Archives for July 2024

ÇMIMI ITALIAN NDËRKOMBËTAR “CAMAIORE” I JEPET POETIT VISAR ZHITI

July 5, 2024 by s p

Është i njohur çmimi letrar ndërkombëtar, që jepet në Itali, “Camaiore – Francescco Belluomini”, atë e kanë fituar ndër vite për poezinë dhe poetë si Papa Gjon Pali II, Jevtushenko, Anna Blandiana, nobelisti Hini, etj, për vitin 2024 iu dha Visar Zhitit për librin me poezi “Strade che scorrono dalle mie mani” – “Rrugë që rrjedhin nga duart e mia”, përkthyer në italisht nga Profesor Elio Miracco. Juria italiane, e kryesuar nga Michele Brancale, e përbërë nga poetë, studiues dhe kritikë letrarë, Cinzia Demi, Simone Gambacorta, Federico Migliorati, Renato Minore, Ottavio Rossani e Luigia Sorrentino, mes përzgjedhjes së 150 librave me poezi të botuara së fundmi, sekeksionoi 25 prej tyre, pastaj nxori 7 poetë kandidatë nga bota për çmimin:

• Joao Luis Barreto Guimaraes, “Movimento” (Edizioni Kolibris) – Portugalia

• Andrea Cote, “La rovina che nomino” (Edizioni Fili d’Aquilone) – Kolumbia

• Edmond Neagoe, “Una visione dell’apocalisse” (Terra d’Ulivi Edizioni) – Rumania

• Martin Rueff, “Icaro grida in un cielo di creta” (Samuele Editore) – Franca

• Zoe Valdés, “Anatomia dello sguardo” (Edizioni Il Foglio) – Kuba

• Sarah Zahid, “Non scordiamoci mai quanto può essere bello vivere” (Edizioni Kolibris) – Norvegjia

• Visar Zhiti, “Strade che scorrono dalle mie mani” (Puntoacapo Editrice) – Shqipëria

Pastaj në votimin e fundit u zgjodh Visar Zhiti. Lajmin e dhanë juria e çmimit, vetë Komuna Camaiore, mediat, gazetat vendase dhe më e madhja “Corriere della sera”. Ceremonia e ndarjes së çmimeve do të zhvillohet gjatë një mbrëmje në këtë shtator. Fitoi Visar Zhiti, fitoi Shqipëria.

Reflektime mbi 4 Korrikun nga një Shqiptaro- Amerikan

July 5, 2024 by s p

Nga Rafael Floqi/

Ndërsa dielli lind më 4 korrik, ai lëshon një shkëlqim të ngrohtë në të gjithë tokën, duke ndezur frymën e lirisë që ka përcaktuar Amerikën për shekuj. Në këtë ditë, 248-vjet pas shpalljes së pavarësisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës ne mblidhemi për të festuar– aktin e guximshëm të shpalljes së sovranitetit dhe hapjes së një rruge të re. Por përtej fishekzjarrëve dhe skarave të barbekysë qëndron një rëndësi më e thellë, e cila rezonon me vetë thelbin e kombit tonë.

Lindja e një kombi: Një vizion revolucionar

Në vitin 1776, në vapën e madhe të Filadelfias, një grup vizionarësh e vunë firmën në pergamenë dhe skalitën emrat e tyre në histori. Deklarata e Pavarësisë ishte më shumë se një dokument i thjeshtë; ishte një shpallje e guximshme që sfidoi status quo-në. Ajo deklaroi se të gjithë njerëzit u krijuan të barabartë, të pajisur me të drejta të patjetërsueshme – jetën, lirinë dhe kërkimin e lumturisë. Me gishtat e lyer me bojë, ata parashtruan kështu një vizion të një kombi ku liria do të ishte guri i themelit dhe tirania do të hidhej mënjanë.

Jehonat e guximit: Nga Valley Forge në Normandi

Gjatë gjithë historisë amerikane , kjo frymë guximi ka jehonë nëpër fushat e betejës dhe brezave. Nga vështirësitë e ngrira të Valley Forge deri në plazhet e Normandisë, amerikanët kanë qëndruar krah për krah, duke mbrojtur idealet që na lidhin. Sakrificat e ushtarakëve dhe grave tona – gjaku i tyre që depërton në tokë të huaj – na kujtojnë se liria nuk është falas. Është një borxh që e kthejmë me mirënjohje dhe nder.

