Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for November 2024

VATRA NDEROI KRYETARIN E KOMUNËS SË DEÇANIT Z. BASHKIM RAMOSAJ

by

Sokol Paja/

New York, 13 Nëntor 2024 – Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra nderoi me “Mirënjohje” në një ceremoni të veçantë zhvilluar në Selinë Qendrore kryetarin e komunës së Deçanit z.Bashkim Ramosaj. Me pjesëmarrjen e vatranëve e aktivistëve të spikatur të komunitetit shqiptar në New York, Vatra e nderoi kryekomunarin Ramosaj me motivacion:”Për arritjet e shkëlqyera në drejtimin e Komunës së Deçanit, si ekspert i qeverisjes vendore, për vizionin transformues dhe lidershipin politik, për përmirësimin rrënjësor të jetës së qytetarëve në Deçanit, si veprimtar dhe aktivist i çështjes kombëtare me kontribute të shquara për lirinë, pavarësinë dhe procesin e fuqizimit demokratik të institucioneve shtetërore në Kosovë”. Në fjalën e mirëseardhjes sekretari i Vatrës Dr. Pashko Camaj përgëzoi punën e kryekomunarit Ramosaj, shpjegoi punën e Vatrës dhe bashkëpunimin me institucionet amerikane në angazhimin për çështjen e Kosovës sidomos. Kryetari i Komunës së Deçanit z.Bashkim Ramosaj i shoqëruar nga Ramiz Tafilaj, Jashar Dobraj e Adem Lushaj, në fjalën e tij falenderoi Vatrën për nderimin dhe punën historike për kombin shqiptar dhe shpjegoi punën e përpjekjet për miradministrimin dhe zhvillimin e Komunës së Deçanit dhe institucioneve në Kosovë për rritjen e mirëqenies së qytetarëve të Republikës së Kosovës. Drejtori i gazetës së Alpeve z.Ramiz Tafilaj vlerësoi Vatrën e Diellin për dokumentimin historik të veprimtarisë së shqiptarëve dhe theksoi rëndësinë që gazeta Dielli dhe gazeta e Alpeve shkojnë në Librarinë e Kongresit Amerikan për të ndërkombëtarizuar çështjen kombëtare në institucionet e amerikane.

“Zëri i Amerikës”: Biden, Trump premtojnë një tranzicion të rregullt të pushtetit në janar

by

13 nëntor, 2024

Presidenti i zgjedhur Donald Trump dhe presidenti Joe Biden u takuan të mërkurën për herë të parë që kur zoti Trump fitoi zgjedhjet javën e kaluar dhe premtuan një transferim të rregullt të pushtetit në janar.

Dy udhëheqësit u ulën në krah të njëri-tjetrit në Zyrën Ovale, një imazh që ishte në kontrast me tensionet që kanë pasur në marrëdhëniet mes tyre.

Takimi zgjati mbi dy orë, tha zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë Karine Jean-Pierre.

“Ishte një takim me përmbajtje,” u tha ajo gazetarëve. “Ata diskutuan çështje të rëndësishme të sigurisë kombëtare dhe politikës së brendshme me të cilat përballet vendi dhe bota.”

Zoti Biden tha se mbështetja për Ukrainën ishte në interesin e sigurisë kombëtare të Shteteve të Bashkuara, sepse një Evropë e fortë dhe e qëndrueshme do të shmangte përfshirjen e Amerikën në luftë, u tha gazetarëve Këshilltari për Sigurinë Kombëtare i Shtëpisë së Bardhë, Jake Sullivan.

Presidenti i zgjedhur Trump ka thënë se mund ta mbyllë me shpejtësi luftën Rusi-Ukrainë, por pa dhënë detaje se si.

Zoti Trump tha për gazetën New York Post se ai dhe zoti Biden “folën gjatë për Lindjen e Mesme” në bisedën e tyre. “Doja të dija pikëpamjet e tij për situatën”, tha Trump. “Dhe ai m’i parashtroi ato, u tregua shumë i sjellshëm,” citoi gazeta zotin Trump.

