Archives for March 2023

NYJA E BALLKANIT PËR EVROPËN

March 2, 2023 by s p

Nga GIULIO TREMOMTI/

Sot, rropama e luftës në Ukrainë sundon heshtjen që mbështjell Ballkanin, por të dyja, ajo rropamë e ajo heshtje, janë njësoj të rëndësishme për Evropën, sot që historia është vënë në ecje me erëra luftërash që fryjnë nga lindja drejt perëndimit.

Ballkani, muri i jashtëm mbrojtës i Evropës, një trapez i gjatë më shumë se njëmijë kilometra e pak më pak i gjërë, një zonë gjeografike e pakalueshme, jo rastësisht Ballkan në turqisht do të thotë mal, e megjithatë vënd kalimesh e përplasjesh, kështu në shekuj fabrikohet historia. Kështu ka qënë edhe 900-ta, një shekull që ka filluar me “luftërat ballkanike”, që kanë vazhduar me Sarajevon, e që kanë mbaruar me luftën e Jugosllavisë. Kjo qe një luftë vendore, por vetëm sepse BRSS qe sapo shthurur e Rusia nuk ishte shfaqur ende në qëndrimin e zotërimit. Duhet kujtuar se sidoqoftë ajo e Jugosllavisë ka qënë një rast tronditës i t’ashtuquajturës “të drejtë ndërhyrjeje”, e zbatuar nga jashtë në kohët moderne, duke tejkaluar parimet shekullore të Augustës e të Westfalisë (“cuius regio, eius religio”) (“e kujt është mbretëria, e atij është edhe besimi fetar”).

Për të gjitha këto sot, edhe se në një dukje qetësie, shihet se e ardhmja e Evropës nuk është vetëm Ukraina, është edhe Ballkani, sepse nëse për Ballkanin Evropa është e rëndësishme, edhe Ballkani është i rëndësishëm për Evropën. E rëndësishme për Evropën që sot nuk mund të ndalet në Danub, përndryshe është Danubi ai që hyn çrregullisht n’Evropë.

Brënda Ballkanit numërohen sot shtatë Shtete: Sërbia, Bosnja, Herxegovina, Kosova, Shqipëria, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut. Shtete që kanë sot të përbashkët vetëm një gjë: interesin për të hyrë në Bashkimin Evropian. Por për të tjerat, që kur nuk mbahet mënd, janë ndërmjet tyre të ndryshëm e shpesh kundërshtarë, për gjeografi dhe ekonomi, për kryqëzime prejardhjesh, gjuhësh e besimesh fetare.

Kryesisht për atë arsye, e jo vetëm për këtë arsye, që sot për të futur Ballkanin në Bashkimin Evropian është aq e nevojshme sa dhe e vështirë, sepse nëse Ballkani priret të jetë i pështjelluar, Bashkimi Evropian është për hesapin e vet në të kundërt një makinë politike e sofistikuar e tejet e ndërlikuar.

Një shëmbull, për të filluar: nëse Ballkani futet në BE, njëzërësia sot e parashikuar për funksionimin e saj , kalon nga 27 në 34. Kjo nuk është vetëm një e dhënë numërash, sepse kështu ngrihet në shkallën më të lartë rreziku që të shfaqen ndikime të jashtëme – ruse, islamike, kineze – ndikime të tilla sa të paralizojnë proçeset vendim-marrëse në BE. E jo vetëm aq. Edhe sikur të mos mbajmë para sysh dhjetra kilometrat e “rregullave evropiane”, që janë tashmë – lloji Bolkenstein – a mund të përfytyrohet seriozisht zotimi i Ballkanit për automobilin elektrik ose për shtëpinë e gjelbër, këto të fundit, por ide të ardhëshme “evropiane”?

Megjithatë historia mëson se të gjitha ndryshueshmëritë mund të kalohen nga Evropa me zgjuarsi e me durim politik. Në Pragë kançelari Scholz ka hapur bashkëbisedimin, në Strasburg presidenti Macron ka hamendësuar t’i shtohet asaj të BE një ingjinjeri e re më e lëvizëshme e më e rrjedhëshme institucionale evropiane, në Trieste presidentja Meloni ka folur për Ballkanin me një vështrim të madh. Të gjitha këto janë në drejtimin e duhur, të duhur për të shmangur që e paarsyeshmja të bëhet e vërtetë e që e paarsyeshmja të jetë vdekjeprurëse.

“Corriere della Sera”, 28 shkurt 2023 Përktheu Eugjen Merlika

“Aleanca” Kinë-Rusi: Dyfishimi i rreziku apo Partneriteti i Kufizuar?

