Archives for July 2023

SHTETI I ‘AMBASADAVE’

July 6, 2023 by s p

Shqiprim Pula/

Përgjatë historisë politike të Kosovës, qytetarët shumicë Shqiptare e donin mëvetësinë, dhe rritën politike e formësuan dhe shprehën si qëllim politik në përpjekje të gjatë për shtetësinë! Në rrugëtim të konsolidimit të shtetësisë, pas Shkurtit 2008, e kuptuam se sa sfiduese mund të jetë rritja shtetërore për t’a mbrrirë moshën madhore nga ajo e adoleshencës, e që konsiderohet një tranzicion ndërmjet varësisë dhe pavarësisë politike, që qëllimi kryesor i së cilës është sikur përgatitja e fëmijës për moshën e rritur. Gjatë tranzicionit dhe varësisë politike, joshëse ishte edhe ikja nga përgjegjësitë politike shtetërore, hera-herës duke i’u referuar edhe tutorisë politike nga ndërkombëtarët (‘ambasadat’), andaj, sikur u kultivua një mendësi politike fëmijërore në shpërputhje me dëshirat e një të rrituri.

Në kontekstin ndërkombëtar, Kosova politike, shihej si krijesë që duhej t’i kuptonte përgjegjësitë, dhe sjelljet institucionale me maturitet konform standardeve të shteteve që nuk bien ndesh me shtetin e së drejtës dhe demokracinë, si përcaktim politik. Por, të përsëritura ishin veprimet politike të cilat nuk paraqisnin pjekuri e përgjegjësi, e për rrjedhoj, ‘ambasadat’ nga roli i tyre primar, bënin edhe atë tutorial!. Kjo, më pas, nga vështrimi ndërkombëtar shihej si Kosovë me mendje të një adoleshenti e mbushur me energji por e pa shqetësuar për përgjegjësitë shtetërore, ngase prevalonin mjaftë shumë ato klanore e biznesore. Madje, mes politikanësh kishte një sindromë obsesioni politik me një shkujdesje politike në etapa politike të mëdha e vendim-marrëse!, mbase, figura politike, kryesisht nga ata të pasluftës, ishin plotë jetë politike por që gjindeshin të papregaditur e herë në telashe me ‘tutorët ndërkombëtarë’, për shkak të koncepteve të shkujdesura politike. Kjo, edhe për shkak të prirjeve për aventura politike, protagonizëm politik; dhe për të qenë të rëndësishëm e humbnin sensin e të qenurit të dobishëm. Kështu, e absorbuan sindromën e ‘politikanëve që nuk u rritën kurrë’, madje, nga një fenomen e shëndruan në dukuri politike, e pavarësisht se sa kalonin në politikë vepronin në mënyrë adoleshente dhe u mungonte guximi i daljes nga ombrella tutoriale, asgjë nuk bënin pa ‘ambasadat’!. Ndër arsyet e ndërvarshmërisë dhe mungesës së guximit për pavarësi veprimi, tek këta ‘politikanë’, është edhe mjedisi familjar që ka ndikuar në formësimin e personalitetit të tyre.

Pse ‘ambasadat’ kërkonin me patjetër koordinim-e me shtetin e Kosovës? Ata e kuptuan se çfarë niveli politikanësh bënin politikën, mes tyre mjaft analfabetë, që nuk dinin mirë t’i lexonin fjalimet e tyre në foltore të Kuvendit!, disa madje nuk dolën kurr të flisnin, bile, të tillët ishin ndërmjetësues për krijim Qeverish; morrën e dhanë Ministri si të shpërndanin karamele, pra, pa asnjë program profesional!. Dikur s’kishte më as karamele. Për çudi, ‘ambasadat’ bënin edhe aprovimin ose jo, të emërave për ministra!. Prej tyre kishim dy biznesmenë (2 vota) në ulëset e Kuvendit që morrën katër Ministri? Po, madje krekoseshin për përbërjen e Qeverisë! E njëri nga ta, a i bëri padi ndërkombëtare shtetit të Kosovës? Po, edhe këtë e panë qytetarët e ndërkombëtarët!. A e kishim një këngëtar (1 votë) në ulsen e Kuvendit, i cili publikisht kërcënonte rrëzimin e Qeverisë me votën e tij, nëse nuk i’a bënin një ‘anonimus politik’ ministër? Po, edhe kjo ndodhi. A e kishim një person që shëtiste nga një parti tek tjetra, herë edhe si ‘sekser’ dhe në fund n’a u bë zëvendës kryeministër? Po, i gjori aq shumë kishte manovruar sa përballë zotëri Edi Ramës, nuk i kujtohej se çfarë ligji kishte miratuar Kuvendi në kohën kur ai mbante funksion, e zotëri Rama i’a ktheu; “tani e kuptoj sa i padijshëm je, prandaj dhe të kanë hequr”!. Po me arsimin e kulturën si dikaster kush menaxhonte? Po me bujqësinë si dikaster kush menaxhonte? Po politikën e jashtme kush e bënte? etj. etj., pra, cilado shoqëri normale, me nivele intelektuale mesatare, do të dëshpërohej nga Qeveritë e saja, e poashtu, të dëshpëruar ishin ‘ambasadat’. Ky listim, me këto ndodhi në Kosovën e pas pavarësisë, për ‘ambasadat’ ka treguar mjaftueshëm papërgjegjësi dhe sjellje politike të papjekura, të cilat binin ndesh edhe me frymën e sjelljes shtetërore.

