Archives for August 2023

THANK YOU AND FAREWELL TO AMBASSADOR FLORETA FABER

August 26, 2023 by s p

Upon the completion of Ambassador Floreta Faber’s term of service at the Embassy of Albania in Washington DC, the Pan Albanian Federation of America Vatra expresses its gratitude for her valuable work and remarkable commitment aimed at consolidating the bilateral ties between Albania and the United States of America.

Since taking on the posting in DC in January 2015 and throughout her years in the diplomatic service, Ambassador Faber has been an engaged envoy with informed insights and deep consideration on issues who was ready-at-a-moments-notice to travel at every corner of the US at commemorative ceremonies, celebrations, meetings and inaugurational events with members of the Albanian community.

What’s more Ambassador Faber made it a point to relate and be a voice for the members of the Albanian diaspora. Whether from Albania, Kosova, Montenegro, North Macedonia, Cameria, Albanian-Americans value her dedication and her efforts aimed at unifying the Albanian community in the US.

I firmly believe that her presence here was full of accomplishments. I am grateful for the collaboration in joint projects and numerous events with Vatra over the years.

There is no doubt that Ambassador Faber will be missed by the community that expresses its sincerest consideration for the work she carried in the United States. Certainly, Ambassador Faber will carry on her valuable experience and legacy of service to Albania to advance the country towards reaching the goals for its future in the European family of nations.

