Archives for June 2022

GAZETTA DI VENEZIA (1913) / “NESËR DO TË NISEM PËR NË ROMË SË BASHKU ME ISA BOLETININ, KU DO T’I BASHKOHEMI SHEFIT TONË ISMAIL QEMALI DHE MË PAS DO TË VAZHDOJMË TË GJITHË PËR NË LONDËR…”

June 18, 2022 by s p

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 18 Qershor 2022

“Gazetta di Venezia” ka botuar, të premten e 4 prillit 1913, në ballinë, intervistën ekskluzive të realizuar asokohe me Luigj Gurakuqin në “Hotel Cavour”, në Bari, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Bisedë me një ministër shqiptar

Burimi : Gazetta di Venezia, e premte, 4 prill 1913, ballinë

Telegrami i shqiptarëve për Sir Grey

(Korrespondenca jonë e veçantë)

Bari, 1 prill.

Mbrëmë, me trenin nga Brindizi, në stacionin tonë mbërriti Shkëkqesia e Tij Ismail Qemal beu, kryetar i qeverisë së përkohshme shqiptare, i shoqëruar nga djemtë e tij Et’hemi dhe Qazimi, nga ministri i arsimit publik Luigj Gurakuqi dhe nga revolucionari i njohur Isa Boletini, po ashtu me dy djemtë e tij.

Ata u mirëpritën nga kolonia e madhe shqiptare e Barit nëpërmjet duartrokitjeve të gjata e entuziaste.

Ismail Qemali përshëndeti të gjithë i emocionuar dhe shprehu menjëherë keqardhjen e tij që duhej të vazhdonte menjëherë për në Romë, duke pasur parasysh urgjencën e çështjeve me të cilat duhej të merrej në kryeqytet. Ndërsa qëndruan në Bari ministri Gurakuqi dhe Isa Boletini dhe nesër në mëngjes do të nisen për në Romë.

I shoqëruar këtu nga një mik prej Shkodre, shkova në Hotel Cavour dhe munda të realizoj një intervistë me ministrin Gurakuqi.

Ai flet në mënyrë perfekte italisht pasi ka përfunduar studimet në Napoli; me sjellje të dashur dhe të dalluar, nuk është më shumë se 33 vjeç dhe ka lindur në Shkodër të Shqipërisë.

E pyeta menjëherë se çfarë përshtypjeje kishte lënë tek ai dhe kolegët e tij në qeverinë e përkohshme qëndrimi i Italisë në favor të autonomisë shqiptare.

— Ne, u përgjigj ministri, duhet t’u jemi mirënjohës qeverive italiane dhe austro-hungareze së bashku, sepse ato ishin faktorët e parë dhe të vazhdueshëm të pavarësisë së Shqipërisë kur vendi ynë heroik dhe i trazuar kërcënohej të ndahej midis katër shteteve ballkanike. Ne ende duhet t’u jemi mirënjohës fuqive të Evropës, që ftuan Malin e Zi të ndalojë bombardimet e Shkodrës dhe të vërtetojë në çdo rast se ky qytet i përket shtetit të ri shqiptar. Për ne Shkodra është absolutisht e nevojshme dhe nuk do të mund të imagjinohej një Shqipëri e lirë dhe e pavarur, pa Shkodrën si kryeqytet.

— Cila do të jetë forma e qeverisjes dhe cili do të jetë udhëheqësi i saj? — e pyeta zotin Gurakuqi.

— Epo, u përgjigj ministri, forma e qeverisjes sigurisht që do të jetë kushtetuese dhe do të qeveriset me ligje civile dhe moderne, por për momentin nuk mund t’ju them asgjë, as të mundshme, sepse edhe këtu gjithçka do të varet nga vendimet që do të marrin më vonë fuqitë evropiane.

— Por Duka i Montpensierit, që ju transportoi me jahtin e tij nga Vlora në Brindizi, nuk ka mundësi?

— Edhe ai, si shumë të tjerë, është një nga kandidatët, por e përsëris se nuk ka asgjë pozitive.

