• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for September 2023

Kryeministri Kurti bën homazhe në përvjetorin e 22-të të sulmeve të 11 Shtatorit

September 11, 2023 by s p

Prishtinë, 11 shtator 2023/



Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti së bashku me zëvendëskryeministren dhe ministren e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, Donika Gërvalla Schwarz dhe zëvendës ambasadoren e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë, Alyson Grunder bënë sot homazhe dhe vendosen lule të freskëta pranë pllakës përkujtimore “Kosova Kujton”, në oborrin e ndërtesës së Qeverisë, për të përkujtuar dhe nderuar viktimat e sulmeve terroriste të 11 Shtatorit që ndodhën në vitin 2001 në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Ai tha se sot kujtojmë viktimat e sulmeve terroriste të 11 shtatorit 2001 dhe mësimin e mësuar nga kjo ngjarje me jehonë pikëprerëse në histori.  

Nga sulmet e asaj dite vdiqën gjithsej 2977 persona, mes të cilëve edhe tre shqiptarë: Mon Gjonbalaj, Simon Dedvukaj dhe Rrok Camaj.

Atë kohë, administrata amerikane e Presidentit George W. Bush, ishte zotuar që terrorizmi kurrë nuk do të ngadhënjejë. Më shumë se dy dekada prej atëherë, Shtetet e Bashkuara të Amerikës vazhdojnë t’i prijnë luftës globale kundër terrorizmit, kurse shumë vende mes të cilave edhe Republika e Kosovës, është rreshtuar në këtë luftë të përbashkët.

Filed Under: Rajon

Presidentja Osmani në takimin Bërdo-Brione: Është interes strategjik që Kosovës t’i jepet statusi i vendit kandidat nga Bashkimi Evropian

September 11, 2023 by s p

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani në takimin vjetor të krerëve të shteteve të rajonit në kuadër të Procesit të Bërdo-Brionen, në sesionin e përbashkët ka mbajtur një fjalim, në të cilin ka theksuar se Kosova është e vendosur për të vazhduar me reforma dinamike që forcojnë më tej demokracinë, mbështesin sundimin e ligjit dhe rrisin standardet e jetesës për  të gjithë qytetarët, pa dallim.

Përderisa aplikimi ynë për anëtarësim në Këshillin e Evropës po shqyrtohet nga Asambleja Parlamentare, është me rëndësi që Kosova të ecën përpara edhe me statusin e kandidatit në BE, në përputhje me zotimin e BE-së për perspektivë anëtarësimi për të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor.

Që nga takimi i fundit i këtij procesi, Presidentja Osmani ka theksuar se Kosova ka shënuar hapa të ndjeshëm suksesi në disa aspekte.

“Kosova është një partner i besueshëm, një fqinj i mirë dhe një partner që punon shumë. Prandaj, mundësia për një lëvizshmëri më të madhe të qytetarëve tanë në zonën Schengen, është gjithashtu një mundësi e madhe për t’ua vërtetuar këtë të gjithëve në BE”, ka theksuar Presidentja Osmani. Në këtë kontekst, ka përmendur edhe përparimin në indekset ndërkombëtare që kanë të bëjnë me luftimin e krimit dhe korrupsionit, të drejtat e njeriut, fushën e teknologjisë informative, etj.


Në një pjesë të fjalimit të saj, duke qenë edhe tema të takimit të sivjetëm të liderëve, Presidentja Osmani foli edhe për efektet e ndryshimeve klimatike dhe tha se Kosova është përcaktuar për ta ardhmen e gjelbër të saj. Presidentja tha se tranzicioni i gjelbër është mundësi e mirë për gjenerim të vendeve të punës, rritje të produktivitetit dhe sigurim të energjisë.

Ndërkaq në raport me perspektivën e të rinjve të Kosovës, Presidentja Osmani tha se më shumë se gjysma e popullsisë së Kosovës është nën 30 vjeç, ndaj sipas saj  ndërtimi i një mjedisi ku mundësitë për zhvillim social dhe ekonomik janë lehtësisht të disponueshme, janë prioritet në mënyrë që ata ta ndërtojnë të ardhmen e tyre në Kosovë.

Filed Under: Ekonomi

Retrospektivë “post bellum” për 11 Shtatorin 

September 11, 2023 by s p

Hundreds of people run alongside a U.S. Air Force C-17 transport plane as it moves down a runway of the international airport, in Kabul, Afghanistan, Monday, Aug.16. 2021. Thousands of Afghans have rushed onto the tarmac at the airport, some so desperate to escape the Taliban capture of their country that they held onto the American military jet as it took off and plunged to death. (Verified UGC via AP)

Koment nga Rafael Floqi/

Tërheqja nga Afganistani duhet të na bëjë të reflektojmë mbi dështimin e vërtetë të Amerikës që nga 11 shtatori. 