Respectfully yours,

Elmi Berisha

President of the Pan-Albanian Federation of America VATRA

DATËLINDJA E SHËN TEREZËS

August 26, 2023 by s p

NGA NDUE BACAJ/

Nënë Tereza ka lindur me 26 gusht 1910 në qytetin Shkupit nga bashkeshortet patriot shqiptarë Kolë e Drane Bojaxhi.. Emri i saj si krijesë e brishtë e kësaj bote ka qenë GONXHE, dhe këtë emër e mbajti derisa kjo gonxhe çeli lulen e shenjtë, që pas thirrjes shpirtërore nga vetë Jezu Krishti, kjo bijë e racës sonë ju përkushtua me sakrifica besimi , ndjeja njerzore e hyjnore , për të sjellë shpresë te të pashpresët, për të sjellë jetë tek ata që po vdisnin, për të sjellë shërim tek të sëmurët, për të sjellë besim tek të paorinetuarit, për të sjellë dritën hyjnore te të terratisunit e jetës… Është fat i paçmuar për Racen tonë Iliro –Shqiptare që vetë Krijuesi bëri emer që bija jonë të shenjtërohet, pasi në trupin e saj kishte dërguar shpirtin e shenjtë, duke e bërë misionare dhe shenjtore të kësaj bote. “Zgjedhja” e bijës sonë Nënë Tereza nuk kishte qenë e rastësishme, pasi nga Raca jonë ndër dy-mijë vite Kristianizmit, i kishim falur rreth 600 shenjtorë e martirë, që gjaku dhe veprat e tyre janë në themelet e këtij besimi e qytetërimi, frutet e të cilit i gëzojnë edhe ata që nuk e duan sot në fillimet e shekullit XXI… Nënë Tereza u bë misionare e bamirësisë, tek motrat Loreto e pastaj krijoi misionin e saj që e përhapi në 123 vendet e botës, ku India e Largët ishte epiqendra, e deri në atdheun e saj të sapo çliruar nga diktatura komuniste. Misioni i shpresës së bamirësisë së Nënë Terezës ishte aq i madh sa e njohën jo vetëm shtete e qeveri, por edhe vetë Vatikani. Misioni i Nënë Terezës zgjati rreth 60 vite, kohë që e bëri të thirrej bijën tonë Moter, Nënë e më në fund Shenjëtore, të të gjithë botës. Bota e civilizuar jo vetëm ja njohu veprat e bamirësisë e mëshirës për njerëzit në nevojë, por e vlerësoi me çmimin NOBEL (në vitin 1979) , ndërsa mjerisht shteti jonë komunist në ato kohë e anatemonte dhe nuk e lejonte të vinte as tek varret e njerëzve të saj të dashur në Tiranë (Nënës e Motrës). Shqip “Ne” duke i mbyllë dyert bijës sonë, Nënë e Botës, ne i mbyllëm vetvehtes shpirtin e Shenjtë që Zoti kishte dërguar mbi ne … Gjithsesi Nënë Tereza na fali ne shqiptarëve, sepse e dinte se nuk jemi ne populli që e përbuznim e mbyllnim dyert, por ishin djajtë e kuq që na kishin kapur për fyti (ndoshta si sprovë nga vetë Krijuesi). Nënë Tereza lutej për të gjithë popujt e botës që vuanin nga mjerimi, skamja, padrejtësia , sëmundjet e epidemitë, dhe ndër lutjet më të fuqishme duket se kishin qenë edhe ato për popullin shqiptar që lëngonte nga epidemia e kuqe komuniste dhe (Kosova) nën pushtuesit serbë.. Nënë Tereza e kishte çuar zërin e saj në mbrojtje të popullit nga kishte lindur deri te Presidenti i SHBA-s Bill Klinton, të cilit i ishte drejtuar me fjalët : “Biri im bëj diçka për shqiptarët e mi”. Ndersa Bill Klintoni do të deklaronte : “Nënë Tereza ishte e para që më bëri ta dua kombin shqiptar; ndihem krenar që plotësova një detyrë morale ndaj saj dhe vlerave të lirisë”… Në pak vite që i kishin mbetur mbi këtë tokë bijes sonë të Shenjtë Nënë Terezës, ne e nderuam e respektuam si asnjë popull tjetër në botë, ndërsa bija jonë hyjnore na fali e na njohu si “GJININË” e saj, shpesh mëkatare jo për fajin tonë… Fatësisht vetë selia e shenjtë me anë të ish Papës famëmadh Gjon Pali II falenderoi kombin tonë për këtë bijë të shenjtë që i dhamë kësaj bote halleshume, ku ndër të tjera thoshte “… Edhe në kohën e Izolimit të plotë të Shqipërisë kjo rregulltare e përvuajtur ishte ajo që përçonte emrin e atdheut tuaj në mbarë Boten. Në personin e Nënë Terezës Shqipëria është nderuar gjithmonë, pasi ky ishte misioni i saj dhe i gjithë atyre ndjekësve të vërtetë të Krishtit dhe Apostujve të tij që përhapnin dashurinë dhe jetën mbi dhembshurinë e kësaj bote. Për këtë ju falenderoj sot (Ju shqiptarëve) në emër të Kishës Katolike, që i falët botës këtë bijë të madhe të tokës e popullit tuaj…”. Vlenë të cilësohet se edhe presidenti i asaj kohe i republikes Islamike të Iranit , Muhamet Khatani (pas vdekjes së Nënë Terezes) do të thoshte : ”Madheshtia e Nënës Tereze konsiston në shpirterimin e madh nga mendimet e mëdha të vlerave morale dhe fetare, që ajo mbante per të miren e njerzimit.”. Nga ky vlersim i mrekullueshem per Nënë Terezen (nga një Presidenti me profil të lartë fetar) ,“gjejne” mbeshtetje edhe fjalet proverbiale të Papa Gjon Palit dytë se në ketë botë ka dy FE apo besime, ata që besojne ne Zot , dhe ata që nuk besojnë. Vatikani që nga 19 tetori i vitit 2003 nisi proçesionin e Shenjtërimit të Nënë Terezës , procesion që “kulmoi” me firmosjen e dekretit të shenjtërimit të Nënë Tereze me daten 4 shtator 2016 nga Papa Francesku. Vlenë të shenohet se nëse ne shqiptaret si ditë perkujtimi e feste per Nënë Terezen , që nga viti 2004 kemi shpallur edhe 19 tetorin , në shtetin e Nju Jorkut , Senati dhe Asambleja e këtij shteti kanë shpallë (në 2017) , 4 shtatorin festë zyrtare që do njihet si të gjitha festat e tjera të veçanta. Neper Botë në përgjithësi e në trojet etnike Shqiptare në veçanti filluan t’i kushtojnë shumë vepra arti e emërtime të ndryshme, ku spikat ndertimi i Katedrales kushtuar Shenjtores Terezë në Prishtinë (Kosovë) , shugurimi i të cilës u bë me 5 shtator 2017 , me rastin e 20 vjetorit që Nënë Tereza ndërroi jetë. Në Vau të Dejës është ndertuar katedralja kushtuar Shenjëtores. Ndërsa para disa viteve në Shkodër, pas shumë vështirësive (që suallen disa paragjykime me mendësi antieuroperëndimore) , u bë e mundur që në qendër të qytetit të kemi “truporen” e saj , e cila me sa duket do të zëvendësojë për Shkodrën e Malësinë- Zojën e Shkodrës, të larguar nga rreziku i pushtuesve turko-aziatikë që në vitin 1467… Në këtë shënim perkujtimor për ditlindjen e shejnëtores Terezë nuk po mundem të qëndroj pa ju drejtuar me një lutje me shpresë se do të ma dëgjoj Shenjëtorja Terezë.: “SHENJTORJA TEREZË LUTU PËR NE MËKATËNORËT TË KTHEHEMI NË SOFRËN EUROPERËNDIMORE, TË LARGUAR PREJ KOHËSH PADREJTËSISHT DHE PA DËSHIRËN E SHUMICËS SË SHQIPTARËVE…” Lutu Shenjtorja Terezë edhe për shtetaret, pushtetaret dhe institucionet shtetrore që të kujtohen se mund të bëhën më njerzor… Duke u ardhur fundi ketyre fjalëve zemre për shenjetoren Tereze mendova ta mbyllë duke cituar disa nga fjalët-lutje të nënë Terezes me 10 dhjetor 1979 me rastin e marrjes të çmimit nobel në Oslo- Norvegji.

