Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

GJUHA

by

Astrit Lulushi

Nga Astrit LULUSHI/

Askush nuk është e para, as pula, as veza. Foshnja kur lind reagon me të qara; mënyrê lexim i një gjuhe shprehur me shenja e simbole, pastaj u krijuan hieroglifet. Ç’është gjuha, pra? Më parë u fol, apo e shkrua? Gjithkush përgjigjet sipas kohës, interesit a dëshirës. Megjithëse, pa gjuhë nuk mund të ketë lexim, dhe pa lexim nuk mund të ketë të shkruar; nuk duhet të ketë as gjuhë. Gjë e ngatërruar. Shoqëritë që sot s’lexojnë, kontribuojnë në shuarjen e të shkruarit, dhe të vetë gjuhës. Shqipja ka përvojë të hidhur në këtë drejtim; koha para shek. XIV, cilësohet si periudha më e errët, pasi nuk gjendet qoftë edhe letër e shkruar qê do të bënte të mundur atestimin, ose egzistencën shkencërisht të provuar të gjuhës shqipe para kësaj periudhe.
Historia është e çuditshme. Mijëra vite më parë, një ndryshim i menjëhershëm kulturor duhet të ketë përfshirë mbarë njerëzimin. Kjo është mënyra më e saktë për të përshkruar atë që ka ndodhur. Edhe shumë mijëra vjet pas fillimit të këtij procesi, sot ekzistojnë ende lidhje të përbashkëta të rëndësishme mes popujve, si në përralla, mite, legjenda, shprehje e fjalë. 
Para transformimeve ekonomike dhe fetare të 2,000 viteve të fundit, ngjashmëritë ishin edhe më të dukëshme, duke përfshirë emrat e disa perëndive e riteve. Ka edhe shumë aspekte të tjera të kulturës dhe jetës shoqërore që kurrë nuk do të njihen nga ato pak mbetje që arkeologjia moderne mund të zbulojë; dhe popujt vazhdojnë të grinden e armiqësohen duke mbrojtur secili pretendimet e veta.
Nuk është e paarsyeshme të spekulohet se disa gjuhë indo-evropiane kanë dallime midis tyre.
Në përgjithësi, kombet që vijnë nga Proto-Indo-Evropianët kanë vetëm deri 50% të prejardhjes nga banorët e lashtë  të stepave; shumica e trashëgimisë së tyre kulturore vjen nga popullata të tjera në zonat ku u vendosën. Kjo sigurisht la shenjë të dukshme në mënyrën e evoluimit të shoqërive, veçanërisht në rajonet ku Proto-Indo-Evropianët takuan popuj, si pellazgët, që ishin më të përparuar teknologjikisht, dhe shoqërisht më të zhvilluar. 
Proto-indo-evropianët nuk ishin një tufë e civilizuar. Ata duhet të kenë pasur një rend shoqëror dhe organizim ushtarak efikas; dinin gjëra të tilla si qeramika, endja, bujqësia, rritja e kafshëve dhe madje, në një kohë disi më vonë, metalurgjia e bakrit dhe bronzit; mbase ata kishin arritje të admirueshme në poezi, muzikë, letërsi gojore, mendim teologjik dhe filozofik etj., madje kishin përparësi si kali i zbutur… por, në fund të fundit, patjetër që nuk ishin bartësit e kulturës materiale më mbresëlënëse në botë, që gjetën mes pellazgëve. Shtoji kësaj ndikimet e thella të jashtme nga shoqëritë fqinje që shpesh mund të ndryshojnë kulturën e një populli edhe me fluks gjenesh krejt të papërfillshme dhe dominim të drejtpërdrejtë nga të huajt. Helenët, ilirët, romakët u ndikuan nga civilizimet e vjetra të Lindjes së Afërme (që përfshin edhe ndryshimet dramatike në kulturë, vlera dhe mendësi të filluara nga krishterimi), ose sesi civilizimi islamik, i lindur në Azinë Jugperëndimore, u bë një faktor jashtëzakonisht me ndikim në ndryshimet kulturore mes popujve ku u përhap edhe nëse hyrja e drejtpërdrejtë ishte masive ose minimale.

