Archives for May 2021

Shoqata“Skënderbej” Inc. si një buqetë lulesh Maji në ditën e Nënave

May 11, 2021 by dgreca

Nderohet Bir i Lirisë, ushtar i UÇK-së z.Blerim Gjocaj në 45 vjetorin e ditëlindjes së tij/

Nga Keze Kozeta Zylo/

Në ditën e nënave në Amerikë, më 9 Maj, anëtarë dhe dashamirës të Shoqatës Shqiptaro Amerikane “Skënderbej” Inc. u mblodhën së bashku në restorantin “Pine” në Bronx. Aktiviteti u organizua nën drejtimin e kryetarit të saj z.Mark Qehaja dhe anëtarëve të kryesisë. Në këtë aktivitet nderoi me pjesëmarrjen e tij Z.David Tubiolo, Ligjvënës në Westchester County dhe mik i madh i shqiptarëve, Gjeneral Asllan Bushati, ish n/kryetar i Vatrës si dhe Qerim Gjocaj ushtar i UÇK-së. Që në hyrje të sallës ndrinte Flamuri Kombëtar kuq e zi, përballë tavolinës një kornizë e artë që mbante brenda fytyrën e ushtarit të UCK-së Blerim Gjocaj si dhe lulet shumëngjyrëshe të Majit për zonjat që morën pjesë në këtë mbrëmje të bukur.

Programin e moderoi me plot përkushtim znj.Alketa Ktona njëkohësisht dhe sekretare e shoqatës. Znj.Ktona ftoi pjesëmarrësit të këndonim së bashku Hymnet e Flamurit Kombëtar dhe Amerikan, që u drejtuan nga z.Bujar Sadikaj DJ. Ajo tha se së pari një urim të veçante i çojmë të gjitha nënave, që me mund dhe sakrifica të pashembullta nxjerrin fëmijët në jetë!

Fjalen e hapjes e mbajti z.Mark Qehaja kryetari i shoqatës i cili tha:

U bënë tre vjet qe nga krijimi i Shoqatës Shqiptaro Amerikane “Skënderbej”, kjo ka qenë kohë e mjaftueshme për të shpalosur gjithë veprimtarinë tonë.

Mirënjohja jonë sot shkon për ata që e bën të mundur themelimin e kësaj shoqate e në veçanti

z Bashkim Shehu, avokatin e njohur z.James Mandeli që përgatiti dokumentacionin e gjithashtu Departamentin e Shtetit të New York-ut që e njohu ligjërisht.

Po t’i hedhim një vështrim në harkun kohor të tre viteve kemi shumë arsye për të qenë entuziastë për atë çfarë kemi bërë e realizuar së bashku me mirëkuptim e bashkëpunim të vazhdushëm qoftë dhe në kushte të vështira të pandemisë duke mos ndërprerë për asnjë moment veprimtarinë tonë. Le të ndalemi konkretisht në disa nga aktivitetet kryesore të zhvilluara, të cilat për cilësinë e realizimit dhe rëndësinë e tyre, frymën atdhetare e patriotike dhe mezazhin që kanë transmetuar te publiku kanë lartësuar emrin e prestigjin e Shoqatës Shqiptaro Amerikane Skënderbej në hapësirën mbarë Shqiptare, duke i dhënë shtysë dhe që aktiviteti yne të shtrihet edhe në Shqipëri, Kosovë e Diasporë. Shoqata jonë mban emrin e Heroit Kombëtar “Skenderbej” dhe natyrisht fokusi i aktivitetit kryesor është përqendruar në çdo ngjarje që lidhet me emrin e Heroit Gjergj Kastrioti Skënderbej.

Aktivitete të mire organizuara kanë qenë si: festimi i 550 vjetorit të lindjes së heroit tonë kombëtar, Festimi i Pavarësisë së Amerikës, Atdheut tonë të dytë, përfaqësimi dinjitoz në një nga seancat e Kongresit Amerikan për krimet në Kosovë etj.

Me shumë interes është pritur simpoziumi shkencore i organizuar për gjeniun e Kombit tonë At Gjergj Fishta, Homerin Shqiptar. Shqipëria ka qenë dhe mbetet malli dhe dashuria jonë e përhereshme, ndjeshmëria jonë për zhvillimet në Shqipëri si e gjithë komunitetit Shqiptaro Amerikan mbetet parësore dhe e vazhdueshme.

Solidariteti njerëzor e human u pa qartë pas tërmetit shkaterrimtar të 26 Nëntorit 2019. Kontributi ynë modest në ndihmë të popullsisë së dëmtuar rëndë në zonën e Thumanës, në fshatin Bubq dhe prezenca jonë në mbështetje të banorëve të dëmtuar është shprehje e qartë e vlerave njerëzore e humane që karakterizon Shoqatën tonë. Organizimi për kremtimin e ngjarjeve dhe datave historike, njerëzve të shquar që kanë kontribuar për Kombin, Festimi i Shpalljes së Pavaresise, Ditës së Flamurit etj kanë qenë dhe mbeten në të ardhmen një angazhim konstant yni. .

Perveç bashkëpunimit tonë me shoqatat dhe aktorëve të tjerë në Komunitetin Shqiptar në Amerike, rëndësi të vecantë i kemi kushtuar shtrirjes së aktivitetit tonë në Shqipëri e Kosovë bashkëpunimin dhe njohjen e veprimtarisë së Shoqatës sonë tashmë shumë e vlerësuar për paraqitjen e saj dhe qëndrimin korrekt e koherent, atdhetar e patriotik.

Vizita dhe vleresimi i lartë i autoriteteve të Ministrisë Mbrojtjes së Kosovës nder dhe inkurajim për shoqaten tonë.

E pa harrueshme do mbetet vizita në Prekaz, në shtëpinë e Jasharajve dhe biseda me djalin e heroit legjendar Adem Jashari, z.Lulzim Jashari.

Shoqata Shqiptaro Amerikane “Skënderbej” vazhdimisht ka qenë në mbështetje të luftes së drejte clirimtare të Kosovës kundër pushtuesve serb. Thirrja nga gjykata e Hagës të drejtuesve të UÇK-së ishte djallëzore e i padrejtë dhe se nuk e zbehin aspak rolin dhe luftën clirimtare të Kosovës. Ndërkohë që në bankën e të akuzuarve duhej të ishin drejtusit e organizatarët e genocidit serb. Në aktivitetet tona të përditshme me përparësi kemi parë bashkëpunimin me Federatën Pan Shqiptare “Vatra” duke e cilesuar këtë si vatra e madhe e Shqiptarëve.

U nderuan me çmimin e mirënjohjes z.David Tubiolo, Blerim Gjocaj dhe dy artistët e mirënjohur Shaban Lajci dhe Tom Gjergji

Z. David Tubiolo, është Ligjvënës në Westchester County dhe mik i madh i shqiptarëve

N ë emer të kryesisë pllakën e mirënjohjes ia dha Kozeta Zylo autore e këtij shkrimi.

