Archives for October 2020

Turpi në radhët e të paturpshëmve

October 6, 2020 by dgreca

– “Për 30-vjet , se në Shqipëri nuk ka pasur, nuk ka dhe siç duket as vitin që vjen nuk do të ketë, zgjedhje të lira, me standarde ndërkombëtare, e si rrjedhim nuk ka, as nuk do të ketë, as demokraci të mirëfilltë në atë vend…”

– “Në qoftë se ndërkombëtarët nuk mund të ndihmojnë gjendjen, atëherë do i këshilloja që të paktën mos ta ndërlikojnë edhe më keq se ç’është, me deklaratat e tyre ose gjysmë deklarata, të cilat nuk pasqyrojnë realitetin e gjendjes në Shqipëri! Më mirë heshtni fare!…”

Ja dhe turpi i radhës në Shqipëri. Ndodhi prapë “Turpi në radhët e të paturpshëmve”. (Në të vërtetë ky është titulli i një libri anglisht (Shame among the shameless) që jam duke lexuar tani e që mund të jetë subjekt i një shkrimi tjetër më vonë, libër që ka të bëjë me krimet e komunizmit në Shqipëri), por titulli është aq i përshtatshëm edhe për situatën aktuale politike në lidhje me miratimin e ndryshimeve të Kodit Zgjedhor në parlamentin shqiptar. Se, ai turpi i qershorit të vitit të kaluar nuk mjaftonte, as për politikanët shqiptarë as për ndërkombëtarët, siç duket. Ka të ngjarë që qershorin e vitit të kaluar, nuk e kishte marrë vesh e gjithë bota se si, në të vërtetë, organizohen dhe si mbahen zgjedhjet në Shqipëri. Por, ja do shikoni tani se si, me ligjin e ri, do të mbahen zgjedhjet e vitit që vjen në atë vend. Sot, Kuvendi i Shqipërisë me shumicë socialiste miratoi, njëanshëm, ndryshimet e Kodit Zgjedhor për listat dhe koalicionet zgjedhore, ndërsa opozita jashtë parlamentit e quajti këtë një akt antikushtetues, që shkatërroi marrëveshjen e 5 qershorit, ndërkohë që “opozita” brenda parlamentit i dha shumicën e votave mocionit të shumicës socialiste. Nëqoftëse jeni të konfuzuar, prisni se nuk kini parë gjë ende.

“Zgjedhjet e 30-qershorit: Një poshtërsi për qeverinë shqiptare, një dështim për opozitën, një turp për ndërkombëtarët dhe një fatkeqësi për kombin shqiptar! Se, ai turpi i qershorit të vitit të kaluar nuk mjaftonte, as për politikanët shqiptarë as për ndërkombëtarët, siç duket. Ka të ngjarë që qershorin e vitit të kaluar, nuk e kishte marrë vesh e gjithë bota se si, në të vërtetë, organizohen dhe si mbahen zgjedhjet në Shqipëri…”

Shoh se po bëhen komente dhe po shfaqen reagime mbi miratimin e këtij ligji në parlamentin shqiptar, nga burime të brendshme dhe të jashtme. Unë nuk kam ndonjë reagim të ri, pasi nuk ka asgjë të re për të thënë, për diçka që jemi mësuar tanimë për 30-vjet , se në Shqipëri nuk ka pasur, nuk ka dhe siç duket as vitin që vjen nuk do të ketë, zgjedhje të lira, me standarde ndërkombëtare, e si rrjedhim nuk ka, as nuk do të ketë, as demokraci të mirëfilltë në atë vend.

Por, po i ofroj lexuesëve, atyre që nuk i kanë lexuar fillimisht, reagimet e mia pas zgjedhjeve vendore të qershorit të vitit 2019 në shkrimin i cili, kryesisht, përmbledh pak a shumë ndjenjat e mia edhe në lidhje me zhvillimet e sotme në parlamentin shqiptar. Titulli i shkrimit ishte: Zgjedhjet e 30-qershorit: Një poshtërsi për qeverinë shqiptare, një dështim për opozitën, një turp për ndërkombëtarët dhe një fatkeqësi për kombin shqiptar!

Natyrisht, se disa të dhëna pasqyrojnë zhvillimet me rastin e zgjedhjeve vendore të vitit 2019 dhe janë jashtë afatit, por parimet dhe përfundimi janë të njëjtë: Shqipëria nuk ka marrëveshje të gjitha forcave politike për “rregullat e lojës”, për të mbajtur zgjedhje të lira të drejta dhe gjithpërfshirëse dhe as të ndershme. Është vështirë të flitet për nder dhe ndershmëri, kur kemi të bëjmë me turpin që gjithnjë pasqyron e gjithmonë shoqëron organizimin dhe zhvillimin e zgjedhjeve në Shqipëri. Duke u bazuar në zhvillimet e deritanishme për përgatitjen e zgjedhjeve të vitit që vjen, as shqiptarët, as ndërkombëtarët të mos presin një proces të ndershëm, as zgjedhje me standarde ndërkombëtare !

VATRA, TAKIM ME KRYETARIN E OPOZITES

October 5, 2020 by dgreca

KRYETARI I VATRËS U TAKUA ME KRYETARIN E OPOZITËS LULZIM BASHA DHE PROF. DR.SALI BERISHËN-MESAZHI I PROF.DR.SALI BERISHA:Në darkë shfrytëzova rastin për të shprehur mirënjohjen time të pakufishme për kryesine e Vatrës dhe të gjithë Vatranët si dhe diasporën shqiptare në SHBA në tërësi për rolin e tyre të pazëvendësueshëm që kanë luajtur me mbështetjen, lobimin e tyre për Shqipërinë dhe Kosovën dhe Kombin shqiptar në tërësi.

Mbrëmjen e së hënës, 5 tetor 2020, Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës”VATRA”, u takua me kryetarin e opozitës Shqiptare, z Lulzim Basha dhe Prof. Dr. Sali Berishën, lideri historik i Shqipërisë Demokratike, president dhe Kryeministër.