Cilat janë sfidat për ribërjen e sjelljes shtetërore?

Nuk don mend që pas pesëmbëdhjetë vite mëvetësi, vendin përkatësisht Qeverinë, e gjen me shumë sfida, kryesisht të trashëguara e të krijuara, siç janë; zhvillimi shoqëror i ngecur për shkak të papunësisë së madhe ndërvitesh; e për rrjedhojë, gjendjes jo të mirë ekonomike i ka kontribuar hajnia (korrupsioni) institucionale që nga paslufta; mëpas synimi i të rrinjëve për t’u larguar nga vendi është sfidë jo vetëm shtetërore por edhe emocionale e familjeve tona dhe shoqërisë në tërrësi. Por, garnitura politike drejtuese e vendit do të mund t’u bëjë ballë sfidave që ka para vehtes, nëse do të mund t’i kapërcejë sfidat e mëdha, të brendshme e të jashtme, e veçanërisht ato me ‘ambasadat’.

VERIU I KOSOVËS, QËNDRESA E KRYEMINISTRIT KURTI DHE AVENTURAT E EDI RAMËS

July 6, 2023 by s p

Sokol Paja/

Tensionet në vëri të Kosovës e kanë futur në një spirale të rrezikshme shtetin e Kosovës, Ballkanin e mbarë Europën. Dhuna, tensionet, provokimet e orkestruar nga Serbia nëpërmjet bandave kriminale në Komunat me shumicë serbe në veriun e Kosovës kanë vënë në rrezik sigurinë kombëtare të shteteve në rajonin e Ballkanit e më gjerë. Konflikti në veri tashmë është kthyer në konflikt me vëmëndje ndërkombëtare jo vetëm ballkanike. Kosova në të drejtën e saj Kushtetuese të vendosjes së ligjshmërisë në çdo cep të territorit të republikës ka hasur në sulme të dhunshme të bandave kriminale të organizuara prej Serbisë e Rusisë për të cilët diplomacia e perëndimit fajëson kryeministrin Kurti për tensionim të situatës në veri. Sulmet e serbëve në veri të Kosovës mbi forcat e KFOR, Policinë e Kosovës, gazetarët në krye të detyrës e popullsinë civile janë akte që duhen dënuar e ndëshkuar nga bota perëndimore e demokratike. Aktet e dhunës janë akte kundër civilizimit njerëzor. Cënimi i sovranitetit dhe integritetit territorial është i pa pranueshëm. Në asnjë shtet normal të botës së qytetëruar dhe demokratike nuk mund të lejohen dhe tolerohen ngjarjet dhe situatat si në veri të Kosovës. Kryeministri Kurti i ka cilësuar masat pezulluese të BE-së si të padrejta ndaj shtetit të Kosovës, dhe se qeveria e tij nuk do të bëjë kompromis me sundimin e ligjit e as me kushtetutshmërinë e vendit. Këmbëngulja e Serbisë të Asociacioni është thjesht një tjetër mjet i presidentit serb Aleksandër Vuçiq për të mbajtur një konflikt artificial në veri të Kosovës. Diplomacia e Perëndimit prej kohësh nuk është treguar e ndershme në trajtimin e marrëdhënieve mes Kosovës e Serbisë. Është arritur në një pikë sa që Kosova si shteti që ka përjetuar ndër gjenocidet më të tmerrshme në historinë e shekullit që jetojmë prej Serbisë, të trajtohen më keq se Serbia kriminele. Pra viktimës i është veshur petku i kriminelit. Edhe sot Perëndimi me diplomacinë e padrejtë, të pa ndershme dhe të dështuar të Macron-Shols e Borrell-Lajcak po e fusin Kosovën e Ballkanin në një zonë të rrezikuar të sigurisë e integrimit. Perëndimi nuk duhet të joshë e ledhatojë në asnjë mënyrë Serbinë. Vetëm njohja reciproke mes Kosovës dhe Serbisë dhe zhvillimi i dialogut me pjesëmarrjen ekskluzive dhe udhëheqjen e Shteteteve të Bashkuara të Amerikës do ta zgjidhte një herë e përgjithmonë konfliktin Kosovë-Serbi ku shtetet e mbarë rajoni i Ballkanit do të kishte zhvillim e normalitet të qëndrueshëm. Nëse i referohemi të kaluarës, Perëndimi në historinë e shekullit që lamë pas ka luajtur në mënyrë jo të ndershme me kombin shqiptar. Katër hapat e qeverisë së Kosovës për shtensionimin e situatës në veri: 1) Reduktimi i pranisë së Policisë së Kosovës në ndërtesat komunale dhe rrethina e tyre, gradualisht dhe proporcionalisht me reduktimin e dhunës;