“O Zot, më bëj të jem mjet i paqes Sate:

ku ka urrejtje, bëj ta sjell dashurinë,

ku ka fyerje, bëj ta sjell faljen,

ku ka mospajtim, bëj ta sjell bashkimin,

ku ka dyshim, bëj ta sjellë fenë,

ku ka gabim, bëj ta sjell të vërtetën,

ku ka dëshpërim, bëj ta sjell shpresën,

ku ka pikëllim, bëj ta sjell gëzimin,

ku ka ërrësirë, bëj ta sjell dritën…”

VOO: Citimi i këtyre fjalëve-lutje të Nënë Terezës, janë marrë nga përkthimi i Rev. “DRITA” ku ka pasur për bazë fjalimin original në anglisht,të Oslos Norvegji 10 dhjetor 1979, i postuar tek web faqja zyrtare e Çmimit Nobel: /http://www.drita.info/

EPOKA POST-MARKSISTE SI KRIZË E KULTURËS HUMANISTE

August 26, 2023 by s p

Dom Gjergj Meta/

Në atë mendjen time më është krijuar bindja se me Marksin veçanërisht, njeriu në perëndim (pasi aty është ngjizur e zhvilluar filozofia dhe shkencat) ka humbur aftësinë për të menduar si veprimtari e painteres e tij.

Mendimi, me Marksin dhe pas tij, o ka një vlerë pragmatike ose nuk ka asnjë vlerë. Duhet thënë se qysh me Hegelin (me idealizmin gjerman përgjithësisht) zëvendësimi i filozofisë me shkencën (wissenschaft) solli me vete idenë se çdo mendim filozofik duhet të ketë edhe një pasojë praktike. E kështu lindën filozofitë politike fjala vjen, por jo vetëm.

Ajo çka dua të them është se kjo mënyrë e të trajtuarit e mendimit filozofik, si domosdoshmërisht edhe praktik, ka sjellë në reduktimin e çdo mendimi në një vizion të shoqërisë, në një filozofi morale. Në lashtësi Platoni dështoi në pretendimin e tij për të qenë edhe udhëheqës politik. Këtu ka të drejtë Hegeli kur thotë që filozofët nuk duhet të jenë politikanë, sepse (shtoj unë) mendimi filozofik i kulluar nuk mund të reduktohet në një teori morale, sikundër është kthyer në epokën post-marksiste.

Por kështu ne humbëm kënaqësinë e të marrurit me filozofi, shkencë dhe art si nevojë e thellë e shpirit njerëzor që të vetimin interes ka pikërisht të studjuarit, të menduarit, të krijuarit e asgjë tjetër. Për shumkënd e në shumë anë anglishtja është kthyer në gjuhë burimore. Prandaj ne nuk studjojmë më gjuhët klasike, as merremi me hermeneutikë të teksteve të vjetra, as nuk e kemi më ngushëllimin tek filozofia (Boecio) e jemi tharë në mendim.