ROLI I LIDERIT TRANSFORMUES NE REALITETIN SHQIPTAR-IRIS HALILI

by

INTERVISTOI MARJANA BULKU/

1. Këtu në SHBA flitet shumë për rolin që ka lideri transformues si në politke po ashtu edhe në botën e biznesit. Cili është saktesisht tipari i ketij lloj lidershipi ?

Lidershipi transformues është në gjendje të sjellë transformime në një realitet, mendimi apo veprimi përmes një frymezimi, krijimi dhe realizimi të një realiteti të ri, krejt të ndryshëm nga i mëparshmi  dhe që u trashegohet brezave si vlerë . Sikur e thotë edhe vetë  fjala transformues ky lider është në krye të transformimit , por (dhe ky moment ka shumë rëndësi) ai bën shumë kujdes që ky transformim të jetë i konsoliduar deri në fund. Lideri transformues pikë  së pari flet me vlerat dhe aftesitë  tij personale, vlerat e karakterit apo të shkuares apo edhe të tashmes së pastër dhe janë pikërisht këto me të cilat ai hidhet në betejën  e transformimit. Ai i kerkon këto vlera tek ndjekesit e tij dhe tek bashkepuntoret e tij. 

2. A ka patur ndonjëherë Shqiperia lider transformues?

Une mendoj se pothuaj të gjithe lideret e Shqiperise në fillimet e  tyre kanë fituar besimin e ndjekësve  duke premtuar transformimin  dhe në të njëjtën kohë kanë qenë shumë të zotë të  percjellin një figurë bindese se do të jenë  lokomotiva e transformimit. Transformues ka qenë Skenderbeu, Ismail Qemali, Nënë Teresa, të gjithë këta të njohur për vlerat e tyre transformuese  shumë përtej kufijve shqiptare. Ashtu sikur mendoj se të gjithë lideret e mevonshem shqiptarë kanë bërë një hap transformimi në realitetin shqiptar apo kanë vënë një gur transformimi. Psh ne e dimë  që sejcili nga lideret e trazicionit vuri  një gur në transformimin e Shqiperise nga diktaturë komuniste  në republikë parlamentare pluraliste dhe këtu pa dyshim  roli i Dr. Berishes është më i spikaturi. Por nga ana tjeter të gjithë lideret e tranzicionit pa perjashtim kanë dështuar në  një pike, pikërisht në atë dramë  që e krijuan po vetë , atë dramë  ekonomike dhe sociale që është pjellë  e grykësisë  së tyre:korrupsionin. Ironia më  e madhe është se ndjekësit shqiptarë  kanë qysh në vitin 2002 që votojnë atë lider që u premton se do u luftoje korrupsionin, por fatkeqesisht pas çdo votimi kemi o më shumë korrupsion, o një korrupsion me fytyrë tjetër  por me thelb të njëjtë. Kështu njëri pas tjetrit dështoi “Katarsisi” i Fatos Nanos, dështoi  premtimi i Dr.Berishes me “Me duar të pastra”, dhe po kështu deshtoi dhe “Rilindja” e Edi Rames. Unë mendoj thjesht që edhe psikologjikisht për lideret e tranzicionit është shumë e vështirë të luftojnë atë që kanë krijuar  po vetë.

3. A e shikoni pjesën më të sëmurë të realitetit aktual shqiptar  tek korrupsioni?

Po. Unë mendoj se korrupsioni është metastaza që fillon me zgjedhjet që manipulohen në një forme a tjeter dhe më pas vepron në çdo instance tjetër  Se po u vodh e drejta e zgjedhjes të  tjerat jane rrjedhojë . Kjo është shumë poshteruese për çdo shoqëri. Nderkohe korrupsionI nuk po i le talentet dhe njerëzit e ndershëm të evidentohen, të gjejnë  punë , të konfirmojnë veten , apo sigurojnë të ardhurat  minimale për jeteseë  kjo është arsyeja kryesore e emigrimit masiv të shqiptareve.  Fatkeqesisht, sipas EUROSTAT vetëm në kohën e “Rilindjes”janë larguar 360.699 shqiptarë prej të cileve 140.390 të rinj.Këto  për Shqiperinë janë shifra tronditese dhe rrëfejnë se interesi për vendin ka shkuar dhe po shkon në zero. Kjo është drama më e madhe që ka sjellë korrupsioni.

