GEGNISHTJA DHE NJË PROVERB IDHNAK PËR GJUHTARËT TANË

August 8, 2017 by dgreca

1 Traboini_Kukel_Kisha_Ndre_Mjedes_2014

Nga Kolec TRABOINI/Një proverb shkodran sa historik aq dhe aktual për gjuhëtarët tanë thotë: “Asht idhnue Drishti e s’po na bjen ma qepë”. Sepse Drishti, anipse me një histori të lavdishme deri në kohë të Skënderbeut dhe Venecianëve, që e kishin nën protektorat, ka kenë degradue si qytezë duke u kthyer në një fshat me një lavdi të perëndueme brenda një kështjelle, rrënojat e të cilës janë ende; pra që nuk përmendej ma veç për qepët e veta. Me një fjalë, mbillnin qepë e shihnin andrra me lavdi. Fati tragjik i një sundim-pushtimi afro 500 vjeçar…

Shkodranët, sipas tahmisë tonë, e kanë nxjerrë këtë batutë të bukur, të lëmueme prej kohnave, me nënkuptue se nëse Drishti në idhnim s’po na i shet ma qepët e veta, shkue pas këtij tarbjati pra, ma shumë se neve po damton vedin, sepse tjetër zanat e të ardhuna nuk kanë veç mbjelljes e shitjes së qepëve.

Kjo shprehje e bukur është e ngjashme me të njohurën “Ufulla e fortë then enën e vet”. Nuk e di a ka ndonjë kuptim tjetër që mund të dalë prej kësaj proverbe shkodrane.Kap pas ksaj rrfane, po na duket se kjo përkon aq bukur me Gjuhëtarët e Tiranës (ky Drisht me lavdi mbi rrënoja) që idhnohen nga se nuk po duen me e afrue të bukurën, gegnishten tonë as në fjalor e as në sintaksë e i gëzohen veç një Drejtshkrimi të cunguem e Fjalori mjeran, që ma shumë e turpëron se e nderon Gjuhën Shqipe. Sepse në të leksiku ka 35 mijë fjalë që po të pjestohen me 6 (sepse 6 fjalë janë veç me termin parazit – kooperativë, që nuk e përdor ma kurrkush prej alergjisë kooperativiste enveriane), atëherë përfundimi krejt mjerueshëm na del se jemi në kufinjtë e 6 mijë fjalëve.

Që pra mbrothësia e përparimi ynë për t`u qarë me lotë: gjuha ma e vjetër me rranjë tek etruskët e pellazgët, në ilirishte e mandej po na shfaqet si ma e varfëra gjuhë në Europë, e kjo falë gjuhëtarëve të epokës pa lavdi të Enver Hoxhës.

A thue këta dijetarë të piskatuem nëpër foltore e kanë lexue Fjalorin e Gegnishtes të albanologut e gjuhëtarit të pushkatuem në një shpellë në Gegni në vitin 1946, Dom Nikoll Gazullin? Si nuk po gjendet ky fjalor nëpër librari ku po ngjeshen stivë librat për Enver Hoxhën. Kështu që edhe vepra e viktimës mbetet viktimë edhe pas vdekjes së autorit….e kjo deri në pafundësi. Pse pra?- a ka kush me u përgjigj në këtë vend për këto zezona.

Se kanë pushkatue jo veç poetë, xhelat-padronët e gjuhëtarëve tanë, por edhe gjuhëtarë të vërtetë gegë, që gegnishtja e vrame të mos nxirrte krye ma kurrë. Edhe vorrin me ia hupë, siç banë me Nikoll Gazullin, që falë kujdesit të njerëzve, vendvarrimi u ruajt në kujtesë e eshtnat ma së fundi iu gjendën. A thue edhe me eshtnat e gegnishtes së pushkatueme po ndodh kështu, të lanuna në një varr të harruem.Më këtë nuk mohojmë çfarë është arritur, por atë çka qëllimisht asht anashkalue duke e damtue deri në âsht të bukurën Gjuhën tonë Shqipe.