Ja pse modelet populiste në politikë, bisnesmenët në ekonomi, dhe sharlatanët nacionalistë, janë sot modelet më të ndjekura dhe më të kërkuara. Kur nuk ka mendim ka dukje, popullaritet (popullarizëm?), famë, romantizma nacionalistë etj. Këtë unë e quaj krizë të thellë antropologjike dhe kulturore. Bota realisht është në krizë të thellë të njeriut dhe të kulturës humaniste. E kjo është një krizë e rrezikshme.

E këtu jam edhe një herë i një mendjeje me Hegelin që thotë se filozofët janë si huta e Minervës: dalin e fluturojnë në muzg. Në këtë muzg kemi nevojë për mendim serioz, të thellë, të përvujtë e kompetent. Ndryshe do të mbytemi në dallgët e një krize që modelet e mësipërme kanë krijuar, sepse kështu mbijetojnë ato, por mbysin të tjerët.

See Insights and Ads

Create Ad

Comment

Qeveri më të mirë

August 25, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Qeveria më e mirë është ajo që qeveris më pak, sa herë është cituar, edhe nga ata që sot janë në krye. Kushdo, edhe unë, duam ta shohim qeverinë të veprojë më shpejt dhe më sistematikisht. Për një vend, pa opozitë, gjithashtu besoj se qeveria më e mirë është ajo që nuk qeveris fare. Por kjo është për kohë e vend tjetër.

Qeveria është e papërshtatshme; ose shumica e qeveritarëve janë. Opozita kundër një qeverie të përhershme, ështe e suksesshme; kur dështon, faji êshtë e saj, jo i qeverisë. Vetë qeveria, e cila është mënyra që njerëzit kanë zgjedhur për të ekzekutuar vullnetin e tyre, është po aq e prirur të keqpërdoret dhe të shtrembërohet përpara se njerëzit të mund të veprojnë përmes saj.

Dëshmoni përçarjen, punë relativisht e pak individëve që përdorin qeverinë e përhershme si mjetin e tyre. Kjo qeveri – çfarë është veçse një traditë që përpiqet të transmetohet e paprekur tek pasardhësit. Është një lloj arme druri për njerëzit për të kënaqur idenë e qeverisjes që kanë. Qeveritë e tregojnë se sa me sukses mund t’i imponohen njerëzve, madje edhe t’i imponohen vetes (ministra që ikin për të shmangur dhënien e llogarisë për fondet). Kjo qeveri nuk synon Perëndimin a BE-në. Nuk edukon a edukohet. Kujdeset vetëm për një pasqyrë dhe veten. Karakteri i natyrshëm i popullit ka bërë gjithçka që është arritur; dhe do të kishte bërë më shumë, nëse qeveria nuk do ta kishte penguar. Sepse qeveria është një mjet i përshtatshëm, me të cilin njerëzit do të arrinin të mos iknin. Kur është më e leverdishme, të qeverisurit janë më së shumti në anën e qeverisë. Të kërkosh menjëherë asnjë qeveri, nuk shkon, por njëherësh një qeveri më të mirë, po. Çdo njeri le të bëjë të ditur se çfarë lloj qeverie do të meritonte respektin e tij dhe ky do të ishte një hap drejt arritjes. Demokracia, ndonjëherë, nuk pret çdo 4 vjet, kur sistemi është i krimbur.

FORTIFIKIMI PREHISTORIK I ZDRANJSHIT NË ZONËN E LIBRAZHDIT

August 25, 2023 by s p

$C:\Users\ERVIN\Desktop\ddddddddddddddddd.jpg$

Dr. Ervin KUJTILA

Akademia e Sudimeve Albanologjike

Instituti Arkeologjik/

Vendbanimi i fortifikuar i Zdrajshit, i njohur me emërtimin “Qytetas”, ndodhet rreth 1.5 km në perëndim të fshatit Zdranjshë. Pozicioni gjeo – topografik i tij i referohet krahun të majtë të rrjedhës Rrapun, afluent lindor i lumit të Shkumbin, në zonën e Çermenikës. Kreshta ku ndodhet fortifikimi me lartësi mbidetare 838 m, ka karakter shkëmbor dhe në pjesën më të madhe të saj është e zhveshur nga vegjetacioni. Ajo ka pozicion dominant dhe strategjik në kontroll të rrugëve që kalonin nëpër luginën e Rrapunit dhe më tej në atë të Shkumbinit.

Pozicioni gjeo – topografik

Koordinatat: N. 41.16.21 E. 20.14.35 Z. 838 m.

