• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for April 2024

Duhet të shkruhet historia e kombit shqiptar

April 12, 2024 by s p

Prof. Milazim Krasniqi/

Definitivisht na duhet një program i ri për realitetet e reja kombëtare e gjeopolitike. Por për ta bërë një program real e funksional paraprakisht duhet të shkruhet historia e kombit shqiptar. Çuditërisht, ne nuk kemi një histori të shkruar të kombit shqiptar. Kemi histori të Shqipërisë (mirë e keq) po nuk kemi histori të kombit. Nxitja dhe financimi për ta shkruar historinë e Shqipërisë natyrisht që ka qenë e shtetit, sepse edhe benefitet e asaj historie i janë faturuar shtetit dhe shtetarëve. Por shteti dhe kombi nuk janë e njëjta gjë, sidomos në rastin tonë. Prandaj ideja për të shkruar historinë e kombit do të duhej të nxiste fantazinë e historianëve, albanologëve, antropologëve, sociologëve, historianëve të letërsisë. Bile të të gjithë shqiptarëve. Po qe se shkruhet historia e kombit shqiptar, ajo do të përfshinte edhe arvanitasit e asimiluar në grekë, edhe arnautët e asimilar në turq, edhe rajanë e asimiluar në serbë, edhe arbanasët që janë asimiluar në boshnjakë. Ekziston një teori mbi kombin që insiston që të gjithë ata që kanë prejardhje nga një etni që ka formuar kombin, të llogariten si pjesëtarë të atij kombi. Është shumë optimiste por idetë pa qenë optimiste nuk mund të bëhen kurrë realiste. Ne nuk e kemi adoptuar kurrë atë qasje. Ndoshta do të duhej të mendohej për aktivizimin e saj veçmas në drejtim të atyre kontigjenetve, që ende nuk janë asimiluar plotësisht. Të tillë ka ende në Turqi, në Greqi, në Sanxhak (Malin e Zi dhe Serbi) e mbase edhe një kontigjent i vogël ortodoksësh në Maqedoninë e Veriut. Një problem më vete në këtë sfond janë raja serbofone në Kosovë, të cilët kanë qenë shqiptarë ortodoks, por janë asimiluar në serb nga Kisha Serbe. Për ta mbase duhet një program i veçantë i shtetit të pavarur të Kosovës. Rikthimi i rajës në shqiptarizëm, gjithsesi dhe vetëm vullnetarisht, do të ishte një adut i fortë kundër pretendimeve serbomëdha mbi Kosovën. Thjesht do ta varroste serbizmin në Kosovë.

May be an image of 1 person

See insights and ads

Create Ad

Like

Comment

Share

Filed Under: Komente

Çmimi “Lumo Skëndo” për veprën më të mirë në fushat e publicistikës, eseistikës dhe studimtarisë për vitin 2023

April 12, 2024 by s p

Nga Uran Butka, anëtar i jurisë/

Çmimi “Lumo Skëndo” për veprën më të mirë në fushat e publicistikës, eseistikës dhe studimtarisë, është i rëndësishëm sepse mban emrin e Mid’hat Frashërit (Lumo Skëndo), një personalitet madhor i historisë dhe kulturës shqiptare.

Në këtë ceremoni , po kumtoj vetëm për lidhjen e Lumo Skëndos me Librin, meqenëse prilli është muaji i Librit, por edhe se ky çmim sivjet jepet për.një botim të shkëlqyer të studiuesit Ilir Ikonomi “Fan Noli –apostulli”.

Lumo Skëndo, kur ishte 17 vjeç, në Stamboll, ku jetonte në familjen e Sami Frashërit dhe pranë Naimit dhe mes bibliotekave të pasura të tyre, ai themeloi Bibliotekën personale “Lumo Skëndo” 1897, gjë që rrëfente pavarësinë e tij intelektuale. Librat ishin miqtë e tij, dashuria e tij më e madhe, pasuria e tij, jeta e tij.

Në vitin 1898, kur ishte 18 vjeç, Lumo Skëndo u bë shpirti dhe mendja e “Kalendarit Kombiar”, me botues Kristo Luarasin. Në çdo numër të “Kalendarit Kombiar”, kësaj enciklopedie të vërtetë të kulturës shqiptare, gjendet pena dhe mendja e Lumo Skëndos.

Gjithë përpjekja e tij u bë misioni për ringjalljen shpirtërore dhe kombëtare të shqiptarëve nëpërmjet gjuhës shqipe dhe librit, diturisë së librit.

Në këtë periudhë të fundit të Rilindjes, ai hartoi dhe botoi librat e tij për shkollat shqipe “Këndimet për çunat”, metodat për mësimin e gjuhëve te huaja, kujtimet për Abdyl Frashërin, Sami Frashërin, Naim Frashërin si edhe më pas studimet për veprën e Naim Frashërit, ku janë mbështetur studiuesit e mëvonshëm për Naimin, pa e cituar Lumo Skëndon.

“Po e shohim se tani se fuqia e njeriut nuk është vetëm te fuqia e grushtit, si në kohë të shkuara, por te qytetaria,, diturija e librit, puna, mbrothësia” shkruante ai

Kjo veprimtari për gjuhën dhe diturinë e çoi te Kongresi i Manastirit, kryetar i të cilit ai u zgjodh kur ishte 27 vjeçar, ndërmjet mjekrave të shquara, për miratimin e alfabetit plotësisht latin dhe botimet e librave më këtë alfabet.

Më 14 korrik 1908 ai botoi gazetën “Lirija” e cila i solli shërbime të mëdha lëvizjes kombëtare dhe kulturës shqiptare.

Në vitin1909 botoi revistën Kulturore “Diturija”

. Padyshim “Diturija” (e Lumo Skëndos) është sot për sot mjerisht e vetmja gjë për mua, që po e shndrit pakë a shumë qiellin e diturisë së vrazhtë të Shqipërisë”shkruante Gjergj Pekmezi, albanolog.

Vlerësime të çmuara kanë dhenë edhedhe albanologët Holger Pedersen, Norbert Jolkli , Gustav Ëeigand, të abonuar në këtë revistë.

Deviza e Lumo Skëndos ishte, “Lufta për gjuhën dhe diturinë ështe një formë tjetër e luftës për të rrojtur”.

Në vitin 1913 dha dorëheqjen nga qeveria e Ismail Qemalit dhe shkoi mësues filloreje në Elbasan, qendër e kulturës në atë kohe. Jepte mësimin e shqipes dhe të diturisë. Në filim të vitit 1914 ai shpalli një nismë, me rastin e vizitës së Edit Durham në Shqipëri, që qytetarët e Elbasanit të jepnin nga një grosh për t’i blere Mis Durhamit një stilograf të florinjtë, për librat e saj mbi Shqipërinë dhe kombin shqiptar. Nga një grosh, që të kishte një pjesëmarrje sa më të gjerë (ekziston në arkiv lista e tyre ). U ble stilografi i florinjtë dhe një delegacion me ne krye Lumo Skendon ia dhuroi mbrojtëses se madhe të kombit tonë, kur ajo zbriti në Vlorë, 1914

Në vitin 1914 si shumë patriotë u mërgua nga Shqipëria për shkak të lëvizjes haxhiqamiliste dhe shembjes së shtetit shqiptar. Në Bullgari nis botimin e librave të tij të çmuar “Hi dhe Shpuzë” (proza poetike), “Letra nga një udhetim në Zvicër” (publicistike) dhe “Popullsia e Epirit” (histori). I vazhdoi botimet në Zvicër 1919 me veprat historike në frëngjisht “Shqiptarë e Sllavë”, “Rilindja shqiptare”, “Shqiptarët ne vend të tyre dhe jashtë”, “Pritmi i Shqipërisë”, “Çështja e Epirit”, etj, vepra që ua dërgonte personaliteteve të politikës dhe kulturës botërore, që do të vendosnin për fatin e Shqipërisë në Konferencën e Paqes në Paris.

Në vitin 1921, kur ishte kryetar i delegacioni Shqiptar në ate Konferencë, ai në bashkëpunim me albanologun Mario Roques, çeli katedrën e gjuhës shqipe në Universitetin e Gjuhëve të huaja dhe jepte mësime per gjuhën dhe literaturën shqiptare.

Në vitin 1924 boton librin me ese “Plagët tona” ku vinte gishtin mbi plagët e shoqërisë dhe rrëfente si shëroheshin ato.

Në vitet 1923-1925 kur ishte ambasador i Shqipërisë në Greqi. Ai mbrojti si askush çështjen çame dhe promovoi kulturën shqiptare dhe librin shqiptar. Në bisedën e Mid’hat Frashërit me kryeministrin grek, Venizelosi pranoi:

“Në Paris qeshë i shtrënguar të mbronj interesat e Greqisë, bëra detyrën time, si edhe ju bëtë tuajën. E shoh që kishit të drejtë. Teza juaj ishte më e vërteta dhe unë përulem para jush”.

Dha dorëheqjen si ambasador i Shqipërisë në Athinë, me motivin “Asgjë të mos japim nga trupi i mëmëdheut” si protestë për faljen e Shën Naumit dhe majës së Kelmendit, u kthye në vendin e tij dhe bëri jetë private, kryesisht me veprimtari kulturore. Çeli në Tiranë librarinë “Lumo Skëndo”, të cilën e ktheu në një vatër të librit dhe kulturës shqiptare, por edhe evropiane. Mjafton të përmendim kujtimet e vetë Lumo Skëndos për këtë librari me titullin “Kujtimet e një librari”

Ndërkohë ku botoi një mori studimesh e artikujsh problemorë dhe shkencorë për të gjitha çështjet shqetësuese të shoqërisë shqiptare të viteve ’30 e ’40, theksojmë biografitë, bibliografitë shqiptare për të gjitha botimet e autorëve shqiptare e të huaj, botimi i veçantë “Udhëtarët e huaj në Shqipëri”, rubrikat kritike “Duke lexuar një libër”, “Tribunë gramatike”, studimet për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, Fjalorin e Marko Boçarit,studimet për autorët e vjetër të letersisë etj, etj.

Ai i kundërvihet errësirës së asaj kohe, duke përhapur dritë, dritën e diturisë e të kulturës. Një nga ngjarjet më befasuese kulturore të kryeqytetit shqiptar ishte hapja nga Mid’hat Frashëri e dy ekspozitave të librit shqiptar. E para, me gjithë botimet e Kristoforidhit; e dyta, me veprat e shkrimtarëve të vjetër të shqipes. “Meshari” i Buzukut (broshurë), veprat e Bogdanit, Bardhit, Budit, Matrangës, Kavaliotit, De Radës, Dorsës, Kamardës, shkrime të vjetra fetare, shkollore, gjuhësore. Gjithashtu, ai çeli në Tiranë edhe një ekspozitë dokumentare e fotografike për Lidhjen e Prizrenit si edhe një ekspozitë me botimet shqiptare e të huaja për Skënderbeun.

Popullariteti i Mid’hat Frashërit rritej gjithnjë e më shumë, ai u shndërrua në një institucion kombëtar kulture.

Ai vazhdoi të punonte me këmbëngulje për themelimin e Bibliotekës Kombëtare, të pasuruar më pas me thesarin e bibliotekës së tij madhore në 40 mijë volume. Në testamentin e tij 1929, ai shprehu vullnetin që bibliotekën e tij dhe çdo pasuri tjetër të tundshme dhe të patundshme i linte për krijimin e një Instituti Albanologjik, që të ishte qendër e studimeve shqiptare edhe nderi e lavdi ynë personal”.

Dëshira a tij u plotësua në vitin 1916, kur me ndihmën humane e financiare të Agron Shehaj ngritëm së bashku Institutin e Studimeve Historike “Lumo Skëndo”, ku po botoj 12 vëllimit e veprës se zgjedhur të tij, një pasuri kulturore e panjohur dhe e paçmuar e historisë dhe kulturës shqiptare.

Në vëllimin IX veç të tjerash, vijon edhe leterkëmbimi i famshëm i Lumo Skëndos, me figurat e shquara të botës shqiptare, natyrisht edhe me Fan Nolin, si edhe me personalitetet më të shquara politike, shteterore dhe kulturore të Botës. Mes tyre edhe një letërkëmbim me kryministrin Shefqet Vërlaci Tiranë, ku Kryeministri e fton në ditën e 28 nëntorit 1937.

Zoti Kryetar,

Ju ngjatjetonj për telegrafin dhe jam fort mirënjohës për nderin që më bëni.

Mjerisht unë kam një shëndet të dobët, që nuk më permeton të marr pjesë në ceremonira. Veç kësaj edhe Z. juaj e kupëtoni se në përfaqësi të tilla është mirë të zgjidhet një njeri që të mos jetë dyqanxhi.

Midhat Frashëri

Po e mbyll bisedën me letrën e të dashurës së tij rumune, Angele Romano, me të cilën pati plot 25 vjet letërkëmbim të bukur. Ajo e ftonte të bashkëjetonin së bashku në një vend më të qetë e të sigurt. Më 28 Nëntor 1933 ajo i dërgonte një kartolinë: “Po të shkruaj me nxitim, ngase nuk doja të shpëtonte kjo ditë pa të thënë që nuk e harroj, përvjetorin e një dite të lumtur për vendin tënd. 28 nëntorin. Jam krenar për ty dhe për vendin tënd”.

Por Mid’hati mes Shqipërisë dhe Angeles zgjodhi vendin e vet, mes dashurisë dhe detyrës zgjodhi pasionin për kombin e tij.

Ilir Ikonomi është shpallur fituesi i Çmimit “Lumo Skëndo” për vitin 2023.

Libri i tij “Fan Noli – Apostulli” është vlerësuar si vepra më e mirë në lëmin e publicistikës dhe eseistikës.

Filed Under: Opinion

Bujar Lako…

April 12, 2024 by s p

Mevlan Shanaj/

Klithmë nga qielli, nga shpirti, gjithë ajri më merr frymën, ka ikur Bujo! Lajm i dhimbshëm, therës, që ne miqtë, si dhe familja, e kemi të papërballueshëm. Ikja e Bujos ishte apeli më i fuqishëm për respektin ndaj artit të ekranit shqiptar. Secili nga ne do të dëshironte të ikte në këtë mënyrë kaq thirrëse për të ndryshuar mendësinë ndaj vëmendjes dhe kushtimit të artit të ekranit si fytyrë e shoqërisë. Të lumtë Bujar Lako, me këtë ‘gjest’ sublim godite si asnjëherë më fuqishëm. Lamtumirë o njeriu i mesazheve të mëdha, si askush deri më sot!”. Bujar Lako, që gati u shndërrua në legjendë me ikjen e tij, sipas meje ishte forca e ekranit, të cilin ai e shfrytëzoi në mënyrë intuitive, shkëlqyeshëm. “Përkëdhelia” e aktorit të parë në ekran i dha shansin të shumëzonte në ngjitje hijen e tij dhe si çdo hije që sterrritet e bëri aktorin e ekranit më të lakmuarin për gati dy dekada.

Në teatër nuk pati “këtë hije”, pasi puna në teatër punohet në tavolinë të rrumbullakët, kështu që je në një plan shikimi edhe me kolegët. Ndërsa kamera e kishte përherë në plan të parë dhe në kësi rastesh, ai nuk të falte. Njeriu Bujar dhe aktori Lako zotëronin imponimin sa privat, aq edhe krijues. Bujo ishte artist në formë dhe përmbajtje. Kishte të dhëna fizike të shkëlqyera për një aktor, konstrukt harmonik, portret goditës dhe zërin e ngrohtë burrëror me shikim depërtues, gati-gati asgjësues.

Sqimatar si ai dhe kërkues deri në një për atë që bënte në krijimin e figurave artistike. Dinte shumë mirë proçesin e tjetërsimit dhe gjente çastin e zhbirimit të partnerit. I lindur artist, qoftë edhe në mënyrën si ecte, apo edhe si hante. Artistin nuk e luajti ndonjëherë pasi nuk pati rast, por dha shembullin e artistit që mbetet i adhuruari i regjisorëve dhe i gjithë shikueseve, jo vetëm brenda kohës.

Epiteti i gjeneralit qe një rastësi e bukur për Bujar Lakon, pasi tre gjeneralë artistikë (Gjeneral gramafoni, Mujo Bermema dhe gjenerali i ushtrisë së vdekur), i pari i Vath Koreshit me regjinë e përkryer të Viktor Gjikës, dy të tjerët shkruar nga Ismail Kadare me regji të Kujtim Çashkut dhe Pirro Milkanit, dhe i treti i Dhimitër Anagnostit, krijuan kryegjeneralin Bujar Lako.

Statura civile e këtij “ushtaraku” u duk se ishte krijuar fshehurazi në çdo hap të tijin. Larguar nga sheshet e xhirimeve pa spaletat, por me një ajër gjeneralësh në çdo mjedis ku shkelte, linte hije gjeneralësh. Me ikjen e tij, gjithë opinioni kishte krijuar ekranin gjigant, ku vetë dëshmitarët ishin bërë pjesë e kësaj figure jetësore të vetë artistit unikal, më të arriturën se të tria figurat artistike. Bujar Lako kishte ndërtuar në gjallje mitin e gjeneralit fitues.

Largimi tinëzarisht i këtij “ushtaraku” të rreptë rikonfirmoi autoritetin e tij krijues të figurës së artistit në çdo çast të jetës. Dinjitoz në krijim, i rreptë në mosnënshtrim. Posedues i gjithë fuqisë krijuese në ekran.

-Shkruar Dhjetor 2016( Vizatimi nga Fatbardh Marku)

Filed Under: Kulture

THE ROLE OF ALBANIANS IN THE FALL COMUNISM AND DESINTEGRATION OF THE FORMES YUGOSLAVIA

April 12, 2024 by s p

(Lecture at the Center for International Studies, Texas State University, San Marcos)

Jusuf BUXHOVI

The fall of communism in the late 1980s and the disintegration of Yugoslavia in the early 1990s present the end of a failed historic process. The model of an ideological state failed and Yugoslavia, as an ideological state that had existed for half a century, fell apart.

When we speak of the ideological state, we speak of communist Yugoslavia. It is also known as the Second Yugoslavia and followed the First Yugoslavia, which was a monarchy in existence before World War II. The Second Yugoslavia was established in 1943, with Josip Broz Tito as its leader. It chose communism as its ideology and a federal system of government modeled after the Soviet Union. Thus, the Second Yugoslavia started out in the eastern bloc and consisted of republics and provinces, just like the Soviet Union.

But the Soviet model of the ideological state did not last too long in Yugoslavia. In 1948, Tito, the Yugoslav leader, had a falling out with Stalin, the Soviet leader. The Yugoslav Communist Party was expelled from Cominform (Comintrna), the international bloc of communist parties. And from 1949 onward, Yugoslavia built its own “authentic decentralized socialism.” This was a more liberal ideology and became particularly powerful with the 1960s when Tito had his main opponent, Ranković, expelled from the party. Ranković and his followers reflected the old Stalinist ideology and removing them from influential positions opened the way for further reforms. Yugoslavia decentralized its power and became a more authentic federation.

Yugoslavia was made up of six republics belonging to so-called constituent nations; but within those republics there was a large indigenous Albanian population which had the status of an ethnic minority. Albanians lived in three Yugoslav republics: in the Republic of Serbia (mostly in what was then the autonomous region of Kosovo), in the Republic of Macedonia, and in the Republic of Montenegro.

But the Albanians were included within communist Yugoslavia against their wishes. When the Second Yugoslavia was formed in 1943, its constituent nations, the Serbs, Croats, Slovenes, Macedonians, and Bosnians — evoked their right to self-determination. Exercising that right to self-determination, they formed the federation of Yugoslavia (SFRY). The people of Kosovo, on the other hand, Albanians and non-Albanians, held a separate conference at the turn of the year (1943–1944) and voted that Kosovo be part of Albania. When World War II ended, Yugoslavia simply annexed Kosovo by force.

This annexation was made possible by the communist victory in World War II. Communists now controlled Yugoslavia and Albania. On March 8, 1944, Tito put Kosovo under military rule with the pretext that a “counterrevolution” was taking place. In July 1945 the communists called a new conference to decide the fate of Kosovo. The delegates, at the threat of arms, decided, “of free will to unite with federated Serbia.”

Thus, Kosovo was made a region within Serbia and Serbia joined the Yugoslav federation as a republic. One must note that Kosovo’s annexation into Serbia was done with the approval of the communist leaders of Albania who cooperated closely with Tito until 1948.

The takeover was violent. Yugoslav partisans carried out grave atrocities against Albanians in Kosovo and other areas incorporated into Yugoslavia. The death toll was 50,000 ethnic Albanians out of a population of about a million. Initially the communists used the label of “counterrevolution” to fight the Albanian patriotic forces that resisted the invasion of Yugoslav and Albanian partisans following the withdrawal of German troops. The Albanian resistance was violently crushed by four military Yugoslav divisions, most of which were made up of Serbian ultranationalist fighters, Chetniks, who had later joined with the partisans. Two partisan divisions from Albania also helped the Yugoslavs put down the local resistance in Kosovo.

The communist atrocities against the Albanian population in Kosovo continued even with the so-called “mobilization of Albanians.” Some 15,000 untrained men were forcibly conscripted into partisan ranks and sent to fight against the Germans in other parts of Yugoslavia. None of the 15,000 recruits returned. Another massacre was that of Tivar in April 1945. Over 3,500 young Albanians were forcibly mobilized and sent to fight the Nazis along the Adriatic Sea. Most of them were lined up and shot by Montenegro’s Fourth Brigade. Yugoslav communists later admitted to the massacres, but insisted that they were a “mistake” or a “misunderstanding” that occurred during the transportation of the victims.

The violent crackdown on the anti-communist resistance in Kosovo was followed by a brutal dictatorship. Just as the First Yugoslavia had done before World War II, the communist regime sought to ethnically cleanse Kosovo of Albanians by expelling or assimilating them. The Albanians never accepted communism nor did they identify with its motto of “brotherhood and unity” of communist propaganda. The communist regime at this point began a series of social and cultural reforms as part of an “ideological emancipation” package for ethnic minorities but the Albanians were barely granted the right of primary education in their native tongue. Even newspaper articles were also translated from the official language, i.e., Serbo-Croatian, into Albanian.

Under such circumstances the armed anti-communist resistance which was quelled in 1945 was replaced by a secret resistance that sought unification with Albania (This resistance was called an irredentist movement, meaning that it sought to redeem the lands that remained outside of Albania.) but it was a revolutionary movement based on a leftist ideology and it became more prominent in 1949 and onward after Tito split up with the Soviet Union. The Albanian communist leader, Enver Hoxha, remained close to Moscow and hoped to serve Soviet interests against Yugoslavia. He sought to use Albanian irredentists in Kosovo and Yugoslav communists who still sympathized with Stalin to overthrow Tito and replace him with a pro-Soviet leader.

Albanian irredentism in Kosovo remained active more or less until 1966 when Tito finally defeated his opponent, Ranković, who supported a centralized state. Ranković had Moscow’s support and hoped to oust Tito and return Yugoslavia to the eastern bloc. Tito, on the other hand, insisted on independence and decentralization. Economically he favored workers’ self-management. He followed his own international agenda and became the leader of the so-called Non-Aligned Movement. (This movement was a group of countries that were neither U.S. nor Soviet allies, and included nations such India, Egypt, and Venezuela.)

With Ranković out of the scene, Albanians in Kosovo sought to achieve their rights within Yugoslavia. In November 1968 Albanian student demonstrations broke out demanding that Kosovo be made a republic of the Yugoslav federation. Until then Albanians had sought to unify with Albania through a revolutionary struggle. Now they demanded changes within the Yugoslav system. Along with the demands for a republic of Kosovo there were also calls for an Albanian republic in Yugoslavia. This republic would include Albanian-inhabited territories that were then part of three existing republics (Serbia, Macedonia, and Montenegro).

Tito turned down the Albanian demands for a republic of Kosovo. However, the Yugoslav constitution was amended in 1968 and Kosovo was made a federal unit of Yugoslavia. Kosovo remained part of Serbia as an autonomous province but it gained its own voice in the federal government. The constitutional amendments raised the status of Albanians from an ethnic minority to that of a nationality. As a nationality they were still not considered a constituent nation of Yugoslavia but (Albanians) gained the right to use their national symbols and establish institutions of higher education in their own language.

In 1970 a university was founded in Kosovo. Many other important education and cultural institutions were also opened during that time. The improvements were reinforced in 1974 when a new Yugoslav constitution increased Kosovo’s autonomy and influence in the federal government. Kosovo was made practically equal to other federal units. This did not resonate well with nationalists in Serbia who wanted to centralize power. They criticized the constitution as Tito’s plot to weaken Serbia vis-à-vis other Yugoslav republics such as Croatia and Slovenia.

Even Yugoslavia’s tragic disintegration is linked with Kosovo. In March 1981 demonstrations broke out as Albanians demanded the republic of Kosovo. At the insistence of Serb nationalists the demonstrations were declared a “counterrevolutionary event.” The Yugoslav authorities used police and military force to brutally crack down on demonstrators. As a result the Kosovo crisis became a catalyst of two parallel processes: on the one hand, ultranationalists rose to prominence in Serbia; on the other hand, non-Serb republics—Croatia and Slovenia—opposed Serbian domination and sought to break away from Yugoslavia. This whole process became irreversible on March 23, 1989 when Serbia used force to practically revoke Kosovo’s autonomy and turn the Yugoslav federation into a greater Serbia.

The violent repression of Kosovo’s autonomy led to the inevitable disintegration of Yugoslavia. Slovenia and Croatia both declared their independence from Yugoslavia on the basis of the right to self-determination which was recognized in the federal constitution.

Serbia’s leader, Milošević, who virtually controlled the federal government, responded by using the Yugoslav military against the two republics. In May 1991 war broke out in Slovenia and soon afterwards in Croatia. In Croatia, Milošević instigated ethnic Serbs to gain control of parts of the country. Serb nationalists, therefore, formed the Serbian Republic of Krajina, which controlled about a third of Croatia’s territory.

In August 1991, an international conference at the Hague recognized the disintegration of Yugoslavia. Soon after, another republic, Bosnia and Herzegovina, declared its independence. Milošević again used the Yugoslav military against the breakaway republic.

Since Kosovo was not formally a republic, the Hague Conference treated it as virtually part of Serbia. Kosovo Albanians did not agree with this treatment and they worked on creating their own independent state.

In July 1990 the Kosovo parliament in Kacanik declared Kosovo a republic within Yugoslavia and in September they ratified a constitution for Kosovo. A year later, in 1991, the people of Kosovo voted in a referendum on independence. Ninety-seven percent opted for independence thereby formally establishing the legitimacy for the sovereign state of Kosovo.

Kosovo remained occupied by Serbian forces but the state of Kosovo began to function in parallel according to its own laws. It governed many areas of life ranging from culture, education, and healthcare to national defense. In April 1992, Kosovo held its first democratic elections. A parliament was elected along with the country’s first president, Dr. Ibrahim Rugova. The elections empowered the independent state of Kosovo as a “parallel state,” although Serbia and the international community declined to recognize it.

The parallel state of Kosovo was able to maintain peace in the country for a substantial time all while Serbia hoped to ignite another war. Serbian forces instituted an apartheid regime, enforced segregation, and worked to ethnically cleanse Kosovo. In the meantime, Serbian academics came up with an elaborate plan as to how to get rid of Kosovo’s Albanian population. They called Kosovo “a cradle of the Serbian civilization” and blamed Tito for handing it over to the Albanians. Milošević worked on implementing the plan devised by the academics.

During the 1990s, there were three important international conferences — in the Hague (in 1991), in London (1992), and in Dayton, Ohio (1995). All three treated Kosovo as “an internal issue of Serbia” and ignored the parallel state of Kosovo. This approach helped the international community contain violence in the former Yugoslavia because an armed conflict in Kosovo could easily involve other countries with ties to ethnic Albanians, namely Albania and Macedonia. It could also involve Bulgaria and Greece, which have their own stakes in Macedonia.

Milošević, however, perceived the international community’s position as a green light, a free pass to executing his plans. Therefore, after the Dayton Conference in 1995, he began to intensify his repression of Albanians and the situation soon escalated into a conflict. In 1997 the Kosovo Liberation Army, the KLA, made its first public appearance and began taking guerrilla actions against Serb police and military forces in Kosovo. KLA actions intensified while the Serbian regime reacted against the defenseless civilian population and used the military to carry out ethnic cleansing.

But the crisis did not go unnoticed. The international community turned its eyes on Kosovo hoping to prevent another regional conflict. In the spring of 1998, U.S. diplomats became directly involved in putting an end to the crisis but their efforts rendered no results because Milošević was determined to solve the Kosovo issue militarily. He was set on crushing the parallel state of Kosovo and defeating the KLA guerillas.

In the spring and summer of 1998 the Yugoslav military began a wide campaign against Kosovo’s population. Massacres took place in several villages in the west and the center of the country. One infamous massacre in March 1998 claimed the lives of 56 members of the Jashari family. The majority of them were women and children. These atrocities put increased pressure on the international community. Until then it had tried the force of diplomacy but failed. From now on they turned to the diplomacy of force.

During the summer and fall of 1998 international diplomats decided to call a conference to find a permanent solution for Kosovo. The conference began in February 1999 at Rambouillet in Paris and lasted through March. Western powers proposed this solution: Kosovo would be given autonomy within Serbia, NATO troops would be deployed to maintain peace, and a referendum on independence would be held three years later. The Kosovo Albanian delegation signed the agreement; the Serbs refused.

Milošević’s refusal to sign the Rambouillet Agreement while insisting on using force against the Albanians provoked the international community to act. The United States and the main European countries acting together as part of the NATO alliance decided to bomb Serbia and on March 24, 1999. NATO began its first humanitarian campaign to put an end to the Serbian atrocities and ethnic cleansing. From March 24 to June 12 NATO carried out air strikes against Serbian police and military forces until Milošević agreed to withdraw from Kosovo. In June 1999, the United Nations Security Council approved its Resolution 1244 which placed Kosovo under an international administration. NATO troops were put in charge of security.

The Albanians contributed to this favorable ending. They acted responsibly in opposing communism and seeking to establish democracy. They organized the parallel state that successfully governed many areas of life in Kosovo and avoided an armed conflict with Serbia for almost a decade. The Albanians chose a just path and through their perseverance were able to achieve the independent state of Kosovo in 2008. The state of Kosovo today has brought peace and stability to the region of Southeast Europe and has prevented the regional wars that Milošević and his supporters desired in the 1990s.

The branch of the Democratic League of Kosovo in the United States and the Albanian lobby in the USA along with the branches of the Democratic League of Kosovo in Germany, Switzerland and elsewhere in Europe, became instrumental to the anti-communist student movement in Albania, paving the way for a smoother transition from communism to democracy. Albanians in Albania and Kosovo as well as in other territories where they lived contributed to the elimination of communism in Albania, and the communist dictatorship returned to a Western democracy.

Filed Under: Komente

Presidentja Osmani priti në takim përfaqësuesit e ekipit këshillues dhe ndërlidhës të NATO-s

April 12, 2024 by s p

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka pritur sot në takim drejtorin në largim të ekipit këshillues dhe ndërlidhës të NATO-s (NALT), gjeneral brigade Ralf Peter Hammerstein, si dhe drejtorin e ardhshëm të NALT-it, gjeneral brigade Christian Nawrat, të shoqëruar nga Shefja e sektorit të Operacioneve Aktuale nga Selia e NATO-s, znj. Ariella Viehe.

Gjatë takimit, Presidentja Osmani falënderoi dhe shprehu mirënjohjen e thellë për bashkëpunimin dhe shërbimin njëvjeçar të Gjeneral Hammerstein duke i dëshiruar suksese në përgjegjësinë e ardhshme dhe karrierën e mëtejme ushtarake.

Gjithashtu, drejtorit në ardhje, gjeneralit Nawrat, i dëshiroi suksese duke besuar se në mandatin e tij sipas traditës së deritashme, niveli i bashkëpunimit të ndërsjellë do të vazhdojë në kuadër të mandateve respektive.

Presidentja Osmani në këtë takim ritheksoi përkushtimin për maksimizimin e mundësive të bashkëpunimit Kosovë-NATO për zhvillimin dhe avancimin e mëtejmë të FSK-së me standardet më të larta të NATO-s, të gatshme dhe të ndërveprueshme me forcat aleate dhe partnere të NATO-s në misione të përbashkëta, krahas synimit tonë strategjik shtetëror drejtë anëtarësimit të plotë në NATO.

Në takim u diskutua edhe për situatën aktuale të sigurisë në vend, ku Presidentja Osmani ndër të tjera theksoi se, NATO dhe KFOR-i kanë besueshmëri të lartë nga qytetarët e Kosovës në misionin për paqe dhe siguri në vendin tonë.

Filed Under: Rajon

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 35
  • 36
  • 37
  • 38
  • 39
  • …
  • 61
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”
  • 18 dhjetori është Dita Ndërkombëtare e Emigrantëve
  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT