Archives for April 2020

INFERMJERJA SHQIPTARE NË HUSTON-TEXAS, EDHE PSE SHTATZANË NUK E KA BRAKTISË BETEJËN

April 2, 2020 by dgreca

Bisedë me znj.Armida Bahja Hoxha, Huston/

Znj.Hoxha është në javën e fundit të muajit të nëntë dhe vazhdon t’ju shërbejë me përkushtim pacientëve me Coronavirus dhe Covid 19.

Jam befasuar kur pashë që një grua shtatzanë në muajin e nëntë shërben në Frontin e Luftës, ndërkohë ndihem tejet krenare që ju vazhdoni t’ju shërbeni të sëmurëve. Cila është detyra juaj konkretisht dhe ku punoni?

Faleminderit që më dhatë mundësinë të ndaj përvojën time me ju në lidhje me këtë krizë. Unë punoj si një Infermiere e Regjistruar (RN) në një nga spitalet më të mëdha në Hjuston Teksas. Unë punoj në Vendosjen e Kujdesit Akut (Acute Care Setting), ku presim dhe trajtojmë pacientët në fazën kritike të sëmundjes. Nga këtu në varësi të rezultatit pacienti mund të transferohet në njësinë e kirurgjisë/mjeksisë nëse gjendja përmirësohet ose në ICU nëse gjendja përkeqësohet.

Domethëne ju jeni 2 veta që po i shërbeni popullit amerikan? Jeni e frikësuar për bebin tuaj dhe a keni status tëvecantë si grua shtatzanë?

Po, mund të thuash se jemi dy persona të cilët u shërbejmë pacientëve, unë dhe foshnja ime e palindur. Ai mua më jep forcën për të vazhduar më tej. Për mua frika më e madhe është se mund të lind nga momenti në moment, por për sa i përket frikësimit nga infeksionet, besoj se flas për të gjithë punonjësit e sistemit shëndetsor, kur them se kur hasim këto lloj vështirësish, frika zë pozicionin e dytë ose “back seat” siç themi në Amerikë. Frika tejkalohet, natyrisht, me përdorimin e kujdesshëm të pajisjeve mbrojtëse, megjithëse ato janë të vogla në numër dhe përkohësisht me kursim. Sa i përket statusit të veçantë në këtë situatë, është pak vështirë, por mund të them se kam pasur ca lehtësime dhe ndihmë, sidomos kur u futa në javën e 38 të shtatzanisë. Madje keto javët e fundit kam bër më shumë turne nate, ku lëvizja e njërëzve është më e pakët gjithashtu dhe nevojat e pacientëve janë më të ulëta. Por, momentalisht, ne jemi “all hands on deck”, siç thonë në Amerikë. Ne punojmë si ekip dhe kolegët e mi më ndihmojnë shumë sidomos në lëvizjen e pacientëve. Për fat të mirë, numri i pacientëve të prekur nga Covid-19, të cilët kanë nevojë për “Kujdesin Akut” në spitalin tonë është ende i ulët, i menaxhueshëm dhe nën kontroll.

Sa kohë keni që punoni si infermiere në Amerikë?

Unë lëviza në Amerikë, më Shtator 2017, fillimisht punova si një Ndihmëse Infermierie gjatë kohës që m’u njoh diplloma nga Bordi i Infermerisë në Teksas dhe më pas kalova si Infermiere në Prill 2019.

Si u ndjetë kur ju dhanë detyrën se ju do të jeni në vijën e parë të Frontit të Luftës?

Në fakt, detyra nuk më dhanë, unë e kërkova atë që në momentin kur hyra në këtë fushë. Unë besoj se kushdo që e bën këtë detyrë ka një pasion të veçantë për t’u kujdesur dhe lehtësuar dhimbjen e atyre që kanë nevojë. Kjo është ajo që më shtyn të vazhdoj të luftoj për këta njerëz derisa të mundem edhe kur kam parasysh që kolegët e mi kanë nevojë për mua. Diçka e veçantë krijohet kur jemi në situata të tilla “në frontin e betejës”, siç përmendet ju, një “band of brothers” ose shokë luftëtar. Prandaj duke iu përgjigjur pyetjes suaj, ndihem krenare të bëj pjesën time për njerëzimin në këto momente të vështira.

Ju punoni për ICU, sipas informacioneve që kam nuk ju vendoset tubi të gjithë pacientëve, si bëhet përzgjedhja e pacientëve? Ndiheni keq qënuk ëhtë mundësia për të gjithë?

Atëherë, unë punoj në Kujdesin Akut, i cili është procesi para se pacienti të shkoj në ICU. Ne kujdesemi që të parandalojmë vajtjen e tij në ICU. Për fat të mirë në Hjuston, përqindja e pacientëve që kanë nevojë për Kujdes Intensiv është ende e ulët dhe ne kemi kushte dhe hapësirë për çdo person tani për tani. Stafi i ICU bën çdo përpjekje për të shpëtuar jetën e çdo pacienti. Ne momentalisht nuk jemi në fazën ku mund të zgjedhim kush do të marr respirator apo jo dhe shpresoj që të mos jemi kurrë në atë fazë. Por në se do të ishim, vendimi do të merrej nga mjekët e ICU dhe besoj se kjo do të varej nga situata e pacientit dhe perqindja e mundësisë që pacienti ka për te mbijetuar. Janë vendime tepër të vështira edhe ende më të vështura për t’u zbaturar, por kur përballemi me dy të këqia, do zgjedhim të keqen më të vogël. Sigurisht që për ne humbja e pacientit nuk është e dicka që erdhi me këtë virus, ne repartin tonë ndodh shpesh, dhe normale që humbja e çdo pacienti është e rëndë, por ne gjejmë mbështetje tek Zoti, sepse në fund të fundit bëjmë atë që kemi në duartë tona.

A mendoni se do të zhduket së shpejti kjo epidemi globale?

Besoj se po. Nuk është hera e parë që kemi hasur epidemi apo pandemi dhe nuk besoj se do të thotë që njerëzimi do të shuhet. Faktikisht nga statistikat, megjithëse është një sëmundje shumë ngjitëse, numri i atyre që kanë nevojë për kujdes të veçantë është i ulët dhe numri i vdekjeve është gjithashtu i ulët. Problemi është gjithmonë në fluksin e pacientëve. Ndoshta keni dëgjuar se këtu në Amerikë kemi shumë probleme në plotësimin e stafit. Ne nuk kemi mjekë apo infermierë të mjaftueshëm . Në qoftese kemi qenë ne nevojë më parë, jemi sot ende me më shumë nevojë. Diçka kjo që e ka rënduar edhe më shumë sistemin tonë shëndetsor. Kështu që për mua kjo është sfida jonë e parë, sfida e dytë janë mjetet e mbrojtjes dhe ventilatorët që shpresoj se do të vijnë me bollëk se shpejti. Unë gjithashtu besoj se populli amerikan ka diçka shumë të veçantë, është një popull shumë bujar dhe inovator. Besoj se zgjidhja do të vijë nga bizneset amerikane të mëdha, por pse jo dhe të vogla. Kjo do të na lehtësojë barrën. Gjithashtu mendoj se amerikanët janë një popull i ndëgjegjshëm. Edhe pse është e vështirë te mbashë “social distance”, distancë sociale, besoj se njerëzit janë të vetëdijshëm dhe shoh që rregullat po zbatohen në shumicën e rasteve. Kjo do të ndihmojë në zvogëlimin e infeksioneve, të paktën derisa të gjendet kurimi.

Në Amerike jetojnë shumë emigrantë shqiptarë. Keni pasur paciente shqiptarë? Mund të na përshkruani emocionet tuaja si infermiere dhe si shqiptare?

Fatmirësisht deri tani, nuk kemi pasur asnjë pacient shqiptar në spitalin tonë dhe dëshiroj që të mos të kemi kurrë. Në fakt, nuk i uroj askujt këtë sëmundje, pavarësisht, se çfare janë, por normal që besoj se situata do të ishte akoma më e dhimbshme sikur pacienti të ishte shqiptar. Njohja me kulturën tonë, vuajtjet tona, sakrificat tona, duke njohur dinamikën e familjes, besoj se do ta pësoja humbjen e një pacienti shqiptar sikur po humbisja një anëtar të familjes.

Si mendoni për gjendjen e Shqipërisë parë me syrin tuaj si shqiptare dhe infermiere në spitalet e Amerikes?

Unë besoj se Shqipëria e ka menaxhuar shumë mirë situatën deri tani. Madje mund të them që ata ndërmorën veprime serioze shumë më herët se këtu në Amerikë. Kjo për disa arsye. Së pari, Shqipëria është shumë afër Italisë, e cila e dimë që pesoj raste tragjike, dhe hyrjet dhe daljet me Italinë janë shumë të shpeshta. Shqipëria gjithashtu mori parasysh aftësinë e saj. Ata e dinë shumë mirë që sistemi shëndetësor është i brishtë. Në këto raste është më mirë të ndërmerren masa më të rrepta sa më herët, sesa të mos merren dhe të dëshirosh më vonë që ti kishe marrë ato. Kështu që reagimi i tepërt, nëse mund ta quaj kështu, për mendimin timë ishte i nevojshëm. Këto masa janë shumë të padëshirueshme dhe shumë të panatyrshme për kulturën dhe popullin tonë, por besoj se ato janë të nevojshme. Gjithashtu desha të shtoj se isha shumë krenare kur pashë epikim mjeksor shqiptar që u nis në Itali.

E kishit endërr të punonit në shëndetësi?

Po, kam e kam pasur ëndërr që kur kam qenë e vogël. Mbaj mend kur gjyshja ime u sëmur, para se te humbe jetën, i rrija në kokë dhe u ndjeva shumë e pafuqishëme për ta shëruar atë. Besoj se qysh atëherë kam pasur një dëshirë për të shëruar njerëzit.

Për të shuar kuriozitetin e lexuesve le të hidhemi në fëmijërinë tuaj. Cila është fëmijëria juaj, origjina dhe çfarë do të kujtoni më shumë prej saj?

