine e mbuluar krejt hekur qe i shembellente nje makine frigoriferi,u fut brenda oborrit qe rrethohej me mure te larta betoni ku ne cdo cep qendronte nje vendroje ushtari me automatik drejtuar nga ne.Ishte ”autoburgu” kjo makine perbindeshe qe nuk ndalte se transportuari mijera e mijera fatkeq te pafajshen ne te gjitha skajet e Shqiperise ku egzistonin shume kampe pune te detyruar.Nderkohe qe prisnim ne radhe ,te heshtur per te hipur ne autoburg,nga porta e madhe u nisen drejt nesh kryetari i deges se brendeshme Llambi Pecini i shoqeruar nga nenkryetari Meramet Hila.Na hodhen nga nje shikim perbuzes perzjere me urrejtjen artificiale pasi ne nuk kishim kryer asnje faj as kundra tyre e as kundra popullit ne emer te te cilit na kishin arrestuar e denuar.Nderkohe Meramet Hila mu afrua me veshtroi me qesendi e duke u ngerdheshur mu drejtua;te dolem borxhi por ti si armik e bir armiku jo vetem na refuzove, por dhe nuk pranove ti beje apel denimit.Tani shko dhe nxirr mineral me thonje.Dhe degjo ketu -mu drejtua duke tundur nje fshikull qe mbante ne dore;harroje dajon dhe amerikanet se dhe po u kujtuan nje dite per ju,ne do ju vrasim juve te paret pastaj ata dhe u largua duke perplasur mbi beton cizmet mershine.E pashe gjithe urrejtje dhe ne moment i thashe;Le t’ja leme kohes,ajo do deshmoj gjithshkah.Ti do e ngresh i pari flamurin amerikan.Ai u kthye menjehere si bishe dhe ngriti fshikullin per te me goditur ,por zeri i Llambi Pecinit beri qe te ul doren.Lere ,mos u lodh kot me ate ,me koken qe ka ai do ngordh ne burg dhe u larguan te dy per nga zyrat e deges se brendshme qe ishin jashte rrethimit. Hipem dy nga dy ne autoburg ku na priste nje erresire e thelle qe perzjere dhe me heshtjen tone te injektonte nje ndjenje frike.Autoburgu u nis dhe nje Zot e dinte se ku.Nuk di sa kohe kaloi dhe autoburgu ndaloi dhe jashte degjuam zera e britma policesh qe me perzjerjen e dyerve te hekurta na dhane sinjalin se kishim mbritur ne destiancion.Dera e autoburgut u hap dhe policet na zbriten dy nga dy sic ishim lidhur.Per muaj te tere s’kisha pare qiell dhe diell me sy e duke thithur ajrin e fresket dhe me syte gjysem te mbyllur drejte qiellit, ndjeva nje lehtesi.Ne oborr na mbajten disa minuta dhe pasi na dhane nga dy batanije te vjetra e te grisura qe kundermonin ere myku,na futen ne nje dhome te madhe me krevata derrase tre kateshe te mbushur me tyme duhani ku mund te ishin rreth dyzete- pesedhjete te denuar.Vendosa bataniet ne cepin e dhomes ku gjeta nje hapesire dhe u shtriva i lodhur e i dermuar.Ishte heret ne mengjes kur u zgjova nga zhurma e britmave te policeve dhe perplasjes se kazaneve te supes.Ishte servirja e mengjesit e pasi e gelltitem ate cope buke dhe supen ,policet na ben shenje per ne banjo e pasi mbaruam nevojat personale na urrdheruan per ne ajrosje.Ajrosja ishte oborri ku te denuarit dilnin per tridhjete minuta.Ishte nje oborr rrethuar me mure te larte betoni ku siper mureve dalloheshin gardhet me tela me gjemba dhe ne cdo kend truperoja ushtaresh te armatosur.Disa te denuar nisen te levizin neper oborr dhe te tjere zune nga nje vend reze murreve per t’ju shmangur rrezeve te diellit.Zura dhe une nje qoshe prane murrit dhe u ula ne cimento.Nje i denuar mu afrua dhe me zgjati nje cigare;faleminderit i thashe,nuk e pi.Mire per ty -tha ai, por ja qe helmi do helm e vetem ky na ka mbetur.Ben mire te levizesh pak -vazhdoi ai- ti je i ri e ne Spac te presin galerite- dhe nisi te leviz neper oborr.Ne cast e kuptova qe ajo qe quhej ajrrosje pas gjithe atyre torturave ne qeli nuk ishte gje tjeter vecese metoda qe perdornin vrasesit tane per te na ringjallur nga kufome qe ishim katandisur ne skllever te perjetshem,por me nje ndryshim nga sklleverit,shpresa per te fituar lirine tek ne nuk do te egzistonte dhe kete e mesova me mire kur shkova ne Spac dhe pashe me syte e mi se si arrestoheshin serrish diten qe mbushnin denimin pa dale ngakampi duke marre nje denim te ri.Duke veshtruar here muret e larta prej betoni e here qiellin qe dukej i copetuar me tela me gjemba dhe ata fatkeq qe zvarriteshin ne oborr ashtu te coroditur,zhele -zhele dhe pa shprese,nje i denuar qe rrinte ulur me nje tjeter te moshuar e me syze ma beri me dore te shkoja prane tyre.U cova dhe u ula ne ate pak hije ku qendronin dhe ata kembekryq.Ne mos gaboj ti errdhe dje nga hetuesia -mu