Çertifikata e mirënjohjes kishte këtë motivacion si: I jepet çertifikata e mirënjohjes

z. David Tubiolo personalitet i lartë dhe mik i madhe i shqiptarëve, nënshkruar nga z.Mark Qehaja kryetar dhe z.Imer Lacaj n/kryetar.

Ndërkohë bashkë me çeritifikatën iu dhanë dhe tre librat voluminozë studimorë të shkruar nga Rrustem Berisha me temë: “Genocidi serb në Kosovë qysh prej shekullit të 18-të”.

David Tubiolo përfaqëson me krenari qytetet e Yonkers dhe Mount Vernon.

Ligjvënësi David Tubiolo është një banor i gjeneratës së katërt të Yonkers i cili po punon për ta bërë komunitetin atje një vend më të mirë çdo ditë.

Z. Tubiolo ndihmon bizneset dhe organizatat qeveritare të përmirësojnë performancën e tyre.

Z.Tubiolo falënderoi kryetarin dhe gjithë kryesinë për vlerësimin dhe tha se do të vazhdoje të ketë lidhje gjithmonë me shoqatën dhe anëtarët e saj pasi shoqata juaj mban nje një emër të madh: Gjergj Kastrioti Skënderbeu.

Çmimin e mirënjohjes për dy artistët e mirënjohur si Shaban Lajci dhe Tom Gjergji e dhanë z.Qehaja dhe z.Lacaj. Znj.Arta Xhaferrri anëtare e kryesisë së shoqatës shprehu vlerësimin për të dy artistët dhe shfaqjet e tyre plot vlerë në shoqatë. Në çertifikatën e mirënjohjes shkruhej motivacioni për kontributin e tyre të palodhur në Diasporë nëpërjmjet artit të tyre të vyer.

Njëmbëdhjetë anëtarë të rinj në shoqatë

Znj.Ktona vazhdoi programin duke prezantuar 10 anëtarë të rinj të shoqatës. Ata janë me plot edukim dhe të devotshëm për të dhënë kontribut në çështjen kombëtare. Ata u mirëpritën me duartrokitje dhe emocion në fjalët e tyre përshëndetëse. Emrat e tyre janë: Gela Bulku, Edit Dautaj, Endri Daci, Luljeta Xhediku, Doris Berjolli, Sagita Berjolli, Edmond Doda, Binak Sadikaj, Agron Lifa, Edmond Nikolla, Arber Tabaku, Besnik Marku. Fjalën përshëndetëse e mbajti z.Edmond Doda kolonel në rezervë me një karrierë të pasur ushtarake. Emociounese ishte dhe pranimi i ushtarit trim të UÇK -së z.Qerim Gjocaj i cili e deklaroi publikisht dëshirën e tij për t’u bërë anëtar i shoqatës.

Krijohet Klubi i çiklistëve brenda shoqatës

Fjalën e përshëndetjes për krijimin e grupit të çiklistëve e mbajti z.Imer Laçaj I cili ndër të tjera tha se: Me vendim të kryesisë së Shoqatës Shqipetaro-Amerikane “Skenderbej” Inc., sot deklaroj formimin e klubit të çiklistëve të shoqatës. Theksoj se klubi nuk do të jetë për gara çiklistike, por do të jetë familje çiklistësh që do të bëjnë shetitje familjare me biçiklete nëpër 5 lagjet e NY-ut, por në të ardhmen edhe më gjerë. Aktiviteti më i rëndësishëm, do të jetë marrja pjesë në maratonën me biçikletë në 5 lagjet e NY-ut, që është 40 mile (60 KM) ku do të lëvizim me biçikletë me uniformën me logon e shoqatës dhe të sponsirizuar me fondet e saj. Do të bëjmë dhe aktivitete të tjera, në formën e një pikniku, në Brooklyn, Bronx, Staten Island etj. Qëllimi është që të shtojmë aktivitetet sportive të shoqatës edhe në shërbim të shëndetit të anëarëve të saj. Ju prezantoj me anëtaret e klubit, dhe ju lutem të vijnë dhe të marrin uniformën me numrat përkatës sipas porosisë: Ata janë: Imer Laçaj, Genti Veshi, Klaus Veshi, Agim Hasanaj, Elton Xhaferri, Arelt Xhaferri, Glen Nutaj, Bujar Sadikaj, Valon Gërbeshi, Gela Bulku, Doris Berjolli, Sagita Berjolli, Virxhinia Daci, Majlinda Tafaj, Alketa Veshi.

Nderohet dhe festohet me madhështi 45-vjetori i Ushtarit të UÇK-së Blerim Gjocaj

Nga fjala përshëndetëse e Gjeneral Asllan Bushatit ish n/kryetar i Vatrës

Është një kënaqësi dhe ndjesi e bukur shpirtërore takimi i sotëm i Shoqatës “Skënderbej”, për të festuar ditëlindjen e 45-të të Zotit Blerim Gjocaj, një pjestari shumë aktiv i kësaj shoqate dhe ish anëtar i UÇK -së.

Por më shumë se kaq, kjo drekë është edhe një forcim i lidhjeve shpirtërore brenda shoqatës, komunitetit e më gjërë dhe një mundësi për të risjellë në kujtesën tonë, veprën madhore te UÇK-së. Çdo njeri prej nesh ka një copëz të jetës së tij të lidhur me të. Pra ka diçka domethënëse për të treguar.

Duke lënë mënjanë modestinë, si fillim më lejoni të tregoj edhe unë disa copëza nga jeta ime të lidhura me luftën për çlirimin e Kosovës. Gjëja e parë ka qenë një dokument tepër sekret, rëndësi e veçantë firmosur nga ish Presidenti (para vitit 1990) për përgatitjen e programeve për stervitjen ushtarake të disa të rinjve kosovarë. Në zbatim të këtij urdhëri, unë kam përgatitur pjesën që kishte të bënte me mbrojtjen nga armët e dëmtimit në masë (ADM). Qendra stërvitore për këtë veprimtari, ishte caktuar prapa malit të Dajtit në Feken të Tiranës.

Pas shembjes së diktaturës komuniste, për problemet ushtarake në përgjithesi dhe specifikisht për mbrojtjen nga ADM, (me porosi të Presidentit), jam takuar zyrtarisht gjashtë herë me ish Presidentin Ibrahim Rugova, pastaj me Dr. Dukoshin, Prof. Aganin, Prof. Ali Aliun dhe me Kolonel Ahmet Krasniqin.

Pas ardhjes në SHBA, me një herë jam lidhur në NY me drejtuesit e shoqatës “Vendlindja thërret”, ku kemi bërë një aktivitet të gjërë në NY, NJ e Kenerika për grumbullimin e fondeve monetare për UCK-në. Më lejoni të shpreh mirënjohjen për disa veprimtarë të spikatur të asaj kohe si: Florim Krasniqi, Adem Sinanaj, Gjekë Gjonleka, Ismet Berisha, Muhamet Mjeku, Gani Perolli, Shefki Mexhuani, Dashamir Marku, Izet Tafili, Gani Blaka etj.