Unë kam lindur në qytetin e bukur të Elbasanit. Situata ekonomike në Shqipëri bëri që unë dhe familja ime, si shumë shqiptarë, të merrnim rrugën e emigrimit, dhe në moshën 10 vjeç, u gjenda në Itali. Si çdo emigrant shqiptar, jeta në mërgim ka pasur sfidat e veta. Unë besoj se ato kujtime dhe sakrificat e para do të mbahen në kujtesën time. Kanë qenë kohë të vështira, por edhe të bukura. Edhe pse vetë isha fëmijë, isha e madhja dhe kujdesesha për motrën dhe vëllain tim të vogël i cili erdhi në Itali ende foshnje. Prindërit punonin si shumë emigrat, nga 2 apo 3 punë. Në Itali ishim të kufizuar, por siç të gjithë e dimë, edhe jo shumë të dëshiruar. Por, mua kjo më ka shtyrë edhe më shumë. Sidoqoftë, unë Italinë e kam për zemër, atje u rrita dhe u shkollova, gjithashtu mora eksperincen dhe dipllomën si infermiere. Kam jetuar në Itali derisa njoha bashkëshortin tim. Ne u njohëm në Shqipëri kur të dy ishim me pushime, ai kishte ardhur nga Amerika dhe unë nga Italia.

Cila është familja juaj në Amerikë?

Përveç bashkëshortit dhe djalit që pritet nga dita në ditë, unë këtu kam një kushërirë shumë të ngushtë, pothuajse si një motër, e cila gjithashtu martuar këtu në Amerikë, po ashtu si unë është infermiere. Bashkëshorti im ka dhe familjen e tij këtu, disa prej tyre janë gjithashtu në frontet e para duke punuar për dyqantet ushqimore të cilat kanë bërë një punë të mrekullueshme këtu me furnizimet ushqimore. Kam edhe një rreth të ngushtë shoqëror shqiptar, të cilin e konsideroj familje.

Sa është i shqetësuar bashkëshorti juaj, familja, apo kudo ku ata jetojnë pasi ju jeni direkt në Luftë dhe shtatzanënë front të Luftës?

Bashkëshorti im në fakt është mbështetës i vendimeve që kam marrë në karrierën time, por sigurisht që ai është shumë i shqetësuar për këtë situatë që ndodhemi, akoma më tepër për kushtet e mija fizike. Madje mund të them që këto ditë, lart e poshtë në punë, me turrne të ndryshme, nuk më lejon t’i jap makinës dhe më shoqëron kudo. Familja ime në Itali është e shqetësuar si dhe familja e bashkëshortit tim këtu, por unë jam në javën e fundit, dhe përderisa situata është ende e manaxhueshme, siç e thashë edhe më parë, do të përpiqem të bëj atë që mundem edhe te jap kontributin tim para se të marr lejen e lindjes, dhe besoj se familja ime e kupton këtë.

Dhe së fundi, mendoni se një ditë do te ktheheni në Shqiperi për të ofruar përvojën tuaj si infermiere e specializuar e ardhur nga një shtet me mjekësi më të zhvilluar në bote?

Meqenëse kam qenë në emigrim tërë jetën time, unë e njoh Shqipërinë shumë pak, të paktën nga një qëndrim profesional. Por besoj se mund të them që të kthehesh në Shqipëri dhe të japësh kontributin, është një ëndërr për çdo fëmijë emigrant. Gjithmonë sytë dhe zemërën nga Shqipëria i kemi. Nëse piqen kushtet, pse jo? Do doja shume te jepja kontributin tim. . Por më që po flasmin për kontribut, ju lutem më lejoni t’jua kushtoj këtë të gjithë shqiptarëve në të gjithë botën që janë në vijën e parë të kesaj epidemie globale në situata shumë me të rënda sesa ajo e imja, veçanërisht shqiptarëve në New York, mendimet dhe lutjet tona janë per ju.

Ju faleminderit zonja Hoxha për bisedën dhe paci shëndet!

Ju faleminderit juve! Ju uroj gjithë të mirat ju dhe lexueseve juaj. Ne jemi në këtë së bashkëku dhe do te ja dalim mbanë.

Bisedoi Keze Kozeta Zylo, gazetare, shkrimtare

2 Prill, 2020

New York

Politika Serbo-madhe ende vazhdon

April 2, 2020 by dgreca

Shkruan- Kasam Hasani- Kryeprokuror i Prokurorisë së Lartë në Shkup – në pension Republika e Maqedonisë së Veriut/

Nëse i bëhet një vështrim historik politikës serbe ndaj popullit shqiptar, do të konstatohet se politika e Serbisë ka qenë në vazhdimësi, nëpër vite e shekuj, e njejtë – antishqiptare dhe hegjemoniste. Çdo herë ka qenë me përmbajtje dhe aspirata Serbo-madhe, pa marrë parasysh çfarë forme të rregullimit shtetëror ka patur shteti i Serbisë.

Gjatë Luftës së Parë Botërore, si dhe pas përfundimit të saj, Serbia gjithnjë ka zhvilluar politikë hegjemoniste, agresive, nacionaliste, shoviniste, por edhe fashiste, duke tentuar gjithnjë që ajo si shtet të zgjerohet, kurse brenda në territorin e saj, me të madhe u ka vënë zullumin popullatës joserbe, duke i zhdukur e shfarosur, ose dëbuar ata nga territori i Serbisë, në vende të tjera. Këto veprime, Serbia i ka ndërmarr në bazë të planeve dhe programeve të veçanta, të përgaditura nga politikanë dhe ekspertë gjeopolitikë, apostafat (qellimisht) të angazhuar, sic kanë qenë:

– Ilija Garashanin, i cili ka qenë historian dhe ka shkruar projektin e parë “Naçertanije”, në vitin 1844, i cili ka të bëj me dëbimin, shfarosjen dhe shpërnguljen e shqiptarëve nga trojet e tyre etnike;

– Ivo Andriq, serb nga Bosna dhe Hercegovina, i cili ka qenë diplomat, Ndihmës Ministër për Punë të Jashtme në Jugosllavi, shkrimtar, të cilit në vitin 1961 i është ndarë për fat të keq çmimi Nobel për letërsi;

– Vasa Çubrilloviq, gjithashtu serb nga Bosna dhe Hercegovina, studimet dhe projektet e tij njihen me emrin “Dëbimet e shqiptarëve”. Për kontributin e tij në këtë drejtim është dekoruar nga organet e Mbretërisë Jugosllave, Jugosllavisë dhe Serbisë. Ka qenë ministër në Qeverinë Federative të Jugosllavisë dhe ka pregaditur projekte – memorandume edhe për dëbimin dhe shfarosjen e gjermanëve dhe pakicave të tjera nga Vojvodina gjatë Luftës së Dytë Botërore;

– Dobrica Qosiq, shkrimtar nacionalist serb, anëtar dhe kryetar i Akademisë së Shkencave të Serbisë, në kohën e sundimit të S.Millosheviq ka qenë edhe Kryetar i Rebublikës Socialiste Federative të Jugosllavisë, autor i Memorandumit për Kosovën dhe pozitën e keqe të serbve dhe Serbëve në Jugosllavinë Federative, ka qenë i njohur si “Baba i Kombit Serb”.

Këtu duhet përmendur Konventën Jugosllave – Turke të vitit 1938 dhe Marrëveshjen Xhetellmene të vitit 1953, për deportimin dhe shpërnguljen e shqiptarëve nga trojet e tyre etnike në Turqi, si dhe programet dhe projektet serbe për zhdukjen, shfarosjen dhe dëbimin e shqiptarëve nga Kosova Lindore – Toplica, Prokuplja, Leskovci, Kurshumlia, Vranja dhe viset tjera të banuara me popullatë shqiptare, me ç’rast janë shpërngulur me qindra – mijëra shqiptarë.

Përveç këtyre projekteve, shteti i Serbisë ka përpiluar edhe disa projekte të tjerë, me të cilët është paraparë kolonizimi i Kosovës me Serb dhe Malazez, pas Luftës së Parë dhe të Dytë Botërore.

Njejtë është vepruar edhe në kohën e Mbretërisë, kur Kryetar i Qeverisë ka qenë Nikola Pashiq, por edhe në periudhën e mëvonshme, kur Kryetar i Qeverisë ose Kryetar i Republikës kanë qenë: Ivan Stamboliq, Slobodan Millosheviq, Dushan Çkrebiq, Vojislav Koshtunica, Boris Tadiq, Ivica Daçiq, Tomislav Nikoliq apo Aleksandër Vuçiç.

Duhet veçuar vetëm politikanin e moderuar demokrat Zoran Xhinxhiq, i cili ishte Kryetar i Qeverisë së Serbisë vetëm rreth 1 vit e gjysëm, ndaj të cilit u bë atentat nga bashkëpunëtorët e Slobodan Millosheviqit dhe grupit kriminel të strukturuar “Klani i Zemunit”, në vitin 2003.

Aspiratat serbo-madhe kanë qenë të njejta edhe ndaj fqinjëve të saj.

Kështu për shembull, pas Luftës së Parë Botërore u formua Mbretëria Serbo-Kroate-Sllovene (Jugosllavia e Parë), në kuadër të së cilës kanë hyrë: Serbia, Kroacia dhe Sllovenia. Mali i Zi edhe pse para Serbisë ka qenë shtet i pavarur, atë në Jugosllavi, Serbia e mori pa identitet, respektivisht pa e emërtuar si shtet të veçantë. Pra, në atë Jugosllavi hynë (u gllabëruan) pa kurrëfar identiteti: Mali i Zi, Maqedonia, Sanxhaku, Kosova dhe Vojvodina. Të gjitha këto troje, fuqitë e mëdha ia lanë Jugosllavisë së Parë, si aleate e fuqive që e fituan Luftën e Parë Botërore. Këto troje i mbetën Serbisë në bazë të premtimeve dhe mashtrimeve të ndryshme serbe, e deri në fillim të Luftës së Dytë Botërore, këto territore mbeten nën dominimin hegjemonist serb.

Pas Luftës së Dytë Botërore dhe formimit të Jugosllavisë së AVNO-it, në përbërje të së cilës hynë 6 republikat e atëhershme jugosllave, si dhe 2 krahinat autonome – Kosova dhe Vojvodina, të cilat ishin në përbërje të Republikës së Serbisë, por krahinat ishin edhe element konstitutiv i Federatës Jugosllave. Territori i Sanxhakut u nda në mes të Serbisë dhe Malit të Zi, pa asnjë identitet politik.