Në pjesën veriore, ku terreni është më pak i thyer,ajo kufizohet me Kodrën e Kuqe dhe Shkëmbin e Haxhiut, në jug me tokat e fshatit Floq, ndërsa juglindje me kodrën e Zabelit të madh dhe përroin e Galonit. Në anën jugore që të çon poshtë në lumin e Rrapunit, faqet e kodrës bien mjaft pjerrtas. Kjo pozitë e zgjedhur siguronte mbrojtje natyrore për vendbanimin e fortifikuar të Zdranjshit. Qyteza e Zdranjshit është vizituar fillimisht nga studiuesi vendas Sh. Zharri dhe më vonë edhe nga arkeologu A. Koka.

Rilevimi topografik

Planimetria e vendbanimit të fortifikuar është elipsoidale: diametri verilindje – jug-perëndim arrin gjatësinë rreth 200 m dhe ai veriperëndim-juglindje afërsisht 100 m.

Një shesh i vogël me dimensione përkatësisht 25 x 50 m, ndodhet brenda mureve rrethuese, ku gjenden mjaft fragmente qeramike, si parete enësh. Fortifikimi gjendet në formën e trakteve të rrënuara, dhe vetëm në disa pjesë shihen karakteristikat e tij të përgjithshme. Fortifikimi është i ndërtuar me gurë të mëdhenj e mesatarë, me lidhje të thatë, si në rastet e fortifikimeve të tjera të këtij tipi në vendin tonë. Fortifikimi ka orientim verilindje-jugperëndim dhe mbron të gjithë anën e arritshme të kreshtës. Vetëm pjesa jugore dhe juglindore bie thikë në lartësi të madhe e cila është thuajse e pamundur të ngjitesh.

Teknika e ndërtimit të fortifikimit prehistorik

Fortifikimi prehistorik është ndërtuar me gurë të mëdhenj dhe mesatarë të papunuar, me lidhje të thatë. Hapësirat midis gurëve, janë të pambushura. Gjatësia e fortifikimit prehistorik është 251 m, ndërsa lartësia maksimale e ruajtur në anën verilindore është 0.80 m. Gjerësia maksimale e ruajtur është 1.80 – 2.20 m, Blloqet e gurëve janë të një madhësie mesatare me përmasa 0.35 x 0.50 m.

Brenda sipërfaqes së këtij fortifikimi në vitin 2019 u krye një sondazh arkeologjik rezultatet e të cilit do paraqiten më poshtë.

Sondazhi I, me përmasa 2.00 x 1.00 m, u vendos në pjesën e brendshme të faqes verilindore të fortifikimit. Depozitimet kulturore arritën në thellësinë 2.90 m. Përshkrimi i US-ve të këtij sondazhi paraqitet si më poshtë:

US 01: Njësia e parë stratigrafike përfshin thellësitë 0 – 0.20/0.25 m dhe kishte këto karakteristika: dhe i thatë, me ngjyrë kafe të errët, me përmbajtje të lartë humusore. Trashësia e njësisë us. 01 arriti konkretisht në: veri – perëndim 0.20 m, veri – lindje në 0.25 m, në jug perëndim 0.20 m, dhe jug – lindje 0.20 m. Në gjithë hapësirën e sondazhit nuk u gjet asnjë fragment qeramike.

US. 02. 0.20 – 0.70 m. Dhe me ngjyrë kafe të errët i thatë, me grimca gurësh gëlqeror. Thellësia e përgjithshme e sondazhit në këtë njësi arriti përkatësisht në: veri – perëndim 0.70 m, veri – lindje në 0.76 m, në jug perëndim 0.66 m, dhe jug – lindje 0.66 m. Gjetjet ishin të shumta në numër duke filluar, nga paretet që përbënin edhe numrin më të madh, vegje, buzë, funde enësh, si dhe zbukurime, të cilat i përkasin periudhës së Bronzit të Vonë. Po ashtu gjatë gërmimit doli një numër i madh kockash kafshësh. Fragmentet e enëve tipologjikisht i takojnë periudhës prehistorike dhe antikitetit të vonë.