Uniteti në diversitet: E Pluribus Unum

Kombi ynë është një sixhade e thurur nga fijet e kulturave, gjuhëve dhe besimeve të ndryshme. Katër korriku është një kujtesë se unitet nuk do të thotë uniformitet. Është një përzierje harmonike e zërave individualë – një simfoni lirie. Nga rrugët plot zhurmë të qytetit të Nju Jorkut deri te fermat e qeta të Nebraskës, ne bashkohemi, jo si shtete të kuqe apo blu, por si një komb, i pandashëm.

Ndjekja e Drejtësisë: Një Udhëtim i Pafund

Megjithatë, ndërsa festojmë, duhet të përballemi edhe me papërsosmëritë tona. Premtimi i lirisë nuk është shpërndarë gjithmonë në mënyrë të barabartë. Historia jonë mbart plagët e skllavërisë, segregacionit dhe padrejtësisë sistematike. Katër korriku na bën thirrje të vazhdojmë rrugëtimin drejt një bashkimi më të përsosur – një bashkim ku drejtësia rrjedh si një lumë i fuqishëm, duke gërryer barrierat që na ndajnë.

Një e ardhme e mbushur me yje: Përgjegjësia jonë e përbashkët

Ndërsa qielli i natës shpërthen në një kaleidoskop ngjyrash, le të kujtojmë se pishtari i lirisë nuk është statik. Ai kalon brez pas brezi, ai i është besuar përkujdesit tonë. Detyra jonë është ta mbrojmë atë, t’i ndezim flakët dhe të sigurojmë që ëndrra e Amerikës të vazhdojë. Në klasat, bashkitë dhe kabinat e votimit, ne formojmë fatin e kombit tonë.

Pra, ndërsa shijoni atë fetë pie me mollë dhe shikoni fishekzjarrët duke shpërthyer sipër, merrni një moment për të reflektuar. Katër korriku nuk është vetëm një datë në kalendar; është një dëshmi e gjallë e guximit të shpresës, elasticitetit të lirisë dhe premtimit të qëndrueshëm të Amerikës.

Fryma e Pavarësisë: Një zhytje më e thellë

Zgjidhja e Etërve Themelues: Deklarata e Pavarësisë, e shkruar nga vizionarë si Thomas Jefferson, John Adams dhe Benjamin Franklin, ishte më shumë se një deklaratë e thjeshtë politike. Ishte një pohim radikal i të drejtave të njeriut dhe një refuzim i tiranisë. Këta njerëz rrezikuan jetën e tyre për të deklaruar se Amerika do të ishte një fener lirie, ku liritë individuale do të lulëzojnë.

Guximi revolucionar: Imagjinoni Ushtrinë Kontinentale duke ecur nëpër borë në Valley Forge, me këpucët e tyre të copëtuara duke lënë gjurmë gjaku. Imagjinoni guximin e atyre që sulmuan plazhet e Normandisë, duke u përballur me një breshër plumbash. Katër korriku nderon jo vetëm fitoren e Luftës Revolucionare, por edhe qëndrueshmërinë e njerëzve të thjeshtë që guxuan të ëndërronin për një botë më të mirë.

Uniteti mes diversitetit

Kombi ynë është një përzierje kulturash, gjuhësh dhe traditash. Katër korriku na kujton se unitet nuk do të thotë uniformitet. Është përzierja harmonike e zërave të ndryshëm – një simfoni lirie. Shqiptarët dhe SHBA ndajnë një miqësi dhe partneritet të forcuar nga një angazhim i përbashkët ndaj vlerave demokratike. Diaspora dhe Shqipëria si aleate strategjikë, është e përkushtuar për të nxitur një të ardhme që mbështet dhe lavdëron këto parime.

Liria e Amerikës dhe Liria e Shqipërisë

Një poet i madh rilindas si Ndre Mjeda si apoteozë të Lirisë në poemën e tij Liria përmend në pjesën e dytë të poemës thekson lirinë amerikane. Pra Liria amerikane ishte simboli i lirisë shqiptare. Ai e njeh dhe entuziazmohet nga Revolucioni Amerikan i Lirisë, që u zhvillua kundër shkëputjes së Amerikës nga sundimi kolonial i Anglisë. Ai flet për fushat ku rrjedh lumi i Misisipit.