I pyetur në linjë telefonike nga gazeta Dielli rreth takimit, Kryetari i Vatrës, tha se ishte një takim i perzemert. Ai komentoi se kaluan së bashku një darkë miqësore. Kryetari i Vatrës shtoi se gjatë darkës u bisedua rreth Vatrës dhe proceseve Demokratike në Shqipëri dhe problematikën e vështirë të tranzicionit të tejzgjatur.U revokuan punët e përbashkëta për tre dekada për demokratizimin e Shqiperisë dhe për Pavarsinë e Kosoves. U soll në kujtesë bashkëpunimi 30 vjecar i demokratëve me Vatrën.

Prof.Dr.Sali Berisha dhe kryetari i Partisë Demokratike Shqiptare, kreu i Opozitës së Bashkuar, z. Lulzim Basha,e përgëzuan kryetarin e Vatrës z.Elmi Berisha për udhëhqejen e Vatrës në mënyrë te dinjitetshme!

Biseduesit së bashku u pajtuan për një bashkëpunim të ndërsjellt në te gjitha proceset kombëtare!

Ishte nje takim shumë emocional dhe me plot vlera për të mirën e përgjithshme të cështjes shqiptare.

Kryetari i Vatrës shoqërohej nga z. Naim Dedushaj.

Se bashku me nje album fotografish ne statusin e tij ne rrjetet sociale Prof. Dr. Sali berisha percolli kete mesazh:

MESAZHI I PROF.DR.BERISHËS
Album nga një darkë e shtruar nga Kryetari i PDSH Lulzim Basha për nder të z Elmi Berisha, personalitet i njohur i diasporës dhe Kryetar i Vatrës, Organizatës Shqiptaro-Amerikane më të vjetër në SHBA dhe anëtarit të kryesisë së kësaj organizate dhe sekretarit të Këshillit të Shoqatës së Biznesit të Diasporës, Naim Dedushaj.
Në darkë shfrytëzova rastin për të shprehur mirënjohjen time të pakufishme për kryesine e Vatrës dhe të gjithë Vatranët si dhe diasporën shqiptare në SHBA në tërësi për rolin e tyre të pazëvendësueshëm që kanë luajtur me mbështetjen, lobimin e tyre për Shqipërinë dhe Kosovën dhe Kombin shqiptar në tërësi.
Një mirënjohje të veçantë shpreha për bashkëpunimin tradicional dhe ndihmën tejet të çmuar e në çdo kohë që Vatra i ka dhënë Partisë Demokratike si dhe shpreha urimin tim që ky bashkëpunim i PD me Vatrën të vazhdoje pandërprerë. sb

KRYETARI ELMI BERISHA GJEN SPONSORËT E HISTORISË SË VATRËS NË TIRANË

October 5, 2020 by dgreca

Historia e “Vatrës”-Akademiku Beqir Meta sjell kolanën me dokumente prej 5 volumesh, me kontributin e biznesmenëve Irfan Hysenbelliu dhe Kadri Morina…

Projektin për Historinë e plotë të Federatës Panshqiptare të Amerikës”VATRA”, ideuar nga akademiku Prof. Dr. Beqir Meta, Kryesia e Vatrës e miratoi para 3 muajësh. Projekti u referua nga editori i Diellit Dalip Greca në mbledhjen e 6 Qershorit 2020. Pas diskutimeve anëtarët e kryesisë e miratuan me vota të plota. Kryetari I Vatrës z. Elmi Berisha mori përsipër gjetjen e burimeve financiare që do të mundësojnë botimin.

Sot, e Hënë, 5 tetor 2020, media e Tiranës ka përcjellë lajmin se Kryetari I Federatës Panshqiptare të Amerikës”VATRA” z. Elmi Berisha, i shoqëruar nga Naim Dedushaj, janë takuar me akademikun Prof. Dr. Beqir Meta, drjetor i Institutit të Historisë, dhe në praninë e Presidenti të Hysenbelliu Group, Irfan Hysenbelliu dhe të biznesmenit Kadri Morina, kanë bërë publik projektin dhe sponsorët. Po e përcjellim të plotë lajmin që trasmetoi “News 24” dhe publikuan Gazeta “Panorama” online dhe Balkanweb: Historia e “Vatrës” do të rikthehet në një botim dokumentesh, të mbledhura nga arkivat brenda dhe jashtë vendit. Akademiku Beqir Meta do të sjellë për lexuesin një kolanë dokumentesh prej 5 volumesh me historinë e Vatrës nga themelimi e deri në ditët e sotme, falë edhe kontributit monetar të Presidentit të Hysenbelliu Group, Irfan Hysenbelliu dhe biznesmenit Kadri Morina.

Ky botim do të ndriçojë kontributin e jashtëzakonshëm të Federatës Panshqiptare “Vatra” për kombin dhe shtetin shqiptar.

Kryetari i shoqatës “Vatra” Elmi Berisha shprehu mirënjohjen ndaj biznesmenëve që kanë kontribuar për këtë botim dokumentarësh, që sipas tij do të jetë një arkiv i përjetshëm për shqiptarët dhe motivim për të rinjtë dhe të rejat.

Presidenti i Hysenbelliu Group, Irfan Hysenbelliu e ka mirëpritur të jetë pjesë e projektit dhe e shoqatës “Vatra”, që sipas tij po rritet dita-ditës. Hysenbelliu bëri të ditur se do ta vazhdojë angazhimin dhe kontributin e tij ndaj “Vatrës”.

Biznesmeni Kadri Morina kërkoi nga profesori Beqir Meta që të pasqyrojë në këtë botim dokumente të sakta, që të përcillen brez pas brezi.

Pjesë e nënshkrimit të marrëveshjes midis institutit të Historisë Tiranë dhe Federatës Panshqiptare “Vatra” në SHBA për realizimin e botimit ishte edhe Naim Dedushaj, i cili ka udhëhequr zyrën e lidhjes demokratike të Kosovës në New York dhe ka kontribuar në zhvillimet lobuese në Washington.”

