Archives for September 2023

“Çështja Beleri” si alibi e “Çështjes së Detit”

September 8, 2023 by s p

Analizë nga Rafael Floqi/

Një çështje në pamje të parë e vogël ‘Çështja Beleri-” ka marrë udhën si ortek e nuk po ndalet. Greqia vijon trysninë ndaj Shqipërisë për rastin e krye bashkiakut të zgjedhur të Himarës Fredi Beleri, i cili ndodhet në paraburgim, në pritje të gjykimit, nën akuzat për shitblerje votash. Partia Nea Demokratia e kryeministrit grek Kyriakos Mitsotakis, e ka ngritur këtë çështje në asamblenë e Partive Popullore evropiane (grupimi i forcave të djathta) ku është miratuar dhe një rezolutë mbi Shtetin ligjor në Shqipëri, e cila trajton rastin e Fredi Belerit. Sipas një postimi në rrjetin social X, Partitë popullore evropiane i bëjnë “thirrje autoriteteve shqiptare që të respektojnë rezultatin e zgjedhjeve në Himarë dhe të vijojnë procedurat për betimin e krye bashkiakut të zgjedhur”.

Njoftimit i është kundërpërgjigjur, po në rrjetin social X, kryeministri Edi Rama. Jo pa ironi, zoti Rama shkruan: “Interesante! “Ne i bëjmë thirrje autoriteteve shqiptare”… Një thirrje pa specifikuar se për cilat autoritete dhe, me siguri, pa qenë të informuar se në këtë rast problemi nuk është rezultati i zgjedhjeve, por i gjykatave, të cilat e kanë refuzuar një kërkesë të tillë”.

Një ekuacion me dy X-a

Rasti i Fredi Belerit është përdorur nga politikanët grekë dhe shqiptarë për të krijuar tensione politike. Greqia ka insistuar që Beleri të betohet në detyrën e tij si kryebashkiak i Himarës, ndërkohë që Shqipëria ka përgjigjur se ky është një çështje që i përket drejtësisë dhe nuk duhet të ndërhyhet nga politika. Nga na tjetër kryeministri shqiptar Edi Rama ka tentuar të komunikojë me publikun grek përmes mediave dhe rrjeteve sociale. Ai ka përshkruar situatën si një keqkuptim dhe ka përdorur një stil të veçantë të komunikimit për të fituar simpatinë e opinionit grek.

Autoritetet më të larta greke po kërkojnë me këmbëngulje që zotit Beleri, t’i jepet mundësia që të bëjë betimin, për të përmbyllur kështu të gjithë procesin e njohjes së tij si kryetar i Bashkisë së Himarës, shoqëruar me kërcënimet për bllokimin e rrugëtimit të Shqipërisë në procesin e anëtarësimit në BE. Madje dy javë më parë, kryeministri grek, shmangu haptazi një ftesë për zotin Rama në një darkë informale në Athinë me udhëheqësit e vendeve të Ballkanit, të organizuar më rastin e përvjetorin të samitit të Selanikut në vitin 2003, i cili pati në fokus pikërisht zgjerimin me shtetet e rajonit.

Rama “Çështja Beleri” keqkuptim

Zoti Beleri u arrestua dy ditë përpara zgjedhjeve vendore të 14 majit. Një arrestim të cilin Athina e konsideron si të motivuar politikisht duke kërkuar dhe lirimin e tij. Por kryeministri Rama e ka bërë të qartë se kjo është një çështje që i përket Drejtësisë dhe se ai nuk mund të pranojë asnjë ndërhyrje ndaj saj. Nga ana e tij Kryeministri Edi Rama ka nxjerrë sot në publik një bisedë në telefonat privatë, mes tij dhe gazetarit grek të Kathimerini, Pavlos Papadopoulos, për të krijuar idenë se gjithçka që po ndodh kohët e fundit në raportet mes Athinës dhe Tiranës, është pasojë e keqkuptimeve, mos komunikimit, fakteve të paverifikuara apo të vërtetave gjysmake. Vërtet!

Pikësëpari, pse duhej të lihej një njeri si Beleri i hetuar si nga gjykatat shqiptare dhe ato greke për as shumë po aspak për veprime terroriste. Nga ana tjetër pse një opozitë e shkërmoqur si ajo e Berishës pranoi dhe mbështet një figurë si Bejleri. Prandaj, alibitë se ishte meritë e drejtësisë që kapi blerjen e votave në Himarë, ndërkohë që të njëjtës drejtësi, nuk i ra asgjë në sy për atë që bëri PSD e Tom Doshit në gjithë Shqipërinë, janë qesharake. Edhe diplomatët edhe politikanët greke që kërkojnë lirimin pa kushte të të burgosurit, e njohin fare mirë këtë realitet. Po ti shtosh kësaj të vërtete edhe nacionalizmin fanatik që është një virus i përhapur në diplomacinë greke, ndjeshmërinë që ata kanë ndaj atavizmave etnike të kohëve të shkuara, fanatizmin e pa negociueshëm në mbrojten e hapësirave grekofone, situata rrezikon të bëhet shqetësuese. Një precedent të tillë në Shqipëri e kemi përjetuar në kohën kur Berisha arrestoi, pak a shumë në të njëjtën mënyrë, pesë eksponentë të minoritetit grek. Pasojat qenë aq traumatike sa, sot e gjithë ditën, janë të shumtë ata që besojnë se rrëzimi i ish presidentit në ‘97, pati në gjenezë lobimin e fortë të Athinës.

Pyetje Ramës për “armikun Beleri”

Atëherë gjithë kjo skemë shtron disa pyetje :

– Pse u la të kandidonte “armiku Beleri” siç e citoi Rama, në Dropull, kur ai u shfaq në krah të mikut Micotaqis, që kishte një dosje hetimi dhjetë fish më të madhe se çdo kandidat i PS-së i s’ kualifikuar. Pse?

– Si mundi Beleri të fitonte me një dorë vota, kur Rama di të mbledhë me qindra si në Dibër a gjetkë në një zonë të papërcaktuar, si Himara?

– Pse u përgjua Fredi Beleri (apo Bejleri) nga Tepelena i vetshpallur grek për ta kapur postin e kryetarit me blerje votash, vetëm për tre vota?

– Kur të gjithë e dinin se krimet zgjedhore i takojnë SPAK-ut, pse çështja u çua në prokurorinë e Vlorës dhe vendimin e burgosjes e mori po gjykata e këtij qyteti dhe jo ajo e posaçme?

– Si e lejoi të ndodhë këtë Rama, mos vallë i leverdiste?

Sipas shprehjes që ka gjetur dhe po e përdor vend e pavend, “një fytyrë, një racë”, për të relativizuar përgjegjësinë e tij në përplasjen e fundit me Greqinë dhe për ta paraqitur atë si një problem keqkuptimesh dypalëshe, e zakonshme për dy fqinjë ballkanikë, shprehje që ia kërkon edhe gazetarit grek të mos e harrojë, Edi Rama, nëpërmjet publikimit të bisedës tallava kërkoi të hiqet si viktimë e konteksteve ballkanike dhe e fakteve të pavërteta. Me këtë viktimizim Rama kërkon të dalë superior edhe në reagimin e gjatë mbi mungesën e Shqipërisë në darkën informale të kryeministrit grek Micotaqis, Rama, pasi e lan dhe e lyen këtë të fundit duke e quajtuar “mik të dashur dhe koleg shumë të respektuar”, shton se të flasësh, të komunikosh dhe të debatosh me miqtë është thelbi i politikës ndërkombëtare.

Në thelb të kësaj strategjie komunikimi në qasjen ndaj krizës greke, qëndron tentativa për të bërë të besueshme se në rastin Beleri, drejtësia ka vepruar e pandikuar nga politika, dhe se ai vetë, është dorëjashtë nga gjithçka ka ndodhur.

Pikërisht, duke u përpjekur ta zhvendosë këndin e krizës me Athinën nga krizë politike, në krizë komunikimi, Rama ka zhvilluar edhe bisedën me gazetarin grek, të tipit tallava: “numrin tat ma dha njoni”. Tallavaja është stili i Ramës, por mirësjellja e tepruar, në kufijtë e joshjes, kuptohet qartë që është e sforcuar për të fituar simpatinë e gazetarit. Dhe jo vetëm.

Kryeministri, që gazetarëve shqiptarë refuzon t’u përgjigjet, i fyen, i bullizon apo edhe u shkruan, por me një gjuhë krejt tjetër nga ajo që përdor me Papadopoulosin, në komunikimin me këtë të fundit tregohet galant, i dashur deri në ëmbëlsi dhe modest deri në përulësi.

Njësoj siç bëri kur i mbushi rrjetet e tij sociale me zemra, flamuj grekë e shqiptarë, me shprehje dëshpërimi për zjarret shkatërruese në Greqi dhe me vet-ofrimin për zjarrfikëse e burime njerëzore. Gjithë këtë lojë, si ajo e mjekëve në Itali për ta vizatuar portretin e tij në opinion grek dhe evropian, si liderin tolerant e bashkëpunues, që nuk i fryn zjarrit të urrejtjes, por i flet zërit të harmonisë.

Edi Rama i mbërthyer në morsën e dy të vërtetave

Edi Rama gjendet i mbërthyer në morsën e dy të vërtetave, falë vendimit personal për ta burgosur kandidatin e bashkisë Himarë, Fredi Beleri, pak ditë para zgjedhjeve të 14 majit. Nga njëra anë ai është i ndërgjegjshëm se fiton pikë te ajo pjesë e shqiptarëve që nuk i honeps dot ata që e konsiderojnë Himarën greke. Jo rrallë herë e kemi dëgjuar këto kohë shprehjen “mirë ia bënë, ai s‘di të flas as shqip”.

Po ti shohësh komentet e mbështetësve të tij në mediat sociale, e bëjnë atë për rastin e Bejlerit ‘ më Skënderbe se Skënderbeu. Por tek himariotët e vërtetë një pjesë e së cilëve emigruan ca kohë në Greqi është ngulitur një sindromë persekutimi.

Një ditë miku im i mirë, Ilia më thoshte” Në Shqipëri më quajnë Greku i mutit , në Greqi shqiptari i mutit, çfarë jam unë?”

Por ama, nga ana tjetër, kjo fitore prej populisti nacionalist, rrezikon të ketë një çmim shumë të kripur. Kryeministri duket se po e ndjen këtë shqetësim, që po prek fije gjithnjë e më lart në Bruksel dhe Uashington. Diplomacia helene, euro parlamentaret e saj dhe aktivistët e lobit grek janë vënë në lëvizje për të sensibilizuar institucionet euro atlantike. Duke perceptuar valën e këtij kazani që po zjen dhe që arriti pikën e vlimit me një protestë të deputetëve dhe kryebashkiakëve grekë në Himarë, kryeministri vendosi të justifikohej me një letër të hapur, të shkruar më shumë për tu lexuar në Athinë, sesa në Tiranë. Pasi shprehte konsideratën e tij më të lartë për homologun Misotakis, pasi huazonte shprehjen e Enverit “dy popuj miq”, Edi Rama rreshtonte alibitë e tij.

“Πείθου τον νόμο”

Pra, duke pasur si udhërrëfyes shprehjen “bindju ligjit”, “Πείθου τον νόμο” (Peíthou ton nómo) që e kishte vënë dhe në krye të shkrimit, kryeministri rrekej të lante duart duke thënë se kjo nuk qe një punë e tij, por e drejtësisë.

Në parim, si logjikë formale kjo duket përfekte. Askush nuk duhet të ndërhyje në punët e prokurorisë dhe gjykatave, e aq më pak këtë të drejtë e kanë autoritete të huaja nga vendi fqinjë. Por, në fakt, është ndryshe dhe këtë e dinë, si në Tiranë, po ashtu edhe në Athinë.

Natyrisht, prej atëherë gjërat kanë ndryshuar. Pesha dhe roli i Athinës është mpakur ndërsa fuqia financiare dhe lobuese e Tiranës është shumë më e ndryshme nga ajo e fillim viteve ‘90. Por, ama, një gjë mbetet. Autoritetet greke, ashtu sikurse dëshmoi edhe protesta e së hënës në Himarë, e kanë marrë me inat dosjen Beleri. Fakti se në kryesinë e Komisionit Evropian po flitet për pengimin e përparimit të vendit drejt BE, apo se në senatin amerikan janë dëgjuar zëra për shkeljen e shtetit të së drejtës nga autoritetet e Tiranës, janë vetëm shenjat e para.

