Archives for December 2021

Me Hasan Prishtinën lidhet kauza shtetndërtuese e shqiptarëve

December 16, 2021 by s p

Mehmet Prishtina

Përshëndetje dhe mirë se po takohemi në këtë aktivitet përmbyllës në nderim të 100 vjetorit të Kryministrit te 8-të të Shqiperisë, Hasan Prishtina. Ekspozita me dokumente arkivore dhe fotografi ekskluzive nga jeta dhe vepra e Hasan Prishtinës, në shenjë të jutimit të emërimit të tij Kryeministër i 8-të i Shqipërisë (7 dhjetor 1921) , që po e shpalosim sot para jush këtu në Librarinë e qytetit në Ulqinin e bukur, vjen si rezultat i një bashkëpunimi të frytshëm në mes të ITSHKSH dhe Arkivit Qendrior të Shtetit Shqiptar, me ç’rast i falenderoj të dy drejtorët. Z. Skender Asanin dhe z. Ardit Bidon për përkushtimin e tyre professional që kjo ekpozitë të del sa më e plotë dhe sa më autentike. Me këtë rast faleminderoj posaçrisht edhe Këshillin Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi për mikëprtjen dhe për dëshirën që të jetë nikoqir i kësaj ekpozite.Jemi të vetëdijshëm se jeta dhe vepra e Hasan Prishtinës ka qenë shumë më e bujshme dhe më dinamike se sa që del në këto fotografi dhe në këto dokumente, për vet faktin se rruga jetësore e këtij kolosi të kombit nuk ishte e shoqëruar gjithmonë me fotograf, por përkundrazi ajo ishte e shoqëruar me momente sfidash dhe rreziqesh ku ishte vështirë të fiksoheshin në objektivin e fotoaparatit.Megjithatë historiografia jonë, sidomos arkivistika, arriti të grumbulloj një pjesë të fondit me dokumente dhe fotografi mbi jetën dhe veprën e Hasan Prishtinës dhe pjesë e atij fondi është edhe kjo ekpozitë që po shpaloset sot në Prishtinë. Veprimtaria e lavdishme Hasan Prsihtinës kap periudhat më delikate të historisë së popullit tonë, që nga vitet e bujshme në prag të shpalljes së Pavarësisë, deri te momentet e fundit të jetës së tij. Ai ishte jo vetëm pjesëmarrës i ngjarjeve kryesore që formësuan idenë e lirisë dhe pavarësisë së popullit tonë,përfshi edhe ditët sa ishte kryeministër i Shqipërisë, por ishte edhe një nga protagonistët kryesor të asaj ideje.Jeta dhe veprimtaria e Hasan Prishtinës ishte e lidhur edhe me këtë zonë, konkretisht ndërlidhet me përkrahjen që mori edhe nga Malesia e Traboinit-Tuz , Ulqini dhe Malsia e mbishkodres, Krajës per te negocijuar direkt ne emrin me autoritet e Stambollit.Hasan Prishtina ka qenë kryeminstri i 8-të i shtetit shqiptar, ministër i Brendshëm në qeverinë e Ismail Qemalit, ministër i Telegrafëve në qeverinë e Turhan Pashës, deputet në parlamentin shqiptar, 3 herë deputet në parlamentin osman.Me Hasan Prishtinën lidhet kauza shtendërtuese e shqiptarëve, e cila u bë edhe platformë e lëvizjes sonë kombëtare, e njohur ndryshe si 14 pikëshi i Hasan Prishtinës.Me Hasan Prishtinën lidhet edhe një dimension tjetër mjaft i rëndësishëm që ka të bëjë me profilin moral e patriotik të politikanit. Hasan Prishtina është shembulli më unikal i i politikanit i cili asgjë nuk mori nga politika, por vetëm i dha asaj. Ai është i vetmi politkan që nuk hyri në politikë për t’u pasuruar dhe ky virtyt i tij ndoshta ishte pengesë për ato qarqe që nuk iu konvenonte pastërtia morale e njerëzore e tij, prandaj bënë ç’mos që ta eliminojnë edhe fizikisht nga skena politike.Hasan Prishtina e shkriu pasurinë e vet të madhe për Shqipërinë, shtetin shqiptar që sipas tij ishte një shtet me të gjitha trojet, përfshi edhe Ulqinin. Pasurinë e shkriu dhe për arsimimin dhe dijen e shqiptarëve. Për të vënë në shërbim të kryengritjes për çlirimin e Shqipërisë nga osmanët, serbët, grekët ai shiti shumë nga pasuria e tij dhe e përdori në shërbim të kryengritjes. Ai ndau një buxhet të caktuar nga të ardhurat dhe pasuria e vet dhe financoi shkollimin e shumë djemve nga Kosova për të studiuar në Normalen e Elbasanit. Një profesor i kësaj shkolle (Luigj Gurakuqi) u thoshte nxënësve se:ju djemtë e Kosovë duhet të mësoni tre fish për shkak se ua mundëson arsimin Hasan Prishtina.Fatkeqësisht, Hasan Prishtinën e eliminuan fizikisht, por jo edhe shpirtërisht, sepse emri dhe vepra e tij vazhdon të jetë pjesë e pandashme e idealit të njerëzve të ndershëm të popullit tonë. Emri dhe vepra e Hasan Prishtinës rron në zemrën e çdo shqiptari dhe ata që nuk e deshën të gjallë, sot mund ta shohin të ringjallur në shpirtin liridashës të çdo shqiptari.Ekspozita që po shpalosim sot në Ulqin argumenton disa copëza udhëtimesh jetësore e politike të Hasan Prishtinës, dhe kjo ndoshta mjafton që të krijojmë një përfytyrim më të përafërt mbi imazhin e këtij udhëtimi, i cili ka qenë i mbushur me ngjarje e ide në të cilat Hasan Prishtina ka qenë protagonist kryesor.Kjo ekpozitë më 6 dhjetor është shpalosur në Shkup dhe në Prishtinë, kurse më 7 dhejtor në Tiranë. Arsyeja se pse po e sjellim këtu në Ulqin këtë ekspozitë lidhet drejtpërdrejt me kauzën madhore të Hasan Prishtinës për një Shipni etnike, ku nuk do të ngelte asnjë cep i territorit jashtë saj.Megjithatë aneksimi i dhunshëm i Ulqinit edhe përkundër rezistencës heroike të kryengritësve shqiptar, dëshmoi se historia megjithatë u tregua shhumëe hileqare ndaj interesave të shqiptarëve. Hasan Prishtina me aktivitetin e tij diplomatik e patriotik e kundërshtoi fuqishëm këtë aneksim dhe deri në minutat e fundit të jetës së tij luftoi për një Shqipni që do ta kishte brenda edhe Ulqinin.Krejt në fund iu shpehi mirënjohje të gjithë atyre që kontribuan në organizimin e kësaj ekpozite, sidomos drejtuesit e Librarisë së Ulqinit dhe të Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Mal të Zi dhe mbetemi me shpresë që në ekpsozitat e ardhshme të kemi detaje të reja nga jeta dhe vepra e Hasan Prishtinës.Ju faleminderoj për vëmendjen!

Ulqin, 14. 12. 2021

Viron Kona dhe libri drejt “Bregut të erës”

December 16, 2021 by s p

Përjetim

Shkruar nga: Fran GJOKA

C:\Users\viron\Desktop\TAKIME-SKICA\frangjokav.jpg

Drejt “Bregut të erës” titullohet libri më i ri i shkrimtarit Viron Kona. Ai përmban nëntë tregime me tematikë të larmishme, që në vetvete përbëjnë një mozaik tërheqës e mbresëlënës. Janë tregime të shkruara thjesht, siç shquhet në përgjithësi krijimtaria e Viron Konës, teksa ato dallojnë për origjinalitetin dhe mjeshtërinë e rrëfimit, që të rrëmben dhe të përfshinë në përfytyrime. Mund të them se, për cilindo nga tregimet, të lind dëshira t`i rikujtosh, duke sjellë ndër mend jo vetëm mesazhet, por dhe fragmente,episode, batuta, dialogje, figura artistike e shprehje frazeologjike. Ato na ngazëllejnë dhe kemi dëshirë t`i përmendim në bisedat tona.

I zhytur në një heshtje krijuese e modestie, shkrimtari Kona ia arrin të na bëj menjëherë për vete me krijimet e tij, siç dhe ka ndodhur shpesh herë me librat e tij për fëmijë dhe për të rritur, ku ai është nderuar e vlerësuar, por edhe është përkthyer në gjuhë të huaja, sidomos në gjuhën suedeze.

Libri nis me tregimin “Radioja”, që na çon në vitet 60 të shekullit të kaluar kur në Shqipëri nisën të hynin masivisht radiot, të cilat deri atëherë për shumë njerëz ishin ende të panjohura. Subjekti i tregimit zhvillohet përmes një konflikti, fillimisht të qetë e, pastaj të dukshëm mes autoriteteve vendore dhe banorëvet të thjeshtë, që duke iu gëzuar radios, valëve të saj dëshironin të dinin edhe për ata njerëz që e shpikën atë. Libri ofron situata, sa komike, aq edhe të dhimbshme, por ndërkohë përcjellë te lexuesi edhe një informacion të nevojshëm, si për kohën kur zhvillohet ngjarja, ashtu dhe për shkencëtarët botërorë: amerikanin Nikola Tesla (1856-1943,) italianin Guglielmo Markoni (1874 – 1937), (por edhe Edisonin, Popovin, Hercin, Faradein, Ërstedin)…të cilët, me kërkimet e tyre shkencore ia arritën të shpiknin aparatin e radios.

Një ironi e mprehtë dhe bukuri artistike përshkon faqet e tregimit, që, me të drejtë është vlerësuar dhe nga albanologu i njohur suedez Ullmar Qvick, i cili, kur ka lexuar këtë tregim në revistën “Dituria”, botim i Qendrës Kulturore Shqiptare “Migjeni” të qytetit Borås të Suedisë, është shprehur i ngazëllyer: “Më ka paëlqyer shumë tregimi “Radioja”, i shkruar nga shkrimtari shqiptar Viron Kona dhe do ta përkthejë.” Dhe, “me të thënë e me të bërë”, albanologu suedez, njëherazi përkthyes dhe poet i njohur, e përktheu tregimin në gjuhën suedeze. (Suedisht tregimi është i botuar në revistën “Dituria” në janar 2020, por dhe në revista suedeze).

Temën e tregimit “Thesi bosh”, shkrimtari e merr nga jeta reale dhe ia ofron lexuesit nëpërmjet një rrëfimi të thjeshtë, duke satirizuar ata njerëz snob e servilë, që edhe tek një libër kërkojnë shkaqe që të bëjnë sa më shumë lajka dhe vlerësime të pamerituara, duke vërtetuar kështu praktikisht thënien proverbiale të mjeshtrit të romanit grotesk, Servantesit se “S`ka plaçkë më të lirë se lajkat”. Shkrimtari nënvizon artistikisht shkakun e lajkave dhe qejfbërjeve dhe shpreh artistikisht befasinë zhgënjyese të protagonistit:

-Çfarë…, për shkak se jam drejtor, këta njerëz më kanë mbuluar me lajka muaj e vite me radhë: edhe për librat me tregime dhe me poezi, për novelat dhe romanet që kam shkruar e botuar…! Më kanë lavdëruar kot, pa lexuar asgjë nga unë, vetëm e vetëm se ua ka dashur interesi të më bënin qejfin, vetëm për ta mbajtur mirë me mua, mbase që, në këmbim të atyre lajkave, të nxirrnin ndonjë përfitim…

Si për ta çlodhur lexuesin nga mendimet e zymta, shkrimtari Kona sjellë në vazhdim tregimin lirik dashuror ”Lirika e ullinjve”, ku me një gjuhë të thjeshtë, na rrëfen dashurinë e dy të rinjve në një fshat në vitet 60-70, dashuri e cila frenohen dhe pengohet për shkak të paragjykimeve, patriarkalizmit dhe nga mbeturinat e kohës, teksa lexuesi, në fund ngulit thellë mendimin që aq bukur na i ofron Shekspiri se “Çdo pengesë për dashurinë vetëm e forcon atë”.

Në vëllim tërheqin vëmendjen dy tregime satirike: “Ushtarët dhe tri macet e fshatit” dhe “Na mjaftojnë gjelat tanë për t`u argëtuar”. Janë tregime që flasin për dy periudha kohore, atë të diktaturës dhe të demokracisë, por që shkrimtari, nëpërmjet groteskut, godet thellë, si formalizmin, ashtu dhe skenat mashtruese, që zhvillohen në brendinë e këtyre tregimeve. Ndonëse përpiqemi të çlirohemi prej tyre, ato na mbajnë të rrethuar si me gardhe shkurresh e gjëmbaçësh, e prej të cilave shkëputemi me vështirësi. Në tregimin “Ushtarët dhe tri macet e fshatit” përshkruhen episode dhe situata komike që ndodhnin në ushtri. Me një rrëfim të bukur e gazmor, autori fshikullon rreptë falcitetin e kohës. Kurse tek tregimi tjetër ’Na mjaftojnë gjelat tanë për t`u argëtuar” autori rrëfen plot humor bashkëbisedimin e një fshatari të mençur me një zyrtari bashkiak. Fshatari, ashtu si pakuptuar, tallet dhe vë në lojë mënyrat dhe veprimet e nëpunësve të shtetit dhe të të zgjedhurve të popullit, të cilët me premtimet boshe dhe fjalët e bukura, përpiqen të vënë në gjumë popullin dhe të vetmin qëllim kanë sigurimin e votës. Është një nga ato tregimet, ku përjetojmë artistikisht thënien proverbiale “Qeshim se s`qajmë dot!”:

Bariu heshti një çast dhe vijoi:

-Kur zotëria jote më tregon vështirësitë e punës dhe qan me mua hallet e mëdha, që kini ju në bashki, apo, ata në qeveri, them me vete: “Mjerë këta të gjorë se ç`i ka gjetur ! U duhet të zgjidhin hallet tona dhe të gjithë dynjasë”. Veç këtyre, edhe sherret nuk iu ndahen. Sidomos atje në parlament, ato bëhen përnatë. “-Pse, o të gjorë, – them me vete, – nuk bëheni në një mendje dhe të merreni vesh me njëri-tjetrin, ashtu siç merrem vesh unë me bagëtitë e mia!” Po kot u qaj hallin se ata vetëm shahen e sa s`theren. Atje gjithnjë vetëm njëra palë ka të drejtë. Pala tjetër vetëm gabon dhe nuk ka hiç të drejtë. Shaj njëri e shaj tjetri. Akuzo njëri e akuzo tjetri. Njëra palë i thotë tjetrës: “Ju jeni hajdutë !” Ata ua kthejnë me tërsëllëmë: “Hajdutë, jeni ju !” Këta u thonë: “Ju jeni mashtrues !” Ata ua kthejnë: “Mashtrues jeni ju!” Me një fjalë, sipas kësaj mendjes sime, po t`u japim të drejtë të dy palëve, na dalin të dy palët barazim: Të gjithë “hajdutë” dhe të gjithë “mashtrues”.