***

Botimi 5 vëllimësh do të përmbajë:

– Dokumente origjinale mbi themelimin e “Vatrës” dhe organizimin e saj të brendshëm në periudha të ndryshme të veprimtarisë së saj;

– Dokumente diplomatike (letra, memorandume, thirrje publike, korrespondencë etj.) që “Vatra” dhe drejtuesit e saj kanë dërguar në kancelaritë e huaja dhe në organizma të ndryshme ndërkombëtare në mbrojtje të çështjes shqiptare. Këto dokumente datojnë qysh nga themelimi i “Vatrës” dhe vijojnë deri në ditët tona;

– Dokumente ku pasqyrohet kontributi i “Vatrës” në sendërtimin e shtetit shqiptar dhe institucioneve të tij në periudha të ndryshme historike;

– Dokumente ku pasqyrohet kontributi i “Vatrës” në arsimin, kulturën, letërsinë shqiptare;

– Dokumente ku pasqyrohet kontributi i “Vatrës” në kombëtarizimin dhe modernizimin e institucioneve religjioze në Shqipëri;

– Dokumente mbi ndihmën ekonomiko-financiare që “Vatra” i ka dhënë shtetit shqiptar, si dhe ndihmat bamirëse që ka dhënë në dobi të popullit shqiptar;

– Dokumente që pasqyrojnë marrëdhëniet e shtetit shqiptar me Federatën “Vatra” në periudha të ndryshme;

– Dokumente mbi kontributin e “Vatrës” në Luftën e I dhe të II Botërore, në mbrojtje të pavarësisë së Shqipërisë;

– Dokumente mbi mbrojtjen e popullsisë çame dhe të asaj të Kosovës në të gjitha kohërat;

– Dokumente mbi mbrojtjen e institucioneve kombëtare shqiptare në SHBA dhe në vende të tjera të diasporës shqiptare;

– Dokumente mbi marrëdhëniet e “Vatrës” me organizata dhe parti shqiptare në diaspore etj.

Fondet arkivore që do të hulumtohen dhe origjina e dokumenteve që do të botohen janë të siguruar nga:

– Arkivi Qendror Shtetëror i Shqipërisë (Fondet: Këshilli i Ministrave; Parlamenti, Ministria e Brendshme, Ministria e Arsimit, Ministria e Ekonomisë, Fondet e Komuniteteve Fetare; Prefekturat Korçë, Gjirokastër; Bashkitë Korçë, Gjirokastër; Legata Italiane; Fondet Personale; Fondet e Organizatave Shqiptare në diasporë; Fondi i Federatës Panshqiptare “Vatra”; Fondi i Komitetit Qendror të PPSH; Fondi i Komitetit të Kulturës dhe Arteve etj.)

– Arkivi i Ministrisë së Jashtme të Shqipërisë;

– Arkivi i Institutit të Historisë (koleksionet e fondeve të arkivave të huaja: Arkivat Kombëtare të SHBA; Arkivat Kombëtarë të Britanisë së Madhe; Arkivi i Ministrisë së Jashtme të Italisë; Arkivi i Ministrisë së Jashtme të Francës; Arkivi i Austro-Hungarisë; Arkivi i Ministrisë së Jashtme të Gjermanisë, si dhe koleksione dokumentare nga arkivat ruse, greke, serbe, bullgare, turke etj.);

– Arkivi i Federatës “Vatra” (koleksioni i marrë nga B. Meta gjatë vizitave tek “Vatra”, me ndihmën e ish-kryetarit të nderuar të “Vatrës”, z.Agim Karagjozit);

– Arkivi i Ish-Sigurimit të Shtetit (dosjet që ka krijuar ky institucion i diktaturës komuniste në ndjekje të “Vatrës” dhe personaliteteve të saj).

Proceset e punës që do të kryhen:

– Hulumtimi dhe zbulimi i të gjitha dokumenteve historike në arkivat dhe fondet arkivore të lartpërmendura;

– Vlerësimi shkencor, krahasimi i tyre, përzgjedhja për botim. Ndërtimi i strukturës së çdo vëllimi dokumentar;

– Redaktimi shkencor i tekstit të dokumenteve që do të botohen;

– Përkthimi i dokumenteve nga gjuhët e huaja: anglisht, italisht, frëngjisht, gjermanisht, serbo-kroatisht, rusisht etj;

– Hartimi i titujve të dokumenteve;

– Hartimi i shënimeve sqaruese, shënimeve kritike dhe shënimeve plotësuese, lidhur me tekstet dhe përmbajtjen e dokumenteve;

– Hartimi i parathënies së çdo vëllimi;

– Hartimi i treguesve të emrave për çdo vëllim;

– Redaktimi gjuhësor i dokumenteve;

– Faqosja e çdo vëllimi dokumentar;

– Botimi

Përmasat e botimit:

– Kjo kolanë parashikohet të ketë 5 vëllime me dokumente me mbi 600 faqe secili.(Dielli)

“Ministri i Hekurt,Mirash Ivanaj”- Një Përmendore nga Prof. Lazer Radit

October 5, 2020 by dgreca

Prof. Lazër Radi i ngre një përmendore ,Mësuesit tij të nderuar dhe Reformatorit të Shquar të Arsimit Shqiptar, në librin “Ministri i Hekurt,Mirash Ivanaj”….

Nga Pertefe Leka-

“Mirash Ivanajn (1891-1953) e kam pasë konsiderue gjithmonë njeri të jashtëzakonshëm,qoftë kur e pata profesor në gjimnaz,qoftë kur u shfaq si Ministri ma reformator I Arsimit Shqiptar,qoftë kur në kohën e dhunës,e pata shok vuajtjesh e sakrificash, po edhe përkthimesh në burgun e Tiranës.” L.Radi

Kam pasë fatin ta takoj Z.Lazër me fisnikën e tij, Zonjën Vitore, pasi ishin kthyer nga internimet, kur i vizituam me Dritën Ivanaj në vitin 1993.

