Archives for February 2025

Prof.Dr.Fejzulla BERISHA/

1. Një Momentum i Ri Politik për Kosovën në Evropë

Parlamenti Evropian ka shënuar një kthesë të rëndësishme duke kërkuar nga Bashkimi Evropian që të heqë masat ndëshkuese ndaj Kosovës, të mbështesë anëtarësimin e saj në Këshillin e Evropës dhe të inkurajojë pesë shtetet e BE-së që ende nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës – Spanjën, Sllovakinë, Rumaninë, Greqinë dhe Qipron – ta bëjnë këtë sa më shpejt. Ky është një hap historik që pasqyron një ndryshim të ndjeshëm në politikat evropiane ndaj Kosovës dhe përforcon pozicionin e saj ndërkombëtar.

2. Masat Ndëshkuese të BE-së Ndaj Kosovës dhe Kërkesa për Heqjen e Tyre

Masat ndëshkuese të vendosura nga BE-ja në qershor të vitit 2023, pas tensioneve në veri të Kosovës, përfshinin:

Ndërprerjen e takimeve të nivelit të lartë ndërmjet Kosovës dhe BE-së.

Ndërprerjen e fondeve të IPA III dhe mbështetjes financiare për Kosovën.

Pezullimin e pjesëmarrjes së Kosovës në programet e Bashkimit Evropian.

Këto masa u konsideruan të pabalancuara, pasi BE-ja nuk vendosi sanksione të ngjashme ndaj Serbisë, e cila konsiderohet si nxitëse e tensioneve. Për këtë arsye, Parlamenti Evropian tani kërkon që këto masa të hiqen menjëherë, duke vlerësuar se Kosova ka përmbushur kërkesat e BE-së për deeskalim.

3. Anëtarësimi në Këshillin e Evropës – Një Hap Vendimtar për Kosovën

Kosova është në fazën finale të procesit për t’u bërë anëtare e Këshillit të Evropës, një organizatë kyçe për të drejtat e njeriut, demokracinë dhe sundimin e ligjit në Evropë.

Komiteti për Çështjet Politike dhe Demokracinë i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës (PACE) ka dhënë miratimin për anëtarësimin e Kosovës në maj 2023.

Votimi final pritet në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës në prill 2025.

Parlamenti Evropian ka bërë thirrje që të mos ketë vonesa të mëtejshme në këtë proces dhe që të gjitha shtetet anëtare të votojnë në favor të pranimit të Kosovës. Anëtarësimi i suksesshëm do të siguronte që Kosova të bëhet pjesë e Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut dhe do t’i hapte rrugën Kosovës për qasje në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut në Strasburg.

4. Presioni për Pesëshen Evropiane që të Njohë Kosovën

Njohja nga pesë shtetet e mbetura të BE-së – Spanja, Greqia, Sllovakia, Rumania dhe Qiproja – është një nga pengesat kryesore për integrimin e plotë të Kosovës në institucionet evropiane dhe ndërkombëtare.

Greqia dhe Sllovakia kanë dhënë sinjale pozitive për një njohje të mundshme.

Rumania dhe Spanja mbeten ende skeptike, duke e lidhur çështjen me precedentët e tyre të brendshëm.

Qiproja refuzon ta njohë Kosovën për shkak të çështjes së saj me Turqinë.

Parlamenti Evropian tani kërkon nga këto vende që të rishikojnë qëndrimin e tyre dhe të njohin pavarësinë e Kosovës, duke u bazuar në realitetin politik dhe juridik të saj si shtet i pavarur dhe demokratik.

5. Pasojat Politike dhe Gjeostrategjike të Vendimit të Parlamentit Evropian

Vendimi i Parlamentit Evropian për të mbështetur Kosovën ka disa pasoja të rëndësishme:

Dobësimi i ndikimit të Serbisë në politikat evropiane ndaj Kosovës. Serbia ka mbështetur vazhdimisht pesëshen evropiane për të mos njohur pavarësinë e Kosovës, por ky presion tashmë po zbehet.

Rritja e besueshmërisë së BE-së në Ballkan. Duke mbështetur Kosovën, BE-ja sinjalizon një përkushtim më të madh për stabilitetin në rajon dhe për forcimin e sundimit të ligjit.

Sfidimi i ndikimit rus dhe kinez në Ballkan. Një Kosovë më e integruar në institucionet evropiane zvogëlon hapësirën për ndikimin e aktorëve joperëndimorë në rajon.

6. Një Moment Kyç për Kosovën

Vendimi i Parlamentit Evropian është një fitore e madhe për Kosovën në rrugën e saj drejt integrimit evropian dhe ndërkombëtar. Heqja e masave ndëshkuese, përshpejtimi i anëtarësimit në Këshillin e Evropës dhe njohja nga pesëshja evropiane do të ishin hapa vendimtarë për forcimin e shtetësisë së Kosovës dhe për thellimin e marrëdhënieve me Perëndimin.

Tani mbetet që Qeveria e Kosovës të shfrytëzojë këtë momentum politik, të intensifikojë diplomacinë dhe të sigurojë mbështetjen e nevojshme për të realizuar këto objektiva jetike për të ardhmen e vendit. Për të ilustruar më gjerësisht këtë analizë, mund të bëjmë një krahasim të ndryshimeve që kanë ndodhur në vende të tjera të rajonit dhe të shohim se si këto raste mund të ofrojnë mësime për Kosovën në lidhje me kërkesat e Parlamentit Evropian dhe rrugën e saj për integrimin në institucionet evropiane.

1. Krahasimi me Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut: Integrimi Evropian dhe Dëmtimi i Barrierave Shtetërore

Maqedonia e Veriut është një shembull ku politika evropiane ka pasur ndikim të drejtpërdrejtë në normalizimin e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe rritjen e stabilitetit të brendshëm.

Përparimi në negociatat për anëtarësim në BE pas Marrëveshjes së Prespës (2018): Marrëveshja e Prespës ndërmjet Maqedonisë së Veriut dhe Greqisë, që i dha fund mosmarrëveshjes për emrin, është një shembull i qartë i një marrëveshjeje që ka mundësuar qasje në integrimin evropian dhe ka zvogëluar ndasitë etnike brenda vendit. Kosova mund të marrë mësim nga ky rast duke shfrytëzuar mbështetje ndërkombëtare për të bindur pesëshen e BE-së për njohjen e saj.

Rastet e integrimit të Kosovës në BE: Kosova ka pasur disa sfida të ngjashme, duke përfshirë pengesat politike dhe juridike. Krahasimi me Maqedoninë e Veriut mund të ofrojë udhëzime për menaxhimin e këtyre barrierave.

2. Krahasimi me Bosnjën dhe Hercegovinën: Konflikti dhe Integrimi Evropian

Bosnja dhe Hercegovina ka pasur përpjekje të mëdha për të siguruar statusin e kandidatës për në BE, por ka hasur pengesa për shkak të tensioneve etnike dhe përpjekjeve të bllokimit nga elemente të ndryshme politike.

Konsensusi i nevojshëm për marrëveshjet ndërkombëtare: Bosnja ka mbetur në një gjendje të ngrirë për një periudhë të gjatë për shkak të pamundësisë për arritjen e një konsensusi brenda vendit. Kosova duhet të shmangë këtë dhe të përdorë diplomacinë për të bindur pesëshen e BE-së të pranojnë pavarësinë e saj.

3. Krahasimi me Serbinë: Ndërhyrjet e BE-së në Proceset Integruese dhe Kërkesa për Zgjidhje të Çështjes së Kosovës

Serbia ka pasur mundësi të avancojë në procesin e integrimit, megjithatë çështja e Kosovës ka ngadalësuar këtë avancim.

Marrëveshja e Brukselit (2013): Pavarësisht angazhimit të Serbisë, marrëveshja nuk ka sjellë një zgjidhje përfundimtare për çështjen e Kosovës, dhe ka përdorur këtë për të justifikuar qëndrimet nacionaliste. Kosova mund të përdorë këtë rast për të shfrytëzuar presionin ndërkombëtar dhe për të siguruar njohjen e saj nga të gjitha shtetet e BE-së.

4. Krahasimi me Shqipërinë: Integrimi dhe Reforma Evropiane

Shqipëria ka kaluar një proces të mundimshëm të integrimit në BE, me periudha të ngadalësuara dhe kërkesa për reforma të mëtejshme.

Reformat dhe Pranimi i Statusit të Kandidatit (2014): Kosova mund të përdorë praktikat e Shqipërisë për të menaxhuar kërkesat dhe për t’u përqendruar në implementimin e reformave të nevojshme për të avancuar në rrugën e saj për anëtarësim.

Këto raste konkrete të rajonit ofrojnë një kuadër krahasimi të dobishëm për Kosovën. Suksesi në realizimin e kërkesave të Parlamentit Evropian dhe sigurimi i njohjes nga pesëshja evropiane do të kërkojë angazhim të vazhdueshëm, reforma të qëndrueshme dhe diplomaci të mençur ndërkombëtare.