-Në të vërtetë, ata atje në parlament, ju i keni zgjedhur, – vërejti zyrtari i bashkisë.

-Eh, kjo puna e të zgjedhurit, është ca e ngatërruar. Se nuk ndodh ashtu siç po thua zotrote! Ata, zgjedhin njëherë veten atje lart, pastaj vijnë këtu…”

Tregimi “Dikproli dhe Zëngjiruri”, rrëfen me ngjyrime artistike shfaqjet e dyfytyrësisë njerëzore, ku njeriu pa karakter, duke ngjasuar me një “xhaketë të kthyer”, dhe “duke u kthyer nga fryn era”, kërkon të përfitojë padrejtësisht. Të tillë njerëz, që sot i gjenë me bollëk në shoqërinë tonë, shfaqen si heronj dhe shpëtimtarë të popullit, duke u paraqitur ndryshe nga ç`janë…Kështu, personazhi kryesor i tregimit, nga një ish kuadër në diktaturë, që zbatonte në mënyrë ekstreme dhe qesharake vijën e partisë, shdërrohet në një “demokrat” të shquar, që përdor çdo mjet dhe çdo mënyrë për të fituar simpatinë e drejtuesve partiakë, për të përfituar sa më shumë prej tyre. Ai shkërmoqet përpara lexuesit, veçanërisht nga vargjet-bejte, që i ka “krijuar” vetë: Me diktaturën isha, /Me demokracinë jam,/Levat e pushtetit,/ Në dy duar i kam!/ Dikur “Dikprol”,/Me mushkë dhe gomar,/Sot Zëngjirur,/Në fshat jam i parë”.(Ai përdorte fjalën “Dikprol”, si shkurtim të “Dikaturës së proletariatit”)

Në vijim, zhvillohen dy tregime, që e kanë burimin nga përshtypjet e Viron Konës në vende të huaja e që titullohen: “Çaji që ju pitë, çfarë lloji ishte?” dhe “Kujdes, miqtë e mi, kujdes momentet e fundit”. Të dy tregimet e marrin temën nga përshtypjet në Turqi, ndërkohë që të dy janë rrëfime emocionale, njëri fshikullon ekstremizmin partiak në Shqipëri, në kohën e diakturës, kur, ata që ktheheshin nga jashtë shtetit kalonin në skanerin e “popullit” dhe të autoriteteve partiake, kurse, nëpërmjet tregimit të dytë, shkrimtari rrëfen me një emocion që të mban gjatë gjithë tregimit, humbjen e një valixheje nga njëri prej pjesëtarët e ansamblit.( brenda saj kishte dokumente të rëndësishme dhe pasaporta të disa prej ansamblistëve). Kishin kryer një detyrë me shumë sukses, por që vetëm pas një pakujdesie momentale, gati sa nuk shkatërruan gjithçka kishin arritur me shfaqjet artistike që kishin dhënë në Turqi.

Tregimi i fundit i këtij vëllimi Drejt “Bregut të erës”, është më shumë një rrëfim disi i gjatë, por që të mban gjallë, zgjon kureshtje te lexuesi dhe është tërheqës deri në fund. Aty rrëfehen peripecitë e një ushtari të ushtrisë shqiptare, i cili kishte detyrë të çonte një letër në komandën e repartit, diku në “Bregun e erës”, në një ditë të ftohtë dimri, mes luginash, greminash e malesh, mes frikës nga kafshët e egra etj. Ky përshkrim, krahas emocionit, herë – herë drithërues, është i pasuruar edhe me rrëfenja të thjeshta e të shkurtëra , të cilat tregohen nëpërmjet retrospektivave nga protagonisti dhe që nxjerrin në dritë vlerat më të mira të skraparllinjve dhe të bukurive natyrore të krahinës së Skraparit.

Viron Kona është nga ata shkrimtarë që përthithë dhe përjeton ngjarjet bashkëkohore, por ai i rikthehet herë-herë edhe ngjarjeve që ngacmojnë kujtesën e tij, ndërkohë që, ky shkrimtar ka një cilësi si rrallë kush, ai, sa herë shkon në vende të huaja, nga përshtypjet që krijon atje gjatë vizitave, sjellë përpara lexuesit episode, ngjarje, tipa njerëzorë, portrete etj., duke i shndërruar ngadalë ato në tregime, novela dhe romane. Kështu, kur ai shkoi në Turqi në vitin 1982 në krye të një ansambli të këngëve dhe valleve popullore, ai, kur u kthye, me ato përshtypje, krijoi romanin e bukur e tërheqës “Yje mbi Bosfor”. Kur shkoi në Greqi, si refugjatë ekonomik dhe përjetoi atje të gjithë të këqiat që mund të përjetoj njeriu nga një shfrytëzim i egër e barbar, ai shkroi romanin aq të pëlqyer e të vlerësuar nga kritika “Drithërimat e yjeve”. Kur shkoi në Budapest, për një operacion të rëndë të pankreasit, ai, me përshtypjet vetjake, shkroi librin e mrekullueshëm dëgjoma “Zemrën Budapest!”, që është konsideruar një “simfoni letrare për jetën”. Ndërkaq, Viron Kona ka një “dritë jeshile” në Suedi, pas përkthimit atje të romanit për fëmijë “Eh, more Bubulino!” fitues i çmimit UNICEF. Ai ka shkuar atje i ftuar disa herë, ka zhvilluar vizita dhe biseda me fëmijë, të rinj, njerëz të thjeshtë dhe intelektualë, shkrimtarë dhe artistë, dhe, gjatë disa vjetëve i ka kushtuar Suedisë, popullit të saj të mbrekullueshëm dhe mërgimtarëve shqiptarë atje, 7 libra: ”Bukuri suedeze”, ”Për ju miqtë e mi”, “Zonja nga Boråsi”,”Ju dua më shumë se veten!”,”Kur vjen Sokoli” dhe “Poleni viking”, ky i fundit me bashkautorë Sokol Demakun. Duhet të pohojmë faktin se Viron Kona, është vlerësuar shpesh herë si një nga shkrimtarët më prodhimtarë dhe cilësorë, ai sot është autor i mbi 50 librave, vëllime me tregime dhe romane për fëmijë dhe për të rritur; anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve prej vitit 1981, anëtar nderi i Shoqatës së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë të Suedisë, anëtar i Këshillit Kombëtar të Librit, kryeredaktor i revistës “Siguria rrugore”. Shumë nga librat e tij janë rekomanduar nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (Sportit) për lexime jashtë klase, kurse tregime, novela dhe poezi të veçanta janë botuar në disa antologji të letërsisë shqipe. Viron Kona është fitues i 8 çmimeve në gjininë e tregimit dhe të novelës. Fitues i çmimit UNICEF, për librin më të mirë për fëmijë 2006 “Eh, more Bubulino!”, si dhe fitues i çmimit “Penda e Artë e Migjenit”(Festivali Internacional i Poezisë, Borås, Suedi, 2021). Dy vëllimet e para të librit “Eh, more Bubulino!” janë përkthyer në një vëllim të vetëm në Suedi (Men kära Bubulino!). Disa nga tregimet janë botuar në anglisht, frëngjisht e suedisht. Kohët e fundit është përkthyer në gjuhën hungareze libri “Dëgjoma zemrën, Budapest!” Në biografinë shkrimore të Viron Konës ka qindra artikuj letrarë, studimorë, socialë, kulturorë e arsimorë të botuar në gazeta, revista e portale brenda dhe jashtë vendit. Ndërkohë që, ai, i heshtur punon e punon pareshtur, pa e ngritur kokën dhe pa synuar aspak që t`i bëj reklamë vetvetes. Ai niset nga parimi që, nëse vepra letrare meriton të vlerësohet dhe të përmendet, ajo, sot apo nesër, e gjen vendin e vetë. ”Asgjë s`bëhet me sforco, – thotë ai, – gjithçka duhet të vijë natyrshëm, ashtu siç vijnë stinët, siç rriten lulet, siç shtegtojnë zogjtë…

“KUR LIBRIN E SHKRUAN ZEMRA” NJË THESAR NË BIBLIOTEKËN TIME

December 16, 2021 by s p

Bashkim SALIASI

Dhjetor 2021. Ditë me shi. Mali Dajtit ka hedhur vellon e bardhë të dëborës, teksa fryn një erë e lagësht dhe e ftohtë. Drurët po i dorëzohen dimrit, duke lëshuar andej – këndej gjethet e vyshkura, të cilat bien lehtë mbi pellgje uji, apo rrëmbehen nga rrjedhat, që kullojnë anash rrugëve dhe bulevardeve të kryeqytetit.

Unë dhe miku im, shkrimtari Viron Kona, presim me padurim që të dalë nga shtëpia botuese dhe shtypronja “West Print” libri “Kur librin e shkruan zemra”. Është një libër për të cilin kam punuar muaj të tërë, duke përmbledhur me kujdes e durim artikuj të shkruar rreth librave të Viron Konës, të këtij shkrimtari, tashmë me emër, i cili, ndonëse ka shkruar 50 libra artistikë, përsëri, edhe sonte, është i përfshirë në ankthin e pritjes së librit, që i kushtohet krijimtarisë së tij. Gjithsesi ai gjen momentin dhe kujton një episod nga viti 1982, kur kishte shkuar në shtëpinë botuese “Naim Frashëri” dhe kishte marrë 5 kopjet e para të librit të tij të parë “Etje që shuhej”. Dikush, që e kishte parë të gëzuar, e kishte ndalur dhe i kishte thënë: ”-E di ti se, tani që ne po flasim, në botë po botohen miliona libra?” Kjo shprehje e kishte zbehur dhe e kishte pezmatuar disi shkrimtarin, pra, siç thotë vet ai, “e kishte ulur me këmbë në tokë”; gjithsesi, – shton Vironi, – ajo gjuhë ironike e tjetrit “më bëri mirë, sepse më shtoi më shumë pasionin dhe vendosmërinë, që unë të shkruaj edhe më shumë, por, në radhë të parë, duke i kushtuar rëndësinë e duhur cilësisë dhe vlerave artistike. “Kur librin e shkruan zemra”, siç përmenda edhe më sipër, është një përmbledhje artikujsh e shkruar nga unë (Bashkim Saliasi) për librat e Vironit, të cilat nëpër vite janë vlerësuar nga kritika, studiuesit dhe lexuesit. Ato janë vlerësuar me çmime kombëtare e ndërkombëtare, por edhe janë përkthyer, sikurse ka ndodhur me librin e tij shumë të suksesshëm “Eh, more Bubulino!” që është përkthyer në gjuhën suedeze dhe tashmë lexohet edhe nga fëmijët suedezë. Por, edhe shumë tregime të Vironit janë përkthyer në anglisht, frëngjisht, hungrarisht, sikurse janë botuar edhe në disa antologji letrare e poetike, apo janë pjesë letrare të disa teksteve shkollore … Të ulur në kafene, me nga një filxhan kafe dhe me nga një gotë raki përpara, vijojmë të bisedojmë rreth krijimeve tona artistike, rreth motiveve nxitëse dhe shohim herë-herë nga dera e shtëpisë botuese, që të dalë botuesi i West Print, Eduard Vathi, i cili, siç na premtoi, shpejt do të na sillte ai vetë përmbledhjen e shumëpritur. Më në fund Eduardi ia mbërriti. Miku ynë i ri, i ditur, komunikues dhe gjithnjë i qeshur, duke na njohur emocionet, na ofroi librin qetësisht:

-Ja ku e keni, si ju duket, ju pëlqen?

E falënderuam Eduardin dhe nisëm të shohim me interes, por edhe duke e shfletuar e ledhatuar atë librër, goxha voluminoz, me shumë faqe, me shumë fotografi, me shumë kujtime, opinione dhe vlerësime, një libër i tërë, një jetë e tërë për shkrimtarin Viron Kona, një tjetër përmbledhje e merituar kushtuar krijimtarisë së tij të gjerë e shumëplanëshe.

B.Saliasi, E.Vathi, V. Kona. Tiranë, më 11.12. 2021

Libri me 932 faqe, ka redaktor shkrimtarin dhe publicistin Kadri Tarelli, recensent Dr. Bajram Mejdiaj, konsulent Prof. Dr. Hektor Veshi. ISBN 978-9928-250-03-2, i shtypur në shtypshkronjën West Print, 2021, botues Eduard Vathi.

Në hyrje është fjala ime si autor i kësaj përmbledhjeje dhe më pas radhiten emrat e profesorve, akademikëve, shkrimtarëve, publicistëve, lexuesve të vëmendshëm, që kanë lexuar dhe vlerësuar krijimtarinë e shkrimtarit.

Po radhis disa nga emrat e artikujshkruesve. Profesorët: Gjovalin Shkurtaj, Pajtim Bejtja, Koço Bihiku, Hektor Veshi, Arian Kadiu, Ilinden Spasse, Murat Gecaj, Qazim Dushku, Isak Ahmeti.

Doktorët e shkencave: Bajram Mejdiaj, Fatmir Tereziu, Nuri Dragoj, Nazmi Xhomara, Petrit Teferiçi. Albaologu suedez Ullmar Qvick (Kvik). Gazetarët: Erik Jullander, Sokol Demaku, Bahtir Latifi, Hysen Ibrahimi, Qibrije Hoxha, Ismet Hasani, Sadulla Zendeli-Daja, Hamit Gurguri, Imri Trena, Izet Abdyli, Vjollca Spaho, Bashkim Kozeli, Xheladin Mjeku, Kadri Tarelli, Alisa Veliaj, Delo Isufi, Luan Çipi, Sejdo Harka, Fran Gjoka, Bashkim Saliasi, Isa Ferizaj, Veledin Durmishi, Harallamb Fandi, Faruk Myrtaj, Gentiana Zagoridha, Gladiola Jorbus, Zabit Rexhepi, Dhimitër Xhoga, Alqiviadh Dede, Zhani Canco, Petrit Xhaja, Mehmet Deliu, Bujar Poçari, Mirela Kondi, Ndue Dragusha, Namik Selmani, Petrit Malushi, Faik Xhani, Mësuese Aurela, Çelik Petriti, Çaush Kullafi, Nikolin Papa, Maliq Qoku, Bujar Agalliu, Mal Buçpapaj, Ibrahim Hadarmataj, i cili mbyll librin me një artikull “profil” kushtuar protagonistit Kona.