March 2, 2023 by s p

Nga Rafael Floqi/

Lufta e Ukrainës po tregon se ndërsa partneriteti strategjik ‘pa kufij’ Pekin-Moskë ka kufij, ai mbetet kërcënues për SHBA . Sipas Strategjisë së Sigurisë Kombëtare të SHBA-së për vitin 2022 të publikuar së fundmi, Kina dhe Rusia “janë gjithnjë e më shumë në linjë me njëra-tjetrën, por sfidat që ato paraqesin janë, në mënyra të rëndësishme, të dallueshme”. Këto sfida ndihen në mbarë botën, jo më pak në Evropë dhe në Shtetet e Bashkuara. Megjithatë, shumë rrallë është eksploruar kur dhe si Pekini dhe Moska koordinojnë ose bashkëpunojnë dhe çfarë do të thotë kjo për Shtetet e Bashkuara dhe aleatët dhe partnerët e saj. Në të vërtetë, shumë vëmendje nga zyrtarët dhe komentatorët është përqendruar në pohimin e thjeshtë se Kina dhe Rusia paraqesin sfida të ndryshme për Shtetet e Bashkuara dhe aleatët dhe partnerët e tjerë në Evropë. Pikëpamja konsensuale e SHBA-së ka qenë se Kina përbën rivalin serioz, ndërsa Rusia paraqet një kërcënim të rëndësishëm shqetësues pasi përjeton rënie politike dhe ekonomike, duke prodhuar një predispozitë në vitet e fundit për të përdorur forcën ushtarake rreth periferisë së saj. Një tjetër pikëpamje e përhapur gjerësisht është se Moska është një kundërshtar më i menjëhershëm, ndërsa Pekini është më shumë një kërcënim që shfaqet jashtë horizontit. Siç e tha me keqardhje një zyrtar amerikan në vitin 2019: “Rusia [është] një uragan. Vjen fort dhe shpejt. Kina … është si ndryshimi i klimës: i gjatë, i ngadalshëm, i përhapur.” Nuk është për t’u habitur që frika e menjëhershme e partnerëve dhe aleatëve të SHBA-së në Evropë gjatë dekadës së fundit ose më shumë janë fokusuar në aktet e shumta të agresionit dhe frikësimit të Rusisë, duke u rritur me pushtimin e Ukrainës nga Putini në shkurt të vitit 2022. Ajo që është befasuese, megjithatë, është rritja e alarmit në të gjithë Evropën vitet e fundit për një kërcënim në dukje më të largët gjeografikisht: Kinën.

Është e vërtetë që Kina dhe Rusia kanë hyrë në një traktat pak para luftës në Ukrainë. Por është gjithashtu rasti që kinezët u tërhoqën nga aleanca sapo shpërtheu lufta. Në fakt, Kina ishte një nga vendet e pakta që abstenoi nga një votim i OKB-së për të dënuar Rusinë menjëherë pas fillimit të luftës. Aleanca u portretizua nga të dyja palët si një angazhim afatgjatë, jo një pakt kolektiv i mbrojtjes. Pekini e pa luftën si diçka për t’u shmangur. Me probleme serioze ekonomike, një shkallë të trazirave të brendshme në vend, dhe marinën e SHBA-së që fshihet në dhe pranë Detit të Kinës Jugore, pjesëmarrja e Kinës në një luftë – apo edhe thjesht mbështetja e Rusisë në OKB – e bëri aleancën pak më shumë se një blof diplomatik.

Ka disa arsye pse Kina nuk ka gjasa të ofrojë ndihmë të konsiderueshme për Rusinë. Ndoshta më e rëndësishmja është se ekonomia e Kinës vazhdon të luftojë në vështirësi. Ajo mbështetet shumë në eksportet dhe investimet e huaja. Vetëm kërcënimi i sanksioneve amerikane ka të ngjarë të pengojë kinezët, por përfshirja në Ukrainë ndoshta do të shkaktonte sanksione edhe nga Evropa. Evropa ka investuar shumë në frenimin e Rusisë në Ukrainë dhe në ruajtjen e marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara. Evropa nuk ka asgjë për të fituar nga një fitore ruse dhe potencialisht shumë për të humbur. Kinezët nuk mund të paguanin çmimin e sanksioneve amerikane dhe evropiane.

Disa liderë evropianë, si kryeministri belg Alexander De Croo, kanë shprehur shqetësime serioze. Sipas mendimit të De Croo, “në të kaluarën, mendoj se … [Evropa] ka qenë paksa shumë e vetëkënaqur. … Në disa fusha … [Kina është bërë] një konkurrent i ashpër. Në disa fusha, ne gjithashtu shohim se ata kanë sjellje armiqësore. … Duhet të kuptojmë se në shumë fusha ekonomike, është gjithashtu [konkurrencë] gjeostrategjike.” Ndërkohë, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen tha: “Ne jemi dëshmitarë të një përshpejtimi mjaft të … tensioneve [me Kinën]”.