Lufta më e gjatë në historinë e SHBA-së përfunduar me skena të kaosit të dhunshëm nga Afganistani. Vdekja e 13 marinsave amerikanë dhe afganëve të arratisur do t’i japin 22 vjetorit të sulmeve terroriste të 11 shtatorit një avantazh veçanërisht të hidhur. Ka gjithashtu kujtime të përditshme se sa shumë ka ndryshuar politika e brendshme amerikane. Armiqësitë partizane që pasuan zgjedhjet e diskutueshme presidenciale të vitit 2000 në SHBA janë të zbutura në krahasim me atë që ka ndodhur në Shtetet e Bashkuara gjatë pesë viteve të fundit. Paralajmërimet se tërheqja nga Afganistani do të çonte  në “një tjetër 11 shtator” tani janë bërë sërish pika standarde e bisedimeve politike.

Tërheqja nga Afganistani ndryshoi gjeopolitikën globale

Ndërsa amerikanët shënojnë këtë përvjetor dhe hedhin një sy të kujdesshëm ndaj të ardhmes së Afganistanit, ata duhet të kujtojnë se ajo që do të ndodhte më pas për atë vend ka shumë më tepër rëndësi për shumë vende të tjera sesa për Shtetet e Bashkuara. Kina, Rusia, Irani dhe të tjerët u gëzuan  për rrëmujën e tërheqjes dhe humbjen e besueshmërisë së SHBA-së si aleat, edhe pse tani kanë shqetësime shumë më të menjëhershme sesa amerikanët.

Natyrisht, tragjedia më e madhe qe për vetë afganët, veçanërisht ata që nuk i duan që talebanët në pushtet. Vajzat dhe gratë afgane, në veçanti, humbën mundësitë e fituara me vështirësi për liri. Do të ketë më shumë gjakderdhje ndërsa milicitë fisnore anti-talebane dhe variantet e ISIS-it konkurrojnë për terren për ndikim, dhe shumë njerëz të pafajshëm janë vrarë.

Tërheqja e SHBA-së dhe kontrolli i talebanëve do të përbënte gjithashtu probleme serioze për fqinjët e Afganistanit. Ushtria dhe ekstremistët fetarë të Pakistanit janë të kënaqur që shohin Afganistanin në duart e një organizate që ata ndihmuan në krijimin dhe e kanë mbështetur. Kryeministri Imran Khan thotë se tërheqja e SHBA-së “theu prangat e skllavërisë” për afganët. Por tani që ata janë në krye të Kabulit, talebanët janë më pak të varur nga vullneti i mirë i Pakistanit, veçanërisht për shkak se ata kanë më shumë opsione për para dhe burime të tjera (shih Kinën, në veçanti) se sa para mbërritjes së NATO-s në vitin 2001. Pakistani po përballet së shpejti me një krizë refugjatësh pasi shumë afganë ikin nga talebanët, ndërsa ekstremistët brenda Pakistanit mund ta përdorin fitoren e talebanëve për të nxitur kauzën e tyre. Kjo mund të çojë në sulme terroriste brenda Pakistanit që destabilizojnë edhe qeverinë e tij.

Si ndikoi Afganistani në Luftën e Ukrainës?

Pavarësisht përpjekjeve ndërkombëtare për të ulur tensionet, pas indikacioneve ogurzeza për një pushtim ushtarak rus të Ukrainës. Me mbi 100,000 trupa të grumbulluara asokohe përgjatë kufirit ukrainas dhe manovra të përbashkëta ushtarake me Bjellorusinë të planifikuara në shkurt, presidenti rus Vladimir Putin lëshoi një listë kërkesash dhe garancish sigurie nga Shtetet e Bashkuara dhe NATO, duke përfshirë një premtim për të mos zgjeruar aleancën me anëtarët e rinj. siç është Ukraina. Në fakt propozimet e tij do të shkelnin “politikën e dyerve të hapura” të NATO-s dhe do të ndryshonin rrënjësisht rendin e sigurisë të pas Luftës së Ftohtë në Evropë. 

Çuditërisht, Presidenti Joe Biden dhe NATO i hodhën poshtë këto kërkesa. Presidenti Xhorxh W. Bush e ngriti për herë të parë nocionin e zgjerimit të mëtejshëm të NATO-s në vitin 2008 duke mbështetur Planet e Veprimit të Anëtarësimit në NATO për Gjeorgjinë dhe Ukrainën mbi kundërshtimet ruse. Tensionet gjeopolitike që rezultojnë – duke përfshirë luftën e vitit 2008 me Gjeorgjinë dhe aneksimin e Krimesë në vitin 2014 – e bëjnë shumë të pamundur që secili prej tyre t’i bashkohet aleancës për të ardhmen e parashikueshme. Rrjedhimisht, mosmarrëveshja e vërtetë me Rusinë përqendrohet në parimin e vetëvendosjes.

Në vitin 1994, Ukraina ra dakord të heqë të gjitha armët bërthamore të epokës sovjetike nga territori i saj në këmbim të “garancive të sigurisë” nga Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar dhe Rusia sipas kushteve të “Memorandumit të Budapestit”. Në përputhje me premtimet e përshkruara. në dokument, Sekretari i Shtetit Antony Blinken përsëriti se “ekzistojnë parime thelbësore që ne jemi të përkushtuar t’i mbështesim dhe mbrojmë – duke përfshirë sovranitetin dhe integritetin territorial të Ukrainës dhe të drejtën e shteteve për të zgjedhur marrëveshjet dhe aleancat e tyre të sigurisë”.

Ukraina nuk përbënte një kërcënim të madh ushtarak për Rusinë. Megjithatë, një vend i lirë, autonom në kufirin e tij që është miqësor me Perëndimin ishte problematik për Putinin, i cili beson se rënia e Bashkimit Sovjetik ishte “katastrofa më e madhe gjeopolitike e shekullit” dhe nuk e konsideron Ukrainën një vend të vërtetë. Ndërsa diplomacia vazhdon, perspektiva e konfliktit duket më e mundshme sesa jo. Duke i ndërlikuar më tej gjërat, Biden mbart stigmën e “dështimit strategjik” nga tërheqja e dështuar që i dha fund luftës dy dekade në Afganistan. 

Fiaskoja e tërheqjes Afganistanit sinjalizoi dobësi të SHBA-së 

Fiasko e tërheqjes nga Afganistanit sinjalizoi dobësi për partnerët, konkurrentët dhe kundërshtarët e SHBA-së. Rrjedhimisht, dëshira për të shmangur një tjetër katastrofë ndërkombëtare po ndikon në reagimin e administratës Biden ndaj krizës në Ukrainë. Ky është një kthesë e jashtëzakonshme e ngjarjeve për dikë që bëri fushatë për përvojën e tij të gjerë të politikës së jashtme. Me marrjen e detyrës, Biden deklaroi se “Amerika është kthyer” dhe u zotua të “riparonte aleancat tona” për të përballuar sfidën e konkurrencës strategjike nga Kina dhe Rusia. Fatkeqësisht, ambiciet (dhe besueshmëria) e tij morën një goditje të madhe pas tërheqjes nga Afganistani që filloi një rënie të shpejtë të miratimit publik, i cili mbetet nën ujë sot.

Këto pengesa politike i shtynë anëtarët e partisë së tij politike të shprehin shqetësime se mungesa e “opsioneve të lehta” për të shmangur një pushtim rus të Ukrainës mund ta bëjë Biden të duket i dobët. Në të njëjtën kohë, kritikë të tillë si Përfaqësuesi Mike Turner (R-Ohio) argumentuan se tërheqja nga Afganistani “tregon se kjo administratë ka një politikë të jashtme të prishur dhe ka ngritur pikëpyetje në lidhje me angazhimin e saj ndaj aleatëve të saj”. Megjithatë, ka mbështetje dypartiake për Ukrainën në Capitol Hill. Ndërsa solidariteti është një ndjenjë e admirueshme, Biden tha se ai “nuk ka synime” të zhvendosë trupat ushtarake amerikane në Ukrainë për të mbrojtur vendin kundër një pushtimi. Realiteti gjeopolitik është se Ukraina nuk është anëtare e NATO-s që i nënshtrohet mbrojtjes së nenit 5. Prandaj, dëshira e Biden-it për të projektuar forcën (dhe për të rifituar paratë e tij të politikës së jashtme) duke e penguar Putinin nga pushtimi ushtarak dhe refuzimi i tij për të përdorur forcën ushtarake për ta bërë këtë, paraqet një enigmë të madhe për presidentin. 

Pra, cila është strategjia? Për të zgjidhur krizën, Blinken i ofroi Rusisë dy rrugë: “diplomaci dhe de-përshkallëzimi” ose “parandalim dhe pasoja masive”. Lidhur me këtë të fundit, administrata po kërcënon “pasoja të mëdha në mbarë botën” për të rritur kostot për Rusinë nëse ajo ndërmerr veprime ushtarake shtesë kundër Ukrainës. Por të dyja dështuan. 

