Archives for March 2021

Prof. Asoc. Basri Lenjani MD.PhD, Drejtor i Klinikës Emergjente Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitar i Kosovës (SHSKUK), në një rrëfim ekskluziv për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, analizon shërbimet mjekësore emergjente në Kosovë që prej fillimit të pandemisë Covid 19 dhe përcjell mesazhin se jemi në rrezik nga vala e tretë dhe u bën thirrje qytetarëve të zbatojnë masat e rekomanduara. Me Dr. Basri Lenjani bisedoi gazetari i ‟Diellit” Sokol Paja.

SHËRBIMET MJEKËSORE EMERGJENTE

Shërbimet mjekësore emergjente paraqesin një sistem të organizuar, dizajnuar për të ofruar kujdes mjekësor emergjent në vendin e ngjarjes, gjatë transportit të të sëmurëve ose të lënduarve deri në spital. Klinika emergjente merret me pranim, monitorim, ekzaminim, observimin, diagnostikimin, trajtimin të të sëmurëve emergjentë, kritik, deri në stabilizimin dhe sistemin e tyre në reparte sipas gjendjes klinike, ose lëshimin në shtëpi pas stabilizimit definitiv. Sistemi SHME nuk ka një rrjet të konsoliduar dhe të integruar të shërbimeve emergjente mjekësore. Që nga përhapja e sëmundjes COVID-19 klinika emergjente ishte në vijën  e parë të frontit, duke shërbyer në funksion thelbësor e duke u bazuar në ligjin e kujdesit mjekësor emergjent në identifikimin e sëmundjeve, lëndimeve dhe të sëmurëve të prekur me COVID19, duke i izoluar nga të sëmurët e tjerë me qëllim të ofrimit të kujdesit mjekësor emergjent deri në stabilizimin definitiv. Në të njëjtën kohë, gjatë ditëve të para të pandemisë, sistemet shëndetësore kishin një rënie në numër të të sëmurëve që kërkonin kujdes akut (ose mos paraqitje ED) emergjent për shkak të COVID-19, mbeten që më vonë të analizohen. Pandemia COVID-19 dhe përgjigjet lokale, rajonale dhe kombëtare ndaj saj kanë përparuar më shpejt se çdo entitet tjetër mjekësor në shumë nga përvojat tona profesionale. Klinika emergjente aktualisht ka  507 m2, me 22 shtretër  për qëndrim ditor (1 shtrat për 100.000 banorë).

SHËRBIMET MJEKËSORE EMERGJENTE NË EUROPË

Shërbimet mjekësore emergjente në Europë ballafaqohen me sfida që rrjedhin nga ndryshimet e dinamikës së jetës, përparimet shkencore të cilat rrisin kërkesën për përparimin e mënyrës së ofrimit të SHME. Mungesa e kapaciteteve hapësinore, barnave, materialit shpenzues,  kapaciteteve diagnostikuese, laboratorike,  sistemi të mirëfilltë referimi, stafit mjekësor si dhe stafit mbështetës. Mangësitë dhe problemet e konstatuara në shërbimin e emergjencave. Shfrytëzimi i ulët i SHME. Një shkallë tejet e ulët e përdorimit të ambulancave të emergjencës, mënyra për transportimin e të sëmurëve. Mungesa dhe nevoja e trajnimeve profesionale fokusuar veçanërisht për mjekët emergjent dhe infermierë e ndihmësit e tyre. Mungesë e standardizimit (shërbimit klinik dhe përkufizimeve). Mbajtje jo e mirë e të dhënave mbi pacientin (kartelat mjekësore dhe regjistra). Që nga shkurti, SHSKUK-së, spitalet regjionale si dhe  në të gjithë botën kishin vetëm një vision e mision: Luftën kundër për të sëmurët me Covid-19 si dhe përpjekja për të parandaluar përhapjen e virusit, kryesisht i panjohur. Vizitat  mjekësore në ED u ulën ndjeshëm gjatë pandemisë COVID-19. Një % shqetësuese e kësaj ulje ishte midis të sëmurëve që zakonisht do të ishin pranuar në spital, duke sugjeruar shtyrjen e konsiderueshme të kujdesit mjekësor. Ne u përpoqëm të përshkruajmë dhe karakterizojmë ndikimin e COVID-19 në pranimet në spital përmes ED, me një fokus specifik në grupin e diagnozës, moshën, gjininë.

RASTI PARË I REGJISTRUAR ME COVID19,  13 – 20 MARS 2020 NË KOSOVË

Më 13 mars 2020, Ministri i Shëndetësisë, deklaroi:  njoftoj se MSH pas përfundimit të analizave në IKSHPK të 15 rasteve të dyshimta: dy kanë rezultuar pozitivë dhe gjendja e tyre shëndetësore rezulton të jetë stabile, njëra ishte e moshës 20 vjeçare me nënshtetësi italiane dhe tjetri i moshës mbi 77 vjeçar me nënshtetësi Kosovare. Janë marrë të gjitha masat kundër personave me të cilët ata kanë qenë në kontakt. Statistikat IKPSH 25.02.2021. “Numri total i rasteve pozitive është 67.469 raste nga 294.985 persona të dyshimtë në virusin SARS-CoV-2 dhe 1.582 raste të vdekjes, kurse numri i rasteve aktive është 6.968”. Rastet e konfirmuara me COVID19 në Klinikën emergjente, 15-20 raste. Numri i shtretëve të shfrytëzuar mbi 100 %. Prolonogimi i testeve PT-PSR. Qëndrimi i gjatë i të sëmurëve në K emergjente mbi 72/h.  Kapacitet i limituar.

FORMIMI I KOMITETEVE, DETYRAT, ROLET DHE PËRGJEGJËSITË

Formohet Komiteti i ShSKUK për menaxhim të situatës me Covid19 në Mars, 2020. Meqenëse anëtarët e grupit të Komitetit i ShSKUK për menaxhim të situatës me Covid19, sjellin përvojë profesionale në menaxhimin e spitalit, udhëheqjen e kujdesit shëndetësor dhe menaxhimin e infermierisë, ata shpejt përcaktuan çështjet më emergjente për të cilat ata, si drejtues, dëshirojnë të punojnë, duke përdorur perspektivat e tyre të ndryshme dhe përvojat personale. MSH Formon Komitetin për Koordinimin dhe Vlerësimin e Situatës Emergjente me Koronavirus COVID-19. Mars, 2020. Grupi i punës i Komitetit për menaxhimin e COVID 19  SHSKUK –së. Meqenëse anëtarët e grupit punues për menaxhiminn e Komitetit të ShSKUK-së sjellin përvojë profesionale në menaxhimin e klinikave, udhëheqjen e kujdesit shëndetësor dhe menaxhimin e stafit mjekësor, ata shpejt përcaktuan çështjet më emergjente për të cilat ata, si drejtues, dëshirojnë të punojnë, duke përdorur perspektivat e tyre të ndryshme dhe përvojat personale. Anëtarët e grupit punues te Komitetit të ShSKUK-ës për menaxhimin e  covid 19 diskutonim se çfarë bën një udhëheqës në një situatë të veçantë siç është pandemia dhe veprimet e përqendruara që duhet të ndërmerren për të mbajtur  klinikat COVID 19 dhe jo COVID 19 në gjendje të mirë. Përvojat tona pasqyrojnë ndikime të ndryshme të COVID-19 në secilin nga vendet dhe spitalet tona, lloje të ndryshme të spitaleve (publike dhe private), si dhe përvojat tona, duke shkëmbyer përvojat tona të sfidave dhe praktikave më të mira për të përgatitur spitalet për t’iu përgjigjur pandemisë dhe cilat zona kanë nevojë për forcim të mëtejshëm.

SFIDAT DHE MËSIMET E MARRA PËR DREJTUESIT E KLINIKAVE

Cilat janë sfidat dhe mësimet e marra për drejtuesit e Klinikave? Çfarë duhet përqëndruar dhe cilat masa paraprake dhe ndryshime në udhëheqje duhet të merren për / në të ardhmen? Për të filluar t’i përgjigjemi këtyre pyetjeve, ky vlerësim i parë përqendrohet në Planin e Menaxhimit dhe Udhëheqjes në emergjencë për COVID-19. Zotërimi i fazës së parë të madhe me COVID-19 ishte nevojë për vendimmarrje të shpejtë për ndryshime të thella në strukturat organizative dhe solidaritet të madh me stafin e kujdesit shëndetësor.

SFIDAT E VENDIMMARRJES GJATË COVID-19

Nga qendrat e kujdesit parësor te spitalet e kujdesit terciar, sfida ka qenë t’i përgjigjesh një virusi të ri që ka ndryshuar mënyrën tonë të jetës sot. Në Spanjë, një nga vendet më të ndikuara evropiane, spitalet ishin mbingarkuar nga një ortek pranimesh DE si dhe njësitë e kujdesit intensiv. Aneksi ofron një përmbledhje të shifrave që lidhen me vendin tonë dhe ndikimin e COVID-10 deri më tani. Për më tepër, shumë vende në botë si dhe tek ne zgjodhën t’i shtyjnë operacionet dhe ndërhyrjet e parashikueshme, por duke rritur kapacitetet e MIQ(shtretër, ventilator, personel), në mënyrë që të jenë të gatshëm për një numër të madh të sëmurëve kritikë me COVD 19. Prandaj, të gjithë ne u përballëm me të njëjtat vështirësi themelore: Një situatë e jashtëzakonshme shëndetësore, që askush nuk e kishte provuar kurrë më parë. I gjithë sistemi i kujdesit shëndetësor duhej të mësonin lëvizjet duke marrë njohuri nga organizata ndërkombëtare si OBSH, dhe gjithashtu duke ndjekur kërkimet e fundit. Shumë informacione të reja në lidhje me situatën pandemike, e të cilat duheshin marrë në konsideratë për vendimet e të gjithë kemi përjetuar strategji themelore të përbashkëta: Grupit i punës i Komitetit për menaxhimin e COVID 19  SHSKUK –së takoheshim çdo ditë për të diskutuar dhe vendosur se si të mirëmbahet funksionaliteti i SHSKUK, sa i përket personelit, hapësirës dhe furnizimeve dhe si mund të mirëmbahet ose zvogëlohet ose rritet kapaciteti i trajtimit spitalor, në përputhje me situatën. Për më tepër, komunikimi i duhur dhe një menaxhim i ndryshëm i informacionit ishin gjithashtu një çështje e veçantë. SHSKUK- së  grupi punës për menxhimin COVID 19  me Drejtorët Klinika COVID 19 ishin ne takime pune çdo ditë. Përveç protokolleve të reja për të gjithë profesionistët, ekzistonte një raport ditor për numrin e të sëmurëve, rastet problematike, duke dhënë udhëzime se si të trajtohen në të gjitha Klinikat me COVID 19 siguria, ED në laborator, kujdes intensiv dhe izolim / karantinë. Në SHSKUK -ës, ekipi përbëhej nga njerëz të ngarkuar me Klinikat kryesore të kujdesit shëndetësor të QKUK-ës dhe shërbimet që mund t’i përgjigjeshin krizës shëndetësore, jo vetëm mjekësore, por edhe në lidhje me logjistikën, të tilla si depot, higjena, barnat, materiali shpenzues, pajisjet mjekësore, komunikimi, transporti dhe inxhinieria. Mungesa dhe krijimi i një ekipi përgjigjes COVID-19  SHSKUK-së, gjithashtu, dhe përbëhej nga infermierë, specialistë të sëmundjeve infektive, menaxherë ekzekutivë dhe personel shtëpiak, pas evaluimit duhet të mendohet në këtë drejtim? Përvojat në Gjermani  për menaxhimin e pandemisë COVID-19 në Spitalin Hebre në Berlin formuan Bordin Ekzekutiv, personelin mjekësor, drejtorin e ED, MIQ me ekspertët e higjienës, zyrtarin e komunikimit, shefin biomjekësor dhe drejtues e tjerë. Në Dubai, u krijua një qendër komande ku një grup udhëheqësish kryesorë shëndetësorë dhe menaxherë administrativë zhvilluan një plan të plotë të strukturuar në kontrollin e përhapjes së pandemisë.

ORGANIZIMI I ZONAVE DHE EKIPEVE TË REJA DHE SHSKUK

Organizimi i zonave dhe ekipeve të reja dhe SHSKUK-së duke përdor një strategji të ndryshme për të ruajtur shërbimet mjekësore dhe në të njëjtën kohë për të parandaluar përhapjen e virusit apo edhe një shpërthim brenda spitalit: Vendosjen e profesionistëve në grupe, në zona të ndryshme spitalore dhe ndryshimin e modeleve të ndërrimit të punës për të zvogëluar ndër-infeksionin, rrezikun midis profesionistëve, spitalet fushore të triazhit jashtë ndërtesës nuk kishim nevoje para KE, ku shqyrtimi dhe identifikimi i rasteve të mundshme mund të bëhet para se  të hynë të sëmurët Klinikat COVID 19 për të mbajtur të ndarë të sëmurët me COVID-19 dhe jo-COVID-19, megjithëse ato sollën sfida të tjera. Nuk kemi ide se çfarë na pret. Objektet e kujdesit shëndetësor dhe veçanërisht departamentet e urgjencës duhet të jenë të përgatitur për këtë. Jemi ne, ne mund të bëjmë atë që mundemi dhe të shpresojmë që editoriali im i ardhshëm të jetë i qetë. Mbrojtja e personelit. Pandemia paraqiti disa kërcënime për stafin mjekësor: vetë virusi dhe ngarkesa e punës për shkak të situatës së re të punës të përshkruar më sipër. Mbajtja e njerëzve të shëndetshëm, mbrojtja e stafit nga infeksionet ishte një detyrë e rëndësishme e udhëheqjes. Kishte reagime të ndryshme midis punonjësve ndaj informacioneve të reja dhe vendimeve të reja, disa ishin shumë të frikësuar dhe të pasigurt për situatën dhe të tjerët ishin pothuajse të pakujdesshëm. Por ishte shumë e rëndësishme të krijoheshin politika për hyrjen në spital dhe të riorganizohen protokollet e parandalimit dhe kontrollit të infeksionit në rutinën e stafit të spitalit. Në spitalet portugeze, grupet e punës u krijuan nëpër spitalet kryesore dhe filluan të zbatojnë aksionin e ndërgjegjësimit për profesionistët e kujdesit shëndetësor. Planet e emergjencës u kryen dhe po rregullohen me kalimin e ditëve. Në Kenia, si në shumë vende të tjera, u bë e detyrueshme për të gjithë njerëzit që hynin dhe lëviznin në spital të mbanin maska ​​kirurgjikale dhe askush nuk mund të hynte në portën kryesore nëse nuk vishnin një maskë. Kontrolli i temperaturës është bërë në pika të ndryshme në dhe kushdo me një temperaturë mbi 38 gradë u zhvendos në një zonë të caktuar për vlerësim të mëtejshëm. Në shumë spitale, brenda vetëm disa javësh, ndonjëherë edhe vetëm disa ditë, stafi u mësua të mbante një maskë gjatë gjithë kohës që ishte në detyrë, dhe të mos kishte më takime prezentuese me një numër të madh njerëzish në dhoma të vogla. Kudo që ishte e mundur, u zbatua një punë në distancë, esp. për stafin e administratës.Tek ne fillim ishte në gjendje të anashkalonte burokracinë e prokurimit të materialeve të konsumit kirurgjikal për të qenë në gjendje të siguronte shpejt sanitizues dore, PPE dhe maska ​​kirurgjikale dhe N95 për të gjithë stafin e saj. Atyre që punojnë në pavijonet COVID-19 dhe atyre që punojnë në departamentin e emergjencës.

SIGURIMI I PAJISJEVE MBROJTËSE PERSONALE

Sigurimi i Pajisjeve Mbrojtëse Personale (PPE) ishte një sfidë globale në fillim të pandemisë, SHSKUK-se spitalet dhe mjekësia parësore u përballën me një mungesë të PPE dhe shumë shpejt disa profesionistë të shëndetit morën teste pozitive COVID-19. Në shumë vende, zinxhirët e furnizimit u prishën pothuajse në asnjë kohë dhe çmimet për PPE u rritën jashtëzakonisht shumë. Grumbullimi dhe sigurimi i PPE për të gjithë punonjësit ishin tema kryesore. Fillimisht, nuk kishte kontrolle dhe kontrolle mbi lëshimin e maskave dhe spitali shpejt kuptoi që njerëzit po vinin një numër të madh maska ​​për të marrë në shtëpi, dhe më pas u prezantua një sistem ku infermierja përgjegjëse e njësisë ishte përgjegjëse për shpërndarjen e PPE për të siguruar që rezervat nuk ishin shteruar për shkak të grumbullimit dhe përdorimit pa mend. Spitalet e tjera shpërndanë maska ​​dhe dezinfektues punonjësve dhe familjeve të tyre. Kosova pritet të sigurojë falas 360 mijë vaksina, kurse pjesën tjetër do ta blejë. Ndërkohë zyrtarë të OBSH-së në Kosovë parashohin që procesi i vaksinimit në Kosovë nuk mund të fillojë para stinës së pranverës.

KONLUZIONET, MENAXHIMI DHE UDHËHEQJA

Menaxhimi dhe udhëheqja në këto kohë të papara ka sfida të natyrshme të mundimshme, pasi spitalet kanë një sfidë të rëndësishme në balancimin e kohës, interesin më të mirë kombëtar, rajonal, të biznesit, punonjësve dhe pacientëve. Kalimi nga një strategji e njohjes sistematike të rasteve të mundshme në atë të zbutjes së epidemisë kërkonte shërbime të mjekësisë emergjente spitalore për të zbatuar masa të menaxhimit të krizës, për të garantuar kapacitetin e pranimit dhe shtrimit në spital. Gjetjet tona demonstrojnë ulje të pranimeve në spital përmes KE gjatë pandemisë dhe sugjerojnë që disa të semurë mund të kenë shtyrë kujdesin e nevojshëm. Përvojat tona nxjerrin në pah rëndësinë e përfshirjes në çdo hap dhe përgatisin protokolle, politika dhe procedura rigoroze, në mënyrë që të standardizojmë kujdesin dhe të sigurojmë sigurinë e të gjithëve. Kujdesuni për stafin tuaj, pastaj stafi juaj kujdeset për pjesën tjetër. Nevojiten hulumtime të mëtejshme për të përcaktuar pasojat klinike dhe operacionale të kësaj vonese. Ka pasur ndryshime të konsiderueshme në modelet e kërkimit të kujdesit gjatë pandemisë COVID-19. Rëniet në vizitat e KE, veçanërisht për grupe të caktuara demografike dhe proceset e sëmundjes, duhet të nxisin përpjekje për të kuptuar këto fenomene, të inkurajojnë kërkimin e duhur të kujdesit dhe të monitorojnë për sëmundshmërinë dhe vdekshmërinë që mund të rezultojë nga kujdesi i vonuar ose i shtyrë. Përmes kësaj krize pandemike, kishte mësime kryesore, praktika të mira dhe të këqija, që duhet të ndahen. Shpejtësia mund të përsosë. Kjo pandemi na ka treguar se udhëheqja e mirë është thelbësore, plani i detajuar, ofrimi i shërbimeve cilësore shendetësore, financimi i qëndrueshëm i SHME, sigurimi i resurseve njerëzore dhe kapitale, sigurimi i sasive të mjaftueshme të barnave dhe materialit shpenzues, krijimi i mekanizmit të vleresimit dhe promovimit të teknologjise mjekësore dhe të komunikimit, sigurimi i kapaciteteve diagnostikuese për kryerjen e testeve bazë dhe atyre të shpëtimit të jetës, sigurimi i një sistemi të mirëfilltë referimi. Ndryshimi i sistemit, sigurimi i protokoleve që do të mundësonte vendimmarrje korrekte emergjente, si në diagnostikim, trajtim të bazuar në algoritmet, teknikat e përzgjedhjes sipas standardeve ndërkombëtare. Sigurimi i edukimit specialistik dhe EVP për mjekë emergjentë dhe nevoja të mjekësisë emergjente. Motivimi i personelit që punon në Kliniken Emergjente. Stafi mjekësor i emergjencës mbajnë një përgjegjësi të madhe në këtë pandemi. Ne duhet të sigurojmë triazh dhe menaxhim të hershëm të pacientëve me infeksion të dyshuar ose të konfirmuar COVID 19. Më e rëndësishmja, ne duhet të bëjmë gjithçka që mundemi për të parandaluar departamentet tona emergjente përhapjen e infeksionit. Masat e ndryshme të ndërmarra nga departamenti kanë ndihmuar në sigurimin e moralit të mirë të stafit dhe respektimin e rreptë të procedurave të sigurisë. Ne ndajmë mësimet e marra në mënyrë që të tjerët që menaxhojnë ED në të gjithë botën të mund të përfitojnë nga përvoja jonë.

STANDARDET E PROFESIONALIZMIT MJEKËSOR

Profesionalizmi mjekësor bazohet në standarde individuale por edhe institucionale. Jo vetëm  standarde klinike, por edhe  etike, të vlerave e të sjelljes. Nigel Crisp, 2006. Mesazh: Jemi në rrezik nga vala e tretë. Na ndihmoni në mënyrë që të mos kemi nevojë ta mbyllim komplet ekonominë siç ka ndodhur para disa muajve. Respektoni masat e reakomanduar nga IKSHPK dhe OBSH-së.

Me shëndet çdo gjë na duket e kënaqshme, kurse kur jemi të sëmurë asgjë nuk na kënaq. – Artur Shopenhauer.