drejtua ai. Po -i thasheNga ju kemi–?Nga Vlora-ju pergjigja.Sa te kane denuar ? vazhdoi aiPesembedhjete vjete- i thasheSa vjec je ?Nentembedhjete -ju pergjigja.Eh mor bir -psheretiu ai,une e kam filluar qe nga dyzetepesa hyre e dil.A do ta ndezesh nje cigare ? faleminderit -i thashe nuk e pi.Une po shpij pak kembet -me tha ai -ti mund te besh pak muhabet me Zefin dhe nisi te ec me hapa te ngadalte.Kaluan disa caste dhe burri i moshuar qe rrinte krrusur me nje pale syze te medha miopi theu heshtjen, por pa levizur koken e me veshtrimin ngulitur largEh mor bir,ti je i ri e me moshe kalohet c’do gje.Ashtu eshte- i thasheNe Vlore kam pas miq,Sadik Premten,Mynyr Xhindin,Neki Ymerin e te tjere.Me fal -i thashe,. por nga ju kemi?Nga Shkodra,Zef Malaj.Ne cast nje ndjenje emocioni me pershkoi te terin.I burgosuri qe bisedoja ishte nje nga protagonistet e leivizjes komuniste ne Shqiperi te cilin si shume te tjere Enver Hoxha e kishte eleminuar dhe quajtur antimarksist e qe emrin e tij e kisha ndeshur ne tekstet shkollore te H.P.P.SH.Aiishte denuar qe ne fillimet kur banda bolshevike e Hoxhes errdhi ne pushtet me burgje e internime e tani i verbuar,ngryste vitet e pleqerise ne burg.Emrin tuaj e kam degjuar e lexuar ne tekstet shkollore -i thashe-dhe me vjen mire qe bisedojme.Edhe personat qe ju me permendet i kam degjuar te permenden ne bisedat familjare -vazhdova.Sadiku eshte ne France ndersa dy te tjeret besoj edhe ti e di si i vrane nga prapa shpine.Ai mbeshteti koken prane murrit te betonte dhe pasi morri fryme thelle vazhdoi-Te gjithe ne qe ishim kunder jugosllaveve e paguam ne nje forme a tjeter.Me vjen mire qe dike gjra qe neser historia ti shkruaj se s’ka me mallkim se nje popull qe nuk shkruan historine e tij te vertete.Me falni -vazhdova a mund t’u bej ndonje pyetje ?Po -vazhdoi ai pa levizur koken,nese ka pergjgje per to.Si ka mundesi -i thashe qe Enver Hoxha nje aventurier qe s’mbaroi dot nje vit ne universitet me burs shteti pa qene as kryetar grupi komunist u vu ne krye te levizjes dhe PKSH ?Ai tundi koken e pas pak mu pergjejg.Ka vetem vetem nje fjale,jugosllavet.Ne ishim te rinj,me enderra ,kishim qene me studime jashte shtetit ne vendet e qyteteruara dhe donim qe edhe atdheu yne te zhvillohej .Perqafuam nje levizje qe nuk e dinim fundin nderkohe qe Hoxha u dirigjua dhe u perkrah nga emisaret serb te cilet e dinin shume mire si vihej ne pushtet.Takimin e fundit me Miladin Popovicin e pata aty nga vera e vitit 1944 dhe pasi biseduam per pak kohe,me tha te dilnim jashte per pak ajer te fresket.Bem disa hapa dhe ai ndali e mu drejtua. Zef,c’fare mendimi keni per Kosoven.Ne cast une ju pergjigja lirshem;Kosova eshte shqiptare dhe do te zgjidhet me plebishit.Ky do te ishte dhe takimi i fundit me Miladinin dhe prej asaj dite si shume te tjere une do te konsiderohesha armik i partise dhe jeta ime do te perfundonte si shume te
tjere ,kampe,burgje,internime.Emisaret serb injektuan vrasjet pas shpine dhe terrorin nderkohe qe ne si komuniste te moderuar ashtu dhe nacionalizmi nuk ishim te pergatitur per lufte civile.Natyrisht qe s’duhet mohuar dhe faktori i jashtem qe ishte dhe vendimtari.Nderkohe u degjua zeri policit qe na bertiste te futeshim brenda.Ishte heret ne mengjes te nesermen kur nje i burgosur i shoqeruar me disa police hyri ne dhomen tone dhe nisi te lexoj nje list me emra perfshi emrin tim.Kush degjoi emrin te marr sendet personale e te dal ne oborr.Ne Spac – tha dikush qe kishte arrdhur per ne spital e priste te kthehej ne kamp.Shkova prane qoshes ku qendronte Zefi dhe i thashe qe po na transferojne per ne Spaç duke i shternguar doren.Zoti qofte me ju-me tha me nje ze te mekur.Edhe juve ju dhente zoti shendet -vazhdova – dhe dalci shendosh nga spitali.Ishte fundi dhjetorit,kishin kaluar disa muaj dhe nga nje i denuar qe vinte nga spitali i burgut te Tiranes mesuam se Zef Malaj kishte vdekur.Ashtu si Tuk Jakova e Halim Xhelo edhe protagonistit te levizjes komuniste dhe kryetarit te grupit komunist te Shkodres Zef Malaj i ishte mbyllur perfundimisht goja.Ate nate ne eresirren e galerise se piritit ne zonen e dyte nuk me ndahej fytyra e Zef Malajt.Dhe vetvetiu thelle nga shpirti me dolen disa rreshta;E moj kuceder e kuqeSi nuk u ngope me gjakEdhe pjellen tende hengreSi s’te plaska ai bark.
PELLUMB LAMAJ 
DITARI I BURGUT
  Dhjetor 1979