2) Qasja e plotë në proceset gjyqësore të kryesve të dhunës, dhe monitorimi i proceseve, nga ana e EULEX-it dhe OJQ-ve të interesuara të të drejtave të njeriut;

3) Zgjedhje të parakohshme aktivizohen në katër komunat veriore nga një peticion për tërheqje i përkrahur nga të paktën 20 përqind të elektoratit, siç parashihet në legjislacionin e Kosovës. Pas konfirmimit që janë përmbushur kërkesat për tërheqje, data e zgjedhjeve shpallet nga Presidentja;

4) Katër kryetarët e komunave në fjalë do të udhëzohen që t’ua dorëzojnë autoritetin e tyre kryetarëve të rinj të komunave pas certifikimit nga KQZ-ja në përputhje me legjislacionin e Kosovës, janë një mundësi e shkëlqyer që duhet të shoqërohen me masa e reflektim edhe nga pala serbe në mënyrë që situata në veri të kthehet në normalitet. Perëndimi duhet të ushtrojë presion edhe mbi Serbinë jo vetëm gjithmonë mbi Kosovën. Vetëm Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë qenë ndershmërisht përkrah kombit shqiptar në të gjitha proceset historike të kombit tonë duke dëshmuar miqësi, aleancë dhe partneritet besnik në çdo kohë. Vetëm Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të japin zgjidhjen më të drejtë dhe më të pranueshme si për Kosovën dhe Serbinë. Diplomacia e Uashingtonit duhet të marrë në dorë edhe një herë fatet e Ballkanit në të kundërt plani Franko-Gjerman do të sjellë të njëjtat pasoja siç ka prodhuar deri më sot. Qëndrimet e kryeministrit Kurti kanë qenë në zbatim te territorialitetit e sovranitetit e në respekt të ligjeve e kushtetutës së Republikës së Kosovës. Z. Kurti ka treguar vazhdimisht përgjegjësi dhe vullnet të palëkundur për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit. Një kordinim më i fuqishëm diplomatik me Amerikën do ti jepte garanci dhe forcë Albin Kurtit në raport me diplomacinë e Perëndimit. Vetëm Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë qenë aleati më besnik i kombit shqiptar. Sot më shumë se kurrë kemi nevojë që të jemi përkrah SHBA-së. Nëse Kurti nuk kordinohet me Amerikën, pasojat për Kurtin, Kosovën e kombin tonë do të jenë fatale. Në një kohë që Kosova përpëlitet në luftë me bandat dhe agresionin serbo-rus, Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama në vend që të ishte në përkrahje të Republikës së Kosovës e lidershipit të saj, kryen veprime aventureske, amatoreske dhe të dëmshme për republikën e Kosovës. Loja me Ballkanin e Hapur, drafti drejtuar Macron e Shols për Asociacionit, anullimi i mbledhjes me qeverinë e Kosovës ku do të nënshkruheshin 13 marrëveshje nga ku do përfitonin shqiptarët e Kosovës e Shqipërisë, e kanë kthyer Ramën në një kryeministër të dëmshëm dhe të rrezikshëm në kushtet ku ndodhet Kosova dhe kombi shqiptar. Edhe ideja më e fundit e Ramës për një konferencë ndërkombëtare për Kosovën dhe Serbinë, përveç se një aventurë për protagonizëm delir të madhështisë së Ramës, në kushtet e sotme favorizon vetëm serbët. Situata e tensionuar në mes të Serbisë dhe Kosovës mund të ndihmohet nga Shqipëria vetëm përmes komunikimit të drejtpërdrejtë e konstruktiv me institucionet e Kosovës dhe Kryeministrin Albin Kurti. Refuzimi i Rames per te takuar Albin Kurtin bashke me qeverine, por takimi vetem me Presidenten Osmani dhe vajtja ne takim me Vuçiç e turi i paralajmeruar diplomatik ne Ballkan, eshte veprim i papergjegjshem dhe i demshem per Kosoven ne keto dite te veshtira sidomos. Qeveria shqiptare në asnjë moment nuk duhet të ndërmarrë hapa politik e diplomatik pa u kordinuar me Qeverinë e Kosovës. Rama duhet të ushtrojë trysni e presion mbi Vuçiç jo mbi kryeministrin Kurti. Republika e Kosovës nuk ka nevojë për patronazhistë diplomatik si rasti i kryeministrit Rama por për mbështetje të sinqertë, përkrahje të vazhdueshme e kordinim politik kombëtar me qëllim që interesat e kombit të prevalojnë mbi interesat e politikë së ditës.

SUNDIM I LIGJIT APO SUNDIM NËPËRMJET LIGJIT

July 5, 2023 by s p

Artan Nati/

Gjykata e Lartë të premten anuloi planin e faljes së huave studentore të Presidentit Biden, duke vendosur se një ligj federal i vitit 2003 nuk lejon që programi të fshijë gati gjysmë trilion dollarë borxh.Gjithashtu Gjykata e Lartë e SHBA-së i dha një goditje të rëndë veprimit afirmativ të enjten në ndryshimin e fundit konservator të gjykatës, duke përmbysur dekada të precedentit që lejon pranimet në kolegje dhe universitete të studentëve me bazë racore dhe jo meritokratike. Veprime të tilla vërtetojnë faktin se në Amerikë sundon ligji në kundështim me praktikat që ndiqen në Shqipëri, ku sundohet nëpëmjet ligjit. “Sundimi nëpërmjet ligjit” i referohet një situate ku ligjet përdoren si mjete kontrolli nga ata që janë në pushtet, sesa si instrumente për të promovuar drejtësinë. Në një skenar të tillë, ligji mund të manipulohet dhe zbatohet në mënyrë selektive për t’i shërbyer interesave të individëve ose grupeve të veçanta, duke u lejuar atyre që janë në pushtet të ruajnë autoritetin e tyre dhe të shtypin divergjencat e mendimeve. A nuk ndodhi kështu në Shqipëri në 2008? Politika, pozitë dhe opozitë në bashkëpunim miratuan ndryshimet në Kushtetutë, duke aprovuar një sistem të ri zgjedhor, proporcional rajonal me lista të mbyllura. Kjo marrëveshje i dha pushtet të padiskutueshëm kryetarëve të partive, duke e shndërruar Parlamentin në një dhomë noterie nën drejtimin absolut të Kryeministrit të radhës. Zgjedhjet që pasuan marrëveshjen politike të 2008 prodhuan qeveri të dobëta nën kontrollin absolut të kryeministrit; një Parlament përherë e më apatik; deputetë me nivel të ulët për të qenë në atë sallë. Kjo marrëveshje bëri të mundur që kryeministri dhe kryetarët e partive jo vetëm të ishin mbi ligjin, por edhe të sundonin nëpërmjet ligjit.

Ndërkohë në SH.B.A dhe Europën perëndimore shikojmë se kur premtimet elektorale të kryetarëve të shteteve janë në kundështim me ligjin, konsiderohen të pavlefshme nga sundimi i ligjit,biles edhe janë të rrezikuar të shkojnë në burg, siç po ndodh me ish presidentin Trump kohët e fundit. Gjithashtu qeveria godet në mënyrë selektive bizneset që nuk sponsorizojnë partinë në pushtet,apo duke u bërë favore biznesmenëve që përkrahin pozitën. Është e vështirë sot në Shqipëri të bësh biznes pa shkelur ligjet dhe këtë fakt e shfrytëzon qeveria për të ndëshkuar kundështarët e saj. Kështu ndodhi para zgjedhjeve vendore me goditjen e “Birra Tirana” dhe disa bizneseve të tjera që konsideroheshin pranë opozitës.

Sundimi i ligjit është koncepti i shtetit të së drejtës se të gjithë individët, përfshirë zyrtarët e qeverisë, i nënshtrohen dhe duhet t’i përmbahen ligjit. Kjo nënkupton që ligjet duhet të jenë të qarta, transparente dhe të zbatohen në mënyrë të barabartë për të gjithë, pavarësisht nga statusi i tyre shoqëror, pasuria ose ndikimi politik. Sundimi i ligjit mbështet idenë se askush nuk është mbi ligjin dhe se vendimet ligjore duhet të merren në mënyrë të pavarur dhe të paanshme nga një gjyqësor i paanshëm. “Një komb që nuk mund të vetëqeveriset me ligj, nuk është as civil dhe as i lirë.” thoshte filozofi i shquar anglez John Locke.

Në mungesë të shtetit ligjor, njerëzit mund ta gjejnë veten duke jetuar në një gjendje pasigurie të vazhdueshme dhe cenueshmërie ndaj tekave të të tjerëve. Në këtë këndvështrim mund të themi se demokracia jonë qëndron e tillë vetëm në emër,por praktikisht është e dështuar dhe bashkë me të gjithë struktura shtetërore. Shtetet e dështuara janë vende ku qeveria nuk është në gjendje ose nuk dëshiron të ofrojë shërbime bazë dhe siguri për qytetarët e saj, duke çuar në një prishje të rendit dhe ligjit, paqëndrueshmëri politike dhe vështirësi socio-ekonomike.

Në situata të tilla, institucionet mund të jenë të dobëta ose inekzistente, korrupsioni mund të jetë i shfrenuar dhe dhuna dhe konflikti mund të mbizotërojnë. Këto rrethana krijojnë një mjedis jo mikpritës për rritje dhe zhvillim ekonomik. Pa sundimin e ligjit dhe të drejta të sigurta pronësore, investimet dhe zhvillimi i biznesit bëhen të vështira. Si rezultat, popullsia mund të luftojë për t’i shpëtuar ciklit të varfërisë. A nuk po ndodh kjo në Shqipëri? Aferat korruptive me incineratorët,mungesa e shërbimeve jetike për popullsinë si dhe aferat e pafundme korruptive në nivel lokal dhe qëndror tregon qartë dështimin e demokracisë. Në këto kushte qytetarët e vendit gjejnë si varkë shpëtimi braktisjen e vendit. Afera e fundit seksuale në zyrën e kryebashkiakut të Kukësit ishte një shembull i qartë i batakut në të cilin ka rënë administrata shtetërore. Francis Fukuyama, si shumë studiues dhe politikëbërës të tjerë, thekson rëndësinë e ndërtimit të institucioneve të forta dhe efektive për të nxitur zhvillimin dhe zbutjen e varfërisë në këto vende. Qeverisja e mirë, sundimi i ligjit, institucionet transparente dhe të përgjegjshme dhe një shërbim civil funksional janë të gjithë komponentë thelbësorë të shoqërive të qëndrueshme dhe të prosperuara.Dixhitalizimi i kadastrës,i propaganduar nga kryeministri është një hap i madh drejt transparencës dhe shpresojmë të funksionojë normalisht, ndërkohë që vjedhjet e mashtrimet e qytetarëve mbeten të pazbardhura dhe një preçedent i rrezikshem për krimin e pandëshkuar. A do të funksionojë apo jo mbetet për tu parë dhe a do të pasohet nga akte të tjera transparence? Zhvillimet e ngadalta por të sigurta të SPAK-ut tregojnë qartë se drejtësia ka filluar të funksionojë e të jetë e pavarur. Mbështetja amerikane dhe e BE është garanci për vazhdimin ne drejtimin e duhur.Gjithashtu dalja e disa forcave të reja politike, m.gj.s të vogla por me programe të qarta dhe me drejtues të rinj të edukuar në perëndim dhe mbështetje perëndimore tregon se Shqipëria po shkëputet nga tranzicioni drejt familjes dhe civilizimit perëndimor.

Në Ditën e Pavarësisë së SHBA prezantohet libri “United States of America and Albania – 1914-1961: State Department Papers”

July 5, 2023 by s p

Nga Kastriot FRASHËRI, Studiues, Avokat/

“United States of America and Albania – 1914-1961: State Department Papers” është libri më i ri që erdhi në gjuhën angleze pikërisht në pragun e 100-vjetorit të lidhjes së marrëdhënieve diplomatike me Shtetet e Bashkuara të Amerikës jo vetëm për studiuesit por edhe për politikëbërësit shqiptarë si një përmbledhje me dokumente të Departamentit të Shtetit të SHBA për Shqipërinë të një harku kohor të gjatë prej vitit 1914 deri në vitin 1961 dhe natyrshëm është rezultat i përpjekjeve të mundimshme të studiuesit të mirënjohur dhe autorit Bejtullah Destani. Themi përpjekje të mundimshme të autorit pasi, si çdo herë, jemi përpjekur të dy së bashku vitin e kaluar për ta botuar në Tiranë por e patëm të pamundur të gjenim një financim modest për botimin e kësaj vepre me vlerë të jashtëzakonshme dokumentare historike me qëllim për të dokumentuar këto lidhje midis dy vendeve tona pikërisht nga ata të cilët sot kanë rrëmbyer dhe mbajnë të shtërnguar fort në dorë flamurin e patriotizmit për tu dukur si pramerikanët më të mëdhenj të globit, por që për fat të mirë falë dashamirësisë dhe mbështetjes financiare të një shqiptari të mirë përtej kufijve të këtij vendi u botua nga “Olymp Publishing House” – Prishtina në bashkëpunim me “Centre for Albanian Studies London”, UK.

Dokumentet e paraqitura në këtë vëllim me 565 faqe të përgatitur si një përmbledhje dokumentesh historike janë nxjerrë nga fondi arkivor i Departamentit të Shtetit në Washington DC dhe janë botuar në origjinal dhe natyrisht i përkasin çështjeve ekskluzive të politikës së jashtme që ka ndjekur Departamenti Amerikan i Shtetit që mbulojnë dhe që kanë të bëjnë me Shqipërinë apo situatën në Ballkan dhe Europë, sa herë që ngjarjet kanë të bëjnë me interesat shqiptare. Ky libër paraqitet para lexuesit me një parathënie nga studiesi Ilir Ikonomi, i cili ka vlerësuar se “Përzgjedhja sjell një perspektivë të re për ata studiues që aspirojnë të studiojnë politikat dhe qëndrimet e qeverisë së SHBA-së ndaj kombit të vogël ballkanik gjatë një periudhe relativisht të gjatë kohore”. Në këtë këndvështrim kjo përmbledhje dokumentesh historikë sjell një panoramë të thellë zhvillimesh, sikundër e theksova më sipër jo vetëm për ata studiues që aspirojnë të studiojnë politikat dhe qëndrimet e qeverisë së SHBA ndaj Shqipërisë në një periudhe të gjatë kohore që vijojnë me momente kritike të saj pas shpalljes së pavarësisë, Luftën e Parë dhe Luftën e Dytë Botërore dhe zhvillimet më pas të cilat dihet se krijuan domosdoshmërisht lindjen e një rendi të ri botëror.

Nga dosjet e para arkivore që ndodhen në Departamentin e Shtetit të renditira kronologjikisht në këtë përmbledhje janë ato dokumente që kanë të bëjnë me Luftën e Parë Botërore, kur Shqipëria kundër vullnetit të saj shërbeu si fushë beteje për palët ndërluftuese dhe për më tepër që kjo bëri që vendi të shkojë drejt një kaosi shoqëror, rrjedhoje kjo edhe e mungesës së eksperiencës së vetëqeverisjes dhe për të vijuar më tej me përpjekjet diplomatike jo vetëm të faktorit shqiptar në Konferencën e Paqes së Parisit, ku Shqipëria gjendej në një situatë politike të brendëshme të dobët edhe në arenën ndërkombëtare.

Në dokumentet që paraqiten për periudhën e Konferencës së Parisit 1919-1920, spikat roli i Presidentit Woodrow Wilson me përpjekjet e tij për të arritur një formulë që do të siguronte përfundimisht pavarësinë e Shqipërisë brenda kufijve të Konferencës së Ambasadorëve të Londrës 1913 në përputhje me parimet e tij të njohura për të drejtën e vetëvendosjes së kombeve të vogla. Dokumentet e Departamentit të Shtetit të ekspozuara në këtë vëllim paraqesin një pamje të plotë të diskutimeve në Paris, ku Fuqitë e Mëdha diskutuan planet e tyre për Shqipërinë e pasluftës dhe për më tepër ka vlerë vendimi që të përfshinin çështjen shqiptare në çështjen më të madhe, të njohur si “Çështja e Adriatikut”, një lëvizje kjo që e bënte edhe më të vështirë pozitën e tyre.

Një nga pikat më kulmore të marrëdhënieve të bashkëpunimit ndërmjet dy vendeve tona që përbën një zhvillim të ri në pozitën e marrëdhënieve ndërkombëtare të vendit tonë është dhe procesi i njohjes së Shqipërisë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës në korrik 1922 dhe padyshim edhe rruga se si janë projektuar interesat ekonomike Amerikane në Shqipëri që mesa konstatohet lehtësisht një dualitet me ato të Mbretërisë së Bashkuar, janë dokumente autentike që i japin një pamje shumëdimensionale koleksionit të përzgjedhur për botim. Këto dokumente përfshijnë komunikime dhe raporte zyrtare ndërinstitucionale pa anashkaluar edhe ato në lidhje me naftën shqiptare ku amerikanët tregohen vigjilentë ndaj kësaj çështje të ekonomisë shqiptare.

Po ashtu, ky vëllimi përmban dokumente që lidhen edhe me ngjarjet e trazuara të vitit 1924 në Shqipëri, dhe ardhjen në pushtet të Ahmet Zogut. Periudha e qeverisjes së Zogut, duke filluar nga viti 1925, karakterizohet nga një numër raportesh diplomatikë që kanë të bëjnë kryesisht me interesat ekonomike amerikane, veçanërisht me çështjen e naftës dhe dhënies së konçesionit të saj nga Shqipëria.

Në dokumentet e përmbledhura gjenden edhe një numër traktatesh të rëndësishme të nënshkruara ndërmjet Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë të udhëhequr nga Mbreti Zog, duke përfshirë shtetësinë dhe ekstradimin etj, si dhe diskutimet e kryera që çuan në këto marrëveshje.

Dokumentet amerikane mbi zhvillimet në Shqipëri gjatë Luftës së Dytë Botërore janë relativisht pak të njohura për studiuesit shqiptarë të historisë. Këto dokumente përfaqësojnë raporte interesante për forcat që ndërliftuese në front që luftojnë brenda Shqipërisë, për luftën e nacionalistëve me komunistët dhe për marrëdhëniet e tyre me misionet e SHBA dhe Britanisë. Pjesë e këtij vëllimi janë edhe disa komunikime që përshkruajnë pikëpamjet e Mbretit Zog për situatën në Europë pak vite para shpërthimit të Luftës së Dytë Botërore, kur Shqipëria kishte hyrë në marrëdhënie financiare vasaliteti me qeverinë e Romës. Vlen të qartësojmë se, megjithëse, pushtimi italian i Shqipërisë nuk është pjesë e këtyre dokumenteve, theksojmë se diplomatët amerikanë vazhduan të ndiqnin nga afër luftën italo-greke të viteve 1940-1941, të cilën Roma zyrtare duke përfituar nga traktati i njëanshëm i pushtimit shqiptaro-italian e përdori Shqipërinë si bazë ushtarake të saj. Këto zhvillime politike ose ndërshtetërore pasqyrohen përmes komunikimeve të Departamentit të Shtetit me përfaqësuesit e tij në Romë dhe në Athinë.

Duke ndjekur një renditje kohore mund të themi se pjesë e konsiderueshme e këtyre dokumenteve që gjenden në këtë vëllim i përkasin zhvillimeve ndërkombëtare menjëherë pas luftës së Dytë Botërore, kur Departamenti i Shtetit refuzoi të njohë qeverinë e Enver Hoxhës. Ndonëse në maj 1945 ai dërgoi një mision diplomatik në Shqipëri për të vlerësuar situatën përpara se të ndërmerte ndonjë veprim konkret. Raportet e diplomatëve amerikanë J. E. Jacobs dhe G.D. Henderson, si dhe udhëzimet e dhëna atyre nga Departamenti i Shtetit për çështjen e njohjes janë janë plot detaje dhe të ndjera edhe sot për të kuptuar politikën e ndjekur nga qeveria amerikane deri ditën që misioni u detyrua të largohet në nëntor 1946, kur Enver Hoxha refuzoi të pranonte kushtet e SHBA që lidheshin kryesisht me kërkesën që qeveria shqiptare të njihte traktatet e nënshkruara me Shtetet e Bashkuara para pushtimit italian të 7 prillit 1939. Përpos këtyre raporteve duhet të them që ky libër përmban gjithashtu një larmi artikujsh të tjerë në lidhje me marrëdhëniet e Shqipërisë me vendet fqinje si dhe situatën jo vetëm në Shqipëri por edhe në të ashtuquajturin “Kampin Socialist” në të cilin bënim pjesë edhe ne të drejtuar nga Bashkimi Sovjetik. Vlen të evidentojmë faktin se nga këto dokumente të paraqitira në këtë libër të cilat nuk janë botuar më parë deri në vitin 1961, nuk rezulton se qeveria e Shqipërisë të kishte shprehur ndonjë interes për të vendosur marrëdhënie diplomatike me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Vetë botimi i këtij vëllimi në një moment të rëndësishëm historik që kulmon me 100 -vjetorin e vendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis dy vendeve tona tregon edhe një herë rëndësinë që paraqesin këto marrëdhënie për elitën intelektuale të Shqipërisë për të cilën një meritë të padiskutueshme ka edhe studiuesi i mirënjohur z. Destani dhe “Centre For Albanian Studies in London” që ai drejton; Albanian Institute of National Affairs dhe faktorë të tjerë personalitetesh të nderuar dhe me kontribute të rëndësishme tej e këndej Atlantikut dhe në hapësirën Europiane që plotësojnë këtë rreth të gjerë dijetarësh brenda dhe jashtë Shqipërisë.

P.S: Sapo isha duke përfunduar këto rradhë për këtë risi kaq të bukur dokumentare që vjen për historiografinë shqiptare nga mediat mësova se Presidenti Clinton (1993-2001) paska mbëritur për vizitë në Tiranë i ftuar nga kryeministri Rama ku ai do të qëndrojë dy ditë për të shijuar mikëpritjen shqipare… Sigurisht Presidenti Bill Clinton është i nderuar në mbarë hapësirën shqipare dhe meriton të pritet si hero pa asnjë hezitim. Do të dëshiroja që duke përfituar nga rasti në emër të autorit dhe botuesve ti dhuroja me respekt në ndonjë nga takimet e zhvilluara për nder të tij një kopje të këtij libri të veçantë i cili mer një vlerë akoma më kuptimplote të dashurisë shqiptaro-amerikane për një prej farkëtuesve të saj, pikërisht Atij, Presidentit të 42 të Shteteve të Bashkuara, por kjo sot është e pamundur të realizohet pasi në rendin feudal të Tiranës vështirë të depërtohet nëse nuk ke një kontakt të afërt se numra telefoni kontakti institucional të detyrueshëm këto vështirë se mund të gjesh të afishuara në faqet e internetit të institucioneve tona demokratike të një pushteti që ndonëse thuhet se buron nga populli, i përket vetëm të parit… Në një shtet serioz kjo nuk ndodh! Është detyrë e Protokollit të Shtetit të gjejë njerëzit e duhur dhe jo të bëjë show siç ndodh rëndom në këtë shtet-teatral vetëm për përfitime personale. Nuk mund të privatizohet! Kështu dyert për atë pjesën gri mbeten të mbyllura edhe për projekte të tjera kombëtare po të përmendim këtu faktin që ne kemi gati për botim edhe dokumente të tjera të rëndësishme përfshirë edhe historikun e marrëdhënieve të Shqipërisë me OKB që natyrisht pasurojnë historinë e Shqipërisë por që falë kësaj Kleptocracy sunduese nuk dalin në dritë ndonëse agallarët e këtij pushteti u mburën një vit të tërë me faktin që kryesonin Këshillin e Sigurimit të OKB dhe në anën tjetër nuk hapën asnjë derë komunikimi ndërkulturor (sqaroj se jam marë personalisht vjet në këtë kohë pothuajse një muaj derisa u dorëzova me telefonata dhe ecejake sa në MPJ, në Ministrinë e Kulturës apo andej nga godina e qeverisë mos gjeja një kontakt që ti binte në vesh të madhit që të urdhëronte të botohej ky libër, madje i ofronim të bënte dhe parathënien po të dëshironte ai, apo ministrja e jashtme, pa llogaritur këtu edhe mundësinë që të hapte botimi i këtij libri si një suvenir që mund ti dhuronte për homologët e tij kur të shkonte të fliste në New York në selinë e OKB) për tu ofruar një buqetë të bukur historike partnerëve të tyre dhe vendeve mike të Shqipërisë për të cilët ata duhet të krenohen me atë që kanë bërë para ardhësit e tyre në momente të vështira për vendin e shqiponjave, për të cilin ne duhet t’u jemi përjetë mirënjohës.

Me rastin e trevjetorit të Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë (KKAD)

July 5, 2023 by s p

Një imazh që përmban veshje, person, mjedis i brendshëm, mur

Përshkrim i gjeneruar automatikisht

Të nderuar kolegë, ju që edhe atë pak kohë të lirë e sakrifikuat në shërbim të KKAD-së, ju urojmë nga zemra trevjetorin e KKAD-së (4 korrik 2020), trevjetorin e një pune të përkushtuar dhe shumë shpresëdhënëse për të gjithë ne dhe veçanërisht për fëmijët shqiptarë, të cilët kanë lindur dhe rritën larg atdheut. Në rrugëtimin tonë trevjeçar dëshmuam vlerë profesionale, vlerë kombëtare duke fituar besimin dhe respektin e shumë institucioneve, e shumë veprimtarëve, e shumë e shumë kolegëve në mbarë botën shqiptare.

Në rrugëtimin tonë detektuam një mori problemesh të mësimit plotësues në Diasporë duke sensibilizuar pothuajse të gjithë faktorët në Atdhe dhe në Diasporë. Idetë tona për njehsimin e shkollave shqipe, për tekstet e përbashkëta, për një program të njëjtë mësimor u bënë pjesë e rendit të punës të institucioneve tona, e takimeve, e konsultave dhe programeve të ndryshme.

KKAD dëshmoi se është një palë konsultuese e dobishme, profesionale dhe e gatshme të sakrifikojë në shërbim të mësimit shqip në Diasporë. Bashkë me Qendrën e Botimeve për Diasporën (QBD) dëshmuam se aty ku dëgjohet dhe respektohet zëri i profesionistëve të dëshmuar në Mërgatë suksesi nuk mungon.

Në prezantimin e vizionit dhe misionit KKAD ka ftuar dhe fton të gjithë me radhë: institucionet, shoqatat, prindërit, bashkatdhetarët t`i bashkërendisim kërkesat dhe detyrat tona, me qëllim që gradualisht të realizojmë, atë që nuk është realizuar deri më tani.

Ju përgëzojmë të gjithëve me respektin më të madh, për punën tuaj të vyer, me urimin dalshim faqe bardhë në rrugën tonë, në shërbim të gjuhës dhe kulturës kombëtare, në shërbim të identitetit kombëtar.

Gëzuar kolegë trevjetorin e KKAD-së, me shpresë që në të ardhmen do të jemi edhe më të bashkuar, edhe më të përkushtuar drejt qëllimit tonë, njehsimit të shkollave shqipe, përhapjes së dritës së diturisë në gjuhën amtare kudo ku ka shqiptarë!

Gëzuar!

Këshillit Koordinues i Arsimtarëve

në Diasporë (KKAD)

Dr. Vaxhid Sejdiu – kryetar