US. 03 0.70– 1.32 m. Dhe argjilor me ngjyrë kafe të çelët i thatë, me përmbajtje të madh të gurëve mesatarë që formonin një shtresë horizontale. Dheu përmbante grimca të shumta karboni. Ky us përmbante shumë fragmente enësh. Depozitimet kulturore i takojnë periudhës Bronzit të Vonë. Ngjyra e dheut u bë edhe me e çelët. Në këtë njësi gurë mesatarë dhe të mëdhenj, të cilët vështirësonin punën e gërmimit. Thellësia e kësaj njësie stratigrafike arriti në: veri – perëndim 1.14 m, veri – lindje në 1.21 m, në jug perëndim 1.15 m, dhe jug – lindje 1.16 m.

Numri i gjetjeve në këtë njësi stratigrafike ishte i madh, ku paretet zinin pjesën më të madhe, më pas vegjët e buzët e enëve. Gjithashtu një numër të madh e zinin edhe kockat e kafshëve, të cilat në shumicën e rasteve ishin shumë të dëmtuara të thyera në disa pjesë. Në këtë njësi stratigrafike kishim grimca qymyri të vogla, por të shumta në numër, që na bën të mendojmë për ekzistencën e një vatre zjarri, por me kaq informacion është vështirë për ta përcaktuar se ku ndodhet. Gjithashtu gjatë gërmimit u zbulua një strall i vogël e cila ishte prerëse që duhet të ketë shërbyer për prerje apo gërryerje. Në profilin e sondazhit duket qartë prezenca e madhe e gurëve, të cilët i përkasin grupit të gëlqerorëve, ashtu sikurse janë në zonën përreth.

US. 04 1.32– 1.66 m. Dhe argjilor me lagështirë, ngjyrë kafe e hapur i vendosur mbi një horizont banimi. Horizonti II i banimit përfaqësohet nga një gjurmë dyshemeje argjilore të pjekur, me shumë mbetje karboni, të vendosur mbi një platformë gurësh të vegjël në trajtë çaklli. Gjithashtu në këtë njësi vazhdon prezenca e gurëve të vegjël dhe mesatarë. Kjo njësi ndryshe nga us e tjera, kishte një trashësi më të vogël rreth 0.20 – 0.25 m, ku thellësia maksimale arriti konkretisht në: veri – perëndim 1.36 m. Prezenca e qymyrit në këtë us bëhet më e madhe se në us paraardhëse, duke menduar që vatra e zjarrit ka qenë më poshtë. Copat e qymyrit ishin në formën e thërrimeve të vogla dhe shtriheshin në të gjithë tabanin e kësaj njësie stratigrafike, por prezencën më të madhe e kishin në zonën veri – perëndimore. Si në US. 03 edhe këtu kemi një material të shumtë arkeologjik, parete të cilat janë në numër të madh, vegjët, buzët, dhe funde. Depozitimet kulturore të vendosura mbi këtë dysheme i takojnë periudhës së Bronzit të Vonë.

US. 05 1.66 – 2.00. Dhe argjilor i lagësht, me ngjyrë kafe e errët. Kjo njësi ishte e vendosur nën US. 04. Me pak gjetje.

US 06-2.00 – 2.40 m. Dhe i shkrifët argjilor me pak lagështirë me ngjyrë kafe të errët. Gjatë gërmimit të njësisë stratigrafike US. 06, dheu është i zi, i shkrifët përshkak të vatrës së zjarrit që kishte ekzistuar. Dyshemeja e horizontit I është vendosur direkt mbi tabanin gjeologjik. Ajo përfaqësohej nga dhe argjilor me ngjyrë kafe të errët dhe gjurmë të shumta karboni. Fragmentet e enëve të kësaj US janë të pakta dhe tipologjikisht lidhen me Bronzin e Hershëm.

US. 07 2.40 – 2.90 m. Tabani gjeologjik përfaqësohet nga dhe i ngjeshur argjilor me ngjyrë kafe në tullë me lagështi, sterile.

Stratigrafia

Sipas sondazhit arkeologjik të realizuar në këtë fortifikim rezulton se depozitimet kulturore të Zdranjshit stratigrafikisht i referohen periudhës së Bronzit të Hershëm dhe Bronzit të Vonë. Me periudhën e Bronzit të Hershëm lidhen US. 05- 06 (Sond III) dhe US. 04 (Sond IV)..

Analiza kulturore

Klasifikimi i materiali arkeologjik është bërë sipas kriterit kronologjik dhe atij tipologjik. Materiali arkeologjik i përbërë tërësisht nga qeramika kronologjikisht i referohet periudhës së Bronzit të Hershëm, Zdanjsh I dhe asaj të Bronzit të Vonë, Zdranjsh II.