Kam përjetuar emocione të papërshkrueme.Isha prezent kur Z.Lazër pas një bisede të çiltër e me shumë urti, I dorëzoi Dritës sendet e ruajtuna në burg të Axhës saj, Mirash.

Mënyra se si ia dha të jepte përshtypjen se Ai ndrydhte një ndjesi të brendshme,por i përmbajtur, u shfaq natyrshëm përpara Dritës për të mos e lënduar Ate.

Me pamjen e tij si burrë i qëndresës dhe me një krenari prej zotnije i transmetoi Dritës fillin e lidhjes me familjen e saj, duke hapur para thesarin e kujtimeve.

Nuk mund ta harroj kënaqësinë, që ndjeu Z. Lazër, kur i dha Dritës me dorën e vet, torbën me beze të bardhë, të ruajtur me fanatizëm ndër vite, nga Axha I saj në emigracion dhe në burg,dhe më vonë amanetin të ruajtur nga Z.Lazër në internimet drithëruese. I lehtësuar nga ky detyrim moral dhe i plotësuar se kishte respektuar me devocion misionin e Besës, që profesori dhe miku i tij ,Mirash e kishte aq për zemër, u përqaf me Dritën dhe shprehja e fytyrës tij foli,” vazhdo në rrugën e xhaxhait.”

Këte ngrohtësi që mori Drita në këte familje ishte si zjarri i Zeusit,që i duhej Dritës për ta shpërndarë në vijimësi,si trashigimtare e denjë e Ivanajve.

Shkrimtari dhe publicisti I shquar Prof. Lazër Radi në librin “Ministri i Hekurt, Mirash Ivanaj”( është libri I tretë që botohet për M.I. pas “Misteret e një Ministri” L.Radi 1995, “Epopeja e Njeriut “ Perkthim i poezive të vëllezerve Ivanaj nga L.Radi e shumë artikuj ) ka përshkruar ngjarje e fakte reale nga jeta e tij si student I Profesor Mirashit , nga Reforma Arsimore Ivanaj dhe jeta e përbashkët në burg, të dy si dijetarë e përkthyes. E kam lexuar me lehtësi librin, pasi kisha pak a shumë dijeni për të dy personalitetet.Epiteti i hekurt të jep përshtypjen fillimisht se do të ketë një përmbajtje të ftohtë, të trishtë, por hekurin e librit e shkrinte fjala e ngrohtë e plot dashuri e Prof. Radit për Mësuesin dhe mikun e zemrës,Mirash. Pastërtia e gjuhës në gegnishte, fjalitë e goditura dhe dialogjet e sinqertë rreshqitnin me shpejtësi në lexim,të jepnin kënaqësi për ta asimiluar shpejt mendimin.

Jam përqëndruar më shumë në tregimin nga jeta në burg, nga ku kam nxjerrë detaje që i shërbenin kërkeses sime për shkrimin në fjalë.

Prof. Iljaz Gogaj në librin e tij “Mirash Ivanaj ” e ka nxjerrë të përkryer figurën morale dhe intelektuale të Ivanajt duke i dhenë përmasat e një gjeniu shkencëtar, me një përkushtim ndaj kultit të Punës dhe me idetë e tij antikonformiste të palëkundura.Gogaj e ka realizuar çdo gjë nepërmjet dokumenteve,korrespondencave, nga bisedat me njerëzit që ruanin kujtimet për mesuesin,drejtorin,juristin,publicistin,humanistin etj. Ndërsa Prof. Radi, i ka sanksionuar superlativat e kolegëve duke e përshkuar karakterin e tij, nëpërmjet filtrave të vuajtjeve dhe vështirësive të njohura nga afër, aty , kur ishin në izolim, ku shkruan:”Mirash Ivanaj,ishte nga ata që në vështirësitë më të egra dhe mungesash të mëdha, shkëlqente si të ishte fitimtar në ndonjë betejë të rëndësishme.”L.Radi

Nga kjo shprehje e Prof. Radit mora një nxitje për të argumentuar historikisht,betejat e rëndësishme jo vetëm të Mirashit por edhe të paraardhesve të fisit Ivanaj që kontribuan me armë në dorë apo me rrugë diplomatike për Lirinë,Pavarësinë dhe në përgatitjen e njeriut të ndërgjegjshëm me dashuri dhe sakrificë për Atdheun.

Fisi i Ivanajve asht i dokumentuar që nga viti 1944.Prof. Radi e përmend origjinen e tyre nga Bëkaj e Trieshit,Malësi e Madhe.Njihen si njerëz me kontribute për qeverisjen e vendit,për ruajtjen e zakoneve të mira e të gjuhës shqipe edhe pse te rrethuar prej elementit të huaj etnik.Kanë mbetur në histori të njohur për trimëri e mençuri, si pjesëmarrës në ngjarje të rëndësishme të Malësisë Madhe. Babai i Martinit e Mirashit, Doda, ishte dënuar tri herë me vdekje nga pushtuesit otoman,

Xhaxhai,Leka ishte përfaqësues i Malësisë në “Lidhjen e Prizrenit “.Me 4 Prill 1880,Krerët e Maleve në marrëveshje me degën e Lidhjes së Prizrenit në Shkodër i drejtuan ambasadorëve të fuqive të mëdha një protestë për mbrojtjen e trojeve shqiptare të aneksuara nga Mali i Zi. Midis nënshkrimeve ishte edhe ai, i Lekë Ivanajt.Si aktiv në çështjen kombétare, Leken e vranë Malazezët në pabesi në Shkodër me 1884.Ai ishte i përmendur jo vetëm për Trimëri, zgjuarësi e humanizëm por edhe si veprimtar i dalluar në pajtim gjaqesh.Për të gjitha meritat populli e therriste Kapedan dhe për marrëdheniet e mira vëllazërore në Triesh e Grudë përmenden si “Leka e Doda” ashtu si edhe sot “Martini e Mirashi”

Edhe Nikë Bardh Ivanaj ishte një tjetër pinjoll i kësaj familje. Si luftëtar i njohur në luftë kundër malazezëve, për te,ka shumë episode se si i ka shpëtuar ndjekjeve të tyre në pabesi.