KOSOVA DITË ZIE, NDEROHET NEXHMIJE PAGARUSHA

by

-Presidenti Thaçi e shpall të dielën ditë zie shtetërore për artisten Nexhmije Pagarusha/

PRISHTINË, 8 Shkurt 2020-Gazeta DIELLI/ Presidenti i vendit, Hashim Thaçi, në nderim të jetës dhe veprës së artistes së madhe, Nexhmije Pagarusha, ka vendosur që ditën e varrimit të saj, 9 shkurt 2020, ta shpall ditë zie shtetërore në tërë territorin e Republikës së Kosovës.

Presidenti Thaçi e ka marrë këtë vendim në shenjë respekti shtetëror dhe qytetar për artisten Nexhmije Pagarusha, e cila i dha vlera të përjetshme kulturës dhe artit tonë kombëtar.

Në pajtim me legjislacionin në fuqi, në ditën e zisë, flamuri shtetëror ngrihet në gjysmështizë në të gjitha objektet shtetërore të Republikës së Kosovës, brenda dhe jashtë vendit.

Familja e Nexhmije Pagarushës ka njoftuar se në Teatrin Kombëtar në Prishtinë do bëhen homazhe dhe mbahet mbledhja komemorative, ndërsa varrimi bëhet në fshatin Pagarushe të komunës së Malisheves me rrethin e ngushtë familjar sipas amanetit të saj të fundit.

Tri kushtet e Albinit për dialog PAJTUES me Beogradin

by

Prof.Dr.Mehdi HYSENI  / Pavarësisht nga njohuritë dhe përvoja e liderëve  dhe të analitikëve politikë pro dhe contra vazhdimit të Dialogut të Brukselit (2011-2018),  pajtimi dhe kompromisi mes Serbisë dhe Kosovës, nuk mund të arrihet duke krahasuar shembullin e dikurshëm historik të pajtimit të Franës dhe Gjermanisë, “gjoja se kur Gjermania dhe Franca janë pajtuar, atëherë, kush është Serbia dhe Kosova që nuk po u pajtuakanë?”.

-Po, është e vërtetë se pas shumë luftërash mes tyre (1871 – 1945), Franca dhe Gjermania janë pajtuar, por vetëm atëherë, kur Gjermania ka hequr dorë, duke braktisur të gjitha territoret e okupuara të Francës.

Pra, vetëm në këtë kontekst, nëse Serbia kolonialiste  gjenocidale pushtuese heq dorë nga territoret shqiptare siç janë sot Presheva, Bujanoci dhe Medvegja, si dhe, nëse e njeh Kosovën si shtet të pavrur dhe Sovran fqinjë, atëherë mund të arrihet pajtimi dhe kompromosi politik historik mes Beogradit dhe Prishtinës. Ndyrshe, pajtimi dhe kompromisi i Kosovës me Serbinë, është vetëm një utopi, e mbështetur kryesisht nga mbështetësit me prirje colonialist dhe neokolonialiste, si dhe nga  kosmopolitët NUTOPSITË, të cilët kufijt e shteteve kombëtare i konsiderojnë të rrezikshëm, të imagjinuar dhe utopikë etj.

Për t’iu shmangur një reziku të tillë,  për të filluar një dialog a multidialog me Beogradin zyrtar qoftë në Bruksel, në Romë, në Vjenë, në Londër, në Berlin a Paris, qeveria e Kosovës me Albin Kurtin në krye, së pari, duhet të bëjë rishikimin e të gjitha marrëveshjeve paraprake, të  arritura me delegacionin e Serbisë në kuadrin e Dialogut fatkeq të Brukselit (2011-2018). 

Një revizionim i këtillë është i domosdoshëm, në mënyrë që, nëse ato marrëveshje janë lidhur në kundërshtim me Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe me interesat vitale të popullit dhe të shtetit të pavarur dhe sovran të Kosovës, të anulohen dhe të vihen jashtë ligjit dhe jashtë Kushtetutës. 

Ky do të duhej të ishte hapi i parë, para se t’i thuhej “PO” ose “JO” vazhdimit të Dialogut të Brukselit. Pra, pasiqë Qeveria dhe Kuvendi, ta thonin fjalën e tyre përfundimtare në këtë “temë”, atëherë, do të mund të hapej rruga e sigurt për të dialoguer me palën serbe në Bruksel.

Natyrisht, ashtu siç ka paralajmëruar kryeministri i qeverisë së Kosovës, Albin Kurti se në tryezën e negociatave me palën serbe në Beograd, çështje debate nga pala shqiptare e Prishtinës, para së gjithash, do të jenë këto tri kërkesa themelore: “ 1) Njohja e Republikës së Kosovës, 2) Kërkimfalja kolektive e shtetërore e Serbisë për gjenocidin dhe dëmet material dhe, 3) Dëmshpërbilimi i reparacioneve të luftës.”

Pra, këto janë tri kushte kryesore, që do të mund t’i vinin në lëvizje politikën dhe diplomacinë  evropiane dhe ndërkombëtare. Natyrisht, nëse BE-ja  dhe aktorët e tjerë ndërkombëtarë janë të interesuar që t’i pajtojnë serbët me shqiptarët, do të duhej t’i mbështetnin pa asnjë reserve këto 3 kushte themelore të autoriteteve qeveritare të Kosovës.

Edhe pse këto tri kërkesa të kryeministrit Kurti,  menjëherë, pa ia filluar dialogut me palën shqiptare, i hodhi poshtë presidenti i Republikës së Serbisë, Aleksandar Vuçiq, duke deklaruar para masmediave serbe të Beogradit se “ Serbia nuk do të pranojë vazhdimin e dialogut të Brukselit, nëse Prishtina zyrtare  kërkon që në tryezën e bisedimeve të flitet për njohjen e Kosovës, pagesën e reparacioneve të luftës dhe kërkimfaljen. Këtë nuk do ta bëjmë dot.” 

-Po, atëherë, çfarë interesi politik, do të kishte pala negociuese shqiptare, të vinte të “përqafohej” në Bruksel me presidentin serb Aleksandar Vuçiq? –Kurrfare! Andaj, nëse pala serbe hedh poshtë këto 3 kërkesa, nuk do të ketë kurrfarë vazhdimi të Dialogut as të Brukselit, as të Berlinit e as të Parisit. –Pse të shpenzohet buxheti  shtetëror i Kosovës (sikurse deri tash) për të vajtur në Bruksel për të lidhur marrëveshje kapitulluese me palën serbe, duke lidhur dhe premtuar “srpska zajednica” për kantonizimin dhe bosnjizimin e territorit të Republikës së Kosovës. Në këtë kontekst, përfundimi i çfarëdom marrëveshje për “srpska zajednica”, do të thotë “bombardimin” e sovranitetit territorial dhe shtetëror të  Republikës së Kosovës. Këtë marrëveshje të lidhur me palën serbe në Bruksel, Qeveria e Kurtit dhe Parlamenti i Vjosa Osmanait, me procedure të shkurtër lidhore dhe kushtetuesee, duhet anuluar, që të mos vihe më në “itinerarin” e asnjë debati me palën serbe, apo në shkallë evropiane ndërkombëtare, sepse njohja e autonomies serbëve të Veriut, pa dyshim se do të shpiente drejt shpalljes së “SRPSKA REPUBLIKA”-asgjësimit të shtetit të pavarur dhe sovran të Kosovës.

Këtë formë të deritashme të debatimit të palës shqiptare të Kosovës me palën serbe të Beogradit në Bruksel, në kuadrin e të cilit, ndër 30 marrëveshje të tjera, kanë aprovuar, edhe një marrëveshje të tillë për formimin e “Srpska zajednica”,  Qeveria  e Albin Kurtit dhe Kuvendi i Vjosa osmanit, duhet ta braktisin nga bisedimet me Serbinë, si dhe t’i hedhin poshtë të të gjitha marrëveshjet paraprake të delegacioneve të Kosovës, të cilat i kanë nëshkruar me palën serbe në Bruksel, që janë në kolizion me interest kombëtare dhe shtetërore të Republikës së Kosovës, si dhe të gjithë qytetarëve të saj.

 Nuk ka pajtim e as kompromis politik me Serbinë, pa njohjen e Republikës së Kosovës

Kjo është alfa dhe omega për të rinisur ndonjë dialog mes Beogradit dhe Prishtinës. Ndryshe, nuk  ka pse  të dialogojë Qeveria e as Parlamenti i Kosovës, duke harxhuar para kot dhe për asgjë nga arka e shtetit për “badihavgjinjtë” me ambicie narcisoide , duke bredhur poshtë-lart në Bruksel, në Berlin, në Paris etj. nëpër metropole të Evropës, kinse për t’i “normalizuar” marrëdhëniet mes  Serbisë dhe Kosovës, si dhe kinse për t’i  “pajtuar” serbët dhe shqiptarët, derisa Serbia nuk e njeh Republikën e Kosovës (17 shkurt 2008).

Thjesht, nëse presidenti serb, Aleksandar Vuçiq do dialog serioz, konstruktiv dhe frytdhënës me Albin Kurtin, atëherë, nuk ka nevojë që të vazhdojë tutje me “akrobacione gjimnastikore” sikurse deri tash (duke lobuar dhe shpifur nëpër botë, që shtetet e ndryshme që e kanë njohur Kosvën, t’i tërheqin njohjet e ligjshme të deritashme, si dhe të tjerat, të mos e njohin Kosovën), duke  mohuar dhe mosnjohur Republikën e pavarur dhe sovrane të Kosovës, por duhet të pajtohet me realititin e krijuar në terren, duke ua shtrënguar dorën shqiptarëve, duke iu kërkuar falje kolektive për gjenocidin e kryer mbi “13 mijë” shqiptarë, si dhe për djegien shkrum e hi të Kosovës. 

Vetëm një politikë e tillë racionale, humane, demokratike dhe paqësore e Aleksandar Vuçiqit,  duke  ra në gjunj para qindra e mijëra viktimave shqiptare  në varrezat masive, që nga Peruçaci, Kladova dhe Batajnica e deri në Kosovë, do të mund të ndikonte pozitivisht në arritjen e PAJTIMIT mes dy popujve të armiqësuar me fajin dhe për fajin e gjenocidit kolonial shekullor serb mbi shqiptarët dhe mbi territoret e Shqipërisë etnike (1878-1999).

 Në këtë kontekst, askush nuk ka të drejtën morale e as ligjore, që Qeverisë së Albin Kurtit t’ia imponojë sine qua non  rivazhdimin e dialogut të Brukselit, nëse presidenti Aleksandar Vuçiq nuk pranon, që në tryezën e tij me palën shqiptare, të debatohen 3 kërkesat e sipërtheksuara të ligjshme dhe të drejta të Albin Kurtit : “1) Njohja e Republikës së Kosovës, 2) Kompemsimi i reparacioneve të luftës dhe, 3) Kërkimfalja kolektive për gjenocidin e kryer në Kosovë/1989-1999/, me qëllim që të arrihet kompromisi politik dhe historik mes Beogadrit dhe Prishtinës. Ky do të  ishte kuptimi i njëmendtë dhe realist i arritjes së pajtimit mes serbëve dhe shqiptarëve, si dhe normalizimi i marrëdhënieve ndërshtetërore mes Serbisë dhe Kosovës, si dy shtete sovrane dhe të pavarura fqinje. Kjo do të ishte hyrja në historinë e re të marrëdhënieve serbo-shqiptare në Ballkan.

Ndryshe, dyshohet se do të arrihet  ndonjë  pajtim mes Beogradit dhe Prishtinës, pavarësisht nga premtimet e parashikuara  “blanko” nga  faktorët evropianë dhe ndërkombëtarë të involvuar në këtë çështje tejet delikate ballkanike.

“DIELLI” SJELL MESAZHE NGA PRISHTINA PËR BILBILIN E KOSOVËS, NEXHMIJE PAGARUSHA

by

-Bilbili i Kosovës, Mbretëresha e muzikës shqiptare, Këngëtarja e Shekullit, Artiste e Merituar, Nderi i Kombit, janë disa prej epiteteve dhe dekoratave për këngëtaren e madhe shqiptare, Nexhmije Pagarusha/

-Para 6 viteve, pikërisht në 7 Shkurt 2014, Nexhmije Pagarusha qante per shuarjen e Vaçe Zeles “Unë Vaçen e kam shpirt. Unë me të do jetojë derisa të shkojë edhe unë te ajo…” Fliste e qante këngëtarja për këngëtaren, e pyetur nga korrespondenti në Kosovë tani i Gazetës DIELLI/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 7 Shkurt 2020/ Bilbili i Kosovës, këngëtarja Nexhmije Pagarusha, e lindur në 7 Maj 1933 në fshatin Pagarushë, ka ndërruar jetë në moshën 86 vjeçare, njoftohet sot.

 Bilbili i Kosovës, Mbretëresha e muzikës shqiptare, Këngëtarja e Shekullit, Artiste e Merituar, Nderi i Kombit, janë disa prej epiteteve dhe dekoratave për këngëtaren e madhe shqiptare, Nexhmije Pagarusha, për të cilën vlerësimet më të larta shprehen edhe në mesazhet e shumëta të ngushëllimit.

E vlerëson lart edhe media, duke theksuar se “Nexhmije Pagarusha, ikona e muzikës shqipe, ishte e njohur si një grua e cila gjatë gjithë karrierës së saj i ka shërbyer me nder dhe dashuri atdheut të saj përmes artit” dhe se “mendohet se ajo ka interpretuar mbi 150 këngë”.

7 SHKURT 2014: QANTE KËNGËTARJA PËR KËNGËTAREN

Pikërisht para 6 viteve, në 7 Shkurt 2014, kam shkruar se  Bilbili i Kosovës Nexhmije Pagarusha qante për Vaçe Zelen që u shua një ditë më parë në Basel të Zvicrës në moshën 75 vjeçare:

PËR VAÇE ZELEN SOT QANTE EDHE BILBILI I KOSOVËS

Prishtinë, 7 Shkurt 2014-Behlul Jashari/ Për Vaçe Zelen sot qante Nexhmija Pagarusha, u përgjigj me shumë lotë kur e pyeta si ndihet Bilbili i Kosovës në këtë ditë lamtumire nga Prishtina të Ikonës dhe Mbretëreshës së Këngës Shqiptare.

“Unë Vaçen e kam shpirt. Unë me të do jetojë derisa të shkojë edhe unë te ajo…”, flet  këngëtarja për këngëtaren.

Dhe, si ta ngushëllojë veten vazhdon: “Është me mua Vaçja.Vetëm trupi i saj nuk është, se shpirti i saj është me mua…”

“E takimi i parë ju kujtoht sot?”, e pyesim Nexhmijen.

“Takimi i parë ishte në Shqipëri në vitin 1971. E kam parë në skenë, nuk më ka ndodhë kurrë në jetë dikush të shkëlqejë si ajo, shkëlqente njerëzimi, e mira e saj, shpirti i saj i shëndritshëm…Edhe kur e kam takuar nga afër më është dukur ashtu, më e bukura, më e mira…Unë kam takuar shumë njerëz, kam parë botën, por si Vaçja që më ka hyrë në shpirt nuk kam parë”, shprehet Nexhmija.

Dhe vijon gjithnjë mes lotëve: “I dua të gjithë njerëzit, më duan…Po ajo, Vaçja, është imja, dhe unë ate e mbajë në shpirt. Trupi i saj shkoi, por shpirti i saj është te unë. Ngushëllime gjithë Shqipërisë, gjithë Kosovës, gjithë kombit dhe gjithë njerëzve…”, shprehet Bilbili i Kosovës.

Nexhmija kujton komunikimin e saj të fundit me Vaçen. “Tash kur kishte dalë prej spitalit, që ishte katër muaj, bisedova edhe u gëzova shumë se më tha ishte më mirë…”

 Nexhmije Pagarusha, mes shumë artistëve, shumë njerëzve të pikëlluar kishin ardhur pasditen e sotme në Aeroportin ndërkombëtar “Adem Jashari”  në Prishtinë për të pritur mbërritjen e trupit të pajetë të këngëtares së njohur shqiptare, Vaçe Zela, dhe për lamtumirën artistes së madhe.

Mes tyre ishte, ambasadori i Shqipërisë në Kosovë, Islam Lauka, i cili tha se këtu në Prishtinë plotësohej amaneti i fundit i Vaçe Zelës. “Siç më thanë edhe motrat e saj, ka kërkuar vetë Vaçja që të kalojë nëpër Kosovë, drejt Shqipërisë… Me zërin e saj, me shpirtin e saj, i ka kënduar këtij vendi, i ka kënduar kombit tonë…”, tha ambasadori shqiptar Lauka.

Si një yll, Vaçe Zela, u shua dje në një spital në Basel të Zvicrës, pas një sëmundjeje të gjatë, në moshën 75 vjeçare.

NGA ARKIVI

4 Maj 2010: KOSOVË – NEXHMIJE PAGARUSHA DEKOROHET ME  ÇMIMIN “ARTISTE E MERITUAR”

PRISHTINË, 4 Maj 2010- B.Jashari/.- Nexhmie Pagarusha, e njohur edhe si “Bilbili i Kosovës”, u dekorua sot nga  Presidenti i Republikës së Kosovës, Fatmir Sejdiu, me çmimin “Artiste e Merituar” për veprimtarinë dhe kontributin e veçantë dhënë kultivimit të muzikës dhe këngës së përsosur shqipe, teatrit dhe filmit.

Dekorata u dorëzua sot solemnisht në ambientet e zyrës së Presidentit të Kosovës.

Në arsyetimin e dekorimit të znj. Pagarusha, Presidenti Sejdiu theksoi se “kontributi i Nexhmije Pagarushës në fushën e krijimit, kultivimit, interpretimit dhe të promovimit të artit muzikor shqiptar është i një rëndësie të jashtëzakonshme”.

“E përkushtuar gjithë jetën për të  ngritur vlerat e artit muzikor, duke krijuar identitet referues kulturor, duke qenë zë i fuqishëm i shpirtit dhe vlerave estetike shqiptare, ajo ishte dhe mbetet shenjë identifikuese  e Kosovës dhe simbol i artistit që me veprën e vet komunikon në mënyrë autentike dhe përherë frymëzuese me një audiencë të gjerë muzikore”, theksohet në arsyetim.

Po ashtu vlerësohet se Nexhmije Pagarusha “është shembulli më i mirë i personalitetit që tërë jetën ia kushtoi zhvillimit dhe ngritjes së artit dhe kulturës shqiptare dhe si e tillë ajo është frymëzim nxitës për brezat krijues dhe interpretues të artistëve”.

Presidenti Sejdiu e dekoroi znj. Pagarusha në 77-vjetorin e lindjes së saj dhe dekorimi u bë në  bazë të Nenit 84, pika 28 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, si dhe në bazë të Nenit 3, 34 dhe 49 të Rregullores mbi Dekoratat, Urdhrat dhe Titujt e Nderit të Kosovës që i jep Presidenti i Republikës së Kosovës dhe Procedurat e Dhënies së tyre.

27 Nëntor 2012: “NDERI I KOMBIT” PËR NEXHMIE PAGARUSHËN

     TIRANË, 27 Nëntor 2012/ATSH/.- Presidenti Bujar Nishani nderoi të martën me Urdhrin “Nderi i Kombit” këngëtaren e madhe shqiptare, Nexhmie Pagarusha, me motivacionin: “Artistes së shquar me zë të rrallë dhe interpretim virtuoz, që i dha shpresë dhe besim popullit shqiptar të Kosovës në vitet e vështira të pushtimit serbomadh dhe që i shtoi vlera dhe cilësi të reja kulturës shqiptare, duke u bërë pikë e rëndësishme referimi në historinë e saj”.
     Në ceremoninë e zhvilluar në Presidencë, ku ishin të pranishëm personalitete të artit dhe kulturës shqiptare,
Presidenti vlerësoi veprën e madhe kulturore dhe artistike të zonjës së madhe shqiptare, Nexhmie Pagarusha.
     “Gjatë 100 viteve, ne shqiptarët kemi qenë të pushtuar e të ndarë, por kulturën e këngën kurrë nuk mundën ta izolojnë, ta pengojnë, apo ta ndrydhin. Për ne është fat që, veçanërisht në momentet e vështira të izolimit, mesazhi përmes artit, përmes shpirtit të zonjës së madhe Nexhmie Pagarusha, ishte ndër gjërat e pakta që na mbante gjallë shpesën për të qenë një ditë pranë njëri-tjetrit”, u shpreh Nishani.
     Artistja e madhe, me fjalët e saj i emocionoi të pranishmit, ndërsa përcolli urimet më të mira për ditën e gëzueshme të 100-vjetorit të Pavarësisë. /a.s/ /m.m/

PRESIDENTI I KOSOVËS, HASHIM THAÇI: NDARJA NGA JETA E NEXHMIJE PAGARUSHËS ËSHTË NJË HUMBJE

Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi,  shkruan:

Të pikëlluar me vdekjen e artistes së madhe, Nexhmije Pagarushës, e cila me zërin e saj e përjetësoi muzikën shqipe, duke i dhënë vlera të përjetshme, me të cilat krenohet krejt bota shqiptare.

Ndarja nga jeta e Nexhmije Pagarushës është një humbje e madhe për kulturën dhe artin tonë kombëtar.

Zëri i saj karakteristik e shndërroi në një ikonë të papërsëritshme, bazuar në dhuntitë dhe talentin e saj të pakufishëm. I përjetshëm do të mbetet emri dhe zëri i Bilbilit të Kosovës! HTH

KRYEMINISTRI I KOSOVËS, ALBIN KURTI: SOT PËR TY TË GJITHË I KEMI SYTË E NJOMË!

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, ka shkruar sot:

Sot për ty të gjithë i kemi sytë e njomë!

Bilbili na la. Këngët e saj po më sillen nëpër kokë. Zëri i saj s’pushon. Mes pak minutave të lirë nga takimi në takim, që po i kam, po e gjej veten duke menduar rreth këtyre këngëve.

Nexhmije Pagarusha, talentja e papërsëritshme muzikore, vdiq sot në moshën 86 vjeçare. La pas vetes plot 5 albume e 88 këngë. Më shumë vepra se vite jete. Secila këngë më e mirë se tjetra.

Ngushëllime të gjithë artdashësve. Kjo është humbje e madhe për gjithë popullin e për muzikën.

KRYETARJA E KUVENDIT TË KOSOVËS, VJOSA OSMANI: KËNGËT E NEXHMIJE PAGARUSHËS DO TË MBETEN VLERË E PATJETËRSUESHME E IDENTITETIT TONË

Kryetarja e Kuvendit të Republikës së Kosovës, dr. Vjosa Osmani, i ka dërguar këtë telegram ngushëllimi familjes Pagarusha, miqve të saj dhe gjithë popullit të Kosovës, me rastin e ndarjes nga jeta të ikonës së muzikës shqiptare, znj. Nexhmije Pagarusha.

 “Sot, me dhimbje të madhe, mësova se është ndarë nga jeta ikona e muzikës shqipe, znj. Nexhmije Pagarusha. Për dhjetëvjetësha të tërë, me zërin e saj kumbues, ajo e kultivoi muzikën e mirëfilltë shqipe, duke u shndërruar në mbretëreshën e saj. 

Nga “Baresha” te “Zambaku i Prizrenit”, këngët e saj do të mbeten pjesë e trashëgimisë sonë kulturore dhe vlerë e patjetërsueshme e identitetit tonë.  

Ne e kemi rritur shtatin duke i dëgjuar e ridëgjuar perlat e “Bilbilit të Kosovës”. Pavarësisht që prej vitesh ajo nuk ishte pjesë e skenës, ikja fizike e saj nga kjo botë, lë boshllëk të madh në muzikën dhe kulturën shqiptare në përgjithësi.  

Shëmbëlltyra e Nexhmije Pagarushës do të kujtohet përjetësisht me respekt të veçantë, ndërsa zëri unik e i papërsëritshëm dhe këngët që ajo i këndoi, do të jenë gjithëherë të pranishme në kujtesën e brezave.

Duke ndarë dhembjen bashkë me Ju, në emër të Kuvendit të Republikës së Kosovës dhe në emrin tim, ju shpreh ngushëllimet më të sinqerta”, thuhet në telegramin e kryetares së Kuvendit, dr. Osmanit. ​

TELEGRAM NGUSHËLLIMI I MINISTRES SË KULTURËS, RINISË DHE SPORTIT VLORA DUMOSHI


E nderuara familje Pagarusha,
Me dhimbje dhe pikëllim të madh mora lajmin për ndarjen nga jeta të dashurës suaj dhe këngëtares sonë të madhe, Nexhmije Pagarushës.

Ndarja nga jeta e Nexhmijes është një humbje e madhe për ju, për miqtë e saj dhe kulturën shqiptare, të cilës ajo i dha shumë vlera dhe dinjitet.

Nexhmije Pagarusha me artin e saj muzikor, ka dhënë shumë për kulturën shqiptare, duke e ngritur në një nivel të lartë. Dhe kështu, ajo u bë ikonë e Kosovës moderne, duke u bërë edhe burim frymëzimi për breza të tërë.
Prandaj, ajo do të mbetet përgjithmonë bilbili i këngës shqipe në Kosovë dhe kudo ku ka shqiptarë.

Kujtimi për Nexhmijen do të jetë i përhershëm për ne, dhe një shembull fisnik për  brezat e ardhshëm.
Nexhmija ka lënë pas vete një trashëgimi të pasur, ndaj të cilës jemi falënderues dhe përballë së cilës kemi përgjegjësi. Shumë këngë të saj janë shndërruar në himn jete për familjet e Kosovës.

Ajo me punën dhe kontributin e saj ka sjellë një epokë identitare në fushën e këngës dhe të muzikës shqipe, duke përfituar respektin e të gjithëve që e kanë njohur, sidomos atyre të botës muzikore, por edhe më gjerë. Këngët e saj, veçmas “Baresha”, janë kryevepra të artit muzikor. 

Ne jemi brez me fat që u rritëm me këngët e saj.

Sinqerisht,
Vlora Dumoshi,
Ministre e Kulturës, Rinisë dhe Sportit