Zoti Biden fitoi ndaj zotit Trump në zgjedhjet e vitit 2020, por u tërhoq nga gara e vitit 2024 në korrik pas një paraqitjeje të dobët në debatin përballë rivalit republikanin.

Ai mbështeti si kandidate Nënpresidenten Kamala Harris e cila humbi në zgjedhje.

“Synimi ynë është të kemi një tranzicion të qetë, do të bëjmë gjithçka që mundemi për t’ju siguruar çfarëdo që ju nevojitet,” tha Presidenti Biden duke i uruar mirëseardhjen zotit Presidentit të zgjedhur Trump.

“Politika është e vështirë dhe shpesh bota nuk është shumë e bukur, por sot është një botë e bukur dhe unë e vlerësoj shumë një tranzicion të qetë. Do të jetë shumë i rregullt dhe e vlerësoj shumë një gjë të tillë Joe”, tha zoti Trump, i cili merr detyrën më 20 janar.

Gazetarët u përpoqën të bëjnë pyetje por u nxorën me shpejtësi nga salla, përpara se zoti Biden dhe zoti Trump të vazhdonin takimin pa praninë e tyre.

Takimi ishte në një kontrast të thellë me marrëdhënien e tensionuar që kanë pasur ndër vite dy udhëheqësit.

Ekipet e tyre kanë qëndrime shumë të ndryshme mbi politikat, nga çështjet që lidhen me ndryshimin e klimës, tek ato që lidhen me Rusinë deri tek tregtia.

Zoti Biden, 81 vjeç, e ka portretizuar zotin Trump si kërcënim për demokracinë, ndërsa zoti Trump, 78 vjeç, e ka portretizuar zotin Biden si të paaftë.

Presidenti i zgjedhur Trump ka bërë pohime të pa bazuara në fakte për manipulim të zgjedhjeve presidenciale të vitit 2020.

Pritja e presidentit të ardhshëm të vendit në Zyrën Ovale nga presidenti aktual, është në traditën politike të Shteteve të Bashkuara, por zoti Trump e anashkaloi këtë traditë në vitin 2020, kur ai humbi garën për t’u rizgjedhur.

“Ai beson tek normat dhe institucionet tona, ai beson tek transferimi paqësor i pushtetit“, u tha gazetarëve të martën zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë Karine Jean-Pierre, në lidhje me vendimin e Presidentit Biden për të ftuar për takim zotin Trump.

“Kështu duhet të ndodhë“, shtoi ajo.

Zoti Biden synonte ta përdorte takimin për të treguar vazhdimësi, por tranzicioni nga një administratë tek tjetra është pjesërisht i bllokuar.

Sipas Shtëpisë së Bardhë, ekipi i zotit Trump, nuk ka nënshkruar ende marrëveshjen që do t’i mundësonte njerëzve të administratës së tij të ardhshme, qasje tek objektet dhe informacionet qeveritare.

“Avokatët e ekipit të tranzicionit Trump-Vance po vazhdojnë të angazhohen në mënyrë konstruktive me avokatët e administratës Biden-Harris në lidhje me të gjitha marrëveshjet e parashikuara nga Akti i Tranzicionit Presidencial”, tha Brian Vance, një zëdhënës për tranzicionin i zotit Trump, duke iu referuar ligjit që rregullon transferimin e pushtetit.

Valerie Smith Boyd, drejtoreshë e Qendrës së Partneritetit për Tranzicionin Presidencial, një organizatë jofitimprurëse që këshillon administratat e ardhshme, tha se marrëveshja nënvizon se Shtetet e Bashkuara kanë vetëm një president deri më 20 janar, si dhe përfshin nënshkrimin e rregullave etike për të mos përfituar nga informacioni i vënë në dispozicion gjatë periudhës së tranzicionit.

“Kjo marrëveshje duhet të nënshkruhet që të fillojë ndërveprimi me agjencitë federale“, tha ajo. “Gjithçka varet nga kjo gjë”.

Gjasat janë që zoti Biden dhe zoti Trump do të diskutojnë mbi një mori temash, përfshirë politikën e jashtme.

Presidenti në largim mund t’i kërkojë zoti Trump të mbështesë Ukrainën në luftën e saj kundër Rusisë. Mbështetja amerikane për Kievin është vënë në pikëpyetje pas fitores së zotit Trump.

Ndërkohë presidenti i zgjedhur është zotuar t’i japë fund luftës së shpejti, por pa dhënë shpjegime se si do ta bëjë një gjë e tillë.

Zonja Jean-Pierre nuk pranoi të japë detaje rreth çështjeve që do të diskutohen në takimin mes dy udhëheqësve.

Ky do të jetë i pari takim mes zotit Biden dhe zotit Trump që nga debati mes tyre në muajin qershor, kur presidenti demokrat nuk ishte tërhequr ende nga gara.

Paraqitja e dobët e zotit Biden rriti shqetësimet në mesin e demokratëve mbi moshën e tij madhe dhe çoi në largimin e tij nga gara presidenciale.

Pas këtij zhvillimi zonja Harris u zgjodh si kandidate e demokratëve për presidente. Ajo udhëhoqi një fushatë të shkurtër që përfundoi me humbjen e saj më 5 nëntor.

Senatori John Thune, mik i Vatrës do të drejtojë Senatin Amerikan

by

Senatori John Thune, mik i Federatës Vatra do të drejtojë Senatin Amerikan për 4 vitet e ardhshme, detyrë që e merr në janar 2025. John Randolph Thune ka lindur më 7 janar 1961. Është senator republikan nga Dakota e Jugut i mandatuar që prej vitit 2005.

Një lajm fantastik për të gjithë shqiptarët. Vatra si institucion kombëtar do të bashkëpunojë ngushtë me institucionet amerikane në dobi të çështjes kombëtare dhe komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Çështja shqiptare në Senatin Amerikan do të ketë një zë të fortë falë Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra.

Foto nga takimi i kryetari të Vatrës Dr. Elmi Berisha me senatorin John Thune në Korrik, 2024.

“Velloja e Kryqëzuar”…

by

Sokol Paja/

Romani “Velloja e Kryqëzuar” e autorit Prend Ndoja është një himn për skrificat e shqiptarëve në luftë me pushtuesit serbë, një paralele tragjike mes botës serbe barbare dhe botës fisnike e bujare shqiptare. Një roman historiko-tragjik që qëndron si një homazh për qëndresën e trimërinë shqiptare përballë regjimit gjenocidal e fashist serb. Romani është një triumf i jetës, i dashurisë, i mirësisë, i trimërisë, i bujarisë, i familjes, sakrificës, i vlerave më të larta të popullit e kombit shqiptar. Romani rrezaton kulturë, autenticitet, vlera të larta artistike dhe letrare. Proza moderne e Prend Ndojës është një shërbim i çmuar për komunitetin shqiptaro-amerikan, gjuhën dhe kulturën kombëtare në mërgatën e Amerikës.

Romani “Velloja e Kryqëzuar” e autorit Prend Ndoja ka meritë të veçantë nga pikëpamja gjuhësore, stilistikore e figurative. Prend Ndoja ka arritur mjeshtërisht të rrëfejë, përshkruajë, skalisë çaste e detaje dhe të krijojë personazhe e situata në një nivel shumë të arrirë. Autori Prend Ndoja arkivon katër botime me shumë vlera gjuhësore e letrare duke u renditur ndër autorët serioze e dinjitozë të mërgatës shqiptare të Amerikës. Autori Ndoja përmes rrëfimit të tij bën një udhëtim të shkëlqyer artistik nga romanticizmi në idealizëm. Personazhet kryesore të romanit Lisi dhe Era mbartin vlerat dhe idealet më të vyera të rinisë shqiptare. Lisi dhe Era janë personazhe që frymëzojnë. Çdo shqiptar patriot dhe i mërguar prej vendlindjes e gjen veten sado pak në këtë roman aq më tepër kur flitet për ngjarje e personazhe që marrin jetë në një kohë të tmerrshme sidomos për shqiptarët e Kosovës. Me autorë si Prend Ndoja letërsia e mërgatës po jep gjithnjë e më shumë kontribute në letërsinë shqipe në Shqipëri e Kosovë.

𝐃𝐚𝐯𝐢𝐝𝐢 𝐦𝐞 𝐤𝐨𝐤𝐞̈𝐧 𝐞 𝐆𝐨𝐥𝐢𝐚𝐭𝐡𝐢𝐭

by

𝐃𝐫. 𝐁𝐥𝐞𝐝𝐚𝐫 𝐊𝐮𝐫𝐭𝐢/

Vepra “Davidi me Kokën e Goliathit” e Caravaggio u pikturua si një dhuratë për Kardinalin Scipione Borghese, në mënyrë që ai të ndërmjetësonte te xhaxhai i tij, Papë Pali V, që të tregonte mëshirë ndaj Caravaggio-s, dhe të dekretonte faljen ndaj tij për vrasjen që kishte bërë ndaj një njeriu, teksa ishin grindur për një lojë. I rrethuar nga dëshpërimi Caravaggio pikturoi veten e tij në kokën e Goliathit, e madje edhe djaloshi David është po vetë ai në moshë të re. Caravaggio i ri që vështron me dhembshuri dhe trishtim Caravaggio-n e rritur trazovaç dhe artistin vrasës.

Në shpatë vërehet një mbishkrim: H-AS OS; ky është një shkurtim i frazës latine humilitas occidit superbiam («përulësia e mposht krenarinë”). Davidi shpalos një dëshpërimin të plotë dhe ai nuk vështron si triumfator por me përulësi. Pamja e tij plot dhembshuri është shenjë e një shprese të vetmuar, e cila bashkon ekzekutuesin dhe viktimën, në një dëshirë të përbashkët për shpagim. Nuk gjendet asnjë pikturë në traditën perëndimore që përçon një ndjenjë kaq të madhe tmerri porsi kjo tablo e Davidit dhe Goliathit. Tërësisht i dorëzuar, Davidi adoleshent mban kokën e përgjakur të gjigandit, duke e parë atë me një përzierje magjepsje dhe mëshire. Ky portretizim e bën pikturën të paharrueshme, e cila përforcohet nga mimika e fytyrës së Goliathit, pra vetë portreti i Caravaggio-s, i cili edhe pse i vdekur në këtë skenë, duket se transmeton mesazhin e dëshpërimit, pendimit, dhe klithmës së mëshirës dhe shpëtimit.

Kjo vepër është një dramë psikologjike. Dhe përmes përdorimit të dritës dhe hijes, figurat duket se burojnë nga terri, porsi aktorë që shfaqen papritur në skenë nga një qoshe e errët teatrale.

Duke e portretizuar veten si Goliathi, Caravaggio shpalosi pendimin e përzemërt e të thellë të një vrasësi të dënuar. Tabloja ishte një lutje mëshire ndaj vetë njeriut për të cilin u pikturua kjo vepër. Të njëjtën pendesë Caravaggio e shpalosi edhe tek vepra Prerja e Kokës së Gjon Pagëzorit në të cilën, për të vetmen herë në të gjithë krijimtarinë e tij, artisti vendos firmën e vet në një nga veprat e tij, dhe me të kuqe ai e nënshkruan atë në fund të spërkatjes së gjakut që derdhet nga qafa e sapo prerë e Gjon Pagëzorit, porsi një shprehi e gjendjes së pendesës së ndërgjegjes së artistit.

Caravaggio ishte piktori më i arrestuar evropian i viteve 1600-të. Edhe pse vdiq në vitin 1610-të, në moshën tridhjetë e nëntë vjeçare ai konsiderohet si piktori më i rëndësishëm italian i të gjithë shekullit të shtatëmbëdhjetë. Por, gjithashtu ai njihet edhe si piktori vrasës. Përveç krimit që kreu në vitin 1606, mendohet se ai kishte kryer dhe një krim të ngjashëm në rininë e tij. Ai ishte një njeri rebel, shoqërohej me prostituta, përleshej vazhdimisht nëpër rrugë, hynte e dilte rregullisht nga burgu, me raste mbetej i pastrehë, u dënua me vdekje për shkak të vrasjes, u zgjodh si kalorës në urdhrin Kalorësit e Maltës, por katër muaj e gjysmë pas marrjes së kryqit, ai u përjashtua nga ai urdhër.

Caravaggio ishte një artist i arratisur e një njeri kokëshkretë.

Të njëjtin rebelizëm që kishte në jetë, ai e shpalosi edhe në të gjitha veprat e tij artistike, duke revolucionarizuar pikturën evropiane. Përdorimi i femrave dhe meshkujve të zakonshëm si modele të tablove me tematika të shenjta fetare të përshkruara plot dritë teatrale, tronditën kritikët dhe artistët në të gjithë Italinë dhe Evropën.

Megjithëse ai vdiq në vitin 1610, ndikimi i Caravaggio-s zgjati për dekada të tërë dhe u shtri përtej Italisë në Holandë, si dhe Francë. Ai pikturonte me shpejtësi dhe drejtpërdrejt nga natyra, pa përdorur vizatime paraprake përgatitore. Tablotë e tij fetare përçojnë një ndjenjë të aktualitetit dramatik duke e shkëputur nga qëllimi dekorativ që kishte arti në atë periudhë.

Ndonëse shumë prej veprave të tij nuk pranoheshin dhe nuk arritën të magjepsin patronazhin papnor, skandalizonin kolegët artistë dhe artdashësit e kohës, askush nuk e hodhi poshtë talentin dhe gjenialitetin e Caravaggio-s. Dhe, jeta e tij e errët, si një milanez që jetoi në Romë, Napoli, Sicili dhe Maltë, e një i arratisur si vrasës me një çmim mbi kokën e tij, gjatë fundit të shekullit të nëntëmbëdhjetë, Caravaggio u ngjit në statusin e gjeniut romantik. Seksualiteti i tij i devijuar, ateizmi i dukshëm dhe shkeljet shoqërore përputheshin me imazhin romantik të artistit rebel. Ndaj, veprat e tij nisën të tërhiqnin një vëmendje më të gjerë gjatë dy shekujve të fundit, dhe gjenialiteti dhe revolucioni artistik që vërehen e përçohen në veprat e tij i dhanë Caravaggio-s vlerësimin e merituar anembanë botës si një nga artistët më të shquar të gjithë kohërave.

Caravaggio vdiq teksa kthehej nga Napoli në Romë, i vetëm, në errësirë dhe mjerim. Atij nuk iu dha nderi i një funerali publik, nuk iu lexua asnjë elegji, ose një ceremoni mortore e veçantë, siç ishte zakon në rastet kur ndaheshin nga jeta artistët e famshëm. As në Romë nuk u krye ndonjë shërbim përkujtimor. Ai vdiq po aq keq sikurse edhe jetoi. Ai ishte prototipi i “artistit të mallkuar,” por i cili e tronditi botën e artit dhe madje të gjithë botëkuptimin e kohës në të cilën jetoi, duke e vrarë artin, por duke e ringjallur atë përsëri, gjatë tri dekadave të jetës së tij, duke shërbyer kështu si një shpëtimtar për gjendjen statike në të cilën gjendej arti i kohës, duke e rishfaqur atë me një fytyrë të re, plot nuanca teatrale, natyralizëm, dhe dramë njerëzore.