Në Bronx, në Artur Avenue në zyrën e Lidhjes së Prizrenit, me grupin e “Vendlindja Thërret” dhe me një grup intelektualësh e veprimtarësh nga NY, kemi bërë projektin dhe platformën e Batalionit “Atllantiku”, duke e nisur me formulën e betimit ushtarak organizimin dhe stërvitjen e tij në Royal Regensi në Yonkers.

Pjesë e këtij formacioni ka qenë edhe Blerim Gjocaj të cilit sot po i festojmë 45-vjetorin, por kanë qenë edhe tre vllezërit Bytyçi të cilën dhanë jetën e tyre për lirinë e Kosovës e që meritojnë t’i përkujtojmë sot me shumë nderim e respekt.

Sic dihet, makineria e propagandës serbe që nga koha e luftës, nuk ka lënë rast pa përmendur e hedhur baltë mbi veprimtarinë ushtarake të UÇK -së dhe drejtuesve të saj. Kjo praktikë vazhdon pa ndërprerje edhe sot, kur disa lider të saj që janë të mbyllur prapa hekurave në Hagë.

Por lufta e UCK-së në të vërtetë, është pjesë integrale e veprimtarisë ushtarake të NATO-s me në krye SHBA-në, për clirimin e Kosovës nga pushtimi e genocidi serb. Ajo është një luftë e drejtë për Liri e Pavaresi e njohur edhe me vendim të Gjykatës Ndërkombëtare.

Çdo tentativë për baltosjen e saj, më së pari është sulm mbi veprimtarinë e NATO-s dhe pastaj mbi UÇK-në.

Në të njejtën kohë, askush (shqiptar apo i huaj) nuk ka të drejtë të përvetësojë merita e atribute të kësaj lufte për interesa personale. Lufta e UÇK së nuk është pronë personale e askujt, por është një kontribut i gjithë popullit të Kosovës dhe Diasporës shqiptare. Por mbi të gjitha është vepër madhore e atyre që dhanë gjënë më të cmuar jetën për clirimin e Kosovës. E atyre që u plagosën e lanë pjesë të trupit të tyre në fushbetejë. E atyre që me zjarrin e armëve në bashkëpunim me NATO-n, mundësuan fitoren mbi pushtuesit serb dhe çlirimin e Kosovës. Po ashtu lypset të theksojmë kontributin financiar të komuntitetit tonë dhe koordinimin e përsosur të punëve me administratën amerikane.

Historia e luftrave dhe e artit ushtarak shqiptar, medoemos që në të ardhmen do të merret veçmas me luftën për çlirimin e Kosovës (më pëlqen ta them Dardanisë) dhe veprimtarinë ushtarake për çlirimin e saj. Aty do dalin në pah specifikat për bashkpunimin me partnerët, raportin e forcave, luftën në pritë, në qendra të banuara, në pyll, në mal etj, të cilat do ta pasurojnë më tej me element të rinj historinë dhe mendimin tonë ushtarak.

Lufta për çlirimin e Dardanisë, është një nga faqet më të ndritura të historisë sonë kombëtare, krahas luftrave të Gjergj Kastriotit- Skënderbeut, luftrave për pavarësinë e Shqipërisë e luftës për çlirimin nga pushtuesit nazifashistë.

Z.Qehaja rreth figures së Blerim Gjocaj tha: Ky takim i sotëm ka një arsye më shumë për të qenë së bashku. Kjo është një ditë e veçantë për Blerimin. Blerimi sot ka ditëlindjen! Uroj që çdo ditë për Blerimin të jetë e gëzuar dhe e lumtur. Blerimi meriton shumë, ai ka sakrifikuar gjithçka, ka sakrifikuar për gjënë më të shtrenjtë Lirinë. Ka venë në rrezik jetën e tij, është plagosur në luftë kundër pushtuesit barbar e serb si luftëtar trim i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Po jo vetëm Blerimi, por e gjithë Familja e tij, babai Avdyli, vëllezërit, Shpendi, Qerimi dhe Astriti u rreshtuan në ushtrinë clirimtare të Kosovës, luftuan me armë në dorë si luftetarë të Lirisë. Qerimi gjithashtu u plagos në lufte bile u gjymtua. E kur themi për Familjen këtu nuk bëjnë përjashtim nga më të vegjëlit motrat e grate burrnesha që i kishin gjithmonë përkrah.

Epopeja e Familjes Gjocaj për Liri e dinjitet është e njohur në mbarë Kosovën e Shqiptarinë.

Juniku vendlindja e tyre e dashur, Juniku i kuvendit të burrave nga u nis Flamuri për Liri ishte amaneti i të parëve që nuk do të dorëzohej kurrë përballë pushtuesit gjakatar serb, asaj do t’i prinin në ballë luftëtarët e Lirisë të Ushtrisë Clirimtare të Kosovës mes të cilëve familja Gjocaj me trimërinë dhe heroizmin e tyre.

Nuk e di sa kam qenë i saktë dhe se nuk mund të shkruhen të gjitha në këto pak rreshta, por për një gjë jam i sigurtë se në themelet e Lirisë së Kosovës është dhe kontributi i luftëtarëve të Lirisë të Familjes Gjocaj.

Trimëria e familjes Gjocaj do të niste nga vendlindja e dashur e tyre, Juniku e në betejet më legjendare të Ushtrisë Clirimtare të Kosovës beteja e Dukagjinit dhe beteja e Koshares.

Në emër të shoqatës çertifikatën e mirënjohjes ia dha plot krenari z.Qemal Zylo anëtar nderi i shoqatës, shtoj se Blerimi është bashkëpunëor në Shkollën Shqipe “Alba Life”, si koordinator në Bronx.

Në këtë ceremoni Blerimi ishte i shoqëruar nga bashkëshortja e tij, djali Fatjoni dhe vëllai Qerim Gjocaj një Bir tjeter i Lirisë i cili i ka dhënë krahun Luftës së Kosovës. Blerimi dhe familja e tij shprehën mirënjohjen dhe respektin për shoqatën që e vlerësuan dhe respektuan punën e tij dhe të familjes së shenjte në Luftën për Liri të Kosovës.

Në këtë drekë festive argëtuan me DJ Bujar Sadikaj si dhe intepretuan plot profesionalizëm artistët e shquar Shaban Lajci dhe Tom Gjergji.

Të gjitha nënave iu dhurua nga një trëndafil. Ishte aktivitet si një buqetë lulesh Maji në ditën e Nënave, ku u nderua Bir i Lirisë, ushtar i UÇK-së, z.Blerim Gjocaj në 45-vjetorin e ditëlindjes së tij.

Filmuan dhe fotografuan aktivitetin për TV “Alba Life” Qemal Zylo themelues dhe producent si dhe Valon Gërbeshi gazetar, anëtar i stafit.

10 Maj, 2021

New York

KONTRIBUTI I FAMILJES ADEMAJ PËR LIRINË DHE PAVARËSINË E KOSOVËS

May 11, 2021 by dgreca

Dr. Besim Muhadri sjell para lexuesit librin monografik “Vezir Ademaj-Hero i Kosovës”, një libër që i kushtohet dëshmorit dhe heroit të Kosovës Vezir Ademaj. Dr. Muhadri në një bashkëbisedim me gazetarin Sokol Paja për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, tregon se në libër janë përfshirë aspekte të rëndësishme të jetës dhe të veprimtarisë së dëshmorit dhe heroit të lirisë së Kosovës Vezir Ademaj por edhe aspekte që ndërlidhen me momente dhe akte relevante të historisë së Kosovës, pjesë e së cilës është edhe familja Ademaj nga Sheremetaj i Gjakovës.

DËSHMORI VEZIR ADEMAJ – HEROI I KOSOVËS

Libri monografik “Vezir Ademaj – Hero i Kosovës” i kushtohet dëshmorit dhe heroit të Kosovës Vezir Ademaj, i cili ra heroikisht në luftë për lirinë e Kosovës, kundër forcave policore dhe ushtarake serbe, përkatësisht të Jugosllavisë së mbetur, që përbëhej nga Serbia dhe Mali i Zi. Vezir Ademaj nga Sheremataj i Gjakovës, që nga viti 1991 ishte detyruar të emigronte në Zvicër dhe atje, përpos punëve që bënte për të ndihmuar familjen në Kosovë, ai kishte arritur rezultate të lakmueshme në fushën e sporteve luftarake, duke arritur madje që të bëhej kampion zviceran dhe evropian në sportin e Kikboksit. Mirëpo, me rënien heroike të Adem Jasharit dhe të shpërthimit të luftës në Kosovë, ai lë kurbetin dhe në fund të Marsit të vitit 1998 kthehet në atdhe, duke iu bashkuar radhëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Kthimi i tij ishte sa simbolik aq edhe heroik dhe frymëzues për qindra e mijëra të rinjë të tjerë që i bashkoheshin radhëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

HEROI VEZIR ADEMAJ RA NË BETEJEN E KALLAVAJIT

Vezir Ademaj, i cili sapo kishte mbushur 27 pranvera, bie heroikisht në fushë të betejës kundër forcave serbe e jugosllave më 25 korrik të vitit 1998, në betejen e Kallavajit, në mes Junikut dhe Dobroshit. Për aktin heroik të Vezir Ademajt, por edhe për jetën dhe veprimtarinë e këtij djaloshi sypatrembur që për lirinë e atdheut dha gjithçka pati nga vetja, vetëm e vetëm që brezat që do të vinin të jetonin të lirë. Në këtë libër 416 faqesh, janë përfshirë aspekte të rëndësishme jo vetëm të jetës dhe të veprimtarisë së deshmorit dhe heroit të lirisë së Kosovës, por edhe për aspekte që ndërlidhen me momente dhe akte relevante të historisë së Kososvës, pjesë e së cilës është edhe familja Ademaj nga Sheremetaj i Gjakovës, në të cilën lindi Veziri, por edhe shumë atdhetarë e veprimtarë të tjerë.

PORTRETI I HEROIT TË KOSOVËS

Libri “Vezir Ademaj-Heroi i Kosovës”, është konceptuar në katër kapituj, ku, pothuajse në mënyrë të përkryer, ndërtohet portreti i Heroit, por edhe koncepti si dhe historia e organzimit dhe e zhvillimit të luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës në Rajonin e Lugut të Çarragojës, Junikut dhe të Rekës së Keqe, nga vinte edhe djaloshi sypatrembur Vezir Ademaj. Në kapitullin e parë, që mund të konsiderohet edhe si hyrje në ndërtimin dhe shtjellimin e kësaj vepre të rëndësishme monografike, kam përfshirë një histori të shkurtër të fshatit Sheremetaj, ku në pika të shkurtëra tregohet për historinë e këtij fshati, për kullat e shumta të tij, ndër të cilat edhe për atë të Ademajve, në të cilën lindi, u rrit dhe u kalit protagonisti i librit, heroi i Kosovës Vezir Ademaj, kullë e cila ishte – çerdhe e drejtuesve të lëvizjeve kombëtare shqiptare. Në këtë kontekst, kam treguar edhe për historinë e familjes Ademaj, për sakrificat e shumta të saj gjatë periudhave të ndryshme të historisë. Këtu jepet edhe portreti i babait të dëshmorit dhe heroit të Kosovës Vezir Ademaj, Hysen Hasan Ademaj, që ishte edhe inspirues dhe përkrahës i të birit, por edhe i djemve të tjerë të tij në rrugën e zhvillimit dhe të formimit të tyre intelektual dhe atdhetar. Interesant, pa dyshim, janë rrëfimet e nënë Mejremes, qoftë për Vezirin, qoftë edhe për momente të tjera të jetës dhe të familjes. Po ashtu interesante janë edhe opinionet e vëllait të Vezirit, Dr. Hasan Ademajt, për familjen por edhe për të vëllanë dëshmor. “Ndonëse e kam pak të vështirë të flas për vëllain, mund t’ju them se të gjithë ata që e kanë njohur Vezirin e kanë çmuar si një djalë të zgjuar, të dashur e besnik, me një karakter të fuqishëm dhe me një guxim të pashembullt. Unë besoj se kur flas për Vezirin flas për mijëra e mijëra djem të Kosovës”. “Veziri ishte prototip i atij brezi, të cilin vrulli rinor nuk e linte të qetë, duke e bërë të gatshëm të paguajë edhe çmimin më të lartë për liri, për të dalë një herë e përgjithmonë nga ajo shtypje mizore e barbare që po ushtronte regjimi diktatorial i Beogradit mbi shqiptarët”.

RRËFIME, KUJTIME, KËNGË E POEZI PËR VEZIR ADEMAJ

Në kapitullin e dytë “VEZIR ADEMAJ-HERO I KOSOVËS”, flitet për jetën dhe tërë veprimtarinë e Vezir Ademajt, që nga lidja e deri në aktin e tij më sublim, rënien në altarin e lirisë. Ndërsa në kapitullin e tretë “Rrëfime, kujtime dhe këngë e poezi për vezirin”, janë përmbledhur mendime, kujtime, shkrime dhe këngë për Vezir Ademajn. Kujtimet për Vezirin, që vijnë nga bashkëluftëtarët, familjarët dhe të gjithë ata që e kanë njohur, janë një kontribut dhe faktografi e rëndësishme qoftë e ndërtimit të figurës së heroit, qoftë edhe e organizimit të rezistencës për liri në Rajonin e Rekës së Keqe në periudhën Mars- Korrik 1998. Këto rrëfime dhe këto dëshmi pa dyshim se monografinë e bëjnë edhe më interesante dhe më të kompletuar. Rëndësi të veçantë paraqesin edhe shkrimet e shumta të dhjetëra autorëve, të botuara nëpër revista të ndryshme, qoftë në Kosovë, Shqipëri dhe diasporë. Këto shkrime për Vezir Ademaj, janë shkruar nga emra eminentë të publicistikës, por edhe të letërsisë shqiptare, si: Hasan Hasani, Ruben Avxhiu, Muhamet Mjeku, Hamit Aliaj, Besa Bytyçi, Hyrë Tejeci, Qazim Doda, Tomë Paloka, Shkumbin Tetaj, Prof. dr. Agron Fico, Dalip Greca, Spiro Gjikondi, Avni Karakushi, Harry Bajraktari, etj.

ASPEKTI ARTISTIK I PORTRETIT TË HEROIT DHE LUFTËS PËR LIRI DHE PAVARËSI TË KOSOVËS

Po ashtu, një aspekt tejet interesant dhe gjithsesi të rëndësishëm, shpërfaqin edhe dhjetëra tekste këngësh, por edhe krijime poetike kushtuar Vezir Ademajt, në të cilat kompletohet edhe në aspektin artistik portreti i heroit dhe i luftës për liri dhe pavarësi të Kosovës. Figura e heroit të Kosovës vjen e përmbushur dhe kompletuar edhe me aktivitete të ndryshme që ndërlidhen me njohjen dhe vlerësimin e figurës dhe aktit heroik të Vezir Ademajt, të mbajtura, qoftë në Kosovë, por edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, të cilat janë ilustruar edhe me fotografi të shumta, që librit ia shtojnë vlerës dhe rëndësinë, duke e radhitur atë ndër librat e veçantë të këtij lloji. Prandaj, nuk është e rastësishme kur recensenti i librit, poeti dhe studuesi nga Kosova, Ismail Syla, duke dhënë kontributin e tij në shpërfaqjen e vlerave të këtij libri, në mes tjerash shprehet: “Libri monografik i dr. Besim Muhadrit “Vezir Ademaj – Hero i Kosovës”, pasuron fondin e literaturës që shpërfaq kontributin e familjes Ademaj nga Sheremetaj i Gjakovës për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Syla librin “Vezir Ademaj-Heroi i Kosovës” e cilëson si një libër model që duhet mbajtur vath në vesh çdo familje. Kur e thotë këtë, ai ka parasysh kujdesin dhe përkushtimin e të gjallëve ndaj të rënëve. Për këtë qëndrim të lartë moral ai ia atribuon të vëllait të dëshmorit, Dr. Hasan Ademaj përkushtimin e të cilit ndaj të vëllait dëshmor Syla e cilëson si një mësim se si duhet të ruhet dhe kultivohet trashëgimia jonë historike. Libri “Vezir Ademaj-Heroi i Kosovës” këto ditë doli nga shtypi dhe së shpejti do të arrijë edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, vë në spikamë portrete të rëndësishme atdhetarësh dhe luftëtarësh të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës, në këtë rast të Vezir Ademajt.

CDC Updates Guidance On Airborne Threat

May 11, 2021 by dgreca

The coronavirus spreads through the air, says the updated guidance posted by The Centers for Disease Control. Infections through inhalation at distances greater than six feet from an infectious source are less likely than at closer distances, but can occur. The science brief put out on the agency’s official website reflects current knowledge about SARS-CoV-2 transmission. The CDC previous public health guidance said the virus spreads “mainly through close contact from person to person.” The statement summarized below asserts that although the understanding of how transmission occurs has shifted, “the ways to prevent infection with this virus have not” reaffirming that the measures that CDC recommends remain effective for these forms of transmission.

SARS-CoV-2 is Transmitted by Exposure to Infectious Respiratory Fluids

The principal mode by which people are infected with SARS-CoV-2 (the virus that causes COVID-19) is through exposure to respiratory fluids carrying infectious virus. Exposure occurs in three principal ways: (1) inhalation of very fine respiratory droplets and aerosol particles, (2) deposition of respiratory droplets and particles on exposed mucous membranes in the mouth, nose, or eye by direct splashes and sprays, and (3) touching mucous membranes with hands that have been soiled either directly by virus-containing respiratory fluids or indirectly by touching surfaces with virus on them. The brief lays out how exposure to respiratory fluids (carried through largest droplets within seconds to minutes or smallest fine droplets or air sol particles that may remain suspended for minutes to hours) that cause Covid-19 occurs in three principal ways:

Inhalation of air carrying very small fine droplets and aerosol particles that contain infectious virus. Risk of transmission is greatest within three to six feet of an infectious source where the concentration of these very fine droplets and particles is greatest.
Deposition of virus carried in exhaled droplets and particles onto exposed mucous membranes (i.e., “splashes and sprays”, such as being coughed on). Risk of transmission is likewise greatest close to an infectious source where the concentration of these exhaled droplets and particles is greatest.
Touching mucous membranes with hands soiled by exhaled respiratory fluids containing virus or from touching inanimate surfaces contaminated with virus.

The Risk of Infection Varies According To The Amount Of virus To Which a Person Is Exposed

Once infectious droplets and particles are exhaled, they move outward from the source. The risk for infection decreases with increasing distance from the source and increasing time after exhalation. Two principal processes determine the amount of virus to which a person is exposed in the air or by touching a surface contaminated by virus: decreasing concentration of virus in the air, progressive loss of viral viability and infectiousness over time influenced by environmental factors such as temperature, humidity, and ultraviolet radiation (e.g., sunlight).

Transmission of SARS-CoV-2 From Inhalation of Virus In the Air Farther than Six Feet From An Infectious Source Can Occur

Infections through inhalation at distances greater than six feet from an infectious source are less likely than at closer distances, but can occur. These transmission events have involved the presence of an infectious person exhaling virus indoors for an extended time (more than 15 minutes and in some cases hours) leading to virus concentrations in the air space sufficient to transmit infections to people more than 6 feet away, and in some cases to people who have passed through that space soon after the infectious person left. Per published reports, factors that increase the risk of SARS-CoV-2 infection under these circumstances include:

Enclosed spaces with inadequate ventilation or air handling within which the concentration of exhaled respiratory fluids, especially very fine droplets and aerosol particles, can build-up in the air space.
Increased exhalation of respiratory fluids if the infectious person is engaged in physical exertion or raises their voice (e.g., exercising, shouting, singing).
Prolonged exposure to these conditions, typically more than 15 minutes.

Prevention of COVID-19 Transmission

The infectious dose of SARS-CoV-2 needed to transmit infection has not been established. Current evidence strongly suggests transmission from contaminated surfaces does not contribute substantially to new infections. Despite these knowledge gaps, the available evidence continues to demonstrate that existing recommendations to prevent SARS-CoV-2 transmission remain effective. These include physical distancing, community use of well-fitting masks (e.g., barrier face coverings, procedure/surgical masks), adequate ventilation, and avoidance of crowded indoor spaces. These methods will reduce transmission both from inhalation of virus and deposition of virus on exposed mucous membranes.

Busti i Donikës në Vlorë dhe piktura e Roberto Gammone për “Andronica Castriota Scnderbeg”

May 11, 2021 by dgreca

Nga Gëzim Llojdia/

1.- Në Vlorë gjen mjaftë buste për figura të shquara. Ca prej tyre janë bërë tashmë simbol të qytetit dhe të tjerë të mbetur në hije.Në hyrje të rrugës, që të shpie të xhamia e qytetit.Në cep të ish bibliotekës së vjetër(banesa e hebrenjve),sot shkolla private Nr 1, në trotuarin e madh dhe të rikonstruktuar, befasisht përpara të del edhe busti i princeshës Donikës së Arianitëve,bashkëshortes së Skënderbeut.Ky bust duket se është vendosur, aty rastësisht .

“Andronica Castriota Scnderbeg” e Roberto Gammone.

…Të vjen keq për vendin e zgjedhur dhe për atë krijim, që në të vërtetë duket se nuk ka ndonjë vlerë të madhe artistike.Në një cep të kësaj rruge ,ky bust nuk tregon shumë për princeshën, ngase edhe specialistët shprehen se kësaj vepre i mungojnë shumë elementë.

2.Piktura e Roberto Gammone realizuar në vaj me përmasa:40x55cm , titulluar:”Andronica Castriota Scnderbeg” është një kryevepër. Roberto ka lindur në Romë, Itali, në vitin 1979. Ai ka kaluar vite në trajnim duke studiuar mjeshtrit e vjetër: stilet e tyre, penelatat e tyre, skemat e tyre të ngjyrave, materialet e tyre dhe frymëzimet e tyre. Ai kërkoi për tekste letrare se si maestrot e së kaluarës përgatisnin vajrat dhe kanavacat e tyre dhe se si ata krijuan pajisje primitive të projeksionit. Dhe pikturoi. Edhe gjatë viteve që ai ishte një artist i vendosur në instalacion, ai gjithmonë pikturon.Portretet e tij janë teknikisht të shkëlqyera, po aq të shkëlqyera sa ato që dolën nga punëtoritë shekuj më parë, por ato kapin në mënyrë koncize dhe me zgjuarsi epokën tonë bashkëkohore. Bukuria e dukshme e pikturës së tij i bën subjektet e tij të duken disi magjepsëse, të rëndësishme dhe të pashlyeshme.Punimet e tij për portrete përfshijnë personalitete publike, familje dhe fëmijë… Mirëpo le të kthemi te portreti i Andronikës….Florinda Muja shkruan ndër të tjera;Portreti në fjalë titullohet “Andronica Castriota Scnderbeg” dhe është realizuar nga artisti italian Roberto Gammone vitet e fundit. Pra, ndonëse ka pamjen e një portreti historik, piktura është aktuale. Pikturat e të talentuarit Gammone duken njëherësh moderne dhe historike pasi ai përdor teknikë të re në pikturë por përmbajtja ruan disa detaje të cilat zakonisht i sheh vetëm në portrete të hershme, si gravura me të cilën jemi mësuar të identifikojmë nusen e Skënderbeut. Shumë prej nesh e njohim Donikën nga imazhi më poshtë, i gdhendur nga artisti Johann Theodor de Bry në vitin 1596.Disa nga detajet në fjalë, në portretin e Gammones, janë data e shkruar në pikturë (ndonëse 1556-a është plot 50 vjet pas vdekjes së Donikës) apo edhe imazhi i Donikës në profil, të dy elementë të stilit të portreteve të shekullit të 16-të.Gammone gjithashtu i ka dhuruar interpretimin e tij edhe portretit të Skënderbeut, por ishte portreti i Donikës që pati jehonën më të fortë.”

Kur zbulon portretin e artistit italian magjepsesh nga bukura e princesësh shqiptare.

E para: Duhej zgjedhur një vend i përshtatshëm, ndoshta një shesh me pamje të dukshme .

E dyta: Busti ka nevojë për përmirësim, sipas një rivlerësim më të mirë nga specialistët e kësaj fushe për ta ripunuar sërish apo variante të tjera, që mund të zgjedhin.

…Çfarë shkruan kritiku Ilir Hivzi Muharremi nga Prishtina:Shtatorja tjetër e shëmtuar e cila u zbulua vitin e kaluar në qytetin e Vlorës është ajo e Donika Kastriotit gruas së heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastriotit – Skënderbeut. Kjo shtatore duket shumë qesharake sidomos fytyra e saj të cilën e kanë quajtur si fytyrë nga personazhi i filmit vizatimor Shrek, pra Fiona e Shrekut. Deformimet e shumta të fytyrës, paqartësi te pjesa e syve, gojës së shtrembër, qafës së gjerë e të deformuar, nxjerrë në pah një imazh qesharak dhe fyes ndaj figurës së Donikës. I mungojnë elementet e Dukeshës, princeshës. Ajo në skulpturë ka një shikim të paqartë, buzëqeshje të pa arsyeshme dhe asgjë nuk i shkon këtij personazhi. Si duket skulptori ka qenë i verbër derisa e ka punuar këtë skulpturë.

Çdo shtatore ose bust që vendoset në hapësirë publike duhet të filtrohet përmes komisionit profesional, ngaqë Shqipëria dhe Kosova po vuajnë nga kitchi i shëmtirave të skulpturave të cilat çdo muaj po krijohen nga njerëz jo kompetentë.

Ëikipedia shkruan:Andronika Kastrioti ka qenë një fisnike arbërore, e bija e princit të famshëm Gjergj Arianiti dhe e shoqja e Gjergj Kastriotit.U lind në Kaninë, më 1428. Ky vit i lindjes së saj del nga shumë të dhëna të historianëve të ndryshëm, të cilët thonë se ajo ka qenë 23 vjeç, kur u martua me Skënderbeun. Martesa u bë në vitin 1451; Skënderbeu ishte sa dyfishi i saj në moshë, 46 vjeç.Andronikes i thërrisnin dhe Donika. Ishte vajza e madhe e Gjergj Arainitit . Gjergj Arianiti ishte martuar dy herëMe gruan e parë, Marie Muzakën pati gjashtë vajza: Donikën, Gojsavën, Anën, Halenën, Dhespinën dhe Komitën. Me gruan e dytë, Pietra Franko, ai pati tetë fëmijë ndër të cilët mund të përmendim vajzat: Marie, Teodora, Katerina, Mara si dhe djemtë: Thoma, Kostandin, Arianit, pra gjithsej pati 14 fëmijë. Donika ishte e para e të gjithëve. Ajo lindi dhe u rrit në Kaninë të Vlorës.U martua me Skënderbeun më 23 prill 1451; dasma në Kaninë zgjati tri ditë, 21-23 prill. Për dasmën e këtij çifti të shquar të Arbërisë ka gojëdhëna, vargje popullore, të dhëna historike. Thonë se Skënderbeu erdhi me 500 kalorës. Kënga dhe vallja buçiti dhe kalaja e Kaninës llamburiti nga pishat dhe fenerët e shumtë. Aty u bë shkëmbimi i unazave. Në Qishbardhë (Kishën e Bardhë) afër Kaninës, çiftit iu dha bekimi ungjillor. Më pas ceremonia vazhdoi në manastirin e Ardenicës , në afërsi të Lushnjes, dhe më pas në kalanë e Beratit. Populli buçiste e duartrokiste kudo ku shkelte çifti. Ja disa vargje folklori për dasmën e tyre:

“…Ç’dasmë që bë

Araniti /Atë natë kalaja ndriti, /Kënga dhe vallja

buçiti /Çelën llamba, ndezën pisha /Plot tryeza me të

gjitha,/ Mish dashi, Labërie, / Verë Parge Çamërie…”

Vargu i dasmorëve lebër e përcolli çiftin, deri tej

Vjosës. Më 26 prill 1451, atyre iu dha kurorëzimi në

Berat. Për bukurinë e këtij çifti kanë folur,

pikturuar e vargëzuar shumë njerëz të artit, midis

tyre dhe poeti i madh Naim Frashëri: “…Dhëndëri si

dielli ndriste,/ Edhe nuseja që prunë, / Porsi hëna

vetëtinte,/ Dritënë në dritë e shtunë…”

Vigjilent Xhaferaj

“Fshat e zanat ,derë e tabiat “themi ne nga Labëria .”Paese che vai ,usanca che trovi “,thonë italianet . Kur martohej vajza nëna e porosiste që kur të shkonte në derë të burrit ,”Si të shoç (shohësh) ashtu të bësh ,moj bija ime ” .Këto shprehje lidhur me zakonet e traditat ,me kujtuan legjendën e martesës së Gjergj Kastriotit me Andronikën e Gjergj Aranitit në Kaninë .Skënderbeu ,i shoqëruar nga 5000 mijë e ca kaloreës ,hodhi Vjosën në Dushkarak dhe :

Përkëtej Vjosës kur dolli

Tre topa si shenjë i hodhi

Si shenjë për në Kaninë-

Trimat e Krujës po vinë !…

Skënderbeu e la hordhinë ,

Vajti te Qisha në brinjë

Te Qisha në Qishëbardhë,

Vate trimi për të falë .

Mbi qishë në ca lëndina

Xbret Araniti me trima .

Araniti yll i rrallë

Kapetan mbi kapetanë

Se c’u poq me Skënderbenë

Për kala muar dervenë …

Kremte e madhe këtë radhë

Asnjëherë nuk ishte parë

Nuk ish parë asnjëherë

Njëmijë kokë desh u therë

U derdhën vozat me verë

Qe mbretit t’i bënin nderë .

C’dasëm që bë Araniti !

Atë natë kalaja ndriti

Kënga dhe vallja buçiti …

Dhe kur pinë e u kënaqnë

U vu buka që të hajnë

Edhe nishanet i ndanë .

Po Skënderbeut në ballë

Cfare nishani i dhanë vallë ?

-Pesë okë bishti i dashit ,dhjamë,

Siç është zakoni në labë .

Erdh e u vrejt Skënderbeu

Këtë nishan s’e pëlqeu ,

dhe në fyturë u murrëtua

Aranitit ju drejtua :

-Dëgjo ,zotri -i thotë ,

Mikun ne e nderojmë me kokë

Jo me bisht a çfardo qoftë !…

Araniti burrë me kokë

Që s’le fjalën të bjerë në tokë

Se ja priti dhe i thotë :

-Skënderbe ,o trim i mirë

Fol,çfarë të kesh dëshirë !

Po ne fajtor nuk jemi

Se këto zakone kemi

Edhe me këto të primë

Sipas zakonit Kaninë .

Një shënjë jep Araniti

Dhe akçiu më nuk priti

Një kokë sorkadhi ka marrë

Të pjekur ja solli pranë .

Tundi kokën Skënderbeu

Këtë nishan e pëlqeu :

Hëngri ,piu ç’kish falë Zoti

Skënderbeu (Kastrioti)…

FUNERALI I PAFUNDEM- Kori që shndërrohet në kortezh

May 10, 2021 by dgreca

Funerali i pafundëm është një libër tronditës për një Shqipëri të brendshme, të supozuar nga Zhiti, që mban gjallë dhimbjen e tragjedisë antike greke. Në fakt është areali i improvizuar që kori i personazheve-maska intonon, duke përsëritur zërin e qartë dhe të rëndë të një choragos-i, një rol që Zhiti e merr përsipër deri në fund…./

Shkruan: Adrian Lësenciuc*/

Emri i Visar Zhitit nuk është i njohur aq sa duhet nga rumunët. Në fakt, letërsia shqipe na është imponuar me një emër të vetëm, Ismail Kadare, dhe dimensioni universal i veprës së tij (përkthyer nga M.D) ka ndihmuar që emri i tij të mbahet në ballë të kësaj letërsie.

Visar Zhiti lindi në diktaturë në Durrës dhe u diplomua në Institutin Pedagogjik në Shkodër po në diktaturë. U arrestua dhe u burgos për tetë vjet nga regjimi i Enver Hoxhës për “fajin” e vetëm se kishte shkruar poezi dekadente (për një vëllim poetik të çuar për botim). Poezia e Zhitit u botua vetëm pas rënies së Perdes së Hekurt. Vëllimi debutues, Kujtesa e ajrit, nga viti 1993, ishte një sukses i jashtëzakonshëm dhe autorit të tij iu dha Çmimi i Republikës së Shqipërisë për letërsi. Dhe vëllimet e tjera me poezi ishin me vlera të afërta me vlerën e të parit. Romanet e tij gjithashtu u pritën me entuziazëm nga kritika. Shumë vepra të tridhjetë viteve të fundit janë përkthyer në shumë gjuhë. Zhiti ka marrë çmime të rëndësishme ndërkombëtare, veçanërisht në Itali. Ndonëse ende i panjohur mjaftueshëm për publikun e gjerë rumun, vëllimi i tij me poezi Psalm u përkthye nga Renata dhe Luan Topçiu në 1997 dhe romani Funerali i pafundëm u botua për herë të parë në Shtëpinë e mirënjohur Botuese Leda – Corint në 2008, me përkthim të Luan Topçiut. Një ribotim i kohëve të fundit dhe i riparë i këtij romani u botua në vitin 2020 nga Shtëpia Botuese A. Vëllimi poetik Flatra e mundur, përkthyer nga Luan Topçiu dhe Renata Melonashi, u botua në të njëjtën Shtëpi Botuese një vit më parë.