Nuk hymë në probleme të gjuhësisë se nuk na takon ne, por spjeguem një proverb idhnak, po aq idhnak sa gjuhëtarët tanë që, edhe pse dhuna mbi gjuhën si mbi popullin ka tejkalue tashma, nuk po duen me dalë prej llogoreve të një kohe të perëndueme bashkë me lavdinë e Drishtit, që përdhunshëm zgjedha e historisë e vuni të prodhojë e të shesë vetëm qepë.
* * *

Për të shkuar edhe më tej nuk besoj se zhvillimet gjuhësore të një vendi, në kushte moderne vendosen nga poshtë. Nga poshtë nuk vjen kurrgja. “Jeni ju pa jemi ne, o popull” është veç një përrallë tinzare tiranësh, cinizmi i të cilëve nuk ka fund. Demagogjia se vendos populli është një mënyrë e stërhollueme për t`i hedhur hi syve vetë popullit e për ta përgjumur atë sepse ai nuk vendos për kurrgja mbi faqe te dheut. Madje edhe kur thërritet për një kauzë në bulevarde a në sheshe, populli shërben thjesht si mish për top. Nëse nuk mësojmë asgjë nga 21 janari, ku ithtarët e partive kacafyteshin si qentë, tregon se jemi të papërgjegjshëm ose më e pakta mediokër që nuk shohim përtej dy pishave që i lëshojnë halat e tyre përmbi trupa njerëzish.Pra për gjithçka në këtë vend vendoset nga lart. Ashtu si legjislacioni i një shteti vendoset nga lart, nga organet Legjislative, Kuvendi e tjerë edhe Gjuha që është një institucion, nuk mund të vendoset kurrqysh ndryshe. Nga poshtë mund të bëhet vetëm presion nëpërmjet formave mediatike, si për çdo problem tjetër. Po ka një të vërtetë, nëse poshtë heshtet, çështja e inkludimit të gegnishtes në gjuhën e njësuar shqipe anashkalohet e lihet në harrim. Prandaj duhet folur e shkruar anipse bien në vesh të shurdhër. Rreziku më i madh është se si të ikë edhe ky brez, që janë ende afër me gegnishtën, krijohet një hendek e mjegullnajë dhe kjo kauzë do të humbë njëherë e përgjithmonë. Gjuhëtarët e vjetër që janë ithtarë të tosknishtes nga pozicione fanatike, këtë kërkojnë, ta shtyjnë problemin deri në kalandat greke e kjo çështje të vijë duke u shue nëpër vite, deri në harrim. Në fund të fjalës, brezat nisin të mësohen me një trajtë, qoftë kjo edhe e gabueshme dhe shkojnë si tufa atje ku i çon dashi me kumonë i keqqeverisjes..

Falë zotit jemi ende gjallë dhe është koha që me një presion nga poshtë t`i detyrojmë gjuhëtarët e llogoreve të dalin e paqësisht të pranojnë që ata vetë të bajnë korrigjimin e fajit që kanë ba ndaj gegnishtes. Nuk themi që çfarë është arritur të prishet, se nuk jemi në ’91-in, por me urtësi e mençuri të rishikohen gabimet historike, e të mos shkojmë po aq gabueshëm në udhën e përçarjes që na vuri Enveri kur shpalli luftën e klasave edhe në gjuhë, sepse gegët e gegnishtja u shpallën botërisht reaksionare, armike, bashke me Kanunin e Lek Dukagjinit, që ishte pjesa ma e çmueme e kulturës arbërore e që tregonte përpjekjet për civilizim të malësoreve nëpërmjet një kodi që aso kohe nuk e kishte as Europa e zhytur në errësirën e feudalizmit – para se të vinte Rilindja e madhërishme që nxorri titanë.

Sot nuk ka ma asnjë shkak që të ngulmojmë me frymën e imponimit të dhunshëm edhe në fushë të gjuhës, e cila kurrsesi nuk guxon të bahet fushëbetejë klanesh, krahinash, partish apo ideologjish shterpë, aq ma tepër fush përçarjesh jug-veri.

Nata Amerikane në DokuFest në Prizren

August 8, 2017 by dgreca

-5 vjetori i Natës Amerikane në DokuFest/

1 Prizren-Dokufest 3Nata-Amerikane-DokuFest-Delawie-2 2Nata-Amerikane-DokuFest-Delawie-1 1ok nata amerikane

-Ambasadori amerikan në Kosovë, Greg Delawie në DokuFest – Festivalin Ndërkombëtar të Filmit të Shkurtër dhe Dokumentar theksoi: Festojmë suksesin e ekipit të DokuFestit dhe suksesin e Kosovës në krijimin dhe mbajtjen e një festivali filmik të klasës botërore. Sapo e dëgjova një ekspert duke e krahasuar DokuFestin për të mirë me Berlinalen – kjo është e mrekullueshme!/

-Pikërisht si në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, gjithë ajo punë e rëndësishme nuk do të kryhej pa ndihmën e vullnetarëve/

PRIZREN, 7 Gusht 2017- Gazeta DIELLI-Behlul Jashari/ Gjatë vizitës në Prizren për të qenë pjesë e Mbrëmjes Amerikane në DokuFest – Festivalin Ndërkombëtar të Filmit të Shkurtër dhe Dokumentar, ambasadori amerikan në Kosovë, Greg Delawie ka marrë pjesë në një sërë aktivitetesh.“Më vjen shumë mirë që ju shoh të gjithë juve sonte këtu me rastin e 5-vjetorit të Natës Amerikane në DokuFest. Kam kënaqësinë e vërtetë ta vazhdoj traditën e shkëmbimit të traditave kulturore midis dy vendeve tona, e këtë vit, vizionet tona për të ardhmen, përmes filmit”, ka theksua ai.Ambasadori i SHBA ka falënderuar tërë ekipin e DokuFestit për gjithë punën e zellshme për ta bërë këtë festival storie suksesi për Prizrenin dhe për Kosovën.

“Është edhe një grup që dua ta falënderoj. Pikërisht si në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, gjithë ajo punë e rëndësishme nuk do të kryhej pa ndihmën e vullnetarëve”, u shpreh ambasadori amerikan në Kosovë, Delawie.

Në qytetin e Prizrenit, më të madhin në jug të Kosovës, afër kufirit me Shqipërinë, u hap në mbrëmjen e 4 gusht 2017 për të vijuar deri në 12 gusht Festivali Ndërkombëtar i Filmit të Shkurtër dhe Dokumentar DokuFest në edicionin e 16-të, me temën “E ardhmja”, ku përfaqësohen 50 shtete e do shfaqen 102 filma në gjashtë kategoritë garuese e edhe më shumë të tjerë.

DokuFest e nisi udhën e tij në vitin 2002, me shfaqjen e një numri të madh filmash dhe me pjesëmarrjen e një publiku të gjerë, artistësh nga rajoni dhe bota, duke e shndërruar qytetin historik të Prizrenit edhe në një kryeqytet filmi çdo verë.

Fjala e ambasadorit të SHBA në Kosovë, Greg Delawie gjatë pritjes me rastin e Natës Amerikane në DokuFest – Prizren, 7 gusht 2017:

Mirëmbrëma të gjithëve. Si po kaloni? Çfarë nate e bukur në Prizren! Fuqia e Shteteve të Bashkuara për të pasur mot të mirë!

Më vjen shumë mirë që ju shoh të gjithë juve sonte këtu me rastin e 5-vjetorit të Natës Amerikane në DokuFest. Kam kënaqësinë e vërtetë ta vazhdoj traditën e shkëmbimit të traditave kulturore midis dy vendeve tona, e këtë vit, vizionet tona për të ardhmen, përmes filmit.

Jemi këtu për të festuar me kineastët, regjisorët, producentët dhe edukatorët amerikanë që marrin pjesë në festivalin e këtij viti. Gjithashtu po e festojmë suksesin e ekipit të DokuFestit dhe suksesin e Kosovës në krijimin dhe mbajtjen e një festivali filmik të klasës botërore. Sapo e dëgjova një ekspert duke e krahasuar DokuFestin për të mirë me Berlinalen – kjo është e mrekullueshme!

Prizreni, siç e dini të gjithë, është thesar kulturor i Kosovës. Kjo është vizita ime e dytë në këtë qytet të bukur brenda këtyre dy javëve. Bukuria e Prizrenit, vendet e trashëgimisë fetare e kulturore dhe festivalet verore joshin njerëz nga e mbarë bota.

Orëve të fundit jam takuar me kineastë të rinj, një biznes në lulëzim e sipër dhe me sipërmarrës të turizmit që punojnë për t’i lidhur njerëzit me vendet e shumta të bukura të Kosovës.

Në ambasadë krenohemi që e mbështesim DokuFestin dhe projekte të tjera në Prizren që kanë ndihmuar në tërheqjen e vëmendjes ndërkombëtare dhe në shndërrimin e qytetit në pikë krenarie dhe destinacionin kulturor që është sot.

Së voni, e kam vizituar Kalanë e Prizrenit dhe kam parë punën e mrekullueshme të restaurimit. Jam i lumtur të shoh që kalaja po përdoret përsëri për festivalin e këtij viti. Ky ishte një nga qëllimet tona kur e financuam restaurimin: ta shohim kalanë të hapur për përdorim publik dhe duke u përdorur vazhdimisht në mënyrë aktive nga publiku. Nëse ende nuk jeni ngjitur deri atje, ju nxis të gjeni kohë për t’i eksploruar ndryshimet e fundit. Edhe pse ndoshta, është mirë ta pritni ditën kur nuk është 40 gradë. Por, ju lutem, shkoni së shpejti sepse është e jashtëzakonshme.

Kur flasim për restaurimin historik apo edhe për filmin dokumentar, shpesh e lidhim atë me të kaluarën. Por, të kuptuarit e historisë sonë është thelbësor për krijimin e një të ardhmeje më të mirë. Prandaj isha shumë i ngazëllyer të dëgjoja që tema e DokuFestit të këtij viti është “E ardhmja”.

Jemi më se të lumtur që sonte i kemi këtu disa kineastë dhe kuratorë amerikanë. Gjatë gjithë festivalit ata do t’i shkëmbejnë idetë e tyre se si të përdoret filmi për t’i nxjerrë në pah çështjet sociale dhe për të kapur tregime të patreguara që do të ndihmojnë në formësimin e të ardhmes sonë, të tërë të ardhmes sonë. Faleminderit, amerikanë, që erdhët në Kosovë dhe në Prizren. Shpresoj të kënaqeni në festival dhe shpresoj që lidhjet që i krijoni me kineastët e tjerë të talentuar dhe përfaqësues të industrisë do të zgjasin edhe në të ardhmen. Shpresoj që kur të ktheheni në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, t’ju tregoni të gjithëve çfarë vendi i mrekullueshëm është Kosova dhe çfarë festivali i mrekullueshëm është DokuFesti.

Dua t’i falënderoj Nitën, Vetonin, Erollin dhe tërë ekipin e DokuFestit për gjithë punën tuaj të zellshme për ta bërë këtë festival storie suksesi për Prizrenin dhe për Kosovën. A dëshiron ndokush nga ju të thotë disa fjalë?

Është edhe një grup që dua ta falënderoj. Pikërisht si në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, gjithë ajo punë e rëndësishme nuk do të kryhej pa ndihmën e vullnetarëve. Ata që janë këtu, p.sh. që kanë të veshur bluzat me mbishkrimin “I am so future”. Nuk jam shumë i sigurtë çka do të thotë kjo, se i takoj gjeneratës së gabuar, por janë gjithë ata njerëz nëpër qytet me bluzat “I am so future”. Ata po bëjnë punë vullnetare, po ndihmojnë, po e bëjnë Prizrenin vend më të bukur, po e bëjnë Kosovën vend më të bukur. Ju lus edhe juve të tjerët të angazhoheni në punë vullnetare në çkado që bëni.

Faleminderit shumë që keni ardhur sonte; faleminderit DokuFest. Ishte kënaqësi që pata mundësinë për t’ju pritur të gjithëve këtë mbrëmjve. Kalofshi sa më mirë sonte!

Shqiptarët e brezit të ri në SHBA

August 8, 2017 by dgreca

Fationa Mamo, avokatja e suksesshme rrëfen historinë e saj/

Interviste e avokates Fationa Mamo drene gazetarit Saimir Sulaj-Washington/

Si quhet zyra ligjore për të cilën ju punoni?

Zyra ligjore për të cilën unë punoj quhet “Robert B. Markus Law Office”. Në fakt është një zyrë e vogël, por që ka korrur sukses vit pas viti dhe që po rritet me hapa të shpejtë. Unë punoja më parë në një zyrë tepër të madhe ligjore. Ishim mbi 200 punonjës dhe ishte firmë shumë e njohur. Por mundësitë për arritje profesionale aty ishin më të kufizuara. Në zyrën që punojmë së bashku me zotin Markus, jemi të angazhuar me më shumë dinamikë për dhjetëra raste të ndryshme në javë, për të cilat na duhet të shkojmë në gjykatë. Robert B. Markus është i specializuar prej 35 vitesh në ngritjen e padive për dëmtime personale dhe është i suksesshëm vazhdimisht në përfitimin e miliona dollarëve për klientët e tij. Së bashku, ne punojmë me zell dhe ndihmojmë klientët tanë të cilët mund të kenë pësuar dëmtime në çfarëdolloj aksidenti.

Çfarë bëni ju konkretisht? Më tregoni si është një ditë e zakonshme pune e avokate Fationës.

Zyrën tonë e kontaktojnë shumë klientë çdo ditë. Në New York ka shumë avokatë, por ka edhe shumë aksidente të ndryshme çdo ditë. Nëse një klient është i dëmtuar rëndë, mua më duhet të shkoj ta shoh në spital dhe të komunikoj drejtpërdrejt me të. Marr të gjitha detajet dhe të gjitha analizat mjekësore dhe faktet që ndihmojnë në ngritjen e padisë ndaj atyre që janë përgjegjës për aksidentin, që mund të jetë një kompani apo individ i caktuar. Më duhet të kthehem në zyrë dhe të përpunoj një mal me letra. Në punën tonë kemi edhe pjesën e padukshme të përpunimit të dosjeve të shumta. Nuk është vetëm ajo që duket, që shohin njerëzit nëpër filma e kudo, avokatët që bëjnë betejën e tyre në gjykatë, përpara gjykatësve. Pas përfundimit të këtyre dosjeve, i vjen radha përballjes në gjyq. Ka raste kur e gjithë java kalon nëpër gjykata. Ka raste që më duhet të qëndroj në zyrë për të përmbushur të gjithë punën e nevojshme.

Si arritët të vinit deri këtu? Cila ishte ambicia juaj? Mund të na flisni pak për rrugëtimin tuaj që nga shkolla e gjer këtu ku keni arritur?

Babai im erdhi nga Shqipëria në SHBA kur ishte vetëm 20 vjeç. Ai nuk arriti të përfundojë universitet këtu pasi i duhej të punonte shumë. Ishte shumë i ri dhe nuk kishte mbështetje. Është ajo historia tipike e një emigranti që vjen në një vend të madh si Amerika dhe synon të gjejë vetveten dhe të arrijë sukses. Ishte në fakt ai që na shtyu ne fëmijët e tij që të shkolloheshim. Që kur isha e vogël më thoshte vazhdimisht që ti do të bëhesh avokate. Babai më nxiste gjithmonë që të bëja më shumë gjëra në jetë, të arrija shumë, të shkollohesha. Gjëra që ai nuk kishte mundësi t’i bënte. Që kur isha e vogël, e shtyrë edhe nga dëshira e babait, dëshiroja të bëja gjëra të mëdha në jetë. Doja të bëhesha avokate dhe doja të qëndroja pranë njerëzve, t’i ndihmoja ata. Ndaj mbase zgjodha edhe këtë fushë të avokatisë, në mbrojtje të njerëzve që pësojnë aksidente të ndryshme. Edhe tani, e dua shumë punën time dhe e bëj me pasion çdo ditë. Pasioni për punën vetëm shtohet.

Ju keni lindur në SHBA dhe jeni rritur me kulturën dhe me mënyrën amerikane të jetesës. Por ju e flisni shumë mirë shqipen, madje edhe e shkruani shumë mirë. Si keni arritur ta bëni këtë?

Po. Babai im erdhi në Amerikë kur ishte i ri, ndërsa mamaja ime ka lindur këtu. Megjithatë në shtëpinë tonë flitet vetëm shqip. Kam edhe shumë të afërm këtu në SHBA dhe me të gjithë flasim në shqip. Madje ruajmë edhe kulturën e traditat tona. Në shtëpi gatuajmë ushqimet e shijshme shqiptare. Shtëpia ime gjendet në Amerikë, por në momentin që hyn brenda, gjen Shqipërinë. Është një Shqipëri e vogël aty brenda.

A jeni e përfshirë në jetën e komunitetit shqiptar, si një profesioniste e re dhe me çfarë merreni në ndihmë të komunitetit?

Unë angazhohem me sa mundem në aktivitetet e komunitetit shqiptar. Këtu në SHBA, sidomos në New York ka shumë organizata shqiptare që merren me aktivitete të ndryshme. Unë e kam për kënaqësi qoftë edhe të takoj një shqiptar të vetëm. Kam dëshirën që të afrohem e të bisedoj me të gjithë dhe të shkëmbejmë ide dhe mendime. Gjithashtu marr pjesë në aktivitete kulturore apo takime të natyrave të ndryshme, siç janë edhe ato për mbledhjen e fondeve për çështje të ndryshme që kanë lidhje me shqiptarët. Organizojmë edhe shumë festa dhe koncerte.

Ju jeni në një rrugë suksesi që me shumë siguri do të shtohet edhe më shumë siguri. Por a mendoni të shkoni në Shqipëri dhe të jepni kontributin tuaj atje?

Po unë kam dëshirë që të shkoj në Shqipëri dhe të qëndroj për muaj të tërë. Është pak e vështirë për momentin për shkak të punës dhe për shkak se Shqipëria është shumë larg. Por dëshiroj që të shkoj atje dhe të takoj shumë njerëz, sidomos të rinj. Dua të flas me të rinjtë dhe t’i inkurajoj për të ardhmen. E kam vënë re se të rinjtë atje janë shumë pesimistë. E shohin të ardhmen e tyre vetëm duke ikur jashtë shtetit. Unë dua të flas me ta dhe t’u tregoj përvojën time. Dua t’i inkurajoj që të punojnë shumë dhe të besojnë në ëndrrat e tyre dhe t’i realizojnë ato në Shqipëri.

Ju jeni avokate, ndonëse jo në profilin që të merreni me rastet e krimeve. Në Shqipëri është mjaft e nxehtë tema e reformës në drejtësi. Ju si pjesë e fushës së drejtësisë, çfarë këshille do të jepnit për përmirësimin e sistemit të drejtësisë në Shqipëri?

Unë nuk jam shumë e informuar mbi këtë por ajo që mund të them është se ndryshimi nis nga vetja. Gjithsecili prej nesh, gjithsecili prej shqiptarëve, duhet ta nisë ndryshimin nga vetja. Duhet të mendojë dhe veprojë pozitivisht. Duhet të shohë se si t’i ndryshojë gjërat në kuptimin pozitiv. Në momentin që të gjithë do të mendojmë dhe do të veprojmë në këtë mënyrë, atëherë çdo gjë do të përmirësohet. Edhe sistemi i drejtësisë gjithashtu. Duhet të japim shembullin personal. Nëse unë si avokate nuk korruptohem dhe e kryej me zell punën time, njerëzit do të mendojnë, Fationa nuk është e korruptuar. Fationa punon mirë. Dhe të gjithë do të nisin të ndjekin shembullin tënd. Pra, nëse të gjithë mendojmë dhe veprojmë në këtë mënyrë, i jepet fund korrupsionit dhe të metave në çdo fushë. Mjafton një njeri që të veprojë pozitivisht dhe me integritet në sistemin e drejtësisë dhe gjërat do të ndryshojnë pak nga pak. /tesheshi.com

Flamuri shqiptar në pullën postare amerikane

August 8, 2017 by dgreca

Një pullë amerikane me imazhin e flamurit shqiptar në vitin 1943/

Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë ka postuar në faqen e saj në Facebook në rubrikën “Fotoja e Ditës” një pullë amerikane me imazhin e flamurit shqiptar, lëshuar më 1943.

Kjo foto është një tjetër tregues për miqësinë mes Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë.Këto marrdhënie u ngrinë për shkak të politikës izoluese të shtetit komunist shqiptar.

Marrëdhëniet me SHBA-në mbeten të rëndësisë parësore dhe strategjike për Shqipërinë. SHBA-të, janë aleati i pazëvendësueshëm i demokracisë dhe i shtetit shqiptar.Bashkëpunimi dhe partneriteti midis dy vendeve është i orientuar në drejtim të forcimit të stabilitetit, paqes dhe zhvillimit rajonal; konsolidimin e demokracisë dhe shtetit të së drejtës; integrimit Euro-Atlantik të Shqipërisë; thellimit të reformave dhe të zbatimit të ligjit në Shqipëri; të ekonomisë, tregtisë dhe konsolidimit të ekonomisë së tregut; të drejtat e njeriut, lufta kundër terrorizmit, lufta kundër krimit të organizuar dhe trafiqeve ilegale, etj.

Këto marrëdhënie të bashkëpunimit të gjerë dhe partneritetit të ngushtë, janë një bazë e sigurt që ato të përparojnë më tej në interes të dy vendeve dhe popujve tanë, në interes të paqes, sigurisë dhe zhvillimit të rajonit tonë e më gjerë.(koha.net)

Kosova rrezikohet nga stanjacioni afatgjatë

August 8, 2017 by dgreca

Për ambasadoren gjermane në Prishtinë, Angelika Viets kriza politike në Kosovë është pasojë edhe e armiqësive të vjetra e egoizmave partiakë. Megjithatë në fund të mandatit në Kosovë ajo merr një kujtim të bukur me vete/

Deutsche Welle: Zonja ambasadore Viets, ngërçi aktual politik në Kosovë, ku seancat parlamentare radhazi dështojnë nuk të bën optimist. E kuptoni ju këtë varavingo politike?

Angelika Viets: Po, mund ta kuptojmë shumë mirë, nga njëra anë kjo situatë të kujton shumë atë të verës 2014, edhe atëherë kishim zgjedhje të parakohshme, por në thelb konflikti është më i vjetër. Ai të kthen pas në vitin 1999, ndoshta edhe më parë, përballë njëra-tjetrës qëndrojnë parti të armiqësuara, individë të armiqësuar me njëri-tjetrin, kjo e bën shumë të vështirë dhënien e recetave për një zgjidhje. Kriza në zgjedhjet e fundit në 2014-n nuk u kapërcye.

Duket se asnjëra nga partitë nuk po lëshon pe, çfarë strategjie fshihet pas kësaj?

Partitë janë të interesuara kryesisht për ruajtjen e pushtetit, dhe persona të caktuar që veprojnë, janë jo pak të interesuar edhe për atë se çfarë do të ndodhë me ta. Shumë kanë frikë edhe nga ndjekja penale, nëse nuk janë në pushtet. Kemi një situatë patt-i tani, dhe madje rrezikon një stanjacion i gjatë. Partitë deri më tani nuk ia kanë dalë të bien dakord për një axhendë kombëtare me konsensus. Janë egoizmat ato, që i pengojnë politikanët për të menduar në radhë të parë për fatin e Kosovës dhe qytetarëve të saj. Kjo është një luftë për pushtet e përcaktuar nga egoizmat.

Nga ana tjetër zgjedhjet ishin të lira e të ndershme, siç edhe u vlerësuan nga vëzhguesit. Qytetarët për herë të parë nuk votuan mbi bazë oportuniteti, si në të shkuarën, por sipas ndërgjegjes e arsyes. Njerëzit në Kosovë kanë ecur më përpara se politika. Ne jemi përpjekur po ashtu të çojmë përpara transformimin e shoqërisë me projekte nga Europa, BE Gjermania e partnerë të tjerë.

A prisni daljen nga kriza të enjten, (10.08) kur do të zhvillohet seanca e re parlemantare?

Jo, nuk pres. Edhe nëse në ditët e javët e ardhshme do të arrihej shumica qeverisëse, pra 61 deputetët që janë të nevojshëm, – 61 ose 61 nga 120 deputetë – kjo do të ishte një qeveri jo e stabilizuar, saqë shpesh edhe kuorumi në parlament nuk do të arrihej, pra do të jetë e vështirë edhe miratimi i një ligji normal që kërkon vetëm shumicë të thjeshtë.

Por si mund të dilej nga ky udhëkryq, një qeveri gjithëpërfshirëse është përmendur po ashtu…

Nuk shoh për momentin se partitë që janë bashkuar në një koalicion, mund të krijojnë një qeveri të qëndrueshme në plan afatgjatë. Mendoj dhe për fat të keq, se skenari më i mundshëm është një fazë e gjatë të mungesës së stabilitetit deri në zgjedhje të reja. Kjo nuk është mirë për axhendën tonë. Kosova ndryshe nga vendet e tjera ka pak përvojë qeverisëse, tani po ndërtohet një Kosovë moderne, ky është një proces i dhimbshëm, kjo kërkon kohën e saj, e me sa duket këtë kohë ne duhet t’ua japim.

Përmendët se skenari i mungesës së stabilitetit nuk është i mirë për axhendën…çfarë pasojash konkrete kanë këto vonesa për Kosovën?

Do të shtyhen edhe më tej në kohë implementimi i Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit, axhenda europiane, projekte konkrete ekonomike të BE-së me Kosovën-kjo nuk është gjë e mirë. Edhe për shkak të statusit ende të kontestuar për Kosovën, Kosova është një rast i veçantë mes vendeve të Ballkanit. Politikanët në vend e dinë, se edhe për shkak se ka vende në BE që nuk e njohin Kosovën, rruga në BE do jetë të shumë e gjatë, prandaj është shumë e vështirë të ruhet vullneti për reforma. Detyra jonë është që ky vullnet të forcohet, për këtë kemi krijuar edhe iniciativa të rëndësishme si Procesi i Berlinit për të përshpejtuar këtë fazë tranzicioni e për të dhënë impulse për bashkëpunimin rajonal.

Situatë kritike për Kosovën, ku ka shumë çështje të hapura – dialogu me Serbinë ka ngecur, çështja e demarkacionit me Malin e Zi nuk është zgjidhur, të mos harrohen problemet ekonomike e papunësia në vend…

Politikanët duhet të bashkohen për axhendën e Kosovës, të lenë pas interesat personale. Lidhur me dialogun që përmendët ai është prioritet politik për ne, por ka gati një vit e ky dialog ka ngecur. Ka mjaft ujdi që janë arritur dhe nuk janë implementuar, si për shembull asociacioni nga pala kosovare dhe ujditë për energjinë nga pala serbe. Veç këtyre ujdive kemi një asimetri të madhe. Nga njëra anë Vuçiç që doli i fortë nga zgjedhjet e ka një parti të fortë pas vetes, nga ana tjetër kemi këtu një situatë, ku pushteti është ndarë mes tre kampeve dhe nuk ka konsensus kombëtar për asnjë temë. Dialogu, siç është zhvilluar deri më tani, pa përfshirë edhe parlamentin e Kosovës për të arritur konsensusin e nevojshëm, nuk mund të mendohet më.

Zonja Viets ju e mbaroni për pak ditë mandatin tuaj në Kosovë. Cili është bilanci juaj për këtë kohë?

Bilanci politik është mjaft i përzier. Krahas disa sukseseve, si nënshkrimi i marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit apo efektet e Procesit të Berlinit, ka pasur tema që kanë dështuar. UNESCO ishte dështim i madh për Kosovën. Largohem me përshtypjen se kanë qenë tre vite me intensitet të madh, me mjaft kriza të vogla e të mesme që na bënin të mbanim frymën. Por ishte edhe kënaqësi, sepse konsultimi ndërkombëtar, nga SHBA, por edhe nga Gjermania kërkohet gati përditë. Nuk më kujtohet ndonjë post tjetër, ku mund të bësh kaq shumë, si në Kosovë. Por ngaqë kosovarët kanë tendencën të të bëjnë komplet për vete, duhet ruajtur edhe distanca kritike. Megjithatë përulësia rritet, kur shikon se çfarë problemesh e sfidash duhet të kapërcejë një vend kaq i vogël si Kosova.

Çfarë kujtimi do merrni me vete kur të largoheni…

Ka pasur shumë takime personale me njerëz mjaft impresionues, por ajo që më ka prekur gjithmonë është se edhe kur shkon në një fshat të vogël, njerëz të panjohur vijnë, kur e dallojnë që vjen nga Gjermania të përqafojnë pa të pyetur e të thonë “Faleminderit Gjermani!” Këtë nuk do ta harroj!

Intervistën e zhvilloi Lindita Arapi