Një pjesë e madhe e territorit të Sanxhakut ishte e banuar me shqiptarë. Gjatë viteve të 50-ta të shekullit 20, pushteti serb gjithëashtu organizoi dëbimin dhe shpërnguljen e këtyre banorëve të besimit musliman nga Sanxhaku për në Turqi, dhe atë nëpërmes Maqedonisë. U dëbuan dhe shpërngulën me mijëra banorë të Sanxhakut dhe Kosovës. Një pjesë e kësaj popullate që u nis prej Maqedonie të shpërngulet për në Turqi,

mbetën në Maqedoni pasi që u ndërpre shpërngulja për në Turqi, Kështu të njejtët mbetën përgjithmonë të jetojnë në disa vendbanime në Shkup dhe rrethinë, Kumanovë dhe rrethinë, dhe disa fshatra të Prilepit.

Programe dhe projekte të veçanta, pas Luftës së Dytë Botërore janë bërë edhe për shfarosjen dhe vrasjen e shqiptarëve nëpër fronte të ndryshme, ku janë dërguar me mijëra shqiptarë dhe janë vrarë nga pushteti serb, siç kanë qenë Fronti i Sremit, Rasti i Tivarit, etj., mirepo jane regjistruar si te zhdukur ne lufte.

Fatin e keq të shqiptarëve, në lidhje me dëbimin, shpërnguljen dhe shfarosjen, pas Luftës së Dytë Botërore nga ana e Serbisë, e kanë përjetuar edhe pakicat tjera në Vojvodinë, e sidomos Gjermanët – banor autokton të Banatit dhe Baçkës në Vojvodinë, të cilët kanë përbërë rreth 25% të popullatës së përgjithshme të Vojvodinës. Serbia duke shfrytëzuar luftën dhe njësitë e mobilizuara ushtarake Jugosllave (serbe), por edhe ato Sovjetike, ka dëbuar nga trojet e tyre shekullore mbi 600,000 gjerman, me arsyetimin se “paskan qenë bashkëpunëtorë tëokupatorit”, kurse të tërë pasurinë e tyre të patundshme ua ka dhënë serbëve dhe malazezëve në Vojvodinë.

Në mënyrë të njejtë Serbia ka vepruar edhe për dëbimin e pakicave tjera nga Vojvodina, e veçanërisht me pakicën hungareze.

Serbia në bashkësitë Jugosllave gjithnjë ka qenë dominante. Kështu për shembull, në vitin 1941, prej 108 gjeneralëve në Ushtrinë Çlirimtare Popullore, vetëm dy nuk kanë qenë serb (1 ka qenë kroat, kurse tjetri malazez), e dhënë e cila flet për pozitën dominante të Serbisë, dominim i cili ka qenë i vazhdueshëm.

Pas Luftës së Dytë Botërore, gjatë egzistimit të Jugosllavisë së Titos, në të gjitha sferat e jetës përsëri ka dominuar Serbia, posaçërisht në strukturat e organeve më të larta shtetërore dhe partiake, si dhe në pjesën

komanduese të Armatës Jugosllave. Ndikimi i politikës serbe haptazi ka ardhur në shprehje në marrjen e vendimeve të caktuara nga ana e organeve më të larta shtetërore, partiake dhe ushtarake, të nivelit Federativ.

Serbisë shpeshherë për marrjen e vendimeve të caktuara i kanë ndihmuar edhe republikat aleate të Serbisë – Maqedonia, Mali i Zi dhe Bosna dhe Hercegovina, të cilat ishin pothuajse në koalicion të përhershëm me Serbinë. Kësi vendimesh disa herë janë marrë edhe në dëm të Kosovës dhe popullatës shqiptare në përgjithësi.

Shumë çështje që ngriheshin në Maqedoni, si për shembull: përdorimi i flamurit kombëtarë shqiptarë në Maqedoni; përdorimi i gjuhës shqipe në administratë në Maqedoni; arsimimi i shqiptarëve në gjuhën shqipe në Maqedoni; paralelet e përziera – bashkimi i paraleleve me nxënës të përzier nëpër shkolla, me nxënës maqedonë dhe shqiptarë bashkë me qellim që nxënësit shqiptarë të shkolloheshin vetëm në gjuhën maqedone, me çka nxënësve shqiptarë iu mohohej e drejta e shkollimit në gjuhën amtare-shqipe; prishja e rrethojave të shtëpive me mur më të lartë mbi 110cm të oborreve të shqiptarëve në Maqedoni, Të gjitha këto vendime merreshin pas konsultimeve me Serbinë, respektivisht këto veprime së pari eksperimentoheshin në Maqedoni, e më vonë zbatoheshin edhe në Kosovë, respektivisht në Serbi.

Edhe pse Serbia dominonte në Jugosllavi, prap se prap nuk ishte e kënaqur. Në Serbi haptas filluan të dalin filozofë, politikanë, shkrimtarë, profesorë, jursitë, etj, të cilët kërkonin që në Jugosllavinë Socialiste Federative të ndryshohet – favorizohet pozita juridike – kushtetuese e Serbisë, si republikë më e madhe në Jugosllavi, e veçanërisht të zvogëlohet autonomia e krahinave, e përcaktuar me Kushtetutën e vitit 1974, ngase “krahinat paskan vepruar si shtet – në shtet”.

Në kohën e Jugosllavisë së Titos, Ministër i Punëve të Brendshme ka qenë Aleksandër Rankoviçi, vitet e 60-ta të shekullit 20, kur është zbatuar program i posaçëm – “Aksioni i armëve” që ka patur për qëllim shqiptarët të malltretohen në mënyrat më brutale, kinse me qëllim të konfiskimit të armëve, megjithese shqiptaret nuk posedonin armë. Nga këto tortura dhe ky represion shtetëror shumë shqiptarë i kanë braktisur vendbanimet e tyre dhe janë shpërngulur për në Turqi. E si gjithmone, prona e patundshme e shiptareve te shperngulur u eshte dhene serbve dhe malazezeve, nga ana e pushtetit serb.

Në vitin 1986, Akademia e Shkencave dhe Arteve të Serbisë, aprovoi programin serb për dëbimin e shqiptarëve nga Serbia. Ky program me vone u emërtua si Programi Jugosllav për Kosovën dhe u shpall në “Gazetën Zyrtare”, në vitin 1990. Sipas këtij projekti, kushdo qëdëshironte mund të shkonte dhe jetonte në Kosovë, e atyre të interesuarve ju siguroheshin beneficione të mëdha. Ky program kryesisht kishte për qëllim ndryshimin e strukturës nacionale në Kosovë, respektivisht të favorizohen Serbët dhe Malazezët.

Pas vdekjes së Titos, të shumtë ishin shkaqet dhe skenarët për shpërbërjen e Jugosllavisë. Serbia filloi retorikën se “tani është koha kur Serbia duhet ta rregullojë pozitën e saj juridike – kushtetuese”; “se Serbia çdoherë ka fituar në lufta, por ka humbur në paqë”, “se Serbia duhet t’i mbrojë serbët kudo që jetojnë në Jugosllavi”, “se kudo që ka një varr serb do të jetë Serbi”, etj., që në esencë do të thoshte zgjerim i Serbisë edhe në pjesë tjera të ish republikave Jugosllave, e posaçërisht në Bosnë dhe Hercegovinë, në Kroaci dhe në Maqedoni.

Sipas planeve të Serbisë, një pjesë të Kroacisë duhej ta merr Serbia, si dhe të tërë Bosnën dhe Hercegovinën. Sa i përket Malit të Zi, Serbia mendonte se ai do t’i bashkangjitej Serbisë, ngase tradicionalisht ka qenë me Serbinë. Maqedoninë, Serbia e kish emërtuar si “Vardarska

Banovina” dhe mendonte se edhe ajo do t’i bashkangjitet Serbisë, pasi që e llogariste “Banovinë të saj”.

Megjithatë këtë gjë nuk e lejonte Komisioni i Badinterit, i cili u krijua me qëllim të këshillimit ligjor lidhur me shpërberjen e Jugosllavisë. Sipas këtij Komisioni, me shpërbërjen e Jugosllavise, do të aplikohej principi utti posidetis iuris, që nënkuptonte se shtetet e reja do të kishin kufinjët ashtu sic i kishin pasur republikat brenda Federates Jugosllave.

Mirëpo, pas fillimit të luftërave vëllazërore në Jugosllavi, vitet e 90-ta të shekullit 20, Serbia së pari filloi të luftojë në Slloveni. Kjo luftë nuk zgjati shumë dhe së shpejti Serbia u tërhoq, ngase Serbia vlerësoi se nuk është e interesuar për Slloveninë, kurse Sllovenia shpalli pavarsinë e saj ne vitin 1991.

Shpejt pas saj, edhe Kroacia ne vitin 1991 shpalli pavaresine. Udheheqesia kroate ishte e vetedijshme se serbet e Kroacise, te nxitur dhe perkrahur nga Serbia, do te hynin ne lufte per t’ia bashkangjitur Serbise territoret e Kroacise te banuara me serb. Keshtu, Kroacia pas shpalljes se pavarsise bleu shume armatim dhe formoi ushtrine e saj.

Duke patur parasysh strukturën nacionale të pjesës komanduese të Armatës Jugosllave, e cila armatë ishte shumë e fortë, Serbia shfrytëzoi eprorët, ushtarët, armatimin dhe paisjet tjera të kësaj armate dhe hyri në luftë me Kroacinë. Njëkohësisht kishte pregaditur për luftë edhe popullatën serbe në Kroaci dhe e kishte furnizuar me armë dhe paisje tjera që të luftojnë kundër kroatëve. Kështu në Kroaci filloi lufta Kroato- Serbe, me ç’rast u vranë dhe masakruan shumë njerëz, dhe u rrënuan shumë qytete dhe vendbanime. Në tërësi nga Armata Serbe u rrënua qyteti i madh Vukovari, kurse lufta të rrepta u zhvilluan edhe në Knin, Pakrac, Graçac, Gospiq, Udina, Okuçani, Petrinje, etj, me ç’rast u vranë shumë luftëtarë, civilë, fëmijë, gra, pleq, etj.