Ky i fundit po edukon një gjenerate të tërë me antimoralin: “Po nuk bëre korrupsion nuk ke të ardhme, nuk mbijeton”. Në media bejne moral të korruptuarit dhe këta propozohen si mendjet virtuale që japin leksione morali kur e gjithe jeta e tyre ka qenë një korrupsion pasiv, pasi psh të mos jesh ekspert dhe të dalësh  në media dhe të bësh  ekspertin është korrupsion intelektual , është korrupsion shpirtëror  dhe mbi të gjitha është korrupsion informativ. Shqiperia është një vend i vogël. Gjithkush e njeh tjetrin, kështu që  kur moralin ta ben i korruptuari,ajo çka ka vdekur perfundimisht është shpresa se vlera dhe puna do vleresohet. 

Lideret e tranzicionit kanë dështuar në transformimin e premtuar pasi në realizmin transformues e rendesishme është të mos  transformosh aty këtu , por në të gjithë strukturën të krijosh vizionin dhe platoformen transformuese në çdo qelize të shtetit  dhe shoqerisë . Le të marrim një shembull aktual. Ne të gjithë e dimë  qe gjykatat kane qenë të korruptuara,  por ne të gjithë e dimë gjithashtu se të korruptuara nuk jane vetëm gjykatat, dhe nese ndër  vite perpiqesh të bësh reforma  vetëm me disa institucione  dhe le mënjanë të tjerat ,psh fjala vjen energjinë , arsimin apo mjekesinë , pra bëjmë  reforma transformuese në një kah dhe jo “hot stove” dmth menjeherë  në të gjitha sistemet, transformimi mbetet çalaman, pasi është  njësoj si të shërosh  një organ dhe të lesh të tjerat të vdesin pak nga  pak. Nëse ne mbyllim një media për evasion dhe e leme të shijë një media tjetër kjo nuk është reforme antikorruptive, përkundrazi ky është  një transaksion i rrezikshem dhe krijon premisat e vendosjes  së një  forme diktature moderne ku pushteti  perkrah vetem ato që  e favorizojne. Kjo krijon atë që kemi  quajtuar oligarki, apo drejtimin preferencial. Ky realitet ka sjellë  çoroditje  dhe apati totale tek ndjekesit. Kjo ka bërë që Shqiptaret të mos kenë më besim as tek politika dhe lidershipi i saj , por edhe as tek media dhe në pergjithesi në asnjë institucion shqiptar

4. Cili do të duhej të ishte roli i lidershipit transformues përkundër këtij fenomeni në realitetin shqiptar? 

Aktualisht ndjekësit  shqiptare nuk kanë  nevoje ti bindesh për dramen e korrupsionit në vend, pasi  ata janë  të goditur deri në palcë prejt tij dhe kjo do të thote se sot nuk ka nevojë  për  retorike politike. Të lodhur nga propaganda antikorrupsion që ka mbetur më shume e tillë dhe të gjendur midis dy alternativave  partiake që janë po njelloj ato që propozojnë dy stacionet që kanë  të njejtin realitet, ndjekesit shqiptare deri më tani kanë  vendosur të mos zbresin fare nga treni.  Lideri transformers êshtë  ai që duhet t’i bindë për stacionin e ri, dhe kjo bëhet nëse ai u tregon hartën e stacionit të ri me të gjitha detajet si do luftohet korrupsioni dhe kur do arrihet kjo me afate të qarta. 

Ajo që duhet të sjellë lideri transformues është  stimulimi intelektual që do të thotë përpara çdo vendimi apo platforme antikorrupsion të marrë mendimet e paleve të involvulara dhe interesuara për këto reforma. Këtu ka shumë rëndësi angazhimii i të gjitha grupeve sociale.