Mësime nga Afganistani për fundit e luftës në Ukrainë 

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky njoftoi gjatë fundjavës se ai zëvendësoi ministrin e tij të mbrojtjes me dikë të ri – jo befasuese, duke pasur parasysh lodhjen që ministri duhet të ketë duruar që nga pushtimi rus (dhe madje edhe më parë). Megjithatë, masa ka të bëjë më pak me shqetësimin që Zelensky ndjeu për ministrin e tij të mbrojtjes dhe më shumë për faktin se Ukraina ka arritur një fazë kritike në luftë. Është kaq kritike, në fakt, që një grup gjeneralësh të lartë amerikanë u takuan me gjeneralët ukrainas në kufirin me Poloninë. Takimi u mbajt atje për të vërtetuar pretendimin se forcat amerikane nuk janë të përfshira në Ukrainë, gjë që është edhe e vërtetë edhe e rreme. Forcat amerikane nuk janë në Ukrainë, por mbështetja logjistike dhe këshillat strategjike kanë qenë bujare. Së bashku me zëvendësimin e ministrit të mbrojtjes, mesazhi që SHBA dhanë ishte se strategjia e Ukrainës do të dështonte dhe duhej miratuar një strategji e re. Në mënyrë të qartë, Zelenskyy dëgjoi. Strategjia e Ukrainës ka qenë e shkëlqyer, veçanërisht në fazat e hershme të luftës.  Kjo nuk ndodhi; ushtria ruse në vend të kësaj kaloi një vit duke u përpjekur të pushtonte qytete në vend që të shkatërronte ushtrinë ukrainase. Sado e pasigurt ishte strategjia, ajo luajti me forcat e Rusisë në forcat masive dhe artilerinë. Kishte përfitimin e shtuar të, teorikisht, shkatërrimin e moralit ukrainas. Por duke pasur parasysh mënyrën se si Grupi Wagner e kreu fushatën, nënshtrimi i qyteteve zgjati shumë dhe çfarëdo efekti psikologjik që ishte i mundur u zhduk shpejt. Me Wagnerin tani të mënjanuar, Shtabi i Përgjithshëm rus është tani në kontroll dhe ka hartuar një strategji veçanërisht të shëndoshë, nëse nuk ka imagjinatë. Duke iu rikthyer strategjisë së mëparshme, Rusia po grumbullon forca në mënyrë që të detyrojë ushtrinë ukrainase të luftojë dhe, në teori, të humbasë. Moska tani e di se deri në çfarë mase do të luftojë Ukraina dhe e kupton thelbin e strategjisë ukrainase. Prandaj, mundësitë e një fitoreje ruse janë më të larta, deri diku. Gjeneralët amerikanë besonin se mund t’i shihnin gjërat më qartë. Për ta, koha e mbrojtjes së përhapur kundër forcave masive ruse ka mbaruar.Mua më duket se ka një element të vogël, por të dukshëm dëshpërimi në këtë lëvizje. Ukraina nuk është mposhtur dhe megjithëse të dyja palët janë të lodhura, njëra po mbron atdheun e saj dhe kjo mund t’i japë asaj një avantazh. Më kujtohet Lufta e Vietnamit, ku kishte një element të mësimit të vietnamezëve të luftonin si amerikanët – d.m.th., të grumbulloheshin dhe të lëviznin. Por vietnamezët nuk ishin aq të etur për të luftuar sa janë qartësisht ukrainasit. Nuk e di se cili ishte toni i takimit në kufi. Është e vështirë të besohet, por amerikanët nuk u rezistojnë gjithmonë të tjerëve. 

Afganistani dhe Irani

Nëse qëllimi i vetëm i politikës së jashtme të SHBA-së do të ishte të sillte paqe dhe stabilitet në Afganistan, politika më e mirë do të ishte angazhimi me Kinën, Rusinë, Iranin, Pakistanin, Indinë dhe OKB-në për të kërkuar një platformë të përbashkët për angazhimin me talebanët në bazën e një harte rrugore për njohjen. Për arsye të dukshme, tani është krejtësisht e pamundur që SHBA të angazhohet ose të bashkëpunojë me Rusinë dhe Iranin, dhe vetëm pak më pak e vështirë me Kinën dhe Pakistanin. India tashmë po kryen një akt delikat balancues midis SHBA-së dhe Rusisë për Ukrainën dhe nuk ka gjasa të dëshirojë ta ndërlikojë më tej. Për më tepër, edhe e ardhmja afatshkurtër e Rusisë, Iranit dhe SHBA-së janë shumë të pasigurta. Nga të gjitha vendet me ndikim në Afganistan, Kina – pavarësisht sfidave të saj të shumta – është i vetmi vend mjaft i qëndrueshëm që po përjeton një tranzicion lidershipi në dukje të patrazuar. Megjithatë, neveria e Kinës ndaj rrezikut është e tillë që një reporter i agjencisë iraniane të lajmeve FARS në Dushanbe e krahasoi atë me dikë që nxjerr një shishe me ujë nga frigoriferi dhe më pas e fryn në rast se është ende nxehtë.

Ndërsa Irani është gjithashtu i lumtur që sheh qeverinë amerikane të duket e paaftë, por kthimi i talebanëve përbën telashe edhe atje. Afganistani i okupuar nga NATO ishte një burim thelbësor dollarësh nëpërmjet derdhjes ndërkufitare nga ndihma perëndimore. Tani do të bëhet burim refugjatësh, droge dhe paqëndrueshmërie ekonomike. 

Ekspansioni kinez në Afganistan

Asnjë vend në fqinjësi nuk ka ndryshuar më shumë gjatë 20 viteve të fundit sesa Kina, e cila tani, për herë të parë, do të luajë një rol aktiv në përpjekjen për të mbajtur Afganistanin të qëndrueshëm. Pekini duhet të sigurojë që Afganistani të mos bëhet një strehë për ekstremistët e zemëruar nga pakica etnike ujgure e persekutuar e Kinës dhe një pikënisje për sulmet terroriste atje ose gjetkë në Kinë. Pekini i frikësohet gjithashtu një përhapjeje të dhunës nga Afganistani në Azinë Qendrore, ku Kina ka investuar shumë në iniciativën ambicioze të Presidentit Xi Jinping “Belt and Road”, projekte infrastrukturore të dizajnuara për të rritur ekonominë e Kinës dhe ndikimin ndërkombëtar. 

Qeveria talebane e Afganistanit do të nënshkruajë një kontratë me një firmë kineze për shpimin e naftës në veri të vendit.Kjo do të ishte marrëveshja e parë e madhe për nxjerrjen e energjisë me një firmë të huaj që kur talebanët morën kontrollin e Afganistanit në vitin 2021.Marrëveshja 25-vjeçare nënvizon përfshirjen ekonomike të Kinës në rajon. Zyrtarët talebanë thanë se forcat e sigurisë kishin shënjestruar militantët e grupit Shteti Islamik, të cilët sulmuan një hotel të përdorur nga biznesmenë kinezë. Tetë militantë të IS-it u vranë dhe disa të tjerë u arrestuan, thanë talebanët.

Sulmi i dhjetorit në hotelin Longan në Kabul pa të paktën tre persona të vrarë dhe 18 të tjerë të plagosur, përfshirë pesë shtetas kinezë. Marrëveshja për nxjerrjen e naftës do të bëjë që Kompania e Naftës dhe Gazit të Azisë Qendrore Xinjiang (CAPEIC) të shpojë për naftë në pellgun e Amu Darya, tha zëdhënësi i talebanëve Zabihullah Mujahid.  

Tani, ndërsa talebanët ushtrojnë kontroll mbi vendin, ujgurët etnikë mund të kthehen në Kinë nga anëtarët e grupit militant të prirur për të fituar favorin e Pekinit, i cili është akuzuar për kryerjen e një gjenocidi mbi pakicën myslimane. Eshtë vetëm çështje kohe para se (talebanët) të kuptojnë se ne jemi ujgurë. Jetët tona janë në rrezik. Gjatë viteve të fundit, qeveria kineze ka përshkallëzuar sigurinë dhe goditjen fetare në Xinjiang. Sipas Departamentit Amerikan të Shtetit, deri në 2 milionë ujgurë dhe pakica të tjera myslimane besohet se kanë kaluar përmes një rrjeti të gjerë qendrash paraburgimi në të gjithë rajonin.

Edhe Europa ka më shumë në rrezik sesa SHBA-ja në Afganistan. Qeveritë e BE-së kanë frikë nga Afganistani një kthim në Afganistan frika e migracionit dhe terrorizmit të shkaktuar nga lufta civile e Sirisë dhe trazirat gjetkë në Afrikën e Veriut.

Ky qëndron dështimi i SHBA ?

Ndërsa amerikanët ndalojnë për të reflektuar mbi gjithçka që ka ndryshuar brenda vendit të tyre dhe për rolin e SHBA-së në botë gjatë 20 viteve të fundit, të kuptuarit e kufijve të interesave të SHBA-së në Afganistan duhet të luajë një rol në mënyrën se si ata mendojnë për 20 vitet e ardhshme. Dështimi më i madh që nga 11 shtatori nuk vjen nga paaftësia për të ndërtuar demokracinë në Irak dhe Afganistan apo për të rindërtuar marrëdhëniet e SHBA me botën myslimane. Është në dështimin e liderëve tanë – dhe popullit amerikan – për të zgjeruar unitetin që ekzistonte pas sulmit për të ndihmuar Shtetet e Bashkuara të ndërtojnë një bashkim më të përsosur.

Dy dekada më vonë, tragjedia më e madhe për Shtetet e Bashkuara është gjasat që një tjetër sulm terrorist në tokën amerikane do ta ndante më tej vendin. Një sondazh i Gallup i bërë në ditët pas 11 shtatorit i dha George Ë. Bush një vlerësim prej 90 përqind pasi amerikanët u bashkuan në mbështetje të presidentit të tyre dhe idealit të konsensusit. Sigurisht që nuk zgjati, por ishte një moment i shkurtër kur amerikanëve iu kujtuan gjithçka që kishin të përbashkët. Një brez më vonë, pyetja që duhet t’i përgjigjemi është nëse ato ditë kanë ikur përgjithmonë.

Amerika hyri në betejë më 11 shtator 2001, e bashkuar në mbrojtje të vlerave dhe mënyrës së saj të jetesës. Njëzet e dy vjet më vonë, ajo është në luftë me vetveten, demokracia e saj e kërcënuar nga brenda në një mënyrë që Osama bin Laden nuk ia doli kurrë. Në këtë moment, sulmet e 11 shtatorit që erdhën nga një qiell blu në një mëngjes të freskët dhe të kthjellët zgjeruan besueshmërinë në konceptin e tyre tmerrues dhe të neveritshëm dhe dëshmuan se oqeanet e gjera nuk mund të mbronin më SHBA-në nga terrori i botës së jashtme.

