Archives for November 2024

SHQIPËRIA JONË E VOGËL BËN EDHE NJËHERË JEHONË GLOBALE

November 19, 2024 by s p

Lumnohen në Shkodër Át Luigj Palaj e Dom Gjon Gazulli.

Nga Frank Shkreli

Lumnimi në Katedralën e Shkodrës i dy martirëve shqiptarë Dom Gjon Gazulli nga Shqipëria dhe At Luigj Palaj nga Kosova: një ditë historike për Kishën Katolike shqiptare, një ditë e madhe për Shqipërinë dhe Kombin shqiptar – dy martirë të lumë radhiten dhe ngrihen në altarin e lumnisë — jo vetëm në nivel të Kishës Katolike Shqiptare — por të mbarë Kishës universale. Këta pra janë dy martirët — që i shtohen 38-martirëve të Kishës Katolike Shqiptare të kohës së komunizmit gjakatar, të lumnuar me 2016: Dom Gjon Gazulli i varur nga regjimi i Ahmet Zogut dhe Luigj Palaj i vrarë nga ushtria serbo-malazeze.

Në katedralen e Shën Shtjefnit në Shkodër, u zhvillua me 16 nëntor, mesha dhe ceremonia për lumnimin e dy meshtarëve, njëri françeskan e tjetri dioqezan. Ceremonia e lumnimit u kryesua nga i dërguari i posaçëm i Papa Françeskut kardinali Marcello Semeraro, i ardhur enkas për këtë qëllim. Ai përshëndeti të pranishmit duke folur për dy të lumnuarit: At Luigj Palaj, meshtar i Urdhrit të Fretërve të Vegjël, lindur në Janjevë të Kosovës, tokë që dikur Shën Gjon Pali II e pati kujtuar si “të pasur me histori të lavdishme…” (Audienca e 15 nëntorit 1989); tjetri, Gjon Gazulli, meshtarin dioqezan i kësaj Kishe të shenjtë të Shkodrës. Për të dy u plotësua fjala e Jezusit: “…për shkak timin, do t’i thonë të gjitha të zezat kundër jush, por në rrenë…”, ka thenë, ndër të tjera, përfaqsuesi i Vatikanit në ceremoninë e lumnimit në Shkodër të dy martirëve të rinj të Kishës Katolike Shqiptare.

“Dy të Lumët tanë bënin të mira, por shpifën për ta dhe, me mashtrime, u dënuan”, than ë predikimin e tij, përfaqsuesi i Papa Françeskut dhe vazhdoi: “Kështu ndodhi për Át Palajn – historia e të cilit bën pjesë në Luftën e parë Ballkanike – kur në famullinë e Pejës, ku shërbente, pushtuesit nga Mali i Zi, aleat i Serbisë, ushtronin një politikë shtypëse kundër popullsisë me etni shqiptare, duke kryer qëllimisht dhunë e vrasje…Edhe vrasja e të Lumit Gazulli u motivua me gënjeshtra e në zanafillën e vdekjes së tij qe një proces-farsë: u dënua me akuza të rreme dhe u var në periferinë e Shkodrës, në zonën e quajtur “Fusha e druve”, tha, ndër të tjera, përfaqsuesi Vatikanit gjatë ceremonisë së lumnimit të dy martirëve në Shkodër.

“Sa e rëndësishme është bërë, sidomos në epokën tonë, kjo tema e gënjeshtrës, e falsitetit, e mashtrimit! Sigurisht, mund të themi se këto sjellje të trishta njerëzore kanë ekzistuar gjithmonë; por, sot, në atë që quhet epoka pas-së-vërtetës (post-truth), çështja është ndërlikuar më tej” ka theksuar kardinali Marcelo Semeraro. “Mjafton të mendojmë sa dezinformim e sa gënjeshtra, që ia shkatërrojnë jetën të afërmëve dhe popujve, kalojnë në internet, aq sa të bëhet jashtëzakonisht problematike ndarja e së vërtetës nga gënjeshtra. Po sot, a na intereson ende “e vërteta”? ka pyetur përfaqsuesi i Papa Françeskut në predikimin e tij në katedralën e Shkodrës. Një ditë pas lumnimit të dy martirëve të fesë e të Atdheut,të shtunën në Shkodër — nga Vatikani përshëndeti këtë akt edhe Papa Françesku gjatë Lutjes Engjulli i Zotit në Vatikan, për Lumnimin e Martirëve Dom Gjon Gazulli dhe Atë Luigj Paliq, ndërsa në turmën e madhe në Sheshin e Shën Pjetrit valvitej lartë dhe me kranri flamuri i Kombit shqiptar.

Në këtë ceremoni fetare morën pjesë gjithashtu ipeshkvijtë e Shqipërisë, (përfshir kardinalin shqiptar Ernest Troshani), ipeshkvijtë nga Kosova, Mali i Zi, Kroacia dhe Italia, si edhe autoritetet civile e fetare shqiptare, përveç mijëra besimtarëve brenda dhe jashtë katedralës, ose Kishës së madhe, siç njihet në Shkodër. Mediat njoftojnë se, pas ceremonisë së lumnimit, besimtarët shkuan drejtë Varrezave të Rrëmajit ku është përuruar monumenti në nder të Dom Gjon Gazullit, i varur në konop nga regjimi i Zogut në vitin 1927.

Ndërkaq, një ditë pas lumnimit të dy martirëve të fesë e të Atdheut të shtunën në Shkodër — nga Vatikaniditën e dielë përshëndeti këtë akt edhe Papa Françesku gjatë Lutjes Engjulli i Zotit në Vatikan, për Lumnimin e Martirëve Dom Gjon Gazulli dhe Atë Luigj Paliq, ndërsa në turmën e madhe në Sheshin e Shën Pjetrit valvitej lartë dhe me kranri flamuri i Kombit shqiptar.

Po, kush janë këta dy “martirë, dëshmitarë të fesë, mbrojtës të të drejtave themelore të njeriut e të popullit, shembuj dashurie, shërbimi e guximi”?

Át Luigj Palaj është personifikimi më i qartë i persekutimit të katolikëve shqiptarë të Kosovës. Në vitin 1913, ndërsa në Kosovë dhe më konkretisht në Gjakovë, vazhdonte fushata e egër e persekutimit dhe e asimilimit të katolikëve shqiptarë, Át Palaj i inkurajonte besimtarët e asaj treve të mos hiqnin dorë nga feja e të parëve dhe nga identititeti shqiptar. Për këtë arsye, për shkak të një urrejtjeje patologjike ndaj çdo gjëje katolike dhe shqiptare, pushtuesit malazezë e arrestuan dhe e torturuan në mënyrë çnjerëzore. Pas një periudhe të gjatë burgosjeje në Gjakovë, ku edhe pse nën tortura të tmerrshme nuk e pranoi ndërrimin dhe mohimin e fesë, ai u tërhoq zvarrë nëpër rrugë dhe u shporua me bajoneta në Pejë, duke ndërruar kështu jetë.

Martiri tjetër, Dom Gjon Gazulli, nga fisi i njohur i Gazullorëve, u ekzekutua nga mbreti Zog me varje, në Shkodër, më 5 mars të vitit 1927. Ai ishte kundërshtar i tij, për shkak të politikave shpeshherë diskriminuese për zonat katolike, sidomos për Dukagjinin. Gjithashtu, kundërshtoi ashpër dhe hapur të ashtuquajturin “bashkim personal të Shqipërisë me Jugosllavinë” më 2 janar 1927. (Radio Vatikani shqip)

Me vrasjen e tyre barbare dhe me luminimin e tyre të shtunën në Shkodër, këta të lumë shqiptarë, Dom Gjon Gazulli dhe At Luigj Palaj kanë kapërcyer tanimë kufijtë kombëtarë të trojeve shqiptare ndërkohë që tashti përfaqësojnë jo vetëm Kishën Katolike universale, por edhe vlerat universale të mbarë njerëzimit, si “mbrojtës të të drejtave themelore të njeriut e të popullit, shembuj dashurie, shërbimi e guximi”. Me sakrificën e tyre sublime ata janë shembull për të gjithë ne se si duhet të mbrohet nderi, liria, feja dhe identiteti kombëtar përballë barbarëve dhe diktatorëve. Shembulli i tyre do të mbetet përgjithmonë një frymëzim për breznitë e ardhshme të shqiptarëve dhe jehonë globale nga një vend I vogël si Shqipëria se si duhet luftuar duke dhënë edhe jetën për ideale, për vlerat, liritë dhe të drejtat njerëzore universale e kombëtare.