Pra, nuk duhet shumë për të kuptuar se është fjala për një makinacion të denjë për një regjim autokratik, që i lejon vetes të ndërhyjë brutalisht në një garë zgjedhore. Kjo është më shumë. Dhe nuk është vetëm interesi i Ramës dhe oligarkëve për grabitur tokat e himariotëve, këtë ai e ka bërë pa sajuar këtë “incident”. Edhe Dhe po t’a vendosësh të gjithë këtë në sfondin e fushatës denigruese që zhvilloi vetë Edi Rama, nëpër studio televizive, kundër kandidatit minoritar, nuk ka më dyshime se dora e kujt fshihet pas burgosjes së Belerit. Po pse e bëri ai këtë?

Në përgjithësi, për arsyet e veta, perëndimi e ka toleruar regjimin gjithnjë e më autokratik të Ramës. Por dosja Beleri dhe këmbëngulja ballkanike deri në fiksim e Athinës me të, mund t’i ndryshojnë gjërat. Prandaj, ndonëse e ka bërë për vete një pjesë populiste që e mbështet për “plasjen në burg të grekut të poshtër”, Rama po shqetësohet nga këmbëngulja e Athinës. Ai e ndjen se ka më shumë për të humbur sesa për të fituar nga kjo përplasje.

Duke ju referuar vendimit për ankimim të përbashkët në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë për zgjidhjen e çështjes së zonave detare ai thekson se nuk ka mundësi që marrëveshja kornizë mes dy vendeve, e ashtuquajtur edhe si dokumenti i bashkë premtimit, të dorëzohej pas zgjedhjeve të në Greqi.

“Ka një procedurë që duhet ndjekur dhe Tirana po ecën sipas hapave të parashikuara, me miratimin nga presidenti në fillim dhe më pas me fillimin e negociatave”-është shprehur ai duke lënë të nënkuptohet se zhvillimet në këtë çështje do to vinin pas zgjedhjeve të muajit maj në Athinë.

Në lidhje me problemet e pazgjidhura të minoritetit grek në Shqipëri si dhe të qytetarëve shqiptarë që jetojnë në Greqi, Rama shprehu vlerësimin e tij se “gjithçka po shkon shumë mirë” duke rikujtuar edhe vizitën e homologut grek Mitsotakis në Shqipëri para disa muajsh.

Heshtja misterioze për Ligjin e Detit

Vendimi i Greqisë për të zgjeruar detin territorial në 12 milje në detin Jon është një mesazh i qartë politik që reflekton ndryshimet e dy viteve të fundit. Ky është zgjerimi i parë që nga përfundimi i Luftës së Dytë Botërore dhe vjen pas përfundimit të marrëveshjeve të delimitimit të hapësirave detare me Italinë dhe Egjyptin, rifillimit të diskutimeve eksploratore me Turqinë, sikundër deklarimit publik se delimitimi i hapësirave detare me Shqipërinë do të kryhet nga një gjykatë ndërkombëtare.

Megjithëse ky hap i Greqisë ka efekte vetëm në zgjerimin e hapësirës së ujërave territoriale në detin Jon, Kryeministri Mitsotakis deklaroi se, është në të drejtën e Greqisë të zgjerojë ujërat e saj territoriale kurdo dhe kudo që ajo zgjedh, përfshirë jugun e Kretës dhe gjetkë. Ky qëndrim, bazohet në deklaratën shoqëruese të ratifikimit të Konventës të së Drejtës së Detit të Montego Bay nga ana e Greqisë, ku pranohet zbatimi përkohësisht i gjerësisë prej 6 miljesh të detit territorial, duke gëzuar të drejtën e zgjerimit në 12 milje, në çdo moment të përshtatshëm.

Por tani gjatë këtij debati mungojnë krejtësisht referencat si do të përfundojë Gjyqi i ndarjes së detit. Asnjë deklaratë për këtë nga Rama. Dhe mungesat e trajtimit apo e përmendjes mund t’i japin shkas pyetjes sado konspirative që të duket. A po fsheh gjë Rama?

Pasi në politikë, kur përballen me kritika ose llogari për veprimet e tyre, disa politikanë përdorin artin e krijimit të alibive. Ata largojnë vëmendjen nga vendimet e tyre duke fajësuar rrethanat e jashtme, duke zhvendosur fokusin dhe shpesh duke u përpjekur të rishkruajnë narrativën në favor të tyre.

Një alibi është një histori që ju tregoni për të shpëtuar veten, por është gjithashtu një histori që mund të përdoret kundër jush.

Mos vallë Rama, ‘Çështjen Beleri ‘ po e përdor për t’u dukur patriot, si një alibi e koordinuar ndoshta me grekët, për të mbuluar humbjen, në çështjen madhore e të dhimbshme për kombin të “Ndarjes së padrejtë detit “(qoftë dhe me ligj)?

Biserko: Serbia nuk po heq dorë nga krijimi i Serbisë së Madhe

September 8, 2023 by s p

Intervistoi: Berianë Mustafa/Radio Kosovë/

Serbia nuk ka hequr dorë nga krijimi i Serbisë së Madhe dhe për këtë po i instrumentalizon serbët në rajonin e Ballkanit.

Kështu thotë në një intervistë ekskluzive për Radio Kosovën kryetarja e Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut në Serbi, Sonja Biserko. Në një intervistë me kolegen Berianë Mustafa, Biserko thotë se Serbia nuk është duke respektuar marrëveshjet e Brukselit dhe se po përdorën serbët në Kosovë për të destabilizuar situatën.

Radio Kosova: Zonja Biserko, ku mendoni se qëndron problem i mos zbatimit të marrëveshjes së Brukselit?