— Dhe për ku do të niseni nesër ?

— Do të nisem për në Romë së bashku me Isa Boletinin, ku do t’i bashkohemi shefit tonë Ismail Qemali dhe më pas do të vazhdojmë të gjithë për në Londër, ku synojmë të jemi pranë ambasadorëve për të paraqitur dëshirat tona në lidhje me kufijtë e shtetit të ri.

Gjatë intervistës hyri i famshmi Isa Boletini, vrasja e të cilit nga serbët u njoftua disa herë, ai flet vetëm gjuhën shqipe, ndaj më duhej t’i përcillja përshëndetjet dhe urimet e mia më të mira për çështjen shqiptare, përmes përkthimit të vetë ministër të sjellshëm Gurakuqi.

Ndërkohë, munda të lexoj telegramin e mëposhtëm, i cili do t’i dërgohet Sir E. Grey në Londër :

“Armiqësia e qeverisë xhonturke kundër shqiptarëve na kishte detyruar t’u rezistonim me armë në dorë për ruajtjen e ekzistencës sonë kombëtare. Kjo luftë, e cila vazhdon për katër vite radhazi, ka kushtuar shumë burra dhe para. Fqinjët tanë në Ballkan, të prekur nga fatkeqësitë tona, në disa raste na kishin treguar simpatinë e tyre dhe na kishin premtuar edhe mbështetjen e tyre. Në fund të katër viteve, verën e kaluar, më në fund arritëm të merrnim njohjen e pjesshme të të drejtave tona nga qeveria. Në një moment rraskapitjeje, Shqipëria u pushtua nga fqinjët e saj, pa qenë fare përgjegjëse për luftën ballkanike. Agjitatorët e dërguar në Shqipëri dhe të lidhur me elementët shqetësues të vendit kanë kryer mizori të tilla që e bëjnë njerëzimin të dridhet nga tmerri. Të bindur për drejtësinë e Konferencës së Ambasadorëve, ne presim çlirimin e ardhshëm të tokës sonë kombëtare dhe besojmë se përfaqësuesit e Fuqive të Mëdha do të ruajnë të drejtat tona legjitime si dhe ekzistencën tonë kombëtare. Rezultati i luftës së tanishme, një luftë për të cilën përgjegjësia nuk mund të binte mbi popullin shqiptar, nuk duhet të ndikojë veçanërisht në fatin e integritetit të vendit tonë. E përfundojmë duke iu lutur botës së qytetëruar që të mos lejojë ndarjen e territorit tonë në të cilin kemi jetuar për dyzet shekuj.”

Para se të largohesha, kërkova mendimin e ministrit Gurakuqi për qëndresën e Shkodrës dhe për rënien e mundshme në duart e ushtrive serbe e malazeze.

— Qyteti, u përgjigj ai, do të mund të rezistojë për një kohë të gjatë, sepse garnizoni përbëhet pothuajse tërësisht nga shqiptarë që e kuptojnë mirë se si fati i shtetit të ri varet nga rezistenca e tyre heroike; në çdo rast, nëse ushtritë rrethuese do të mund të kishin për momentin epërsinë, të jeni të sigurt se populli shqiptar nuk do t’i linte pushtuesit të qetë dhe masakra të tjera nuk do të ishin krejtësisht të pamundura.

Paradokset ekonomike te shtetit shqiptar

June 18, 2022 by s p

Dr. Hasan Bello/

Nese elita politike dhe patriotet e ndershem do te kishin perdorur logjiken ekonomike, Shqiperia nuk do te krijohej fare si shtet. Kjo sidomos pas copetimit te trojeve shqiptare nga Kongresi i Berlinit 1878 dhe Konferenca e Ambasadoreve ne Londer 1912. Jo sepse gjendja ekonomike perpara ketyre konferencave nderkombetare ishte e mrekullueshme. Por, te pakten tregjet krahinore shqiptare plotesonin nevojat e nje ekonomie te mbyllur. Me nje fjale, ne kavardiseshim me leshin dhe mishin tone, me vajin, misrin dhe produktet vendase.