Thënë kështu, kryeqytetet evropiane përballen me dy sfida paralele të ashpra ekonomike nga Pekini dhe Moska: varësia e tepërt, ndonëse manifestohet në mënyra të ndryshme. Ndërsa, shumë shtete evropiane janë tepër të varura nga energjia ruse, pjesa më e madhe e Evropës varet shumë nga tregtia dhe investimet në Kinë. Ndërsa çështja ruse e energjisë është e profilit të lartë, çështja e tregtisë dhe investimeve në Kinë është më pak e njohur. Kina është burimi numër një i mallrave të importuara të Evropës, duke zënë 22 për qind në vitin 2021. Kina është gjithashtu tregu i tretë më i madh për eksportet evropiane. Ndërkohë, sipas një studimi të fundit nga Rhodium Group, investimet e Bashkimit Evropian në Kinë janë të përqendruara në mesin e 10 investitorëve kryesorë evropianë, të cilët përbëjnë pothuajse 80 për qind të të gjitha investimeve evropiane në vend.

Mësimet nga Ukraina

Konflikti i zgjatur në Ukrainë ofron një rast konkret të paçmuar për të eksploruar se si duket bashkëpunimi Rusi-Kinë.

Ndërsa Putin ka të ngjarë të informojë Sekretarin e Përgjithshëm të Partisë Komuniste Kineze Xi Jinping se një “operacion special ushtarak” kundër Ukrainës do të ndodhte kur i pari të vizitonte Pekinin në prag të Lojërave Olimpike Dimërore 2022 në fillim të shkurtit, ka shumë më pak gjasa që diktatori rus ndau detaje në lidhje me shtrirjen ose kohën e pushtimit me homologun e tij kinez. Për më tepër, asnjë lider nuk mund të kishte parashikuar shkallën e paaftësisë operacionale dhe paaftësisë taktike të ushtrisë ruse nga njëra anë dhe rezistencën e vendosur të Ukrainës dhe efektivitetin e fushëbetejës nga ana tjetër.

Disa kanë pohuar se boshti Moskë-Pekin përbën një aleancë ushtarake të plotë, ndërsa të tjerë kanë argumentuar se marrëdhënia është pak më shumë se një “bosht komod”. Aleatët e vërtetë mbështesin njëri-tjetrin në kohë lufte dhe, nëse Kina dhe Rusia do të ishin aleatë ushtarakë, atëherë do të pritej që Pekini të paktën të ofronte armatime dhe ndihmë të tjera. Megjithatë, më shumë se tetë muaj pas konfliktit në Ukrainë, Pekini nuk duket se po i ofron armë aleatit të tij të supozuar. Në vend të kësaj, furnizuesit kryesorë për Moskën duket se janë Pheniani (për municione) dhe Teherani (për dronët). Pra, partneriteti strategjik “pa kufi” midis Kinës dhe Rusisë ka vërtet disa kufij.

Xi është “partneri i heshtur” i Putinit

Thënë kështu, mbështetja e heshtur ekonomike e Pekinit për Moskën – përmes tregtisë dhe shfrytëzimit të saj të vazhdueshëm dhe në zgjerim hapja e zbrazëtirave në sanksionet ndërkombëtare – i mundëson Rusisë. Sipas Reuters, dërgesat kineze në Rusi u rritën me më shumë se 26 përqind krahasuar me një vit më parë dhe importet u rritën pothuajse 60 përqind gjatë së njëjtës periudhë. Ndërsa Pekini mund të mos qëndrojë krah për krah me Moskën në fushën e betejës, Xi po ndihmon në financimin e luftës së Putinit.

Edhe pse Pekini ka kërkuar të distancohet nga Moska, mosmarrëveshja e vazhdueshme ushtarake e Rusisë në Ukrainë nuk ka bërë që Xi të ndërpresë marrëdhëniet e tij me Putinin. Nuk ka pasur asnjë ndarje të keqe të ngjashme me divorcin kino-sovjetik gjashtë dekada më parë. Përkundrazi, Pekini vazhdon të ndihmojë Moskën në mënyra të rëndësishme, por të ulëta. Ndërsa Kina ka refuzuar të mbështesë Rusinë në mënyrë aktive ose të hapur, Pekini ka refuzuar të dënojë publikisht agresionin rus. Për më tepër, më 14 nëntor në Samitin e G-20 në Indonezi, Xi thuhet se i tha Bidenit se Kina ishte “shumë e shqetësuar për situatën aktuale në Ukrainë” dhe dha lulëzime retorike duke këmbëngulur se “Kina … qëndroi në anën e paqes”. Xi gjithashtu i shpalli Bidenit se duhet të ketë “…bisedime paqeje midis Rusisë dhe Ukrainës”.