Historia u jep ngjarjeve qartësi që u mungonte në kohë reale. Por nuk mund të regjistrojë dhimbjen, panikun dhe çorientimin e atyre ditëve të tmerrshme e të dhembshme pas 11 shtatorit që nxitën vendimet e liderëve politikë. Në retrospektivë, tani është e qartë se pavarësisht heroizmit të mijëra trupave të vrarë ose të gjymtuar në luftërat e pas 11 shtatorit, ekseset e reagimit politik të SHBA-së shkaktuan po aq, nëse jo më shumë, trazira sa vetë sulmet.

Pse 11 shtatori 2001 nuk shpjegon gjithçka

11 shtatori 2001 nuk shpjegon gjithçka. Por lufta kundër terrorit e çoi Amerikën në një drejtim politik nga i cili nuk kishte kthim. Një luftë e mprehtë dhe e suksesshme në Afganistan u zhyt në një moçal 20-vjeçar që përfundoi. Një luftë tjetër në Irak, e luftuar me pretendime të rreme, ishte versioni i saj i hershëm i një Gënjeshtre të Madhe. Një shtet i ri i sigurisë qeveritare i krijuar për të penguar sulmet pasuese vazhdon. Besimi në Uashington u shtrëngua nga programet e mëdha të mbikëqyrjes. Emri i Amerikës u ndot nga torturat. Lufta gjyqësore kundër terrorit e shtriu Kushtetutën.

Presidenti Xhorxh Ë. Bush u shndërrua nga një kampion mbi rrënojat në Ground Zero në një udhëheqës të shkatërruar nga lufta e tij. Pasardhësi i tij, Barack Obama, kaloi dy mandate duke u përpjekur për ta sjellë fushatën kundër terrorizmit brenda ligjit dhe moralit ndërkombëtar, por përdorimi i tij i sulmeve vdekjeprurëse me dron për të marrë objektiva terroriste shkaktoi gjithashtu viktima civile dhe u dënua nga avokatët e të drejtave të njeriut.

Gjatë gjithë kohës, mijëra vdekje dhe lëndime në luftërat e huaja, triliona dollarët e shpenzuara për ndërtimin e kombit, zemërimi ndaj elitave të Uashingtonit dhe paragjykimi kundër Islamit krijuan një pellg pakënaqësie të pjekur për një demagog. Dhe së bashku erdhi Donald Trump, duke u zotuar se do t’i ndalonte myslimanët të hynin në SHBA dhe duke u mburrur se ishte më i zgjuar se të gjithë gjeneralët që udhëhoqën luftime të mbaruara për vite me radhë.

Plagët politike të viteve të pas 11 shtatorit u ekspozuan sërish ditët e fundit, teksa tërheqja përfundimtare kaotike nga Kabuli solli historinë në rrethin e plotë: Talebanët fondamentalistë – që mirëpritën Al Kaedën – sundojnë përsëri Afganistanin.

Bin Laden – i cili dërgoi rrëmbyes vetëvrasës për të drejtuar avionët e ngarkuar me karburant te ikonat e fuqisë politike, ekonomike dhe ushtarake të SHBA-së – besonte se SHBA ishte e korruptuar, e dobët dhe imorale. Por edhe ai do të befasohej po të vëzhgonte largimin e hidhur të brendshëm që ai ndihmoi të çlironte.

A ia vlente e gjitha kjo ?

Një shëtitje nëpër rrugicat e harlisura, me bar, midis varreve të të vdekurve të Amerikës pas luftës së 11 shtatorit në Seksionin 60 të Varrezave Kombëtare të Arlingtonit – brenda pamjes së shtegut të fluturimit të avionit të rrëmbyer që hyri në Pentagon – shtron një pyetje të tmerrshme: ishte ia vlen lufta kundër terrorit?

Rreshtat e gurëve të varrit të bardhë – disa me simbole si simbole njësie, foto apo edhe shishe birre – përkujtojnë ata që humbën në Irak dhe Afganistan. Mijëra civilë të kapur nga zjarri i dy dekadave të luftës amerikane nuk kanë përmendore në Uashington.

“Askush më 12 shtator 2001, nuk do ta kishte ëndërruar që ne do të kalonim 20 vjet pa një tjetër sulm të madh ndaj Shteteve të Bashkuara”, tha Gates në një ngjarje të Forumit të Sigurisë në Aspen. “Në të njëjtën mënyrë, unë mendoj se kostot e këtyre luftërave në jetë të humbura, në jetë të ndryshuara përgjithmonë nga ana e ushtarakëve tanë dhe shumë civilëve tanë që shërbyen dhe kostoja për vendin në aspektin e thesarit dhe gjithçka tjetër ka qenë. e madhe.”

Në bujë për tërheqjen e keqmenaxhuar nga Afganistani, shpesh harrohej se betejat e para të luftës kundër terrorit patën sukses, pasi SHBA-ja shtypi Al Kaedën – megjithëse bin Laden u arratis nëpër shpellat e Tora Borës.