Ndersa ne vitin 1920 kur fillon de facto ndertimi i shtetit shqiptar, bilanci ekonomik, ishte i frikshem.

Sipas te dhenave te kohes, ne fillim te vitit 1920, Shqiperia kishte bilanc tregtar teper negativ. Ne importonim 70 milione franga, ndersa eksporti qe vetem 1.5 milione franga. Pra, importohej afersisht 47 here me shume sesa eksportohej.

E njejta gje vlente edhe per qeverine qe drejtonte vendin. Te ardhurat ne buxhetin e saj ishin 15.410.000 franga, nderkohe qe shpenzimet ekonomike parashikohej te ishin 267.717.000 franga, ose 1.7 here me te medha se te ardhurat.

Prandaj, ky shtet u krijua sic thote Faik Konica nga idealistet. Perndryshe nuk kishte asnje logjike ekonomike qe te ekzistonte. Ndoshta dhe sot, gjeja qe konstatojme se ka me pak mes nesh, ne te gjitha sferat, eshte logjika e bashke me te, edhe idealistet.

“Mendimet janë hijet e ndjenjave tona”

June 18, 2022 by s p

Agim Baçi/

(Shënime për romanin “Kur qau Niçja”, Irvin D. Yalom)

Çfarë humbim kur nuk duam të pranojmë hendekun mes asaj që jemi dhe asaj që kemi dashur të jemi? A mund të bëhemi ai apo ajo që jemi nëse nuk arrijmë t’ia pohojmë vetes sonë atë çfarë na ka tronditur më shumë se gjithçka, që na ka lënë pa gjumë apo që ka ka shtyrë të meditojmë gjatë? Irvin D. Yalom, Profesor i Psikiatrisë në Universitetin e Standfordit në SHBA, në rolin e shkrimtarit, ka përdorur emra sugjestionues për të ngritur pikëpyetje të rëndësishme për atë çfarë mund ta në tërheqë në udhën për të fituar veten, e për t’i dhënë kuptim ndjesive tona. Niçe, Frojdi, dhe profesori i këtij të fundit, Brojeri, e shumë bashkëkohës të tyre, janë emra të cilët të ngjallin kërshërinë të ndjekësh rrëfimin edhe kur je paralajmëruar se kemi të bëjmë me një trill.

Yalom, ngre me kujdes pyetje të cilat, nga përgjigjet që kërkojnë, mund të kenë vendime të pakthyeshme për jetët tona. Padyshim, mosleximi nga ana jonë e përditshmërisë sonë, e hapave që kemi hedhur, e mundësive që kemi përpara, rrezikon të na vërë përballë dilemës: Mos duhet ta braktisim përditshmërinë që na ka zënë si në çark? E pastaj, duket se vjen edhe një tjetër pyetje: A është braktisja e realitetit zgjidhje për atë që nuk e kemi arritur?

Përballë asaj që kemi dhe asaj që ëndërrojmë, vjen “dueli psikologjik” mes Brojerit, doktorit më të famshëm të Vjenës në fund të shekullit XVII dhe Niçes, filozofit që e di që shkruan për të ardhmen. Yalom ka mundur të ndërtojë dialogje intensive mes psikoanalistit dhe filozofit, duke tentuar të zbulojë atë çfarë sot përdor psikoterapia moderne. Gjithçka shkon në rrugën e pranimit të asaj që Niçja përsërit: “Bëhu ai që je!”. Eshtë fjali që vlen në përpjekje edhe për vetë atë që e ka thënë, sepse edhe ai, filozofi i së ardhmes, Niçja, ka nevojën që të pohojë dobësinë e tij për një femër që i ka tronditur gjithçka që ai beson se e zotëronte: Lu Salomeja!