Megjithatë, Kina nuk ka bërë asnjë lëvizje domethënëse drejt ndërmjetësimit. Në vend të kësaj, Xi i tha Bidenit: “shpresojmë që Shtetet e Bashkuara, NATO dhe BE të zhvillojnë dialog gjithëpërfshirës me Rusinë”. Për më tepër, në Uzbekistan, një muaj më parë, në Samitin e Organizatës së Bashkëpunimit të Shangait 2022 më 15 shtator, Putin vlerësoi Xi për marrjen e një “pozicioni të ekuilibruar” ndaj Ukrainës. Në një kuptim real, Pekini, duke refuzuar të marrë publikisht anë dhe duke refuzuar të luajë një rol aktiv paqebërës në Kombet e Bashkuara ose në vende të tjera, është treguar se është “partneri i heshtur” i Moskës – një partner i heshtur që synon të ngadalësojë konfliktin. apo edhe ta ndalojë atë me kushte që janë të favorshme për Rusinë. Ndërsa pothuajse me siguri dëshiron një fund të konfliktit, Pekini do të preferonte shumë një rezultat që ruan sa më shumë që të jetë e mundur ndikimin gjeopolitik të Moskës dhe statusin e fuqisë së madhe.

Një arsye e dytë – një arsye që përputhet me të parën dhe është padyshim e pamundur – është përgjigja e mundshme ushtarake. Duke supozuar se Kina nuk ishte e penguar nga sanksionet ekonomike, SHBA-ja ruan opsione të rëndësishme ushtarake. Ekonomia e orientuar nga eksporti i Kinës mund të lulëzojë vetëm përmes ruajtjes së aksesit në tregtinë e hapur, veçanërisht tregtinë duke dalë nga portet e saj lindore. Nëse një shtet tjetër i bllokon këto porte dhe rrugët e tyre detare, sado të papërsosura, mund të jetë katastrofike për Pekinin. Kina mund të hakmerret, sigurisht, por duke e bërë këtë ka të ngjarë të mos paralizojë makinën e luftës së SHBA. Beteja pasuese detare, në çdo rast, do të gjymtonte tregtinë kineze edhe nëse Pekini “fitonte” – dhe nuk ka asnjë garanci se do të fitonte. Përfundimi është se Kina duhet t’i mbajë të hapura rrugët tregtare dhe do të shikonte rrugë të tjera për të shpëtuar fytyrën.

Arsyeja e tretë është çështje praktike. Distanca e madhe midis bazës industriale të Kinës dhe fushëbetejës së Ukrainës është thelbësore. Rusia ka të ngjarë të ketë nevojë për komunikimin e teknologjisë së lartë të Kinës, pajisjet e menaxhimit të fushëbetejës dhe armët relativisht të lehta. Këto lloj armësh kërkojnë teknikë të trajnuar dhe integrim në sistemet ruse. Transporti i sasive të mëdha të pajisjeve dhe personelit do të kërkonte transport ajror ose hekurudhor. Çdo sasi e pajisjeve që do të bënte një ndryshim do të kërkonte linja furnizimi që do të duhej të mbroheshin. Është një detyrë e frikshme që kërkon shumë më tepër përfshirje nga sa mendojnë shumë.

Ndoshta ka arsye të tjera që Kina nuk do të dërgojë asgjë importi në Rusi, por të gjitha ato i nënshtrohen realitetit që Kina nuk mund të përballojë pasojat ekonomike. Gjërat janë mjaft të vështira në Kinë pa hapur një front kundër SHBA-së. Për të qenë të qartë, Pekini mund të dërgojë një numër të vogël pajisjesh relativisht të parëndësishme, por kjo nuk është aspak një prelud i Luftës së Tretë Botërore.

Goditje të ndryshme

Rasti i Ukrainës thekson gjithashtu stilet e ndryshme të adoptuara dhe kërcënimet e paraqitura ndaj Evropës dhe Shteteve të Bashkuara nga Rusia dhe Kina dhe mënyrat e tyre të preferuara të bashkëpunimit. Moska priret të jetë më e neveritshme dhe e drejtpërdrejtë në bërjen e ligësisë. Siç vuri në dukje Ken McCallum, drejtori i përgjithshëm i MI5 – shërbimi kundërzbulues i Mbretërisë së Bashkuar – në nëntor 2022, “Rusia nuk mendon asgjë për të hedhur një bërryl në fytyrë dhe në mënyrë rutinore mashtron për të arritur rrugën e saj.” Sigurisht, në Ukrainë, Moska nuk ka pasur asnjë shqetësim për shkaktimin e vdekjeve dhe shkatërrimeve masive kundër objektivave civile.