Funerali i pafundëm është një roman atipik, më tepër një antiroman, një prozë e çartur, që nuk i nënshtrohet aspak konvencioneve, një tekst që shumë vështirë mund ta karakterizosh me termat me të cilat Romul Munteanu u përpoq të zbusë Romanin e Ri Francez përmes preludeve të një poetike të antiromanit. Funerali i pafundëm duket se minon edhe konceptin e antiromanit, të cilin Sartre e shihte si të zënë rob në pamje të jashtme dhe në konturet e romanit. Romani shfaqet më së shumti si një epikë në tre pjesë të pabarabarta: “Udhëtimi i zi”, “Elipsa dhe Corona V” dhe “Anti-Funeralet” (epilog) dhe 66 këngë, të hapura nga një “fletë e grisur nga fundi për t’u lexuar si fillim”.

Teksti i Zhitit përshkruan rrjedhën e një turme të papërcaktuar, jo konsistente në një marshim drejt vdekjes. Padyshim që rruga është vendosur sipas koordinatave ideologjike dhe shtysës së turmës, si një shëmbëlltyrë e errët e shekullit të njëzetë:

“…të ikësh larg. Sa më tepër këmbë, aq më pak lodhje. Të qenët bashkë, shumë njerëz njëherësh, të ngjall ndjenjën e fuqisë, e cila shtohet edhe nga e ecura. Kokët janë të rrezikshme.Të menduarit ndryshe gjithmonë prish punë. Rrugëtimin e bën më të lehtë mendimi i njëjtë, i vetëm, i përbashkët. I ngjashëm me yllin e karvanit që ndrit njëlloj për të gjithë. Dhe ai ecën me të gjithë, i largët, digjet si plaga e tjetrit që nuk dhemb kurrë. Është më mirë të mos mendosh, se jo vetëm nuk lodhesh, por shmang edhe mëdyshjet, që gjithmonë bëhen pengesë. Vetëm të ecësh. Ka më siguri, kur mendimi mungon fare. Ky është ideali: mungesa e tij. Se ka dhe epidemi ideologjike, dreqi e marrtë. ”(P.11)

Funerali, i drejtuar nga forca shtypëse dhe instinkte, duke shkuar drejt një destinacioni të vështirë, i drejtuar nga quasi-prania e një arkëmorti, ka gravitetin e “Librit të Pëshpëritjeve” të Varujan Vosganian-it. Turma mbahet nga dëshira e thjeshtë për t’u radhitur me normën e imponuar, nga përgjigja adekuate ndaj rrymave të mëdha ideologjike të fundit të shekullit. “Funeralii pandemive ideologjike”, siç e quan përkthyesi Luan Topçiu, një funeral i përbërë nga “personazhe maska” dhe “personazhe zëra”, avancojnë në vijimësinë e këngëve të epopesë, si vetë historia e nivelimit, duke lënë pas hapësira dhe kohëra, të marra së bashku, të kuptuara së bashku, në një pastë topologjike ende të papërfunduar: “Iknim dhe iknim. Ktheva kokën pas. Arrita ta shoh prapë varrezën, teksa zvogëlohej e zbardhte si një kope e mbetur delesh, e palëvizshme në vapën e mesditës. Dhe dielli i ftohtë m’u duk si një kafkë dordolecësh për të trembur gjithçka […] ”(f.31). Peisazhi (pas) apokaliptik është i populluar nga bunkerët e Hoxhës, mbi të cilët ka punuar një nga personazhet – zëra, varreza, qytete të shkreta, vende të thata e gurishte. Një Shqipëri që kaloi nga autoriteti osman në komunizëm, një Shqipëri e sekularizuar pa vullnetin e saj, rigrupohet në kolonën mortore, e pasigurt si e kaluara e vendit, e fshehur në të njëjtën mjegull si në veprën e Kadaresë: një Shqipëri që kishte jetuar, në funeralin e njëpasnjëshëm të vdekjeve të Stalinit, Mao Ce Dunit dhe Enver Hoxhës: “Kur vdiq Enveri, madhështia e tij ishte e rreme, si çdo gjë që i përkiste atij.” (f. 57)

Shqipëria në funeral hyn në gjysmën e dytë të epopesë në stinën e shirave, baltës dhe mallkimeve – një imazh i identifikueshëm edhe në veprën e Kadaresë – i udhëhequr nga një arkivol intuitiv, një ideologji e balsamosur: “Na udhëheq një arkivol që herë duket e herë zhduket, sipas kthesave që merr funerali, sipas motit, mjegullave dhe lojës gënjeshtare të dritës, të përpjetave idiote dhe të tatëpjetave edhe më idiote, duke përhapur duhmë kufome që s’kalbet… ”(f.136). Arkëmorti që ende drejton turmën e kortezhit, në të cilin mbyllet historia e kalbur e bindjes, ruan peshën e tij: “një i ri pas meje po më thoshte me zë të mallëngjyer, ngaqë njëri sup i tij kishte përsipër ca arkivol, se pesha që mbartnim, kishte rëndësi të jashtëzakonshme ndërkombëtare dhe kujdesi që bota të mos na e grabiste, duhej të ishte i tejshëm, mbi çdo sakrificë. “(f.161). Ditari i këtij udhëtimi, fort i poetizuar: “ngrita kokën i shushatur dhe pashë të drunjëzuar qiellin e arkivoltë, të brejtur nga krimbat e yjeve.” (f.166), kur e kur me këngë ose faqe që mungojnë, me faqe të fshira, me faqe – pasthirrma, është ajo në të cilën e gjithë dhimbja e marshimit është e shkruar përmes një jete të vjedhur, të mbyllur, të robëruar në ideologjinë e balsamuar, por duke transmetuar ende duhmën e historisë që nuk i nënshtrohet çmitizimit. Turbullues dhe dramatik është ky rrëfim i stërhollësive dhe qëndismave poetike, kjo alegori e historisë që shtyp nën peshën e vet njeriun që i nënshtrohet turmës dhe atë jashtë saj, secili “Secili nga ne është një arkëmort i gjallë i vdekjes që s’vdes. Mbi supet e tjetrit dhe të botës.”(f. 203), e cila fshin edhe poezinë e pamasë të ndryshimeve të dukshme: “Funerali i pafundmë vazhdonte rrugën e pafundme në mijëvjeçarin e ri. Dukej sikur s’kishte ndryshuar asgjë.”(P.207), ai vetë ende një pjesë e papërfunduar e marshimit të varrimit.

*Choragos, drejtues i korit, por që këndon dhe vetë, në Greqinë e Lashtë

*România literară^# nr. 10/2021

Visar Zhiti. Funerali i pafundmë. /

Përkthim në rumanisht nga Luan Topçiu. /

Pasthënie nga Liviu Lungu, 2020,

Shtëpia Botuese “A”. 224 f.