Archives for February 2024

URIMI IM PËR DITËN E SHPALLJES SË PAVARËSISË TË KOSOVËS

February 17, 2024 by s p

Ndue Bacaj/

Me 17 shkurt 2008, deputetët e Kuvendit të Kosovës, të bazuar në të drejten historike dhe aktuale të popullit që i kishte zgjedhur, dhe në ligjet e të drejtën ndërkombëtare, shpallen botërisht Pavarësinë e Kosovës. Nga 120 deputet votuan unanimisht 109 për pavarësi, (11 deputet që nuk votuan ishin trashigimia e kolonëve të pushtuesve serb…).

Urimin tim, me rastin e 16 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë së Kosoves , mendova ta filloj me fjalët-hymn, Te Deum Laudamus (Ty Hyj të Lavdrojmë, apo Lavdrua qofsh o Zot ), hymn që na e ka lënë trashigim Niket Dardani, biri i shenjtëruar i kësaj treve Ilire, i cili në shekullin e IV-të perveç shumë veprave të tjera , ka lenë trashigimi edhe Hymnin e Kishes Perendimore (Katolike). Hymn që është edhe sot në fyqi, madje si kryehymni i madh i jetës në Europ , simboli sinjifikativ i shpresave , ënderrave dhe triumfeve shpirtërore . Hymni këndohej kryesisht në raste kurorzimesh … por edhe fitoresh.. E natyrish nuk ka fitore më të madhe e ditë më të lumtur se sa 17 shkurtin e vitit 2008 , per Kosoven e sotme apo Dardaninë e moçme, por edhe trojet e tjera etnike shqiptare që i kishte falur Zoti e grabitur ndër shekuj robi sllav edhe me bekimin e një pjese të Europes plakë. 17 Shkurti është dita e shenjteruar e shpalljes së pavaresisë nga parlamenti i Kosoves .. Kjo ditë ka marrë vlera reale falë edhe faktorit më të rëndësishem ndërkombëtar të kësaj Bote , me në krye Shtetet e Bashkuara të Amerikës , Gjermanisë , Anglisë , Italisë , Frances etjerë , të cilet vleresuan drejtesinë e Shqiptareve të Kosoves , për të qënë të lirë e të pavarur nga zullumqaret ardhacakë , serbet, të zbritur së voni nga Uralet, të cilet ndër shekuj u bënë nga turma të mjerimit në shtet-kampion të shovinizmit. Ndërsa pretendimet serbe mbi Kosoven u bënë shkrumb e hi , se mbi ketë “dysheme” qendronin “argumentet” trilluese të dajave të Sulltan Muratit II, birit të shkines (Hierines) së Gjergj Brakoviçit, para-ardhesi i të cilit car Llazari kishte tradhtuar koalicionin ndërballkanik në betejen antiotomane te Fush-Kosoves 1389, i cili si “shperblim” ishte vrarë duke ikur si “trimat”. Për rreth 86 vite (1913-1999) trojet etnike shqiptare të Kosoves kishin luftuar për lirinë e pavarësinë e tyre , gjë që shqiptareve u kushtoi rreth dyqindëmijë deshmorë e martirë të lirisë , duke bërë që pavarësia e Kosoves t’i kenë rrënjët në lumej gjaku e oqeane sakrificash… Masakrat e genocidi i Serbëve në trojet shqiptare të Kosovës martire kishin si fund vitin 1999 (12 qershorin), kur Europa dhe Bota Demokratike u detyruan të ndalin dorën gjakatare që vetëm për këtë kohë kriminelet serbë të Millosheviçit kishin vrarë e zhdukur rreth pesëmbëdhjetëmijë shqiptare , por edhe kishin keqtrajtuar e dëbuar nga trojet e tyre etnike rreth njëmilion shqiptarë të tjerë… Që nga 17 shkurti (2008) Dardania e moçme , apo Kosova e sotme është e lirë dhe pamvarur dhe po rikthehet në “sofren” Europiane , në atë “Sofer“ që kishte pasur vendin që me krijimin e jetes mbi keto troje.. Rreth 30 shekuj me parë, Homeri në Kryevepren e tij , ILIADA “hymnizonte” rolin Dardan në Luften për mbrojtjen e Trojes , me prijesin e tyre , legjendarin ENEA…Ndërsa poeti romak Virgjili në poemen “ENEIDA” ndër të tjera “vargezonte” :

“O DRITË E DARDANISË /

T’I SHPRESA MË E MADHE E TROJANEVE /

PSE U VONOVE..?”

Por edhe Europa e epokes së perqafimit dhe përhapjes së besimit e qytetrimit Kristian ka në themel të saj kontributin Dardan… Flori dhe Lauri janë dy martiret dhe shenjetoret e parë në “Ballkan” që u martirizuan per besimin Kristian (në Ulpiana , jo larg Prishtines së sotme , (fundi shek.I, fillimi i shek.II-të )… Nga Trojet Dardane – Nishi (Nasiusi , sot i grabitur nga Serbia) ishte edhe Kostandini i Madh , perandori (i perandorise Romake) , që me ediktin e Milanit (viti 313) ndaloi persekutimin e shtetasve të vetë , që deshironin të perqafonin e perhapnin besimin e qytetrimin e ri Kristian (që në trojet Dardane e predikoi vetë Shën Mateu-Ungjilltar). Me ketë “veper” ligjore Kostandini i Madh , nxorri Krishterimin nga katakombet në dritën e diellit , dhe kishat e katakombeve i zevendesoi me katedralet madheshtore , të cilat ishin ndertesat më të bukura që kishte parë deri atëhere njerëzimi.. Përseri ky perandor me origjin Dardane në vitin 315 ligjeron krijimin e fondit per të ndihmuar jetimet. Ndërsa në vitin 321 firmos dekretin e së Dieles si ditë pushimi (e feste) për të gjithë banoret e Perandorise (ku bënte pjesë thuajse krejt Europa dhe bota e konsiderueshme e asaj kohe) , duke zevendesuar perfundimisht të shtunden hebraike.. Vargu i Martireve e Shenjetoreve në themelet e besimit qytetrimit Perendimore nga raca jonë Ilire është rreth 600…deri tek Shenjëtorja Nënë Tereza , ndaj Europa dhe Bota e sotme e kanë kuptuar me të drejten e Zotit se Dardania e moçme apo Kosova e Sotme është TOKA e SHENJT e besimit dhe qytetrimit Perendimore (e jo e ardhacakeve të vonë sllave) … Simboli i binomit Fe dhe Atdhe, poeti kombëtar , At Gjergj Fishta në “Iliaden” shqiptare , Lahuta e Malesisë e “perkufizon” ketë histori me vargjet lapidare :

“… E atje larg , po , kah Urali /

nëper ato breshta të larta /

sillej shkjau si shkërbë mali /

tuj kerkua per molla t’tharta /

kur n’keto vise të Ballkanit /

të Parë tonë Pellazgtë e motit /

gjanë e gjallë kullotshin planit /

qetë i ngitshin n’fushë të Zotit /

kishin frone e ligje të mbara /

e gjatë shtegut t’qytetrimit /

ishin shty ata larg perpara /

që me pranverë të rruzullimit ./

Prej kah fillë xen rriba e Verit / ….

prej Kaukazit e n’shkamb t’Doverit / ….

fis ma t’vjeter kund nuk ka /

se asht ky fisi n’za i Shqiptarit /;

në mes t’cilit punët e mëdha /

për Europë xunë t’enden sparit…”.

Për ta besuar Europa e re këtë histori të vjeter e të vertetë u desht që trojet shqiptare të Kosoves të kishin në krye të vendit një “GAND” gjigand të mendimit e veprimit si Ibrahim Rugova i cili në përjetësi është ikona historike e pavaresisë , që largojë edhe hijet arabo-aziatike , që na kishin lënë “peng” shekujt e pushtimit otoman , ndërsa Hashim Thaçi, Ramush Harajdinaj , Adem Jashari dhe krejt familja Jashari , si dhe dhjetra e mijëra luftëtar të UÇK-së dhe drejtues të tjerë të ushtrisë çlirimtare te Kosoves , e veçanarisht dëshmoret e kesaj lufte janë perjetsuar në panteonin e pavdekshem të lirisë e pavarësisë së Kosoves , por edhe të vetë Europës Perendimore , në themelet e së ciles raca jonë ka kontributin më të madhe ( kujtojmë “mesinë” e shek.XV Gjergj Kastriotin) , por mjerisht (shpesh)“ kemi shperblimin “ më të vogel…Gjithsesi NE shqiptaret në këto ditë gezimi e keremtimi , Lavdrojme Zotin tonë (që është një e vetem një , pavaresiht nga rruga që kemi zgjedhur per t’a “takuar” Zotin…). Në fund të këtij urimi unë nuk po mundem të lë pa lavdruar edhe Zotin me disa nga fjalet e pavdekshme të Hymnit të Kishes (Katolike), të shkruara mbi 16-të shekuj më parë nga biri i trojeve tona Ilire, Niket Dardani :

“….Të lutemi Zot , ti mos na lësho /

Dhimbëshem Zot me na bekue /

Prej armiqeve na shpëto /

Shpirt e trup t’i me na i shpëtue /

Pergjithmonë deri në amshim /

Do të këndojmë lavdi o Zot me gëzim…”

Gëzuar shqiptar, 16 vjetorin e shpalljes së pavarësisë së Kosovës.

Intervistë ekskluzive me z. Florim Useini, kryetari i Rrjetit të Bizneseve Shqiptare në Zvicrën Qëndrore

February 17, 2024 by s p

Intervistoi: Dashnim HEBIBI/

“Afaristët shqiptarë kanë arritur majat e suksesit dhe qëllimi është që në këto maja të ndërtojmë ura lidhëse që të bashkëpunojmë dhe njëkohësisht ti rrisin edhe ato që janë duke u ngjitur dhe ti nxisim edhe ato të tjerët që të nisin të ngjiten. Ne vlersojmë, se është themelimi i shoqëris aksionare, që të thyejmë thënjen e vjetër “Tre shqiptar nuk bëhen bashkë“. Pra, munden të bëhen bashkë dhe të kenë suksese“, na tha ndër të tjera, z.Useini.

Regensdorf, 14 shkurt

Z.Useini, fillimisht ju falënderoj për kohën që keni ndarë për të bashkëbiseduar. Kësaj here do të mundohemi të flasim për disa gjëra që kryesisht nuk i kemi dëgjuar nga disa intervista që i keni pasur në disa medie vizuele. Jemi në muajin shkurt të vitit 2024, besojmë shumë, se keni bërë llogaritjen e vitit që e kemi kaluar. Rezultati i suksesshëm, apo duhet edhe ma shumë angazhim?

Ju falënderoj edhe juve shumë për mundësinë që po më jepni dhe përshëndes të gjithë lexuesit tuaj kudo që ndodhen. Kur flasim rreth aktivitetit të rrjetit padyshim që jemi të kënaqur me rezultatin e arritur deri më tani duke krahasuar me atë nga jemi nisur, ndërsa nëse shikojmë potencialin tonë, atëher jemi në pragun fillestar dhe duhet edhe shumë angazhim, seriozitet dhe profesionalizëm.

Kur është themeluar Rrjeti i Bizneseve dhe pse quhet rrjet i bizneseve?

E themeluam në vitin 2018 në Kriens të Luzernit dhe e emëruam rrjet për të rrjetëzuar bizneset në veçanti shqiptare që të ndërtojnë kulturën e bashkëpunimt të rregullt e të mirëfillt sepse kemi potencial, kemi kuadro dhe vetëm kështu mund të jemi më të fuqishëm e në veçanti në Zvicrën Qëndrore.

Sa anëtarë i keni?

Nuk e kemi shikuar që domosdoshmërisht të kemi një numër të madh të anëtarëve. Qëllimi është të kemi anëtar aktiv, që janë të përkushtuar për bashkëpunim. Për momentin kemi rreth 50 anëtarë që janë aktiv.

Kush mundet të jetë anëtarë në këtë rrjet?

Po, afaristë që nuk ka probleme me shtetin. I regjistruar në regjistrin e firmave dhe që është i gatshëm në fillim të ofroj punë e pastaj të pranoj punë, sepse shumica gjithmonë dëshirojnë vetëm të marrin e jo të ofrojnë, gjithashtu kemi lënë hapësirë edhe për të rinjtë, që dëshirojnë të krijojnë një biznes, munden të anëtarsohen si anëtar pasiv me një shumë modeste.

Sigurisht, se puna që bëni është vullnetare, pra nuk keni paga apo mëditje?

Po, kryesisht siç e dini edhe ju në diasporë, shoqatat në përgjithësi veprojnë me vullnet, pa paga e mëditje. Vullneti është i madh dhe qëllimi. Kështu mërgata jonë ka punuar me vite nëpër shoqata të ndryshme dhe tash ka ardhur koha, që të organizohemi edhe në forma të tjera organizimi, siç është kjo e rrjetit tonë dhe veprime të tjera. Është për të përshëndetur të gjithë që veprojnë, sepse dihet, të gjithë jemi me angazhime këtu në Zvicër, por ndajmë kohë për rrjetin tonë.

Çka keni më ndryshe ju si rrjet nga disa shoqata apo bashkësi biznesesh shqiptare nëpër diasporë?

Respekt për të gjithë që veprojnë nëpër shoqata. Kontributi i shoqatave tona dihet se ishte i madh në ditët më të vështira që i ka pasur nevoj Kosova dhe trojet tona të tjera. Ne jemi të orientuar në produktivitet e aktivitet solid me rezultate e jo në numra për të pasur masë, punojmë me hapa të vegjël për të bërë traditë bashkëpunimin e jo biznes ditor dhe kjo trajtohet në grupe apo masë më të vogël dhe padyshim se e dëshiron kohën e saj sepse tradita apo kultura nuk blihet ajo ndërtohet. Poashtu ne këtë e dëshmuam me krijimin e një shoqërie aksionare „Union Invest AG“ që ju bashkangjitën 19 aksionar dhe me të investojnë për momentin në patundshmëri dhe e fundit është, që ne nga të tjerët kemi seriozitet, energji, durim, jemi transparent me gjithçka dhe mbi të gjithë kemi modestin. Pra, çdo rezultat i mirë që vjen, nuk i japim të mira vetes, por bashkësisë. Duam të ndajmë rezultatet së bashku e jo individit.

Cili ishte qëllimi kryesor i formimit të këtij rrjeti?

Afaristët shqiptarë kanë arritur majat e suksesit dhe qëllimi është që në këto maja të ndërtojmë ura lidhëse që të bashkëpunojmë dhe njëkohësisht ti rrisin edhe ato që janë duke u ngjitur dhe ti nxisim edhe ato të tjerët që të nisin të ngjiten.

Na thoni drejt, jeni pritur nga institucionet tona, qoftë në Shqipëri, Kosovë apo Maqedoni të Veriut?

Nuk kemi pasur takime drejpërdrejt në institucione, por kur takohemi me ta, na lavdërojnë për punën që po bëjmë. Ne jemi të hapur për bashkëpunim me të gjithë.

„Mbi 50% të vendasëve janë të interesuar që secili të krijoj biznesin në vendlindje“

Nëse do t`ju ofrohet ndihmë nga institucionet tona e kam fjalën në atdhe, ku do të kishit dashur që të merrni ndihmë, apo sugjerime?

Rrjeti si urë lidhëse ka potencial të dërgoj një numër të madh investorësh të huaj, kuptohet nëse priten sipas ligjit e jo maliqit, e të mos flasim që mbi 50% të vendasëve janë të interesuar që secili të krijoj biznesin në vendlindje. Mendoj që me shumë produkte mund të furnizojmë tregun e jashtëm, por afaristët, buqësia, blegtoria, prodhimi duhet të motivohen nga shteti, të ndahen sunvecione apo kredi për zhvillm biznesi dhe paralel furnizojnë edhe tregun e brendshëm, por duhet rritur kostot e produkteve nga jasht që të mos jenë ndër çmimin e tregut të brendshëm, e atëhere prodhusi rritë prodhimin dhe mund të kap tregun me çmimet e kohës. Ne dëshirojmë ndihmë më tepër nga shteti që ato për veti të krijojnë shumë sinqeritet, seriozitet dhe tek korrupcioni. Ne jemi të gatshëm të bashkëpunojmë me ekspert që të hapen dyert e sukseseve, sepse siç dihet ne po veprojmë në një shtet të ligjit dhe jemi për ligj, që të mos shkoj suksesi ndër tavolina, por të shihen realisht dhe duke respektuar ligjet.

Ju kemi përcjellur se keni pasur aktivitete të shumta, cili është për ju më i suksesshmi?

Po, është e sakt. Ne kemi pasur disa aktivitete dhe të gjitha kanë qenë të suksesshme. Sepse punojmë me seriozitet dhe përgjegjesi. Ne vlersojmë, se është themelimi i shoqëris aksionare, që të thyejmë thënjen e vjetër ,,Tre shqiptar nuk bëhen bashkë“. Pra, munden të bëhen bashkë dhe të kenë suksese.

Mendoni, se shtetet tona do të duhej që të bashkëpunojnë më shumë me rrjetin?

Patjetër, duhen mbajtur seminare, forume ekonomike, konferenca dhe krejt të mundurat për të trajtuar temat nga më të ndryshmet, duhet hapur zyra që të jenë në kontakt bashkëpunimi vendi me mërgatën. Duhet emëruar përfaqësues të ndryshëm nga mërgata që të jenë pjesë e ministrisë së jashtme, ekonomike, buqësore dhe deri në parlament. Nëse rrjeti apo mërgata nuk kanë lidhje të rregullt atëhere gjithçka pasivizohet si në ekonomi ashtu edhe në kulturë dhe në çdo fushë tjetër, dhe emërimet e tilla janë më efikase nëpërmjet shoqatave në përgjithësi, se sa ato individuale.

Jeni të shtrirë edhe nëpër shtete të tjera ku ka mërgimtarë?

Rrjeti i Biznesit është në shumë shtete dhe diku më funksional e diku më pak si dhe diku në themelim e sipër dhe kuptohet që në çdo shtet funksionon pak më ndryshe, por shoh që edhe këtu ka edhe shumë hapsir për angazhim për ura lidhëse më të fuqishme dhe aktivitete më bazike dhe produktive.

Keni pasur dhe keni mbështetje nga z.Lazim Destani biznesmen i suksesshëm shqiptar, filantrop, aktivist, humanist?

Po. Është nder dhe kënaqësi dhe u jemi shumë mirënjohës. Z. Lazim Destani është edhe kryetar nderi i rrjetit global. Përkrahja më e madhe për ne është përvoja dhe rrjeti i tij, që hapë shumë dyer dhe shkurton shumë rrugë. Për ne është nder i madh që e kemi një personalitet të tillë dhe sinqerisht u jemi mirënjohës, që çdo herë ka qenë afër nesh, sa herë që kemi menduar se do të duhej të jetë në mesin tonë. Prezenca e tij na bënë edhe më të fortë dhe motivues.

Po me afaristë të tjerë të njohur shqiptarë?

Më duhet ta them, se sa më i njohur të jetë afaristi aq më të vështirë e kemi bashkëpunimin, sepse koha e tyre është tejet e stërngarkuar që vështirson prezencën dhe komunikimin e rregullt. Ata janë tejet të hapur dhe human, por te ne është problemi, që nuk lypim sponzorë apo humanizëm, ne kërkojmë vetë afaristin, përvojën e tij, idet e tyre që i kanë bërë disa herë lektorimin. Ne duam të ndërtojmë kulturën e punës dhe bashkëpunimit si e kanë rrjeti i judëve, apo ai turk e shumë të tjerë, sepse traditën mundemi t`ia lëjmë gjeneratave të reja dhe të vazhdojnë, se pasuria vjen e shkon, ajo nuk ndikon në ngadalsimin e asimilimit.

Keni pasur takime me biznesmenë zviceranë?

Po, kemi pasur nëpërmjet rrjetit të industrisë dhe tregtisë poashtu edhe individual që i kemi informuar, por ne me ato si biznese bashkëpunojmë rregullisht, por problemin apo qëllimin e kemi te bashkëpunimi në mes veti. Por atyre ju pëlqen ideja, koncepti dhe organizimi, marrim pjesë në evenimentet e tyre dhe janë të hapur për ndihmën që ju kërkojmë.

Në Zvicër sa jemi të informuar, egziston edhe një union, rrjet apo shoqatë tjetër e biznesmenëve shqiptarë?

Diku, aty nga viti 2013 një pjesë e madhe e masës kanë qenë të informuar kur eshtë themeluar rrjeti në Zvicër, pastaj ajo ka pasur pasivitetin e saj dhe u largua nga vëmendja e afaristëve dhe me themelimin e rrjetit në Zvicrën Qëndrore filloi përsëri një zhurmë në thirrje, por ne do të vazhdojmë dhe jemi për bashkëpunim.

Megjithate, ju nuk jeni ndalur, keni pasur aktivitete dhe suksese?

Patjetër, që koncepti jonë është të informojmë masën gradualisht duke lënë kohë për t`i informuar mirë, duke provuar bashkëpunimin, duke shikuar a po e gjejnë veten në rrjet, nëse dikush largohet pas një viti e provojmë përsëri dhe e gjithë kjo dëshiron kohën e vet dhe për këtë arsye shikojmë thirrjen në masë të madhe, sepse mendojmë se ajo do të jetë e përkohshme ose jo aq produktive sa ka potencial.

Dita ditës, në Zvicër po kemi firma të reja me pronarë shqiptarë. Keni një numër të saktë, se sa firma shqiptare janë në Zvicër?

Për fatë të mirë po krijohen shumë biznese, ndërsa e keqa është, se nuk ka evidenca të sakta edhe përse për ne si rrjet është shumë e vështirë për të bërë një gjë të till, por ministria e jashtme, ambasadat, duhet të mundësojnë procedura që në bashkëpunim me ne apo rrjete në përgjithësi, do të mundësohej një sistem i till evidentimi.

Ka ardhur koha, që të përkujdesemi më shumë për gjeneratat e reja që po lindin e po rriten në Zvicër, duke e ditur, se tash, kemi dy shtete shqiptare, Shqipërinë dhe Kosovën si dhe ai i Maqedonisë së Veriut me kryeministër e ministra shqiptarë, pra nuk është ajo kohë, kur është dashtë, diaspora shqiptare të ndihmoj shumë?

Padyshim, që e kemi lënë veten pasdore, duhet të krijojmë gjëra që gjenerata e re të kyçen dhe më pas ti lëvizin ato, prandaj e ceka më herët ato kanë një kulturë pune që e mësojnë në gjuhën gjermane, ne duam të ndërtojmë kulturën e punës shqiptare, që t’ ia lëjmë gjeneratës, se ky veprim ngadalson asimilimin, sepse afaristi i ri me buxhet të mirë që ja lenë baba ka për ti interesuar shumë pak vendlindja, e të mos flasim fare për atë që nuk e ndjekin as mësimin shqip. Besoj, që ky është treni i fundit për ne për të punuar për veten tonë apo gjeneratën e re. Të jemi më të bashkuar dhe të punojmë shumë me seriozisht për brezin e ri.

„Ne u jemi mirënjohës Zvicrës dhe popullit të saj“

Ku sipas jush, duhet të përqendrohet më shumë diaspora jonë?

Vetëm në vetëdisim-individual dhe pas në ngadalsimin e asimilimit. Pse thuhet, shiko veten pastaj të tjerët. Na duhet uniteti më shumë. Secili ekspert i fushës të jetë në krye të detyrës dhe të tjerët të jenë në përkrahje. Nuk shkon me inate. Ta ruajmë gjuhën tonë, traditat tona, sepse edhe shteti zviceran, na ka mundësuar, që të gjitha mundësitë, që ne ta ruajmë gjuhën tonë. Kemi përkrahje nga shteti zviceran. Kemi siç e dini gjithçka si në atdheun tonë. Të gjitha të drejtat i gëzojmë dhe jemi me të drejta të barabarat si zviceran të jemi. Ne u jemi mirënjohës Zvicrës dhe popullit të saj.

Me datë 17 shkurt në Luzern, do të organizoni një konferencë dhe janë të ftuar shumë personalitete. Mundeni t`na njoftoni më hollësisht?

Më duhet thënë se interesimi ka qenë shumë i madh, por shkak të datës, duhej disa personalitete të jenë pjesë e programit shtetëror dhe nuk mund të jenë pjesë e jona, por përsëri, do kemi prezent përfaqësues të tyre si zv.ministra, diplomat nga të tre shtetet, shkencëtar, Filantropin, z. Lazim Destanin, afarist nga Shqipëria, Kosova, Maqedona, Lugina e Preshevës, rrjete dhe unione të ndryshme. Me idenë, që të përfshijmë shumë fusha të ndryshme dhe të marrim sygjerime nga këndvështrime të ndryshme për rrugëtimin më të lehtë dhe të mirfillt për të ndërtuar kulturën e biznesit, prandaj edhe tema e ditës do të jetë: ,,Sfidat e kulturës së biznesit“, nga kjo do të nxjerrim një konkluzion dhe poashtu, do të shtypim edhe një përmbledhje me punimet dhe fjalimet e këtij takimi dhe pa humbur kohë ti kapemi punës edhe me më shumë energji e përkrahje.

Për konferencën e 17 shkurtit, keni mbështetje nga institucionet tona apo këtë e keni bërë me mundin e afaristëve shqiptarë si zakonisht?

Mbështetje nuk ka pasur dhe e vetmja mbështetje është, që ata të gjejnë kohën, që të marrin pjesë dhe kjo rutinë është bërë aq normale deri më tani, saqë, as ne nuk presim diçka konkrete më.

Nga kush keni pritur ndihmë si Rrjet i Biznesve në Zvicër dhe nuk ju ka ofruar?

Nuk jemi mësuar në luksin e asaj për t`na ndihmuar dikush, gjithmon jemi munduar me forcat tona të kryejmë punët tona, prandaj nuk kemi pritur.

Besoni, se edhe gjeneratat e reja do të merren me organizime të tilla, thuajse humanitare, sepse nuk ka përfitime personale?

Besoj, se do merren, por edhe besoj dhe shpresoj se edhe do ta ndryshojnë edhe konceptin e organizimit, dhe kam bindjen, se ajo do jetë më mirë për ato. Kemi një rini të mirë, ku dita ditës po korrin suksese në fusha të ndryshme dhe kjo na gëzon shumë.

E keni filluar vitin e ri me një konferencë të madhe, që do ju ketë lakmi edhe shtetet tona, pra konferenca të tilla nuk është e lehtë të organizohen. Do të presim edhe organizime të nivelit të tillë edhe gjatë muajve në vazhdim?

Synimet tona janë gjithmon të bëjmë më të mirën ndërsa formati nuk na ka interesuar shumë, ndoshta do të vazhdojmë me forume ekonomike, apo me seminare për të trajtuar tema të rregullta për të thithur informacione më të reja për anëtarët tanë, por e gjitha varet edhe nga sygjerimet apo konkluzionet që do të dalin nga kjo konferencë dhe pastaj, do të zhytemi në drejtimin, që do të jetë më praktik.

Shumë angazhime, shumë kohë, energji, por edhe shpenzime nga xhepi. Nga e gjithë kjo energji?

Koha është shumë me vlerë, këtë ma mësoj besimi im fetar, që kur isha i ri, prandaj mbaj ditar dhe raportoj aty ku e shpenzoj kohën ditore. Bazohem në atë fetare që obligohem në fushat e ndryshme të japë kontributin tim edhe atë çdo ditë dhe nuk më hynë në punë se sa i kryejnë të tjerët detyrat e tyre unë po i kryej të miat. Mendoj, që sa më të fuqishëm e kam besimin në Zot aq më tepër e kam obligim të kujdesem për tokën me qera që e kam në shfrytëzim nga Zoti, kujdesin për ambientin apo rrethin ku jetoj që e quajmë Komb, për të pasur një jetë produktive dhe për të pasur një histori që të mund ta lexoj në ditarin tim, që e quajnë kultur apo traditë që nëpërmjet shikimit e vjedhin fëmijët e mi nga unë. Të bëjmë mirë, të lëjmë gjurmë për të mirë, sepse nuk jemi të përjetshëm.

Jeni veprimtarë i dëshmuar, a po vjen ajo kohë, kur po sheh gjithandej përçarje, mos bashkëpunime të sinqerta, që ti thoni vetes, nuk shkon më, do të ndalem?

Nuk dua ti shoh, por i dëgjoj por nuk ndalem aty. Preferoj energjin pozitive, meqë Zoti na dha të drejtën për të vendosur atëhere e zgjedhi pozitiven dhe vazhdoj, disa here është mirë të provosh edhe një hap më tepër nga ajo ku janë dorzuar të tjerët. Nuk do të ndalem asnjëherë me ato mundësi që do të kem. Ka veprimtarë të mirë që punojnë e kontribuojnë për të mirën e përgjithshme. Ne shqiptarët në përgjithësi jemi të njohur për bëmirësi e paqe.

Folëm edhe për projekte të tjera që i keni ndërmend ti bëni, por për hirë të korrektësisë, nuk dua të zgjatemi, meqë të premtova, se do ta mbaj për veti, deri sa të fillohet nga ana juaj për të mirën e komunitetit tonë. Padyshim, se kemi edhe për shumë tema të tjera të flasim, por duhet kuptuar mundësinë e hapësirës në medie të shkruara, sepse keni pasur suksese të shumta deri më sot, por ia lëjmë kohës, që të bashkëbisedojmë për sukseset e ardhshme. Deri atëherë, gjitha të mirat.

Sinqerisht, u jam shumë mirënjohës edhe për këtë intervistë dhe për përkrahjen tuaj. Edhe njëherë dhe gjithmonë edhe përmes kësaj interviste, ju drejtohem që të gjithë afaristëve që veprojnë në Zvicër që t`na bashkohen, sepse bashkimi është fuqi, bashkimi është garancion i suksesit të gjatë. Fatbardhësisht, jemi një numër i madh i shqiptarëve në Zvicër që kanë edhe biznese të ndryshme, së bashku mundemi të bëjmë shumë dhe fati jonë është, që jemi në Zvicër, në këtë shtet, që nuk shikohet, se çfarë ngjyre ke, çfarë beimi, apo kombi, me rëndësi që të punosh, të duash e të veprosh për paqe dhe të respektosh në përpikshmëri ligjin dhe sukseset vijnë jo vetëm për individin e familjen e tij, por për shumë e shumë të tjerë. Gjitha të mirat! / Intervistoi: Dashnim HEBIBI

Angazhimi ndërkombëtar për Kosovën në Këshillin e Sigurimit të OKB-së gjatë vitit 1998

February 17, 2024 by s p

Dr. Lulzim Nika/

Diplomacia ndërkombëtare nuk u tregua e përgatitur qe ti përgjigjët me qëndrime dhe vendime të duhura konfliktit që përfshiu hapësirën e ish Jugosllavisë pas viteve të ’90. Qëndrimet e fillestare për ruajtjen e federatës jugosllave nga diplomacitë me ndikim ndërkombëtar duke përfshirë edhe SHBA-të, vetëm sa përshkallëzoi konfliktin e përgjakshëm. Në ndalimin e konfliktit të përgjakshëm në hapësirat e ish-Jugosllavisë, rol vendimtar kishin vendimet edhe përpjekjet e përbashkëta të diplomacisë ndërkombëtare që i përfaqësonte Grupi i Kontaktit.

Vendimi i diplomacisë ndërkombëtare, që shqiptarët të mos jenë pjesëmarrës, në Konferencën e Dejtonit, fuqizoj ndjenjën dhe projektet e nacionalizmit serb në një anë, ndërsa i dëshpëroi shqiptarët e Kosovës në anën tjetër. Në rrethana të tilla në Kosovë filloi përkrahja e veprimtarisë së armatosur të UÇK-së, e cila gjë zgjeroj konfliktin e përgjakshëm në tërë territorin e Kosovës. Diplomacia e disa vendeve perëndimore dhe SHBA-ve ishte e vendosura t’i përkrahte votimin e Rezolutave në Këshillin e Sigurimit, për dënimin e dhunës që ushtrohej në Kosovës gjatë verës së vitit 1998. Rezolutat për Kosovën ishin vendimtarë për të legjitimuar angazhimin ndërkombëtar në zgjidhjen e konfliktit në Kosovë dhe vendosjen e paqes në hapësirën ballkanike.

Vendosja e paqes ne Kosovë u bë e mundur vetëm atëherë kur u bë kombinimi i diplomacisë dhe i forcës ushtarake për të bindur regjimin e S. Millosheviqit që të tërhiqet nga Kosova.

Fjalët kyçe: Diplomaci, Britanike, Amerikane, Rezoluta, Kosova, Dejtoni

International engagement for Kosovo in the UN Security Council during 1998

Abstract

International diplomacy was not prepared to respond with appropriate attitudes and decisions to the conflict in the area of the former Yugoslavia after the 1990s. Initial attitudes to maintain the Yugoslav federation from diplomacy which were internationally influential, including the United States, it only escalated the bloody conflict. In stopping the bloody conflict in the areas of the former Yugoslavia, the crucial role was also the joint efforts of the international diplomacy represented by the Contact Group.

The decision of international diplomacy, so that the Albanians are not party at the Dayton Conference, strengthened the feeling and projects of Serbian nationalism on one hand, and discouraged Kosovo Albanians on the other hand. In such circumstances, the support of armed KLA activities began in Kosovo, which expanded the bloody conflict throughout the entire territory of Kosovo. The diplomacy of several Western and US countries was determined to support the voting of the Security Council Resolutions for condemning the violence that was conducted in Kosovo during the summer of 1998. Resolutions for Kosovo were crucial to legitimize international engagement in the solving of the conflict in Kosovo and the establishment of peace in the Balkans.

Establishing peace in Kosovo was made possible only when the combination of diplomacy and military forces was made in order to convince S. Milosevic’s regime to withdraw from Kosovo.

Key words: Diplomacy, British, American, Resolution, Kosovo, Dayton

Pas luftës se përgjakshme qe u zhvillua në Bosnjë, dhe Kroaci diplomacia ndërkombëtare fillojë që të kuptoi se me Millosheviqin është vështirë që të arrihet të ndonjë marrëveshje pa përdorimin e forcës . Viti 1997 ishte vit i ndryshimeve që ndodhën në skenën politike ndërkombëtare pas angazhimit në zhvillimin ekonomik në mandatin e parë presidenti Klinton, në mandatin e dytë të tij presidencial fillojë të jetë më i zëshëm dhe më i angazhuar në zhvillimet ndërkombëtare me theks të veçantë në Kosovë. Edhe në Evropë në skenën politike ndodhen ndryshime të rëndësishme politike sidomos në Britaninë e Madhe, kur qeveria e John Majorit, e cili e mbështeste politiken serbe në Ballkan, u zëvendësua me qeverisjen e laburistëve, të drejtuar nga kryeministër i ri Toni Bler, i cili u angazhua në pengimin e politikës luftarake të Serbisë në hapësirat e ish Jugosllavisë. Edhe Franca fillojë të ndryshoi qëndrim ndaj Serbisë, pas pamjeve që jepeshin nëpër televizione dhe media për vrasjet dhe masakrat e bëra nga militaret dhe paramilitaret serb, fillimisht në Bosnje, e më pas edhe në Kosovë. Qeveria serbe e njohur për mos respektim të marrëveshjeve që vetë i nënshkruante, e njëra prej tyre ishte marrëveshja për arsim kosovar, e cila marrëveshje ishte arritur nga Millosheviqi dhe Rugova me ndërmjetësimin e Shen Egjidios.Marrëveshja e Dejtonit dhe mos përfshirja e zgjidhjes së çështjes së Kosovës, filloi të rriste pakënaqësitë me rezistencën paqësore, që nuk po përkrahej nga diplomacitë ndërkombëtare për ti dhënë fund problemit të Kosovës. Dejtoni e ndryshojë tërësisht qëndrimin e shqiptarëve të Kosovës.Ata kuptuan se rezistenca paqësore nuk po merrej parasysh nga fuqitë e mëdha që ishin të përqendruara në ndaljen e konfliktit në Bosnje dhe Hercegovinë.” Në Dejton janë ftuar ata që kanë luftuar ishte përgjigjja që shefi i atëhershëm i misionit diplomatik amerikan në Beograd Robert Perin i kishte thënë Presidentit Rugova kur ishte pyetur pse Kosova nuk ishte ftuar në këto negociata. Dështimi i implementimit të Marrëveshjes për Arsim tregoi se regjimi i Millosheviqit vetëm po fitonte kohë para diplomacisë ndërkombëtare dhe se nuk do të lëshonte pe dhe marrëveshja mbeti pa u zbatuar. Në këto rrethana filloj që ti hapet rrugë mundësisë për rezistencës aktive paqësore që filluan studentët e Universitetit të Prishtinës, me organizimin e protestave paqësore dhe kërkesave për kthimin në objektet shkollore. Gjatë demonstratave paqësore të studentëve dhe profesorëve shqiptarë për kthimin në objektet shkollore policia serbe kishte përdorur dhunë brutale ndaj protestuesve. Në këtë kohë vetëm sapo rritej pakënaqësi andaj politikës paqësore të udhëhequr nga LDK-ja. Në këto rrethana veprimtaria e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës fillojë të rritet dhe të gjente përkrahje gjithnjë e më shumë nga popullata shqiptare. UÇK-ja u shqua për aksione të organizuara gjatë vitit 1997, e sidomos me masovizimin e saj në vitin 1998. Forcat serbe filluan vrasjet dhe maltretimet masive të shqiptarëve sidomos në ato vende ku ushtronte veprimtarinë UÇK-ja. Në fund të shkurtit dhe fillim të marsit 1998 forcat serbe vranë shumë civil shqiptarë në fshatrat (Likoshan dhe Qirez) në rajonin e Drenicës duke përfshirë pleq, gra-shtatzëna dhe fëmijë. Skenat nga vendi i ngjarjes dhe fotografitë e të vrarëve, ishin shumë të tmerrshme, dhe dëshmonin se forcat serbe kishin masakruar popullsinë civile pa dallim gjinie dhe moshe. Reagimet e diplomacisë ndërkombëtare ishin të ashpra ndaj politikës represive dhe dhunës së forcave serbe. Këto skena dhe zhvillime të papenguara në terren me gjithë brutalitetin e ushtrisë serbo – jugosllave tregonin edhe pafuqinë e bashkësisë ndërkombëtare për të shkuar përtej dënimeve deklarative të veprimeve të tyre. “Christmas Warning” e ish-Presidentit amerikan Bush i Vjetër (nga 24 dhjetori 1992)kishte mbetur vetëm si vërejte simbolike, pa efekt. Skenat e vrasjeve dhe masakrave bënë që në mars te vitit 1998, të thirrej edhe mbledhja e grupit të kontaktit. Sekretarja e shtetit e SHBA-ve kishte zhvilluar një vizitë para mbledhjes së Londrës dhe kishte kërkuar nga aleatët evropian që ti jepet një përgjigje e fuqishme qeverisë së Beogradit për ndërprerjen e dhunës në Kosovë. Më 7 mars 1998, në Romë, Madeleine Albright deklaron: “Ne nuk do të qëndrojmë dhe të shikojmë autoritetet serbe të bëjnë në Kosovë atë që bën në Bosnjë…”

Më 9 mars 1998 Shtetet e “Grupit të Kontaktit” (SHBA, Britania e Madhe, Franca, Gjermania, Italia dhe Rusia) takohen në Londër për të diskutuar për Kosovën. Për kundër dënimit të përdorimit të dhunës si mjetë i zgjidhjes se krizës në Kosovë nga vendimet e grupit te kontaktit. forcat serbe vazhduan ofensivën edhe gjatë gjithë verës dhe vjeshtës se vitit 1998, duke vrare edhe shumë civil shqiptarë të pa fajshëm. Kriza në Kosovë ishte temë diskutimi e takimit të presidentëve Clinton dhe Jelcin në Moskë me 1 e 2 shtator 1998, të cilët dolën me një deklaratë të përbashkët, se ” SHBA-të dhe Rusia duhet patjetër të punojnë se bashku për ti dhënë fund konfliktit ne Kosovë..’’ Vendimet e Grupit të Kontaktit të miratuara në takimin e 9 dhe 25 marsit 1998 i hapen rrugë miratimit të Rezolutës 1160/ 31.3.1998 nga Këshilli i Sigurimit. Rezoluta e miratuar dënonte vrasjet e civilëve shqiptarë nga forcat policore serbe, përdorimin përtej mase të dhunës ndaj demonstruesve shqiptarë në protesta paqësore. Rezoluta dënonte edhe aktivitetet e UÇK–së si dhe garantonte sovranitetin e Jugosllavisë, ndërsa për vendosjen e embargos së armëve nuk ishte pajtuar Rusia. Në takimin e 16 qershorit vitit 1998 në Moskë ndërmjet presidentëve Boris Jelcin e Slobodan Millosheviçit, ishte bisedua edhe për respektimin e Rezolutës 1160. Pas takimit dhanë një deklaratë të përbashkët më të cilën Milosheviqi u zotua se do të përmbushte kërkesat e Rezolutës së Këshillit të Sigurimit të OKB-së 1160…që diplomatet e akredituar në Beograd të lëvizin lirshëm në territorin e Kosovës. Forcat ushtarake serbe nuk e respektuan në terren kërkesat e Rezolutës ketë e raportonin organizatat ndërkombëtare që vepronin në atë kohë në Kosovë. Pas takimit ne Moskë me presidentit B. Jelci dhe S. Millosheviqit, Prishtinën e vizatojë diplomati Rus që u takua me Ibrahim Rugoven më qellim të informimit për takimin e Moskës në mes të dy presidentëve, që nuk dha ndonjë rezultat konkret në ndërprerjen e konfliktit për kundër premtimit për respektimin e Rezolutës 1160. Diplomatët e SHBA-së ishin aktive në gjetjen e një zgjidhje për çështjen e Kosovës dhe kishin shumë takime me përfaqësuesit qeveritar serb. Në një takim të tensionuar, përfaqësuesi i presidentit Clinton, Robert Gelbard takohet me Millosheviqin në Beograd dhe i kërkon që të përmbahet nga dhuna ndaj popullsisë së pa mbrojtur civile në Kosovë, dhe të përkrahtë zgjidhjën e problemeve në rrugë diplomatike që po bën përpjekje Grupi i Contaktit. Mbështetja për intervenim ndërkombëtar në Kosovë, në veçanti ligjshmëria për fushatën bombarduese të NATO-s vinte nga burime të ndryshme, e sidomos për të parandaluar një katastrofë humanitare. Që e legjitimonte kapitullin e shtatë të Kombeve të Bashkuara. Liderët botëror më të zëshëm në këtë drejtim ishin Presidenti i SHBA-së Bill Clinton dhe Kryeministri Britanik Tony Blair respektivisht e përshkruanin luftën si, “një sulm me tanke dhe artileri mbi një popullsi të pambrojtur liderët e të cilëve kishin pranuar paqen,” ose “lufta e parë për vlera” dhe “për të shmangur atë që mund të bëhej një katastrofë humanitare në Kosovë. Këshilltarët e presidentit amerikan kërkonin që kërcënimi ushtarak të bazohet në kapitullin e VII-të të Kartës së Kombeve të Bashkuara duke legjitimuar mbrojtjen humanitare të popullsisë civile që ishte pa kulm mbi kokë, e shpërngulur në brendësi të territorit të Kosovës që arrinte ofro 100 mijë njerëz në vjeshtën e vitit 1998. Pas ofensivës së verës dhe vjeshtës së vitit 1998 të forcave policore dhe ushtarake serbe, zhvendosja e popullsisë civile brenda Kosovës u rritë në mënyrë dramatike. Pas këtyre aksioneve të regjimit serb vijnë edhe reagimet e diplomacisë ndërkombëtare që kërkonin masa më të ashpra diplomatike duke i kombinuar edhe me kërcënimin ushtarak. Këshilltari për siguri kombëtare i presidentit amerikan Sandy Berger në raportin e përgatitur për presidentin B.Klinton kërkon që para dimrit të merren masa të ashpra për ndaljen e luftimeve nga forcat serbe, për të shmangur një katastrofë humanitare të civilëve të shpërngulur brenda territorit të Kosovës dhe duke kërkuar edhe nga shqiptarët që të mos provokojnë

Në vazhdën e zhvillimeve të situatës në Kosovë një vend të veçantë zë edhe deklarata e Zotëri Robert S. Gelbard, Përfaqësuesi Special i Presidentit dhe Sekretarit të Shtetit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, më 10 Mars, dhanë në Zyrën Amerikane në Prishtinë, ku mes tjerash deklaroj se është i pikëlluar me zhvillimet e fundit (vrasjen e të paktën 80 personave, duke përfshirë gratë, fëmijët dhe shumë civilë të pafajshëm). “Mesazhi më i rëndësishëm që mund të ndaj me ju sot është, se përdorimi i dhunës nga çdo element i shoqërisë do të shkaktojë vetëm dhunë të mëtejshme, por nuk do të prodhojë një zgjidhje të qëndrueshme dhe pozitive për problemin e Kosovës”. Ai u shpreh se forcat qeveritare të Serbisë përdorën forcën brutale, joproporcionale dhe dërrmuese në kryerjen e këtyre operacioneve në një mënyrë krejtësisht jashtë sundimit të ligjit, ndërsa Grupi i Kontaktit këmbënguli që Beogradi të lëvizte menjëherë për të shmangur dhe zvogëluar tensionet. Ai potencoj se Grupi i Kontaktit tregoi seriozitetin për të siguruar që Presidenti Millosheviç të kuptojë se ka ardhur koha për një zgjidhje politike. Shtetet e Bashkuara mbeten të përgatitur dhe të vendosur për të marrë pjesë në lehtësimin e kësaj zgjidhjeje.

Përfaqësuesi Special i Presidentit dhe Sekretarit të Shtetit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës ua rikujtoj përgjegjësitë që i ka qeveria e Serbisë. Ai deklaroj se: “Qeveritë kanë përgjegjësi të veçanta: qeveria ka përgjegjësinë për të zgjidhur konfliktet politike nëpërmjet mjeteve paqësore dhe politike dhe për të adresuar veprimet e dhunshme në një mënyrë të përgjegjshme dhe proporcionale, në përputhje me sundimin e ligjit dhe standardet ndërkombëtare. Kjo qeveri që është autoritetet i Beogradit – ka shkelur sundimin e ligjit, ka injoruar detyrimet e saj për të mbrojtur të drejtat e të gjithë qytetarëve, injoruar detyrimet ndërkombëtare për të ofruar organizata humanitare, si ICRC dhe UNHCR qasje të pakufizuar për të siguruar ndihma humanitare të nevojshme. E vetmja përgjigje që kjo qeveri duket të dijë se si t’i qaset debatit politik të vjetër dhjetëvjeçar në Kosovë është dhuna dhe represioni”.

Ai me këtë rast e lavdëroj lidershipin shqiptarë të Kosovës duke thënë se udhëheqja e shqiptarëve të Kosovës i është përmbajtur parimeve kundër dhunës dhe dialogut të pakushtëzuar. Ky është mesazhi i vetëm që do të bashkojë në mënyrë efektive popullin e Kosovës dhe është e vetmja rrugë që do të sigurojë mbështetje të vazhdueshme ndërkombëtare. Në fund i bëri thirrje Ibrahim Rugovës, LDK-së dhe udhëheqjes së studentëve që të qëndrojnë në kursin, paqësor. Gjatë kësaj kohe qëllimi i administratës amerikane vazhdonte të ishte kthimi i autonomisë që Kosova gëzonte me kushtetutën e vitit 1974, ndërsa arsyeja kryesore për këtë ishte frika se stabiliteti në Maqedoni dhe Shqipëri mund të prishej dhe se politika paqësore e udhëhequr nga I. Rugova, dobësohej nga veprimet e UÇK- së.

Politika e Britanisë së Madhe nën drejtimin e Toni Blerit karshi problemit të Kosovës është e njohur sidomos pas bisedës telefonike 20-minutëshe në mes Presidentit Clinton dhe kryeministri britanik Tony Blair, ku është diskutuar për krizën në Kosovë. Tanimë është i njohur fakti se këta dy burrështetas kanë biseduar për shqetësimin e tyre rreth eskalimit të situatës në Kosovë, e cila mund të sjellë një lufte të dytë në Ballkan dhe për një propozim të cilin e kishte kryeministri Blair. Propozimi i kryeministrit Blair ishte se Britania e Madhe do të kërkoj një rezolutë të re nga Këshilli i Sigurimit të OKB-a që do të autorizonte përdorimin e forcës ushtarake nëse është e nevojshme për të qetësuar krizën në Kosovë. Kryeministrit britanik Blair ishte një nga ata që favorizonin edhe hyrjen e trupave tokësore, jo vetëm luftën nga ajri.

Një hap tjetër tejet me rëndësi për Kosovën i kryeministri Blair ishte intervista e tij dhënë BBC-së dhe fjalimi i tij në Dhomën e Përfaqësuesve. Në këtë fjalim nder të tjera ai deklaroj: “Ne duhet të veprojmë: për të shpëtuar mijëra burra të pafajshëm, gra dhe fëmijë nga katastrofa humanitare, nga vdekja, barbarizmit dhe spastrimit etnik nga një diktaturë brutale; për të ruajtur stabilitetin e rajonit të Ballkanit, ku ne e dimë se kaosi mund të gllabërojë të gjithë Evropën”.

Situata humanitare u bë dramatike në Kosovë pas ofensivës së forcave serbe gjatë verës së vitit 1998, lufta u përshkallëzua dhe në vjeshtën e vitit 1998 numri i të zhvendosurve dhe refugjatëve i tejkalonte 300 mijë. Sekretari i OKB-ës Kofi Annan deklaroi: ”Në javët e fundit, bashkësia ndërkombëtare ka qenë dëshmitare e mizorive tronditëse në Kosovë…Këto janë zbuluar falë raportimit nga KDOM-idhe burime tjera të besueshme”. Më 23 shtator 1998 Këshilli i Sigurimit të Kombeve të Bashkuara miratoi një rezolutë me numër 1199, kur sërish Kina kishte abstenuar. Rezoluta bazohet në kapitullin e VII-të të Kartës së Kombeve të Bashkuara, në të cilin, përveç të tjerash, parashihej edhe kërkesa për ndërprerjen e menjëhershme të luftimeve. Një rol të veçantë zë edhe Sekretari i Jashtëm britanik Robin Kuk, i cili më 23 nëntor në një konferencë për shtyp flet për situatën në Kosovë, e me theks të veçantë për refugjatët që ishin pa strehë dhe ushqim të mjaftueshëm brenda territorit të Kosovës. Sekretari i Jashtëm Kuk parashikonte se në qoftë se nuk ndalen luftimet situata shkonte drejtë një katastrofe humanitare, të paparashikueshme. Për këtë arsye veprimet e diplomacisë britanike ishin shumë aktive në institucionet ndërkombëtare duke përfshirë edhe rolin kyç të Britanikëve në miratimin e rezolutës së Kombeve të Bashkuara për Kosovën. Ai, gjithashtu, ka luajtur një rol të veçantë në bisedimet të cilat janë zhvilluar në Kështjellën e Rambujesë.

Në mesin e shumë deklarimeve të Sekretarit Kuk vlen të theksohet fjalimi i tij në Dhomën e Përfaqësuesve, ku flet për masakrën në Reçak. Ai tregon sesi gjeneral Drewienkiewicz e ka njoftuar se trupat që ai i kishte pa në fshat ishin qëlluar kryesisht në kokë ose qafë, pra ishin ekzekutuar, ishin të të gjitha moshave, duke përfshirë burra të thinjur të vjetër dhe se asnjë nga trupat nuk kishte pasur të veshur uniformën. Ai këtë madje e quan “Krim Lufte” duke shtuar se Evropa edhe një herë do të përballet me një krizë të mundshme humanitare si rezultat i represionit serb brenda Kosovës.

Ndërsa, pas intervenimit të NATO-s në Kosovë ndër të tjera Kuk përmend se, “Në Kosovë, Evropa ka qenë dëshmitare e persekutimit të një populli të tërë që nuk është parë që nga ditët e Hitlerit apo Stalinit. Ne kemi vepruar për shkak se koha e deportimit në masë dhe spastrim etnik i takon Evropës së kaluar dhe se ne nuk do të lejojmë të kthehet ajo kohë”. Qëndrimi i diplomacisë britanike ndikoi edhe tek diplomacitë e tjera ndërkombëtare që të tregojnë vendosmëri për çlirimin e Kosovës nga pushtuesi serb.

Diplomacia Britanike ishte e angazhuar me zhvillimet në Kosovë, duke i përcjellë me vëmendje të veçantë dhe kishte marrë edhe iniciativa konkrete që të kontribuojë në zgjedhjen e konfliktit në Kosovë.

Në mbledhjen e marsit të vitit 1998, pas ofensivës serbe në Prekazin historik, me urgjencë u mbajt takimi i Grupit të Kontaktit në Londër. Roli i diplomacisë britanike në këtë takim ishte shumë i rëndësishëm në vendimet e forta kundër qeveris jugosllave për përdorimin e forcës kundër popullsisë shqiptare të pambrojtur. Sekretarja amerikane e shtetit kishte thënë në Paris para takimit se “Ka kaluar koha e dënimeve morale të politikës së Beogradit dhe pres nga aleatët që të kemi qëndrim të fuqishëm dhe të qartë për Qeverinë Jugosllave”.

Përfundim

Diplomacia Evropianë dhe ajo Amerikane ishin me të zëshmet në përpjekjet e tyre që shpërbërja e Jugosllavisë të ndodhë paqësisht dhe pa gjakderdhje. Këtë e dëshmojnë edhe përpjekjet diplomatike të dy qeverive në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara në hartimin dhe kërkesën për miratim nga anëtarët, që proceset të shkonin duke respektuar të drejtën ndërkombëtare, për ndërhyrje të përbashkët në raste të krizave politike në rajonet e ndryshme të Botës. Këtë rrugë këto dy diplomaci e ndoqën edhe në rastin e Kosovës që për çdo veprim kërkuan që të kenë miratimin e Këshillit të Sigurimit, edhe pse hasën në pengesa nga anëtarët e përhershëm siç ishin Rusia dhe Kina. Miratimi i dy rezolutave për Kosovën ishte e rëndësishme në ndaljen e luftimeve dhe të rrezikut të një katastrofë humanitare që mund të ndodh në Kosovë në prag të dimrit të vitit 1998. Për kundër përpjekjeve diplomatike të zgjidhjes së problemit të Kosovës, nuk u arrit qëllimi, pa kombinimin e forcës dhe të diplomacisë. Marrëveshjet të respektueshme në mes të popujve të federatës jugosllave patën sukses vetëm atëherë kur ndërhyrja diplomatike në veti kishte edhe përdorimin e forcës. Vetëm me ndërhyrjen humanitare ushtarake të paktit NATO në Kosovë u vendos paqja dhe siguria, edhe në gjithë rajonin e Ballkanit. Përkundër ofensivës diplomatike britanike dhe amerikane që mos të eskaloj konflikti në hapësirat e Jugosllavisë dhe vendoset paqja për mes Rezolutave të Këshillit të Sigurimit kjo nuk u arrit, si në rastin e Kosovës që konflikti i përgjakshëm u ndalë fal vendosmërisë së NATO-s që ti sulmojë caqet ushtarake serbe për 78 ditë, që të arrihet marrëveshja e Kumanovës, e cila u nënshkrua me 12 qershor 1999, në mes të përfaqësueseve serb dhe atyre të NATO-s, Serbia pranonte vendosjen e trupave të NATO-s në Kosovë, dhe tërheqjen e forcave serbe nga Kosova.

NË KUJTIM TË MARIE SHLLAKUT – SHKODRANES NGA MAKËSIA E MADHE QË DHA JETËN PËR LIRINË E KOSOVËS

February 17, 2024 by s p

Frank Shkreli/

Marie Shllaku: “Kosovë, gjaku im t’u bëftë dritë”!

Në 16-vjetorin e Pavarësisë së Republikës së Kosovës.

Shpallja e Pavarësisë së Kosovës më 17 shkurt 2008, ishte kurorëzim i një rrugëtimi të gjatë e të vështirë prej më shumë se një shekulli për shqiptarët e Kosovës dhe për mbarë Kombin shqiptar. Si e tillë, kjo datë, në historinë e shqiptarëve, është një arritje kulmnore dhe një fitore e lavdishme për mbarë Kombin shqiptar.

Lufta për çlirimin e Kosovës e udhëhequr nga Ushtria Çlirimtare e Kosovës u ndërmor në një kohë kur popullit shqiptar të Kosovës po i rrezikohej vetë identiteti dhe ekzistenca e tij në trojet e veta mijë-vjeçare. Lufta shekullore e shqiptarëve për ekzistencë dhe diplomacia në veprim për ndërkombëtarizimin e çeshtjes së Kosovës — e udhëhequr me qa sukses nga Presidenti i parë historik Dr Ibrahim Rugova, gjatë dekadave të fundit të shekullit të kaluar, bëri aq shumë miqë ndërkombëtarë për çeshtjen e Kosovës dhe për shqiptarët në përgjithësi, sidomos këtu në Shtetet e Bashkuara. Diplomacia dhe lufta për çlirimin dhe për pavarësinë e Kosovës, lehtë mund të krahasohet me arritjet historike të Kombit shqiptar, siç është Kuvendi i krerëve të gjitha krahinave shqiptare nën udhëheqjen e Gjergj Kastriotit Skënderbe në Lezhë, në vitin 1444 dhe me Lidhjen e Prizrenit më 1878, ku përfaqësues nga të gjitha trojet shqiptare, me në krye Abdyl Frashërin, u mblodhën aty në Prizren, në një çast historik për të shpëtuar tërësinë e tokave shqiptare.

E gjithë ajo veprimtari diplomatike dhe ushtarake si dhe lëvizjet mbarë kombëtare përfshir mobilizimin e paparë ndonjëherë më parë në histori të komunitetit Shqiptaro-Amerikan të dekadave të fundit të shekullit të kaluar që çuanë në festëns e madhe të Pavarësisës së Kosovës që shënohet sot – i treguan botës se shqiptarët vetëm donin të udhëhiqnin veten, në liri dhe të pavarur në trojet e veta stërgjyshore të bashkuar në një shtet të tyre. I treguan botës në mënyrën më dinjitoze se trojet shqiptare nuk ishin pa zot. Ishte një luftë dhe një qëndresë historike – e mbështetur ndërkombëtarisht nga miqët e njohur të shqiptarëve –në krye me Shtetet e Bashkuara, kundër pushtuesve sllavo-komunistë të trojeve shqiptare, duke shënuar kështu një kapitull të ri në historinë e Kombit Shqiptar – Pavarësinë e Republikës së Kosovës!

Mbi të gjitha Dita e Pavarësisë së Kosovës simbolizon bashkimin e shqiptarëve anë e mbanë trojeve shqiptare dhe përtej. Është një ditë, gjithashtu, që në zemrat tona frymëzon kujtimin e heronjve dhe heroinave shqiptare të shekullit të kaluar që dhanë jetën për idealet e larta – për bashkimin e shqiptarëve, me thirrje dhe me luftë e sakrifica duke flijuar edhe jetën e tyre për pavarësinë, lirinë dhe demokracinë e të gjithë shqiptarëve, anë e mbanë trojeve, dhe pa dallim. Liri! — ishte kryefjala e Shqiptarëve gjatë gjatë shekullit të kaluar:

Give me liberty or give me death!” — Më jep lirinë, ose më jep vdekjen!”, ishte thirrja e politikanit dhe oratorit amerikan Patrick Henry në një fjalim, në Kuvendin e dytë të shtetit Virxhinia me 23 Mars, 1775 në Kishën e Shën Gjonit në Riçmond të Virxhinies.

“Ma mirë dekë nën dhé m’u kja,

Se për t’gjallë me mbetë nën shkja”. At Gjergj Fishta

–“Kam ardhë me vdekë me ju”!, do tu drejtohej Marie Shllaku komandantëve të çetave nacionaliste në Kosovë, siç pat deklaruar ajo në gjyqin kundër saj.

–“Kosovë, gjaku im t’u baftë dritë”! Marie Shllkau në sallën e gjyqit në Prizren, Korrik, 1946.

Marie Shllaku, Shkodranja që luftoi dhe vdiq për lirinë e Kosovës:

–Megjithëse e haruar dhe e anashkaluar gjatë shekullit të kaluar komunist, por edhe sot — në luftë kundër ripushtimit serb të Kosovës, u shqua heroina Marie Shllaku, gjatë Luftës së II Botërore. Le të kujtojmë sot në këtë ditë të Pavarësisë, Marie Shllakun, heroinën e Kombit shqiptar, të cilën komunistët shqiptaro-sllavë e dënuan me vdekje-pushkatim, sepse donte Kosovën e lirë, dhe të gjithë shqiptarët të bashkuar në një Shqipëri etnike.

–Të Kujtojmë Marie Shllakun, e cila megjithse në moshë të re, u njoh dhe mori mësime e këshilla nga më të mëdhejt e Kombit të asaj kohe, përfshir At Gjergj Fishtën, ndër të tjerë, për angazhimet e saja në mbështetje të objektivave për realizimin e idealit të lartë të bashkimit të trojeve shqiptare.

Të kujtojmë sot, Marie Shllakun, e cila nën mbikqyrjen e At Gjergj Fishtës kishte mësuar mirë historinë e Kombit Shqiptar, dhe fliste një dyzinë gjuhësh të huaja.

–Të kujtojmë Marie Shllakun, pjesëmarrësen në Kuvendin e Drenicës, ku mbajti fjalimin e saj të famshëm patriotik duke pajtuar, sipas të dhënave, dy udhëheqsit e Luftës së Drenicës, Shaban Polluzhës dhe Mehmet Gradicës. Kuvendi i Drenicës ishte thirrur me qëllimin përfundimtar për të shpëtuar Kosovën nga komunistët serbo-malazezë-shqiptarë!

–Të kujtojmë Marie Shllakun, njërën prej heroinave të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës sot, por edhe si shembull se si duhet të luftohet dhe të mbrohet liria, demokracia e pavarësia kombëtare, qoftë edhe me flijimin e jetë për këto vlera të mëdha njerëzore e kombëtare.

–Të kujtojmë, anti-komunisten e flakët Marie Shllaku, që luftoi për bashkimin e të gjitha trojeve shqiptare pa dallim –përfshir Kosovë e Çamëri — Shkodranen 24-vjeçare, Marie Shllakun që për këto veprimtari të saja dhe bashkpuntorçve të saj, ajo u pushkatua nga komunistët shqiptaro-serbë — në Prizren në nëntor të vitit 1946 – KRIMET E KOMUNIZMIT: Marie Shllaku, At Bernardin Llupi, Kolë Parubi, Gjergj Martini

Sipas të dhënave, ajo u pushkatua në Prizren pas gjyqit që iu bë asaj bashkë me 26 intelektualët e tjerë të angazhuar me të në veprimtaritë për bashkimin e trojeve shqiptare. Sigurimi i Shtetit shqiptar, në bashkëpunim me UDB-ën jugosllave vendosën në atë kohë pushkatimin për Marie Shllakun, 24 vjeç; At Bernard Llupin, 60 vjeç; Kolë Parubin 41 vjeç dhe Gjergj Martinin, 29 vjeç, ndërsa të tjerët u dënuan me burg. Këta të 4 ishin nga Shkodra të cilët u dënuan, përfundimisht, për veprimtarinë e tyre — martirë të demokracisë, për bindjet e tyre për bashkimin kombëtar – në ditën e zezë të 15 korrikut, 1946, pikërisht aty në Prizrenin e Lidhjes Kombëtare të Prizrenit të vitit 1878 — ndërsa pushkatimi u bë në Nëntor të po atij viti, sipas të dhënave arkivore. Ndërkohë, sllavo-komunistët ua kanë tretur varret që as sot nuk dihet se ku i kanë.

Në këtë ditë të pavarësisë së Republikës së Kosovës, Marie Shllaku – Shkodranja nga Malësia e Madhe — uron, ashtu si atëherë, para bishave të egra shqiptaro-sllavo-aziatike komuniste: “Kosovë, gjaku im t’u baftë dritë”!

I përjetëshëm qoftë kujtimi i heroinës shkodrane Marie Shllaku me bashkpuntorët e saj dhe i të gjithë atyre heronjve dhe heroinave nga të gjitha trojet shqiptare të gjitha akohërave, që kanë flijuar jetën për lirinë, të drejtat dhe pavarësinë që Kosova gëzon sot!

Gëzuar Pavarësia e Republikës së Kosovës!

Frank Shkreli

Marie Shllaku, At Bernardin Llupi, Kolë Parubi e Gjergj Martini, të pushkatuar nga shqiptaro-serbët komunistë në Prizren, në vitin 1946 — martirë të demokracisë, për lirinë, pavarësinë dhe bashkimin e Kosovës me Shqipërinë. Dhanë jetën për dashurinë e tyre të pamposhtur për Atdheun në mbrojtje të identitetit kombëtar të shqiptarëve dhe të trojeve të tyre mija vjeçare!

“Unë Marie Shllaku e lindur me 22 tetor, 1922 në Shkodër. 24-vjeçe. Studente e filozofisë në Romë. Akuzohem se jam marrë me politikë. Kështu, ju po e queni dashurinë time për atdhe. Unë jam në burg se nuk pajtohem që Kosova të jetë nën Jugosllavi. Kosova ashtë pjesë e pandashme e Shqipënisë. Nuk më tremb dënimi me vdekje. Jam krenare që luftova për TY Kosovë! Heret ose vonë do të jesh pjesë e Shqipënisë. Rrnoft Kosova! Rrnoftë Shqipënia Etnike.” Një deklaratë që disa burime ia atribojnë Marie Shllakut.

REAGIMI I FEDERATËS VATRA DHE GAZETËS DIELLI PËR DEMONSTRATAT E VITIT 1981 NË KOSOVË

February 17, 2024 by s p

Prof. dr. Roland Gjini/

Lufta dhe përpjekjet e popullit shqiptar të Kosovës për liri dhe të drejtat e tyre kombëtare nuk rreshtën as pas vitit 1913, kur Fuqitë e Mëdha të Evropës vendosën ndarjen e saj terrioriale nga trungu mëmë i Shqipërisë, si dhe pas Luftës së II botërore, kur Serbia risanksionoi pushtimin e plotë të Kosovës. Populli i kësaj treve, dhe sidomos rinia studentore dhe intelektualët, herë pas here bënin protesta e ushtronin trysni ndaj autoriteteve të Serbisë dhe Jugosllavisë në mbrojtje të të drejtave të tyre kombëtare. Këto protesta u bënë më intensive në vitin 1968 kur studentët shqiptarë kosovarë u ngritën në demostrata në mbrojtje të përdorimit zyrtar të gjuhës shqipe dhe flamurit kombëtar. Kryetari i Jugosllavisë së asaj kohe, kroati Josip Broz Tito, në vitin 1969 u detyrua të bëjë disa lëshime. Kështu, Kosova fitoi statusin e Krahinës Socialiste Autonome (KSA) brenda për brenda Republikës së Serbisë, dhe kësaj njësie iu dha e drejta e vetos në organet shtetërore federative. Këto ndryshime u sanksionuan në vitin 1974 në Kushtetutën e re të Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë, Në fillim të viteve ’70-të u shënuan edhe disa arritje të tjera në favor të popullit shqiptar të Kosovës: u krijuan Universiteti i Prishtinës, Akademia e Arteve dhe e Shkencave si dhe Radiotelevizioni i Kosovës, Gjithashtu kishte disa shkëmbime të ndërsjellta me Shqipërinë në punën kërkimore në universitete, në Akademitë përkatëse të shkencave, në muzikë, art dhe kulturë. Megjithë këto përmirësime populli shqiptar i Kosovës vazhdoi të mbesë më i prapambeturi në aspektin ekonomik, në krahasim me popujt e tjerë të Jugosllavisë. Duke vazhduar të trajtohej si pakicë kombëtare e dorës së dytë ai nuk gëzonte të drejta të barabarta me kombet e popujt e tjerë të federatës.

Pas vdekjes së Titos në vitin 1980, klika e re shoviniste serbe që erdhi në pushtet, të trembur nga fitimi i disa të drejtave të shqiptarëve dhe nga zbatimi i parimit “vëllazërim-bashkimit” mes kombeve e kombësive të federatës, ndërruan kurs në marrëdhënie me Kosovën. Ata me hapa të dhunshëm e të njëpasnjëshëm në praktikë dhe me ligje filluan t’u mohojnë shqiptarëve të kësaj krahine edhe ato pak të drejta që këta kishin fituar në kuadër të Krahinës autonome. Populli i Kosovës, duke ndjerë këtë rrezik, u ngrit sërish në protesta, demostrata e manifestime edhe më fuqishëm se më parë. Përsëri në ballë të këtyre aksioneve qëndronte rinia studentore.

Fuqishëm studentët dhe populli i Kosovës demonstruan dhe protestuan në pranverë të vitit 1981. Lëvizja nisi nga studentët në 4 mars. Në mensën e studentëve të Universitetit të Prishtinës një grup studentësh protestuan për kushte më të mira ekonomike: jetese dhe ushqimi në konvikt. Duket sikur protesta e nisur ishte spontane, por në fakt ishte ndryshe. Rinia studentore, ashtu si tërë populli i Kosovës kishte jo vite, por dekada e breza të tërë njerëzorë që kishte akumuluar mllefe e urrejtje ndaj serbëve pushtues e shtypës të lirive e të drejtave të tyre. Durimi i tyre tashmë kaloi çdo kufi të arësyes njerëzore, pasi mohimi i të drejtave dhe shtypja e gjatë nga regjimi serb i kishte bindur kosovarët se e vetmja rrugë shpëtimi ishte hedhja në luftë kundër këtij regjimi. Dhe në fakt kështu ndodhi, lufta filloi me protesta, manifestime e demostrata, duke vijuar në vitet që pasuan me mosbindje civile, me vendimmarrje të vetë shqiptarëve deri në kryengritje të armatosur në vitet 1998-1999, pra 17 vjet pas demostratave të vitit 1981.

Pas 4 marsit demostrata u zhvilluan edhe në ditët e mëpasme, në to numuri i studentëve protestues filloi të shtohej, por e menjëhershme ishte edhe ndërhyrja e policisë serbe, Në mënyrë të dhunshme ata goditën studentët protestues e arrestuan mjaft prej tyre, Arrestimi i studentëve kaloi në paraburgim dhe asnjë prej tyre nuk u lirua. Kjo bëri që në datën 11 prill protesta e studentëve të kalojë në një demostratë massive, ku me studentët u bashkuan edhe shumë punëtorë të Prishtinës e të zonave të tjera. Policia ndërhyn akoma më dhunshëm, madje kundër protestuesve u përdorën veç shkopinjve të gomës edhe mjetet e blinduara për t’i shpërndarë. Për disa ditë rresht në Prishtinë, Gjilan e në qyteteve të tjerë të Kosovës ka protesta e manifestime të studentëve e punëtorëve. Nga kërkesat ekonomike u kaluan në kërkesa politike, “si lironi studentët nga burgu” deri në kërkesën e guximshme të hedhur për herë të parë nga demostruesit e Gjilanit: “Kosova republikë”. Të inkurajuar nga kjo kërkesë më pas në Prishtinë e qytete të tjera ku pati demostrime shihje parulla të tilla politike: “Kosova kosovarëve”, “Duam Republikë”, “Republikë e kushtetutë, ja me hatër ja me luftë”, “E duam flamurin kombëtar”, “Duam bashkimin e trojeve shqiptare” e të tjera. Regjimi gjendet i papërgatitur për këtë situatë. Demonstruesit studentë e punëtorë në fillim të prillit u bëjnë thirrje tërë popullit të protestojë në mbrojtje të bijve të vet dhe për të kërkuar të drejtat dhe lirinë kombëtare, Policia shton reprezaljet e paraburgimet dhe sipas të dhënave zyrtare nga demostruesit pati 9 të vrarë e 15 të plagosur, ndërsa nga ana e policisë 2 të vrarë e 17 të plagosur. Në këto demostrata që zgjatën tërë pranverën e vitit 1981 populli i Kosovës zbrazi tërë urrejtjen për padrejjtësitë e bëra nga regjimi serb në ish Jugosllavi. Analistët i kanë cilësuar ngjarjet e pranverës së vitit 1981 si demonstratat më të mëdha në Gadishullin Ballkanik dhe në Evropën Lindore pas Luftës së Dytë Botërore. Pasi i shtypi me zjarr e me hekur këto protesta regjimi i Beogradit vendosi “gjendjen e jashtëzakonshme” si dhe “shtetrrethimin” të cilët vazhduan gjatë, deri në fillimin e luftës në Kosovë. Ishte hera e dytë që në Kosovën e pas luftës antifashiste shpallej gjendja e jashzakonshme dhe shtetrrethimi, hera e parë ishte më 8 shkurt 1945, ku u ndalua dalja e lëvizja jashtë shtëpisë nga ora 8 e darkës deri në 5 të mëngjesit. Megjithë reprezalje e kufizimet e bëra nga qeveria, përsëri zjarri i rezistencës së vitit 1981, jo vetëm nuk u shua, por erdhi duke u rritur nga viti në vit, deri në Luftën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe dëbimin e forcave ushtarake serbe nga Kosova, në vitin 1999.

Fillimisht, propaganda shtetërore serbe protestat e demostratat e studentëve shqiptarë i cilësoi si ngjarje të vogla e pakënaqësi spontane për kushte ekononomike. Kur demostratat u intensifikuan, u përhapën nga Prishtina edhe ne qytete të tjerë e ku bashkë me studentët u përfshi edhe populli, arëhere propaganda serbe i paraqiti ato si “destabilizuese”, “si kërcënim për rendin publik” e si “irredentiste” Kjo ishte arsyeja që një pjesë e mirë e vendeve perëndimore nuk reagoi ndaj shtypjes me dhunë të këtyre protestave, madje kishte edhe qeveri perëndimore që pranuan masat represive të ndërmarra nga shteti jugosllav. Shqipëria socialiste e Enver Hoxhës reagoi me një vonesë relative, më datë 8 prill, me anë të gazetës së saj kryesore “Zëri i Popullit” me artikullin: “Pse u përdor dhuna policore dhe tanket në Kosovë?” Më pas u botuan edhe disa artikuj të tjerë po nga kjo gazetë gjatë vitit 1981 në mbështetje të kërkesave të rinisë studentore e popullit të Kosovës. Populli i Kosovës dhe intelektualës e saj i mirëpritën këta artikuj duke parë te vëllezërit e tyre të Shqipërisë një përkrahje e mbështetje të sinqertë, të matur dhe frymëzuese.

Edhe gazeta Dielli relativisht me vonesë e bëri njoftimin, vetëm në numrin e saj të datës 1 prill, kur në fakt demostratat kishin filluar në 4 mars. Por Federata Vatra reagoi më shpejt me akte të tjera. Në Kuvendin e saj vjetor të mbajtur në Boston në datat 22 dhe 23 mars me propozim të zotit Mahmud Cungu kuvendi miratoi një rezolutë për situatën tragjike në Kosovë gjatë demostratave të rinisë studentore, punëtorëve e fshatarëve shqiptarë. Kjo rezolutë, e përpiluar në trajtë telegrami iu dërgua presidentit amerikan Ronald Regan. Për publikun teksti i këtij telegrami u botua muaj më vonë te Dielli. Në të thuhej që si pasojë e lëvizjeve paqësore për liri, të drejta shoqërore dhe politike në Kosovë shtruan si kërkesë për të pasur republikën e tyre, ku morën pjesë masat e gjera të popullit, në vend të mirëkuptimit, thuhet më tej në telegram, qeveria jugosllave përdori dhunën dhe terrorin. Kështu brenda muajit mars, më datë 25, qindra e mijëra shqiptarë të New Yorkut e Amerikës iu përgjigjën thirrjes së saj për të protestuar para selisë së Kombeve të Bashkuara e para Ambasadës së Jugosllavisë në OKB. Ndërsa në muajin prill të vitit 1981 Vatra u dërgon një notë shqetësimi Sekretarit të Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara Kurt Vald’heim si dhe për dijeni edhe Sekretarit të Shtetit të USA-s Aleksandër Heig. Ja çfarë thuhet në këtë notë:

“I nderuar zoti Kryetar!

Gjithë anëtarësia dhe miqtë e Shoqërisë Panshqiptare Vatra u alarmuan nga lajmet e hidhura të ngjarjeve në Kosovë. Mësojmë se është bërë gjakderdhje, janë marrë masa të rrepta, janë mohuar të drejtat njerëzore dhe dinjiteti i një populli kryelartë, Popullsia shqiptare që përbën atë vend dëshirojnë që të jenë qytetarë besnikë të Jugosllavisë me gjithë të drejtat e qytetarisë dhe me gëzimin e frymës etnike shqiptare. Nuk dëshirojmë të hyjmë në punërat e brendshme të kombit jugosllav, por shqiptarët e Kosovës janë vëllezërit tanë. Jemi një gjak dhe nuk durojmë dot kur dëgjojmë që vuajnë. Dëshirojmë që jeta e tyre të jetë aq e lumtur dhe aq e pasur si edhe republikat e tjera jugosllave. Kosovarët nuk pranojnë dot të quhen si Klas i Dytë se nuk është mirë as për kosovarët, as për shtetin jugosllav e as për botën e lirë. Këto janë kohëra të turbullta e kërkojnë bashkëpunimin e të gjithëve. Lutemi z. Kryetar që t’u hiqni zgjedhën kosovarëve shqiptarë dhe shpresojmë që t’i ndihmoni të vazhdojnë përparimin dhe të realizojnë ëndërrat e jetës së tyre. Lusim që të mos ngjasin më trazira në të ardhmen se fati ynë varet në bashkëpunim dhe në vëllazërim.

Dr. Andrea Delia

Kryetar i Vatrës.”

Reagimi ndërkombëtar edhe ai i shqiptarëve të Amerikës, u bë intensiv kur në muajin prill shteti serb nuk kishte çfarë të fshihte më për gjendjen në Kosovë, shpallja e gjëndjes së jashtëzakonshme dhe e shtetrrethimit bindi gjithëkënd që nuk kemi të bëjmë me “pakënaqësi spontane” apo me “çështje të brendshme” të Jugosllavisë lidhur me qëndrimin e ashpër ndaj popullit shqiptar të Kosovës. Megjithëse në situatën e shtet rrethimit nuk lejoheshin gazetarë të huaj në Kosovë, gazeta Dielli nuk reshti së shkruari editorialë, njoftime, lajme, shkrime analitike, letra nga lexuesit për Kosovën në çdo numër të saj nga prilli deri në gusht të vitit 1981. Rritja e shtypjes dhe mohimi në vijim i të drejtave më elementare entike për popullin shqiptar të Kosovës, intensifikoi edhe reagimin e shqiptarëve të Amerikës. Gazeta Dielli thekson se në qytete të ndryshme të ShBA-së, kishte demostrata e protesta të shumta në përkrahje të shqiptarëve të Kosovës. Kështu, më 13 prill, në Washington, kryeqyteti i ShBA-së, mbi 1 500 shqiptarë demostruan fuqishëm duke denoncuar gjendjen tragjike të shqiptarëve të Kosovës. Folësit vunë theksin në krijimin e kësaj situate nga Qeveria e Beogradit në bashkëpunim të ngushtë me autoritetet e republikës serbe. Në kronikën e korrespondentit të gazetës Dielli përcaktohet se Qeveria e Beogradit dërgoi milicët e saj, të pajisur me tanke e areoplanë, në Kosovë, ku së bashku me forcat e policisë serbe sulmuan studentët, punëtorët dhe fshatarët shqiptarë me një egërsi të jashtëzakonshme. Solidarizimi me protestat e kosovarëve shprehej edhe nga letrat e lexuesve drejtuar redaksisë së gazetës Dielli. Kështu, lexuesi me iniciale A.G., në letrën e tij botuar në këtë gazetë në datën 1 maj 1981 shkruan se shqiptarët që morën pjesë në demstratën e Wshingtonit ishin njerëz të çdo moshe, të çdo shkalle shoqërore dhe kulturore, të çdo partie e te çdo grupimi politik. Më tej bën thirrje që problemi i Kosovës duhet të jetë problem kombëtar për të gjithë shqiptarët, kudo që janë, Në po këtë gazetë, kryeredaktori i saj Xhevat Kallajxhiu në editorialin e shkruar prej tij me titull “A do t’i këndojë historia?” thotë se ngjarjet tragjike që ndodhën në Kosovë në muajt mars-prill, tronditën shpirtat e shqiptarëve në Jugosllavi e kudo tjetër ku ata ndodhen. Shumë shqiptarë që jetojnë në vende të botës së lirë bënë demonstrate në qytete të ndryshme, në Amerikë ( në New York, Washington, Chicago, San Francisco), në Toronto të Kanadasë, në Frankfurt të Gjermanisë, në Bruksel të Belgjikës.

Përveç Federatës Vatra, në mbrojtje të kërkesave të shqiptarëve të Kosovës doli edhe Komiteti “Shqipëria e lirë” në New York, duke dënuar njëkohësisht masat e rrepta e çnjerëzore që ndërmorën autoritetet jugosllave ndaj tyre. Ky Komitet dënoi edhe qëndrimin negativ të Tiranës që mbajti me këtë rast. Megjithëse botoi disa artikuj për Kosovën në “Zëri i popullit”, theksoi ky Komitet, qeveria e Tiranës nuk i dërgoi asnjë protestë zyrtare qeverisë së Beogradit dhe asnjë ankesë zyrtare Sekretarit të Përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara.

Pas shtypjes me dhunë të demonstratave e të burgimit të një numri të konsiderueshëm protestuesish, qeveria serbe shtoi më tej forcat policore e kontrollin mbi qytetet e fshatrat e Kosovës, forcoi regjimin e shtypjes dhe e mohimit të çdo të drejte për shqiptarët e Kosovës nën preteksin e “vendosjes së rendit e të qetësisë”. Ndërkohë gazeta Dielli, sa më tepër keqësohej situata në Kosovë, aq më shumë reagonte me shkrimet e saj. Kështu, në shkrimin e saj analitik me titull “Demostratat në Prishtinë” të datës 16 maj 1981 me autor Ymer Dodën, mes të tjerash theksohej se për vendosjen e represionit ndaj popullit shqiptar të Kosovës në Jugosllavi autoritetet serbe gjetën dhe përdorën edhe elementin shqiptar të rekrutuar në udhëheqje të Serbisë, si Fadil Hoxhën e Xhavit Nimanin, këtë të fundit të joshur për rotacionin e presidencës jugosllave pas vdekjes së Titos. Gjithashtu, autori i shkrimit përmend që regjimi i Beogradit rekrutoi me anë të shpërblimit si agjentë të UDB disa shqiptarë, siç ishte rasti i shqiptarit nga Maqedonia Edip Markja, që vidhte nga të ardhurat që krijoheshin nga hidrocentrali mbi Drin pranë Dibrës së Madhe. Ky shkrim nuk le pa thumbuar edhe qeverinë e Tiranës, duke theksuar se kurrësesi kjo qeveri nuk mund t’a kryejë detyrën e saj me një apo disa shkrime gazete për çështjen e të drejtave të popullit shqiptar të Kosovës. Përfaqësia shqiptare e Shqipërisë në Kombet e Bashkuara ka patut mjaft kohë me protestuar pranë kësaj organizate, apo t’i bënte një kërkesë OKB-së që Shqipëria të dërgonte në Kosovë një komision të sajin qeveritar për të hetuar mbi rrethanat e ngjarjeve në Kosovë. Megjithatë, regjimi i Tiranës ka ende kohë që të ndërmarrë veprime për të shqyrtuar ngarjet në Kosovë, nuk është ende vonë për këtë.

Ndërkohë, nga sensibilizimi i vazhdueshëm që realizonte Federata Vatra dhe gazeta Dielli për situatën në Kosovë, që sa vinte e bëhej më e nderë, më 18 maj të vitit 1981, në New York zhvillohet një nga demostratat më të mëdha të shqiptarëve të Amerikës në mbrojtje të të drejtave të shqiptarëve të Kosovës. Kështu, këtë ditë, mbi 2 500 shqiptarë të New Yorkut si dhe të ardhur nga qytetet e Chicagos, Detroitit, Filadelfias, e deri nga Toronto e Kanadasë, protestuan rrugëve të Manhatanit e denoncuan aktet barbare e terroriste që qeveria jugosllave po ushtronte mbi shqiptarët e Kosovës. Korespondenti i Diellit njofton se demonstrata filloi në ora 10.00 të mëngjezit pranë selisë së Kombeve të Bashkuara, në të folën mjaft ligjërues shqiptarë dhe dashamirës të shqiptarëve nga Amerika. Fjalimet e tyre u shoqëruan me parulla të njëzëshme si “Rroftë Kosova”, “Liri për popullin shqiptar të Kosovës”, “Lavdi rinisë kosovare”. Demostruesit nga selia e Kombeve të bashkuara, të shoqëruar nga një njësi e forcave policore të NYC, marshuan drejt selisë së Kosullatës jugosllave në 54 Street dhe Madison Avenue të Manhatanit. Prej Konsulltës demostruesit u drejtuan për te ndërtesa e Misionit jugosllav në OKB në 68 Street e 5 Avenue. Këtu u hodhën parulla të tjera në mbrojtje të shqiptarëve të Kosovës. Për këtë demostratë dhanë pamje dhe folën edhe stacionet më të mëdha radiotelevizive të ShBA-së, si NBC, CBS apo ABC.

Gazeta Dielli njofton gjithashtu se në përkrahje të të drejtave të popullit shqiptar të Kosovës pas demostratave të pranverës 1981 ngritën zërin edhe organizata të tjera me përbërje nga disa kombësi e që vepronin në SHBA. Një prej tyre ishte Grupet Etnike Republikane, ku në përbërje të kësaj organizate ishin edhe tre shqiptarë, të drejtuar nga z. Fejzi Domni dhe të përbërë nga industrialisti Ekrem Bardha e kleriku Prenk Camaj. Në kuvendin e datës 7 qershor të kësaj organizate u miratua një rezolutë që dënonte persekutimin e shqiptarëve të Kosovës e të viseve të tjera shqiptare në Jugosllavi nga regjimi serbosllav. Pas miratimit të rezolutës përfaqësia shqiptare e kësaj organizate u prit në Shtëpinë e Bardhë nga këshilltari i presidentit Regan z. Allen, nga bashkëshortja e nënpresidentit, zj, Barbara Bush si dhe disa pjesëtarë të Kabinetit.

Ndërkohë Federata Vatra dhe gazeta Dielli vijojnë të demaskojnë heshtjen e qeverisë së Enver Hoxhës për 35 vjet për çështjen e Kosovës. Ja çfarë shkruhet në një numur të Diellit për këtë: “Shtypi i Tiranës me qëllim që të tregojë se Enver Hoxha paska menduar për Kosovën pyet: “Përse Titoja nuk e plotësoi atë që i tha shokut Enver Hoxha, në bisedimet zyrtare të vitit 1946 se Kosova dhe viset e tjera të banuara nga shqiptarët i përkasin Shqipërisë dhe do t’ua kthejmë, por jo tash, se aktualisht reaksioni serbomadh nuk do ta pranojë një gjë të tillë.”? Shumë mirë. Pse priti Enver Hoxha gjer tashti për të bërë një pyetje të tillë?” Më tej artikulli kritikues thekson se tërë këto vite nga ana e Republikës Socialiste të Shqipërisë nuk është bërë asnjë kërkesë për kthimin e Kosovës në gjirin e Shqipërisë. Nuk mund të gjesh asnjë dokument që të mbajë ndonjë kërkesë të tillë. Më poshtë theksohet se populli i Kosovës nuk mund të presë asgjë prej Tiranës komuniste, sikur vërtet Enver Hoxha të kishte dhimbshuri për popullin shqiptar të Kosovës, ai mund ta provonte këtë duke u treguar më i dhimbshur me popullin e Shkodrës, me popullin e Korçës, me popullin e Tiranës. Diktatori i Shqipërisë nuk ka për të qenë kurrë një forcë tërheqëse për kosovarët që kanë mend në kokë.

Një analizë të thellë e të gjerë i bën situatës në Kosovë nga demostratat e mars-prillit e në vijim të vitit 1981 prof. Sami Repishti. Artikulli i tij analitik me titull “Gjendja kaotike dhe shqetësuese e Kosovës” u shkrua në maj të vitit 1981. Artikulli nis me një vlerësim që autori i bën demostratave të shqiptarëve të Kosovës në muajt mars e prill, si dhe qëndrimit të regjimit të Beogradit ndaj tyre. Demostratat e studentëve e më pas edhe të punëtorëve e fshatarëve kosovarë të datave 11, 25 dhe 26 mars si dhe të datave 1, 2 e 3 prill çuan në gjakderdhje në këtë krahinë sa të shtypur aq edhe fatkeqe. Ndërsa qeveria e Beogradit mësyu keq me policinë e milicinë nga njera anë, shtypi, radioja, televizioni dhe mjetet e tjera të informimit u vunë plotësisht në dispozicion të propogandës jugosllave, nga ana tjetër. Nga të gjitha këto, thekson autori, shihet qartë që në Jugosllavi po rilind një rrymë e rrezikshme vullneti të keq, paragjykimi të pajustifikuem, dyshimi, mostolerance, njëanshmërije dhe përbuzjeje kundrejt shqiptarëve në tërësi. Mbas bilancit tashma të njohur të masakrave të bëra gjatë demostratave, kemi me dhjetra shqiptarë të vrarë, me qindra të plagosur, me mijëra të arrestuar, që po torturohen e që po gjykohen me dyer të mbyllura çdo ditë, bota po dëshmon edhe një varg të pambarim akuzash plot vrerë që po lëshohen mbi kurrizin e popullit shqiptar në Jugosllavi, sot të mbetur pa mbrojtje. Për më tej, në artikull përmendet që regjimi i Beogradit po përdor edhe anëtarët e drejtuesit e partisë komuniste të KSA të Kosovës për propogandën e vet trilluese e jashtë realitetit të situatës. Kështu, theksohet në artikull, më 6 prill 1081, anëtarët e Komitetit Krahinor të Lidhjes Komuniste për Kosovën, … denoncuan demostratat si “veprime armiqësore”, e i përcaktuan si “kundër-revolucionare”, Këto demostrata i cilësuan si “pjesë përbërëse e veprimit të organizuar të armikut të brendëshëm e të jashtëm në vijën e nacionalizmit dhe irredentizmit shqiptar. Ata kanë si qëllim të krijojnë jo-stabilitet në Kosovë dhe të konfrontojnë kombësinë shqiptare me kombet e kombësitë e tjera në Kosovë e Jugosllavi, ta shkatërrojnë vëllazërimin e bashkimin e tyre … të rrezikojnë pavarësinë dhe integritetin territorial të RSF të Jugosllavisë, të kompromentojnë Jugosllavinë në botë si vend i paqes, të miqësisë midis popujve dhe të politikës së mosinkuadrimit”.

Në analizën e tij autori jep shkaqet e vërteta që çuan në shpërthimin e protestave të pranverës së vitit 1981. Ndër arsyet kryesore se pse studentët dhe populli i Kosovës u ngrit në demostrata e protesta Sami Repishti veçon faktin që edhe sot pas 35 vjetëve gjendja e shqiptarëve në Jugosllavi është tragjike, pasi gjendja e sotme e jashtëzakonshme që u vendos në Kosovë është e njëjta si ajo e vendosur në vitin 1945. Ekzistenca e Krahinës Autonome të Kosovës, thekson ai, të fituar me shumë gjakderdhje dhe përpjekje guximtare, po rrezikohet sot ashtu si në pranverën e vitit 1945. Presioni serb për kufizimin e të drejtave kushtetuese dhe lirive themelore të Krahinës po rritet me shpejtësi, në nivelin dhe përpjestimet e njohura në 1945. Grupet serbe që shndrruan Kosovën nga një element konstitutiv federal, në një aneks republikan me autoritetin e një komune të thjeshtë … po forcohen dita ditës, duke kërkuar me këmbëngulje kthimin e kufizimeve të para 1969-tës.

Artikullshkruesi nuk mjaftohet vetëm me renditjen e shkaqeve që çuan në situatën e rëndë në Kosovë, por ai jep edhe mendime për kapërcimin, apo të paktën zbutjen e kësaj situate. Për këtë në artikull ai rendit 13 pika apo masa që duhet të marrë qeveria serbe në Kosovë. Ndër këto masa që parashikon ai përmendim: largimin e menjëhershëm të forcave ushtarake e policore nga Kosova, të ndalojë propaganda anti shqiptare, zgjedhja e udhëheqësve të rinj të KSA të Kosovës, mos ndërhyrje e federatës në punët e brendshme të Krahinës, lirimi i menjëhershëm i të arrestuarve politikë shqiptarë, pushimi i menjëhershëm i përndjekjes së pjesëmarrëve në demostrata, rivendosja në punë e të gjithë atyre shqiptarëve që janë larguar nga puna si pjesëmarrës në demostrata, dënimi i përgjegjësve për vrasjet e dhunën e ushtruar për shtypjen e demostratave, zhvillimin e lirë të arsimit, artit e kulturës shqiptare në Krahinë, e të tjera.

Shkrimi analitik i Sami Repishtit mbyllet me një thirrje që ai u bën popujve të federatës jugosllave që të mos bien pre e demagogjisë serbe, se ndryshe edhe ata mund të pësojnë siç po e pësojnë shqiptarët. Ai u bën të qartë atyre që të gjejnë forcën morale dhe guximin politik për të pranuar dhe për të deklaruar haptazi që ka ardhur koha që shqiptarët në Jugosllavi të trajtohen si qënie njerëzore me dinjitet dhe si qytetarë të lirë. Dita e një fitoreje kaq të madhe për arsenalin moral jugosllav (që po shteret çdo ditë me krimet e vazhdueshme kundër shqiptarëve në Serbi, Maqedoni dhe Mal të Zi e sidomos tani në Krahinën e Kosovës) dhe për guximin politik jugosllav (që po mbytet nga pesha e rëndë e shovinizmit serb, maqedonas e malazez) do të jetë fillimi i çlirimit jo vetëm i popullsisë shqiptare në atë vend, por edhe i vetë popujve sllavë që është sot i njollosur nga gjaku i pafajshëm i një popullsie shqiptare të shtypur padrejtësisht.

Pavarësisht se lëvizja shqiptare e Kosovës e vitit 1981 u shtyp me gjak e dhunë, ajo kishte një rëndësi të madhe. Në radhë të parë ajo çeli siparin e kërkesave të këtij populli për liri e pavarësi në raport me pushtuesit serbo-sllavë, deri në krijimin e një republike të veçantë. Siç theksoi në një shkrim të tijin para disa ditëve, publikuar nga Dielli, studiuesi prof. Sylë Ukshini me anë të këtyre demostratave në formë publike u shtrua kërkesa për statusin e Republikës së Kosovës, që nënkuptonte njohjen e të drejtës për vetëvendosje të shqiptarëve në rast të shpërbërjes së Jugosllavisë. Së dyti, demostratat antiserbe të shqiptarëve të Kosovës të vitit 1981 patën rëndësi jo vetëm për shqiptarët por edhe për popujt e tjerë përbërës të federatës Jugosllave. Pavarësisht shtypjes me dhunë të tyre e vendosjes së gjendjes së jashtëzakonshme, ato treguan se tashmë ra përfundimisht idea e jugosllavizmit në Kosovë, siç kishte rënë më parë platforma e serbizimit të Kosovës, duke rënë njëkohësisht edhe mundësitë që Serbia të pranojë një pozitë ndryshe të shqiptarëve. Kjo rënie e jugosllavizmit për shqiptarët rrezikoi edhe popujt e tjerë jo serbë përbërës të federatës. Parandaj ata, sllovenët. kroatët, maqedonët, boshnjakët, malazezët, me të gjetur momentin, pas vitit 1990, filluan të shkëputen një e nga një nga Serbia, duke krijuar Republikat e tyre të pavarura. Së fundi, këto demostrata çuan në vetshpalljen e republikës edhe nga kosovarët në vitin1990, fakt i cili do të bëhej premisë e rëndësishme për të arritur në fitore më të madhe në vitin 1999, çlirimin nga Serbia me anë të UÇK-së dhe ndihmës së NATO-s dhe SHBAS-së, si dhe në fitoren përfundimtare në vitin 2008 me formimin e Republikës së pavarur të Kosovës.