Në të kundërt, Pekini është më i prirur për të marrë një përdorim më pak agresiv ose të paktën më të matur të forcës dhe qasje të ulët (me përjashtim të vendit). Natyrisht, për sa i përket Tajvanit, Kina ka qenë e drejtpërdrejtë në shprehjen e pakënaqësisë së saj dhe nuk është përbuzur nga shfaqjet në shkallë të gjerë të fuqisë ushtarake në afërsi të ishullit, veçanërisht menjëherë pas vizitës së Kryetares së Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA Nancy Pelosi në Taipei në gusht. Megjithatë, Kina deri më tani është përmbajtur nga sulmet aktuale kinetike kundër objektivave të Tajvanit, aq më pak ka nisur një pushtim të drejtpërdrejtë të ishullit. Megjithatë, Xi e ka lidhur tashmë zyrtarisht arritjen e bashkimit me Tajvanin me realizimin e ëndrrës së Kinës për përtëritje kombëtare. Për më tepër, Kina, nën drejtimin e Xi, ka iniciuar dhe mbështetur një fushatë të bashkërenduar të forcimit ushtarak dhe frikësimit politik kundër ishullit në muajt e fundit.

Për sa i përket pushtimit rus të Ukrainës, Kina ka punuar me zell në arena, si Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara dhe Asambleja e Përgjithshme, për të bllokuar rezolutat që dënojnë Rusinë. McCallum vëren se Kina paraqet “një rend sfide të ndryshme [se Rusia]”. Ndryshe nga Moska, Pekini është i prirur të punojë brenda sistemit, duke shfrytëzuar pozicionin dhe ndikimin e tij për të mbrojtur aksionet e tij dhe për të avancuar interesat e tij. Përtej kësaj, Kina është bërë një person i brendshëm i zgjuar dhe McCallum, duke përdorur një analogji sportive konkurruese, pohon se Pekini “… po përpiqet të rishkruajë librin e rregullave, [dhe madje] ta blejë ligën…”.

Problemi me Koordinimin

Si përmbledhje, bashkëpunimi midis Kinës dhe Rusisë tenton të duket më shumë si koordinim. Megjithatë, për të gjykuar nga koordinimi midis Moskës dhe Pekinit për Ukrainën, kjo mund të jetë ende efektive në arritjen e qëllimeve të kufizuara të këtyre dy partnerëve. Xi mund ta ketë vlerësuar pushtimin e Ukrainës nga Putini si një gabim serioz, duke theksuar statusin e Rusisë si një fuqi e madhe në rënie. Megjithatë, Xi ka më shumë gjasa të kërkojë mënyra për të mbështetur Putinin në vend që të largohet.

Kina nuk ka opsione të mira për partnerë strategjikë të besueshëm me të njëjtin mendim, me peshë për të balancuar kundër Shteteve të Bashkuara. Të gjithë aleatët e mirë janë marrë. Megjithatë, edhe një partneritet i kufizuar midis një uragani dhe ndryshimit të klimës mund të bëjë kërdi mbi vendet që i pengojnë.

Literatura nga

Andrew Scobell, Ph.D.; Niklas Swanström, Ph.D. Instsituti Amerikan i Paqes

George Friedman është një parashikues dhe strateg gjeopolitik, kryetar i Geopolitic Futures.

Lamtumirë Blerina Bardhok Loka -Lamtumirë Blerina Jonë

March 2, 2023 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo/

Vdekja jote më la nje boshllëk në zemër, por ajo do të mbushet me dashurinë që ndamë u shpreh bashkëshorti i saj Lekë Preçi.Me dhimbje dhe lot në sy e morëm lajmin e trishtë nga Marko Kepi për ikjen e parakohshme të mikes sonë Blerina Bardhok Loka. Komuniteti Shqiptar në New York dhe më gjerë u trondit thellë nga ikja e parakohshme e Blerinës e cila e la jetën e saj përgjysmë në moshën e trëndafiltë, 36 vjeçe.Shoqata Shqiptaro Amerikane “Skënderbej” Inc. anëtare e së cilës është prej vitesh, ndërsa bashkëshorti i saj Lekë Preçi është n/kryetar, me lot ne sy e pritën vdekjen e saj. Lekë Preçi bashkëshorti i saj, kur vajtëm në spital me Qemalin në Manhattan këto ditë tek Blerina për ta vizituar, më tregoi se e dinte që ishte e sëmurë që kur u martuan në Itali, më 2014, por dashuria dhe sinqeriteti i saj triumfoi mbi të keqen. Ne e jetuam jetën të dy si bashkëshort, sepse ajo e donte jetën me shpirt, e donte familjen, e donte Amerikën. Unë pashë tek ajo magjinë e shpirtit të kristaltë, bukurinë e sjelljes dhe më bënte që të mos i ndjeja kurrë sakrificat. Ajo që më dhëmb në shpirt ( ndërkohë ndalon dhe ngashëehet në lot) është princesha Altea se do të rritet pa nënë. Sa e dobët ishja përballë kësaj situate, por natyrshëm mora forcë pë t’i dhënë kurajo, për t’i qenë pranë familjes në këto momente duke i thënë se Altea ka një baba që do t’i jetë pranë gjithë jetën e saj. Ajo e kishte ëndërr tha Leka që vajza jonë princesha Altea të lindte në Amerikë dhe e realizuam. Ajo u kurua në spitalet më të mira në botë. Amerika ia zgjati jetën, ndërkohë që në Shqipëri dhe Itali i kishin dhënë shumë pak vite shpresë. Sa herë e takoja shihja tek Blerina se kishte një sens humori dhe paqe në sytë e saj të mëdhenj dhe të bukur. Kur ai fliste për virtytet e mrekullueshme të Blerinës, i thashë nuk më duket çudi Lekë, ngase ajo është mbesa e Zef Lokës, një nga burrat e rrallë dhe shumë finsik që kam njohur. Është shumë e dhimbshme të shikoje Nënë Davën duke i ndenjur tek koka ardhur enkas nga Shqipëria për të qenë pranë ditëve të fundit të saj, apo vëllain Ndrecën i cili nuk pushonte së gëlltituri lotët e tij. Ndërkohë telefonatat binin papushim si psh e vëllait të saj Gjovalinit nga Tirana i cili po bëhej gati për të ardhur në New York. Çfarë situatash të dhimbshme sheh dhe që nuk ke si i mposht, por ja duke qenë bashkë tha Mark Qehaja kryetar Nderi pranë kësaj shoqate dhe duke ngushëlluar njeri-tjetrin dhimbjet bëhen dhe më të lehta. Blerina iku në muajin e çeljes së gjethit, në muajin e pranverës, në muajin që do të blerojnë fushat, pemët, ashtu siç kishte emrin e blertë. Ajo lindi, më 5 Maj 1986 në Fan të Mirditës dhe mbaroi sot, më 1 Mars, 2023, në New York. Ajo është bijë e Fanit të Mirditës dhe shkollën e mesme e ka kryer atje, ndërsa më vonë jetoi në Tiranë, Itali dhe New York. Që nga viti 2015 ajo është banore e Nju Jorkut bashkë me Lekën i cili ka hapur një kompani ndërtimi dhe është I suksesshëm. Ajo la pas vajzën e saj Altea e cila e rriti plot pekule nëne. Altea është 8 vjeçe dhe jetoftë sa malet e Shqipërisë.Blerina dha frymën e fundit në spital në Manhattan, në “Memorial Sloan Kettering Cancer Center”, rrethuar nga bashkëshorti i saj Leka, nënë Dava, vëllezërit Gjovalini dhe Ndreca, motra Diana, dhe dy kunatat e saj Martine dhe Tone. Humbja e një bashkëshorteje është një nga dhimbjet më të vështira emocionale që një person duhet të durojë, por gjen ngushëllim kur kujton jetën e bukur që ka kaluar dhe pasurinë e patundshme që i ka dhuruar si princeshën Altea.Dashuria e Blerinës është gjithmonë me Altean e saj. Humbja e nënës është një nga dhimbjet më të thella që një zemër mund të njohë. Por mirësia, kujdesi dhe mençuria e saj do te jetojnë – si një trashëgimi dashurie per Altean dhe Lekën. Të qoftë dheu i lehtë Blerina jonë!Drite të pastë të shpirti në Parajsë atje ku ke vendin nuse e bukur dhe e blertë!1 Mars, 2023Staten Island, New York

Sot, përkujtojmë Besëlidhjen e Lezhës

March 2, 2023 by s p

Muzeu Historik Kombëtar/

579 vite më parë, më 2 mars 1444, në katedralen e kishës së Shën Kollit në qytetin e Lezhës, ku sot gjendet memoriali i Gjergj Kastriot Skënderbeut, u mbajt “Besëlidhja e Lezhës”. Ajo përbën një nga momentet më të ndritura të rezistencës antiosmane, në mesin e shekullit të XV, pasi ishte bashkimi i parë politik e ushtarak mbarëshqiptar i njohur në historinë e Shqipërisë.Vendimet e kuvendit ishin:1. Krijimi i një Besëlidhjeje Arbërore me në krye Skënderbeun.2. Formimi i një ushtrie të përbashkët të komanduar nga Skënderbeu si kapiten i përgjithshëm. 3. Krijimi i një arke të përbashkët për të përballuar shpenzimet e luftës.Besëlidhja e Lezhës ishte kuvendi ku u hodhën themelet e bashkimit kombëtar dhe të traditës shtetërore të shqiptarëve.

Zgjedhjet në Malësi me rëndësi jo vetëm lokale

March 2, 2023 by s p

Në zgjedhjet lokale të cilat do të mbahen me 5 mars do të marrin pjesë 4 koalicione dhe 3 parti politike, të cilat garojnë për 32 këshilltarë në parlamentin lokal në Tuz, duke qenë zgjedhjet e dyta në komunën e pavarur, që për nga pesha që kanë nuk janë vetëm me rëndësi lokale, sepse përmes qeverisjës së suksesshme do të avancohet autonomia lokale në favor të realizimit të te drejtave qytetare e nacionale si kudo në botën demokratike.

Nail Draga/

Në votimin e të dielës me 5 mars 2023, qytetarët me të drejtë vote që sipas regjistrit janë 12.387, do të kenë mundësi të votojnë në shtatë lista zgjedhore, ku kryesoret janë dy: koalicioni “Forumi shqiptar”(ASH,LDMZ,UNSH,LDMZ) dhe “Rruga e drejtë”(DPS,UDSH,PB,SD), ndërsa dy koalicionet tjera (PD, Forca) dhe Lista për Tuzin dhe PSD, si dhe tre parti politike(SNP,SPP,DCG) do të përpiqen për të kaluar pragun elektoral, për të qenë pjesë e skenës politike lokale. Qytetarët e Malësisë të cilët kanë të drejt vote, do të dijnë të bëjnë dallimin për katër vite sepse gjatë këtij mandati Forumi Shqiptar në qeverisje lokale ka dëshmuar angazhim maksimal në arritjen e objektivave, duke marrë parasysh se ka trashëguar një strukturë të papërshtashme në shumë drejtime. Nëse e krahasojmë me kohën e shkuar kur në pushtet ishte DPS-i dallimet janë të mëdha, sepse Malësia i ngjasonte vetëm bashkësive lokale, sepse pushteti qendror ndaj kësaj krahine kishte qasje injoruese, që dëshmohet me mos investime në infrastrukturë e gjetiu, dekada me radhë. Dhe nuk ka si të ishte ndryshe, sepse pushtetit i interesonin votat nga Malësia, për të udhëhequr në Podgoricë e jo investime për mirëqenien e popullsisë në këtë mjedis.Të arriturat, nuk mund të mohohenTë gjithë ata që dyshuan në pamundësinë e funksionimit të komunës së pavarur mbetën të zhgënjyer, sepse qeverisja lokale në Tuz i demantoi në çdo aspekt. E dhëna se për katër vite buxheti i komunës është rritur për 512%, duke ndryshuar infrastukrurën rrugore, hapja e fabirikave, ndërsa mbeshtetja e bujqësisë është rritur për 2.735%, në raport me vitin 2019, dëshmon arsyeshmërinë e komunës së pavarur.Po ashtu janë mbeshtetur veprimtaritë arsimore, kulturore, turistike e sportive, ku duhet veçuar KF”Deçiqi” etj. Nuk ka dilemë se gjatë veprimtarisë së pushtetit lokal janë treguar edhe dobësi të ndryshme, por ata nuk mund të eliminojnë të arriturat, që janë dëshmi dhe arsyeshmëri e ekzistimit të komunës së pavarur. Madje funksionimi i pushtetit lokal në këtë mandat ka befasuar edhe ata të cilët kanë dyshuar ne menaxhimin dhe funksionimin e komunës së pavarur. Sepse të tillët kanë qenë të mësuar të jenë në kuadër të Podgoricës, duke dëshmuar paftësi profesionale dhe servilizëm shoqëror, për të punuar për të tjerët e jo për vetën, përkatësisht Malësinë. Nuk ka dilemë se dallimet janë të dukshme dhe çdo qytetarë në Malësi e dinë se të mbeshtetja e DPS-it në të kaluarën ishte kohë e humbur, sepse ata janë shkaktarët e moszhvillimit dekada me radhë dhe emigrimit të shqiptarëve në botën e jashtme, andaj askush nuk dëshiron rikthim pas, si para vitit 2019. Dështimi i Ulqinit, mësim për MalësinëZgjedhjet lokale paraqesin rastin praktik për partitë politike në organizimin dhe manaxhimin e fushatës para dhe paszgjedhore.Në këtë aspekt para zgjedhjeve me 3 mars 2019 në Malësi, subjektët politike patën mundësi të mësojnë nga Ulqini, përkatësisht nga zgjedhjet e mbajtura aty me 4 shkurt 2018. Ndonëse shqiptarët në këtë komunë përmes tre partive nacionale politike arriten të marrin shumicën parlamentare lokale me 18 këshilltarë(Forca 8, PD 7 dhe UDSH 3), ata zhgënjyen sepse nuk arriten kompromis pas zgjedhjeve për formimin e pushtetit lokal, por ia dhuruan pushtetin DPS-it, duke zgjedhur kryetarin e komunës së Ulqinit nga ana e tyre. Ky veprim disfatist, dëshmoi se në rënd të parë ishin interesat personale e klanëve të ndryshme në lidhje me pushtetin qendror e jo parimet demokratike. Por, një dështim i tillë i partive politike shqiptare në Ulqin, ishte mësim për të njëjtat në Malësi, duke dëshmuar se të urtit mësojnë nga gabimet e të tjerëve. Pikërisht me qasje racionale, partitë shqiptare në Malësi për zgjedhjet e 3 marsit 2019, arritën koalicion parazgjedhor me emërtimin “Forumi Shqiptar”, për të votuar për vehten, se mjaft kanë votuar për të tjerët, duke dëshmuar ndërgjegje politike e kombëtare.Bashkimi siguroi fitorën Dita e votimit me 3 mars 2019 ishte ditë historike për Malësinë, sepse për herë të parë pas 62 viteve votohej për komunë të pavarur, andaj nuk ishte befasi interesimi i madh i mediave nga hapësira shqiptare dhe më gjerë, duke qenë lajmi kryesor i ditës. Këtij konstatimi duhet shtuar edhe ardhjen e diasporës shqiptare nga Malësia për të marrë pjesë në votim, të cilët i dhanë një peshë të veçantë kombëtare duke moblizuar votuesit për të dalë në zgjedhje, kryesisht mbeshtetësit e “Forumit Shqiptar”. Ishte kjo një sakrificë e tyre duke udhëtuar me mijëra kilometra, për të mbeshtetur vendlindjen dhe identitetin kombëtar në këtë kohë të krizës morale. Në regjistrin zgjedhor ishin 11904 votues, që kanë pasur mundësi të votojnë në 30 vendvotime për të zgjedhur 32 këshilltar, ndërsa në zgjedhje kanë marrë pjesë 6 lista zgjedhore, e nga to 5 parti politike(DPS,SD,SNP,BS,DCG) e 1 koalicion(Forumi Shqiptar). Sipas rezultatëve zyrtare të shpallura nga KZK i Komunës së Tuzit del së në votim kanë marrë pjesë 7824 qytetarë apo 65.7%, ndersa sipas subjekteve politike “Forumi Shqiptar”(ASH-LDSH-UDSH) fitoi 3683 vota apo 16 mandate këshilltarësh, DPS 2490 vota 10 mandate, BS 961 vota 4 mandate,SD 361 vota 1 mandat dhe DCG 235 vota dhe 1 mandat, ndërsa SNP 86 vota pa mandat.Ndonëse “Forumi Shqiptar” ishte fitues i zgjedhjeve, për të marrë shumicën parlamentare i duhej vetëm 1 mandat të këshilltarit. Nga ana tjetër humbësi më i madh i këtyre zgjedhjeve ishte DPS, sepse humbi 4 këshilltar nga zgjedhjet e fundit në vitin 2017, duke kaluar në opozitë në pushtetin e ri lokal në Tuz.Një votë vendosi mandatin e këshilltarit Në zgjedhjet politike jo rrallë ndodhin momente të veçanta e kjo ka të bëjë sidomos me rastin e numërimit të votave dhe ndarjës së mandatëve. Madje nga përvoja e deritashme dihet se ka pasur jo vetëm numërime, por edhe rinumërime e madje edhe përsëritje të vendvotimeve që kanë ndikuar në rezultain definitiv të zgjedhjeve. Pikërisht, kësaj here në KZK në Tuz dy ditë pas zgjedhjeve ndodhi rinumërimi i votave, me të vetmin qellim për të vërtetuar votat për Demokratët e MZ(DCG), sepse ata ishin me mundësi reale për të humbur mandatin e këshilltarit, sepse në pyetje ishte vetëm një votë. Por, edhe pse u bë rinumërimi nuk ndodhi një gjë e tillë, sepse 235 vota ishin në kufirin e 3% dhe mandati për Demokratët e MZ ishte i vulosur. Por, po të ndodhte diçka e tillë atëhërë DPS-i do të kishte një mandat me tepër, ku do të kishim një situatë aspak të përshtatshme, sepse “Forumi Shqiptar” në njëren anë do kishte 16 mandate e të gjithë të tjerët së bashku me DPS-in do kishin 16 mandate, që do të ishte moment i veçantë dhe i diskutueshëm për formimin e pushtetit lokal në Tuz. Malësia të udhëheqet nga malësorëtRaste të tilla ndodhin por shumë rrallë, andaj në zgjedhjet e 5 marsit jemi të bindur se subjektët politike pjesëmarrëse kanë një përvojë me shumë dhe do të bëjnë llogaritë elektorale. Dhe nuk ka si të jetë ndryshe sepse përvoja e kaluar duhet të jetë mësim për të tashmën dhe të ardhmën. Malësia duhet të udhëhiqet nga malësorët, sepse janë në shtëpinë dhe në tokën e tyre, ndërsa mbeshtetja e diasporës në këto zgjedhje është obligim jo vetëm moral ndaj tyre. Pas zgjedhjeve me emrin MalësiaDhe në fund uroj që parlamenti lokal i përbërjës së re, të inicojë propozimin dhe të marrë vendimin që komuna të quhet me emrin Malësia, qe është vlerë autentike kombëtare dhe e pranueshme për të gjithë qytetarët e saj. Do të ishte ky testi i parë demokratik në nivel lokal dhe qendror, duke dëshmuar kapacitet demokratik sipas standardëve ndërkombëtare.(Mars 2023)