Rrëfimi nis si një duel që vihet në lëvizje nga një sfidë e zonjushës 21 vjeçare, Lu Salomeja, e cila i kërkon doktor Brojerit të marrë përsipër shërimin e filozofit nga dëshpërimi – një dëshpërim për të cilën ajo beson se është shkaku. Një sfidë ku psikanalisti përfshin vetveten, marrëdhëniet me të shoqen dhe miket e tij, duke na dhënë përmes dialogjeve me Niçen dhe diskutimeve me Zigmund Frojdin, pikërisht pushtetin e pallogaritshëm së pandërgjegjshmes sonë dhe fillimet e një debati ku psikoterapia do të kërkojë vendin e vet në mjekësi.

“….Sensualiteti, trupi i një gruaje, më duket kulmi i shpërqëndrimit, një barrierë ndërmjet meje dhe misionit tim në jetë. Por Lu Salomeja ishte ndryshe, ose unë të paktën mendoja kështu. Megjithëse ishte shumë e bukur, ajo dukej edhe një shpirt binjak, truri im binjak. Ajo më kuptonte, më tregonte drejtime të reja, maja marramendëse, të cilat nuk kisha guxuar t’i eksploroja më parë. Unë mendova që ajo do të ishte studentja ime, e mbrojtura ime, dishepullja ime. -Por më pas, katastrofa. Epshi im ngriti krye. Ajo e përdori atë, që të më kundërvinte me Pol Renë, mikun tim të ngushtë, i cili na kishte prezantuar fillimisht. Ajo më bëri të besoj, që unë isha burri i përcaktuar nga fati i saj, por kur unë i ofrova veten, ajo nuk më pranoi. Unë u tradhtova nga të gjithë: nga ajo, nga Reja, nga motra ime e cila u përpoq që ta shkatërronte marrëdhënien tonë. Tani çdo gjë është kthyer në hi, dhe unë tani jetoj larg çdo gjëje, që një herë e një kohë ishte e dashur për mua..”. (Irvin D. Yalom, “Kur qau Niçja, f.360).

Rrëfimi i Yalom është një diskutim shumë tërheqës dhe intrigues, ku lexuesi mund të përfshihet përmes nevojës së tij për t’u shprehur për atë që s’ka mundur dot të thotë kurrë me zë të lartë, e sidomos për të gjetur bashkëbiseduesin të cilit mund t’i besojmë nga vetja jonë. Eshtë një rrugë drejt lotit, si kufiri delikat i njeriut. Sepse loti nuk është dobësi, por është forca e pranimit të dobësive. Lotët mund të na çojnë drejt pranimit të mendimeve tona. E siç rrëfen Yalom, “Mendimet janë hijet e ndjenjave tona”.

Rrëfimi i Yalom, i kalon kufijtë e trillerit, teksa shihet edhe si një guidë debati për psikanalizën dhe filozofinë. Thuajse vjen si një rrugëtim për një lexim të Niçes, apo edhe Frojdit. Madje, duket edhe si fillimi i një beteje filozofike që nuk i dihet ende fundi. Dhe Yalom, me mjeshtërinë e rrëfimtarit, ka dhënë një prozë që bart nevojën e debateve të duhura, sidomos për ata që janë të apasionuar pas filozofimit.

“Ndonëse asnjë gur nuk mund të dëgjojë, as të shikojë,

secili rënkon butësisht, që dikush t’i kujtojë” (“Kur qau Niçja”).