Shtresa kulturore e Bronzit të Hershëm e emërtuar si Zdranjsh I, përputhet me US 06 – 04 dhe mbulohet pothuajse në pjesën më të madhe nga shtresa kulturore e US 03 që i përket periudhës së Bronzit të Vonë, e emërtuar Zdranjshë II. Shtresa kulturore Zdranjshë I, me trashësi 0.80 m, përfshin thellësitë 1.30 – 2.10 m, ndërsa shtresa kulturore Zdranjsh II me trashësi 0.60 m, përfshin kuotat 1.32 – 0.70 m.

Shtresa e Bronzit të Hershëm, Zdranjshë I

Fragmentet e enëve që i takojnë Bronzit të Hershëm janë numerikisht të pakta në raport me ato të Bronzit të Vonë. Në pikëpamjen teknologjike qeramika i përket me shumicë asaj me fakturë të trashë dhe asaj mesatare. Karakteristikë për qeramikën e kësaj shtrese është sitja dhe pastrimi i dheut, pjekja e mirë e njëtrajtshme, dhe lyerja me ajkë lëmuese me ngjyrë kafe të errët ose më të hapur. Bazuar në tiparet morfologjiko- strukturore, rezulton se enët e kësaj periudhe përfaqësohen nga dy tipe kryesore:

Tasa me buzë të sheshtë;
Enë me buzë të prerë pjerrtas.

a. Tipi I, ndahet në dy nën tipe:

I.a.1 Nëntipi i parë përfaqësohet nga tasat me buzë të sheshta, që janë një nga format karakteristike të kësaj shtrese. Trashësia e pareteve lëviz nga 0.4 – 1 cm, ndërsa diametri 18 – 20 cm. Enë të tilla me këto karakteristika i gjejmë edhe në: Zagorë I, Kukum I, Maliq IIIa-b. Gajtan I, Shkodër Ia-b. Topojan III, Manasdren I, Ganjollë I.

I.a.2 Tenxhere me buzë të sheshta, të zbukuruara me gropëzime gishti. Ky tip përfaqësohet nga enë masive, me fakturë trashanike, trashësia e pareteve arrin deri 1.5 cm. Zakonisht janë me përmasa të mëdha me diametër deri në 29 cm.Enë të këtij tipi me këto karakteristika i gjejmë në: Zagorë I, Maliq IIIa-b. Sovjan V, Shkodër Ia – b, Topojan III, Manasdren I.

Tipi II ndahet në dy nën tipe:

II.1 Tenxhere me grykë gjerë dhe buzë të sheshta. Ky tip përbëhet nga ekzemplarë me fakturë mesatare dhe trashanike, me pjekje të njëtrajtshme e plotë, me trashësi muri nga 0.8 – 1.2 cm, dhe diametër të madh 21 – 22 cm.

Enë të tilla me këto karakteristika i gjejmë edhe në: Zagorë I, Maliq IIIa-b. Sovjan V, Shkodër Ia-b. Topojan III, Manasdren I.

II.2 Tasa konikë më buzë të sheshta. Ky tip përbëhet nga qeramikë me fakturë mesatare, pjekje të njëtrajtshme e plotë, me trashësi muri 0.4 – 1.2 cm. Dhe me një diametër 18 – 20 cm.

Enë të tilla me këto karakteristika i gjejmë edhe në: Zagorë I, Maliq IIIa-b. Kukum I, Sovjan V, Shkodër Ia-b. Topojan III, Nezir IIIa, Manasdren I.

Katalogu i qermikës, me veçoritë morfo-strukturore dhe analogjitë përkatëse, mundësojnë datimin e qeramikës së kësaj shtrese në periudhën e Bronzit të Hershëm, me të cilën pajtohen dhe të dhënat stratigrafiko-kulturore të paraqitura më lart.

Si përfundim mund të themi se fillimet e banimit të fortifikimi të Zdranjshit i referohen periudhës së Bronzit të Hershëm. Bazuar në të dhënat e mësipërme, si dhe në pozicionin e favorshëm gjeo – topografik të kësaj qyteze, ashtu si dhe në rastin e Orenjës mendojmë se gjatë kësaj periudhe ajo shërbente kryesisht si vendbanim baritor me karakter sezonal.