Lideri transformues pike së pari duhet të jetë personalisht i përkryer dhe i pastër në figuren e tij, së dyti të vijë me një platforme të qartë me pika transparente dhe të qarta që shkatërrojnë  statu kuo-në , dhe së treti që është  më e rendesishmja, të mbledhë rreth vetes të pakorruptuarit . 

5.Si e mendoni ju të ardhmen e lidershipit shqiptar duke parë historikun e deritanishēm  ?

Në pergjithesi në botën demokratike një lider protagonist pasi mbaron misionin që i është besuar nga ndjekesit largohet, shumë premtime i arrin, shumë jo, pasi nuk ka lider që të përmbushë  100 % nga ato që premton, gjithkush le një gur e kështu vendoset demokracia dhe respektohet e drejta e ndryshimit. Unë mendoj se e gjithe kasta e tranzicionit në politikën shqiptare e ka mbaruar misionin e saj deri diku të transformit  të vendit nga një sistem diktatorial në një sistem demokratik dhe pluralist. Duhet pranuar gjithashtu se ne vinim nga  një errësirë  totale dhe lideret tanë modern nuk mund të ishin vetem se amatore. Por tashmë tranzicioni duhet e perfundojë dhe që kjo të realizohet, lideret e saj duhet ti hapin rrugën  një  brezi tjetër të ri.

Unë mendoj se në thelb në Shqipëri vazhdon mentaliteti i partisë  amë .Dikur kishim nje Parti, tani kemi dy, por edhe lidhjen me  to e kemi pak a shumë njëlloj. Lideret e rinj duhet pikë  së pari të transformojnë këtë  mendim të gabuar. Nëse partitë  tradicionale nuk e pranojnë dhe kjo po duket qartazi që nuk pranojnë alternativa progressive, duhet parë për një forcë më vete. Në fakt një parti nëse në ide nuk ndryshon, nuk modernizohet,nuk sjell ide dhe individë progresive, ajo parti vdes. Unë mendoj se të dy partitë e mëdha shqiptare si dhe simotrat e lindura prej tyre  po shkojnë drejt këtij fundi.Operacionet” plastike” të tipit që kreu Rama kur u bë kryetar partie, apo partitë e vogla që dolën nga partitë amë nuk sollen asnjë ndryshim pasi imazhi i ri me njerez të njëjtë është  pa efekt të gjatë . 

6. A keni besim se Shqiperia që kemi ëndërruar në vitet 90 do të bëhet ?

Po, kam shumë besim. Kam besim tek rinia intelektuale atje, kam besim tek vitaliteti i shqiptareve që e ruajtën shqiptarizmën për 500 -vjet të gjallë, kam besim tek mendjet intelektuale dhe të hapura shqiptare, kam besim tek hapja globale e Shqipërisë që mbyt mentalitet e vjetra dhe formëson  pak nga pak apo riparon ato pjesë të kulturës që na ka lënë prapa, kam besim se lideret që i  duhen Shqiperise pas – tranzicionale do të vijnë. 

7. Edhe sa do të duhet të presim , apo…?

Kjo është  në dorë  të të gjithë shqiptareve progresistë.  Siç  na këshillon  Nënë Tereza “Jepi botës më të mirën që ti ke”. Çdo transformim fillon pikë  së pari nga vullneti individual ! 

HAS THE US ELECTION BEEN STOLEN BEFORE?

by

HISTORICAL PERSPECTIVE ON US ELECTIONS/

HAS THE US ELECTION BEEN STOLEN BEFORE?/

In considering the historical precedent of a “US Election Steal”, Dielli is bringing the view of the author Milan Simonich, a contributor of the Santa Fe New Mexican. Dielli has received permission by the author to reprint the article. The author’s argument is that Trump’s attempt to overturn the voters’ decision isn’t “unprecedented”. There is a nefarious playbook for what Trump wants. “Republicans in 1876 probably stole the presidency after their candidate conceded on election night” yet the Electoral College made Hayes president in one of the most contentious  elections in US history. The 19th President of the United States, Rutherford B. Hayes (1877-1881), oversaw the end of Reconstruction Era, and efforts that led to civil service reform, while dealing with divisions inflicted by the Civil War.