Përfaqësuesi i SHBA-së, Mike Rogers (R-AL), udhëheqësi republikan i Komitetit të Shërbimeve të Armatosura të Dhomës së Përfaqësuesve, lëshoi një deklaratë pas raportimeve se administrata Biden do të transferojë Mohammed al-Qahtani në Arabinë Saudite.

 “Më 11 shtator 2001 terroristët e Al-Kaedës vranë rreth 3000 njerëz – Mohammed al-Qahtani supozohej të ishte një nga rrëmbyesit e asaj dite. Ai fluturoi në Amerikë për të marrë pjesë në sulm dhe do të kishte pasur sukses, por për agjentët me sy të mprehtë të INS. Udhëheqësi i sulmeve të 11 shtatorit, Mohamed Atta, po priste në parkingun e aeroportit për të marrë al-Qahtanin kur atij iu mohua hyrja në Shtetet e Bashkuara.

“Sipas raporteve të shtypit, administrata Biden-Harris tani planifikon të lirojë al-Qahtanin nga Gjiri i Guantanamos në Arabinë Saudite. Të lëmë të lirë një rrëmbyes të 11 shtatorit është një kapitullim i tmerrshëm i të majtës ekstreme.”

“Duke shkuar në Afganistan për qëllimet e tij të deklaruara në atë kohë ia vlente”, tha ish-sekretari i Sigurisë Kombëtare i Obamës, Jeh Johnson, duke argumentuar në një forum të Qendrës së Politikave Bipartizane se tre administrata kishin degraduar kapacitetin e Al Kaedës për të goditur SHBA-në.

Ndërsa nënvizoi se nuk mund të “ia vlente” kurrë humbja e një djali apo vajze në luftë, Johnson tha: “Padyshim që ishte e kushtueshme. kushton. Ne përfunduam në një vend ku talebanët janë sërish në krye, por shumë kanë ndodhur në atë periudhë 20-vjeçare që mendoj se e kanë bërë atdheun më të sigurt”.

Filed Under: Analiza Tagged With: Rafael Floqi

VATRA CHICAGO, DHUROI LIBRA PËR SHKOLLAT SHQIPE NË CHICAGO

September 11, 2023 by s p

Mirela Kanini/

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA, dega Chicago dhuroi libra për dy shkollat shqipe që zhvillojnë mësimin shqip në Chicago. Synimi i Vatrës Chicago ka qenë, është dhe do jetë të qenurit sa më afër komunitetit shqiptar dhe të mbështesim me çdo mjet e me çdo kusht veprimtaritë patriotike e komunitare në dobi të komunitetit shqiptar e çështjes sonë kombëtare. Mbështetja e shkollave shqipe është kryefjala e angazhimit tonë patriotik. Kryesia e degës së Vatrës Chicago në mbledhjen e përmuajshme vendosi që të sigurojë dhe dhurojë librat për nxënësit si një investim për gjeneratat tona pasardhëse në ruajtjen e gjuhës, kulturës dhe identitetit kombëtar shqiptar. Vendtakimi i degës sonë ku planifikojmë eventet dhe organizohemi është në “Mirage Cafe” ku mikja dhe mbështetësja jonë pronarja e të cilës është shqiptare ka fisnikëri dhe ngrohtësi të spikatur patriotike. Në mbledhjen e fundit diskutuam mbi shkollat shqipe në Chicago që janë ajo e Kishës Ortodokse Shqiptare dhe shkolla “Kongresi i Manastirit” në xhaminë shqiptare. Mësueset e këtyre shkollave herë pas here kanë ngritur shqetësimin e tyre për mungesën e teksteve në shqip për ciklet përkatëse. Shpesh herë i printojnë nga kompjuteri, por kjo nuk na u duk dhe aq e arësyeshme, përveç kohës që merr. Donim që shkolla shqipe të mos ketë ndryshim nga të tjerat që ata ndjekin rregullisht gjatë javës me libra të vërtetë. Zgjidhja më e shpejtë do të ishte që vetë kryesia të siguronte disa libra dhe ashtu bëmë. Emanuela Cako ishte kordinuesja jonë në lidhje me kërkesat e shkollave duke marrë parasysh që dhe profesioni i saj është mësuese. Aurora Ajdini gjithashtu është (mësuese matematike) që për fat të mirë do kalonte pushimet në Shqipëri. Në Shqipëri do të shkonte edhe Shkëlzen Cakeri dhe në kthim sollën me vete disa nga librat që i nevojiteshin shkollave. Por kjo nuk ishte e mjaftueshme, ndaj ne që ishim në Chicago vendosëm që ti dërgonim ambasadës shqiptare një e-mail në emër të Vatrës Chicago ku të parashtrohej dëshira e mirë për të ndihmuar fëmijët shqiptarë të mësojnë gjuhën e tyre. Njëkohësisht duke i paraqitur dhe situatën ku ndodhemi. Përgjigja na erdhi pozitive me premtimin që librat do të postoheshin të nesërmen. Jemi në pritje të tyre sepse akoma nuk kanë mbërritur. Po interesohemi intensivisht që të bien sa më shpejt në duart e nxënësve. Viti i ri shkollor për të dy shkollat filloi më 10 Shtator me sukses dhe kryesia e Vatrës mori pjesë në të dyja ato për të kontribuar sado pak momentalisht dhe shumë më tepër në të ardhmen. Në shkollën “Kongresi i Manastirit” u pritëm mirë dhe u falenderuam ngrohtë nga nënkryetari i xhamisë z. Naser Hodza. Në shkollën shqipe pranë Kishës shqiptare morëm falenderime të përzemërta nga mësuesit dhe prindërit. Kisha ortodokse shqiptare ka një dhomë muze dhe në disa foto si për shembull ajo me titullin “Albanian children’s club” që janë që nga viti 1934 bie në sy kjo traditë e hershme për të mbajtur gjallë shqiptarizmin dhe patriotizmin. Ky është komuniteti, i bashkuar, njerëz të dashur e të ngrohtë që duan të përcjellin gjuhën, zakonet dhe traditat ndër gjeneratat e ardhshme. Vlen për tu përmendur dedikimi i prindërve që i shpien fëmijët e tyre në shkollat shqipe të dielave. Ata sakrifikojnë ndoshta të vetmen ditë pushimi që kanë. Është për tu vlerësuar puna e mire dhe e palodhur e mësueseve që japin kontributin e tyre me devotshmëri. Edukimi dhe shkollimi i brezit të ri është misioni më i rëndësishëm i një kombi. Dashuria e instaluar për gjuhën, kombin, vendin e origjinës për këta fëmijë shqiptarë të lindur në Amerikë, është gjëja më e vlefshme për ti bërë ballë asimilimit. Një prind që kishte sjellë djalin e tij në shkollë tha “unë jam gjenerata e dytë dhe nuk flas shqip por dua që djali im ta mësojë se është gjuha e të parëve. Pastaj ai do të ma mësojë mua. Zoti i bekoftë të gjithë shqiptarët kudo që janë, veçanërisht fëmijët tanë. Ata janë e ardhmja dhe ne i detyrohemi shumë edukimit të tyre.

Falenderim i veçantë për personelin drejtues të shkollave. Në Kishën Ortodokse shqiptare:

Mimoza Hoxha (drejtoreshë)

Blerina Musaraj (nëndrejtoreshë)

Elona Shkira (mësuese)

Albana Romacka (mësuese)

Reana Peshtani (mësuese)

Në shkollën Kongresi i Manastirit (tek xhamia)

Qëndresa Brahimi (drejtoreshë)

Shqipe Ahmeti (nëndrejtoreshë)

Shega Bekteshi (sekretare)

Mësueset:

Ganimete Lecaj (klasa e parë)

Blerina Bushati (klasa e dytë)

Eligerta Cuka (klasa e tretë)

Enkela Bajraktari (klasa e katërt). Mirënjohje për punën dhe përkushtimin. Mësuesit shqiptarë në diasporë janë engjëjt mbrojtës të shqiptarizmës.

Filed Under: Opinion Tagged With: Mirela Kanini

Fitore e jashtëzakonshme, Shqipëria një hap më afër Europianit 2024

September 11, 2023 by s p

Sokol Paja/

Fitore e jashtëzakonshme e kombëtares shqiptare të futbollit përballë Polonisë. 2 gola nga Asani dhe Daku dërgojnë Shqipërinë në krye të Grupit E duke hedhur një hap shumë të rëndësishëm drejtë Europianit 2024.

Një Shqipëri perfekte. Një Shqipëri që di të luajë bukur, që të emocionon, që luan si e barabartë, që prodhon lojë spektakolare. Një Shqipëri që s’ka më frikë, që di të sulmojë, që di të mbrojë, që di të administrojë, që di të shënojë. Një Shqipëri që ka vrarë euforinë, që është rritur shumë e që është pjekur fort. Një ekip me personalitet, me temperament të lartë, një skuadër me dinjitet. Një Shqipëri që ka fantazi, kualitet dhe cilësi të lartë. Një Shqipëri që të kënaq zemrën.

Reparte që kuptohen, lojtarë që të mrekullojnë teksa i sheh tek vallëzojnë me topin. Sylvinho një trajner që i ka dhënë freski ekipit, besim skuadrës, maturi lojës, harmoni grupit, fizionomi spektakolare paraqitjes së kombëtares. Një skuadër argëtuese, agresive, kërkuese dhe mbi të gjitha kompakte në çdo repart. Një skuadër e fortë që sakrifikon dhe nuk dorëzohet asnjë çast. Një Shqipëri magjike, një skuadër ëndrrash…

Filed Under: Sport

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 45
  • 46
  • 47
  • 48
  • 49
  • …
  • 67
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT