Archives for December 2020

Mërgatë legjendare

December 21, 2020 by dgreca

Nga Qemal SAKAJEVA*/

Para se të kishte mërgatë shqiptare në Amerikë, pati emigrim të hatashëm arbëror në Kalabri, pas vdekjes së Skënderbeut, – janë Arbëreshët.

Para se të mbërrinte shqiptari i parë në SHBA, kishin shkuar me mijëra në Greqi, -janë Arvanitasit.

Para se të bëhej e pandërprerë udha e shqiptarëve për në Amerikë, nuk u ndal kurrë – ndërsa pat nisur herët – mërgimi i shqiptarëve në Turqi, por i menjëhershëm dhe masiv ishte sidomos pas spastrimit etnik serb të Kosovës veriore, të fshatrave të Nishit dhe nga Toplica, gjatë viteve 1878- 1880, – ishin Arnautët.

Kësisoj, edhe në shekullin e 20-të e më vonë, vijoi pa u ndalur në tri periudha të gjata: që nga fundi i shekullit të 19-të e deri në vitin 1945 të shekullit të 20-të, emigrim në SHBA ishte përgjithësisht ekonomik, por pati edhe emigrim domethënës të karakterit politik.

Pas vitit 1945, sistemi komunist e ndaloi emigrimin me ligj, mirëpo nuk u ndërpre dot krejtësisht. Në rreth gjysmë shekulli kohë, përpjekjet për të ikur nga vendi nëpërmjet arratisjeve ishin me sakrifica të jashtëzakonshme, dhe të gjitha për arsye politike, në mospajtim me regjimin, në shumë raste me përfundime tejet tragjike: të vrarë te gardhi i klonit në kufi; të kapur e të burgosur gjatë; apo si mësuesi dhe poeti Havzi Nela, i arratisur në Jugosllavi, të cilin shteti jugosllav e ktheu dhe ai u dënua me varje në litar mu në mes të qytetit të Kukësit dhe mu në fund të ekzistencës së sistemit, enkas për të përcjellë terror.

Qysh nga vitet 1990 dhe më vonë, përmasat e emigrimit masiv janë të paimagjinueshme, madje edhe në kohën e shkrimit e të botimit të librit “Mërgata legjendare e Amerikës”, të autorit Shefqet Saliu, numri i shqiptarëve që kanë aplikuar lotarinë amerikane, arriti të rrokë shifra të frikshme: sipas informacioneve të botuara e të transmetuara në media numri i tyre vetëm në një vit arriti në 285 000 – 300 000 vetë!

Pikërisht në këto kohëra më rastisi të lexoja librin voluminoz “Mërgata legjendare e Amerikës”, të Shefqet Saliut. Dhe, duke parë se vajza e tij është në SHBA, si dhe dy mbesat e tij të vogla amerikano-shqiptare, – se një degë e kanë nga Shqipëria, – kujtova se shtysë për të shkruar këtë libër të vështirë duhet të ishin edhe të tre këta individë: vajza e dy mbesat, si dhe qenia e tij rezident atje për rreth 20 vite. Por kur ia shpreha autorit këtë pikëpamje, Shefqeti më largoi nga e sotmja dhe të vërtetën e vërviti thellë në kohë, madje përtej një shekulli duke thënë: “Jo, unë jam përmetar dhe në familjen time kurrë nuk është pushuar së biseduari për kurbetin. Gjysma e pjesëtarëve të trungut të familjes time kanë emigruar që në vitin 1914, nën trysninë e luftës pushtuese greke”.

Të shkruash për mërgatën legjendare të shqiptarëve në SHBA është ndërmarrje tejet e vështirë. Për t’iu futur kësaj punë, të cilës nuk i delet lehtë në krye, Shefqeti ka pasur disa faktorë ndihmues.

Së pari, ai është autor i disa librave, më i veçanti i tyre “Hulumtime për Luginën e Sipërme të Përmetit (Rrëza dhe Shqeria).

Së dyti, me emigracion familjar e shqiptar të pandërprerë që nga viti 1914, të shkruarit e këtij libri është si në thënien “Ku dhemb dhëmbi vete gjuha”.

Së treti, vajza, sidomos miqtë e tij amerikanë, i kanë krijuar mundësinë e udhëtimeve nëpër SHBA, në këtë shtet sa një kontinent. Dhe, për habi, përmes përpjekjeve për informim në të gjitha mënyrat, nga libra, arkiva, muzeume, gazeta, revista, shoqata, veprimtari, interesimi plot kërshëri për të mësuar e njohur edhe hollësi e imtësi, personazhe të jashtëzakonshëm si Fan Noli, dijetarë të tjerë e patriotë të mëdhenj të mërgimit të hershëm shqiptar deri të sotmit, ai ndeshi në një fakt të panjohur jo vetëm për të: mërgimtarë shqiptarë në Amerikë gjenden thuajse në të gjitha shtetet e SHBA-së, deri në ishullin e ngrohtë Hawai’i në Oqeanin Paqësor e në shtetin e Alaskës së akullt, që shqiptari mesdhetar do ta karakterizonte si vend me gjysmëviti terr e gjysmëviti me diell që nuk perëndon.

Sidomos në vitet ’90-të – pas rrëzimit të sistemit komunist në Shqipëri dhe nga Kosova gjatë luftës në vitin 1999 – emigracioni shqiptar është bërë shumë i madh, mjaft veprues e ndikues, ai është plotësuar me individë në mënyrë masive nga të gjitha trojet shqiptare. Gazetarja e njohur amerikane Stacy Sullivan ka botuar librin “Nëna mos ki frikë se ke djemtë në Amerikë” (edhe në gjuhën shqipe, përkthyer nga Etleva Sakajeva), një titull i nxjerrë nga formulimi i famshëm i Fan Nolit për diasporën shqiptare, por edhe i fushatës nën emërtimin “Jepni për Nënën” (viti 1917), në të cilin shkruan se si mërgimtarët nga Kosova në SHBA kryen një vepër historike e heroike duke marrë pjesë me dollarë, me armatim dhe si luftëtarë trima për çlirimin e Kosovës.

Libri shtjellon formimin e këtij emigracioni duke u nisur nga vajtësi i parë në SHBA, vështirësitë dhe përpjekjet për t’u organizuar përmes shoqatash, hapjes së shkollave shqipe, ngritjen e kishës ortodokse, pastaj të kishës katolike, xhamisë së myslimanëve dhe teqesë së bektashinjve shqiptarë, integrimit të mërgimtarëve në jetën amerikane, pjesëmarrjes në luftëra në radhët e ushtrisë së SHBA, ndërtimit të bizneseve, studimeve në universitete, dhe ia arritën: janë të panumërt mërgimtarët shqiptarë të suksesshëm në Amerikën e madhe, si dijetarë të shquar, astronautë zbritur në Hënë, mjek nobelist, biznesmenë të suksesshëm, inxhinierë të njohur dhe artistë me famë botërore.

Por, ndaj mërgatës, autori nuk mban vetëm qëndrim brohoritës. Nëse ndikimi i shqiptaro-amerikanëve ka qenë i jashtëzakonshëm për fatet e atdheut – sidomos mbrojtjes së Shqipërisë nga copëtimi, si dhe çlirimi e pavarësia e Kosovës, – së brendshmi edhe kjo mërgatë vuan dukuri të atdheut: atje vijon ndarja e ballafaqimi për çështje të politikës historike dhe të ditës, gjë që i dobëson shoqatat, mjaft individë i mbanë larg tyre dhe veç njëri-tjetrit.

Megjithkëtë, mërgata shqiptaro-amerikane është legjendare për disa arsye: Ajo është e madhe numerikisht. Ka shoqata me ndikim të veçantë si Vatra historike. Janë edukuar individë dhe personalitete të fuqishëm e mjaft ndikues dhe këta i përkasin këtij vendi – Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Me këto faktorë, kjo mërgatë ka mundur të bëjë shumë për çështjen shqiptare në Shqipëri, në Kosovë, në Maqedoninë e Veriut, në Mal të Zi, gjë që nuk kanë arritur ta bëjnë mërgimtarët në shumë vende europiane, sepse politikat e atyre shteteve janë pa ndikim botëror, dhe mërgimtarët shqiptarë pa ndikimin e duhur në politikën e shteteve ku gjenden.

“Mërgata legjendare e Amerikës” , i autorit Shefqet Saliu, të fut në botën e kësaj mërgate duke e vështruar atë nga brenda përmes sistemit kapilar në territorin e Shteteve të Bashkuara, organizimit në shoqata të panumërta dhe përfshirjes të individëve me personalitet të lartë; shërbehet mjaft informacion; sillen plot rrethana; jepen deri hollësi që paraqesin interes; dhe në mbyllje një shtjellim me pretendime, ku e gjen veten secila familje dhe çdo individ, për arsyen e njohur , ngaqë Shqipëria tashmë është vend tipik emigrantësh në shkallë botërore: s’ka rëndësi se ku janë mërgimtarët shqiptarë, në SHBA, në Kanada, në Australi, në shtete të Europës Perëndimore, apo në çdo vend tjetër të planetit, por sepse – siç thuhet jo krejt me humor – ata i gjenë edhe te eskimezët.

* U botua ne Tirane libri “Mergata legjendare e Amerikes” me autor Shefqet Saliu dhe redaktor letrar Qemal Sakajeva.

Lamtumirë Joy Watkins, Amerikane shpirt flori !

December 20, 2020 by dgreca

Nga Keze Kozeta Zylo/

Sot familja Watkins është në ditë zie për humbjen e nënës, bashkëshortes, gjyshes shembullore, Joy Watkins. Po aq ditë të trishtë e ka dhe familja Zylo, vjehrra e vajzës së madhe Valbonës dhe krushka jonë. Ajo vdiq në Gettysburg në Pennsylvania në moshën 73 vjeçare nga kthetrat e djallit Covd 19-të shpikur nga djajtë. E pa sëmurur kurrë ra në koma një muaj në intubim në spital dhe nuk i mbijetoi dot edhe pse nen kujdesin intensiv mjekësor.

Joy Watkins ishte një zonjë e urtë amerikane, që me edukatën e saj të lartë, dhe si një besimtare e devotshme diti të rrëmbejë zemrat tona shqiptare me respektin dhe dashurinë që tregonte në radhë të parë për vajzën tonë Valbonën, familjen dhe gjithë shoqërinë. Ajo punoi gjithë jetën në qendër mjekësore derisa doli në pension e respektuar nga kolegët dhe miqësia e saj. Në mirësinë e shpirtit, rregullin e organizimit të përsosur në çdo aspekt mësova shumë.

Ajo çdo vit mblidhte 6 nipër dhe tri mbesat në shtëpi për 3 javë së bashku me bashkëshortin e saj të mrekullueshëm Ronaldin, për t’i bashkuar me njeri tjetrin si gjak dhe për të qenë tërë jetën të lidhur si Watkins. Çfarë kujtimesh të paharruara kanë nipërit dhe mbesat për të! Sa herë fillonin ditën e parë të shkollës nipërit dhe mbesat, ata vinin së bashku dhe i uronin për këtë ditë të shenjtë. Me të drejtë bashkëshorti i saj Ronaldi na shkruajti, kur shkëmbenin mesazhe për të ditur rreth shëndetit të saj dhe ndërmjet tyre shkruante: “Kushdo që e ka takuar Joy-n ka qenë i bekuar”. Dhe vërtetë ne e ndjejme në shpirt dhe zemër bekimin e saj.

Kjo pandemi plagosi rëndë shumë familje në botë, për rrjedhojë dhe familje amerikane dhe shqipare si në rastin në fjalë. Unë me Qemalin kemi kujtime të shkëlqyera me Joy-n, kujtimin e fundit e kishim në këtë shtator, kur ajo erdhi tek familja e djalit të saj Todd për të uruar fëmijët për shkollë dhe për t’u kujdesur për ditë me radhë për to. Ne e ftuam në shtepinë tonë dhe darkuam së bashku si gjyshër me Dean dhe Emmën. Ishin biseda shumë familjare dhe të ngrohta ashtu siç dinte t’i krijonte ajo. Ditën tjetër po në shtator shkuam në New Jersey për të mbledhur mollë me dy mbesat. Krishtlindjet e fundit vjet në dhjetor i festoi tek Klodiana dhe Kurt në Long Island, çfare lidhjesh të aferta që kishim!

Familja e tyre fliste me admirim për Shqipërinë, pasi ata e vizituan për 10 ditë kur martuan djalin e tyre Todd-in me vajzën tonë Valbona. Edhe pse janë shumë tradicional ata e pranuan me kënaqësi të vinin si familje dhe miqësia e tyre 15 veta të bënin dasmën në Tiranë, atje ku u lind dhe u rrit Valbona. Ata në ditën e dasmës bënë foto dhe para Ministrise së Mbrojtjes dhe Unniversitetit, Korpësit qndror në Tirane si shenjë mirënjohjeje për Qemalin që kishte mbaruar aty inxhinierinë mekanike. Të dy prindërit e Todd-it ishin shumë të lidhur me Valbonën, pasi e çmonin besnikërinë e saj, sidomos kur Valbona priti Todd-in për 7 vjet i cili ishte me shërbim në Gjermani dhe Irak. Ata nuk ishin fejuar akoma. Ata të dy u dashuruan në Universitet në Pennsylvania, por detyra e fushës së mjekësisë në ushtri e çoi me punë jashtë Amerikës. Joy kishte ardhur dhe pranë Shkollës Shqipe “Alba Life” së bashku me djalin e saj Bryan, drejtor shkolle, Gettysburg për të parë mesimin nga afer shqip të mbesave të tyre për të cilat ndiheshin krenar që po mësonin gjuhën e nënës së tyre.

Ata kishin marrë pjesë në disa aktivitete tonat familjare dhe shqiptare dhe për këtë ndiheshin krenar për lidhjet tona miqësore aq të afërta dhe të respektueshme.

Joy ashtu sic ka dhe emrin që përkthehet (gezim) i mblidhte së bashku tri familjet e fëmijëve në ditë festash dhe e fundit ishte ftesa dhe plani që kishte bërë për këtë vit në Ditën e Falënderimeve, por nuk mundi dot nga sëmundja makabre që e rrëmbeu.

Ikja e saj na tronditi pamasë dhe la në pikëllim bashkëshortin e saj fisnik Ronald, tri djemtë e mrekullueshëm dhe 9 nipër e mbesa që i donte aq shumë

Paç paqe në Parajsë dhe Dritë të paste shpirti e ëmbla Joy!

Lamtumirë mikja jonë e shtrenjtë shpirt flori!

20 dhjetor, 2020

Staten Island, New York

NE BOSTON NDERROI JETE SARE DOKO, DIELLI NGUSHELLON FAMILJEN

December 20, 2020 by dgreca

Gazeta Dielli ngushëllon bashkëpunëtoren e saj, përgjegjësen e Bibliotekës Fan S. Noli të Kishës së Shën Gjergjit në Boston, zonjushën Neka Doko, për ikjen nga kjo jetë të nënës së saj të dashur Sare Doko.

Sare Doko ndërroi jetë me 17 dhjetor 2020, në ditën e lindjes së saj, në përvjetorin e 94. Ishte lindur me 17 Dhjetor 1926.

Gazeta DIELLI i përcjell ngushëllimet më të thella familjes dhe miqëve.

Pushoftë në paqe shpirti i saj!

***

Sare Doko – Shehu lindi në Berat mē 17 janar 1926. Ishte veterane e Luftës. Nga 1941 deri 1943 u përfshi në rezistencēn e vajzave të reja antifashiste në qytet, të drejtuar nga Margarita Tutulani. Pas çlirimit, e pa antarsuar në parti, drejtoi e vetme me sukses deri në mbylljen e tij për 11 vjet sistemin e triskëtimit në komitetin ekzekutiv të rrethit Berat. U vlerësua si vajza e komitetit, që me korrektësi, sensibilitet, shkathtësi e pērgjegjësi shpërndante dorazi triskat e ushqimit rradhëve të gjata të popullit. Ajo me dhimsuri shpesh do të ruante nga të sajat dhe të familjes për njërzit në nevojë pa prekur një cent nga sistemi, duke u kujtuar edhe sot, si “ Sara e triskave.” Më 1999 emigroi në Boston, ku jetoi me tre vajzat deri nē fund të jetës. Sare ishte e guximshme, e mënçur, praktike, efikase dhe largpamëse në vendimet e saj. Ajo ishte një forcë e ankoruar njësoj këtu për familjen dhe do të na mungojë pa masë. Do të prehet së shpejti e shoqēruar nga familja me një ceremoni private këtu në Boston më 22.12. 2020. La pas tre vajza, një mbesë dhe një nip që e deshën, u kujdesën dhe i qëndruan pranë deri nē fund të jetës. I përjetshëm qoftë kujtimi I saj! (Neka Doko)

***

Sare Doko (Shehu) was born in Berat on January 17, 1926. She was WWII veteran who fought against the fascist occupation from 1941 to 1943 alongside Margarita Tutulani. “After WWII brought food shortages, she singlehandedly organized and ran the rationing system for Berat and its surrounding districts. She served in this role for 11 years, often giving up her own rations to help families in need, and was fondly remembered as “Sara e triskave”. In 1999, she immigrated to Boston, where she lived with her three daughters until the end of her life. Sare was brave, wise, practical, efficient and forward-thinking. She was an anchoring force in her family and will be greatly missed. She was laid to rest in a private ceremony in Boston on December 22, 2020 and is survived by three daughters and two grandchildren. May her memory be eternal! South Boston, December 21, 2020 (Bora Plaku)

HISTORIA PËRSËRITET -KARRIGA BOSH E KRYEMINISTRIT TË SHQIPËRISË-DHE NJË UDHËHEQSE NDRYSHE NGA KOSOVA

December 20, 2020 by dgreca

“Në komb t’onë, duket se tërë hollësia e mendjes dhe e zemrës, tërë bukuria e karakterit dhe e sjelljes, i kanë renë për miras gruas.” (Faik Konica, Revista Albania, 1906)

“Ti Shqipëri më jep nder, më jep emërin shqipëtar…”, këndonte Naimi i madh. Shyqyr që Naimi u ka kënduar maleve, fushave, bregoreve lumenjve dhe kodrave të Shqipërisë — dhuratës nga Zoti — si dhe “vendasve të mi të bekuar”, shqiptarëve në përgjithësi dhe jo politikanëve shqiptarë. Sepse, politikanët shqiptarë shpesh ia dalin që me sjelljet e tyre me njëri tjetrin dhe me të tjerët, me praktikat dhe me vendimet e tyre si përfaqësues të popullit shqiptar, as nuk na kanë nderuar as nuk na bëjnë krenarë si shqiptarë, kudo që gjëndemi.

Vizita e Dr. Vjosa Osmanit, Kryetares së Kuvendit të Kosovës dhe Ushtrueses së Detyrës së Presidentes së Republikës së Kosovës në Tiranë ishte një rast i tillë, zhgënjyes. Ashtu si edhe mijëra shqiptare e shqiptarë, anë e mbanë botës edhe unë mbetem i zhgënjyer dhe i hidhëruar në shpirt nga pritja që iu bë në Parlamentin shqiptar, Dr. Vjosa Osmani, bartëse e dy detyrave kryesore të Republikës së Kosovës.

Atë ditë nuk e ndjeva veten aspak krenar se jam shqiptar. Ju lutem lexojeni fjalimin e Zonjës fisnike nga Kosova në Paralamentin e Shqipërisë dhe më thoni se çfarë tha gabim në fjalën e saj kjo përfaqësuese edenjë e një brezi të vuajtur të shqiptarëve të Kosovës dhe pse duhej që karriga e Kryeministrit të Shqipërisë të ishte bosh për ato 14 minuta që foli Zonja Osmani. Veni re gjithashtu mos-respektin e hapët që treguan parlamentarët e pranishëm shqiptarë ndaj pranisë së Vjosa Osmanit në Kuvendin e Shqipërisë, me telefona në dorë duke lexuar dhe duke dërguar mesazhe. Leri më duartrokitjet me dy gishta, të disa prej tyre. Karriga bosh e Kryeministrit ishte një shprehje tjetër e qartë mos respekti për Kosovën dhe një akt bojkotimi me dashje të Zonjës Osmani. Disa prej këtyre “burrave”, të parlamentit të Shqipërisë e treguan haptas përbuzjen dhe irritimin e tyre ndaj zyrtares së lartë dhe gruas fisnike nga Kosova.

Fatkeqësisht, bojkotimet kanë një histori të gjatë dhe të shëmtuar në Shqipërinë e shekullit të kaluar. Gjatë komunizmit, Shqipëria njihej botërisht si vendi i bojkotimeve. Bojkotime ndaj lindjes e perëndimit, bojkotime ndaj organizatave ndërkombëtare, madje bojkotime edhe ndaj të Madhit Zot, duke e shpallur Shqipërinë vendin e parë ateist në botë, vendin bojkotues kundër Zotit. Karriga bosh e Kryeministrit të Shqipërisë gjatë fjalimit të Zonjës Osmani në Kuvendin e Shqipërisë më kujtoi karrigat bosh të delegacionit të Shqipërisë komuniste pranë Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) dhe largimin nga salla të delegacionit të regjimit hoxhist, 55-vjetë më parë, kur Papa Pali i VI – i pari Papë në histori që ka vizituar OKB-ën. Shtypi i kohës shkruante se delegacioni i Shqipërisë komuniste ishte i vetmi delegacion që u largua nga salla — për të kundërshtuar praninë e udhëheqsit të Kishës Katolike në OKB, duke shkaktuar kështu një skandal të vërtetë diplomatik në skenën botërore. Shtypi i asaj kohe shënon se bojkotimi, nga delegacioni i regjimit komunist shqiptar, i fjalimit të Papës Pali VI në OKB – është pasuar nga një fushatë e egër, fyese dhe denigruese kundër Papës dhe Vatikanit – urdhëruar nga vet Enver Hoxha dhe shpërndarë nga mjetet e propagandës së tij me radio dhe me shtyp. E njëjta gjë ndodhi edhe pas fjalimit të Zonjës Vjosa Osmani në parlamentin e Shqipërisë, të ënjtën që kaloi, një fjalim të cilin Presidentja në detyrë, Zonja Osmani me të drejtë e cilësoi, “sikur i flet njeriu familjes së vet”, por trajtimi që iu bë asaj nga një pjesë e medias së oborrit të pushtetit, nuk kishte asgjë të bënte me familjen e madhe shqiptare.

Jo, jo, Zonja Osmani, të gjithë e kuptuam shpejt pas fjalimit në parlamentin shqiptar, ti nuk u trajtove si pjesëtare e “familjes shqiptare”. Pjesëtarë të caktuar të medias, të akredituar pranë “oborrit mbretëror”, u hodhën menjëherë në veprim duke shfryrë mllef kundër teje due duke justifikuar sjelljet e “trimave” të Shqipërisë karshi teje, një gruaje fisnike –politikane ndryshe — nga Kosova. Unë e kam lexuar tri herë fjalimin tëndë në parlamentin e Shqipërisë, e nderuara Presidente, dhe nuk mund të gjej ndonjë arsye logjike se pse janë çuar peshë këta njerëz. Ku e kanë hallin?

Pse janë të zemëruar me fjalimin tënd në parlament dhe me vizitën tënde në Tiranë, në përgjithësi, megjithëse pritja juaj nga Presidenti Ilir Meta ishte dinjitoze dhe me protokoll të rasstit. Ndoshta u zemëruan se e fillove vizitën tënde në Shqipërinë Nenë me një homazh tek memoriali i Heroit kombëtar Gjergj Kastrioti – Skenderbeu, në Lezhë. Mos vallë janë zemëruar me ty se kritikove disa prej politikave të Shqipërisë ndaj Serbisë dhe të qëndrimeve të saj ndaj Kosovës? Ju Zonja Presidente me të drejtë paralajmëruat se, “Kosova nuk mund ta shpërblejë Serbinë me territor të saj e as me koncesione të tjera, për politikën gjenocidale që Serbia kishte ndaj nesh. Serbia duhet të pendohet, të kërkojë falje e të dënohet. E jo të shpërblehet. Dhe kjo duhet të jetë e qartë për këdo dhe ta themi me zë të lartë, këtu e në çdo vend tjetër të botës.” Ka gjë të keqe në këtë deklaratë? Duket se as thirrja e Dr. Vjosa Osmanit për unfikim të ideve dhe bashkrendim të politikave dhe programeve kombëtare nuk u prit mirë. A po u zemëruan nga thirrja e saj publike që Kuvendi i Shqipërisë t’i bashkohet Kuvendit të Republikës së Kosovës në miratimin e Rezolutës që dënon gjenocidin serb në Kosovë. A po mos i zemërove “burrat” e Kuvendit dhe “trimat” e qeverisë së Shqipërisë dhe zëdhënsit e tyre në median e oborrit të tyre me thirrjen tënde që dy qeveritë dhe parlamentet shqiptare t’i garantojnë rinisë shqiptare, “një të tashme më të mirë e një të ardhme më premtuese.” A po ishte mesazhi i Presidentes së Kosovës që i zemëroi ata më së shumti: Hiqni traun me Kosovën! Pyetja është pse gjithë ky mllef kundër një gruaje fisnike shqiptare e edukuar në Amerikë dhe qëndrimeve të saja atdhetare dhe thirrjeve për unifikim dhe bashkrendim të objektivave mbarëkombëtare midis dy shteteve shqiptare?

Duke marrë parasysh qendrimet e Tiranës zyrtare ndaj disa prej këtyre çeshtjeve, unë besoj se këto dhe arsye të tjera kontribuan që, fatkeqësisht, një pjesë e vizitës ssë Presidenetes së Kosovës në Tiranë të mos ishte aq e këndëshme për të as për shumë prej nesh që jemi dakort me ato që Dr. Osmani tha anë parlamentin e Shqipërisë. Fatkeqësisht, ajo nuk u prit plotësisht si një si pjesëtare e familjes shqiptare, “në shtëpinë tonë të përbashkët”. Duket se “establishmenti” politik, për mungesë të një fjale më të mirë shqip, u trondit nga fjalët e një përfaqusese të re të politikës shqiptare, qoftë në Kosovë qoftë në Shqipëri — frikë nga një udhëheqëse ndryshe e një brezi të ri politikanësh shqiptarë, që jep shpresë se ditët më të mira për Kombin shqiptar nuk janë larg, nëqoftse ajo dhe të tjerë si ajo nuk lejohen nga politikanët e këtyre 30-viteve të fundit të marrin në dorë frenat e të ardhmes kombëtare.

Unë jam i mendimit gjithashtu se një gjë tjetër që trazoi zemrat e disa prej “burrave” të Shqipërisë është paragrafi i fundit i fjalimit historic due shumë prekës të Presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani në Kuvendin e Shqipërisë, ku ajo foli, ndër të tjera, edhe për vuajtjet dhe krimet komuniste të regjimit të Enver Hoxhës dhe regjimit sllavo-komunist të ish-Jugosllavisë ndaj qindra mijëra familjeve shqiptare, në përgjithësi dhe familjes së saj të ngushtë, në veçanti, duke përmendur vrasjen e xhaxhait të nënës së saj, i cili është vrarë dhe varrosur i gjallë nga regjimi i Enver Hoxhës, si kundërshtar politik, varri i të cilit as nuk dihet, si shumë kundërshtarëve politikë të Enver Hoxhës. “Përgjatë historisë sonë shumë familje janë ndarë mes Kosovës dhe Shqipërisë. Të tillë e kishte fatin dhe familja ime. Gjyshi im, babai i nënës sime kishte përjetuar tortura të tmershme në burgjet e regjimit serb dhe në fund kishte vdekur nga ato tortura, ndërsa xhaxhai i nënës sime, vëllai tjetër Sulejman Vuçiterna, kryetar i Akademisë Ushtarake këtu në Shqipëri, kishte mbetur në Shqipëri, por u varros për së gjalli nga regjimi i Enver Hoxhës’- u tha ajo parlamentarëve shqiptarë.

Veshët e deputetëve shqiptarë nuk ishin mësuar të dëgjonin të vërteta të tilla në atë parliament, për krimet kotmuniste kundër shqiptarëve në të dy anët e kufirit, të dy regjimeve komuniste si motra: regjimit komunist të Enver Hoxhës dhe regjimit komunist sllavo-jugollav të Titos e Rankoviqit. Një deklaratë e tillë e guximshme nga Zonja Osmani duhet të ketë shkaktuar iiritm të madh në radhët e disa deputetëve të pranishëm atë ditë, ish-bashkpuntorë dhe nostalgjikë të atij regjimi vrasës.

Zonja e nderuar, Presidentja në detyrë e Kosovës dhe njëherazi edhe Kryetare e Kuvendit të Republikës së Kosovës, Dr. Vjosa Osmani, gjatë vizitës së saj në Shqipëri, u tregoi “burrave” të politikës shqiptare – si në Shqipëri ashtu edhe në Kosovë — si dhe përfaqsuesve të medias shqiptare, në shërbim të politikanëve shqiptarë — vlerat e gruas shqiptare: nënave, motrave dhe bijave të këtij Kombi të lashtë dhe krenar – e të cilat, sipas Faik Konicës janë dalluar gjithmonë për nga hollësia e mendjes dhe e zemrës dhe për nga bukuria e karakterit dhe e sjelljes – vlera këto që u mungojnë shumë burrave të politikës shqiptare, fatkeqësisht. Ketë mungesë vlerash njerëzore dhe shqiptare, shumë prej tyre e treguan haptas javën që kaloi, me trajtimin që i akorduan Presidentes në detyrë të Republikës së Kosovës, Zonjës Vjosa Osmani, e cila la nder kudo që shkoi, sidomos me fjalimin e saj historik në Kuvendin e Shqipërisë, javën që kaloi.

Frank Shkreli

Dr. Vjosa Osmani në Kuvendin e Shqipërisë të ënjtën që kaloi

Urimin e saj dërguar Presidentit të zgjedhur amerikan, Joe Biden, Presidentja në detyrë e Kosovës, Dr. Vjosa Osmani e ka përfunduar me fjalët e ish-Presidentit historik të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova: “Zoti e bekoftë Kosovën! Zoti i bekoftë Shtetet e Bashkuara të Amerikës! Zoti e bekoftë miqësinë tonë të përhershme e të përjetshme!”

Presidentja në detyrë e Kosovës Dr. Vjosa Osmani një fjalim prekës në parlamentin e Shqipërisë përmendi faktin se një afërm i saj ishte varrosur gjallë nga regjimi komunist i Enver Hoxhës. Ajo e kishte fjalën për kolonelin Sulejman Vuçitërna që vdiq në kënetën e Maliqit i dënuar nga Enver Hoxha si kundërshtar politik, shkruan Dashnor Kaloci në një artikull për gazetën Telegraf

A është Dr. Vjosa Osmani rugovistja/i e fundit? Në takimin me Kryetarin e Bashkisë Tiranë, Z. Veliaj, Presidentja në detyrë e Republikës së Kosovës, ka diskutuar edhe për mundësinë e ngritjes së një shtatoreje të Presidentit Ibrahim Rugova në kryeqytetin shqiptar, Tiranë, njofton Klan Kosova.

REVISTA LETRARE “PENA” NË NUMRIN E SAJ TË 8-TË

December 20, 2020 by dgreca

Shkruan:Doktorante Arjeta Ferlushkaj/

Revista letrare “Pena”, organ i “Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë”, del para lexuesit në numrin e saj të 8-të në vitin 2020 me 25 autorë, nga ku 4 kritikë, 4 poetë, 4 prozatorë, 6 eseistë, etj. Kryredaktor i këtij numri është z. Adnan Mehmeti dhe redaktorë janë z.Mëhill Velaj dhe dr. Yllka Filipi.

Përgjithësisht, revista vjen me një strukturë tashmë të konsoliduar, nga ku rubrikat: kritikë, poezi, prozë, intervistë, ese, kronikat e shoqatës etj., janë thuajse të përhershme pasi i gjejmë edhe në numrat e mëparshëm të kësaj reviste.

Ajo që shënon nisjen e leximit të kësaj reviste është kritika. Është bërë zgjedhja e duhur që kjo rubrikë të hapet me një përkujtim të domosdoshëm për një personalitet tepër të rëndësishëm për botën shqiptare, siç është Arshi Pipa. Me këtë rast, studiuesi Anton Çefa na vjen me “Të kujtojmë Arshi Pipën në 100-vjetorin e lindjes”, ku na jep të dhëna rreth jetës dhe veprimtarisë (me kontribut shkencor të shumëanshëm dhe sidomos cilësor) së Arshi Pipës.

Pjesë e kësaj rubrike janë edhe hulumtimet nga Gjekë Marinaj, PhD me “Fuqia e referencës letrare dhe autoriale në njësimin e Adnan Mehmetit”, një recension në plan të gjerë i librit “Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë. Autorë dhe vepra” me autor Adnan Mehmeti; doktorante Arjeta Ferlushkaj me “Prania e tjetrit”, një studim mbi marrëdhëniet intertekstuale në letërsinë bashkëkohore, konkretisht në atë të shkrimtarit Ridvan Dibra dhe mbyllet me analizën e prof.dr. Thanas Gjikës: “Sinteza e së shkuarës, së tashmes dhe së ardhmes vetëm në disa faqe të Visar Zhitit”, mbi kapitullin “Zbarkuesit” nga romani “Rrugët e ferrit” i shkrimtarit Visar Zhiti.

Sa i takon hapësirës që i është rezervuar në revistë krijimit letrar, ajo nis me poezinë dhe ky numër vjen me autorë si: Visar Zhiti (“Vazhdimisht tradhtohet njeriu”, “Rrethimi”, “Si shkohet në Kosovë”, “Zbathur shëtitet nëpër buzët tua”, “Mbi një fotografi shkruaj një lutje zotit”, “Skeleti”, “Jeton në syrin tënd”); Këze Kozeta Zylo (“Dua të vdes bukur, jam njeri”, “Saranda, Dea dhe Joni”, “Një dolli në ‘Zemrën e Liqerit’ të Lasgushit”); Xhemal Gora (“Kosova”, “Ky mall”, “Takim me Eseninin”, “Grave”) dhe Ermira Mitre (“Vetmia”, “Tango trëndafilash”, Në muajin mars”, “Eja valëz”).

Ndërsa proza (e shkurtër) na prezantohet me këto autorë: Ramiz Gjini me “Shitësi i dhuratave të dashurisë”; Shpresa Vrana me “Nëse një ditë…më kërko!”; Mëhil Velaj me “Dëshirat e Aulonës” dhe Jani Plasa me “Guna e kaçakut”.

Intervista e këtij numri ka në fokus krijimtarinë e shkrimtarit dhe studiuesit Gjekë Marinaj. Mujë Buçpapaj ka vendosur ta intervistojë shkrimtarin Marinaj me rastin e 30-vjetorit të botimit të poezisë “Kuajt”. Ndër të tjera, duke iu kthyer të kaluarës për të krijuar një analogji me ditët e sotme, shkrimtari Marinaj konstaton se nuk kanë ndryshuar shumë gjëra thelbësore. Për këtë arsye, intervista nga Buçpapaj na vjen me titullin “Ju tregoj pse poezia ime “Kuajt”, mbetet kaq aktuale edhe pas 30 vjetësh”.

Rubrika e esesë vjen pikërisht me 6 të tilla dhe përmendim: Dalan Luzaj me “Kur putha Kosovën”; Iliriana Sulkuqi me “Biografia ime ndryshe…dhe një premtim”; Raimonda Moisiu me “Poezia dhe muzika – dy nimfa ‘të dashuruara’ pafundësisht”; Pierre-Pandeli Simsia me “Sokakët e qytetit tim”; Akri Çipa me “Ai nuk e humbet esencën e së bukurës” dhe Luz Thaqi me “Rikthim në kohë”.

Një ndër rubrikat më funksionale të revistës, në veçanti për “Shoqatën e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë” është ajo e kronikës, e cila konstatojmë me kënaqësi se vjen më e pasur. Kjo rubrikë ka vlerë sidomos për anëtarët e rinj të Shoqatës apo për një lexues me interesa më të thelluara sa i takon krijimtarisë që zhvillohet në diasporë apo për ‘ndërtimin’ e një historiku për “Shoqatën e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë”. Një ndihmesë edhe më të madhe jep lista e botimeve të realizuara nga anëtarët e Shoqatës që jepet në faqet e fundit të revistës.

Në këtë numër, përveç pasqyrimit të aktiviteteve botuese apo promovuese të anëtarëve të Shoqatës, lexuesi mund të gjejë edhe organizime apo qëndrime në lidhje me ndodhi që nuk mund të anashkalohen, siç është rasti i largimit (të detyruar) nga Shqipëria i shkrimtarit dhe studiuesit Agron Tufa. Për solidaritetin e SHSHSHA-së ndaj Agron Tufës, në revistë kemi mundësi të lexojmë dy shkrime nga Frank Shkreli dhe Beqir Sina.

Pjesë të këtij numri janë edhe njoftimet për anëtarësimet e reja në SHSHSHA. Një shkrim nga Eleonora Qeparoi na njeh me anëtarësimin e poetes Ermira Mitre Kokomanit. Gjithashtu, anëtarë të rinj në SHSHSHA u pranuan edhe Xhemal Gora, Jani Plasi, Frank Shkreli dhe Arjeta Ferlushkaj. Në këtë numër nuk mungojnë edhe promovimet e botimeve, siç është ai për librin “Esencat e mendimit letrar” me autor dr. Besim Muhadri; njoftime mbi ngjarje letrare në rang ndërkombëtar siç është rasti i çmimit Nobel, i cili këtë vit u fitua nga poetja amerikane Louise Glück, etj.

Fuat Memelli dhe Namik Selmani vijnë në këtë numër të revistës “Pena” me nga një shkrim secili për një botim të rëndësishëm për SHSHSHA-në, siç është libri “Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë. Autorë dhe vepra”, botuar nga Adnan Mehmeti (2020).

Një ngjarje e rëndësishme për SHSHSHA-në këtë vit është anëtarësimi i shkrimtarit të mirënjohur Visar Zhiti, konkretisht si “Anëtar Nderi” i Shoqatës. Për këtë eveniment, vetë shkrimtari Zhiti i ka dërguar një letër “Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë”, letër të cilën lexuesi e gjen në faqet e kësaj reviste.

Pjesë e kësaj kronike janë edhe shkrimet: Namik Selmani me “Udhëtimi i revistës letrare “Pena” në Boston” dhe Fuat Memelli me “Rreth një “sofre” me krijuesit e Bostonit”, të dy shkrimet referuar takimit të shkrimtarëve në Boston, në janar 2020. Gjithashtu, shkrimi redaksional “Lamtumirë aristokrati i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, prof. dr. Agron Fico”, me rastin e largimit nga jeta të një anëtari të nderuar të SHSHSHA-së, Agron Fico.

Duke shfletuar revistën “Pena”, lexuesi me kënaqësi mbyll faqet e fundit të saj duke numëruar plot 28 botime të reja që janë realizuar nga anëtarët e SHSHSHA-së për vitin 2020:

Numri i 8-të i revistës letrare “Pena”.
“Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë. Autorë dhe vepra” dhe “Si stelele iubesc” / “Edhe yjet dashurojnë”, (poezi në rumanisht) nga Adnan Mehmeti.
“The Old Bridge – Ura e vjetër” (ese dhe studime letrare) nga Arjeta Ferlushkaj
“Shpresë dhe dashuri” (novelë) nga Besa Rexhepi.
“Esencat e mendimit letrar” dhe “Shtjefën Gjeçovi dhe Kanuni i Lekë Dukagjinit” (studime) nga Besim Muhadri.
“Flakadan dije dhe kulture. Qendra Kulturore Shqiptaro-Amerikane Nju Xherzi” / “A flambeau of knowledge and culture. The Albanian-American Cultural Center New Jersey” (monografi) nga Bexhet Asani.
“Heshtja” (roman) nga Bora Balaj
“Away from Home” (poema) nga Carrie Hooper
“ການສາລະພາບຂອງທະເລ” / “Confessions of the sea”; “Humanizing Venus” (në gjuhën bengale); “46 саҳифа” / “Page 46” dhe “With Neruda on the Atlantic Shore” (në gjuhën koreane), poezi nga Gjekë Marinaj.
“Meditime shqiptare në Amerikë” (poezi) nga Gjeto Turmalaj.
“Puthemi te fjala” (“Baciamoci alla parola”), poezi shqip-italisht dhe “Për nesër” (“Words of tomorrow”), poezi shqip-anglisht nga Ilirjana Sulkuqi.
“Kohë e pamposhtur” (roman) nga Jashar Esati.
“Çamëria, bisk i endrrës” (poezi) nga Namik Selmani.
“Tregime”, “Hija e atij tjetrit” dhe “Shtëpia në përrua” nga Petraq Pali.
“Ankimi i Luciferrit” (poezi), “L’homme avec La fenêtre dans ses bras” (poezi në frëngjisht) dhe “Ospatul modern al lui Shakespeare” (poezi në rumanisht) nga Petraq Risto.
“Wrong marriage” nga Sabije Dervishi Veseli
“The Wall Clock And Other Short Stories”nga Sami Milloshi.
“E diela e fundit” nga Shpend Gjocaj.
“Funeral i pafundmë” (“Cortegiul fara de sfarsit”), roman në rumanisht nga Visar Zhiti.

Po ashtu, në faqet e fundit të revistës, i përmendet lexuesit dhe njeriut të letrave se cilat janë kushtet e anëtarësimit për secilin që dëshiron t’i bashkohet grupit të krijuesve shqiptaro-amerikanë.

Ndërsa, në faqen e parë të revistës, gjejmë këtë moto:

“Misioni i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë është t’i sjellim komunitetit tonë dhe të gjithë shqiptarëve kudo që janë, një krijimtari të cilësisë së lartë në përputhje me standardet bashkëkohore të botës ku jetojmë. Po kështu, do të bëjmë ç’të jetë e mundur që të zbulojmë dituri të reja e të krijojmë një art të ri letrar, për të pasuruar civilizimin shqiptar dhe për të kontribuar në mënyrë të ndjeshme edhe ndaj progresit letrar botëror”.

Një mesazh por edhe kërkesë e tillë e SHSHSHA-së, e cila boton revistën e saj “Pena” për 8 numra deri tani, i kujton vazhdimisht anëtarëve të saj, lexuesve por edhe autorëve që aspirojnë të jenë pjesë e shoqatës dhe revistës, që pena e tyre duhet të jetë e mprehtë dhe pretenduese, që koha mos ta sfidojë.