Në faqen 65 të librit në fjalë, prof. Radi ia kushton edhe një figure tjetër të rëndësishme të Ivanajve, Nikollës edhe ky, nga Bëkaj e Trieshit. I lindur në Grudë, i rritur në Pdgoricë, i shkolluar në Beograd,Vjenë,Zagreb…

Me gamen e veprimeve të tij, si pjesëmarrës në kuvendin e Greçës, mund të konsiderohet ambasador i kryengritësve shqiptarë,në rrethet Evropiane, në prag të shpalljes së Pavarësisë.Merr pjesë në shumë konferenca të organizuara në Romë,Paris,Londër,Boston e tjere …..Duke qenë aktiv në lëvizjen ilegale italiane të Mazzinit, u përpoq të ndikonte në Shqipëri me idetë e tij,duke marrë drejtimin e një lideri të lëvizjes Nacional Shqiptare.

Fillimet e këtij ndikimi u dukën në Shkodër me 1905, ku ishin ngritur disa komuna sociale të vogla por qe ranë ne sy te qeverise turke të cilat i shkatërruan që në embrion.Për t’i dhënë më shumë forcë këtij ndikimi, Nikollë Ivanaj,botoi në Raguzë,Trieste e Romë, gazetën “Shpnesa e Shqypnisë” ku propagandoheshin idetë e Mazzinit, të përshtatura për

Shqipërinë e tre besimeve me divizën e Pashko Vases, një mazzinian i fjalës dhe i aksionit, “Feja e Shqyptarit asht Shqyptaria.”

Ka mbetur në histori fjalimi i zjarrtë i N.Ivanajt ,me 26 Janar 1911, përpara shoqatës së shtypit italian në Romë,në prag të kryengritjeve të mëdha të veriut dhe të një aktiviteti të dendur politik e diplomatik.Atehere kur Kristo Dako kishte ardhur në Shqipëri me Charles Richard Crane,i cili lobonte për Shqipërinë në Qeverinë Amerikane gjatë Konferencës së Londrës 1912-13.(Crane i njohur si sponsorues i Robert Kolegjit në Turqi, ku studiuan shumë studentë shqiptarë me sponsorizimet e tij, si motrat Qirjazi po ashtu edhe sponsor i shkollës së Dakës . Crane, duke qenë këshilltar i Woodrow Wilson, bëhej ndërlidhës i shqiptarëve me Presidentin Amerikan, për çështjen e mbrojtjes së Pavarësisë.)

Me oratorinë që e karakterizonte, N. Ivanaj bënte thirrje në ndihmë të Atdheut:”Po ju sjell,o njerëz të lirë, jehonën e thirrjeve kryengritëse të Atdheut tim të robëruar…”Fjalimi u botua në Romë pas një viti,kur Shqipëria fitoi Pavarësinë.

Me 10 Nëntor 1999 Fondacionet Ivanaj,me insistimin e Drita Ivanajt, e botuan këte dokument të rëndësishem “An Albanian Revival” në përputhje me kërkesat e kohës, kur Kosova me Luftën e saj të drejtë,po shkonte drejt Lirisë e Pavarësisë.

Për këte aktivitet,Nikollën, së bashku me shumë arbëresh dhe patriotë të tjerë të aktivizuar për çështjen shqiptare, i dëbuan nga Italia. Atëhere u vendos në Francë,ku takoi me bashkëluftëtarë të Garibaldit dhe me Leninin, një takim shumë i përfolur dhe i publikuar gjatë periudhës së diktaturës në Shqipëri,sepse me 1917 Lenini kishte denocuar traktatin e fshehtë të Londrës, ku likujdohej Pavarësia e Shqipërisë”.

Ne gusht të vitit 1912, merr pjesë në një konferencë të rëndësishme në Sofje për të cilën shkruan gazeta franceze “La Temps ” deklaratën e N.Ivanajt me dy qellime kryesore: Aktivizimin e ndergjegjës Kombëtare në mes të popullit dhe paraqitjen e problemit shqiptar perpara Europës me rrugë diplomatike ( një dokument i përkthyer dhe i publikuar nga Aurenc Bebja )

Me rëndësi është pjesëmarrja e tij në Kongresin Shqiptar të Triestës, 1913,të organizuar nga Faik Konica dhe Sotir Kolea….për njohjen politike dhe ekonomike të Pavarësisë së Shqipërisë drejtuar fuqive të mëdha.(e dokumentuar edhe në librin “Shpresa e Shqypnisë “ ,”Shpnesa e Shqypennis” me autor Paolo Muner,simbol i shqiparizmës)…

I pandarë nga qyteti i Shkodrës, Nikolla, organizon atje klubin “Lidhja Kombëtare ” dhe gazetën me të njejtin emër, ku shtronte pikëpamjet e vetëqeverimit shqiptar, në mbrojtje të drejtave të popullit tonë.Mirashi nga ana tjetër edhe pse më I ri në moshë së Nikolla,po me këte vrull dhe kurajo civile, organizon protesten me studentët e Romës në Shkurt të 1917. Kur profesori i Universitetit të Romës Dr.Oracio Pedroci, kishte mbajtur një konferencë historike në sallën e Universitetit, për të mbrojtur të drejtat Italiane në Dalmaci dhe ndër të tjera kishte mbështetur pretendimet e Serbëve për dalje në Detin Adriatik me anën e Bunës,Shengjinit e Durresit. Mirashi, si studiusi i historisë së lashtë të popullit shqiptar, nuk mund ta kalonte lehtë këte incident, ndaj mblodhi studentët me aktiv, si Demir Vila, Lef Nosi,Teofik Mborja, etj.në një protestë kolektive për ta botuar në një gazetë të Romës ku shprehte indinjatën, kundër pikëpamjeve të padrejta që iu servirën opinionit publik.Ky qëndrim I studentit atdhetar përforcohet në korrespondencën me Ideologun e Levizjes Kombëtare,Mit-hat Frashëri.