Vrasja e elitës së kombit, ftesë që të mos harrojmë

November 19, 2024 by s p

Besim Ndregjoni/

80 vite më parë, më 17 nëntor 1944, Tirana do të gdhihej e përgjakur me trupat e intelektualëve të Tiranës të vrarë nga barbarët komunistë, vetëm se ata nuk ishin komunistë. 80 vite më vonë, sot kremtojnë 80-vjetorin e vrasjes së tyre përballë murit ideologjik të diktaturës të rikrijuar në emër të “demokracisë” dhe pa dhënë llogari për krimet që kishte bërë Partia Komuniste Shqiptare. Mbas 80 vitesh, këta intelektualë nuk kanë një varr, sot shumicës së tyre nuk u është dhënë dëmshpërblimi sepse nuk janë vrarë pas 25 tetorit, një arsyetim banal klasor, që vetëm klasa politike shqiptare e bënte me mbeturinat e komunizmit që kishin zënë kolltuqet e ligjvënëse shqiptarë. Sot shoqëria shqiptare ndodhet në një ndarje të pashmangshme, në antikomunistë dhe komunistë që kanë ndërruar emrin në socialistë.

Ku vemi, ku vete Shqipëria, kujt i intereson kjo ndarje, pse ne antikomunstët duhet të përballemi me urrejtjen klasore të pasardhësve të diktaturës, përse nuk e shembim këtë mur siç u shemb Muri i Berlinit 35 vite më parë. A po përballemi ne me të kaluarën tonë si shoqëri e si komb…? Vëllavrasjet e shumta që shkaktoi Lufta e Dytë Botërore, për marrjen e pushtetit nga komunistët, arratisjet e shumë shqiptarëve antikomunistë, prej atyre që dinin stuhinë që po vinte, ishin të ndërgjegjshëm se çështja shqiptare qe shitur tek ata që u shërbenin antishqiptarëve. Vrasjet e pafundme pa gjyq, arrestimet, dënimet, pushkatimet, rezistenca në male, djegiet e kullave, shpronësimet, zaptimet e dhunshme të shtëpive, rrëmbimi i pasurive të arit, internimet masive të familjeve, gra, pleq e fëmijë të krejt elitës shqiptare e shndërruan pesëdhjetëvjeçarin e pushtetit diktatorial një faqe të zezë, më makabren të një gjenocidi ende të panjohur për botën demokratike.

Të mos heshtësh përpara së keqes është mision… Ky mision kombëtar është emergjent për shoqërinë tonë, në këtë periudhë postkomuniste, ku diktatura ka mbetur legjitime e padënuar. 80- vjetori i vrasjes makabër të elitës së kombit siç ishin 39 intelektualët e Tiranës të vitit 1944, na kujton dhe obligon: Dënimin e krimeve komuniste juridikisht, siç e kërkon Europa, siç e kërkojnë konventat ndërkombëtare të të drejtave dhe lirive të njeriut. Demokracia nuk është për të mbrojtur krimin, por për ta dënuar atë që të mos përsëritet. Në një shoqëri normale demokratike, ata që i kanë shërbyer diktaturës nuk kanë referencë morale për të qënë udhëheqës politikë në një sistem demokratikë. Por, çfarë ndodh mbas 34 vitesh pluralizëm në Shqipëri?! Partia Komuniste përgjegjëse direkt në krime, ndërroi emrin dhe nuk u penalizua ligjërisht për krime ndaj kombit të vet. Klasa politike shqiptare si produkt i diktaturës ktheu në ligje datat selektive të diktaturës siç janë 5 maji, 17 nëntorin dhe 29 nëntorin, vendosjen e regjimit diktatorial në Shqipëri. Partia që ndërroi emrin, sot është mazhoranca e vendit dhe po përgatitet për të kremtuar 80-vjetorin e të ashtuquajtur “çlirim” dhe rehabilitimin e diktatorit Enver Hoxha. Këto data nuk janë aspak në shërbim të së vërtetës dhe shoqërisë, por mbrojtje politike, që i bëhet sistemit diktatorial në Shqipëri. E vërteta dhe e dokumentuar dhe nga arkivat e huaja është ndryshe, luftën ndaj fashizmit e nazizmit e bënë shqiptarët pa dallim feje, krahine apo ideje.

Atë luftë e vaditi me gjakun e tij ushtaraku i mbretërisë shqiptare Mujo Ulqinaku e Abas Kupi me trimat e tij, trimi i Vlorës, ballisti Hysni Lepenica. Pra, ishin shqiptarët pa ideologjinë komuniste, që e rreshtuan vendin e tyre në koalicionin botëror kundra diktaturave së asaj kohe. Komunistët luftuan për marrjen e pushtetit me sloganet e diktatorit rus “Bijtë e Stalinit jemi ne” dhe e realizuan mision e tyre fatkeq me 29 nëntor 1944, ku instaluan diktaturën dhe diktatorin më të lig të Europës në pushtet. Kjo diktaturë vrau mbi 6000 shqiptarë dhe e rrënoi vendin për 45 vite. 17 e 29 nëntori 1944 janë ditët më të zeza për Shqipërinë e shqiptarët, se e shkëputen Shqipërinë nga Europa, dhe ne humbën shansin për të qenë vend demokratik. E vërteta dhe shoqëria duhet t’ua çjerrin maskën deformuesve, nostalgjikëve dhe enveristëve që na dalin si kërpudha mbas shiut. Diktatori Enver Hoxha është në historinë e popullit shqiptar Si Polt Poti i Kamboxhias dhe Stalini i fundit në shekullin e kaluar. Ai do të njihet në histori për vrasjet që i bëri kombit të tij. Nuk ka historian që mund ta shpëtojë. Është koha që të gjithë forcat antikomuniste, institucionet religjione, partitë, intelektualët me mendim liberal, media progresive të reagojnë të bashkuar ndaj kësaj përpjekjeje të mbarsur me moral pervers, që po kërkon t’i serviret dhe t’i imponohet brezit të ri.

Helmatisja e brezit të ri me ideologjinë primitive dhe reaksionare që himnizon kriminelin dhe krimin përbën aktin më të turpshëm dhe të papranueshëm për një shoqëri demokratike. Indiferentizmi ndaj kësaj çështjeje duhet konsideruar tradhti ndaj idealeve të atyre që dhanë jetën dhe u sakrifikuan për liri e demokraci. Mesazhi përkujtues i 80-vjetorit të vrasjes së intelektualëve të Tiranës konkludon në dy çështje madhore për antikomunistët dhe të përndjekurit politikë të Shqipërisë për shqiptarët në përgjithësi: E para, të luftojmë kundër harresës. Harresa është vdekja e dytë e viktimës, komunistët kanë vrarë mbi 6000 burra e gra dhe ua kanë zhdukur kufomat. Por po të harrojmë sakrificat e tyre, dëshmorët do të vdesin përfundimisht dhe po të ngjasë kjo, ne të gjithë jemi përgjegjës.

Me rikujtimin e tyre ne shpëtojmë nga vdekja e përhershme heronjtë, dëshmorët dhe viktimat. Ne që i mbijetuam katastrofës kolektive të terrorit të kuq e kemi për detyrë. Ne duhet çdo ditë të ballafaqojmë përpara shoqërisë të vërtetën përpara hipokrizisë, mashtrimit dhe gënjeshtrën komuniste, kësaj helmatisje antikombëtare. E dyta, është fare e qartë se askush nuk shqetësohet për fatin e të përndjekurve politikë. Ajo që na mbetet është solidariteti në mes nesh. Solidariteti njerëzor ashtë forma më sublime e dashurisë për njëri-tjetrin e mirëkuptimit dhe ndihmesës së ndërsjellë.

T’i japim dorën njëri-tjetrit, të ndihmojmë njëritjetrin. Ka sot me mijëra ish-të persekutuar politikë që kanë mbetur rrugëve pa familje, pa fëmijë, pa shtëpi. Kjo masë fatmjerësh është turpi i pushtetit politik sot në Shqipëri. Na bie detyra kombëtare të shkatërrojmë murin politik klasor, që ka ndërtuar prej 34 vitesh klasa politike shqiptare kundrejt familjeve dhe fëmijëve tanë. Asnjë i përndjekur politikë nuk lejohet të jetë në administratë apo institucione të shtetit shqiptar. Ky është krimi i dytë klasor ndaj të përndjekurve politikë shqiptarë. Ne duhet të punojmë me solidaritet në mes njëri-tjetrit për të ardhmen e fëmijëve tanë. T’u themi ‘ndal’ revansheve ideologjike që na shfaqën me kostume demokratike. Shqipëria, atdheu i të gjithë shqiptarëve, i përket demokracisë dhe jo të kaluarës diktatoriale.

Grupi parlamentar i opozitës duhet urgjent brenda këtij sesioni parlamentar të aprovojë ditën e kujtesës kombëtare dhe të dënojë me ligj krimet e komunizmit, siç ka vepruar Europa e pas-Luftës së Ftohtë, mbas shembjes së Murit të Berlinit. Dhe mos të harrojmë fjalët e një të burgosuri politik spanjoll: “Mos e mbyllni librin e krimeve komuniste derisa çdo rresht, çdo faqe të lexohet nga të gjithë”, mesazh që vlen për shoqërinë shqiptare! Lavdi dhe krenari për intelektualët e kombit shqiptar, që me veprën e tyre ndaj kombit na drejtojnë dhe na ftojnë të mbrojmë lirinë dhe shenjtërinë e saj.

Të njohësh gjyshërit përmes legjendave!

November 19, 2024 by s p

Dr. Iris Halili/

Kisha kohë pa qarë teksa lexoja. Kjo ndoshta sepse vitet e fundit më shumë jam marrë me librat e mendimit që e thonë moralin e veprës drejtpërdrejt, pa përshkrime emocionale, pa karaktere të spikatura dhe pa ndonjë vështirësi për të zbuluar apo për t’iu përgjigjur pyetjes finale se çfarë ka dashur të thotë autori? Megjithatë, para disa muajsh teksa lexoja librin e mësuesit dhe poetit Pajtim Sejdinaj qava vërtet, madje edhe me dënesë pasi u njoha si në një film real me historitë e gjyshërve të mi, të treguara nëpërmjet rrëfimeve dhe legjendave të njerëzve të gjallë që i kanë njohur, vlerësuar dhe admiruar.Unë i takoj atij brezi që jetoi në komunizëm dhe u rrit duke njohur prindërit apo gjyshërit e munguar nëpërmjet rrëfimeve të familjarëve, sigurisht nëse ishe me fat dhe kishe familjarë të sinqertë që të rrëfenin pa frikë. Neve më së shumti për stërgjyshërit dhe gjyshërit na rrëfente gjyshja. Ajo thoshte se stërgjyshi, domethënë vjehrri i saj, Hajredin Fratari, firmëtar i pavarësisë dhe dëshmor i saj, kishte qenë hero që kishte dhënë jetën për atdhe, madje edhe që kishte hapur shkollën e parë shqipe në Mallakastër.

Po kështu, gjyshja fliste për gjyshin, Rauf Fratarin dhe vlerat e tij si bashkëshort dhe si patriot, delegat i Mukjes dhe Pezës, si dhe luftëtar antifashist, që ndonëse kishte studiuar në akademitë ushtarake më të larta në Itali, fillimisht në Modena dhe më pas më të lartën në Romë, kishte djegur flamurin fashist sapo ata kishin vënë këmbë në tokën e tij.

Domethënë, unë gjyshin nuk e njoha kurrë, sigurisht as stërgjyshin, por në mendjen time ishte formësuar imazhi për ta si bij shqiptarësh që i kishin falur çdo gjë atdheut: pasurinë, të ardhmen e tyre dhe deri jetën e tyre, që sikur thonte stërgjyshi – e kemi për t’ia dhënë atdheut. Ky edukim i gjyshes më ishte ngulitur dhe kishte skalitur dashurinë dhe adhurimin tim për ta. Të tillë, gjyshja kishte bërë edhe me fëmijët e saj: mamanë dhe dajon tim, që i ati i kishte lënë kur ishin vetëm 4 dhe 2 vjeç. Daja as nuk e kujton dot të atin, ndërsa mamit i shfaqen më shumë imazhe nga fotografitë sesa kujtimet, por le të themi se e kujton veten kur ai e hidhte hopa sikurse çdo baba bën me fëmijën e tij, aq më tepër me vajzën që ai e quante princeshë, që do të shoqërohej nga kalorësit dhe kuajt më të mirë të racës.

Gjyshja na mëkoi se njerëzit mund t’i duash dhe t’i respektosh edhe kur nuk arrin t’i njohësh kurrë nga afër; kjo, sipas mendimit tim, do të thotë t’i duash njerëzit nëpërmjet legjendave që dëgjon për to dhe të paktën këtë gjyshja arriti t’ia dalë me ne. I njohëm dhe i deshëm sepse i donte dhe i adhuronte mentorja jonë, por përtej saj asgjë më tepër nuk kishim dëgjuar për stërgjyshin, ndërkohë që kishim dëgjuar si cilësohej gjyshi “Armik i popullit”.

Asgjë nuk e ndryshonte këtë fat derisa një ditë pranvere të vitit 1987 ndodhi çudia. Si në të gjitha mbrëmjet komuniste, ku informimi vinte nga kanali i vetëm shtetëror nëpërmjet Revistës Televizive, befas shohim se Ramiz Alia, Sekretari i Parë i KQ të PPSH dhe Kryetari i Presidiumit të Kuvendit Popullor, kishte vizituar zonën e Mallakastrës dhe, në fjalimin e tij “gju më gju me popullin”, papritur dëgjojmë të përmendet emri i stërgjyshit Hajredin Rakip Fratari: “Mallakastra ka nxjerrë burra të mëdhenj si Rrapo Hekali, Hajredin Fratari…”. Ndërkohë që zëri i televizorit ishte ngritur në maksimum ne të gjithë kishim shtangur. U mpimë. Nuk po u besonim as veshëve dhe as syve.

Stërgjyshi kishte mbetur në harresë prej vitit 1944 kur komunistët instaluan pushtetin e tyre dhe kjo pasi i biri, nacionalisti Rauf Fratari nuk kishte pranuar t’i bashkohej vijës së kuqe dhe kauzës së saj që solli ndarjen e Shqipërisë dhe dorëzimin tek jugosllavët. Kjo kishte vulosur fshirjen tërësore të aktivitetit patriotik të Hajredin Fratarit që edhe emri i ishte hequr nga lista e firmëtarëve të Pavarësisë; ndërkohë asnjë shkollë në Mallakastër dhe jo vetëm nuk ju ishte thënë kush ishte ai burrë që la Stambollin, bashkë me gruan e tij, të dy të edukuar në ‘Robert College’ dhe hapën të parën shkollë shqipe në shtëpinë e tyre dhe me shpenzimet e veta; shtëpisë 250-vjeçare ku ishte hapur shkolla në pranverën e vitit 1906 nuk i ishte vendosur asnjë pllakatë dhe sigurisht pronat dhe sarajet ishin shtetëzuar të gjitha.

Vetëm lapidari në Berat, ndërtuar atje ku e kishin pushkatuar, nga Mbreti Zog me rastin e 30-vjetorit të Pavarësisë kishte mbetur ende. Nuk di pse e kishin lënë atë lapidar atje, përballë varrezave të dëshmorëve? Ndoshta pasi mbarë Berati e dinte si ranë ata burra për atdhe dhe ndoshta për këtë nuk donin të provokonin më shumë?!

Ndërkohë që stërgjyshi ishte lënë në harresë, gjyshit i ishin vënë damka nga më të padrejtat, si dhe ishte dënuar në mungesë me vdekje si bashkëpunëtor i fashizmit, domethënë jo vetëm që i ishte mohuar i gjithë aktiviteti i tij patriotik në krah të Mithat Frashërit dhe Abaz Kupit, por i ishte hedhur edhe baltosje nga ato që i kishte kthyer në art vetëm komunizmi hoxhian. Sipas përshkrimeve të gjyshes, gjyshi ishte mashkulli ideal: bujar, njerëzor, familjar, i pashëm, i paqtë, i ditur, por mbi të gjitha ishte patriot. Nga kujtimet e saj ndihej një dashuri që jo vetëm nuk ishte konsumuar, por sikur shtohej edhe më shumë me gjithë vitet që kalonin.

Gjyshja e kishte aftësinë ta përcillte dashurinë për ta, duke na bërë edhe ne t’i donim po aq shumë, ashtu sikurse kishte një talent gati hyjnor që të mbushte edhe atë vend të zbrazët ku duhet të ishte dashuria e babait apo e gjyshit, duke na bërë ne të ndiheshim sikur duheshim nga një njeri që në fakt kishte qenë vetëm imazh, si për fëmijtë ashtu edhe për mbesat apo nipin e tij. Rrëfimet e gjyshes, vit pas viti, ishin kthyer në legjenda; aq sa ne i kishim mësuar përmendësh.

Mes këtyre legjendave të gjyshes njohëm dhe deshëm gjyshërit tanë.

Ndodhte shpesh që sa herë donim të çmalleshim i ktheheshim një sirtari sekret të mamit ku ruheshin disa dhurata që gjyshi kishte mundur t’i sillte fshehurazi duke përdorur si dërgues disa emra të tjerë. Askush nuk duhej ta dinte se këto dhurata për dasmën e mamit ishin nga Amerika dhe kishin ardhur nga gjyshi. Mami dhe më pas ne të tjerët i mbanim ato si të shtrenjta dhe në fakt dukeshin që ai i kishte përzgjedhur me shumë kujdes dhe elegancë.

Sot e kësaj dite, ato mbeten relike të shtrenjta për ne dhe kjo botë fetishiste ishte dhe mbetet si të thuash një tjetër formë për të prekur një njeri dhe ndjerë atë përqafim që nuk e kishim provuar kurrë as ne dhe as fëmijët e vet. Të dënohesh me këtë vdekje për së gjalli, vetëm se je kundërshtar politik i një kauze, kjo ishte marrëzia komuniste e kohës kur ne jetuam dhe që fatkeqësisht shumë nga brezat e rinj nuk e dinë apo nuk u është mësuar.

Shumë herë mendoj sesi ka mundësi të jetosh, të plakesh dhe të mos të të lejojnë të rritësh fëmijën tënd, të jesh i pranishëm në jetën e fëmijëve të tu dhe të njohësh apo të gëzosh familjen tënde, ndërkohë që krimi i vetëm është mendimi ndryshe në politikë apo ideologji?!

Ky fat i gjyshit dhe shumë të tjerëve si ai ishte si një burgim në një botë të lirë (pasi gjyshi jetoi në SHBA), por nga kjo, bota e lirë nuk kishte çfarë të bënte tjetër përveçse të jetonte me lajmet që vinin nga bota e errët, ku çdo ditë familja e tij mund të shuhej sikur ishte fshirë edhe emri i tij apo familja e vet do të vuante për fajin e vetëm se ai e donte ta shihte te ardhmen e atdheut ndryshe nga si e donin ata që erdhën në pushtet.

Por fatkeqësia më e madhe qe se nuk ishte atdheu, por njerëzit që e ‘privatizuan’ atë, ata që i flakën emrat e shumë idealistëve dhe patriotëve në qoshkun e harresës apo i vunë ata në bankën e akuzës.

Kështu që unë, sikur shumë bashkëmoshatarë të mi në atë kohë, mësoja dy histori. Unë dija atë që ma tregonte gjyshja dhe atë që e lexoja në librat e shkollës apo e shihja në filmat me partizanë të Kinostudios “Shqipëria e re”. Përfytyroni një mendje fëmije që duhet të njihet me dy histori që kundërshtojnë njëra-tjetrën deri në pikën e fundit. Pikërisht atë ditë pranvere, kur Ramiz Alia përmendi emrin e stërgjyshit tonë në TV, duket sikur u hap faqja ku historitë e gjyshes po fillonin të dilnin të vërteta dhe si të thuash unë do të gjeja më në fund paqen e brendshme pikërisht atje ku besoja dhe doja më shumë, në prehërin e gjyshes sime.

Pas asaj pranvere, do të vinte një pranverë edhe më e madhe ajo e vitit 1992, kur më në fund historitë e gjyshërve dhe baballarëve, motrave dhe vëllezërve do të rrëfeheshin sikur kishin ndodhur vërtet, bazuar pikë së pari në rrëfimet e njerëzve që i kishin jetuar apo dëgjuar në kohë reale. Dhe kështu do të niste epoka kur historia duhej të rishkruhej, por që ajo të bëhej korrektësisht së pari duhej analizuar dhe kundërshtuar çfarë ishte thënë dhe shkruar për 50 vjet dhe sigurisht ky nuk ishte një proces i lehtë; përkundrazi, ishte një rishkrim i vështirë dhe një mision shumë i madh për historianët, të cilët duhet ta trajtonin historinë jo më si një fakt i vetëm i thënë nga fitimtarët, por si interpretim i shumë fakteve që çonin tek e vërteta.

Unë besoj se një ndër fatkeqësitë më të mëdha që i ka ndodhur historiografisë sonë është që asnjëherë nuk arriti të dalë nga këndvështrimi bardh e zi, kur në fakt në histori, sikurse në art, nuk ka vetëm një ngjyrë, dhe jo gjithmonë ai që fiton ka përdorur çdo mjet të drejtë për të arritur aty. Historia duhet mbështetur në shumë burime, dhe ato më reale janë gojëdhënat, legjendat apo rrëfimet e njerëzve që jetuan atë kohë. Këngët e popullit apo gojëdhënat e tyre nuk ka historian që t’i kundërshtojë dhe nuk ka kohë që t’i ndalojë. Ato dalin nga rrënojat e kohës, dalin nga labirintet e errësirës, nga fondet e bibliotekave dhe në fund rrëfejnë të vërtetën historike, saktësisht ashtu siç ndodhi.

Është falë këtyre legjendave të mbledhura nga Pajtimi në këtë libër, që unë, por edhe ju i dashur lexues, po njohim historinë e plotë të Hajredin dhe Rauf Fratarit. Ndaj mendoj se kur qava teksa lexoja librin e Pajtimit, nuk ishte vetëm përshkrimi i mrekullueshëm që ai u ka bërë karaktereve në një tekst që është dhe nuk është roman, mënyra se si ka përzgjedhur vargjet popullore në një libër që është dhe nuk është folklorik, si ka radhitur faktet historike në një material që është dhe nuk është shkruar nga një historian, por mbi të gjitha ështësi ai ka përmbysur disa mite të rreme dhe ka rrëfyer mitin e vërtetë, jo siç e duam ne, as edhe siç e do autori apo koha tjetër që po jetojmë, por siç e kanë thënë dëshmitarët okularë, ata që mësuan gërmat e para në shtëpinë e stërgjyshit tim, ata që mbajtën peshë trupin e tij kur e morën pas vrasjes së pabesë nga xhonturqit, ata që dëgjuan fjalët e urta të gruas së tij të mençur që nuk lejoi t’i merrej hak ndaj të shoqit se nuk donte vëllavrasje. Po kështu, rrëfimi nga Pajtimi u është mbledhur atyre që panë gjyshin që nga dita e lindjes e deri ditën që i dha lamtumirën familjes.

Nuk di sesi duhet të falënderoj autorin e këtij libri, së pari për mënyrën e bukur me të cilën i ka përshkruar karakteret, për lidhjen që u bën kohëve sa të largëta në vite aq të afërta në vlera për protagonistët, për emocionet që të bën t’i ndjesh deri në palcë falë detajeve të përzgjedhura me mjeshtëri, për peizazhet e bukura të një fshati që iu vodh historia sikurse shumë fshatrave dhe qyteteve të tëra në Shqipëri, dhe mbi të gjitha për rikthimin e një të vërtete të madhe për dy burra të mëdhenj të kombit, të cilët janë edhe njerëz shumë të dashur për mua dhe familjen time, ashtu siç kanë qenë dhe mbeten të dashur për vendlindjen e atdheun e tyre si dhe për këdo që i njohu dhe pati fatin të bashkëpunonte apo luftonte me ta. Ky libër më bëri gjithashtu të besoj se rrëfimet e gjyshes sime, Ganimet paskan qenë të sinqerta dhe të vërteta dhe ndaj më duhet përsëri t’i përulem kujtimit të saj të virtytshëm.

Autori Pajtim Sejdinaj, ashtu siç bën çdo shkrimtar i mirë, në përfundim të leximit të librit nuk e lë lexuesin të pyesë për kuptimin që mbart titulli i librit pasi lexuesi arrin qartazi të kuptojë pse ai quhet “Akademia e Fisnikëve”. Më shumë se përpiqet të na bindë për këtë virtyt të parë të sagës së Fratarllinjve, autori sjell ngjarjet reale në rrethana nga më tragjike apo të vështira të jetës së tyre, dhe tregon si ata i përballuan këto ngjarje me dinjitet njerëzor.

Akademia e fisnikëve e ngritur tashmë në kornizë të virtyteve të këtyre patriotëve nuk është fjalë e veçantë apo e përzgjedhur nga autori, por është fjala që kurorëzon çdo akt të jetës së tyre në shërbim të atdheut, apo siç e thotë më bukur autori Pajtim Sejdinaj: At-mëmëdheut.

Ju siguroj se në këtë libër do të gjeni përshkrimin e një fshati të bukur shqiptar, zakoneve të tij, atyre të lindjeve, dasmave, vdekjeve, vajtimeve dhe gëzimeve; do të gjeni natyrën e bukur shqiptare, historinë e dhimbshme që ka kaluar vendi që nga fillimi i rilindjes kombëtare dhe deri në rënien e komunizmit. Mes historisë së kësaj pjese të familjes sime do të gjeni historinë apo fatin e shumë familjeve të tjera shqiptare që u vranë, u dëbuan, u burgosën, u mohuan, u shpronësuan, u asgjësuan, por kurrë nuk u mposhtën.

Mos e lini pa lexuar këtë libër të thjeshtë në dukje, por të fuqishëm në ndjenja dhe histori. Ai jo vetëm na edukon si të jemi më empatikë, por na mëson si të jemi më të dhimbshëm dhe si të dalim përtej egos sonë për t’i shërbyer kauzave më të mëdha, sikur janë njerëzit në nevojë apo atdheu në nevojë! Na mëson çfarë do të thotë të lindësh, jetosh dhe vdesësh si fisnik në shpirt. Na edukon sesi duhet t’i duam dhe kurrë të mos harrojmë rrënjët tona. Kjo na bën edhe më fisnikë!

Korrigjim historik i nevojshëm

November 19, 2024 by s p

Shaban Murati/

Unë e kuptoj nevojën e regjimit të kaluar për të hiperbolizuar luftërat dhe betejat me pushtuesit gjermanë në çdo qytet të Shqipërisë. Në këtë dalldi nisi shumë vonë fushata dhe mania e festimeve të çlirimit të gjithë qyteteve shqiptare, të mëdha e të vogla, nga pushtuesi gjerman.

Një narrativë historiko-euforike e pavërtetë. Me përjashtim ndoshta të Tiranës. Datat e çlirimit të qyteteve shqiptare, që po festohen me vrull gjithandej, janë data të hyrjes së partizanëve në qytetet shqiptare, ku nuk kishte këmbë gjermani. Asnjë gjerman nuk kishte nëpër qytete se ata kishin marrë urdhërin të largoheshin të gjithë nga Shqipëria. Nuk pati asnjë betejë dhe asnjë luftë për çlirimin e qyteteve pa pushtues. Nuk pati asnjë dëshmor në ditën e çlirimit të qyteteve.

E vërteta historike duhet thënë siç ka qenë dhe jo siç e ka vulosur historiografia e realizmit socialist. Kjo nuk e zbeh rëndësinë luftës nacional- çlirimtare të popullit shqiptar kundër pushtuesve fashistë e nazistë.

Por fare mirë mund të thuhet se po festojmë ditën e hyrjes së partizanëve në qytete, se sa të mashtrojmë fëmijët me çlirimet e pandodhura të qyteteve tona.

TRAGJI-KOMEDIA SHQIPTARE NË 79 VITE

November 19, 2024 by s p

Alfons Grishaj/

Nisja dhe bitisja tragji-komike

Atë ditë që vdiq Enveri, vdiq “patriotizmi”. Gojët e liga thonë se para vdekjes, Enverit iu shfaqën lakuriq, Aleksandra Kollontai dhe Clara Zetkin. Ndërsa Mehmeti, iu fanit duke rrahur një trumë të qelqtë që në vend të ujit rridhte gjak, bash mbi “pemën e miqësisë” që pat mbjellur Enveri, Krushovi dhe vetë ai. “Haluçinacioni” i frymës fundit të mëkatarit sjell evokime të jetuara që vë në siklet dhe më mizorin. Por britma e Enverit nuk erdh nga Mehmeti mbi trumë, por nga foto e ngjallur e Dom Nikoll Gazulli, i cili me një buzëqeshje hyjnore vijëzonte me shkop hartën e ferrit ku do kalonte diktatori. Dukej sikur i thoshte:“Askush nuk është i përjetshëm, përveç Hyut të gjithpushtetshëm!” Enveri me sy të zgurdulluar ra nga shtrati duke thirrur: “Ah, Gazull tradhëtari!” Nexhmia, duke fshirë hundët dhe lotët e kristalta si zhigu i votrës, iu drejtua të pranishmëve: “Shokë, siç e shihni, Enveri dhe në momentet e fundit të jetës lufton me armiqtë!” Ramizi dhe shokët e partisë shikuan njëri-tjetrin! Mbase shoqja Nexhmie kish roitur? Aty nuk ishte asnjë njeri veç shokëve të partisë…

Po ç’rëndësi kishte se kush iu shfaq Enverit, ndërsa Shqipëria u mbush në lot. Kordoneve të frymorëve u dalloheshin brinjët dhe organet si harllucave kur nuk i sheh dielli, të cilët ulërinin për vdekjen e “legjendarit”. Dhimbja kish pushtuar Shqipërinë, Dardaninë dhe viset e tjera. Oh, dhimbje që e ke emrin mjerim! Vdiq “Heroi i Popujve të Jugosllavisë”(dekoratë e dhënë nga Tito), udhëheqësi që kishte një makinë dekorata prej Rusisë, Kinës, Jugosllavisë, Bullgarisë, Rumanisë etj. Njeriu që pas luftës gëzoi gradën Gjeneral- Kolonel pa qenë asnjë ditë në shkollë ushtarake dhe pa shkrehur asnjë pushkaliqe! Njeriu që pati shumë shokë: Qemal Stafa, Vasil Shanto etj, por më të dashurit mbetën, Miladini dhe Mugosha. Aderencë e çapkënllëkut francez, Enveri ia dhuroi Dardaninë Titos, me një zemërgjerësi të paparë, sikur të kish falur rrethinat e Zallit Kirit. Mbase prapa këtij vendimi qëndronte fjala e popullit: “Më mirë i pari në fshat se i fundit në qytet?

Udhëheqësi “legjendar” nuk pyeti për imperialisto-revizionistët e planetit, sepse pati pas vetes, “ushtrinë e popullit ushtar”, të cilët ishin stërvitur ndër beteja të mëdha (imagjinare)

qindra milionëshe. Mjaftonte bilbili i harabelit që trimat të zinin llogoret. Muskujt e tyre skalitur ndër aksione mund t’i kishte zili Hollyood, Wallt Disney dhe teatrot e kukullave që po t’i pikasnin do i punësonin menjëherë kundrejt pagesave marramendëse.

Sa ish gjallë Enveri, u kujdes me “dhimbje” atërore për të gjithë shokët e tij, duke i çuar një e nga një pranë Luciferit, për t’ia mbushur mendjen Engjëllit rebel se udhëheqësi i partisë dhe popullit do i bëhej shpejt krahu tij i djathtë në luftë kundër Zotit.

Ç’nuk bëri heroi? Një ndër gjërat më të arritura ish lufta e hapur kundër të shkolluarve në perëndim. Ai u erdh hakut se e “meritonin”. I futi nëpër galera dhe porsa u vinte dita për të dalur së andejmi ua shtonte lejeqëndrimin me një zemërgjerësi të paparë. Të shkolluarit në perëndim ishin drita e dijes, por Enveri i quante, “terri i kllasës kapitaliste”. Po i hante partia ato dokrra? Po ç’u duhej fshatarëve drita e mendjes kapitaliste kur partia u solli dritën komuniste në skajet më të larta, bash në shtëpitë e tyre ku nxinte kandili i vajit të gurit? Mos harroni! Terri kish sjellë aksidente në familje. Bile raste flagrante…ku disa teze u ankuan për dhëndurët…E pra, partia zgjodhi njëherë e mirë që aksidente tilla të mos ndodhnin më.

Pas vdekjes Enverit, komunistët dhe inteligjenca ishin të shqetësuar si do i vente halli Shqipërisë që do pushtohej nga imperialisto-revizionistët, dhe të mirat që solli socializmi do të mungonin: tavolinat e bollshme, gomerët, mushkat dhe qerret do zëvendësoheshin me rolls-roysat, benzat, maseratit etj. Gjalpi i dalë nga dybeku do zëvendësohej me gjalpin Irlandez pa shije që përdorej nga gjithë armiqtë e socializmit. Buka e shëndetshme me këmbë dhe bishta minjësh do zëvendësohej me pogaçe dhe llojra buke të stilit Italian dhe atij francez.

O booboo, krosantet e rrezikshme me çokollatë dhe gjalpë do helmonin fëmijët, rininë dhe të moshuarit! Gradaçelat e trashëguara nga komunizmi prej 70-80 metër katrorë do zëvendësoheshin me karakatina që hyn e nuk del dot pa shenja dalluese. Parfumi origjinal i djersës traktoristëve dhe bujqërve (punëtorëve dhe intelektualëve që ndrisnin nga aksioni në aksion), do zhdukej nga parfumëra artificiale, ku kllasa zgjedhur do tërbohej nga neveria e kudërbimit marramendës. Paraja do zëvendësohej me monedha të shtrembëra pakuptim. S’do shihej më drapër e çekan,punëtorët me grurë, as bukuria përrallore e portreteve dhe peisazheve socialiste që mbanin gjallë artet vizuale. Por më keq akoma, koha do të shkonte prapa me orën e perëndimit. O pikë e zezë! Po a do durohej ky çnderim?

Enveri i dinte të gjitha. Një ndër tre persona i kishte hafije, por përsëri nuk ishte i sigurtë, prandaj bëri një buker të madh 28 mijë kilometra katrorë që shqiptarët të jetonin grumbull në harmoni në një koloni të vetme, stil jetese eusociale si bubërrecat. Siguria e kolonisë kishte dhe një arsye tjetër: qoftëlarg dhe të bëhej ndonjë mëkat, ngelej brenda kolonisë. Gratë dhe meshkujt ishin kurdoherë nëpër aksione, fusha, male e këneta.

Të rraskapitur nga lodhja binin në shtrat pa u përqafuar, pa bërë dashuri! Ama fëmijët lindnin të shëndetshëm! Në familje bëhej llogaria e muajve dhe baballarët dilnin borxh…

Fjala e Trockit, kish zënë vend duke çliruar shumë gra komuniste nga sindromi fajit: “Në komunizëm, gratë duhet të jenë të lira se nuk janë pronë e askujt”. Pra, kështu partia krijoi,“Njeriun e Ri!” Megjithatë, gratë shqiptare tradicionale talleshin me aforizma të tilla, të cilat me kujdesje shqiponje (shqiponjat janë monogame) ruajtën familjen në standartin më të lartë moral njerëzor.

Po si do adoptohej “Njeriu i Ri” pa tela e kufi në kapitalizmin mizor dhe të pamëshirshëm? Tmerri që kishin përfshirë ekranin e TV shqiptar, i cili shfaqte vuajtjet e popullit kapitalist: pabukë, të paveshur, të palarë, paujë e drita, terr nëpër rrugët NY, London, Paris, Romë etj. A nuk ishte Çarli Çaplin, që shfaqte në beze tmerrin e kapitalizmit? Po sa vuajti ai burrë për bukë misri?…Vetëm biografët dhe historianët e kinematografisë i dinë sakrificat e tija, sidomos kur ai zieu shollin e këpucëve dhe e hëngri. E tmerrshme! Artistët e Hollivudit vuanin shumë… një nga ata qe dhe Çaplin! Biles dhe sot ca aktorë duan të largohen nga“fashisti” Trump, që u zgjodh me 4 milion e ca vota më tepër se Kamala, apo siç i thonë Indianët,“Lotus”, ku fatmirësisht s’ka asgjë të përbashkët me definicionin e këtij emri (lules Lotus), i cili mbetet simbol i pastërtisë, fuqisë dhe rilindjes.

Frika më e madhe shpërtheu nga informacioni i tmershshëm që, 70-800 persona në 100,000 frymë, vuanin burgjet e kapitalizmit. O booboo! Në Amerikë, në 50 vite u ekzekutuan 1594 të burgosur për krime “kot”. Kurse vëllau i madh Kina, ekzekutonte 8000 të burgosur në vit. Shqipëria jonë e madhe komuniste ishte prapa me planin që kishin realizuar vëllezërit kinezë dhe imperialistët amerikanë. Në atë kohë të artë, Shqipëria mezi dënoi 700-800 mijë të burgosur në dy milionë banorë…Jo si në perëndim që, në 50 vite (siç shkrojta më lart), Amerika dënoi me vdekje 1594 persona, e cila ishte një shifër katastrofike për një popullsi “të vogël” si Amerika. Kurse partia jonë e madhe me një popullsi të stërmadhe, në 47 vite, me kujdes human dënoi me vdekje , 5500 persona! Ku pyeste partia jonë heroike për 36000 të burgosur dhe 5500 vrasje politike kur shumica tyre ishin analfabetë dhe nuk dinin ku i binte politika me shtëpi? Dhe më tepër, si një vend i civilizuar socialist, përse partia duhej të shqetësohej për 700,000 të burgosur “ordinerë” që hapnin tarraca, këneta dhe punonin brenda galerive për të ndërtuar socializmin fitimtar?! Gojët e liga thonin, ishte strategji e partisë për të disiplinuar një popull dembel që dhe t’i paguaje me para, asnjëri nuk do shkonte për të lulëzuar kënetat dhe nxjerrë minerare nga malet kokëforta që jetonin kayundarët dhe malokët e pagdhendur. Plani për të ndërtuar “Socializmin me forcat tona” punoi për bukuri. Askujt nuk i ra ndërmend që shumica atyre kokëderrave mëkatarë ishin dhuratë e planit.Kanalet,arat,galeritë u mbushën me lotë, djersë e gjak. Po përse komunizmi duhej të pyeste për hajdutët dhe politikanët e rrezikshëm? Ordinerët dhe politikanët në përgjithësi kishin bërë namin,duke thyer ligjet e diktaturës proletariatit, si, p.sh. kishin vjedhur lule dielli,shalqi, pronën e vet të konfiskuar nga partia, bukë si Zhan Val Zhani, kobure të ndryshkura, një palë goma këpucësh, një burrofresko, dy paketë cigare, një kile vaj, një byrek. Kurse për huliganët që binin në dashuri me komuniste, thyenin ndonjë xham, godisnin me grushte apo pinin dy gota raki thumbash, persona të tillë i sikterisnin në internime ose burg me afat të shkurtër.

Po t’i pyesje në burg ajkën e raskapitur “politike”,çfarë do të thotë politikë?…98% e tyre nuk dinin fare ku i binte me shtëpi kjo fjalë, porse politikë kishin bërë ama! Ata ishin armiq të rrezikshëm të partisë, sepse shpreheshin nën jorgan me fjalë të poshtra anti-komuniste si, “bukë e keqe”, “përditë aksione”, “nuk di çfarë tu jap fëmijëve për darkë”, “brigadier i poshtër”, “poezi hermetike”, “s’kam ku të shkoj tjetër,ose të vras veten ose ti bie kufirit” etj…Po a kish shprehje më të mëdha politike se këto…që nuk gjindeshin asgjëkundi në tekste, katedra dhe shkollat më të famshme politike në planet?

Rrezikshmëria e theksuar shoqërore qëndronte në “diplomat” e universitetet e fushave, maleve dhe arnaut kalldrëmit!

Arma sigurimit ndihmoi shumë në sterilizimin popullsisë të tillë politike e ordinere. Gjithmonë sypatrembur e vigjilentë, rryp zhbërthyer rrinin të gatshëm për të ndëshkuar armiqtë e kllasës, ku nganjëherë zbulonin armiq dhe njëri-tjetrin! Po si do të ruhej Shqipëria Socialiste ndryshe me një popullësi miliona e miliona banorë që pothuajse të gjithë e njihnin njëri-tjetrin?

Civilizimi ynë ishte për tu pasur zili : ekzemplar marksist-leninist, ateizëm, altruizëm neronian, klemencë sadiste, luftë klasash, bjeri i fortë të ligut. Vulgu Marksist vegjetonte… Dhe pse Marksi shau dhe shaloi popullin shqipfolës duke lartësuar serbët dhe sllavët, ai u adhurua përulshëm për mjekrën e argjendë dhe bishtalecat e zinj që i zbukuronin fytyrën. Thuhej se duheshin dy berberë për t’ia qethur e rruar mjekrën, prandaj ai e la fole morrash. Kish gjë më magjepse se kjo?!

Prandaj dhe morrizmi ishte kujdesi i socializmit kundër kapitalizmit, ku vuanin dhe vuajnë ende miliona njerëz pashtëpi, pabukë duke vdekur rrugëve. Viktima ushqyese për qentë dhe minjtë që shëtisin pa teklif nëpër qendra urbane. Epidemi që nuk ekzistonte në Shqipëri. Jo more! Partia i kish marrë masat duke mos lënë këmbë qeni e sorre. Sorrat ngjallnin zi, kurse qentë ulërinin netëve duke u paraprirë lajmeve për vdekjet gjatë territ ku fluturojnë shpirtërat…Po durohej kjo gjendje? Organizatat bazë ngritën grupe pushkatimi nëpër lagje për të ekzekutuar qej e sorra! Trimat që merreshin më këtë detyrë të vështirë, vendosnin gjahun në një tel ku u lakohej pas shpine dhe varej mbi gjoks si dekorata. Sa krenari ndihej në mesin e pushkatarëve që e quanin detyrë mbi detyrat. Punë që fitonin pikë me spastrimet e qenëve, sorrave, maçokëve e maceve të përdala. Pati dhe raste që në vend të qenit vritej ndonjë kopuk që endej nëpër kazana, por askush nuk mërzitej. Përkundrazi ndodhira të tilla kishin bonus për gjahtarët që mburreshin: “Ekzekutuam një tradhëtar në kufi!” Kështu, ata merrnin dekoratë trimërie,ndonjë mijë lekë (Një Dollarë) që për atë kohë ishte gjysma e rrogës së një punëtori.

Enveri qe largpamës se, e mbajti popullin shqiptar brenda në fortifikata, rrethuar me tela e bunkerë që të mos depërtonin huliganët politikë të kapitalizmit e soj e sorollop huliganësh që do ua nxirrnin sytë shqiptarëve për lugët e floririt,diamantët që popullësia i posedonte me shumicë. Largpamësia e tij shkoi deri aty sa bëri tufëzimin e bagëtive ku nuk mbeti lopë, gjel, pulë e derr në oborre private. Kjo solli një pastërti sterile që e lakmonin të gjithë kundërshtarët e perëndimit. As Hitleri s’e bëri dot me hebrejtë atë çfarë bëri Enveri me gjënë e gjallë që i mbante frymën popullit me thikë në asht.

Ish-Drejtori i “Shtëpisë Qëndrore”, Pirro Lena, tregonte që, Enveri thoshte :“Unë e njoh mirë këtë popull!Ky popull do dajak dhe një kafshatë bukë se, po u bënë zengjinë…na piu e zeza!”

Rrëfenja e tufëzimit

Atë kohë, në një fshat të Shkodrës ndodhi një akt i papreçedent i një katundari që kishte shumë fëmijë dhe nuk dinte si t’i ushqente në dimër. Prandaj fshatari kish vendosur të mbante një derr brenda në shtëpi kundër ligjit në fuqi. Komshiu, “dera e xhenetit”, e diktoi dhe informoi operativin. Atë ditë në zyrën e operativit ndodhi dhe sekretari i partisë R.S. , një person liberal që babain e kish pasur nxënës të Harri Fulsit (armik i betuar i partisë). Sekretari Partisë e lajmëroi fshatarin se sigurimi do t’i bënte reprezalje dhe nëse gjendej derri ai do përfundonte në burg. Fshatari në hall të madh e pyeti shokun sekretar se si mund t’ia dilte mbanë.Ai (sekretari që e kishte shumë qejf rakinë) pamëdyshje e mësoi, ti jepte derrit për të pirë dy dopjo raki dhe pasi t’a bënte tapë t’a fuste brenda në bauel. Fshatari që kishte frikë se me dy dopjo mund t’a vriste derrin dhe fëmijët mund t’i mbesnin pa ngrënë gjatë dimrit, i dha një dopio raki dhe jo dy siç e këshilloi sekretari.

Ditën tjetër, policia i hyri brenda në shtëpi fshatarit duke e kontrolluar. Sekretari një shpirt njeriu, u ul mbi bauel dhe ndezi një cigare për të pritur përfundimin e kontrollit. Mirëpo derrit filloi t’i dilte pija dhe filloi të godiste lehtë kapakun e baules mbi të cilën ishte ulur R.S. Sekretari i zënë në bef filloi të ngrinte zërin, duke folur për luftën e Partisë kundër armiqve etj. Me një ton autoritar që ia jepte pozicioni iu drejtua policëve :“E shikoni, ju thashë se ky burrë këtu nuk i fsheh gjë partisë…jo më një derr!” Njëri nga policët e pa sekretarin që nuk po i rrinte prapanica rehat ngaqë derri godiste lehtas kapakun e baules ku rrinte ai,prandaj polici kurioz pyeti: “ Shoku sekretar, më duket se nuk po ndihesh rehat mbi bauel?” Sekretari iu përgjigj, “kam një majasil akut që s’po më lë rehat!” Polici hapi sytë me habi(se ishin “policë të shkolluar” atëherë) dhe deshi të thoshte diçka, por sekretari ia mbylli, duke i urdhëruar që të dilnin jashtë se përveç thashethemit dashakeq (që shqiptarët e kishin me shumicë gjatë kohës partisë) nuk kish asgjë tjetër në atë shtëpi. Reprezalja e policisë përfundoi me duar bosh. Të nesërmen, sekretari “tradhëtar” e kritikoi ashpër fshatarin për dozën e vogël të rakisë që i kish dhënë derrit, i cili mund t’i mirrte në qafë të dy. Në atë kohë,shumë komunistë ishin të tillë, ku dhe pse partia u kish besuar, ata ia dridhnin partisë…Hëm, jazëk!

Një rast tjetër i ngashëm ndodhi në Xhabie, Shkodër. Pas informacionit nga hafijet e lagjes, policia u pregadit seriozisht me skafandra dhe qen kufiri,automatikë e antiplumba. Për siguri, policët morën dhe një makinë të blinduar, sepse Informacioni ishte i pastër si drita e diellit që derri ishte sa një kalë dhe mund t’u sillte telashe të mëdha. Në sekret të plotë, policët mbërritën në katin e pestë ku jetonte Rr.Sirma,pronari i derrit. Ai si njeri i regjur i bëmave, kish pikasur lëvizjet e dyshimta, dhe pa menduar dy herë e hodhi derrin nga ballkoni i katit të pestë, që për fat binte nga ana e kundërt e rrugës ku ishin parkuar makinat e policisë. Derri dha frymën e fundit prej fluturimit spektakolar të pronarit. Pasi policia u largua më duar bosh. Rr…u ul me vrap mbi derri e gjakosur e pajetë. E vajtoi, pastaj e përkëdheli duke i shpëtuar dy pika lot. I detyruar nga rrethanat bëri gostën e derrit (tradicion kristian) para se të vinte dimri. Derri i vrarë në mënyrë hollivudiane u shijoi aq shumë familjes sa, Rr… filloi humorin shkodran….Pasi pinë dhe nga një dopjo Juniperus, uruan policinë që shpejtuan gostën e derrit. Ndodhira të tilla ishin të përditëshme në atë kohë bollëku që nuk kishte çfarë hante maçoku pas darke…

Shpresa që vdiq rrugës

Ardhja Ramizit, krijoi një shpresë si shkëndia e drurit të keq. Porsa erdhi në fron, frymëzoi dhe njëherë “batalionet”, duke iu betuar popullit: “Bar do hamë,por marksizëm-leninizmën nuk e tradhëtojmë kurrë!” Inteligjenca brohoriste,“Parti-Enver jemi gati kurdoherë!” Po kur plasën ambasadat…askush nga brohoritësit nuk ndejti të shijojë të mirat e socializmit envero-ramizist. Të gjithë ikën! Aty u nervozua keq “gjeniu” Kadare, i cili ua tha troç shqiptarëve: “Jeni jashqitje!”Bravo i qoftë. Mençuria, humanizmi e besnikëria shfaqen pikërisht në raste tilla. Ai ishte dhe mbeti besnik i Enverit dhe Partisë.

Pas vdekjes, partia e shpërbleu duke ulur flamurin në gjysmë shtizë tri javë (më falni, tri ditë) moreeee! Sa prekëse?!

Injorantët kur hasin narrative laksative binë në dashuri me Djallin, sepse Zoti u duket legjendë përtej besimit dhe arsyes. Kjo ngjason me pemën me rrënjë të shkurta që thahet pa njohur hijen e vet.

Lëvizja Demokratike filloi me 14 Janar 90 në Shkodër,vazhdoi me 8 Dhjetor në Tiranë, dhe vdiq po në Shkodër me, 2 Prill 1991. Pas ardhjes PD-së në pushtet, u bënë ndryshime thelbësore: qeveria u fali shqiptarëve apartamentet që paguanin prej vitesh gjatë regjimit komunist, hapi kufinjtë, futi Shqipërinë në të gjitha organizmat ndërkombëtare dhe më pas, NATO. Qeveria PD bëri shqiptarët të dalin pa viza si qytetarë të Europës lirë.

Pati dhe nga ata që bënë plaçkë…Erdhën me çorape të shqyera dhe zdralë në thembra , u bënë me vila e mercedezë. Por ata qenë të pakët, por që fatkeqsisht kompromentuan gjithë klasën politike të djathtë, ku shumë prej tyre mezi nxirrnin bukën e gojës. Atëherë lind pyetja: po socialistët çfarë bënë për popullin? Asgjë !Përveç privatizimit (plaçkitjes) të çdo gjëje me vlerë të atdheut tonë të mjeruar. Lidershipi i PS ra në dashuri me Aleksandra Vuçiqka dhe Aleksia Sorra, duke u kthyer shpinën vëllezërve e motrave dardanas dhe popullit shqiptar.

Pyetja është e thjeshtë: “Të jenë vallë shqiptarët kaq teveqelë sa përulen para gjithkuj?

I puthin dorën herë grekëve, herë serbëve, herë turqëlinjve, herë digli-majmunit, por asnjëherë nuk i shtrijnë dorën vëllezërve të vet shqiptarë të opozitës?!

Tragjedi në penelatë

Kjo tragji-komedi vazhdon prej 79 vitesh! Shqipëria ende nuk po e gjen dot fillin e humbur.A ka pamje më të pastër, narrativë më dinake dhe ndjesi më të trishtë se kjo?

Kur t’a kuptojnë shqiptarët vaskën e dryshkur, dritaret kryeulur dhe dyert e mbyllura, pasioni dhe brohoritjet do u kthehen në vaj. Peneli i piktorit do jetë gozhdë në derën e çdo shqiptari ku bastunet dhe trastat e të huajve (për një jetë të “detyruar”) do varin xhaketat bash në gozhdën e pabesisë që pikon gjak-arratie. Fyelli i tjetërsuar baritor do psonisë konglomeratë në rrugë, duke lënë pas mijëra vite krenari. Rraca jonë e pastër do kryqëzohet në kufirin e instiktit dhe jo traditës. Inteligjenca e shitur për një copë bukë nga flip-flapet e pista të rehatisë momentale do jetojë banalitetin e psonisur deri në pleqeri ku fshikullon kamxhiku i kompleksit të fajit dhe frika e ndëshkimit të Zotit.

Tani qeveria sorrasiane e Tiranës, zvarritet mallkim kalldrëmeve dhe asfalteve, duke hyrë plasave dyerve si në kohën e Moses në Egjypt. Mallkim që shqiptarët e pranojnë prej vitesh me përulësi tragji-komike. Piktori ka marr hijen e Genghis Khan, i cili thoshte:“The greatest happiness is to vanquish your enemies, to chase them before you,to rob them their wealth,to see those dear to them bathed in tears, to clap to your bosom their wives and daugters”. Prandaj “Temuxhini” jonë zhgërryhet në idera delirante, duke u bërë në të njëjtën kohë, i rrezikshëm dhe qesharak!

Para disa javësh, Gen.Wesley Clark, bëri një takim në Michigan për të endors Harris.

I pyetur për piktorin delirant, General Clark, u shpreh:“Ai është i papërgjegjshëm! Na detyroi të largohemi nga Shqipëria, sepse ua dha kinezëve biznesin tonë. Clark,kur mori vesh për izolimin e Sali Berishës, tha:“Po më habisni!Sali Berisha është burrë i madh. Kjo është fatkeqësi për demokracinë atje!” Po këtë nuk e tha dokushdo, por ai që luftoi për Dardaninë, një ndër burrat më të famshëm të ushtrisë amerikane.

Por Temuxhini jonë nuk ndalet! Për të futur sherrin në sheriatë dhe hequr vëmendjen nga Dardania, ikja biblike, vuajtja dhe mungesat e mëdha jetike në Shqipëri, Temuxhini hodhi idenë: “Teqe Bektashjane Enklavë.” Sipas Naltmadhnisë tij (që po e lartëson Shqipërinë me shejtanë e kurva, oborrtarë-e, plaçkitur atdheun tonë të mjeruar), i cili jep lajmin që, në Shqipërinë e madhe duhet dhënë një pëllëmbë qivur “Baba”Mondit, ëndërrimtarit për t’u bërë Pasha, i cili në Shqipëri, do luaj “Propaganda Fide” (që dikur të krishterët, “Propaganda Fide”e përdorën për të mbrojtur vlerat e katolicizmit…), ku aksidentalisht apo me qëllim…kjo lloj përpjekje minimizon vlerën e Islamit në Shqipëri. Por ja që shpirtërorët besimtarë të vërtetë Bektashianë si, Baba Dr.Eliton Pashai etj, nuk janë me orën e Baba Mondit, por me shpirtë-shejtninë e Haxhi Bektashit, i ndritë shpirti!

Ky rast, kalon “biological boundary” që nuk e kalojnë dot as kafshët, as shpendët dhe as peshqit, por vetëm marruqët tanë që bëjnë veprime mbikafshërore. Për me keq, ata thejnë rëndë KODIN PENAL, ku në një shtet normal do rrezikonin burgim të përjetshëm. Po pyet Temuxhini ? Ai merr përpara kafshë e fosile, dinozaura, njerëz e rrugë, gradaçela e kasolle, të mbjella e të korra, dete e male, sidomos politikanët kundërshtarë, duke lënë në livadhin e tij, vetëm delet që blegërijnë, beeeee!!

Përpjekjet e dështuara, vërtetohen mësëmiri me futjen në burg të Salianit, djaloshit me të ardhme politike, lider i ri në shpresën e ndryshimeve të mëdha. Raste të tilla e bëjnë më të trishtueshme situatën. Mendoj se, në politikë, kundërshtari dinjitoz duhet të respektohet si rregullator i vakumit, korrektor i gabimeve dhe rrëshqitjes politike, frymëzim i ardhmënisë më të mirë, vizionit të balancave të drejtave lirisë dhe hapësirës civilizuese njerëzore. Thyerja e këtyre rregullave bazë të demokracisë dhe prosperitetit, përmblidhen me një fjalë: renegatizëm. Siç kam shkrojtur dhe më parë, renegatët janë figura shumë të dobëta, të cilët, për të mundur kundërshtarin përdorin të gjitha format për t’ia arritur qëllimit…si, në rastin e futjes në burg të, Sali Berisha dhe demokratit të ri Saliani, duke lënë jashtë hekurave kriminelë me damkë. Arrestimi i ish-Presidentit dhe Kryeministrit Meta, shënoi nivelin më të ulët të civilizimit dhe profesializmit policesk në Shqipëri.

Ilir Meta mund të jetë gjithçka, po kurrë kriminel dhe vagabond, siç e trajtoi qeveria e Temuxhinit. Ai ishte President dhe Kryeministër, Kryetar Parlamenti, Ministër i Jashtëm, prandaj duhet të trajtohej si një personalitet deri në momentin që gjykata t’a cilësojë fajtor. Nëse prokuroria kërkon të bëjë rolin e akuzës dhe gjykatësit, drejtësia merr fund dhe shteti ligjor vdes. Padrejtësi të tilla gjenerojnë revolta, dhe si pasojë,logjika politike kthehet në produkt rruge, ku në shenjë proteste digjen karriget para parlamentit. Nesër mund të digjet dhe Shqipëria, mund t’i bëhet dhe ndonjë atentat kriminelëve në pushtet. Po kujt do i sherbejë kjo katrahurë përveç Serbisë dhe armiqve të kombit? Në bazë të experiencës, dhuna ndjell dhunën, e cila mund të sjellë gjithçka, mbase dhe rrëzimin e pushtetit absolut, po kurrë demokraci! Sepse dhuna ka prapa praktikat e kohës shkuar, të asaj kohe që solla më lart…ku ndryshoi përgjithmonë psikologjia e popullit më të vjetër në planet!

Dy këshilla dhe një thirrje

Përfaqësuesit e opozitës me në krye PD duhet të jenë më të vëmendshëm në takimet e diasporës, të cilës duhet t’i shtrohet një draft i detajuar si për kulturën e votimit (që është thelbësore), por dhe për rrugëtimin e bashkëpunimit, ku përfshihet përqindja e përfaqësimit në të gjitha organet politike, parlamentare e qeveritare. Kështu, serioziteti i përfaqësimit bëhet rregullator në marrdhëniet diasporë-atdhe.

Prandaj, opozita duhet të tregojë fuqinë e vet gjeneruese konstruktive për të treguar forcën e demokratëve dhe të djathtës shqiptare në organizime superiore, duke dhënë përgjigjen e duhur farsës brigando-renegatëve.

Mos harroni! Nëse brigando-renegatët shohin lidershipin e fortë, zbythen! Po e pikasën në lëngim, mblidhen si krimbat për t’ia ngrënë mishin dhe palcën. Veprime të tilla nuk krijojnë habi, sepse këtë tradicion ua kanë lënë të parët që erdhën nga mjerimi i urrejtjes, shkrojtur nga Eugen Pottier (Internacionalja), dhe kompozuar nga Pierre De Getyer. Ndërsa patriotët e vërtetë duhet të shpëtojnë çfarë është e mundur prej katilëve. Duhet të jenë sa më të kujdesshëm për të ruajtur pjesën e atavismes kundërshtare shartuar në kohën mëkatare…Kjo jo për mëshirë, por për të ruajtur emrin e shqiptarit, genin e gjakut tonë. Plaçkitësit, le të ulërijnë mbi shpinë të vegjëlisë në jargavitjen e monitoruar. Le të bëjnë presione dhe le t’i thurin lëvdata vetes për përjetësi. Definicion i lirisë tonë ndaj ligësisë do të jetë gjaku jonë i pastër që do bëhet imperative i zgjimit dhe kurajos civile në një Shqipëri pa brigando-renegatë dhe kleptomanë! Prandaj vota e ndërgjegjshme, shpirtërore e morale e çdo qytetari në emigrim dhe atdhe është një armë e fuqishme demokratike për të ndryshuar planet ogurzeza të një klani amoral dhe skizofrenik që zhvirgjëroi Shqipërinë, plaçkiti çdo pëllëmbë tokë turistike (që ishte perlë botërore), abuzoi dhe abuzon me tendera dhe çmime tre fish më të larta se rrugët e Europës.

Krimi më i pafalshëm për këtë qeveri të degraduar, mbetet dhënia e pensioneve qesharake pleqve sa për një darkë të varfër bash atyre që u rreshkën dhe u mpakën duke djersitur në çdo cep të atdheut. Kjo nuk ka të bëjë me krahun e majtë apo të djathtë, por me vlerësimin e djersës dhe shpirtin e humbur të një populli që u skllavërua nga një klan monstruoz për t’u plaçkitur dhimbshëm nga klani tjetër kleptokrat.

Prosperiteti banal i “Shllavarisë”, implimentuar në Shqipëri nga Temuxhin dhe të tjerë, mbetet aktakuza më e madhe krimiale e shekullit XXI, e cila një ditë do të ekzekutohet nga shqiptarët e dinjitetshëm patriotë.

Mendoj se, nuk janë darkat politike dhe deklaratat e varfëra për lustër të politikanëve të huaj që tregojnë vizionin dhe personalitetin e një udhëheqësi, por vetëm prosperiteti dhe standarti i jetesës së popullit që ai përfaqëson tregon natyrën reale të lidershipit.

Mallkuar qoftë i majtë dhe i djathtë që nuk zgjohet nga gjumi për t’i thënë stop kësaj katrahurë delirantësh të madhështisë tragjike-komike që lundron prej 79 vitesh!

Miqtë tanë shprehen: “Shpresa të vogla…Jo memorje! Korrupsioni është bërë kancer për Shqipërinë, ndërsa shqiptarët ndihen komod më këtë fenomen që rrezikon ekzistencën e popujve.”

Kombet rriten dhe qytetërohen nga vizioni e politika afrimit dhe krijimit të mundësive për të jetuar, jo nga politikat e frikësimit për të nesërmen, depresionit dhe papunësisë që matematikisht sjell shpopullimet në udhëkryqin ogurëzi. Çdo zgjim në kohë sjell shpresën për ndryshimin e madh historik. Vonë është vetëm ateherë kur mbi tokë perëndon dielli përgjithmonë!

Këpucët më komode të lënë në rrugë pas një kohe, jo më opingat apo shkarpat!