Sonja Biserko: Është problem mjaft i qartësuar deri tani. Së pari Beogradi nuk ka treguar dëshirë dhe gatishmëri që në dialog të hyjë duke e pranuar realitetin, e që është njohja e pavarësisë së Kosovës, sepse siç po e shohim gjatë kohës po sfidohet ky fakt dhe shumë marrëveshje të tjera. P.sh: kemi marrëveshjen për tabela, ose tërheqja e serbëve nga të gjitha institucionet, vendosja e barrikadave etj. Pra, të gjitha ato çështje që Kosova është munduar t’i zbatojë nga ato marrëveshje, janë mohuar ashpër duke u kërkuar vazhdimisht shtyrje dhe gjëra të ngjashme nga ana e Serbisë. Pra, nuk ka vullnet që ai dialog të përfundojë dhe të pranohet ky realitet i ri në rajon. Por këtu përgjegjësinë kryesore e mban Beogradi. Siç po e shohim, Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës, pas fillimit të luftës në Ukrainë, janë kthyer në rajon me disa prioritete dhe zgjidhjen e disa çështjeve që lidhen me Kosovën duke e neutralizuar ndikimin e Rusisë në Ballkan. Ata po mundohen që të ndalojnë tensionet e reja, apo disa trendë negativë në rajon të cilët janë nxitur shumë në dhjetë vitet e fundit. Tash po shohim që në këtë drejtim është duke u munduar të bëhet diçka ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit, përmes dy marrëveshjeve të reja, asaj të Brukselit dhe të Ohrit, por që presidenti serb menjëherë ka deklaruar se ai nuk e ka nënshkruar atë marrëveshje dhe se ajo nuk është e obligueshme. Është e rëndësishme të theksohet që në Serbi ka ende njerëz nga elita politike që besojnë se luftën në Ukrainë do ta fitojë Rusia dhe kjo do të ndryshojë gjendjen e Serbisë në favor të saj në rajon. Mendoj që ky është një iluzion. Në anën tjetër kemi ambasadorin amerikan në Serbi, Kristofer Hill, i cili ka për qëllim që ta tërheqë Serbinë drejt integrimeve euro-atlantike, por që duket se është e diskutueshme nga ajo që kemi parë deri tani, sepse presidenti Aleksandër Vuçiq, edhe pse i është ngushtuar rrethi i veprimit, sërish vazhdon t’i manipulojë serbët përmes disa veprimeve.

Radio Kosova: A ka ndikuar dialogu ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës në përmirësimin e situatës së serbëve në veri të Kosovës?

Sonja Biserko: Fatkeqësisht serbët lokalë i vuajnë pasojat më së shumti, sepse janë instrumenti i Beogradit që nga 2012, kur është themeluar “Lista Serbe.” Që nga ajo kohë ka qenë e qartë që ajo do të jetë në funksion të Serbisë, duke destabilizuar Kosovën edhe përmes mosmarrëveshjeve në parlament, sepse serbët kanë të drejtën e vetos në disa çështje kryesore. Ata nuk përfaqësojnë interesat e serbëve në Prishtinë dhe kjo, mendoj, se është problemi i tyre, sepse interesi dhe qeverisja e tyre menaxhohet nga Beogradi, i cili në fakt ndjek interesat e tij më shumë se ato të serbëve lokalë, duke bllokuar kështu integrimin e tyre. Ka disa shembuj pozitivë të integrimit të serbëve por që fatkeqësisht mediet tona nuk raportojnë për to, zakonisht raportojnë vetëm për gjëra negative se si Kosova është shtet mafioz apo se si kryeministri Albin Kurti është radikal ose diçka të tillë. Dhe pastaj kthehemi dhe provojmë të flasim për një proces të normalizimit që është larg saj ku mungon krijimi i një lloj atmosfere që do të çonte në normalizim si në rrafshin politik dhe atë jetësor. Pra, në nivelin e komunikimit jo vetëm të serbëve dhe shqiptarëve të Kosovës, por në ndërmjet dy shteteve. Prandaj nuk janë plotësuar kushtet për një dialog që do të mund të quhej i suksesshëm, por që kryesisht po bëhet nën presionin e Bashkimit Evropian, mbi të gjitha të Amerikës, pa praninë e të cilës Mirosllav Lajçak nuk do të bënte asgjë.

Radio Kosova: Zonja Biserko, si i shihni zgjedhjet në veri të Kosovës?

Sonja Biserko: A e dini si, fillimisht bashkësia ndërkombëtare i garantoi Qeverisë së Kosovës se serbët lokalë do të dalin në këto zgjedhje, por ata nuk dolën, ndërkohë ndihej nevoja që të mbushej disi ai boshllëk ligjor, i cili edhe është karakteristikë e veriut të Kosovës, sepse në veri nuk mbizotëron sistemi i drejtësisë, as i Kosovës e as ai i Serbisë, por veriu është vetëm një siç do të thosha, çerdhe e krimit. Natyrisht serbët e vetëdijshëm për këtë dhe në momentin kur janë vendosur kryetarët e komunave, të cilët nuk kanë legjitimitet, sepse serbët nuk kanë dashur të marrin pjesë në to, kanë filluar të ballafaqohen me KFOR-in dhe të gjitha ngjarjet që kanë pasuar më tutje. Pastaj deputetët kanë bërë thirrje që këto zgjedhje të mbahen në vjeshtë apo në fund të vitit. Nuk mendoj që ky proces do të shkojë aq lehtë kurdo që do të mbahen zgjedhjet. Serbët duhet ta kuptojnë që këtë herë duhet të dalin në zgjedhje dhe ta marrin në dorë të ardhmen e tyre në Kosovë. E tëra çfarë po bënë Serbia është në kundërshtim me mbijetesën e serbëve në Kosovës. Ajo bënë vazhdimisht thirrje për distancim nga shqiptarët, gjë që e ka bërë me serbët në Kroaci, Bosnje e Hercegovinë, tashmë këtë po e bënë edhe në Mal të Zi. Nuk është asgjë e re kjo përpjekje e saj që ta ndalë integrimin e serbëve në ato shoqëri ku janë duke jetuar.

Radio Kosova: A mendoni se është e mundur të ketë një zgjidhje të qëndrueshme për çështjen e Kosovës duke respektuar interesat e të dy palëve?

