Archives for March 2024

Ambasada e Republikës së Kosovës në Itali festoi 16 vjetorin e Pavarësisë në sallonet e Pallatit Brancaccio në Romë

March 4, 2024 by s p

Ambasada e Republikës së Kosovës në Itali festoi 16 vjetorin e Pavarësisë në sallonet e Pallatit Brancaccio në Romë, në një atmosferë festive dhe të ngrohtë së bashku me përfaqësues të institucioneve italiane, politikanë e parlamentarë të nderuar, ambasadorë dhe anëtarë të korit diplomatik, dashamirës, artistë e miq e studentë, përfaqësues të diasporës sonë kosovare në Itali dhe asaj historike të Arbëreshëve.

Në fjalën e saj, Ambasadorja Lendita Haxhitasim pasi përkujtoi me lavdi heroin e rënë në detyrë të Policisë së Kosovës, rreshterin Afrim Bunjaku, vijoi me rëndësinë e arritjes së lëvizjes së lirë dhe pa viza në Zonën Schengen për popullin e Republikës së Kosovës. “Viti i ri nisi me optimizëm sepse nga 1 janari 2024, qytetarët tanë po udhëtojnë lirshëm në dhe përmes Evropës, ashtu si të gjithë shtetasit e tjerë të familjes evropiane. Lëvizja e lirë pa viza do të na afrojë edhe më shumë me Bashkimin Evropian sepse është një tjetër hap drejt integrimit të plotë në BE të Kosovës, si i vetmi objektiv strategjik i vendit tonë për të cilin të gjitha institucionet tona punojnë me përkushtim të plotë për ta realizuar sa më parë. Kjo dëshmohet qartë nga sukseset e njohura ndërkombëtarisht që Kosova ka arritur për progresin e bërë fushën e drejtave politike dhe liritë civile, për rritjen e ekonomike, si dhe për ngjarjen e rëndësishme sportive të “Lojërave Mesdhetare 2030”, të cilat do të organizohen në Prishtinë, por edhe sukseset e tjera sportive të kampioneve dhe kampionëve tanë olimpik në xhudo”, theksoi ajo.

Më pas, Ambasadorja u përqendrua ne marrëdhëniet e shkëlqyera dypalëshe Kosovë-Itali, Maltë dhe San Marino, ku u veçuan momentet më të rëndësishme që përgjatë vitit të kaluar janë ndërmarrë për të forcuar marrëdhëniet diplomatike me vendet tona mike dhe partnere. Me Italinë u veçuan vizitat e nivelit të lartë si ajo në Romë dhe te Arbëreshet në Kalabri e Presidentes Vjosa Osmani-Sadriu, ajo e Kryeministrit Albin Kurti në Bienalen e Kinemasë në Vedenik, si dhe vizitat e ndryshme në Itali të Zëvendëskryeministres dhe Ministres së Punëve të Jashtme dhe Diasporës Donika Gërvalla-Schwarz. Po ashtu, nder aktivitetet e realizuara ishte edhe “Kosova Country Presentation”, që u zhvillua në Romë gjatë vitit të kaluar me objektivin për të forcuar bashkëpunimin dhe promovimin e mundësive të reja drejt partneritet të ardhshëm politik dhe ekonomik bilateral. I tillë do të jetë edhe Forumi i Biznesit Itali-Kosovë që do të organizohet bashkërisht në Prishtinë. U nënvizua gjithashtu rëndësia protokolleve të miqësisë dhe krijimi i partneriteteve midis qyteteve, të cilat përveç memorandumeve të ndryshme të mirëkuptimit, forcojnë miqësinë midis popujve. I tillë ishte edhe ai i nënshkruar mes Komunës së Pejës dhe Provincë së Kozencës në Kalabri. U përkujtua po ashtu puna dhe kontributi në përfundimin e procesit të negocimit të marrëveshjeve dypalëshe si ajo për njohjen e Patentë Shoferëve dhe ajo për shkëmbimin kulturor, të cilat priten të nënshkruhen tashmë në vijim. U nënvizua gjithashtu edhe rëndësia e angazhimit për marrëveshje të reja që rrisin zhvillimin e potencialit të lartë që ekziston mes Kosovës dhe Italisë.

Ambasadorja Haxhitasim lartësoi më pas kontributin e rëndësishëm të diasporës tonë në Itali, e cila ka qenë dhe mbetet pasqyra më e çmuar e vendit tonë. Me angazhimin e tyre të përkushtuar si heronj të heshtur të vërtetë ata kontribuojnë çdo ditë me veprat e tyre me modesti absolute, si shembulli i zotit Bujar Buçaj i cili ishte i pranishëm në Festë, që me gjestin e tij guximtar dhe human shpëtoi dy fëmijë gjatë një aksidenti tragjik autobusët e Mestres.

Performanca e shkëlqyer e muzikantëve të talentuar Adhurim Grezda, Dalvin Mamusha e Endrit Xerxa të Trio-s “Don’t listen to your neighbours” ka magjepsur të gjithë të pranishmit me tingujt e mrekullueshëm të melodive të njohura shqiptare dhe italiane.

Ministry of Foreign Affairs and Diaspora – Republic of Kosovo

…

#Kosovo16

L’Ambasciata della Repubblica del Kosovo in Italia ha celebrato il 16° anniversario dell’Indipendenza nei saloni del Palazzo Brancaccio a Roma, in un’atmosfera festiva e conviviale insieme a rappresentanti delle istituzioni italiane, onorevoli politici e parlamentari, ambasciatori e membri del corpo diplomatico, studiosi e amici del Kosovo, artisti, giovani e studenti, rappresentanti della nostra diaspora kosovara in Italia, e di quella storica degli Arbëreshë.

Nel suo discorso di benvenuto, l’Ambasciatrice Lendita Haxhitasim, dopo aver commemorato con onore l’eroe della Polizia del Kosovo caduto in servizio, il sergente Afrim Bunjaku, ha proseguito con l’importanza per il popolo della Repubblica del Kosovo della notizia della libera circolazione e senza visti nello spazio Schengen. “Il nuovo anno è iniziato con ottimismo perché dal 1° gennaio 2024 i nostri cittadini viaggiano liberamente nel e attraverso l’Europa, come tutti gli altri cittadini della famiglia europea. La libera circolazione senza visti ci avvicinerà ancora di più all’Unione Europea poiché è un ulteriore passo verso la piena integrazione del Kosovo nell’UE, come l’unico obiettivo strategico del nostro Paese per il quale tutte le nostre istituzioni lavorano con il massimo impegno per realizzarlo. Tutto ciò è chiaramente evidenziato dai successi internazionalmente riconosciuti che il Kosovo ha ottenuto per i progressi compiuti nel campo dei diritti politici e delle libertà civili, per la crescita economica, nonché per l’importante evento sportivo dei “Giochi del Mediterraneo 2030”, che si svolgeranno a Prishtina, ma anche gli altri successi sportivi delle nostre campionesse e campioni olimpici di judo”, ha affermato.

In seguito, l’Ambasciatrice si è poi soffermata sulle eccellenti relazioni bilaterali tra Kosovo-Italia, Malta e San Marino, dove sono stati evidenziati i momenti più importanti intrapresi lungo l’anno per rafforzare le relazioni diplomatiche con i paesi amici e partner del Kosovo. Con l’Italia, le visite di alto livello come quella a Roma e dagli Arbëreshë in Calabria della Presidente Vjosa Osmani-Sadriu, quella del Primo Ministro Albin Kurti alla Biennale del Cinema di Venezia, oltre alle diverse visite in Italia della Vice Premier e Ministra degli Affari Esteri e della Diaspora Donika Gërvalla-Schwarz. Tra le attività svolte anche l’evento “Kosova Country Presentation”, che si è svolto a Roma lo scorso anno con l’obiettivo di rafforzare la cooperazione e promuovere nuove opportunità verso il futuro partenariato politico ed economico bilaterale. Così sarà anche il Business Forum Italia-Kosovo che verrà organizzato insieme a Prishtina. È stata inoltre sottolineata l’importanza dei protocolli di amicizia e della realizzazione dei partenariati tra le città che, oltre a vari protocolli d’intesa, rafforzano l’amicizia tra i popoli, come quello siglato tra il Comune di Peja e la Provincia di Cosenza in Calabria. È stato poi ricordato l’impegno e il contributo per la conclusione del processo negoziale degli accordi bilaterali come il riconoscimento della Patente di Guida e lo scambio culturale, che verranno firmati in seguito. Inoltre, è stata sottolineata l’importanza dell’impegno per i nuovi accordi che mirano ad accrescere lo sviluppo del grande potenziale presente tra Kosovo e Italia.

L’Ambasciatrice Haxhitasim ha poi elogiato l’importante contributo della nostra diaspora in Italia, che è stata e rimane lo specchio più prezioso del nostro Paese. Con dedizione e impegno da veri eroi silenziosi, contribuiscono ogni giorno con le loro opere con assoluta modestia, come l’esempio del signor Bujar Buçaj presente alla Festa, che con il suo gesto innegabilmente coraggioso e civico ha salvato due bambini durante il tragico incidente dell’autobus a Mestre.

L’eccellente esibizione dei talentuosi musicisti Adhurim Grezda, Dalvin Mamusha ed Endri Xerxa del Trio “Don’t listening to your neighbors” ha incantato tutti i presenti con la meravigliosa musica di rinomate canzoni albanesi e italiane.

Luigj Gurakuqi, ma shquari i djalërisë shkodrane, i epërmi shëmbëllim i kombtarizmës, qytetarisë, dijes dhe përkushtimit

March 4, 2024 by s p

Nga Albert Vataj/

I pashoq ishte ai në vlerat e nalta të qytetarisë dhe dijes, kombtarizmës dhe përkushtimit. “Shqiptar i vlefshëm” do të mëtonte kësisoj At Gjergj Fishta. “Pionier i qytetërimit” ishte përcaktimi i klerikut, politikanit dhe veprimtarit të letrave, Fan Noli. Padër Anton Harapi për Gurakuqin do të shtonte: “mishnoi, madhnoi, përjetoi urtinë, besë e burrni shqiptare, simbol i bashkimit kombtar, idealist i shkëlqyeshëm në vorfni.

Mbremja kobzezë të 2 marsit të vitit 1925, arma e kushëririt të tij Baltjon Stamolla, shtriu pa jetë në derën e Hoteli Cavour, në Bari të Italisë, Luigj Gurakuqin, hartuesin dhe nënshkruesin e Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë, poetin, arsimtarin, tekstologun, gjuhëtarin, diplomatin, deputëtin dhe ministrin e Financave të qëverisë së asokohshme, i gjendun në krye në të gjitha ngjarjet më kulmore të jetës shqiptare në çerekun e parë të shekullit XX, tepër aktiv e në rol udhëheqës.

Ishte mbrëmja, dëshmojnë burimet, në restorantin e hotelit, Luigj Gurakuqi po darkonte me dy miq të tij dhe gruan e njërit prej tyre: Riza Dani me bashkëshorten Makbule dhe vëllai i tij Dan Hasani. Ai kishte kërkuar leje prej tyre që të largohej me arsyen “do t’shkoj tek Sotiri, mbâsi i kam premtue nji kukull vajzes së tij”. Një vrasës gjakftohtë e priste atë tek hyrja e hotelit. Në xhepat e shqyer të ish-Ministrit të Financave policia italiane, gjatë ekspertizës, gjeti vetëm 350 lira. Nëse mund të thuhet, ministri i Financave që zogistët e akuzuan për korrupsion, ndërroi jetë me çorape të grisura në themër.

Historianët thonë se Stamolla kishte vepruar me nxitje të qeverisë së kryesuar nga president Ahmet Zogu, ose si i paguar nga qeveria për të vrarë një kundërshtar të saj; dhe ata e bazojnë këtë në një letër që Baltjon Stamolla i dërgoi Ahmet Zogut dhe Ceno beg Kryeziut, dy ditë pas vrasjes së Gurakuqit. Letra mban adresën e burgut të Barit, dhe sot ruhet në Muzeun e Shtetit në Shkodër:

“Kerkoj mbrojtje dërgoni të holla ndërmjetsoni për pshtim pranë Qeveriës Italjane.

Pyetnij Çatin Saraçin ku asht…? “besa” ndihma!…

Baltjon Stamolla – Carceri Giudiziarie Bari.

Shkelqësis Tij Ahmet Zogu Tirana (Albania)

Shkelqësis Tij Ceno Beg Jakova (Gjakovë)Çatin Saraçit Hotel de la Ville…”

***

Lazër Shantoja, më shkruen nji mik nga Shkodra: «Po më pvetë a po qindron e ama e Gurakuqit? Mos pvet! Per gjith ditë nadje si ajo si goca e Bajram Currit qesin vajin: nji vajë të madh, të mnershëm, zêmbërshkyes qi nuk lên banuer t’atyne lagjevet pa kja.»

Nji plakë dhe nji gocë kjajnë për ditë në Shkoder… nji nanë dhe nji bijë! Nana kjanë djalin mâ të madh dhe bija baben mâ të mirë të Shqipëniës së shkretë. Lotët e plakës shkodrane e të gocës kosovare janë lotët e të tanë Shqipëniës së sotme. Edhè këjo e ndrydhun, e poshtnueme, e vorfnueme, e shitun, e coptueme dneson per ditë per të vdekunit e mëdhaj qi humben dhe për të gjallët e mjerë qi po humbin. Populli âsht në kulmin e deshprimit. I vetmi ngushllim qi i ka mbetë, ne kjoftë se ngushllim mund të quhet, âsht enè vaji: lodja qi kjè per herë shujta e idhët e popullit shqiptar.

Nder shpellat e lagëta të bjeshkëve kreshnike të Krasniqes ky populli i mjerë pat nji babë: i a mbyten!

Nder korridoret e errta të diplomatiës së përjashtme ky populli i vorfën pat nji prîs: i a vrane!

***

Për fatin e tij të keq, e vrau djali i tezes së tij, që një ditë para se të vrasë, i drejtohet Çatin Saraçit, konsullit shqiptar në Bari, mikut të ngushtë të Ahmet Zogut: “Ironia është se vrasësi, një ditë më parë, më takoi në zyrën time duke më thënë se kishte ardhur për të kryer një vepër të madhe patriotike”. ‘Vepra patriotike’ e tij do jetë e pashembullt. Do i ndërronte jetën e derimëatëhershme Luigj Gurakuqit. U pretendua se vrasësi, Balto Stambolla, u ekzekutua më 1944 nga Avdi Kasella dhe Zymber Loshi në Peqin, me vendimin e gjyqit të LNÇ-së, si armik i popullit. Një akt i drejtë, për të treguar se ata që kishin vrarë duhej të vriteshin. Ndërkohë nga Fric Radovani kemi një dëshmi tjetër interesante: “Mbas okupacionit italian të Shqipnisë, me ardhjen Kryeministër të z. Mustafa Kruja, Ky i kërkoi qeverisë italiane, që i dënuemi për vrasje Baltjon Stambolla, me vazhdue dënimin në Shqipni. Qeveria italiane asht kenë dakord dhe e ka sjellë Baltjonin në Durrës, prej ku, një makinë e policisë e ka marrë dhe e ka dërgue në Fieri, gjoja ‘për siguri’, larg Shkodrës. Atje ka ndejë në një shtëpi ku ruhej nga tre-katër policë shqiptar. Një ditë, gjoja se desht me u arratisë, policët e kanë gjuejtë dhe i kanë shprazë një automatik me fishekë në bark. E kanë lanë disa orë pa e çue në spital, mbasi kështu kishte porositë Mustafa Kruja, që Baltjoni mos të vritej në çast, por të vuente nga dhimbjet e mënershme që shkakton arma kur shprazet në bark. Afro 2 – 3 ditë mbas gjuejtjeve Baltjoni ka vdekë nga infeksioni, tue vërritë nga dhimbjet. Atdhetari Mustafa Kruja i ka tregue ngjarjen babës tem Kol Radovanit, se: “Ia bana kështu Baltjonit, se ia kishe kaq e gja borxh mikut tem Luigj Gurakuqit!”. (Këtë dëshmi ma ka tregue Nana eme, Viktoria Radovani dhe Profosor Gasper Ugashi, të cilve, aso kohe, ua ka tregue Kola, Baba i em.)

***

Fjala e Hasan Prishtinës në ceremoninë e varrimit të Luigj Gurakuqit:

“Një atdhetar, idealisti i shquar shqiptar Luigj Gurakuqi ra dëshmor prej dorës së një tradhtari, një krimineli, që është i shtyrë prej shumë tradhtarëve për të kryer një krim kaq të shëmtuar e të dhimbshëm.

Kjo tragjedi helmoi gjithë zemrat e shqiptarëve nacionalistë të vërtetë dhe gëzoi vetëm ca kriminelë, ca asasinë profesionistë, të cilët e quajnë veten shqiptarë vetëm sa për t’u bërë vegla të vërteta të të huajve për dëmin e shtetit dhe të popullit tonë të shkretë.

Humbja e Gurakuqit është një humbje shumë e madhe, një humbje e paharrueshme për ne, por edhe për ata shqiptarë që patën fatin e zi të mbeten jashtë kufirit të Shqipërisë së sotme dhe që sado që vuajnë nën grushtin e të huajve, interesohen për fatin e saj njëlloj si ata që janë nën hijen e flamurit kombëtarë. O Gurakuq, sot me qindra mijë shqiptarë të vajtojnë dhe hedhin futën e zisë për ty! Qetësohu, se me të shpejtë trupin tënd me një nderim të posaçëm do ta çojmë në atë vend ku je lindur, ku je rritur dhe për të cilin ti re viktimë!

O Gurakuq, me trup me të vërtetë vdiqe, por me emër jo kurrë, se emri yt është shkruar në zemrat e shqiptarëve të vërtetë, dhe historia e Shqipërisë emrin tënd do ta shkruajë me shkronja të arta! Qoftë mallkuar ajo dorë e ndyrë që të vrau! Ndofta edhe prej nesh do të vriten, por të siguroj se idealin tënd asnjë forcë nuk do të mundet të na e shuajë ose të na e pakësojë. Në këtë mënyrë tradhtarët duhet ta dinë se do të na shtojnë e forcojnë parimet e tua të shenjta.

Do të vijë një ditë që monumentin tënd do ta ngrehim në Shqipëri, atë ditë na e tregon gjaku yt i derdhur nër rrugët e huaja. Sot përkulemi me një respekt të madh përpara trupit të shenjtë, e dikur do të përulemi përpara atij monumenti! Eh, lamtumirë, o mik i madh, o ndera e kombit tonë! Të jesh i qetë se shpagën tënde do ta marrim dhe lulëzimin e Shqipërisë…tamam në caqet e idealit tënd do ta realizojmë”

***

Luigj Gurakuq u lind në Shkodër më 19 shkurt 1879 në një familje tregtare me shumë influencë. Studimet e para e të mesme i bëri në shkollat italiane të qytetit e pastaj në kolegjin italo-arbëresh të San Demetrio Korones, në Kalabri, ku qe nxënës i De Radës. Në Napoli, kreu studimet universitare për shkenca të natyrës. Gurakuqi u dha që herët pas Lëvizjes Kombëtare e nisi të shkruajë vjersha e libra shkollorë. Ndër librat e tij ish edhe një metrikë, ,,Vargimi në gjuhën shqype’’, Napoli – 1906. Një nga drejtuesit e Kongresit të Manastirit (1908), që u mbajt për çështjen e alfabetit, ishte edhe Gurakuqi. Ai qe drejtor i shkollës së parë të mesme shqipe, i Normales së Elbasanit, (1909). Mori pjesë në kryengritjen e Kosovës (1910) e në atë të Malësisë së Veriut (1911) kundër sunduesit turk, e bashkëpunoj ngushtë me Ismail Qemalin për shpalljen e pavarësisë.

Tani e tutje ai nisi të luajë një rol edhe më me rëndësi në jetën politike të vendit. Si ministër i arsimit në Qeverinë e Vlorës e si drejtor i arsimit në zonën e pushtuar nga trupat austriake gjatë Luftës së I-rë botërore, si pjesëtar i Komisionit Letrar (1917). Ish anëtar i Qeverisë që u formua pas Revolucionit të qershorit e me ardhjen e Zogut në fuqi u arratis tej Adriatikut. Zogu vuri njeri e e vrau në Bari të Italisë, më 1925.

Motivet kryesore të vargjeve të Gurakuqit janë atdheu dhe natyra. Vjershat e tij kanë një influencë të theksuar të poezisë klasike latine dhe asaj italiane, që poeti e njihte mirë. Gurakuqi është zot i vargut dhe ka një gjuhë të punuar e të sigurt. Nuk mund të themi se kish një talent të spikatur por, ndonjë vjershë e tij meriton vëmendjen. Ai tregoi edhe cilësi prozatori.

“Duke bamun ligje moderne -thote Gurakuqi, – do te bajme te mundun zhvillimin arsimuer e permiresimin ekonomik, dy gjana per te cilat ka ma teper nevoje populli i yne”. Kur i thoshte keto fjale, figura e njohur e historise sone, Shqiperia kishte shume pak njerez te njohur dhe anarkia ishte pjese perberese e jetes shqiptare. Por, per Gurakuqin, kjo nuk kishte rendesi te madhe. Ne vizionin e tij, kishte kohe qe trasohej nje Shqiperi moderne dhe e barabarte ne familjen e madhe te vendeve evropiane. Jo me kot, ishte nje nga kryesoret e Kongresit te madh te Manastirit, ku do te vendosej per fatin e shqipes. Ai ishte drejtori i pare i Shkolles Normale te Elbasanit dhe nje nga udheheqesit e kryengritjeve te Veriut (1911-1912). E perkrah Ismail Qemalit realizoi shpalljen e Pavaresise, ngjarjen me te madhe te historise se shtetit shqiptar. Madje, do te mjaftonte, vetem kjo, qe ai te ishte i patrazuar ne panteonin shqiptar. Me 1916, ishte nga themeluesit e Komisise Letrare ne Shkoder. Ishte nje figure, qe ngjallte respekt dhe qe nderohej masivisht ne Shqiperi. Ndersa, ne vitet 1921-1923, Luigj Gurakuqi, si deputet i Shkodres, u gjend vazhdimisht ne opozite me Zogun dhe gjithe perkrahesit e tjere te tij. Ishte bashkepunetor i Fan Nolit dhe patjeter nje nder udheheqesit me veprues te levizjes te Qershorit te vitit 1924. Duket se percaktimin me te madh ndaj tij, e ka dhene vete Noli: Ai “qendronte aq larg fanatizmes fetare te ngushte, sa muhamedanet e Veriut kishin nje besim te pakufishem”, aq sa ne Gegeni, “s’ka patur nje tjeter udheheqes, i cili…bashkonte rreth vehtes se tij, katoliket e muhamedanet gege”…” Ai ka qene aq pak regjionalist sa qe kur lindi çeshtja kombetare s’ka patur nje gege patriot, aq te dashur midis toskeve sa Gurakuqi”.

Veprimtaria e tij krijuese ka qenë e vyer. Ai botoi ne Bukuresht me 1905 librin “Abetar i vogel shqyp mas abevet t’Bashkimit e t’Stambollit me shenime n’dy dialektet”.

Botoi ne Napoli “Fjalorth shqip-frengjisht e frengjisht-shqip” i fjaleve te reja.

Botoi ne Napoli me 1906 “Vargezimi n’Gjuhen Shqipe”.

Ai ka botuar dhe shume artikuj ne gazetat “Albania”, “Kalendari-kombetar”, “Drita”, “Liria e Shqiperise”, “La nazione Albanese” etj.

IDETË E MËDHA NË THELB KANË KAUZA MIËRKUPTIMI

March 4, 2024 by s p

Nëse i hedhim një vështrim retrospektivës historike nëpër të cilën kaluam , do të vërejmë se para çdo momenti vendimtar për kombin, është krijuar një unitet dhe pajtim i brendshëm, i cili ka qenë i domosodoshmëm për t’iu qëndruar përballë sfidave dhe rreziqeve që sillnin kërcënimet e jashtme, siç ndodhi edhe me konsolidimin e Rilindjes Kombëtare para kryengritjeve të mëdha të fund-shek. 19 dhe fillim-shek. 20, që rezultuan me shpalljen e Pavarësisë më 1912, si dhe me pajtimin e gjaqeve në Kosovë para e popesës së lavdishme të UÇK-së, që rezultoi me çlirimin dhe pavarësimin e shtetit të Kosovës më 1999.

Nga Prof.dr. Skender ASANI

Sa herë që kalojnë nëpër momente të vështira, shqiptarët duhet ta kujtojnë Lezhën, aty ku para 580 viteve heroi ynë kombëtar, Gjergj Kastrioti Skenderbeu, e ngjizi unitetin në mes të princërve arbëror përmes një pajtimi dhe bashkimi të madh, që në histori do të njihet si Kuvendi apo Besëlidhja e Lezhës.

Këtë ngarje të madhe të historisë, Instituti ynë tash e sa vite e ka shndërruar në lajtmotiv për të rrumbullaksuar veprimtarinë shkencore e botuese të një viti paraprak, siç po e bëjmë edhe sot. Prandaj, sa herë që e bëjmë këtë rrumbullaksim, neve na del pëpara Besëlidhja e Lezhës, një arterie kjo shumë e rëndësishme që i dha gjak trungut tonë arbëror, i cili arriti të lëshojë rrënjë në gjithë hapësirën ku Skenderbeu zhvilloi rezistencën kolosale heroike.

Arsyeja se pse ne e kujtojmë sot Besëlidhjen e Lezhës është shumëdimensionale dhe nuk i referohet vetëm raportit në mes të historisë dhe ngjarjeve që u prodhuan pastaj. Përtej kësaj, një prej arsyeve më thelbësore që ndërlidhet me evokimin tonë ka të bëjë me sensin për t’u bashkuar para furtunave të rrepta që sillte koha.

Pikërisht edhe Besëlidhja e Lezhës e pati këtë funksion, prandaj nuk do të quhej Moti i Madh nëse Gjergj Kastrioti Skenderbeu nuk do të arrinte që para se të niste epokën e ndritshme të betejave antisosmane, të eliminonte ndasitë krahinore të principatave arbërore dhe t’i bashkonte ato në një mekanizëm të vetëm politik e ushtarak, që në historiografi njihet si Shteti i Arbërit.

Shumë popuj gjatë historisë kanë bërë lufta të përgjakshme liridashëse, por jo pak prej tyre në fund nuk kanë arritur të bëjnë shtet, sepse vetëm dimensioni shtetformues iu jep kuptim substancial luftërave çlirimtare. Në të kundërtën, përpjekjet dhe aspiratat liridashëse shekullore të një kombi do të ngeleshin në gjysmë të rrugës nëse nuk përmbyllen me formimin e shtetit.

Për rrjedhojë, edhe Skënderbeu në doktrinën e tij politike e ushtarake, e kishte shtetin arbëror si mision parësor që do t’i nxirrte shqiptarët në një nivel pjekurie kolektive nga mjegulla e dendur e mesjetës, pikërisht në kohën kur ata ndodheshin në mes të indiferencës evropiane dhe mësymjeve pushtuese aziatike.

Shqiptarët gjatë rrugëtimit të tyre, jo gjithmonë patën sukses në rrumbullaksimin e ideve të mëdha kombëtare, siç ndodhi edhe me Pavarësinë e 1912-tës, kur mbi gjysma e tokave shqiptare ngelën jashtë projektit të quajtur Shipëria londineze. Por, kjo nuk ishte arsyeja që shqiptarët të hiqnin dorë nga aspirata për çlirim dhe bashkim, sepse në logjikën dielaktike të ngjarjeve që rrodhën, rezultoi që këto aspirata të kurorëzohen me sukses, fillimisht me pavarësinë e shtetit të Kosovës dhe pastaj edhe me avancimin kushtetues e ligjor të statusit të shqiptarëve në Maqedoni.

Duke iu rikthyer edhe njëherë Besëlidhjes së Lezhës dhe reflektimit modern që mund të prodhojë kjo ngjarje e madhe, e kemi të domosdoshme të vëjmë në dukje kontekstin gjeopolitik, rajonal e lokal në të cilin ndodhen aktualisht shqiptarët. Për ta zbërthyer më së miri këtë çështje, do ta marrim Institutin tonë si pikënisje të sqarimit të këtij konteksti.

E para, veprimtaria shumëvjeçare hulumtuese, shkencore e botuese e Institutit tonë ka patur një trajektore shumëdimensionale, sepse nuk u pajtuam që të mbyllemi në gëzhojën e vetëkënaqësive që sjell egoja nacionale. Përkundrazi gjithçka që realizuam pati në thelb misionin e mirëkuptimit qytetar brenda një diversiteti etnik, fetar e gjuhësor, duke zhvilluar paralelisht edhe idenë e bashkëpunimit shkencor brendakombëtar, në frymën e kauzave kulturore e civilizuese evropaine. Kjo ka qenë edhe nxitje për të ngritur në formë projektesh e departamentesh pikërisht këto kauza, prandaj ne sot mund të jemi ndër të rrallët që institucionalisht e trajtojmë imtësisht figurën e Gonxhe Bojaxhiut -Nënës Tereze, apo edukimin dhe mësimin për Holokaustin.

E dyta, duke qenë bartës i ideve dhe projekteve të tilla, Instituti ynë është menduar të jetë në shërbim të një shoqërie e cila do ta trajtonte të kaluarën pa paragjykime dhe do të shikonte me guxim nga e ardhmja. Për ta arritur një objektiv të tillë nuk ka qenë lehtë, jo vetëm për shkak të natyrës komplekse të problematikave, por edhe për shkak të recidivave ideologjike, fetare e nacionale që kanë shoqëruar rrugëtimin tonë. Por, qasja me guxim dhe pa inferioritet ndaj të kaluarës, të sotmes dhe të ardhmes, Institutin tonë e bënë një pikë orientimi se nga duhet të shkojë një shoqëri, gjithmonë e hapur ndaj vetvetes dhe ndaj vlerave euro-atlantike.

E treta, sot kur po rrumbullaksojmë veprimtarinë njëvjeçare shkencore e botuese, Instituti ynë ka arritur të etablojë brenda vetes një infrastrukturë të fuqishme ligjore e operative për të zhvilluar me sukses aktivitetetet e veta edhe në terren, duke themeluar fillimisht gjashtë qendra rajonale të trashëgimisë kulturore, si dhe të një qendre dokumentare-multimediale dhe të mërgatës dhe duke i dhënë një shtytje edhe më të madhe avancimit statutar të Institutit tonë, që është në pritje e sipër, përmes një projekt-ligji të posaçëm, si një kapitalizim kuptimplotë i ideve tona shkencore e hulumtuese.

Viti që lam pas, ishte një periudhë e frytshme e angazhimeve tona prifesionale, si në aspektin e hulumtimtit shkencor, ashtu edhe në fushën e botimeve, për të përmendur me këtë rast dy nga botimet tona më kaptale që mbajnë vulën e vitit të kaluar, siç janë vepra “Ipeshkjvia Shkup Prizren nëpër shekuj” dhe “Zhvillimet kulturore shqiptare në fund të shek. XIX dhe fillim të shek. XX”, vepra këto që janë pjesë integrale e një porkjekti më madhor të Institutit tonë.

David Kostelancik ripropozohet nga Biden si Ambasador i Amerikës në Shqipëri, Senatori i Ohios J D Vance ka bllokuar emërimin në 2023

March 4, 2024 by s p

Rafaela Prifti/

Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë nuk ka Ambasador që nga muaji qershor 2023. Diplomati i karrierës David J. Kostelancik, i propozuar nga Presidenti Joe Biden vitin e kaluar, për të zëvendësuar në këtë detyrë ish-ambasadoren Yuri Kim, është bllokuar nga Senatori i Ohios J. D. Vance. Rregullorja për emërimet e pakonfirmuara i njeh Presidentit të drejtën ta paraqesë kandidatin për herë të dytë dhe Shtëpia e Bardhë e ka dërguar emrin e z. Kostelanick në Senat për seancën e vitit 2024. Në kalendarin ekzekutiv të Senatit, seanca figuron të jetë caktuar për datën 27 prill. https://www.congress.gov/nomination/118th-congress/135

Siç e parasheh procedura, konfirmimi i David Kostelancik, si ambasador i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Shqipëri, paraqitet në Komisionin e Punëve të Jashtme pranë Senatit, ku ambasadori duhet të raportojë dhe t’i përgjigjet përsëri pyetjeve të Senatorëve. Nëse propozimi refuzohet apo nuk kalon për herë të dytë atëherë presidenti duhet të paraqesë një kandidat tjetër.

Në një letër të Këshillit Shqiptar Amerikan drejtuar Senatorit të Ohios J. D. Vance në 16 janar 2024 theksohet rëndësia që ka vota e tij për miratimin e z. Kostelancik në postin e Ambasadorit të Shqipërisë, “një vendi kyç për forcimin e partneritetit dhe përballjen me sfidat e periudhës që po kalojmë.” Letra shtron argumentet për pasojat e dëmshme lidhur me mungesën e ambasadorit amerikan në Tiranë për sa i takon fushës kritike të sigurisë për Ballkanin Perëndimor dhe gjithë rajonit. Në anën tjetër, vakumi i përfaqësimit në nivel ambasadorial të një vendi të NATO-s “dëmton interesat amerikane dhe ato të aleancës” sepse lejon hapësirë për influencë nga palët kundërshtare si Rusia dhe Kina, thuhet në letër. Veçanërisht “takimi i ardhshëm i NATO-s në muajin korrik në Uashington e rithekson përparësinë dhe urgjencën e emërimit të Ambasadorit amerikan në Shqipërisë.”

“Si diplomat karriere me përvojë të gjatë dhe të shumanshme, z. Kostelancik gëzon përkrahjen e bashkësisë shqiptare amerikane përfshirë komunitetin tonë në shtetin e Ohios,” thuhet aty.

Letra thekson kualifikimin profesional të z. Kostelancik si në shërbimin diplomatik ashtu edhe në sferën e kulturës, e përforcuar edhe me njohjen e mirë të gjuhës shqipe. Ai ka qenë përfaqësuesi për çështjet politike dhe ekonomike në Ambasadën amerikane në Tiranë në kohën e rihapjen e saj në vitet 1992-1994. Në postet dhe detyrat e karrierës 30 vjeçare si Këshilltar për Politikën e Jashtme i Shefit të Shtatmadhorisë amerikane, Drejtor për Çështjet e Evropës Lindore dhe Jugore, ai ka qenë vazhdimisht i angazhuar dhe i mirinformuar për etapat që ka kaluar vendi dhe gjithë rajoni.

Në përgjithësi votimet në Senat ndjekin linjat partiake. Për shkak se në këtë Senat, partia republikane dhe ajo demokrate kanë 50 anëtarë, kjo i jep potencialisht një vote fuqi vendimtare.

Një prej lajmeve të fundit nga Senati mund të jetë me pasoja për vendimet e ardhshme të tij. Kryetari i mazhorancës republikane Senatori 82 vjeçar i Kentakit, Mitch McConnell, një politikan i regjur dhe me influencë, pas 40 vjet shërbimi në Senat, tha se do largohet nga ky post drejtues në fund të vitit. Mbetet për tu parë se cili do jetë ndikimi i tij tek kolegët republikanë për votimet në Senat nga tani deri në nëntor, një prej të cilave, me rëndësi për shqiptarët, është miratimi i emërimit të Ambasadorit amerikan në Shqipëri, David Kostelancik.

THEMELOHET DEGA MË E RE E VATRËS “VATRA NORTH JERSEY”

March 4, 2024 by s p

New York, 2 Mars 2024 – Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës “Vatra” i shtohet dega më e re: “Vatra North Jersey” e themeluar nga patrioti mallakastriot Eduard Aranitasi. Zyrtarizimi i degës u bë në Selinë Qendrore të Vatrës pasi u nënshkrua marrëveshja e funksionimit mes kryetarit z.Aranitasi dhe z.Berisha. Dega e re e Vatrës përbën një përpjekje patriotike për shqiptarizmën dhe komunitetin shqiptar në mërgatën e Amerikës. Dega “Vatra North Jersey” do të drejtohet nga: Eduard Aranitasi – kryetar, Ilir Lita – nënkryetar, Orest Çipa – sekretar dhe Musa Hoxha- arkëtar. Z.Berisha i përgëzoi patriotët nga Mallakastra, Himara, Dibra, Kosova, Tirana, Ulqini etj në rrugëtimin e tyre vatran e kombëtar për të mirën e çështjes kombëtare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. “Prejardhja juaj, formimi juaj profesional, historia e lavdishme e trevave tuaja që i kanë dhënë burra të mëdhenj shtetit e kombit shqiptar, është garanci për secilin nga ju për të shkëlqyer në angazhimin tuaj në shërbim të Vatrës e kombit shqiptar” tha z.Berisha. Kryetari i degës “Vatra North Jersey” z.Eduard Aranitasi tha se në ditën e Besëlidhjes së Gjergj Kastriotit ju japim besën për të bërë gjithçka për Vatrën e kombin shqiptar.