Reagim kundër çmimit të çmendur të naftës

June 18, 2022 by s p

Bujar Leskaj/

Nga sot çmimi i naftës në nivele dramatike, 265 lekë për litër! Jemi vendi me çmimin më të lartë të karburantit, jo vetëm në rajon, por edhe më tej. Këtë çmim vendosi sot “Bordi i Transparencës”, për llogari të sektit Rama. Dhe në këtë çmim mbi 60% janë taksa që mbushin xhepat e sektit në pushtet dhe zbrazin xhepat e qytetarëve. Përtej absurdit të përcaktitmit të çmimeve nga një bord që s’dihet se cilës burse i referohet, ajo që e bën më shumë shqetësuese këtë zhvillim kaq të rëndë ekonomik është rritja e jashtëzakonshme e çmimeve që do të pasojë, që do të kalojë ekonominë dhe familjet shqiptare në kolaps financiar. Në fund të njoftimit për ndryshimin e çmimeve thuhet se Bordi është vazhdimisht “në monitorim të vazhdueshëm të ecurisë së bursave, me qëllim reagimin sa më të shpejtë”. Megjithatë, çmimi i vendosur sot nuk reflekton aspak atë që po ndodh në bursë. Çmimet e naftës vijuan në ulje edhe këtë të premte, një rrugë që e kanë nisur tashmë prej të paktën një jave. Nafta e papërpunuar Brent ra 56 cent, ose 0,5%, në 119,25 dollarë për fuçi dhe nafta e papërpunuar e Teksasit Perëndimor ra me 78 cent, ose 0,7%, në 116,81 dollarë. Në vend që qeveria të reagonte duke hequr ose ulur disa taksa, kryetari i sektit në pushtet duket se do t’ju kujtojë përherë shqiptarëve atë shprehjen e tij të famshme: “S’keni parë gjë akoma!”. Vera do të kalojë shpejt, por dimri do të jetë i vështirë për të gjithë! Ndaj është nevojë imediate një reagim i fuqishëm qytetar!

Hebreitizimi i kryeministrit shqiptar

June 18, 2022 by s p

Shaban Murati/

Në ditën e përvjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit në 10 qershor kryeministri i Shqipërisë njoftoi se qeveria e tij do të ngrejë në Tiranë Qendrën Hebraike dhe në Vlorë Muzeun Hebraik. Qeveria nuk ka ngritur ende në Tiranë as Muzeun e Kosovës dhe as Muzeun e Çamërisë.

Ç’është kjo ethe hebraike, që ka kaplluar kryeministrin e Shqipërisë? Po krijohet një narrativë e re artificiale marrëdhëniesh të jashtme, e cila po ve në dyshim historinë. Nuk po e dimë më: A janë shqiptarët, që kanë shpëtuar hebrejtë në Luftën e Dytë Botërore apo janë hebrejtë, që kanë shpëtuar shqiptarët? Kush duhet t’i jetë mirënjohës njeri-tjetrit: populli shqiptar apo populli hebre? Në çdo logjikë normale historike, diplomatike dhe etike i takon qeverisë izraelite të hapë Qendër Shqiptare dhe Muze Shqiptar në Izrael për aktin e rrallë historik të popullit shqiptar, që shpëtoi hebrejtë gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe për faktin që Shqipëria është i vetmi shtet në Europë, ku numuri i hebrejve në fund të Luftës së Dytë Botërore ishte më i madh se në fillim të saj. Kjo quhet mirënjohje.

Megjithë respektin për Izraelin, dihet se populli hebre nuk ka lozur as edhe një rol dhe nuk ka patur asnjë minimum rëndësie në historinë e popullit shqiptar. Gjeografia dhe historia na kanë caktuar shumë larg njeri-tjetrit. Ka shume popuj të tjerë, që do të meritonin më përpara Qendra në Shqipëri. Kontribute historike për popullin shqiptar ka dhënë Austria apo Bullgaria dhe madje Kina ka dhënë një kontribut shumë më të madh në Shqipëri.

Kryeministri i Shqipërisë mund të ketë dëshirë të konvertohet në çdo lloj feje, që të jetë qejfi i tij i ditës apo i natës. Hebreitizimi i tij është çeshtje personale, që duhet ta mbajë brenda mureve të shtëpisë së tij. Posti, që ka, i është besuar të menexhojë taksat tona dhe ato duhet të shkojnë në rradhë të parë për përjetësimin e memories historike të kombit tonë. E përsëris: Shqipëria nuk ka ende as Muze të Kosovës dhe as Muze të Çamërisë. Pa le më të ketë Muze të Masakrës së Tivarit.

Absurditete të tilla qeveritare mbijnë në shtete pa dinjitet dhe pa integritet, sepse nuk ka ndodhur kurrë në historinë e njerëzimit që populli, i cili ka shpëtuar një popull tjetër, ta ndjejë veten borxhli ndaj atij që ka shpëtuar.