Sonja Biserko: Mendoj që në fillim, që në luftërat e ish Jugosllavisë, vendimet janë marrë në emër të popujve, e jo qytetarëve. Kjo u bë në Bosnje e Hercegovinë. E para kësaj u bë në Kroaci, e cila përmes disa marrëveshjeve ndërkombëtare, arriti t’i ri-integrojë disa territore të saj, të cilat tashmë ishin braktisur nga serbët, me ndihëm e Beogradit dhe përkrahjen e Zagrebit. Serbët në Bosnje dhe Hercegovinë, Sarajevën nuk e shohin si vend të tyre e që këtë e dëgjojmë çdo ditë nga Millorad Dodik. Prandaj në rastin e Kosovës kjo është një pyetje e madhe sepse ne jemi mësuar me narracione të tilla publike në rajon e që janë mjaft toksike.

Radio Kosova: Pra, me këtë politikë të Aleksandër Vuçiqit në Serbi, nuk mendoni që do të këtë zgjidhje, qetësi në Ballkan?

Sonja Biserko: Po nuk ka zgjidhje me elita politike nacionaliste që po e mbajnë pushtetin për të mbrojtur statuset e tyre politike, përmes narracioneve të tillë siç është ajo se populli serb është i shtypur kudo që jeton. Dhe, përmes tezave të tilla është duke vazhduar t’i destabilizojë ato vende, të cilat edhe ashtu nuk janë të konsoliduar për faktin që Serbia edhe ashtu de-facto nuk i ka njohur kufijtë e tyre. Në thelb, Serbia përmes Kishës Ortodokse Serbe dhe bashkësive serbë në këto vende ku përmes instrumentalizmit të serbëve lokalë po dërgon mesazhe që nuk e pranon realitetin e ri në rajon. Problemi është në Beograd. Unë nuk po them që këto shtetet për të cilat po flasim nuk kanë i problemet e tyre të brendshme, të cilat edhe mund të jenë burim i tensioneve, por fakti kryesor është që Beogradi nuk po e pranon realitetin e ri të krijuar në rajon. Të njëjtën retorikë e përdorë sot Rusia në luftë me Ukrainën dhe fatkeqësisht bashkësia ndërkombëtare nuk ka mësuar nga luftërat në ish- Jugosllavi, kur bota serbe është shumë e afërt me botën ruse. Pra nuk është kuptuar se ideja për Serbinë e Madhe nuk është mposhtur, por vetëm është heshtur për një kohë. Dhe e tërë politika zyrtare e Beogradit vazhdon të udhëhiqet mbi këtë çështje. Në uebfaqen e Qeverisë së Serbisë për shembull kemi Strategjinë për Diasporën në Rajon ose Karta për Hapësirën Kulturore Serbe, përmes së cilës ka ambicie që një ditë të shndërrohet në hapësirë politike për serbët e rajonit. Pra, në mënyrë absolute serbëve në rajon nuk u lejohet të jenë të pavarur në vendimet e tyre, ose në vendet ku ata jetojnë.

Radio Kosova: Si janë duke u trajtuar të drejtat e shqiptarëve në Luginë të Preshevës?

Sonja Biserko: Kjo është çështje e pakicave, e cila në mënyrë ligjore në Serbi është e rregulluar pak a shumë në përputhje me disa standarde evropiane. Pra janë këshillat kombëtarë, mandati i të cilëve është të merren me çështje të identiteteve nacionale. Megjithatë Serbia nuk ka politikë gjithëpërfshirëse për integrimin e pakicave, prandaj korniza ligjore që ekziston më shumë shërben për ndarjen e tyre, p.sh kemi rastet e shuarjes së adresave të shqiptarëve në Luginë të Preshevës, të cilët janë çregjistruar nga listat, duke ua mohuar të gjitha të drejtat si qytetarë. Me vite të tëra serbët dhe shqiptarët kanë shkuar në diasporë për të punuar dhe ndërkohë Serbia ka miratuar një ligj që shfuqizon individët që nuk janë të regjistruar në adresat e paraqitura. Por kjo aplikohet vetëm për shqiptarët. Deri tani nuk kemi pasur asnjë rast të paraqitur për ndonjë serb. Për këtë ne kemi bërë një raport, ku kemi qenë dhe kemi biseduar me përfaqësuesit e Medvegjës, Preshevës dhe Bujanovcit. Ky raport është diskutuar edhe në BE dhe sa ka ndikuar kjo në ndryshimin e qëndrimit të Serbisë, nuk e di këtë?

https://www.rtklive.com/sq/news-single.php?ID=645796

Turizmi shqiptar, përtej propagandës qeveritare

September 8, 2023 by s p

Marin Tukaj/

Falë turistëve Shqiptar dhe të huaj, Shqipëria arriti rekord frekuentimi në sezonin turistik. Edhe pse qeveria e shet turpshëm këtë fakt si sukses qeveritar, shteti nuk përmbushi asnjë kusht apo strategji afatgjatë të zhvillimit të turizmit. Ndërkohë që Shqipëria vazhdon të përballet me eksodin e rinisë, ku ne 10 vitet e fundit janë larguar mbi 900 mijë persona, asnjë zyrtar përgjegjës nga qeveria shqiptare nuk shqetësohet, aq më pak të nxisë politika për frenimin ose rikthimin e tyre. Ikja e të rinjve ka vrarë shpresën. Për më tepër tashmë, kur ato kthehen në vendin e tyre që të vizitojnë familjarët, qeveria shqiptare i numëron si turistë. I largon dhe dëbon me turp dhe i numëron me krenari si turistë, sa e dhimbshme, sa trishtuese, sa paradoksale.

Shqipërisë më të vërtetë i ka dhuruar natyra gjithçka që të konsiderohet parajsë në tokë, por përtej propagandës që është primare për kryeministrinë, vemendje duhet t’i kushtohet infrastrukturës. Zonat magjepsëse e kaluan edhe këtë sezon turistik me shkëputje të energjisë elektrike, qeveria ende nuk ka arritur të sigurojë ujë, infrastruktura rrugore lë për të dëshiruar, plazhe të zaptuara apo investitorë strategjikë fantazmë që gllaberojnë natyrën, këto janë më e pakta e duhet të ishin parësore për qeverinë shqiptare.

Përtej propagandës duhet të jemi falenderues për shqiptarët që kthehen e kontribuojnë për vendin e tyre dhe për ato shqiptarë që kanë sakrifikuar që të investojnë.

Përtej propagandës së qeverisë dhe problemeve që vazhdojnë të mos zgjidhen, Shqipërinë e ka bekuar Zoti me natyrën e mrekullueshme dhe mikpritja shqiptare është një ndjesi që duhet ta përjetojë çdo individ. Nëse ekspertët dhe institucionet përgjegjëse nuk hartojnë strategji afatgjatë, jo vetëm turizmi si degë e fuqishme e ekonomisë, por çdo sektor tjetër do dështojë si propaganda qeveritare mbi turizmin.

Shqipëria tregon forcë dhe cilësi, hap i rëndësishëm për në Europian

September 8, 2023 by s p

Albano Kolonjari/

Shqipëria rrëmbeu një barazim 1-1 kundër kryesuesve të Grupit E, Republikën Çeke, të enjten në ndeshjen e saj kualifikuese për Euro 2024, pasi Nedim Bajrami shënoi një super gol në pjesën e dytë duke barazuar rezultatin ne 1-1. Në një ndeshje të shumëpritur në kualifikueset e EURO, Republika Çeke dhe Shqipëria u përballën në stadiumin Fortuna Arena të Pragës. Të dyja skuadrat ishin të etur për të siguruar një fitore dhe për të ruajtur pozicionin e tyre në krye të Grupit E. Atmosfera ishte elektrizuese ndërsa tifozët prisnin me padurim fillimin. Përplasja më e fundit mes këtyre dy skuadrave ishte zhvillua në qershor të vitit 2021, në një ndeshje miqësore ku Republika Çeke doli fituese me rezultatin 3-1. Golat nga Schick, Masopust dhe Celutska vulosën fitoren për çekët ndersa Shqipëria kishte shnëuar me Sokol Cikalleshin. Me fillimin e ndeshjes, vendasit dominuan zotërimin e topit në minutat e para. Megjithatë, ishte Shqipëria ajo që krijoi mundësinë e parë të rrezikshme. Një pasim i filtruar për Asanin e la atë ballë për ballë me portierin çek Pavlenka, por portieri bëri një ndërhyrje vendimtare për t’i mohuar Shqipërisë një gol të hershëm. Çekia gradualisht gjeti ritmin e saj dhe filloi të ushtronte presion në mbrojtjen shqiptare. Goditja e fuqishme me kokë e Soucek ishte jashtëzakonisht e bukur por portieri Berisha tregon klasin e tij duke u mohuar cekeve golin. Skuadra vendase vazhdoi të shtyjë përpara në kërkim të një goli qe do ti jepte epersine. Në pjesën e fundit të pjesës së parë, Çekia intensifikoi përpjekjet për të kaluar në avantazh para pushimit. Megjithatë, Shqipëria u mbrojt me vendosmëri dhe parandaloi çdo përparim. Gjyqtari shtoi dy minuta kohë shtesë në pjesën e parë, por asnjëra skuadër nuk arriti të gjente rrjetën. Rezultati mbeti 0-0.

Me fillimin e pjesës së dytë, të dyja skuadrat bënë zëvendësime në një përpjekje për të ndezur disa fuqi sulmuese. Çekia prezantoi Hlozek, Jarecka Lingrin dhe Chytilin, ndërsa Shqipëria te sapo ardhurit Daku, Muja, Bare dhe me pas Uzunin dhe Gsajulën. Ndryshimet injektuan energji të freskët në ndeshje dhe të dyja skuadrat treguan më shumë synim dhe me theks sulmues.

Në minutën e 59-të kapiteni Tomas Soucek dribloi në zonë dhe dha një pasim për Cerny, gjuajtja e të cilit me këmbën e majtë mposhti portierin Berisha dhe i rezistoi edhe një kontrolli te VAR për pozicion jashtë loje. Por Shqipëria u kundërpërgjigj 10 minuta më vonë kur Asani mori topin nga kembet e Alex Kral dhe Bajrami gjuajti jashtë zonës në këndin e sipërm te portes për të barazuar rezultatin ne 1-1. Goli u dha kuqezinjeve një epërsi vendimtare dhe vendosi Çekinë në këmbë ne toke. Vendasit nuk humben kohe dhe u nisën menjëherë një ofensivë në kërkim të golit të fitores.. Zhgënjimi ishte i dukshëm në mesin e lojtarëve çekë dhe tifozëve, por ata vazhduan të shtyjnë perpara për një gol qe do tu jepte tre pike. . Arbitri shtoi shtatë minuta kohë shtesë në ndeshje, duke i dhënë vendasve shpresë shtesë. Megjithatë, mbrojtja shqiptare u mbajt e vendosur dhe ndeshja përfundoi 1-1.. Rezultati ishte një goditje për shpresat e Republikës Çeke për t’u kualifikuar në Euro 2024, ndërsa Shqipëria festoi një pike si mysafire.

Të dyja skuadrat treguan vendosmëri dhe aftësi të madhe gjatë gjithë ndeshjes, por ishte Shqipëria ajo që doli fituese ne objektivin e saj. Rezultati 1-1 theksoi natyrën konkurruese të Grupit E dhe krijoi një betejë emocionuese për kualifikimin në Euro 2024. Tifozët dhe ekspertët do të shikojnë me padurim ndeshjet e ardhshme në grup për të parë se si do të zhvillohet renditja. Shqipëria rrëmbeu një barazim 1-1 kundër kryesuesve të Grupit E, Republikën Çeke, të enjten në ndeshjen e saj kualifikuese për Euro 2024, pasi Nedim Bajrami shënoi një super gol në pjesën e dytë. Çekët kryesojnë Grupin E me 8 pikë, ndjekur nga Shqipëria me 7 dhe Polonia me 6. Në ndeshjen tjetër të grupit të enjten, Polonia mundi Ishujt Faroe 2-0 për t’u ngjitur në vendin e tretë me gjashtë pikë. Fillimisht falënderoj tifozët që ishin këtu, shumë shqiptarë. Pastaj jam i kënaqur me rezultatin, edhe me paraqitjen e skuadrës. Por nga kjo pikëpamje, në dhomat e zhveshjeve kemi 23-24 lojtarë që kanë zemër e shpirt, po fillojnë të bëjnë një atmosferë shumë të bukur. Jam i sigurt se kemi barazuar për forcën e 23-24 lojtarëve që kemi këtu.

Trajneri i Kombëtares shqiptare, Silvinjo per Supersport:

Sulmuesit po bëjnë mirë, Bajrami ka një nivel cilësie të jashtëzakonshme. Edhe shumë të tjerë, ua kam thënë, që goli është shumë i rëndësishëm dhe do të vijë. Do të vijë i Uzunit, Cikalleshit, Mujës e Dakut që debutuan dhe bënë shumë mirë, nuk është e lehtë.

Nuk flitet për rënie fizike në pjesë e dytë. Kemi bërë një pjesë të parë shumë të mirë, shumë të sigurt, me intensitet, taktikë dhe cilësi teknike. Pastaj është e vërtetë që nga ana tjetër është lideri i grupit, një skuadër fizike me lojtarë shtatlartë që luajnë shumë në Bundesligë. Është e vërtetë që në pjesën e dytë përjetuam 10 minuta a diçka më shumë të vështirë, ishim të kthyer mbrapa. Por taktikisht mendoj se edhe të kthyer mbrapa, në ato momente, kemi bërë mirë. Pastaj e morëm veten, barazuam dhe atje pastaj sipas meje me ndërrimet, që hynë të freskët, na ndihmoi shumë.
Bajrami ishte i mbaruar, kur mbeteshin 10-12 minuta por kemi zgjedhje që Gjasula sjell centimetra dhe na e dha këtë mundësi. Kjo ishte zgjedhja. Muçi është një lojtar i madh, e kemi parë herën e fundit. Ai vjen gjithmonë se është teknikisht shumë i fortë, psikologjikisht gjithashtu. Jam i sigurt që ne do të na ndihmojë shumë në këtë rrugë, që mbetet ende 50%, katër ndeshje.

SHKOLLA SHQIPE “ADEM E HAMËZ JASHARI” NË PERUGIA, GJUHA DHE IDENTITETI KOMBËTAR I SHQIPTARËVE NË ITALI

September 8, 2023 by s p

Emrie Skuka mësuese e shkollës shqipe “Adem e Hamëz Jashari”, në Perugia, Itali, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Perugia, Itali, nëpërmjet mësimit të gjuhës e kulturës shqipe dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore e komunitare.

Me mësuesen Emrie Skuka bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

HISTORIKU I SHKOLLËS SHQIPE “ADEM E HAMËZ JASHARI”

Shkolla shqipe “Adem e Hamëz Jashari”, filloi mësimin më 10 prill 2019. Pas një përpjekje me të njohur, ish-nxënës të mitë e bashkëshortit, ku u treguan të gatshëm për të sjellë fëmijët e tyre në shkollë. Laureta Stajka nga Shkodra dhe Kimete Osmanaj Bufi nga Peja,15 vite më parë kanë hapur shkollën shqipe këtu në Perugia, por për arsye objektive, shkolla është mbyllur pas një viti. Shkolla organizohet njëherë në javë, çdo të shtunë, nga dy orë mësimi. Fëmijët janë të ndarë në dy grupe: në nxënës që dinë të flasin gjuhën shqipe dhe në nxënës që nuk dinë. Jemi katër mësuese: Emrie Skuka, Viola Gola, Ferizate Ibrahimi, Kimete Osmanaj. Një ndihmë e madhe për shkollën tonë kanë qenë Laureta Stajka, përveç se prind, ajo është edhe mediatore kulturore, ku na njeh me përvojën dhe rregullat e shtetit, si edhe Brikena Daja. Edhe ajo është prind dhe avokate, ku bën prezent pranë shkollës ligjet, të drejtat dhe detyrimet që kemi. Vitin që kaloi, ka ofruar ndihmën e saj edhe shoqata “Onufri “, me president Z.Abdulla Bufi. Kjo shoqatë ka një përvojë mbi 20-vjeçare në ndihmë të komunitetit shqiptar dhe të luftës në Kosovë. Në Perugia, që nga viti 2012, nga djem të talentuar e dashamirës të sportit, është ngritur ekipi i futbollit “Taulantët”, vetëm me lojtarë shqiptarë. Përveç pasionit, ata dhe tifozeria, prezantojnë një komunitet dinjitoz në sport, arsim, kulturë, për të mbajtur lart emrin e vendit nga vijnë. Këtë sezon ata janë regjistruar në FGCI (rruga që të çon në serinë A). Ekipi është prezente në të gjitha festat e shkollës sonë. Në fillimet e shkollës sonë, ishte ndihma e Esmeralda Biçi, Bevi,nusja e djalit të poetit të njohur Gjokë Beci. Ajo jepte gjuhën italiane për të huajt. Institucioni ku ajo punonte, e donin dhe e respektonin dhe falë saj na liruan ambientin ku ne mësojmë shqip.

METODOLOGJIA E MËSIMDHËNIES, PUNA KRIJUESE

Në mësimdhënie, për arsye të kohës së shkurtër, të diferencave në moshë të fëmijëve dhe aftësive në të shprehur e të folur të gjuhës shqipe, janë përdorur metoda të ndryshme, për të realizuar: të folurit, të lexuarit dhe të shkruarit. Diferencat në moshë dhe në zotërim të gjuhës, e vështirëson punën tonë dhe na vendos para një përgjegjësie e pune krijuese më të madhe. Brenda një ore duhet të alternohen si kurset gojore për të folur, ashtu edhe praktikat e aftësimi në të shkruar e lexuar. Shpesh na duhet të punojmë me tekste të thjeshta të punuara vetë, për t’a bërë më tërheqëse orën e mësimit. Puna në grupe, konkurset, pjesëmarrja e përfshirja aktive e prindërve për të folur e treguar, për të recituar, tërheq vëmendjen e fëmijëve dhe e bën më interesante orën e mësimit.

PËRKUSHTIMI I PRINDËRVE, DOMOSDOSHMËRI

Marrëdhënia me prindërit është bazë e punës në shkollën tonë. Një fëmijë në diasporë, vjen në shkollë shqipe kur prindi e sjell. Vjen pasi prindi i flet shqip në shtëpi, i këndon dhe i mëson këngën shqipe, përrallat, histori të ndryshme. I tregon prejardhjen dhe përse duhet t’a mësojë gjuhën e nënës e të babait. Pa prindin e ndihmën e tij, shkolla në diasporë nuk mund të funksionojë. Prandaj duhet që shkollat, shoqatat, ekipet e sporteve, bizneset në diasporë, sado të vogla të jenë, të arrijnë të bashkëpunojnë. Mbi të gjitha, të dihet se është një shkollë, mësues dhe individë që ndihmojnë. Qendra e Botimeve të teksteve shkollore për diasporën, na ka ndihmuar me libra, të cilat janë të përshtatëshme për mosha të ndryshme. Këto tekste e kanë lehtësuar punën tonë për të realizuar kurikulat e nevojshme brenda një ore mësimi. Janë Fjalorët, Abetaret, Fletët e punës, Gjuha Shqipe dhe Kultura Shqiptare për nxënës të ciklit më të lartë. Shkolla ka patur edhe përkrahjen e Lidhjes së mësuesve në Itali nga kryetarja Ariana Kosova, sekretari Nehat Marku, e Dritan Mashi.

MËSIMI SHQIP SI IDENTITET KOMBËTAR

Do t’a nisja me vargjet e një poezie të interpretuar nga nxënësja e shkollës sonë Tea Rrapi:

Kur e morëm rrugën tonë

larg prej vendit në kurbet

Gjuhën shqipe dhe Flamurin

na e dhanë amanet

Amanet të flasim shqip

sikur gjyshërit edhe ne

se larg vendit kur jeton

Gjuha të bëhet Atdhe.

Gjuha të kthen identitetin, ajo të të bën të ndihesh kush je. Natyrisht që gjuha është kështjella më e fortë dhe më e madhe që një komb ndërton për veten e tij. Kështjellë që as e shembën, as e mirë dot armiqtë tanë. E vërtetuar kjo më së miri tek arbëreshët e Italisë, Çamët e Çamërisë dhe viset e tjera nën pushtim. Në Perugia jeton e punon komuniteti shqiptar ndër më të shumtët. Për arsye të punës jo të gjithë e dinë për shkollën shqipe. Prania e shkollës, shoqatës, ekipeve sportive, festave e takimeve të ndryshme, rrit besimin tek komuniteti, ngjall interes tek vendasit e komuniteteve të tjera, rrit ndjeshmërinë nacionale kombëtare, ndihmon në kapërcimin e vështirësive. Duke bashkëpunuar, mëson më shumë për emigrimin, rregullat e punësimin. Ne kemi arritur shumë në këtë drejtim, dhe shpresojmë më shumë, duke bërë prezent fëmijë të suksesshëm në shkollë, sportistë të dalluar, studentë, piktorë, poetë, botën e biznesit me shqiptarë, etj. Në Perugia ndodhet një pllakë e shkruar në gjuhën shqipe dhe ndodhet në muzeun arkeologjik të Perugias. Është gjetur tre kilometra larg qytetit. Në Gubia, pak larg qytetit është varri i mbretit të shqiptarëve Genti.

INKURAJIMI PREJ AUTORITETEVE SHTETËRORE ITALIANE

Me të njohur italianë, kur ua prezantojmë shkollën shqipe, e presin shumë mirë. Më besoni se të trajtojnë e respektojnë ndryshe. Kur prindërit shqiptarë i kanë treguar mësuesve të fëmijëve për kurset e gjuhës shqipe që ndjekin, ata janë interesuar se si veprojnë në këto kurse dhe i kanë inkurajuar. Mësimi e përvetësimi i një gjuhe, aq më tepër i vendorigjinës tënde, është një mundësi më e madhe, është një plus mbi bashkëmoshatarët, sepse zotërimi i saj të bën më të sigurtë. Bashkëpunimin me organet shtetërore, do t’a mundësojmë nëpërmjet shoqatës dhe shpresojmë të ndihemi prej tyre. E shpreha se fëmijët me dygjuhësh dallohen në përgatitje, fjalor, përgjigje, siguri në të shprehur. Aq më tepër fëmijët tanë, kur janë të porsaardhur, vetëm muajt e parë kanë vështirësi. Pastaj dallohen jo vetëm në përvetësimin e gjuhës, po në të gjitha lëndët. Ajo që dua të vë në dukje, është se të gjithë prindërit këtu, vetë mund të punojnë në sektorë të ndryshëm, fëmijët i drejtojnë në dyert e universiteteve. Për sa i takon përdorimit të teknologjisë, në shkollën tonë tani nuk e kemi mundësinë me këtë ngarkesë brenda dy orëve.

KUSH ËSHTË MËSUESE EMRIE SKUKA?

Kam mbaruar studimet e larta në degën e gjuhë-letërsisë në Shkodër më 1979. Kam punuar mësuese në Luzni tre vjet. Pastaj në shkollën 9-vjeçare “Demir Gashi” Peshkopi, gjersa dola në pension. Letërsia ka qenë pasioni im. Si mësuese, jam përpjekur që këtë pasion t’a transmetoj edhe tek nxënësit. Mendoj se i’a kam arritur. Libri ka qenë gjithçka për mua, e ushqyer kjo dashuri nga babain Rustan Mera dhe daja im Lutfi Manjani. Prania e bibliotekave në të dyja shtëpitë, ishin vërtet thesare për ne fëmijët. Kam botuar që studente tek “Ushtima e maleve”, më vonë tek “Rilindja demokratike”, “Rimëkëmbja kombëtare”, “Drita islame, “Rruga e Arbrit”. Kam botuar dy libra monografikë “100 vjet në 36 shkronja” dhe “Sinoret Luznisë”. Dy drama për fëmijë “Ne nuk jemi për mur në”, “Ti duhet të vish baba!”si dhe montazhin letrar kushtuar Flora Brovinës, si poete, veprimtare, humaniste, luftëtare e qytetare! Që nga viti 2019 jetoj në Perugia me familjen time.