Udhëhqësia Kroate, në krye me Kryetarin e atëhershëm Franjo Tuxhman, serbëve të Bosnës u ka propozuar që të ndalet lufta dhe të arrihet marrëveshje. Me këtë rast serbëve në Kroaci u është propozuar që shteti i Kroacisë është i pajtimit që atyre t’u sigurojë autonomi kulturore në shkallë të lartë, si dhe disa të drejta politke të tjera, siç janë: Ata të kenë edhe monedhën e tyre, të kenë Ministri të veçantë për kulturë dhe lidhje kulturore, etj. Ky propozim ishte i njohur si “Projekt Z-3”, i cili ka qenë shumë i favorshëm për serbët, por serbët nuk e pranuan. Prandaj, Kroacia ishte e detyruar që të blejë armatim dhe të hyjë në luftë jo vetëm me serbët e Kroacisë, por edhe me Serbinë. Vlen të theksohet se Kroacia kishte edhe përkrahje politike nga Gjermania e veçanërisht nga Ministri gjerman – Gensher i periudhes 95. Kështu, në zonën e Kninit me popullatë dominante serbe, u ndërmorr një sulm ushtarak dhe policor i Kroacisë, i ashtuquajtur “Olluja” (“Stuhia”), i cili zgjati 3 ditë (4–7 Gusht 1995), sulm i cili ka qenë shumë i ashpër. Pjesa më e madhe e luftëtarëve – kryengritësve serb u vranë ose dëbuan, por bashkë me ta edhe shumë popullatë serbe u dëbua nga vendbanimet në Kroaci dhe shpërngulën për në Serbi. Keshtu këto vendbanime në Kroaci u boshatisën nga popullata serbe.

Bosnën dhe Hercegovinën, Serbia mendonte në tërësi ta aneksonte, por më vonë u bind se në territorin e saj mund të krijojë vetëm një zonë politike – administrative serbe, që më vonë e emërtoi “Republika Srpska”. U bënë luftëra të mëdha midis 3 popujve të Bosnës dhe Hercegovinës, respektivisht mes Muslimanëve (tani Boshnjakëve), Serbëve dhe Kroatëve. U vranë e u masakruan me mijëra ushtarë, si dhe popullatë tjetër. U rrënuan shumë vendbanime. Përgjithmonë do të mbeten të shënuara në historinë ballkanike dhe evropiane rasti i Serbrenicës dhe rastet tjera të luftërave dhe masakrimeve në Bosnë dhe Hercegovinë, të bëra nga njesitë ushtarake serbe.

Luftimet në Bosnë dhe Hercegovinë nuk kishin të ndalur. Me insistimin dhe ndërmjetësimin Amerikan, në qytetin Dejton të SHBA-së, u arrit Marrëveshja për Paqe në Bosnë dhe Hercegovinë. Kështu gjatë muajit Dhjetor të vitit 1995, në Paris është nënshkruar, në prezencën e përfaqësuesve të fuqive të mëdha botërore dhe presidentëve të rajonit, Alia Izetbegoviç, Sllobodan Millosheviç dhe Franjo Tuxhman, marrëveshja e posaçme e emërtuar si Marrëveshja e Dejtonit, me të cilin është përcaktuar sistemi kushtetues, politik dhe ligjor i shtetit të Bosnjës dhe Hercegovinës, si shtet kompleks i formuar prej 3 popujve konstitutiv, dhe atë: Federata Bosna dhe Hercegovina me 51% territor, dhe Republika Srpska me 49% territor, si dhe distrikti Brçko, si njësi e veçantë territoriale.

Serbia qysh atëherë nuk ka qenë e kënaqur me zgjidhjet e Marrëveshjes së Dejtonit. Por, Serbia me këtë arriti që Serbët e Bosnës t’i koncentrojë në të ashtuquajturën Republika Srpska, duke caktuar Banja Llukën si kryeqendër të kësaj Republike.

Vlen të përmendim se organizimi i shtetit të Bosnës dhe Hercegovinës, sipas Marrëveshjes së Dejtonit, është mjaft i komplikuar dhe e gjithë kjo këtë shtet e bën jofunksional. Ndarja në njësi territoriale – kantone dhe distrikte, edhe më shumë e vështirëson funksionimin e këtij shteti. Edhe pse për funksionimin dhe marrjen e vendimeve sipas Marrëveshjes së Dejtonit dhe Kushtetutës, është paraparë si i domosdoshëm koncenzuesi i 3 etniciteteve (boshnjakëve, serbëve dhe kroatëve), shpeshherë nuk arrihet koncezues midis etniciteteve, sidomos në shumicën e rasteve, veçanërisht në kohët e fundit, haptas nuk pajtohet etniteti serb, dhe atë për çështje tepër të rëndësishme për marrjen e vendimeve përkatëse në lidhje me funksionimin e organeve shtetërore më të larta në Bosnë dhe Hercegovinë, siç janë: Parlamenti, Qeveria, Gjykata Kushtetuese, Gjykata Supreme, Prokuroria Federale, etj. E kësaj natyre është edhe

mosnjohja e Kosovës si shtet i pavarur nga ana e Republikës së Bosnës dhe Hercegovinës, ku me të madhe ka ardhur në shprehje ndikimi i Serbisë. Për këto shkaqe, funksionimi i disa organeve dhe institucioneve në Bosnë dhe Hercegovinë momentalisht është në kolaps.

Nga politikanët dhe udhëheqësit kroat dhe boshnjak, në Bosnë dhe Hercegovinë, kohëve të fundit shpeshherë thuhet se sjelljet e politikanëve dhe udhëheqësve serb, në krye me Milorad Dodik, në Bosnë dhe Hercegovinë e kanë kaluar vijën e kuqe. Ata nuk ngurrojnë të thonë se serbët e Bosnës direktivat për kësi sjelljesh i marrin nga Serbia, respektivisht nga udhëheqësit dhe politikanët serb, dhe se e gjithë kjo bëhet me qellim të rrënimit të sovranitetit të Bosnës dhe Hercegovinës si shtet, me tendencë që Republika Srpska t’i bashkangjitet Serbisë.

Maqedonia, siç tham edhe më parë, në kohën e egzistimit të Jugosllavisë, ishte njëra nga gjashtë Republikat e Federatës Jugosllave, por Maqedonia ishte në “koalicion” (ishte vazale) me Serbinë. Në vitin 1991, edhe Maqedonia shpalli pavarsinë e saj, edhe pse kjo republikë kishte shumë elemente kontestuese, siç ishin: emri, popullata maqedonase pa identitet kombëtar, gjuhën, historinë, kishën, territorin, etj.

Për shpalljen e pavarsisë së Maqedonisë, rol të rëndësishëm kanë luajtur disa politikanë Maqedonas, në krye me ish Kryetarin e kësaj Republike, tani i ndjeri Kiro Gligorov, i cili ka qenë politikan i mençur, me eksperiencë dhe dinak i madh. Maqedonia shpalli pavarsinë pas mbajtjes së Referendumit gjithëpopullorë (të cilin popullata shqiptare e bojkotoi, ashtu siç bojkotoi edhe pjesëmarrjen në regjistrimin e popullsisë). Qytetarët e Maqedonisë duhej t’i përgjigjeshin pyetjes së Referendumit: – A jeni për pavarësi të Republikës së Maqedonisë si shtet, me mundësi që më vonë t’i bashkangjitet ndonjë subjekti tjetër? Subjekti tjetër edhe pse nuk ishte i emërtuar, për Maqedonasit dhe për Serbinë supozohej se

ai subjekt do të ishte Serbia. Pasi populli u deklarua për pavarësi të Maqedonisë, për pjesën e dytë të pyetjes të Referendumit, populli asnjëherë nuk u deklarua. Kështu, Maqedonia me mençuri dhe dinakëri u nda nga Serbia pa asnjë therrë në këmbë, kurse Serbia mbeti edhe pa Maqedoninë.

Edhe pse Maqedonia u pavarësua, Serbia ende nuk pajtohet që Maqedonia të ketë Kishë Ortodokse autoqefale dhe kërkon që Kisha Ortodokse Maqedone të veprojë nën ombrellën e Kishës Ortodokse Serbe. Ky kontest vazhdon vite me radhë dhe në esencë nuk është kontest fetar – kishtarë, por është kontest politik të cilin e shkakton Serbia.

Serbia bashkë me Rusinë nuk i kanë mirëpritur ndryshimin e emrit te Maqedonise, anëtarësimin e Maqedonisë në NATO, si dhe tentimet e Maqedonisë për pranim në BE.

Pas shpartallimit të Jugosllavisë, Mali i Zi duke u bazuar në miqësinë tradicionale me Serbinë, si dhe miqësinë reciproke të udhëheqësve të atëhershëm të Serbisë – Slobodan Millosheviçit dhe atij të Malit të Zi – Momir Bullatoviçit, në vitin 1992 u krijua bashkësia “Republika Federale e Jugosllavisë (RFJ)” kurse më vonë u emërtua si “Bashkësia shtetërore e Serbisë dhe Malit të Zi”, në përbërje të së cilës ishin Serbia dhe Mali i Zi.

Duke iu falenderuar udhëheqësisë së re të Malit të Zi, në krye me Milo Gjukanoviçin, Mali i Zi u shkëput nga Serbia dhe shpalli pavarësinë, në vitin 2006. Keshtu Serbia u llogarit si vazhdimesi e Jugosllavise dhe prandaj Serbia nuk pati nevojë te shpallë pavarësinë.

Republika e Malit të Zi, tani është anëtare e NATO-së dhe ka perspektivë reale evropiane. Kjo aspak nuk i ka konvenuar Serbisë dhe Rusisë, prandaj në çdo hap janë munduar që ta pengojnë Malin e Zi.

Disa herë kanë ndërmarrë veprime antishtetërore kundër shtetit të Malit të Zi. Partitë politike serbe në Mal të Zi veprojnë jashtëzakonisht në mënyrë destruktive dhe pengojnë në marrjen e vendimeve të rëndësishme shtetërore. Ka patur edhe sjellje brutale në formë të organizimit të grushtetit në Mal të Zi. Në shumicën e rasteve këto veprime destruktive të Serbisë kanë qenë të përkrahura ose të nxitura nga Rusia.

Edhe në Mal të Zi, Serbia paraqet problemin e Kishës Ortodokse Malazeze dhe kërkon që e njejta të veprojë nën patronatin e Kishës Ortodokse Serbe.

Në kohët e fundit, Kisha Ortodokse Serbe ka marrë hov të madh në lidhje me përcaktimin e pronës shtetërore dhe pronës së Kishës Ortodokse Malazeze në Mal të Zi, duke pretenduar që edhe Kisha Ortodokse Serbe ka hise në këtë pronë. Udhëheqësia shtetërore dhe politike e Malit të Zi, veprimet e Kishës Ortodokse Serbe i vlerëson si përzierje të Serbisë në punët e brendshme të shtetit të Republikës së Malit të Zi, dhe këtë nuk e konsideron si çështje të karakterit fetarë – kishtarë. Sipas qendrimeve politike të udhëheqësisë së Malit të Zi, këto veprime të Serbisë kanë për qellim rrënimin e sistemit kushtetues e politik të përcaktuar me Kushtetutën e Malit të Zi.

Pas demonstratave të vitit 1981 në Prishtinë, pushteti Jugosllav (serb) filloi diferencimin politik të shqiptarëve në përgjithësi e jo vetëm në Kosovë, me ndjekjen dhe dëbimin e tyre nga Kosova dhe viset tjera. U larguan nga puna dhe u diferencuan me mijëra shqiptarë, kurse një numër i madh i tyre migruan në vende të ndryshme në Evropë, SHBA, Kanada dhe shtete të tjera.

Derisa Serbia vazhdonte luftërat në republikat tjera, gjendja në Kosovë acarohej çdo ditë e më shumë, sidomos pas rrënimit të autonomisë

politike të Kosovës, me aprovimin e Amandamenteve në Kushtetutën e vitit 1974. Rezistenca gjithëpopullore në Kosovë mori formën e luftës gjithë popullore, kurse Serbia për çdo ditë merrte masa represive. Serbia ndërmori edhe dëbimin e shqiptarëve nga Kosova. Me ngjarjet dhe ndodhitë në Kosovë filluan të merren edhe organizatat ndërkombëtare, përgjegjëse për paqen dhe sigurinë, si për shembull: Këshilli i Sigurimit i OKB-së, Fuqitë Botërore, etj. Në qytetin Rambuje të Francës u mbajt konferencë e posaçme, me qellim të shqyrtimit të gjendjes në Kosovë dhe zgjidhjen e problemit të Kosovës. Në Kosovë filloi luftë e armatosur. Kështu u desht që Këshilli i Sigurimit të bjen Rezolutën 1244, si dhe u desh që të intervenojë ushtarakisht NATO. Pas luftimeve dhe bombardimeve të NATO-së në Serbi, në bazë të Marrëveshjes së Kumanovës së vitit 1999, u ndërpre lufta në Kosovë, Serbia u largua nga Kosova, kurse Kosovën në administrim e mori UNMIK-u, si mision i OKB-së. Pas kësaj, nga ana e Organizatës së Kombeve të Bashkuara u caktua edhe Presidenti Ahtisaari, i cili do të duhej të përcaktonte ardhmërinë e statusit të Kosovës, në bashkëpunim me përfaqësues të caktuar nga fuqitë e mëdha – Amerika, BE dhe Rusia. Pas gjithë kësaj, me datë 17.02.2008, Kosova shpalli pavarësinë e saj. Tani Kosovën si shtet të pavarur e kanë pranuar rreth 115 shtete. Serbia jo vetëm që nuk e njeh këtë realitet, por me të madhe mundohet që te disa shtete të ndikojë për mosnjohjen e pavarësisë së Kosovës ose tërheqjen e njohjes së pavarësisë së Kosovës. Kosova sot i ka të gjitha atributet e shtetit. Shpallja e pavarësisë së Kosovës është bërë në përputhje me normat ndërkombëtare.

Nga aspekti juridik, Kosova de jure është shtet dhe kjo çështje në procedurat gjyqësore konsiderohet si res judicata, që do të thotë “çështje e zgjidhur”, ose “çështje e vendosur”, ose “çështje e gjykuar”. Këtu vjen në shprehje edhe principi tjetër procedural juridik – ne bis in idem, që do të thotë “jo një punë dy herë”.

Serbia e di ngase kështu ka vendosur Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë, me datë 22.07.2010, dhe atë në bazë të kërkesës – padisë së Serbisë, me ç’rast kjo Gjykatë ka konstatuar se shpallja e pavarësisë së Kosovës – shtet, është bërë në përputhje me normat e të drejtës ndërkombëtare.

Në periudhën 1998-1999, Serbia dëboi në mënyrë masive afër 840,000 shqiptarë, duke u larguar dhe strehuar ata në Maqedoni, Shqipëri, Mal të Zi dhe në vende tjera të Evropës dhe Amerikës, të cilët pas përfundimit të bombardimeve të NATO-së në Serbi, u kthyen në vendbanimet e tyre të mëparshme. Në luftën e vitit 1999, Serbia vrau, masakroi dhe zhduku rreth 11,500 njerëz – shqiptarë, ndër të cilët shumë fëmijë, gra dhe pleq, e gjithashtu ushtria serbe dhunoi 20,000 vajza dhe gra shqiptare.

Gjatë viteve 1990-1999, pushteti serb ka pushuar nga puna 75.000 punëtorë shqiptarë ne Kosovë, me çrast që pervec tyre edhe anëtaret e familjeve te tyre kane mbetur pa mjetet e nevojshme financiare per egzistence.

Çka është më e rëndësishme, të gjithë këto projekte, programe, elaborate dhe memorandume të ndryshme, janë aprovuar dhe financuar nga institucionet shtetërore të Serbisë. Pas kësaj çdo herë ka qendruar Kisha Ortodokse Serbe, kurse e gjithë kjo ka qenë e përkrahur, ose shpeshherë edhe e nxitur nga Rusia, për shkaqe të pretendimeve të Rusisë në Ballkan.

Edhe pse Kosova tani është shtet sovran dhe i pavarur, Serbia Kosovën ende e mban në Kushtetutën e saj si pjesë të Serbisë, edhe pse e di që Kosova më nuk është pjesë e saj dhe se Serbia nuk ka kurrëfarë çasje në territorin e Kosovës dhe se organet e Serbisë në Kosovë nuk kanë

kurrëfarë kompetence qysh nga viti 1999, e të mos flasim pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës në vitin 2008.

Përpos gjithë kësaj që tham më lartë, Serbia deri tani nuk është përgjigjur për vrasjet, masakrimet, dhunimet dhe zhdukjet e mijëra qytetarëve, fëmijëve, grave, pleqëve, shkaktimin e dëmeve të mëdha, përvetësimin e fondeve të ndryshme financiare dhe pasurisë së përbashkët të Federatës Jugosllave, etj. Ajo për të gjitha këto deri tani nuk është ndëshkuar.

Për të gjitha ato që ka bërë Serbia, si dhe për këto që ajo tani ende vazhdon t’i bëjë, do të ishte njerëzore dhe morale që Serbia të kërkojë falje dhe të heqë dorë nga veprimet tradicionale Serbo-madhe, të dëmshme dhe të rrezikshme për paqen dhe sigurinë në Ballkan e më gjërë.

FJALËT E ËMBLA TË MIQVE SHQIPTARË

April 2, 2020 by dgreca

Nga GIAN ANTONIO STELLA/

Perktheu: Eugjen MERLIKA/

“Jo e jo. Nuk përgatis struktura, nuk dua të pres asnjeri. Shqiptarët e rinj do të vinin të trashnin rradhët e atyre që tashmë janë këtu, në Milano. A është e nevojshme t’a themi? Bëjnë gjthshka me përjashtim të dhënies ndihmesë bashkëjetesës qytetare”. A nuk është fort e ashpër? A nuk je duke e tepruar? “Aspak, me përjashtime shumë të rralla, shqiptarët vijnë këtu për të kryer krime. Janë të dhunshëm, nuk punojnë, futin në krizë sigurinë publike, hyjnë në tregun e drogës dhe të prostitucionit…”.

Ishte 18 marsi 1997 dhe kryetari I bashkisë së Milanos, Marco Formentini i Legës së Veriut, i përgjigjej kështu Venanzio Postigliones i cili e pyeste se si do të përgjigjej, nëse qeveria e Romano Prodit do t’i kërkonte të bashkëpunonte në sistemimin e një pjese të të ikurve nga Shqipëria në prag të një lufte civile. Duhet të jetë e qartë: në burgjet italiane në të vërtetë kishte shumë shqiptarë që, të rrokullisur në një lloj anarkie të çmendur mbas viteve të diktaturës komuniste, ishin paraqitur shpesh shumë keq. Edhe një kryebashkiak i së majtës si Francesco Rutelli në Romë, n’ato ditë , tha prerë: “Jemi të gatshëm t’u ofrojmë solidaritet atyre që me të vërtetë vuajnë: fëmijë e familje në vështirësi, por vetëm në bazë të një vërtetimi të një nevoje njerëzore të sigurtë. Nuk kam asnjë synim të sjell në Romë kriminalitetin e ikur nga burgjet shqiptare”. Mosbesim i ligjëruar. Por pa atë dozë të racizmit që rridhte nga thirrjet legiste (“Një votë më shumë Legës, një shqiptar më pak në Milano”), në shfrimet e dufit të Mario Borghezios (që i veshi “bandave të kriminelëve sllavë ose shqiptarë” madje dhe nënëvrasjen e Novi Ligures), në afishen e varur në Pieve di Soligo: “Fillon hapja e gjuetisë kundrejt gjahut të presë shtegtuese: rumunë, shqiptarë, kosovarë…” Për të mos folur për të shtënat e Salvinit kundër hyrjes së Shqipërisë në BE: “T’u a lemë këtë Evropë e këtë euro shqiptarëve e të ikim ne”.

Megjithatë, duke dërguar pardje n’Itali tridhjetë mjekë e infermierë shqiptarë për të luftuar në spitalet tona në ballin e koronavirusit, kryeministri shqiptar Edi Rama, që e din se si bashkatdhetarët e tij me kohë janë përfshirë më mirë se të mërguarit e tjerë, ka kujtuar në një italishte të përsosur vetëm gjërat pozitive e ka përdorur vetëm fjalë t’ëmbla: “Shqiptarët dhe Shqipëria nuk e braktisin kurrë mikun në vështirësi” Dhe përsëri: “Sot jemi të gjithë italianë”. Faleminderit.

“Corriere della Sera”, 31 mars 2020

E përktheu Eugjen Merlika

***

Shënim i Përkthyesit

Autori i këtij shkrimi është një nga pendat më të njohura të publiçistikës italiane, ndër komentatorët më të shquar të së përditëshmes “Corriere della Sera”. Gian Antonio Stella ka lindur më 1953 në Asolo, provinca e Trevisos. Është autor i 32 vëllimeve publiçistike, të botuara nga viti 1977 deri në 2019. Është laureat i 15 çmimeve letrare e publiçistike italiane e të huaja. Në vitin 2002, kur në Itali vazhdonte të quhej problematike çështja e të mërguarve, me nota kritike edhe karshi shqiptarëve, Stella botoi veprën “Hordhia. Kur shqiptarët ishim ne”. N’atë libër ai u kujtonte bashkatdhetarëve të tij që, në sektorë jo të paktë të shoqërisë, ishin refraktarë kundrejt shqiptarëvet, se cila kishte qënë historia e mërgimit italian n’Evropë e në botë, në shekujt 19 e 20. Ishte një histori e ngjajshme me atë të shqiptarëve, kundrejt të cilëve ai nuk e fshihte mirëkuptimin e simpatinë, gjëra për të cilat besoj se të gjithë duhet t’i jemi mirënjohës.

Dërgimi i tridhjetë mjekëve e infermjerëve shqiptarë në ballin e luftës kundër koronavirusit është vlerësuar shumë n’Itali, si nga klasa politike (madje vetë Salvini, i përmendur në këtë shkrim për një shprehje përçmuese ndaj Shqipërisë, i ka shprehur edhe publikisht falënderimin kryeministrit), ashtu edhe nga opinioni publik. Duhet të vemë re me kënaqësi se edhe ky i fundit ka ndryshuar shumë në drejtim të gjykimit për ne, që është bërë mjaft pozitiv. Kjo i kushtohet punës së shumicës dërmuese të shqiptarëve, veprimtari e bazuar në korrektësinë dhe mbajtjen e fjalës së dhënë, gjë në të cilën vendasit nuk shkëlqejnë shumë. Duhet të theksojmë këtu edhe ndihmesën e vlerësuar të qindra e mijra djemve e vajzave shqiptare që, me aftësinë e tyre në studime e në punë, me korrektësinë e vullnetin e mirë për të hapur rrugën e jetës, kanë arritur të bëjnë edhe karierë në fusha të ndryshme, duke u bërë qytetarë të nderuar të shoqërisë italiane.

Falënderimi, me të cilin mbyll shkrimin gazetari i shkëlqyer italian, nuk i drejtohet vetëm kryeministrit i cili ka pjesën e vet në këtë veprim të lëvdueshëm, por të gjithë popullit shqiptar, të gjithë Shqipërisë që shpalosi në këtë mënyrë vlerat e saj tradicionale, me të cilat jemi krenuar e jemi lavdëruar në shekujt e gjatë të historisë sonë. Ato vlera pësuan një goditje të fuqishme në gjysmë shekullin komunist, me përpjekjen mizore të Sigurimit të shtetit për të kthyer në spiunë të njëri tjetrit pothuajse të gjithë popullsinë.

Por duket se ato vlera u ringjallën përsëri, ndoshta se bëjnë pjesë në ADN-në tonë si popull, herë herë duke u shpalosur e ngritur krye në jetën tonë shoqërore. Ndoshta ato vlera përfaqësojnë të vetmen shpresë në t’ardhmen tonë, një shpresë të venitur, pothuajse të vrarë nga politika në këta tridhjetë vite. Mendoj se duke e parë atë dukuri n’atë këndvështrim, si vepër kombëtare e jo si trill i çastit politik, si shpalosje të vlerave të shqiptarëve e të Shqipërisë, si vënie në jetë e një parimi të lashtë të filozofisë morale të popullit tonë, simbas së cilës shqiptari për mikun ka gati “bukë e kripë e zemër”, pa vënë theksin mbi personin që i takoi t’a shpallë zyrtarisht, në sajë të postit që mban, e mbi motivet e hamendësuara apo të vërteta të tij, pa njëjtësuar veprimin me figurën e kryeministrit si njeri por si institucion, ne të gjithë do të jemi të vetëdijshëm për dobinë e atij veprimi. Ai është shprehje e mirënjohjes së Shqipërisë për fqinjën e përtej detit, e cila po kalon një nga periudhat më të vështira që prej tre çerek shekulli e me të cilën historikisht na kanë lidhur më shumë gjëra të mira se të këqia.

Duke treguar mirënjohje ne lartësojmë vetveten dhe emrin e Vëndit tonë në botë. Madje këtë nuk duhet t’a bëjmë nga pozita e llogaritësit të çastit aktual evropian në funksion kritikues për të tjerë, por thjesht sepse respektojmë vlerat tona. Nëse vlerat tona çmohen e merren si shembull ne jemi të paguar me ndërgjegjen tonë. Ndonjë shprehje skeptiçizmi e qesëndie që është shfaqur aty këtu në opinionin publik nuk i shërben përfytyresës sonë e ndonjë vrejtje e hapur për lënie mbas dore të problemeve tona për të zgjidhur ata të Italisë, më duken tepër mjerane dhe as të denja për shqyrtim.

Do të bënim mirë të lehtësoheshim sado pak nga ngarkesa mendore ideologjizuese e politikës, që na errëson pa da pamjen e të lëvronim në vetvete arsyen e ftohtë t’aftë të vlerësojë në çdo kah veprimet e dukuritë në vetvete, pavarësisht kush i kryen apo kush i përcakton. Mendoj se në këtë mënyrë do të jemi më objektivë në gjykim e më të dobishëm për veten e për kombin të cilit i përkasim.

Në këtë mënyrë, të gjithë së bashku duhet t’i urojmë punën e mbarë e sukses atyre vajzave e djemve tanë, që na përfaqësojnë në një ndërmarrje të vështirë e të rrezikshme. E kemi për detyrë t’u sigurojmë atyre mbështetjen e ngrohtë të gjithë Atdheut, për të cilin ata po shkruajnë sot një faqe të bukur që, siç del edhe nga shkrimi i mësipërm, bota e vlerëson dhe e merr si shembull.

Faleminderit Gian Antonio Stella për shkrimin tuaj dhe vlerësimin e Vëndit tonë, shqiptarët do t’u jenë mirënjohës me të gjithë fuqinë që dijnë t’i japin ata asaj fjale.

AN OPEN LETTER TO THE PRESIDENT OF THE UNITED STATES OF AMERICA DONALD J. TRUMP

April 2, 2020 by dgreca

By Agim Aliçkaj, MSc. */

(Dis)Respect for the Democratic Values in Kosova by Ambassador Richard Grenell/

Dear Mr. President Trump,

While I feel very uneasy to address you in these difficult moments, when you are fully engaged in saving the American people and the entire world from the cruel virus, COVID-19, there is an urgent issue that I must address that affects the future of an entire country.

Three decades ago, I was forced to leave my beloved country of birth, Kosova, as thousands of Albanians did. We were targeted and persecuted by the communist and terrorist dictatorship led by Serbian war criminal, Slobodan Milosevic. I was fortunate to settle in the United States of America, the most powerful and greatest democratic country in the world, the symbol of freedom and justice, the guarantor of peace and security of the whole world, and the biggest supporter of the Albanian nation.

This displacement was followed by Serbia’s cruel wars against the people of former Yugoslavia which included Slovenians, Croats, Bosnians and Albanians. Genocide, ethnic cleansing, and monstrous massacres took place in Bosnia and Kosova. Albanian mothers of Kosova are still grieving over their missing children. The horrible consequences of the war still linger heavily in the collective memory of the people of Kosova.

Historical facts and credible documents reveal information about the crimes that Serbs and other neighbors have committed against Albanians in their quest to seize their lands. They reveal the heroic resistance of the Albanian people, always fighting for their freedom. They also reveal our people’s unsurpassed tolerance and respect for all different nations, races and religions. Nothing illustrates this better than the salvation of all Jewish people who lived or reached Albanian lands while escaping from Nazi persecution during the Holocaust. I am very proud that my father Arif Aliçkaj was a part of this noble all-Albanian national effort.

During President Clinton’s term, America, who was assisted by other NATO members in siding with truth, justice and liberty, came to the defense of the innocent Albanian people by bombing their Serbian aggressor in 1999. They helped the people of Kosova gain their freedom from Serbian occupation. The freedom for which many sons and daughters of the Albanian people fought and sacrificed their lives for – generation after generation – for more than a century.

During President Bush’s term, after many years of tough and exhausting negotiations mediated by Finnish President Ahtisaari, America helped Kosova declare its limited independence, for which the Albanian people of Kosova had to painfully make the ultimate compromise. Even after continued efforts by Serbia to challenge Kosovo’s independence, it was also validated by the International Court of Justice in the Hague. The benefit of the agreement was that it did not touch the current borders of the Republic of Kosova. However, it came with two big and unjustified errors. First, this agreement did not address the rights of the Albanian people who live in their autochthonous lands within Serbia. Those who should have been protected in exactly the same way as the rights of the Serbian minority in Kosova. Second, there was no consequences or real punishment for the defeated aggressor, Serbia, and their criminal behavior. Milosevic and few of his henchmen were arrested and convicted, but there was no demand for reparations of the war, no public apology and no pressure to return the remains of thousands of the missing persons to the families still in mourning.

These unforgivable mistakes enabled Serbia, who to this day is still ruled by former collaborators and supporters of Milosevic, to launch an unprecedented hostile campaign against the young state of Kosova. With its state-sponsored deceitful propaganda, based on pure lies and no facts, as well as expensive lobbying campaign in Washington, Serbia has managed to present itself in the international public opinion as a victim despite having been the aggressor. In this disgusting endeavor, they were helped also by failed politicians and governments of Kosova that managed to come to power after the death of President Ibrahim Rugova. Instead of working hard to build and strengthen the new democratic state, they were involved in illegal anti-democratic affairs that are harmful to the new Republic.

A few months ago, we were hopeful in how your administration became more actively involved in finding a solution to the Albanian-Serbian conflict. We thought that based on American values, Ambassador Richard Grenell, your Special Envoy for the Kosova-Serbia talks, would do the right thing, This being, pressuring the Serbian aggressor to recognize the rights of the victimized people of Kosova to exist in the lands that they have called home for centuries.

Ambassador Grenell started the process by asking Kosova to unconditionally remove its 100% tariffs on the Serbian goods and Serbia to cease its hostile activities against the Albanian people. We understood this as his effort and desire for an unbiased mediation. However, after a brief period of time, he completely and openly sided with Serbia. When Serbia confronted him publicly by declaring that they would continue their hostile actions no matter what and would never recognize the independence of Kosova, he did not get angry. He simply “forgot” about pressuring Serbia and focused only on pressuring Kosova. He continued to facilitate secret contacts and talks between Serbian President Aleksander Vuçiç and Kosova President Hashim Thaçi. Vuçiç is a chauvinist with deep hatred for the Albanian people and a Milosevic supporter with a possible criminal background. Thaçi is a politician that is detested by the majority of the people of Kosova and considered the principal player responsible for most of the failures of the last 20 years. Based on the Constitution of the Republic of Kosova, he is not authorized to lead the talks between Kosova and Serbia.

It was so absurd that Ambassador Grenell continued with his demand for the removal of the tariffs by Kosova in order to begin the dialogue with Serbia while at the same time talks between Vuçiç and Thaçi continued behind closed doors. The newly formed democratic government of Kosova, the government of hope and domestic anti-corruption, led by the mostly voted leaders in the country, Albin Kurti and Vjosa Osmani, did not reject his demand. With great respect for America, they offered a real, timely and logical proposal for the removal of the tariffs. They acted based on the promises that they made to the voters during their campaign, same as you Mr. President. This was not accepted by Ambassador Grenell. The actions that followed, including inviting Thaçi to Washington who represents PDK, the largest party in opposition for a meeting with Vuçiç, and especially of Hyseni, who represents LDK, the junior partner of the ruling coalition, raises a reasonable suspicion that the Ambassador encouraged the removal of the legitimate democratically elected government of Kosova. It was unbelievable and incredibly painful to read the statement of Your Ambassador, supporting the holding of the session of the parliament to vote for the motion of no-confidence against the government amid extraordinary circumstances when Kosova, America and the entire world was fighting for life or death against COVID-19. The majority of the democratic world, including Spain, who is not considered a supporter of Kosova, were against this move.

I would like to quote here the Rapporteur for Kosova at the European Parliament, Eurodeputy Viola von-Cramon, who recently tweeted of the decision: “An own goal of the USA in #Kosovo with a historical dimension. How can you an ambassador be pleased to see a functional government tumbling in the #CoronaPandemic? Unbelievable. Irresponsible. I feel terribly sorry for the people of #Kosovo. They don’t deserve this.”

Mr. President Donald J. Trump, as a devoted American and a conservative Republican, please allow me to use my right for the freedom of speech, with good intentions but with a broken heart and present you with some of my more concrete and direct points:

– I appreciate and support your “America First” platform and your statement at the UN that “other leaders of the world have the right to do the same for the countries they represent”. So, why was this right flagrantly denied to the Prime Minister of Kosova? The recent actions of Your Ambassador benefit only the Serbian-Russian hegemonic interests in the Balkans and may qualify as “Serbia First, Russia Second, America Third, and Kosova Last.” I also like your other slogan “Make America Great Again”, but in this case, it seems more applicable to “Make Serbia Great Again”.

– During your last confrontation in the US Congress with the impeachment efforts by the Democratic Party to remove you from the office based on their allegations of your “Russian collusion”, you said that “this is a witch hunt” and that “it should never happen again to any president”. So, how could the same happen to Prime Minister Kurti with the blessing of Your Ambassador, only because he was standing up for the legitimate rights of his own country?

– I salute the recent statement by the representatives of the State Department that in the meetings hosted by Ambassador Grenell there was no discussion about changing the borders

between Kosova and Serbia. If so, what were they talking about and why are these negotiations not transparent? More importantly if the people of Kosova, despite all the pressures, do not accept any land swap negotiated between Thaçi and Vuçiç, will America still defend the sovereignty and the territorial integrity of the Republic of Kosova within current borders as recognized in 2008? Why is there no mention of the sovereignty and territorial integrity lately?

– How is it possible that the America we know during your presidency is supporting politicians it once denounced as corrupt? Some of them being known criminals, from political parties that have ruled Kosova since the declaration of the independence?! How can they be accepted as legitimate participants in negotiations to resolve the problem that they themselves have created? How can they trust those who brought Kosova to the brink of failure, causing a tragedy for their own people and major problems for America at the time when there is a need to be focused elsewhere on bigger issues?! How is it possible to support the collapse of the newly formed democratic government of Kosova, which in its 40 days of work proved that it has the capability to lift Kosova out of poverty and the state of hopelessness?!

I am very sorry Mr. President, but this has nothing to do with the democratic values of our beloved America. By supporting this anti-democratic act, your administration will ultimately be responsible for potential turmoil and destabilization that may follow in Kosova, the Balkans and Europe in its entirety after the ending of the Corona virus crisis. Even more so if Thaçi and his cronies are encouraged by your representatives to continue with using undemocratic means to rule Kosova.

– After his trip to America, emboldened by Ambassador Grenell, President Thaçi launched an open unprecedented, undiplomatic and arrogant attack against European representatives. Do they really think that Europe can be pressured to accept and implement an imposed solution, without its participation and consent, when as you know Kosova and Serbia are both situated in Europe?

– With their recent actions, President Thaçi and few of his friends in Kosova, supported by some important people in Your Administration, have increased Serbia’s appetite for annexation of more Albanian territory. Over more than a century, Serbia has forcefully occupied and ethnically cleansed Albanian people in major cities and regions like Nis, Toplice, Leskovac, Sandjak, and so on. If they manage to take Northern Kosova and Mitrovica, they will ask for more like Podujeva, Gjilan, Prizren, Shkodra, Durrës, and perhaps even Prishtina and Tirana. Documents from unbiased historical sources prove this ambition. One thing is very clear, Serbia will only stop when it is definitely convinced that there is no chance for grabbing of more Albanian lands.

– A permanent solution to this problem is difficult but possible and simple. America and the democratic world that have recognized Kosova in its existing borders, should make it clear to Serbia that the times of changing borders have passed once and for all. That the equal political and human rights for the Serbs in Kosova and the Albanians in Serbia will be guaranteed and preserved. Only a serious and decisive pressure by America and the democratic countries of Europe on Serbia can achieve this. The problem is not in Kosova, it is in Serbia and can only be resolved there. This country suffers from an unabated hatred for Albanians and other surrounding nations. Until Serbia is cured, these problems will persist. The alternative of changing the borders is very complicated and impossible to implement, it will cause the destabilization of the Balkans and all of Europe for decades to come. Most importantly, the people of Kosova and other Albanian lands will never ever accept it.

– I would like to emphasize that opinions, views and positions expressed in this letter are not only mine, they are also of those of more than 90% of hundreds of thousands of members of the Albanian diaspora in America, Europe, and all over the world, as well as of more than 60% of Albanian people in the Balkans. I also think that it is important to let you know that I am not affiliated and do not support any political party in Kosova. Like many other compatriots, I support only those leaders that prove themselves by working hard and with dedication for the wellbeing of the people and the nation.

Please, President Trump!

Do not push away the friendly Albanian people who love America more than any other nation on earth. Serbia may pretend to love America for its temporary interests, but everyone knows that the majority of the Serbian people would always side with Russia over America and this will never change.

May God bless you, your family and the American nation!

May God bless the Albanian nation!

* Member of the Executive Board of the Albanian-American Civic League and a member of the Council of Vatra.

Masakra e Tivarit në 75 vjetori e saj

April 2, 2020 by dgreca

Shkruan: Uran Butka-Historian/ Dielli/

Sot mbushen 75 vjet nga Masakra e Tivarit, një plojë e përgjakshme kundrejt shqiptarëve, realizuar nga shteti komunist jugosllav ne bashkëpunim me qeverinë komuniste shqiptare.

Kjo masakër vjen tashmë e plotë në botimin “Masakra e Tivarit dhe përgjegjësia e shtetit shqiptar”, e trajtuar historikisht me dokumente arkivore nga arkivat shqiptare, Jugosllave, britanike, amerikane, si edhe me dëshmi autentike të përjetuesve të masakrës, nga Kosova, dhe trevat shqiptare ne Maqedoni e Mal të Zi.

Del pyetja: përse kam hulumtuar për gati 25 vjet për këtë ngjarje tragjike: sepse është një masakër me përmasa balkanike, sepse pati afër 4000 shqiptare te pafajshëm të vrarë e mjaft te zhdukur, sepse kjo masakër është fshehur dhe vazhdon te fshihet nga politika, për të mos nxjerrë përgjegjesite dhe fajtorët. Kjo është njëra anë, ajo e historianit, për të zbardhur dhe nxjerrë të vërtetën historike, për të kapërcyer urrejtjen dhe keqkuptimet mes popujve dhe për të mos u përsëritur më; ana tjetër, botimi “Masakra e Tivarit” është edhe një homazh për të rënët, për të zhdukurit e pafajshëm, por edhe për familjet e tyre, që u lenduan dhe u persekutuan pa fund. Në këtë libër familjarët do të gjejnë emrat e të rënëve, janë botuar ketu listat e tyre.

Platforma politike dhe ushtarake projektit të shtetit komunist jugosllav ishte projekti famëkeq i Çubriloviçit i 7 marsit 1937 dhe i 3 nëntorit 1944,: “Dy janë mënyrat për spastrimin etnik të shqiptarëve: t’i zhdukim ose t’i shpërngulim.” Masakra e tivarit i permbushi plotësish këto synime antishqiptare.

Pikërisht në fillim të nëntorit 1944, komandave të Ushtrisë NÇJ iu dha, nga ana e organeve më të larta partiake dhe ushtarake të Serbisë, direktiva që të “vrisnin së paku 50% të banorëve shqiptarë “ .

Ky genocid shpërfaqej hapur në formën e vrasjeve masive të shqiptarëve të Kosovës e të viseve të tjera shqiptare nga forcat e Ushtrisë NÇ të Jugosllavisë, të OZN-ës (UDB-s) dhe nga detashmentet çetniko-drazhiste, por edhe me ndihmesën e formacioneve ushtarake NÇ të Shqipërisë.

Titoja, në cilësinë e komandantit të përgjithshëm të Ushtrisë NÇJ, i kërkonte E. Hoxhës kalimin e formacioneve të UNÇ të Shqipërisë në Kosovë e Jugosllavi, për të luftuar kundër “pushtuesve dhe reaksionit”. Kjo kërkesë u formulua në fund të muajit maj, u përsërit në korrik e gusht të vitit 1944. u ribë edhe më 26 gusht 1944 nga Shtabi i UNÇJ për Kosovën e Rrafshin e Dukagjinit, firmosur nga komandanti i këtij shtabi, Fadil Hoxha dhe komisari Boshko Çakiç.

Pala shqiptare u tregua e gatshme. Më 12 shtator 1944 komandanti i përgjithshëm i UNÇSH, E. Hoxha, i dha urdhër Korparmatës III të përgatiste dhe të niste menjëherë dy brigada për në Kosovë. Kështu u dërguan në Kosove Brig. III dhe V nën komandën e Shefqet Peçit.

Dërgimi i brigadave partizane të Shqipërisë në Kosovë u mbajt në konspirativitet edhe për britanikët, ndonëse ata ishin aleatë dhe ndihmonin Luftën Nacionalçlirimtare në Shqipëri dhe Jugosllavi. Enver Hoxha porosiste Dali Ndreun, komandantin e Korparmatës I:

“Të mos i tregohet Inglizëve objektivi i brigadave V dhe III, që do të shkojnë në Kosovë”

Titoja thirri brigadat dhe divizionet e Ushtrisë NÇ të Shqipërisë “për të luftuar kundër armikut dhe reaksionit”, por i përdori kryesisht në luftën kundër “reaksionit shqiptar”.

E.Hoxha e dinte mirë pse thirreshin brigadat nacionalçlirimtare të Shqipërisë në Kosovë, ndaj si një vasal i bindur dhe i ndërgjegjshëm për çka bënte, urdhëronte brigadat e Divizionit I : “ Të asgjësohen pa mëshirë nacionalistët dhe reaksionarët shqiptarë brenda dhe jashtë kufijve pa treguar as më të voglën tolerancë.”

Në muajin nëntor 1944, u angazhuan në këtë luftë edhe Divizioni V dhe Divizioni që u vunë nën urdhrat e Armatës V të Ushtrisë NÇ Jugosllave. Në URDHËRVEPRIMIN e Armatës V të Jugosllavisë përfshiheshin edhe divizionet e Shqipërisë:

“Të gjitha forcat reaksionare që do të takoni, të rrethohen dhe të shpartallohen me çdo kusht…Të çarmatosen njerëzit e dyshimtë dhe ata që nuk duan të mobilizohen me dëshirë, të digjen shtëpitë e tradhëtarëve që rezistojnë dhe bëjnë fortesë… Të sekuestroni mallin e kriminelëve të arratisur.T’u theksohet katundeve që përshkoni se ai katund që bëhet strehë i gjaktorëve, do të dënohet…

Divizionet V dhe VI të Shqipërisë ndodheshin në Kosovë përgjatë muajve mars dhe prill të vitit 1945, kur u bë masakra, me në krye Ramiz Alinë, komisar dhe Gjin Markun e Rahman Perllakun komandantë. Këta rekrutuan mijëra shqiptarë të kosovës dhe ua dorëzuan ushtrisë jugoskllave, si mish per top, që i shpërguli nga Kosova dhe i asgjesoi në Srem, Tivar etj.

Kemi në dorë radiogramet e shtabit të Divizionit V dhe VI dërguar Komandës së Përgjithshme të Ushtrisë NÇ të Shqipërisë gjatë muajve mars-prill 1945 e në vazhdim si edhe listat emërore të të aratisurve dhe vullnetarëve shqiptarë tëKosovës, që dorëzoheshin nga shtabet e diviz.V dheVI te ushtria jugosllave

Ja edhe përgjigjja e Enver Hoxhës:

“T’arratisurit e dorëzuar në Divizionin tuaj, dërgojani Divizionit 52 të Serbisë”.

Për shoqërimin e tyre nëpër Shqipëri, nga Kukësi, në Pukë, Gomsiqe, Vau I Dejes, Drin, Bunë, Shkoder, ishin caktuar disa batalione të Divizionit të 46-të dhe një batalion i Brigadës 27-të të Serbisë, si edhe një grup prej 50 ushtarakësh nga Armata IV. Në një document Enver Hoxha justifikohet para tutorëve te tij jugosllave se nuk mundet t’i shoqëronte kolonat me kosovare, sepse nuk kishte mjetet e nevojshme, por ai lejonte që ato te kalonin nëpër Shqipëri dhe urdhëronte Korparmatën në Shodër që të bashkëpunonte me forcat ushtarake jugosllave.(Radiogram derguar Korparmatës III shkodër)

Kalvari i masakrës nisi më 24 mars 1945, kur kolonat me kosovarë të rekrutuar dhunshëm u nisën nga Prizreni peër në Kukës, dhe kaluan nëpër teritorin e Shqipërisë përgjatë muajve mars-prill. Të dhënat burimore ushtarake jugosllave, tregojnë se u mobilizuan dhe u dërguan për në frontin e Adriatikut, ishin 13.323 rekrutë shqiptarë. Qeveria shqiptare, së pari, lejoi që kolonat e ushtrisë jugosllave të hynin e të kalonin nëpër teritorin e Shqipërisë, dhe të asgjesoheshin shqiptarët e Kosovës të konsideruar “reaksionarë”.

Në një dokument të Ministrisë së Brendsme të Shqipërisë lexojmë:

“Me mijëra kosovarë të pafajshëm janë pushkatuar në masë, ilegalisht dhe pa gjyq, nga organet e UDB-ë . Në këto masakra të pashëmbullta ndaj popullsisë së Kosovës, ka marrë pjesë Koci Xoxe, në fillim të vitit 1945, kur në cilësinë si ministër i Brendshëm i Shqipërisë, ai autorizoi oficerët e UDB-së që të pushkatonin ilegalisht dhe pa gjyq , në tokën shqiptare, më tepër se 1000 kosovarë të pafajshëm”

Natyrisht, ky është akti më antikombëtar dhe më i turpshëm i qeverisë komuniste shqiptare, kur lejua që të vriteshin shqiptarët në tokën shqiptare nga të huajt dhe në bashkepunim me ta, dhe u hesht plotësisht për këtë masakër , që përbën një genoci të pastër për motive politike dhe spastrimi etnik.

Qeveria shqiptare dhe E.Hoxha, këtë krim ia ngarkoi Koci Xoxes, kutr ai u denua në vitin 1949. Mirëpo ministry I brendshëm I shqipërisë në vitin 1945 nuk ishte Koci Xoxe ( edhe ky kriminel) por Hashi Lleshi, I cili lidhi marrëveshje me minisrin e Brendëhëm të Jugosllavisë Rankoviç dhe bahkëpunoi me te për asgjesimin e shqiptarëve të pafajshëm.

Nga raporti i shtabit të Kolonës IV të Armatës së Jugosllavisë, datë 8 prill 1945: “Eshaloni shkoi mirë deri në Kukës. Në afërsi të Kukësit ndodhi një incident, kur njëri nga grupi i kolonës gjuajti një bombë mbi rojën tonë. Me ç’rast u shkaktua rrëmujë dhe, në këtë rëmujë, arriti të arratisej një grup prej 10 vetësh. Kështu, duke ikur, hasi në patrullën e ushtrisë shqiptare, e cila i ndaloi dhe iu bëri thirrje që të dorëzohen. Ndaj kësaj thirrjeje, ata nuk u përgjigjën, por vazhduan të iknin. Ushtarët shqiptarë hapën zjarr mbi ta dhe vranë në vend dy persona, dy të tjerë i plagosën, të cilët më vonë edhe ata vdiqën.

Siç shihet qartësisht nga ky dokument, asgjësimi i rekrutëve shqiptarë të Kosovës, u krye në bashkëveprim të forcave ushtarake të Jugoslavisë dhe të Shqipërisë, në këtë rast brenda territorit të Republikës së Shqipërisë.(nga dokumentet jugosllave)

Rekruti Azem Hajdini – Xani, i cili përjetoi tmerret e Masakrës së Tivarit, por rastësisht shpëtoi nga vdekja dhe dëshmoi për këtë tragjedi kombëtare: “Kur hymë në territorin e Shqipërisë, u gëzuam pa masë, – parashtron Azem Hajdini – duke menduar se tash e tutje do të jemi nën përcjelljen e ushtarëve të shtetit tonë, Shqipërisë dhe se nuk do të përjetonim mizoritë, siç i kishim përjetuar vazhdimisht në Kosovë nga serbët, malazezët dhe maqedonasit. Shumë shpejt, pra, u bindëm se as këtu nuk kishte vend për gëzim, sepse skenari i parapërgatitur vazhdonte të realizohej me përpikmëri dhe ngase gjatë rrugës nëpër territorin e Shqipërisë, përcjellësit i shtonin torturat e vrasjet ndaj nesh. Ata nuk na konsideronin më si bashkëluftëtarë të tyre, madje as si robër të luftës… Neve nuk na konsideronin as si kope bagëtish.”

Sipas të dhënave të arkivave jugosllave në Kukës, Pukë, Fushë Arrëz, Gomsiqe ranë në kanionin e thellë dhe gjetën vdekjen 36 rekrutë dhe 14 u plagosën;në Vaun e Dejës, në lumin Drin dhe në lumin Buna dhe në Shkodër, gjetën vdekjen qindra rekrutë shqiptarë dhe u lënduan një numër i madh të plagosurish.

Në mesditën e datës 31 marsit 1945 në qytetin e vogël të Tivarit, ishte ngritur kurthi, sipas një plani të parapërgatitur për asgjësimin e gjithë rekrutëve shqiptarë. Masakrën ishte ngarkuar ta kryente Brigada X malazeze, pikërisht në Tivar, qytet shqiptar, që përfshihej në Malin e Zi.

Kasaphana nisi në hyrje të Tivarit të Ri, mandej arriti pikun e saj në oborrin dhe në mjediset e ndërtesës së Monopolit të Duhanit më 31 mars të vitit 1945. Sipas përllogaritjeve rezulton se vetëm në Tivar u vranë 1560 shqiptarë nga kolona e dytë. Edhe nga Kolonat e tjera me rekrutë shqiptarë të mobilizuar kryesisht në viset shqiptare të Gostivarit, Tetovës, Kumanovës, Kërçovës dhe Shkupit, gjatë marshimit nëpër Shqipëri, të njëjtin fat patën.

Nëse përpiqemi të konkludojmë për numrin e saktë të të vrarëve në këtë tragjedi të përmasave ballkanike, numrit rezulton shuma prej 3447 shqiptarësh të vrarë, të mbytur, të helmuar përvec të zhdukurve që s’u gjenden kurrë në tragjedinë e quajtur të Tivarit.

Botimi “Masakra e Tivatit dhe përgjegjësia e shtetit shqiptar’ është një trajtim shkencor, nje përpjekje për të treguar të vertetën e fshehur , për te reflektuar, por edhe nje homazh për të vrarët e të zhdukurit e pafajshëm, që jo vetëm historia, por edhe politika i ka harruar.