Më 1919, N.Ivanaj si delegat i “Partisë Politike” shqiptaro -amerikane merr pjesë në “Konferencën e Paqës në Paris” së bashku me Kristo Dakon,i cili e drejtonte ate Parti dhe kishte kontaktuar dy herë me Presidentin Wilson për t’i spjeguar aspiratat e popullit shqiptar.

Letrat e N.Ivanajt, dërguar Kristo Dakos më 1920, pas Konferencës së Paqës në Paris,ishin urgjente, sepse Italia vazhdonte pretendimet për Vlorën dhe Greqia për Shqipërinë e jugut “Popullin Shqiptar nuk duhet ta komandojë as Italia,as Greqia dhe as cilido mandat tjetër kushdo qoftë”.Atëhere duhej nxitur opinioni i diasporës dhe fuqia e një autoriteti siç ishte Presidenti Wilson,të cilit i drejtohet me letër :

“Unë apeloj në të mirë të popullit tim shqiptar, përfaqësues i të cilit jam në të drejtat e mija të njeriut dhe në principe që përfshihen në 14 Pika të Pres.Wilson duke u lutur se shqiptarët nuk mund të lëshojnë shtetin e vet, kërkesave të Italisë e Greqisë”

Viti 1923,ishte viti i një pune intensive, për Mirashin.Ai po përgatiste tezën e Laurës së dytë, kur lajmërohet prej Nikollës se kishte blerë një shtypshkronjë.Pa asnjë hezitim,iu përvesh punës dhe me 24 Tetor 1923 doli në Shkodër numri i parë i gazetës javore “Republika” me termin e së cilës shikonte fillimin e një levizjeje për një trajtë rregjimi që rridhte nga idetë demokratike,sipas shprehjes se M.Ivanajt :”Të të gjitha klasave që përbajnë nji shtet”. Artikujt që shumica dilnin nga Mirashi por edhe nga Nikolla e Martini shpalosnin idetë e Lirisë,Demokracisë dhe te Shqiptarizmit.

Zgjodhen publicistikën, si fusha më e përshtatshme për të dhënë kontributin e tyre në të mirë të zhvillimit, emancipimit dhe përparimit të bashkësisë shqiptare,ku shfaqeshim mendimet politike e shoqërore.Edhe gazeta “Bashkimi” e përditshme në Shkodër,e drejtuar prej tyre, ishte për të ndihmuar shtetin e asaj kohe për të zgjidhur problemet që i përkisnin popullit,sidomos arsimimi në shkolla shtetërore të kontrollueme prej qeverisë.”Besimet do të hyjnë vetëm sa i përkasin historisë e jo të marruna si bazë ekskluzive të një morali të caktuar.”

Kur ishte drejtor shkolle në Gjimnazin e Shtetit në Shkodër,Prof.Mirashi, përveç punëve organizative,edukative,mësimore,kulturore, në normalizimin e anarshisë dhe në strukturën e shkollës (kur krijoi degën normale), përsëri shikonte se faktorët e jashtëm ishin pengues e dëmtues për gjimnazin e shtetit.Për këte evidentonte shkollat private, propaganden klerikale dhe ate të shteteve fqinj. Synimi ishte të nxirrte qytetar të devotshëm me mendim të njësuar nacional.Në programin mësimor përveç kërkesave shkencore pedagogjike i dha prioritet formimit kombëtar mbi themele shqiptare për ecurinë e përparimit të shkollës në dobi të vendit . Ngjarja e demostratës në Shkodër, në festën e Flamurit 1927 është një provë e mirëfilltë për qëndrimin patriotik të Prof.Mirashit. Flamuri shqiptar, në Bankën e Shtetit, ishte vendosur në të majtë, ndërsa flamuri italian në të djathtë. Studentët duke parë këte nënvleftësim, të flamurit shqiptar,demonstruan të bashkuar për këte qëllim,ndërsa grupi i studentëve që ishin në prag të maturës,(Jahja Domnori,Jup Kazazi,Jahja Baçe,Agustin Shestani ..marrë nga libri M.Ivanaj I Iljaz Gogajt) u përpoqën,me anë të një shkalle, ta hiqnin flamurin italian, por nuk arritën sepse i arrestoi policia.Pas këtij aksioni,Drejtori i mblodhi studentët, i këshilloi ëmbëlsisht dhe ndër të tjera u tha :”Ju tashmë jeni të rritur dhe dini vetë si të veproni” Kjo këshillë sipas Dr.Milajt ishte më shumë se aprovim. Prof.Radi këte moment e ka paraqitur,në f.165 por personi M.T.i shkruar në libër nuk është në dokumentin historik të shkollës.

Pyetjes së prof. Radit, drejtuar Mirashit (f.209) në lidhje me studentët i përgjigjet :M.I.—-“Në Gjimnazin e Shkodrës kam pasë disa nxanës shumë të mirë, sidomos të edicionit të parë të maturës që edhe sot i kujtoj me respekt ” ( Ata janë :Qamil Golemi,Jahja Domnori,Rexhep Berdica,Xhemal Lopçi, Refik Shpuza,Ahmet Ashikja, janë edhe në foton e vitit 1928 ku mes tyre hijeshon ,Drejtori Mirash Ivanaj ,P.Leka )Në bisedë e sipër, përveç atyre evidenton edhe shumë të tjerë,si Abaz Ermenji,Vasil Konomi,Gafurr Çomo,e sidomos Jakov Milajn të cilin e konsideronte si inisiatorin e “Shoqërisë Besa” . Kanë mbetur edhe sot emblematike në këte Gjimnaz, fjalët shpresëplote të Drejtorit Ivanaj, kur po përgatiteshin për provimet e maturës së parë në gjuhë shqipe: “Të jetë fatlum dhe me fillim të mbarë, indipendenca në fushën arsimore të kombit”

Një vend të rëndësishem në libër (67-91) Prof.Radi ia kushtoi rëndësisë së Reformës Arsimore të Ivanajt për të cilën thotë se mori dimensionet e një shkolle kombëtare .Në Gjimnazin e Shkodrës ishin regjistruar nxënës nga të gjitha krahinat e Shqipërisë edhe nga Kosova e Çamëria.Reforma ishte për forcimin e shtetit shqiptar, sepse ndërhyrjet e huaja, qoftë nëpërmjet shkollave apo
kulturat e ndryshme politiko-ekonomike,realizonin synimet lakmuese të fqinjëve .Në shkollat e minoritetit thekson Prof.Radi këndohej “Flamur me kryq ,me kryq,//Një dy,një dy//Vra shqiptar,Vra Shqiptar//”Nga Ana tjetër Fashistët italian nuk e kishin harruar disfatën e Vlorës 1920,siç shkruan Radi, Musolini donte La Rivinta (hakmarrje) Situatë të cilën edhe të huajt,miq të Shqipërisë, e kishin nuhatur se ku po shkonte vendi me kreditë e shumta të Italisë. Vepra e Telford Erickson “Little kingdom,what next “(“Mbreteria e vogël, por më pas çfarë do të ndodhë “)një ndër pesë veprat të përmbledhura në “Enigma e Ballkanit” Parashikon katastrofën që do të sjellin kreditë e shumta dhënë Italisë. Në këto kushte, reforma,për mbylljen e shkollave të huaja, nepërmjet tyre dhe të influencave të huaja u mirëprit nga elementi patriotik përparimtar. Mund të themi se Dr.Martini i kishte paraprirë i këtij vendimi i cili, që me 1930 kishte shfaqur mendimin se shkolla fillore duhet të jetë tagër vetëm e shtetit:”Shkolla fillore ka ate mision historik ku unjisohen të gjitha forcat morale dhe politike që ka kombi” Ajo që pritej erdhi ,Viti 1939. Prof. Radi i ka përshkruar vëllezërit si djemtë e traditës në mbrojtje të Atdheut me armë në dorë.”Ditët e fundit të Mbretërisë shqiptare, vëllezerit Ivanaj e në mënyrë të veçantë Mirashi,bënë përpjekje për të organizuar një repart ushtarak në mbrojtje të kufijëve të Atdheut .Me nji karabinë në krah, i kishte ra kryq e tërthor Tiranës, por në rrugët e boshatisura nuk kishte takuar asnji grupim të organizuar të armatosur.”f. 263 Për ta përforcuar këte mendim, shton edhe përshkrimin e Dr. Milajt “Shokët e mij më kanë thënë se janë çuditur ,kur me 5-6 Prill kanë parë Profesor Mirashin me të vëllanë, që kishin lënë zyrat dhe bashkë me turmen ,brohorisnin rrugëve ,Duam pushkë,Duam pushkë,duke shkuar para M.P.B.,Komandës së Mbrojtjes dhe Pallatit Mbretëror ” Të ndodhur në këto rrethana,si antifashistë dhe nëpunës të lartë të shtetit u larguan nga Shqipëria . Pohimet e Mirashit në hetusi dhe në bisedat me Radin në burg f.140 “Në Stamboll nuk kemi formuar ndonji organizatë ….Kemi ba disa akte dhe mbledhje kur ka filluar Lufta Italo-Greke, kemi ba nji protestë në lidhje me fjalimin e Çurçillit dhe nji herë tjetër kundër Greqisë,kur kërkonte viset tona të Korçës dhe të Gjirokastrës .Nuk kam pasë lidhje me asnji organizatë jashtë Shqipnisë, sa për Sterling- u, unë nuk e kam takuar kurrë. Duke u nisur nga gjithë ky aktivitet, me një patriotizëm të shkallës më të lartë,po të mos i ndërpritesh hovi i punës, të vazhdonte me ate guxim qytetar, me ate kulturë të pasur, me ate karakter të fuqishëm , Mirash Ivanaj do të ishte një Lider që do ta çonte vendin në udhën e përparimit evropian. Prof Radi, i përkushtuar që të nxirrte në dritë, se Ivanajt e donin Atdhenë duke u përballë me të vërteten, i jep vlerë universale betimit të Malësorëve “Për Qiell e për Dhe” Mbi çdo gjë Dheu dhe Liria .Mbi bazën e kësaj filozofie popullore janë ngritur shtyllat e kontributit tyre së bashku me mendimin e veprimin si Mazzinian, të cilët e mbajtën të gjallë thënien profetike të Mazzinit ,kampioni i drejtimit intelektual të lëvizjes “Risorgimento “(Riperteritja) me frazën e tij Apostolike : “Patriotizmi si një detyrë, dashuria per Atdhe si njé mision hyjnor “.Gjithë ky ndikim patriotik e filozofik është pasqyruar edhe në veprat e Ivanajve,edhe pse studiuan nepër shkolla te huaja ,ata e shkruanin gjuhën shqipe perfekt pa barbarizma, bile gjuhë shqipe të të gjitha krahinave, që kërkon një vëmendje të veçantë. Studimi i teorisë Pellazgjike nga Mirashi,për të pasuruar sa më shumë historinë e lashtë të popullit tonë apo tema e Laurës “Historia e gjuhës shqipe në marrëdhënie me gjuhët e vjetra “, Temat e hartimeve qe jepte në shkollë”Atdheu nuk madhnohet me fjalë por me vepra “,”Secili shtetar në çdo situatë që të ndodhet mund t’ i shërbejë Atdheut . Ato pasohen me tezën e Laurës së Martinit nga Kanuni i maleve dhe me vepren e Nikollës “Historia e Shqypnisë së Re” duke shtuar publicistikën,fjalimet,veprat letrare, që bëjnë së bashku një monument Atdhetarie dhe fashisin çdo insinuatë apo thashemnajë ndaj tyre, si bolshevikë,mason,antifetar etj. Për këte Prof.Radi e ka evidentuar me një dialog Mirash dhe Gjergj Bubani f.205 Gjergji–A keni ardhur nga mërgimi vetëm për hatër të librave ? M.Ivanaj—Jo o Gjergj — nuk asht ashtu! Librat mund të jenë nji nga arsyet, por jo kryesore.Unë erdha në Shqipni, në Atdheun tim, Zani i këtij Atdheu asnjëherë nuk rreshti së thirruri, këtij Zani iu binda . ndër të tjera thekson: “Midis dorëshkrimeve kam pasë dokumente origjinale dhe një korrespondencë të bollshme , po të gjënden do të sqarojnë disa momente të rëndësishme të historisë së Shqipnisë. Kam një shpresë të zbehtë mos ndoshta një pjesë e këtyre materialeve i janë dorëzuar arkivit të shtetit,po të jenë atje, diçka e mirë prej tyre do të dalë në Dritë.” Me keqardhje mund të shprehem, se gjithmonë pushtuesit, kanë synuar të shkatërrojnë trashëgiminë kulturore të një populli, kanë djegur bibliotekat. Kur e bënë ate edhe vetë shqiptarët komunistë me bibliotekat e Ivanajt, Lef Nosit, apo biliotekën dhuratë të Konteshës Carnarvon me 1928 “Biblioteka për Djelmërinë “që ia kushtoi birit të saj,mikut të madh të shqiptarëve,mbrojtësit të të drejtave të shqiptarëve Sir Abrey Herbert 1880-1923 , e sa e sa të tjera kjo eshtë fatale.Këtu qëndron merita e Dritës,mbesa e Prof. Mirashit e cila sapo ka vënë këmben në Shqipëri ,interesimi më i madh për te ishte, për të kërkuar trashigiminë kuturore të familjes Ivanaj, dokumente dhe studime historike të tyre, për t’ia lënë trashigimi një Instituti studimesh për Rininë Shqiptare të cilën e realizoi pas një maratone të gjatë me themelimin e Fondacioneve “Martin e Mirash Ivanaj ,Institut” në Tiranë e N.Y..Ky institucion është sot një qendër kulturore ,ku realizohen projekte bashkëkohore, Konferenca Jubilare,Promovime Librash , (siç u realizue edhe libri në fjalë ),aktivitete shkencore për rininë ku janë bashkuar shumë të Rinj Vullnetarë të etur për dije .

Kosovë-Ndahen çmimet në fushën e artit pamor

October 5, 2020 by dgreca

-Laureat i Çmimit Kombëtar për Veprimtari Jetësore “Muslim Mulliqi” në fushën e Artit Pamor është Akademik Tahir Emra, ndërsa laureat i Çmimit Vjetor është Hysni Krasniqi/

PRISHTINË, 5 Tetor 2020-Gazeta DIELLI/ Në Kosovë, Akademik Tahir Emra është laureat i Çmimit Kombëtar për Veprimtari Jetësore “Muslim Mulliqi” në fushën e Artit Pamor, ndërsa Hysni Krasniqi është laureat i Çmimit Vjetor për të arriturat në fushën e artit pamor.

Për këtë ka marrë vendim Ministrja e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Vlora Dumoshi, në bazë të vlerësimit të Jurisë Profesionale për ndarjen e këtyre çmimeve.

Juria e cila ka qenë në përbërje të: Zeni Ballazhi – kryetar, Dhurata Ramosaj e Mirsad Lushtaku – anëtarë, kanë vlerësuar se çmimi “Muslim Mulliqi” t’i ndahet artistit Tahir Emra, i cili i përket brezit të pare të artë, të cilët dolën nga Shkolla e Mesme e Arteve në Pejë dhe i cili është një ndër theme1uesit e parë të institucioneve të artit duke zhvilluar artin bashkëkohor dhe modern në Kosovë. Është një personalitet i shquar në fushën e Artit Pamor dhe njihet me të arriturat profesionale, për ngritjen e vlerave dhe për kontributin e veçante në avancimin e artit pamor.

Ndërsa, për artistin Hysni Krasniqi, juria ka vlerësuar se ai gjatë këtyre viteve ka pasur të arritura të dalluara në fushën e artit pamor sipas krijimtarisë profesionale në mediumin e grafikës duke kontribuuar denjësisht në formimin e një fytyre bashkëkohore të artit kosovar.

Me këtë rast ministrja Dumoshi, tha se laureatët kanë kontribuuar në pasurimin e vlerave artistike pamore në vendin tonë me krijimtarinë e tyre duke përçuar mesazhe tek publiku të cilat kanë sjellë një frymë të re.

“Është një kënaqësi që t’i kemi këta artistë me një histori të shkëlqyeshme dhe që kanë kontribuuar shumë në artin pamor. Çmimet që ndan Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit janë vlerësim i punës së artistëve, dhe ky çmim mban një emër të madh, emrin Muslim Mulliqi”, tha ministrja Dumoshi.

Ministrja Dumoshi ka pohuar se puna të cilën artistët e kanë zhvilluar me dekada, nuk kanë qenë shumë të lehta për vendin tonë por përmes pikturës dhe zhanreve tjera në kulturë ju na keni bërë që të bashkëndjejmë.

Laureati Emra tha se ndjehet jashtëzakonisht i lumtur që ministria po i ndan këtë çmim duke e vlerësuar kështu punën e tij. “Ky është një vlerësim i cili tregon se edhe Kosova ka krijues të mirëfilltë të cilët edhe janë të shkolluar nëpër akademi prestigjioze dhe atë dije që kemi fituar e kemi përcjellë edhe tek gjeneratat e reja. Ne jemi popull shumë i talentuar, ndonëse populli i vogël por dhe këtë nuk e themi ne por e thonë të tjerët”, u shpreh ndër të tjera akademik Emra.

Ndërsa, Hysni Krasniqi, tha se arti pamor i Kosovës mund të krahasohet kudo në bashkësinë evropiane ku artistët nga Kosova, qoftë individualisht apo në grup, kanë realizuar ekspozita anekënd ish-Jugosllavisë dhe Evropës, si në pikturë, skulpturë, grafikë e vizatim.