Ai evokon emrin e Gjergj Uashingtonit. Mjeda thotë se “Washingtoni na thërret”. Atëherë populli amerikan u ngrit për të fituar lirinë. Vajti tërë Amerika mbas këtij zëri që e thirri për nderin e lirisë. Dhe “luani i Amerikës e mundi kuçedrën e Anglisë”.

Liria u ndje te punëtori që vuan në vapën e zhegut, liria u ndje në Labrador tek Virgjinia dhe New Jorku, syni i tregut”. Mjeda thotë “Të lumtë, o Washington”. Dhe liria duke thërritur në Filadelfia koncentrohet në sentencën mjediane “Amerikën e zhgon (e qeveris) Amerikani”.

Mbrojtja e Pavarësisë së Shqipërisë: Presidenti Wilson ishte një mbrojtës i pavarësisë së Shqipërisë në Konferencën e Paqes së Parisit. Përkundër presioneve nga fuqitë e mëdha, ai insistoi që Shqipëria të mos ndahet dhe të ruajë integritetin territorial. Parimi i vetëvendosjes së popujve, që ishte ndër më të rëndësishmit në planin e tij prej 14 pikash. Ai hodhi poshtë idenë e aleancave sekrete në Konferencën e Paqes së Parisit. Kjo përfshinte edhe marrëveshjen e fshehtë Tittoni-Venizelos, ku Italia dhe Greqia kishin rënë dakord për të ndarë pjesë të Shqipërisë. Wilson nuk e mbështeti këtë marrëveshje, duke e bërë të qartë se nuk do të lejonte copëtimin e Shqipërisë. Ndaj festa e pavarësisë së Amerikës është dhe festë e shqiptarëve.

Kur ne shqiptaro- amerikanët festojmë 4 Korrikun – Ditën e Pavarësisë së Amerikës, nuk nderojmë vetëm këtë ditë ndërkombëtare të amerikanëve por edhe të Kosovës. Vlerësojmë veprimet e ShBA-së me aleatët që kanë bërë para luftës, gjatë dhe pas luftës për krijimin e Kosovës, institucioneve të saj dhe avancimin e tyre. Ndaj kjo festë për çdo shqiptar është si të festojmë si 28 Nëntorin e kombit tonë”.

Punë e papërfunduar

Nga qytetet plot zhurmë në fshatra të qeta, ne festojmë si një, duke kapërcyer ndarjet politike. Ndërsa ngremë flamujt tanë, duhet të përballemi edhe me të kaluarën tonë. Skllavëria, segregacioni dhe diskriminimi dëmtojnë historinë tonë. Katër korriku na thërret të vazhdojmë rrugëtimin drejt drejtësisë. Nuk bëhet fjalë vetëm për fishekzjarre; ka të bëjë me çmontimin e barrierave dhe sigurimin e mundësive të barabarta për të gjithë.

Përgjegjësia jonë e përbashkët: Pishtari i lirisë nuk është statik; është një garë stafetë. Ne ua kalojmë brezave të ardhshëm. Detyra jonë? Për ta mbrojtur ashpër. Në klasa, angazhimi qytetar dhe bisedat e përditshme, ne formojmë fatin e Amerikës.

Pra, ndërsa shikoni fishekzjarrët që shpërthejnë lart, mbani mend se 4 korriku nuk është thjesht një datë – është një testament i gjallë i shpresës, elasticitetit dhe qëndrueshmërisë.

Gëzuar Ditën e pavarësisë! USA

Sotir Kolea, 4 shtator 1872 -3 korrik 1945

July 5, 2024 by s p

Instituti “Lumo Skendo”/

Publikojmë sot me rastin e 79 vjetorit të vdekjes një nga letrat e shumta të tij që ka shkëmbyer me Mid’hat Frashërin.

Sotir Kolea ishte leksikograf, folklorist, publicist, veprimtar i Lëvizjes Kombëtare dhe drejtor i Bibliotekës Kombëtare në vitin 1928.

Një nga organizatorët e Kongresit të Triestes dhe pjesëmarrës në Konferencën e Paqes në Paris. Në vitet 1928-1945 kontribuon në zhvillimin e vlerave kulturore kombëtare. Eshtë meritë e tij ngritja e Muzeut Kombëtar, vënia në baza shkencore dhe pasurimit të fondit të librave dhe dokumenteve me vlera të veçanta të Bibliotekës Kombëtare. Kolea shtoi fondin e bibliotekës me 14.000 tituj te rinj, zbuloi dhe mblodhi dokumente për Skënderbeun dhe një sërë personalitetesh të tjera kombëtare. Ishte një nga anëtarët e Institutit të Studimeve Shqiptare.

Kolea ka lënë një trashëgimi gjuhësore të madhe me 5 fjalorët të hartuar prej tij por, edhe shumë shënime të tjera të cilat ruhen në fondin personal të tij në AQSH.

Lozanë, 24 dhjetor 1915

Për Z. Midhat Bej Frashëri

6, Ulitza Tsar Siméon

Sofia

I dashur Midhat Bej,

Zotëroj letrën tuaj të datës 6 të këtij muaji; mora gjithashtu gazetat, që përmendeshin në të, të cilat i dorëzova tek Z. Gode, i vogli, që të kujdeset për dërgimin e tyre së bashku me numrin e ardhshëm të [gazetës] Albanie.

Ia komunikova letrën tuaj Doktorit , që më ngarkoi t’ju falënderoj për adresat; përsa i përket çështjes Cilka, premtoi se do të bënte gjithçka të mundur deri në fund.

Që këtej, asnjë lajm për t’ju përcjellë; mblidhemi vazhdimisht po të njëjtët në kafe dhe presim ngjarjet; e për të shtyrë orët e pritjes, hartojmë plane strategjike nën vështrimin atëror e qesëndisës të Tahsin Pashës, një palë tek eklipson palën tjetër për pushtimin e kurdëve dhe fitoren ndaj Egjyptit!

Prej disa kohësh kemi mes nesh ImZot Kaçorrin. Veç Hysniut, ndodhen Z. Ali Bej, Sherif Frashëri dhe Mehdi Bej Zavalani, të cilët, me sa di unë, janë disi të afërm me ju apo të lidhur me krushqi. Ali Bej ka ardhur për të vizituar zonjën e tij (çupën e Eshref Beut nga Pogradeci) dhe Habdi Bej për të marrë veten nga ana shëndetësore.

Prej 2-3 ditësh ndodhet në Lozanë Surja Bej Vlora. Ajet Bej, megjithse premtoi, nuk u kthye më në Lozanë dhe me siguri ka shkuar në Korfuz pranë familjes.

I shkruajnë Abdi Beut nga Durrësi se misri shitet tetë piastra oka; ishte çmimi para zbarkimit të pjesës më të madhe të serbëve të dëbuar nga Maqedonia; tani, veç uri duhet të ketë atje. Po ashtu, i shkruajnë Abdi Beut se në postin e guvernatorit të Durrësit është emëruar Xhemil Bej Vlora dhe në kryesinë e bashkisë Qemal Bej Vrioni.

Në Berat është Sami Bej Vrioni, që mban prej mjaft kohësh postin e guvernatorit. Kurse Teki Bej Frashëri mundi t’u shpëtojë thonjve të Esatit falë punës së kryer me devotshmëri.

Ja tërë bagazhi i lajmeve të mia; por më fal, se desh harrova më kryesoren: që prej disa kohësh, jam shkëputur nga ata zotërinj, ose më mirë të them nga ajo zonjë – gazeta; s’kish si të ndodhte ndryshe, kur ju, nga ana juaj, e kishit parashikuar një gjë të tillë në kohën e duhur.

Ju pata shkruar më 15 nëntorin e shkuar dhe disa ditë më pas ju dërgova edhe një kartëpostale nga ana e Abdi Beut.

U takova dje në darkë me Hivziun; i ka mbaruar provimet tremujore dhe tani s’i mbetet veç të përfitojë gjithë gëzim nja dhjetë ditë pushime.

Përshëndetje shumë të çiltëra,

SKl [Sotir Kolea]

HISTORIA SHQIPTARE – NË NJË KËNDSHIKIM TË RI

July 5, 2024 by s p

Prof. Begzad Baliu/

Ka disa vjet që Profesor Ethem Çeku merret me historinë bashkëkohore, kryesisht të Kosovës së gjysmës së dytë të shekullit XX, duke i parë Lëvizjen ilegale dhe arritjet kombëtare, si zhvillime komplementare, në raport me ndikimin ideologjik, politik e strategjik të Tiranës zyrtare, ndikimin e brendshëm të politikës serbe të Beogradit brenda politikave të brendshme dhe të jashtme të Jugosllavisë dhe së fundi, në raport me zhvillimet ideologjike e politike të Lindjes dhe Perëndimit.

Këto kërkime e ndihmuan autorin e dy vëllimeve të reja nga aspekti metodologjik për një projekt të ri të historisë kombëtare, që tani për tani përfshinë periudhën 1830-1912. Fjala është për qasjen ndaj saj në rrjedhë të një tradite, që ka krijuar historiografia shqiptare; në raport me zhvillimet historike të popujve fqinj dhe popujve e shteteve me ndikim të Europës dhe Perandorisë Osmane; si dhe në raport me dokumentet dhe kritikën historiografike të studiuesve fqinj, e të dokumenteve të proveniencës Lindore e Perëndimore dhe historiografinë ndërkombëtare të saj.

Veprat trajtojnë periudhën e zgjimit dhe ndërgjegjësimit të ri kombëtar të popullit shqiptar gjatë shekujve XIX-XX. Fjala është në radhë të parë për zgjimin e vetëdijes kombëtare si vetëdije gjuhësore, e kjo ka të bëjë me krijimin e alfabetit të veçantë për përkthimin e Biblës; përpjekjet për krijimin e shteteve autonome si formacione bashkëkohore europiane (Pashallaku i Janinës dhe ai i Shkodrës); si dhe krijimin e përbërësve: kulturorë (gjuha, letërsia, folklori), etno-historikë (mesjeta dhe heroi i kësaj kohe Skënderbeu) dhe etno-gjeografikë (hapësirat etnike ku flitet gjuha shqipe pa dallim besimi) e ushtarakë (çetat kryengritëse dhe Lidhja e Prizrenit), të cilat u kurorëzuan me shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë, më 1912. Si të tilla, ato përvijojnë zhvillimet politike rajonale e ndërkombëtare, kryengritjet popullore dhe pasojat e brendshme të Perandorisë Osmane.

Prej temave historike, të cilat janë trajtuar, prej personaliteteve kombëtare e ndërkombëtare, të cilët janë përfshirë në këto zhvillime, prej përbërësve politikë, ekonomikë, ushtarakë e kulturorë, të cilët kanë marrë pjesë në zhvillimet e kësaj kohe, nuk është e vështirë të kuptohet se zgjimi kombëtar i shqiptarëve, vetëdija historike e shqiptarëve për shtetin kombëtar, politikën e brendshme dhe të jashtme, gjuhën, letërsinë dhe përgjithësisht vetëdijen kombëtare, si vetëdije për identitetin vetjak, kanë karakter europian, më parë se sa ballkanik. E para, sepse Pararilindja kombëtare e arbëreshëve është zhvilluar nën hijen e Rilindjes Europiane; e dyta, sepse bardët e këtij procesi: babai i gjuhës (Konstantin Kristoforidhi); shkrimtari më me ndikim i letërsisë shqipe (Naim Frashëri); dhe botuesi i folklorit (Thimi Mitko) punuan nën ndikimin e frymës europerëndimore; e treta, sepse ideologu i saj Naum Veqilharxhi nismën e tij e mbështeti nën ndikimin e misionarëve anglezë në Ballkan; dhe së fundi, pjesëmarrja e shqiptarëve në kryengritjet antiturke në Greqi, Rumani apo Bullgari e Maqedoni, në asnjë mënyrë nuk nënkuptojnë ndikimin e këtyre kryengritjeve ballkanike në hapësirën shqiptare. Ndryshe, si të shpjegohet fakti që shqiptarët nuk morën pjesë në kryengritjet, bie fjala serbe apo të popujve të tjerë të Ballkanit. Përkundrazi, kjo do të thotë që në këtë periudhë vetëdija kombëtare për etnitetin përtej vetëdijes fetare, në të cilin mbështeteshin fort fqinjët e tyre, ndër shqiptarët tashmë ishte konsoliduar.

A është i rastit fakti se dy përbërësit kryesorë të këtij identiteti u kurorëzuan me shkollën shqipe fillimisht, pastaj me Kongresin e Manastirit dhe shkronjat latine të tij; si dhe me Programin Europian të Sami Frashërit, si dhe shpalljen e shtetit laik të popullit shqiptar, në konflikt të përhershëm me politikat xhonturke të Perandorisë Osmane.

Parë në tërësinë e tyre, këto dy vëllime, të cilave sigurisht do të ju pasvijnë edhe vëllime të tjera, janë një këndshikim me interes në historiografinë shqiptare.

Ethem Çeku, Shqiptarët 1830-1908, Prishtinë, 2022, f, 798; Shqiptarët dhe Shqipëria 1908-1912 (Historia diplomatike e çështjes shqiptare), Prishtinë, 2024, f. 968.

NË BALLKANIN E KUFIJVE E TË ZEMRËS

July 5, 2024 by s p

Nga CLAUDIO MAGRIS/

Kam qënë një lexues i parakohshëm dhe I pasionuar librash, më shumë se sa autorësh. Besoj se në fillim nuk mendonja se do të kishte nevojë për një autor. Ishte Historia që mbanja në dorë duke shfletuar fletët. Pak shkrimtarë si Ismail Kadare bëjnë të preket me dorë madhështia e Treguesit, të dallohet qartë nga të tjerët edhe në pak shprehje.

Gjithësia e Kadaresë, e jetuar dhe veçanërisht e rikrijuar prej tij në të treguar, është Ballkani me kufijtë e tij lëndorë e qenësorë, pambarimisht të zhvendosur, të rrëzuar e të rindërtuar. Një histori e jetuar si legjendë, por mbi të gjitha si neshtrashë njerëzore. Ballkani është edhe një litani e cila, simbas një shprehjeje të famshme të Churchill-it, prodhon më shumë histori se sa mund të gëlltisë e që herë herë shkatërron më shumë se sa mund të krijojë. Në erën e Historisë është pluhuri që ai shpërndan por që i mbetet i ngjitur mbi trup. Për shëmbull, Panonia a është ballkanike? Serbo-kroatishtja është një gjuhë që deri jo shumë vite më parë dëshërohej e duhej besuar si e tillë, apo tregon dy gjuhë më shumë të ndara se sa të bashkuara nga një vizë, që në disa çaste ka qënë e rëndë dhe e mprehtë?

Vepra letrare dhe vetë qenësia e Kadaresë janë edhe një përqëndrim kundërshtish ballkanike. Pushtimi shekullor ottoman i u kundërvu fesë sllave ortodokse dhe Kadareja ka treguar një botë në dritën e një kotësie të jetës e të historisë të shprehura nga kultura ottomane, e ka ngritur lart Skënderbeun, heroin kombëtar shqiptar e qëndrestar ndaj zotërimit ottoman. Ka paraqitur terrorin nazist e terrorin e kuq të Shtetit shqiptar, për të cilin asnjë diktaturë komuniste nuk ishte e ashpër sa duhej. Italia ka qënë për Shqipërinë mbretëria fashiste e Viktor Emanuelit të tretë, të treguar prej Kadaresë në një kryevepër si Gjenerali i ushtrisë së vdekur (1963); sot ka në Shqipëri një interes të gjallë për kulturën italiane, të dëshmuar për shembull nga Mimoza Hysa e nga shumë të tjerë apo të tjera.

Një gjetje e madhe e Kadaresë ka qënë të kuptuarit e totalitarizmit të nëntëqindës e të sotëm, si një sulm në rritje kundër demokracisw e që përparon. Është matur me këtë kthim mbrapa iliberal dhe kundërdemokratik – Pallati i ëndrrave (1980); Syri i tiranit (1991) – duke treguar se ai kthim mbrapa përfshin edhe viktimat. Skllevërit që besojnë se janë të lumtur së qëni të tillë janë më të këqijtë. Kadareja ka kapur këtë mëkat mortor të historisë bashkëkohore.

Jam shumë i kënaqur që e kam njohur e besoj se jo pak njerëz do të ndjehen pak jetimë të një vëllai të madh. Vdekja, çfarëdo të thuhet nga shumë lajkatues të saj, nuk është një gjë e bukur.

“Corriere della Sera”, 2 korrik 2024 – Përktheu Eugjen Merlika