Trump is no Rutherford B. Hayes, a loser who took the White House 

It’s hard to do, but headline writers across the land are being unfair to President Donald Trump.

“Trump is putting this country through something unprecedented,” shrieked the title of a column in the Washington Post. The Hill bellowed in similar fashion: “International election observers rebuke Trump’s ‘unprecedented attempts to undermine public trust.’ “Yes, Trump is trying to steal a free and fair election that he lost to Joe Biden by a wide margin. But Trump’s attempt to overturn the voters’ decision isn’t “unprecedented” — the most overworked word of 2020.

A nefarious playbook exists for what Trump wants to do. Republicans in 1876 probably stole the presidency after their candidate conceded on election night.

The nominees were Democrat Samuel J. Tilden and Republican Rutherford B. Hayes. An equally important figure was John C. Reid, a rabid Republican who worked as a New York Times night editor.

Reid was vehement in his dislike of Tilden, the sitting governor of New York. Most newspapers called Tilden the winner on election night, but Reid cast doubt on the outcome.

Tilden led by 262,000 in the popular vote. More important, depending on who was counting, Tilden was either above or at the brink of winning the Electoral College.

In the worst case, Tilden had 184 electoral votes against 166 for Hayes. But at least 185 votes were needed to win. Reid checked the map and saw a path for a Republican victory. Four states — Oregon, Florida, Louisiana and South Carolina — were still in play or at least still counting votes.

The three remaining Southern states had a total of 19 electoral votes. If Hayes swept them, he would be elected by one vote.

Reid’s confidence was bolstered when the Times received a telegram in the predawn hours after the election. The New York state Democratic chairman wanted the newspaper’s estimate of Tilden’s electoral votes.

Inspired, Reid sent a wire of his own to Republican leaders.

“If they want to know the electoral vote total, that means they are not certain they have won. If they are still in doubt, then we can go on from here and win the election.”

Among those cabled by Reid was Zach Chandler, the Republican national chairman. Chandler had gone to sleep believing Tilden won the presidency. Reid persuaded him of the potential for a reversal.

With Chandler on board, Reid wrote another telegram to Republican Party leaders in the South.

“Hayes is elected if we have carried South Carolina, Florida and Louisiana. Can you hold your state? Answer immediately.” Reid sent the message under Chandler’s name. Republicans launched a renewed effort to bring in the Southern states for Hayes.

Reconstruction was underway in the South. Republicans empowered in the post-war effort were known as the Carpetbaggers. They teamed with Black residents to deliver votes for Hayes.

Tilden said he was unconcerned about fraud or selective tabulations.

“The fiery zealots of the Republican Party may attempt to count me out. But I don’t think the better class of Republicans will permit it,” he said.

In his idealism he underestimated the fervor Reid had ignited. Certifying boards in the contested Southern states were heavily Republican. The sitting Republican president, Ulysses S. Grant, ordered soldiers to the South to vouch for the Carpetbaggers’ count.

Gen. William Tecumseh Sherman was in charge of the troops. Sherman later wrote this assessment: “The probabilities were that Tilden was elected.”

Tilden might have received the most votes. He wasn’t elected, though.

Republicans held the majority on the electoral commission. In a party-line vote on March 2, 1877, Hayes received 185 electoral votes — one more than Tilden and exactly enough to win. Tilden worried about the country splintering in a pitched political battle only 12 years after the Civil War had ended. He accepted the decision.

Hayes, who had conceded defeat on election night, was sworn in as president on March 4, 1877.

Roy Morris Jr. in 2003 wrote the authoritative book on that bitter and brutal election. He titled it Fraud of the Century.By Morris’ account, states Tilden carried went to Hayes. This chapter in presidential history might have given hope to Trump.

Trump, though, ran up against ethical secretaries of state who could demonstrate the accuracy of vote totals. And Republican governors in Arizona and Georgia refused to contest Biden’s close wins in those states, even as Trump harangued them.

Trump’s complaining won’t expire until he does. But this might be a pivotal day for Biden. Presidential electors will meet at 11 a.m. Monday to cast their ballots for president and vice president. It should be routine and swift — everything the election of 1876 was not.

*The article appeared in Ringside Seat column of the Santa Fe New Mexican. 

Dhënia e Portit të Durrësit, cënon Sigurinë Kombëtare

by

NGA GEZIM ZILJA/

Para pak kohësh në gazetën “Telegraf” dhe “Dielli” botova shkrimin me titull: A po shitet Porti i Durrësit? Shkrimi u botua pas kthimit të kryeministrit nga Emiratet e Bashkuara së bashku me ministrin Arben Ahmetaj me lajmin e bujshëm se ky vend do të jap 70 milion dollarë për rindërtimin e shtëpive të dëmtuara nga tërmeti. Rama nga ana e tij nuk harroi të riktheksoi se miqtë e largët do të ndërtojnë portin e jahteve, aty ku sot është porti i Durrrësit, ndërkohë që ky do të zhvendoset në Porto Romano. Kryeministri nuk tha që kishte shkuar atje me një sërë ministrash, që do të qiraseshin në Dubai me dreka e darka, e ndoshta dhe argëtime falas si dhuratë nga Nustreti ( kam në lagje një peshkatar me emrin Nustret) dhe miqtë e tij. Tani na del se jo vetëm Porti i Durrësit por edhe Përmeti, ka dalë në shitje. Në daljen televizive të datës 11.01.2021 nënkryetari i bashkisë së Tiranës, i përfolur, për një shëtitje argëtuese në Barcelonë me paratë e shokëve biznesmenë, bën arsyetimin idjot se nuk mund të jenë bashkë dhe porti i mallrave (duke e quajtur të mirëqenë dhënien e portit) dhe ai turistik, ndërsa flitet për sipërfaqe shumëhektarëshe të ndara nga njëra-tjetra. Po ç’është sot Porti i Durrësit për Shqipërizën tonë?

 Pozicioni shumë i favorshëm gjeografik e bën portin e Durrësit portin më të madh në Shqipëri dhe ndër më të mëdhenjtë në detin Adriatik dhe Jon, një nyje shumë të rëndësishme për tregun ndërkombëtar. Infrastruktura operacionale e tij përbëhet nga 11 kalata me një thellësi kalate që varion nga 7.5m-11.5m…. Ai është gjithashtu një vendndodhje kyçe për rrjetet e trageteve dhe tranzitin e pasagjerëve, duke i dhënë Durrësit një pozicion strategjik në lidhje me Korridorin VIII, që do lehtësojë tranzitin e pasagjerëve dhe mallrave në kontinentin Europian. Në dokumentin e Strategjisë së Sigurimit Kombëtar (SSK) botuar nga Minisria e Mbrojtjes në korrik 2014 për domosdoshmërinë strategjike thuhet: “SSK është dokumenti më themelor planifikues për Sigurinë Kombëtare të Republikës së Shqipërisë…Në themel të Strategjisë së Sigurisë Kombëtare të Republikës së Shqipërisë është aspirata e popullit shqiptar dhe vullneti politik për të realizuar vizionin e përbashkët, për një atdhe që garanton siguri, drejtësi, barazi dhe mirëqenie për të sotmen dhe brezat e ardhshëm… Plotësimi i domosdoshmërive strategjike kërkon mirëkuptimin dhe angazhimin e të gjithë popullit shqiptar, për të bërë zgjedhje të vështira, që garantojnë sigurinë, përmirësojnë jetën dhe përmbushin aspiratat për të ardhmen. Për Portin e Durrësit në këtë dokument theksohet: Nxitja e zhvillimit të qëndrueshëm ekonomik do të arrihet duke nxitur projekte strategjike për ndërtimin e një aksi të rëndësishëm ndërkombëtar, që lidh një port në bregun shqiptar të Detit Adriatik (Mesdheun) me Detin e Zi, përmes lidhjes rrugore, hekurudhore, energjetike dhe të telekomunikacionit.” Si do e shohim më poshtë, nëse porti u jepet arabëve lidhja me tokën shqiptare do të jetë zero dhe koridori VIII do ketë vdekur, sepse ky ishull tashmë arab do të komunikojë me vendet mesdhetare dhe më tej, vetëm nëpërmjet detit. Atëherë le të arsyetojmë thjeshtë me pasion por pa inate jo për darkën te Nustreti dhe lapërdhira të tjera në Dubai, por ku dhe si kryeministri dhe shpura e tij kanë tradhëtuar parimet themelore të shtetit, që shprehen në dokumentin bazë të SSK-së.

E para: Nëse projekte të tilla bëhen në vende me pozicione strategjike ( në këtë rast porti i Durrësit) a shpreh ky vendim siç thuhet në SSK aspiratën, vullnetin politik të popullit shqiptar për të realizuar vizionin e përbashkët, për një atdhe që garanton siguri, drejtësi, barazi dhe mirëqenie për të sotmen dhe brezat e ardhshëm të tij? Në Shqipërinë ku ne jetojmë asnjë shqiptar, me përjashtim të kryeministrit dhe miqve të Nustretit, nuk është në dijeni të kësaj afere. Atëherë si shitet apo jepet me qira Zemra e Shqipërisë në detin Adriatik dhe toka rreth tij, pa u pyetur shqiptarët dhe pa u mbledhur Komisioni i Hartimit të SSK-së? Kjo marrëveshje apo projekt marrëveshjeje para se të kthehet në kontratë të detyrueshme duke kaluar  në parlamentin më të neveritshën që nga viti 1912, duhet tu bëhet e ditur shqiptarëve brenda dhe jashtë vendit.

E dyta: Pse nuk bëhet e ditur, pse po bëhet, kur do të bëhet, sa do të kushtojë, cilat do të jenë përfitimet e palës shqiptare, etj e tj, në këtë aferë?

E treta: Dihet se rezerva e naftës janë të kufizuara dhe në disa vende arabe në mbarim. Investimet arabe të këtij lloji kanë qëllim strategjik, që ata të ngulen në Durrësin e Bukur për jetë e mot dhe të krijojnë “Dubain 2” këtë radhë në Mesdhe, për vete sigurisht. Mos e dhëntë zoti por në hyrje të kësaj mrekullije mund të vendoset ndonjë tabelë: Ndalohet hyrja për lypësit dhe shqiptarët. Ndërkaq shitësit e Portit do ta kenë siguruar edhe passaportën arabe.

E katërta: Në dokumentin e SSK-së rradhiten dhe rreziqet kombëtare të ndara sipas niveleve. Në rreziqet e nivelit të parë rradhiten dhe “Mangësitë në kontrollin dhe administrimin e territorit, që kërcënojnë sigurinë individuale dhe favorizojnë trafiqet e ndryshme.” A është e garantuar siguria kombëtare nga dhënia me qira apo shitja e Portit të Durrësit? Ajo që është kryesorja në të gjithë këtë aferë dhe që vjen erë e keqe, është mungesa e transaprencës, që është kthyer në ligj nga qeveria Rama. Kjo qeveri shet, blen, jep me qira, me PPP, merr borxh lart e posht pa dhënë shifrat e emrin e shtetit apo  bankave, sikur të ishte një SEKT antishqiptar dhe jo shërbestare e zgjedhur nga populli, që duhet t’i shërbejë atij dhe të bëj transparent çdo veprim. Ndërkaq është çasti që Presidenti i Republikës si garantues i Kushtetutës dhe opozita që korr e nuk lidh, të shprehen haptaz e qartaz për këtë aferë. Kujtesë:  Shqipëria nuk ka ende një Strategji të Sigurisë Kombëtare Detare dhe dokumenti i SSK-së i hartuar në korrik 2014, ka dy vjet e gjashtë muaj që ka skaduar. Le të shikohet në formulimin e ri të SSK-së dhe strategjia për sigurinë detare.

Covodi kanakar…

by

NGA ILIR LEVONJA/

Në vitin 2015, u mbyll forcërisht një televizion publik. Atë kohë kryeministri i Shqipërisë u tha shqiptarëve se me këtë veprim ndaloi pastrimin e parave të pista, se investitori ishte një lavatriçe kartmonedhash nga tregu i zi. Nga ky vendim plotësisht politik sot Shqipëria i detyrohet investitorit plot 110 milion euro. Madje sipas disa gazetave austriake, gjykata në Belgjikë ka urdhëruar që nga zyrat ku akumulohen fondet e kompanive ajrore, ato që fluturojnë mbi hapisërën qiellore shqiptare, të filloj dëmshpërblimi i investorit në fjalë. Bëhet fjalë për ish pronarin e televizionit Agon Chanel, Françesko Beket. Pra janë 110 milion euro, një shifër që ta kuptoni se sa e vlertë do ishte për momentin, mjafton të kujtojmë se spitali covid 4 në autosradën Durrës Tiranë kushtoi mbi 10 milion euro. Kjo edhe për faktin se u shfrytëzuan ambjentet e një universiteti të mbyllur si ai Kristal, megjithëse me hije dyshimi mbi shtetëzimin etj. Pra 10 milion euro brenda 110 milionshit llogaritet thjesht se sa spitale mund të ndërtoheshin në vend për të përballuar pandeminë. Megjithatë, sot ky krim ekonomik publik nuk ka asnjë të akuzuar nga drejtësia e vendit pikërisht për dëminin kolosal që u është shkaktuar qytetarëve shqiptar. Megjithëse ai është aty në krye të shtetit dhe për ironi të fatit shqiptarët vet merren me një darkë show në një nga restorantet e Dubait, se kanë paguar dhe si  janë zhgërryer disa bashkiakë, ministra apo mestarë marrëveshjesh të errëta që e kanë bërë publike tashmë informalitetin. Nga ana tjetër, për momentin po ky dëmshkaktuesi pandemik i ekonomisë së tyre sot po grindet me 5 familje bujqësh myzeqarë të cilët nuk e japin tokën për ndërtimin e një spitali rajonal, si dhuratë nga Erdogani. Pra një spitali dhuratë. Kjo është tashmë strategjia më infomale, më shkatërruese e identitetit shqiptar të cilët edhe pse kanë projektuar deri perandori, nuk po ndërtojnë dot vendin e tyre. Një kryeministër që e thotë publikisht se e bën me kënaqësi punën e lypsit për shtetasit e tij, kur nuk e ka bërë për familjen e vetë, nuk bën asgjë tjetër por vazhdon t’ua shtoj dënimin. Në kushtetuën e vendit prona gjoja është e shenjtë dhe mbrohet me ligj. Shtetëzimet janë vendime arbitrare të tipit Enver Hoxha. Por po ti referohemi vlerës së mësipërme, pra 110 milionshit, shqiptarët nuk kishin dhe nuk kanë përse të prisnin dhurata nga Erdogani. Do e ndërtonin vet një spital, madje në më pak se tre muaj. Biles edhe shtetëzimet do t’i bënin ligjërisht brenda vullnetit të lirë. Por kjo nuk ndodh. Se të ndërtosh vet nuk ka veç përfitime ekonomik, por edhe dinjitet social. Madje shifra prej 40% e popullatës në emigrim, do të ishte gati e përsgjymuar. Dhe shifra prej 650 mijë pensionistë do të ishte më e garantuar karshi pensioneve, nuk do mbante sytë tek gjeli i fund vitit. Prindërit shqiptarë nuk do e kalonin kohën në skajp duke folur me nipërit e mbesat emigrantë, por do i kish aty në fund javë. Përkrahja sociale nuk do ishte lukunia e surrogatove të politikës me pako me ushqime në dyert e njerëzve, por e ardhur bankare si gjithë bota perëndimore me qytetarët e saj. Mirëpo sot Shqipëria është një vend i dorës së tretë i Afrikës, moda e pakove të surrogatove derë më derë është bërë pandemi më vete. Sot shqiptarët hanë fara lulediellli trotuareve dhe qosheve, tymosin kafeneve, llomotisin për darkat në Dubai, për pandeminë, vaksinën, pa e kuptuar asnjëherë se kush në fakt është covid i vërtetë. Eshtë arithmetikë e thjeshtë, do vetëm të mprehni lapsin. Bëjeni!