Botimi librit “Kur librin e shkruan zemra” vjen pas një pune përmbledhëse e studiuese. Ai vjen pas librave:

1.“Blerimi i një fushe me krijime të bukura”, të përgatitur me kujdes nga publicisti Ibrahim Hadarmataj dhe i botuar në vitin 2010 nga shtëpia botuese West Print. Ai përmban 85 artikuj, të shkruar nga 67 autorë.

2. “Parnasi sheh me bisht të syrit”, i cili rrëfen jetën dhe veprimtarinë krijuese të autorit nëpërmjet përshkrimeve, intervistave, esseve, etj. i shkruar nga unë, Bashkim Saliasi dhe është botuar në vitin 2019 nga shtëpia botuese “West Print”. Ky libër përmban 90 artikuj të shkruar nga 72 autorë, si dhe një varg opinionesh e shënimesh rreth personalitetit krijues të Viron Konës dhe krijimtarisë së tij letrare.

3. Ndërsa “Kur librin e shkruan zemra”, është libri i tretë kushtuar krijimtarisë së shkrimtarit Viron Kona, i cili përmban 167 artikuj, të shkruara nga rreth 70 autorë.

Në vazhdim, nga sot e tutje, çdo lexues do ta ketë mundësinë e leximit dhe të shfaqjes së mendimeve rreth këtij libri, që, për mendimin tim, përcellë vlera për lexuesin.

I uroj shkrimtarit dhe mikut tim Viron Kona jetë të gjatë dhe krijimtari të frytshme, kurdoherë plot tharm e frymëzim. Urime dhe për botuesin Eduard Vathi, që jep kontributin e tij të ndjeshëm e të çmuar në botimet tona.

Kopertina e librit: “Kur librin e shkruan zemra”

Faleminderit miq, një libër është një thesar!

Libra kushtuar krijimtarisë letrare të shkrimtarit Viron Kona

“BARDHËSITË E ATDHEUT”- LIBRI MË UNIVERSAL- GJITHËPËRFSHIRËS DHE MË I KOMPLETUAR PËR HERONJTË DHE SAKRIFICAT E ATDHEUT

December 16, 2021 by s p

Afrim Mustafa, „BARDHËSITË E ATDHEUT, Enciklopedia e dëshmorëve të luftërave të UÇK-së 1997 – 2002“, botoi: Autori, Shoqata e Familjeve të Dëshmorëve të UÇK-së në Prishtinë, Radio “Zëri i Sharrit” dhe Shtëpia Botuese “NEWBORN PUBLISHING”, Prishtinë 2018, ISBN: 978-9951-8818-1-4

, Libri enciklopedik, “Bardhësitë e Atdheut” i publicistit, Afrim Mustafa, shtjellon fakte të shumta, pasqyron ngjarje dhe luftën e UÇK-së, të cilat edhe nëse i kemi dëgjuar, memoria e shoqërisë nuk i ka arritur t’i mbajë të gjitha në mend, andaj duke shfletuar këtë libër, i rikujtojmë ngjarjet e mëdha, e duke rikujtuar nuk i harrojmë ato sakrifica dhe ato flijime për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës… Jo vetëm për nga volumi, por më shumë për kah përmbajtja mbetet libri më i kompletuar i kësaj natyre, i botuar deri më tani në Kosovë dhe në trojet shqiptare. Prandaj, vetëm me një përkushtim të kësaj natyre dëshmohet e vërteta e Luftës së lavdishme të UÇK-së, UÇPMB-së dhe UÇK-së… Regjistrimi kaq i kujdesshëm për të rënët në Luftën e Kosovës, por edhe për dy luftërat e tjera është një respekt i drejtpërdrejt për këto luftëra, ku vet autori ishte pjesëmarrës, është nderim dhe respekt për heronjtë dhe dëshmorët, si dhe të rënët e tjerë, por më shumë është një respekt për lirinë, për të tashmen dhe për ardhmërinë e këtij vendi…

Shkruan: Shefqet DIBRANI

Vepra: “Bardhësitë e Atdheut”, është radhitur si libër enciklopedik me rëndësi kapitale për autorin, për shoqërinë dhe për historiografinë e Kosovës. Afrim Mustafa, shquhet si mbledhës i kujdesshëm i shënimeve për dëshmoret dhe të rënët në luftë, kurse libri është dëshmi e Luftës së Kosovës dhe luftërave të tjera në hapësirën shqiptare në Ballkan. Libri “Bardhësitë e Atdheut” është ribotuar disa herë, (shqyrtimi ynë ka të bëjë me një botim të vitit 2014), por secili botim i mëvonshëm është plotësuar dhe është zgjeruar me portrete dhe të dhëna të reja për dëshmorët dhe heronjtë e Kosovës, duke e bërë librin një Enciklopedi e sojit të vet, një përkushtim i rrallë për t’i publikuar të gjithë dëshmorët, heronjtë dhe veteranë e luftëtarë të Luftës së Kosovës 1998-1999.

Autori, është përkujdesur në aspektin profesional për të angazhuar emra të njohur të luftës, shkencës dhe fesë, me të cilët ka krijuar stafin e librit, një vlerë tjetër universale, e cila bartet edhe në brendësinë e librit. Në mesin e këtij stafi, janë: Dr. Jakup Krasniqi, Akad. Esat Stavileci, Akad. Pajazit Nushi, Dr. Don Lush Gjergji, Gjeneral, Kudusi Lama, Dr. Jahja Drançolli, dr. Teuta Hadri, Mr. Naim Tërnava etj. Ndërsa, diku në brendësi në një faqe të plotë është “Ekipi këshillëdhënës i monografisë”, që kanë ndihmuar autorin për mbledhjen e të dhënave, duke i falënderuar ata publikisht, e për vete autori ka dëshmuar vlerë intelektuale dhe qasje humane. Libri “Bardhësitë e Atdheut”, hapet me Tri emblemat e UÇK-së, të shoqëruara me tekstit e Betimit, të cilin e ka bërë ushtari në luftë. Pastaj, është fjala e kryerecensentit, dr. Jakup Krasniqi, atëherë, kryetar i Parlamentit të Republikës së Kosovës, e në vazhdim, janë prezantuar: Adem Jashari, Zahir Pajaziti, Agim Ramadani, Adrian Krasniqi, Xhevë e Fehmi Lladroci, Ismet Jashari, Mujë Krasniqi, Ilaz kodra, Halit Geci, Gursel e Bajram Sylejmani, Salih Çekaj, Ilir Konushevci, Gjylsere Saiti, Bekim Berisha, Hyrë Emini, e shumë të tjerë. Në parathënien e shkruar nga vet autori, ai ka vlerësuar kontributin e secilit intelektual, luftëtar dhe veprimtar për kauzën kombëtare, duke ua përmendur meritat, gjithësecilit. Këtë vlerësim, autori e ka bërë edhe për Presidentin Historik: dr. Ibrahim Rugova, për të cilin shkruan: “Pa mëdyshje, një nderim të jashtëzakonshëm me veprimet e TIJ Madhore e Thellëpërkushtuese për Kosovën, për Lirinë dhe për Pavarësinë e saj dhe për gjithë Shqiptarinë, na dha deri në fund të Jetës së tij, Presidenti Historik i Kosovës, Dr. IBRAHIM RUGOVA (1944 – 21 janar 2006). Rugova, Ky Binom i të Mirave Kombëtare, e veçanshëm Kontribuues dhe Ndërtues Unikat i Lirisë së Republikës së Kosovës, do të kujtohet e nderohet përjetë e mot, bashkë me të gjithë ata që dhanë edhe Jetën për Ditët që sot i jetojmë. Emri dhe Vepra e Presidentit Historik janë frymëzim dhe sinonim i unitetit të Veçantë e të Jashtëzakonshëm, që reflektoi AI në jetë, në veprim e në punë për Liri, Pavarësi e Sovranitet Gjithëkombëtar…”. Po me këtë elan, po me këtë përkushtim, ua përmend meritat edhe prof. dr. Fehmi Aganit, Anton Çettës, Ali Hadrit, Zekiria Canës, Gazmend Zajmit, si dhe ka shkruar për dhjetëra femra-dëshmore të UÇK-së, duke radhitur më pas, personalitete të shquara ndërkombëtare, të cilat kanë dhënë kontribut për lirinë e Kosovës, siç janë: Presidenti Amerikan Bill Clinton, bashkë me Hillari Clinton, Medlin Olbrajt, Wsli Clark, Riçard Hollbruk, Gjorgj Robertson, Xhemi Shea, Barak Obama, Toni Bler, Zhak Shirak, Viliam Valker, Angela Merkel e shumë të tjerë, të cilët kompletojnë më mirë angazhimin e secilit prej tyre për pavarësinë e Kosovës.

“Bardhësitë” … pasqyrë e atdhedashurisë

Në libër ka shënime të tjera për personalitete me ndikim, qoftë në aspektin humanitar e liturgjik siç është Nënë Tereza, por autori nuk ka ngurruar t’i citojë dhe përmendë të gjithë shqiptarët, që kanë ndikuar në imazhin pozitiv për Kosovën, siç janë sportistë e artistë të ndryshëm, këngëtarë e krijues artesh. të cilëve u janë theksuar meritat për përhapje të imazhit pozitiv për Kosovën. Natyrisht, kjo dyndje kaq e madhe, nuk ka kaluar pa shumë vështirësi e sakrifica, por qëllimi i autorit duket i qartë, ai mbron idenë për të ndërtuar konceptin e librit, duke e prezantuar sa ma mirë kontributin e secilit, sepse për të ardhur Vendi Ynë deri këtu, është dashur angazhim i secilit, andaj autori ka bërë përpjekje që t’i ketë të gjithë brenda librit të tij. Një pjesë e madhe e kësaj enciklopedie u kushtohet dëshmorëve, heronjve, dhe luftëtarëve, prezantimet e tyre i nënshtrohen kriterit të alfabetit, për të cilët autori ka bërë edhe shënime biografike, të cilat janë shoqëruar edhe me fotografitë e protagonistëve. Me të njëjtën metodologji, autori ka vepruar edhe me dëshmorët dhe martirët e UÇPMB-së për Kosovën Lindore dhe të rënët në Ushtrinë Çlirimtare Kombëtare. Afrim Mustafa ka publikuar një listë me Dëshmorët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ku ka dhënë edhe një shpjegim se, lista nuk është përfundimtare, për të cilën ka shkruar se do të ndryshohet, do të shtohet dhe do të plotësohet nga botimi në botim. Në këtë kapitull, është publikuar edhe lista e dëshmorëve të Ushtrisë Çlirimtare për Preshevë, Medvegjë e Bujanoc, si dhe për Dëshmorët e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare, në trevën e Maqedonisë, si dhe një listë dhe fotografi, ku i ka prezantuar edhe 71 dëshmorë e luftëtarë nga Shqipëria, të cilët kanë qenë të angazhuar në luftërat e shqiptarëve për pavarësi, si dhe një listë e grave dhe vajzave shqiptare, të cilat, janë dëshmore të lirisë së Kosovës. “Bardhësitë e Atdheut”, është libri më universal, më gjithëpërfshirës dhe më i kompletuar që është botuar deri më tani. Aty, janë prezantuar protagonistët kryesorë të luftës, secili në kohën e vet, dhe secili në betejën e caktuar. Siç duket, Autori, nuk ka bërë ndarje, aq më pak anatemime për të rënët për lirinë e atdheut. Të gjithë ata që janë flijuar dhe kanë kontribuar për luftën, kanë zënë vend brenda Enciklopedisë “Bardhësitë e Atdheut”, me autor, Afrim Mustafa. Brenda librit, Afrim Mustafa, ka botuar, reportazhe, portrete dhe raporte nga fronti i luftës, nga tubime e manifestime të shumta, nga përvjetorë të caktuar, si dhe shumë mendime – recensione për librin “Bardhësitë…”.

” Bardhësitë e Atdheut”- Përjetësim i heroit, ringjallje e kujtesës, faktit dhe dëshmisë së lavdisë…

Padyshim, Afrim Mustafa, ka punuar pareshtur, për ta kompletuar sa ma mirë veprën, e cila jo vetëm për kah volumi, por më shumë për kah përmbajtja mbetet libri më i kompletuar i kësaj natyre, i botuar deri më tani në Kosovë dhe më gjerë. Prandaj, mendojmë se, vetëm me një përkushtim të kësaj natyre mund të dëshmohet e vërteta, dhe autori ka kurorëzuar me sukses veprën e tij, e cila do të rrojë dhe do të dëshmojë edhe atëherë kur vet autori nuk do të jetë në mesin e të gjallëve … Përfshirja e portretit të Afrim Zhitisë, Jusuf e Bardhosh Gërvallës, Kadri Zekës, Rexhep Malës, Nuhi Berishës dhe të tjerëve, e bën lidhjen e një vazhdimësie të përpjekjeve për liri e pavarësi, që e kanë bërë breza të shumtë shqiptarësh, sikurse prezantimi i klerit mysliman dhe atij katolik e kompleton edhe më tej konceptin e Enciklopedisë, brenda së cilës krijohet përshtypja se është “Një Kosovë e Vogël”. Aty janë përfshirë, gazetarë, rapsodë, veprimtarë dhe mërgimtarë, si dhe qytetarë të tjerë, të cilët me angazhimin e tyre, me dijen e tyre kanë dhënë shumë për vendin, shoqërinë dhe njerëzimin, në mesin e të cilëve janë prezantuar: Afrim Maliqi, Haki Braha, intelektualë e shkrimtarë, si Fehmi Agani, Latif Berisha, Ymer Elshani, Bardhyl Çaushi, Bajram Kelmendi me fëmijët e tij etj. Kësaj enciklopedie ia shton vlerën edhe lista e dëshmorëve të Kosovës, të rënë mes viteve 1964-1992, të cilët autori i kategorizon. 1- Të vrarë me atentat, 2- Të vrarë në luftim, 3- Veprimtarë të mbytur në burg, 4- Të vrarë në demonstrata, e më pas, është publikuar edhe Lista e 114 dëshmorëve të rënë në Betejën e Kosharës, si dhe lista të tjera, statistika të shumta dhe fakte që tronditin secilin lexues, sidomos prekin ndjenjën e atyre që luftën e mbijetuan me sakrifica të shumta. Afrim Mustafa, me këtë vepër të përmasave enciklopedike, ka arritur të bëhet emër më i dashur, sepse t’i publikosh ngjarjet, të cilat i ka sistemuar në këtë Libër është një përjetësim i heroit, është një ringjallje e faktit dhe dëshmisë, por më shumë ringjallje e kujtesës për dëshmorin, a heroin që u flijua për lirinë. Kjo që theksuam, është një karakteristikë e rrallë, vlerë kjo që do të mbetet përgjithmonë, prandaj regjistrimi kaq i kujdesshëm për të rënët në Luftën e Kosovës, është një respekt i drejtpërdrejt për atë luftë, ku vet autori ishte pjesëmarrës, është nderim e respekt për heronjtë dhe dëshmorët, si dhe të rënët e tjerë, por më shumë është një respekt për lirinë, për të tashmen dhe për ardhmërinë e këtij vendi.

Autori, duke qenë reporter i drejtpërdrejtë i luftës së UÇK-së, dhe duke kryer gjatë asaj lufte punë me rëndësi të veçantë, substanca e prezantuar në libër është koncept i asaj kohe, kur nuk dihej kush fiton, e kush shpëton, por si koncept mjaft i kompletuar dhe si mënyrë tejet fisnike. Afrim Mustafa, është ndër personalitetet e pakta, i cili zhvillimet e luftës nuk i sheh të ndara, ai në enciklopedinë e tij i ka përfshirë të gjithë dhe të gjitha kategoritë, libri shënon hapin konkret profesional për t’i përfshirë të gjithë dëshmorët e të tri luftërave të UÇK-së, sepse ideali i tyre, ishte Liria e Atdheut dhe përparimi i vendit. Në këtë pikë, Afrim Mustafa e ka përmbushur misionin e tij të luftëtarit për t’ia sjellë Kosovës Lirinë, kurse me misionin e gazetarit, sikur ka dhënë mesazh për t’u afruar edhe në fushat e tjera të përbashkëta.

Përveç figurave të rëndësishme komanduese e udhëheqëse të luftës, Afrim Mustafa ka publikuar edhe një listë me ushtarët shqiptarë të vrarë në Armatën Jugosllave në mes të viteve 1981-1992. Në Enciklopedi, janë publikuar portrete me emrat e dëshmorëve, duke i formuar listat sipas rretheve e regjioneve dhe komunave të caktuara, por autori në enciklopedinë “Bardhësitë e Atdheut”, ka arritur t’i përfshijë, pothuajse të gjithë dëshmorët e rënë heroikisht në luftëra: UÇK në Kosovë, UÇPMB në Kosovën Lindore dhe UÇK në Maqedoni. Në këtë enciklopedi janë prezantuar dhjetëra-mijëra dokumente, dëshmi e fakte të rëndësishme për historiografinë kombëtare, duke filluar nga vitet 1900 e gjerë në vitin 2002. Me këtë vepër, autori ka treguar se, Lufta e Kosovës ishte vazhdimësi e përpjekjeve shekullore të shqiptarëve për lirinë e vendit, për të cilën janë sakrifikuar breza të tërë shqiptarësh, prandaj janë përfshirë edhe figura të rëndësishme të viteve 1943-1945, pastaj të viteve: 1968, 1981, 1989 etj. Pra, nga Shaban Polluzha e Mulla Idriz Gjilani te Fazli Graiçevci, nga Jusuf e Bardhosh Gërvalla me Kadri Zekën te Afrim Zhitia, Fahri Fazliu e Ylfete Humolli etj. dhe kjo nuk mund të jetë vetëm rastësi?!

Enciklopedia e z. Afrim Mustafa- qasja dhe përpjekja më reale e një autori për ta prezantuar luftën pa anime politike dhe pa ndikime rajonale…

Por, siç e mban edhe titullin, enciklopedia i kushtohet Luftës së UÇK-së, në qendër të trajtimit janë: Adem, Shaban e Hamzë Jashari, Zahir Pajaziti, Agim Ramadanin e Salih Çekaj, Ilaz Kodra , Fehmi e Xhevë LLadrovci, vëllezërit: Gursel e Bajram Sylejmani etj; por edhe dr. Ibrahim Rugova, Fehmi Agani, Anton Çetta, Latif Berisha, Bajram Kelmendi dhe personalitetet të tjera, të cilat bëhen pjesë e “Bardhësisë intelektuale!”.

Në enciklopedinë “Bardhësitë e Atdheut”, janë përfshirë edhe dëshmorë të veçantë, siç janë shqiptaro-amerikanët, përkatësisht, vëllezërit: Mehmet, Agron dhe Yll Bytyçi, si dhe disa dëshmorë nga shtetet e huaja: Algjeriani, Murad Muhamed Ali, francezi, Arnaud Pierre Paillard dhe italiani, Françesko Bider Biella. Libri enciklopedik “Bardhësitë e Atdheut”, me autor, Afrim Mustafa, përmbyllet me fotografitë dhe shënimet për 45 presidentët amerikanë, që nga Xhorxh Washington e deri te presidenti aktual, Donalt Trump.

Shikuar në përgjithësi, enciklopedia e Afrim Mustafës, është qasja dhe përpjekja më reale e një autori, për ta prezantuar luftën pa anime politike dhe pa ndikime rajonale. Kjo vepër e bën Afrim Mustafën gjurmues dhe hulumtues të zellshëm, kryesisht i pasionuar pas të vërtetës dhe realitetit që ka ndodhur në rrethana të caktuara. Ai, duke shfrytëzuar burime të shumta dhe të ndryshme e ka bërë faktin më të besueshëm, kurse qasjen e trajtimit, mjaft serioze.

Sigurisht, pjesëmarrja e drejtpërdrejtë e autorit në luftë ka ndikuar edhe në konceptin e Enciklopedisë, e cila si e tillë është libër mjaft i kompletuar. Këto gjurmime dhe hulumtime i bëjnë secilit nder, sepse mbledhja dhe publikimi i gjithë këtyre të dhënave brenda një libri, jo vetëm për dëshmorët e rënë për liri, por u ka bërë një nder të veçantë familjeve dhe familjarëve të tyre, duke i dhënë dimension më universal veprës “Bardhësitë e Atdheut”… Andaj, do të ishte mirë, sikur institucionet e Kosovës ta ndihmojnë autorin, në mënyrë që enciklopedia edhe në aspektin teknik, të ketë parametra të lartë dhe libri, gjithsesi, të botohet me ngjyra… Në këtë mënyrë, rritet vlera artistike e veprës në njërën anë, kurse në anën tjetër tregohet edhe përkushtimi i shoqërisë për dëshmorët, sepse autori (edhe kështu siç është ky libër), e ka kryer misionin e tij në raport me ATA, që na sollën lirinë!

Autori, i pasionuar pas të vërtetës dhe realitetit që ka ndodhur në rrethana të caktuara…

Brenda, “Bardhësisë së Atdheut”, janë prezantuar dëshmi e fotografi për masakrat e terrorit serb, në fshatrat Reçak, Abri, Stagovë, Izbicë, Rakoc, Lybeniq, Suharekë, Kotlinë, Llashticë, si dhe në Sllupçan të Kumanovë, në maj të vitit 2001. Gjithsesi, libri enciklopedik, “Bardhësitë e Atdheut” i Afrim Mustafës, shtjellon fakte të shumta, pasqyron ngjarje dhe luftën e UÇK-së, të cilat edhe nëse i kemi dëgjuar, memoria e shoqërisë nuk i ka arritur t’i mbajë të gjitha në mend, andaj duke shfletuar këtë libër, i rikujtojmë ngjarjet e mëdha, e duke rikujtuar nuk i harrojmë ato sakrifica dhe ato flijime për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës…

Libri, “Bardhësitë e Atdheut”, i Afrim Mustafës, mund të trajtohet edhe në dimensione të tjera, sigurisht këtë do ta bëjnë specializantë dhe kompetentë në fusha përkatëse. Por, Afrim Mustafa dhe shoqëria jonë kanë sfida të madha para vetës, për të vazhduar mbledhjen dhe sistemimin, pse jo edhe publikimin e atyre të dhënave, që nuk janë prezantuar këtu dhe në botime të tjera të autorit, si dhe nëpër librat e kësaj natyre me autorë të tjerë. Këtë obligim karshi autorit, e kanë të gjithë qytetarët e Kosovës, të cilët dinë dhe kanë fakte të reja, duhet t’ia afrojnë autorit për t’i radhitur e sistemuar.

Mendoj se, po me këtë përkushtim ndaj luftës dhe të rënëve, duhet të paraqiten edhe përpunues teknikë të fotografive, në mënyrë që fytyra e luftëtarit dhe e dëshmorit të duket pasqyrë e tashmes dhe e lirisë së Kosovës, tamam ashtu siç ishte e pastër Lufta e UÇK-së për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës.

Autori, Afrim Mustafa, e ka përmbushur misionin e tij prej luftëtari, i cili në Lirinë e Kosovës, historiografisë shqiptare ia dhuroi një vepër me përmasa të një enciklopedie nacionale!…

St. Gallen, 17 Dhjetor, 2018

Gjuha, ky amanet i madh i përbashkët që mban gjallë Kombin

December 16, 2021 by s p

Shkruan Blerim Ciroka

Të kënaqet shpirti kur i shikon futbollistët e përfaqësueseve të futbollit të Shqipërisë dhe Kosovës ose përsonazhe të njohur mediatik të cilët kanë lindur dhe janë rritur në shtete të huaj por gjuhën e Nënës e flasin sic i ka hije, pastër dhe me plot vetëbesim. Padyshim që ky është standardi dhe kështu duhet të veprojmë të gjihtë me fëmijët tonë që po rriten në vende të huaja.

Por ka edhe raste kur je në një ambient publik dhe fëmijët tonë flasin në gjuhë të huaj me ne, prindërit e tyre. Akoma më keq kur i pyet: Si je? Mirë. Sa vjec je? Mirë. Ku e ke shtëpinë? Mirë… K raste që këto fëmijë e mësojnë edhe ndonjë `faleminderit` apo ndonjë `po`, dhe kjo është gjuha e tyre. Të vjen keq e turp që nuk dinë përgjigje tjetër. Kaq, madje akoma më shumë se kaq do të mësonte cdo i huaj nga gjuha jonë e bukur.

Gjatë verës kjo bëhet edhe më shqetësuese kur grumbodhohemi në vendet tona dhe fëmijët tonë i dëgjon të flasin të gjitha gjuhët e botës, përkatësisht gjuhët e vendeve ku jetojnë por vetëm gjuhëne nënës jo, thua se e bëjnë me marrëveshje inati.

T`i themi kompleks inferioriteti, t`i themi injorancë, t`i themi pakujdesi e prindërve, t`i themi mungesë respekti ndaj vetvetës ndaj asaj që jemi, t`i themi mungesë kohe për tu`a mësuar gjuhën me të cilën jemi krijuar, t`i themi se ne nuk ia dimë vlerën gjuhës tonë, të themi se sot është e veshtirë të mësosh një gjuhë të dytë-kjo është dhe duhet të jetë e para- kur dihet se sa mundësi të jep interneti, televizioni, etj., më thuaj c`farë t`i themi?

Janë po të njëjtët fëmijë, jemi po të njëjtët prindër që e bëjmë Shqiponjën me duar dhe i këndojmë këngët patriotike të bëra hite sa herë që na jepet mundësia për të shfaqur krenarinë tonë të natyrshme me identitetin tonë Kombëtar, që është dicka shumë e mirë. Por a thu që identiteti ynë kombëtar duhet të mbesin vetëm në nivelin folklorik larg realitetit dhe kuptimit të vërtetë?

Intektualë nga e gjitha bota shpenzojnë vite e vite, pasuri e shumë energji për të mësuar një gjuhë të huaj, sepse një gjuhë më shumë vlen shumë. Universitet e ndryshme hapin katedra të gjuhëve të huaja duke shpenzuar shumë sepse një gjuhë e huaj meriton pasurinë, meriton kohën, meriton energji e sakrifica të tjera.

Po cfarë ndodh nëse ua mëson fmijëve tuaj gjuhen tënde dhe tregohesh i vendosur në këtë mission personal, njerëzor dhe kombëtar? Studimet shkencore kanë vërtetuar se fëmijët që dijnë më shumë senjë gjuhë shkojnë më mirë me mësime, kanë më shumë informacion, kanë më vetëbesim sepse ndjehen mirë më identitetin e tyre kombëtar në këtë rast, intelektualisht janë më aktiv, kanë përqendrim më të fortë, aftësitë për të zgjidhur probleme i kanë më të zhvilluara, kanë komunikim më të mirë, kanë memorie më të fortë, shërohen më shpejt nga sëmundjet e trurit kur ato shfaqen, kanë mundësi për t`i lexuar literaturën e asaj gjuhe në origjinalin e saj, ata që dinë një gjuhë të huaj e kanë shumë më të lehtë të mësojnë edhe një të dytë të huaj, etj.

Ku ka më mirë se ne të komunikojmë me brezin e ri të fëmijëve Shqiptarë, kur do e ku do të takohemi me ata, pavarësisht se kur janë lindur e rritur e ku jetojnë, të gjithë të flasim gjuhën tonë, gjuhën Shqipen, ndërlidhësen me të rëndësishme dhe më të pazëvendësueshme që ekziston. Ku ka më mirë se edhe në familjet ku njëri prind nuk është Shqiptar përsëri fëmijët e asaj familjeje kuptojnë dhe flasin gjuhën e bukur Shqipe, kur në këto familje kur prindi Shqiptar u flet fëmijëve të tij vetëm se Shqip këmbëngul me cdo kusht që fëmijët e tij të flasin Shqip. E pikërisht kjo këmbëngulje herët a vonë do t`i japin rezultatet.

Ke kënaqësi të madhe kur dëgjon një pjesë të brezit të ri që ka lindur e rritu jashtë vnedit të origjinës se si i flasin dialektet e bukura që ka gjuha Shqipe, kur i shikon ata tek flasin Shqip me plot krenari dhe vetëbesim. Ku ka më mirë se gjyshërit gjyshet flasin e kënaqen kur flasin më nipërit e mbesa që jetojnë jashtë në gjuhën tonë Shqipe.

Le ta ruajmë këtë gjyhë se është e jona, le ta ruajmë këtë gjuhë se vetëm përfitime kemi nga ajo, le ta ruajmë këtë gjuhë se me gjuhë fillon e mbaron vërtetësia jonë kombëtare. Gjuha është një amanet i madh e i përbashkët që mban gjallë Kombin.