dgreca – Page 350 – Dielli

ZILIA DHE URREJTJA – TIPARE TË SHQIPTARËVE TË POLITIZUAR

October 12, 2020 by dgreca

ZILIA DHE URREJTJA – TIPARE TË SHQIPTARËVETË POLITIZUAR, DUHEN SHËRUAR SA MË SHPEJT-

Ese nga Thanas L. Gjika-Ne shqiptarët midis popujve europianë jemi dalluar për disa veti të mira të ngjizura gjatë shekujve si trimëria, guximi, mikpritja, mbajtja e fjalës së dhënë, mëshirimi i të dobëtit, dhënia e ndihmës ndaj atij që ka nevojë, dashuria për dije dhe liri, etj. Mishërimi i të tilla vetive bëri që gjatë shekujve të delnin prej popullit tonë burra trima si Gjergj Kastrioti Skënderbeu, Mic Sokoli, Çerçiz Topulli, dijetarë si Pjetër Bogdani, Sami Frashëri, Hoxhe Tahsini, shenjtorë si Shën Jeronimi, Papa Albani (Papa Clement i XI), Shën Nënë Tereza, etj.

Ndërkohë nuk duhet të lemë pa përmendur se këtyre vetive të mira gjatë shekujve XVIII-XX pushtuesit e huaj turq, qarqet shoviniste fqinjë dhe sundimi komunist u përpoqën dhe ia dolën të ngulitnin në ndërgjegjen e shumë shqiptarëve dhe disa karakteristika të këqia si zilia ndaj më të aftit e më të pasurit dhe urrejtja ndaj atij që nuk mendon si ne.

Pushtuesit turq, për ta sunduar më kollaj popullin tonë, pasi e konvertuan gati 60-70 % në mysliman, u përpoqën të mbillnin urrejtjen midis shqiptarëve të besimeve të ndryshme. Propagandës për ngjallje të urrejtjes midis shqiptarëve me besime të ndryshme i shërbyen edhe propagandat shoviniste greke, serbe e malazaze pasi u krijuan këto shtete të pavarur para nesh. Rilindasit tanë iu kundërvunë këtyre propagandave antishqiptare dhe arritën të krijonin një farë mirëkuptimi midis shqiptarëve të të dy besimeve. Si pasojë u arrit në një shkallë të nevojshme uniteti i popullit, u kryen kryengritjet e mëdha të përbashkëta kundër pushtuesit aziatik derisa u shpall pavarësia e shtetit shqiptar.

Në Shqipërinë e cunguar, Shqipërinë Londineze, gjatë viteve të Mbretërisë martesa e Mbretit Zogu i I me princeshën e krishtere Geraldina Ponti ndikoi për fillimin e martesave midis shqiptarëve të rinj nga besime të ndryshme fetare dhe emërimin e fëmijëve të familjeve me origjinë myslimane me emra të ndryshëm me kuptim shqip dhe jo me emra tipikë myslimanë. Kjo prirje u forcua gjatë viteve pasardhës 1939-1990 dhe vijon edhe sot.

Mirëpo, ndërsa urrejtja fetare midis shqiptarëve të Shqipërisë Londineze gjatë sundimit të Partisë Komuniste / Partisë së Punës, u zbut dhe po kalonte drejt shuarjes, një tjetër urrejtje u ushqye prej partisë shtet, urrejtja klasore. Gjatë 47 viteve të sundimit të diktaturës komuniste partia shtet ushtroi në popullin shqiptar një dhunë e terror të ashpër për ta kthyer atë në popull plotësisht të nënshtruar dhe pa frymë kritike. Të tillë u bënë pjesa dërmuese e anëtarëve të Partisë Komuniste, që më vonë u quajt Partia e Punës dhe punonjësit e Ministrisë së Punëve të Brendëshme, bashkë me ata informatorë të Sigurimit, që hynin me dëshirën e tyre në atë shërbim.

Këta njerëz zakonisht ishin nga shtresat e varfra të popullit dhe e morën me qejf indoktrinimin që u serviri partia shtet përmes programeve mësimore në shkolla dhe propagandës me anën e shtypit, radio-televizionit, letërsisë, artit, etj. Këta shqiptarë të edukuar me mësimet e partisë mendonin se njerëzit e pasur e kishin vënë pasurinë jo me punë po thjesht duke shfrytëzuar populli, dhe se për interesat e tyre ekonomike e pasanikët e shisnin dhe atdheun. Kështu ngulitën në ndërgjegjen e tyre urrejtjen ndaj borgjezisë e mikroborgjezisë shqiptare. Ata harruan se këto shtresa kishin luajtur rolin kryesor për zgjimin dhe çlirimin kombëtar, për ngritjen kulturore dhe ekonomike të vendit, etj.

Përmes luftës së klasave, urrejtjes ndaj të pasurve iu shtua dhe urrejtja ndaj atyre që mendonin ndryshe, të cilët partia shtet i shpallte “armiq të atdheut e të partisë” dhe i burgoste, ose i izolonte në fshatra internimi dhe e detyronte popullin të mos mbate lidhje me ta. Kështu te pjesa besnike e partisë shtet u mboll urrejtja ndaj atyre që partia i konsideronte kundërshtarë. Kjo urrejtje u bë pjesë e karakterit të këtyre njerëzve që nuk mendonin me kokën e vet, por ishin kthyer në robotë.

Shoqëria shqiptare u transformua në një shoqëri të sëmurë. Shqiptarët e atdheut mëmë vuanin si gjithë shqiptarët e tjerë dhe gjithë popujt e botës nga ndjenja e zilisë, e cila është një dobësi njerëzore që ka njeriu ndaj më të aftit e më të pasurit, por besnikëve dhe shërbëtorëve të partisë shtet iu shtua edhe ndjenja e urrejtjes klasore ndaj të pasurve dhe ndaj atyre që i shpallte partia shtet “armiq e tradhëtarë”. Ariti puna sa këta njerëz pa kërkuar sqarime e dokumente e urrenin një person ose familje menjëherë pasi e shpallte pushteti (diktatori, ose organet e Ministrisë së Punëve të Brendshme) “armik e tradhëtar” edhe pse deri dje e kishin respektuar si qytetar e pushtetar të nderuar si e kishte respektuar vetë partia e pushteti. Nga frika pas kësaj psikologjie ecte dhe shumica e popullit.

Fatkeqësisht bindja e verbër ndaj vendimeve të pushtetarëve, kjo mendësi e sëmurë nuk po luftohet as sot, sepse partitë kryesore politike PS-ja, PD-ja, LSI-ja PR-ja janë pjella të drejtpërdrejta të PPSh-së, që e kultivoi këtë sëmundje për ta përçarë e sunduar popullin më lehtë. Kjo mendësi e sëmurë që ka karakterizuar e karakterizon popullin tonë këto 76 vjet, ka dhe aspektin tjetër të saj, pasionin e tepruar të politikanëve për marrjen dhe mbajtjen e pushtetit. Këto dy aspekte përbëjnë atë që mund ta quajmë enverizëm, sëmundje prej së cilës duhet të shërohemi sepse ndyshe nuk mund të ecim drejt Europës..

Po të lexosh me vëmendje shtypin e Shqipërisë Londineze të bie në sy, sidomos te komentet e shkrimeve, një tifozllëk i sëmurë midis shkruesve ku manifestohen me partishmëri të zjarrtë urrejtja ndaj artikullshkruesve ose komentatorëve që mbështesin ide dhe mendime kundërshtare. Kjo partishmëri e zjarrtë është e zhvilluar te shumica e atyre shqiptarëve që kanë qenë aktivizuar me dëshirën e tyre si informatorë të Sigurimit, ose kanë qenë anëtarë besnikë të Partisë Komuniste / PPSh-së, e tani janë anëtarë ose simpatizantë të PS-së, PD-së, LSI-së, PR-së, etj. Këtë tipar negativ e manifestojnë edhe shumë bij të këtyre shqiptarëve, të cilët e kanë marrë drogën e enverizmit prej prindërve të tyre, ose ua ushqejnë interesat e sotme politike dhe ekonomike.

Zgjedhjet e prillit 2021 po afrojnë. Populli shqiptar duhet të zgjohet nga droga komuniste. Ai e pa konkretisht gjatë viteve 1992-2020 se duke pasur në krye një klasë politike ku shumica kanë qenë komunistë e ish-sigurimsa si Skënder Gjinushi, Sali Berisha, Kastriot Islami, Gramoz Ruçi, etj, ose bij besnikë të baballarëve të tyre si Edi Rama me shokë, nuk e ndertoi dot demokracinë si estonezët, lituanezët, polakët, cekët, hungarezët, rumunët etj. Populli shqiptar i Shqipërisë nuk duhet të votojë më të tillë kandidatë për deputetë e pushtetarë. Edhe brenda partive politike duhet të kryhet një luftë për mënjanimin nga kryesitë e partive PS, LSI, PD, PR të elementëve të lidhur me PPSh-në dhe Sigurimin e vjetër të kohës së diktaturës.

Fatmirësisht shqiptarët e përtej kufirit shtetëror që jetojnë në Ballkanin Perëndimor nuk manifestojnë njësoj si ne zilinë ndaj më të diturit e më të pasurit dhe nuk urrejnë aq shumë ata që mendojnë ndryshe. Lufta për çlirimin nga këto vese të shqiptarëve të sëmurë nga droga komuniste, të cilët përbëjnë mbi 50 % të popullit shqiptar brenda Shqipërisë, duhet marrë seriozisht, sepse vetëm largimi nga ndërgjegja jonë e zilisë dhe urrejtjes për njëri tjetrin do të na forcojë si komb, do të na ndihmojë të shkojmë drejt Europës së Bashkuar dhe krijimit të shtetit kombëtar.

DIGITAL SEGREGATION IMPACTS REMOTE LEARNING

October 12, 2020 by dgreca

“An enlightened nation is always most tenacious of its rights,” Samuel Harrison Smith, 1797-

By Rafaela Prifti-Community leaders and their state and federal partners need to address the situation of digital segregation that persists across metropolitan America. For most, the divide between urban and rural parts of the country is an indicative of disparity. Yet, the Census Bureau’s American Community Survey (ACS) data indicates that: “The majority of digitally disconnected households live in metropolitan areas, and the gaps are especially large when comparing neighborhoods within the same place. Effectively, some residents live in digital poverty even as their neighbors thrive.”
School districts across the country were caught unprepared when lockdown rules went into effect in the spring of 2020. When remote learning began, there were variations of hours of live online instructions which were reduced to a few hours for each of the main subjects a week. Soon it became clear that even with districts providing free devices to students of low income families, this form of schooling wasn’t going to work for them. Today’s digital economy is out of reach for far too many people who live in neighborhoods with no access to internet connection and free WiFi. Students are required to log on to their daily class or complete the assignments on Google Classroom account. The satellite connection is slow and comes with such a low data cap that it quickly exceeds within a week or two. They can’t afford to buy more data. With the shift to remote instructions, the haphazard internet access and poor service mean that if the links for the class change at the last moment and when students don’t receive the message, they sit in their virtual space and miss the class. Society’s attention to the students of low income households has always been spotty, but now they have become invisible behind closed doors, while we stay home to flatten the curve, according to research.
The United States was a pioneer in universal education. Free of the British upper-class’ fear that educating the working class endangered their rule, education was seen as a means to alleviate poverty in growing cities across the new nation. In the early decades of the 19th century, “district schools” mixed children of all ages. History records show that “coastal cities had a few “charity schools” for the urban poor, supported by churches and philanthropists aiming to break the generational cycle of poverty. State and local governments in the North and the Midwest began authorizing taxation to pay for public schools. For the reformers, creating a school system that would be used by all children was the best argument in support of taxes,” while the South lagged behind in building public schools. Time and time again history shows the consequences of failing to provide that basic good. In 1954, The Supreme Court in Brown v. Board of Education ruled against school segregation and districts across the South threatened to close public schools to avoid integrating them.
In 2020, public health advisers, who supported lockdowns to slow the spread of the coronavirus in the spring, noted that the American Academy of Pediatrics favored school reopening based on the infection rates of children. CDC guidelines provided a framework with recommendations for wearing masks. Counties and districts across the board listed steps to reduce transmission risk at schools such as improve air quality through ventilation or increase air circulation from outdoors, installing air purifiers. The hybrid model of teaching was introduced to combine in-person with online classes. The declaration of President Trump and Secretary of Education Betsy DeVos to pressure the governors to open schools added a political element. The push for decisions to be made locally had a negative impact. Teachers’s Unions reacted by noting concerns about lack of funding for protective gear and testing. Studies published data collected from other countries showing that children were at high risk of contracting the virus, other data showed that the virus had far less eﬀect on younger children. Nationwide, the pandemic has had a disproportionate effect on Black and Hispanic communities. The decision was not driven only by data. “Across the country, some 35 of the 50 largest districts opted for a fully remote opening, as did most large cities, with the notable exception of New York, which announced a hybrid approach and a delayed start. A study by the Brookings Institution found that school districts’ opening decisions correlated much more strongly with levels of support for Trump in the 2016 election than with local coronavirus case levels.“
Schools were opening all across Europe, and many parts of the US despite the fact that their test-positivity rates were higher than the places that kept the schools closed. In Georgia, Florida and Texas many schools had been open since mid-August, despite reports of school outbreaks as COVID-19 case numbers and hospitalization rates generally continued to decline from their summer highs.
The gap between public and private education widened in the time of the pandemic.Prompted by lack of trusted information, elite private schools hired extra teachers to shrink class sizes, set up tents for outdoor instruction and installed expensive audio-visual systems in classrooms to allow teachers to simultaneously teach students in class and at home. Unconvinced that young kids would sit through hours of online instruction, parents removed them from the public school system. The case of the New York City district is watched closely by the school system ready to apply the mix model. For the disadvantaged children and students of low income families, schools provide a safe environment. In addition to digital segregation in urban community households, remote and online classes are no substitute for in-person teaching and social interaction.

Kosova, bashkëpunim të plotë në çështjet nga Marrëveshja në Washington

October 12, 2020 by dgreca

-Ministri Kuçi në takim të veçantë me ndihmës zv.sekretarin e Energjisë në SHBA, Matthew Zais, përpos që i ofroi bashkëpunim të plotë në çështjet e dala nga Marrëveshja e 4 Shtatorit në Washington, ai i kërkoi përkrahje në zbatimin e Kornizën e Strategjisë së re të Energjisë në Kosovë. Intensifikohet puna me ekspertët amerikanë që do të punojnë në fizibilitetin e Liqenit të Ujmanit/

PRISHTINË, 12 Tetor 2020-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/ Ministri i Ekonomisë dhe Ambientit, Blerim Kuçi ka marrë pjesë në takimin bilateral me delegacionin e Qeverisë së SHBA-ve, të udhëhequr nga i dërguari special për dialogun Kosovë – Serbi, Richard Grenell, bashkë me Kryeshefin Ekzekutiv të Korporatës Ndërkombëtare të Financave dhe Zhvillimit në SHBA (DFC) Adam Boehler, përfaqësues të USAID, Kryetarin e Bankës së Eksport-Importit të Shteteve të Bashkuara (EXIM), si dhe zyrtarë të tjerë të lartë të qeverisë nga Departamentet e Energjisë dhe Tregtisë në SHBA.

Në margjina të takimit mes dy delegacioneve, ministri Kuçi është takuar me zëvendës sekretarin për Energji në Departamentin e Shtetit, Matthew Zais.

Takimi me z. Zais kishte për qëllim pranim-dorëzimin e letrës së sekretarit për Energji në Departamentin e Shtetit, Dan Brouillette. Kjo letër përmban një njoftim se në muajt e ardhshëm do të intensifikohet puna me ekspertët amerikanë që do të punojnë në fizibilitetin e Liqenit të Ujmanit, si pjesë e Marrëveshjes së 4 Shtatorin në Washington.

Mes tjerash në këtë takim është diskutuar për Strategjinë e re të Energjisë në Kosovë, modalitet e ecjes përpara me energji dhe sfidat që po kalon Kosova në këtë sektor. Këto sfida lidhen me sigurinë e furnizimit dhe mundësinë e diversifikimit të burimeve të gjenerimit.

Përtej harmonizimit të hapave të mëtutjeshëm dhe bashkëpunimit të ndërsjellë, Kuçi dhe Zais u shprehën të kënaqur se tash ka edhe një instrument financiar mbështetës, siç është Korporata Ndërkombëtare e Financave dhe Zhvillimit në SHBA (DFC).

Ministri Blerim Kuçi ndër të tjera i ka prezantuar zëvendës sekretarin për Energji në Departamentin e Shtetit, kornizën mbi të cilën do të ndërtohet Strategjia e re e Energjisë, e bazuar në burimet e Energjisë së Ripërtritshme, burimet e Linjitit, burimet e Gazit dhe aplikimi i masave efiçiente të energjisë.

Si përfundim, ministri Kuçi përpos që i ofroi bashkëpunim të plotë në çështjet e dala nga Marrëveshja e 4 Shtatorit në Washington, ai i kërkoi përkrahje në zbatimin e Kornizën e Strategjisë së re të Energjisë në Kosovë.

Zgjedhjet e vitit 2021 në Shqipëri kusht për integrimin e Shqipërisë

October 12, 2020 by dgreca

Flet për gazetën”DIELLI” Gledis Gjipali: Zgjedhjet e vitit 2021 në Shqipëri kusht për integrimin, reformat e qeverisë duhet të bindin Holandën dhe Gjermaninë-

Ndezja e dritës jeshile, për fillimin e bisedimeve mes Brukselit dhe Shqipërisë për integrimin, është vetëm një hap i vogël drejt anëtarësimit të plotë në Bashkimin Europian. Qeverisë shqiptare i duhet të përmbushë detyra thelbësore, si plotësimi i Gjykatës Kushtetuese dhe SPAK-ut, pjesë integrale të pandashme të paketës për reformën në drejtësi. Janë një sërë reformash të tjera rreth 15 kushte, por Shqipëria të paktën të realizojë disa nga ato që kanë më shumë prioritet për finalizimin e bisedimeve, dhe më pas të tjerat të vijojnë të përmbushen pas procesit të integrimit. Drejtori Ekzekutiv i Lëvizjes Europiane në Shqipëri, Gledis Gjipali, në një intervistë ekskluzive për gazetën “Dielli”, thekson se zgjedhjet parlamentare të 2021 do të jenë vendimtare për ecurinë e zhvillimit të negociatave për integrimin mes Brukselit dhe Shqipërisë. Gjipali i bën thirrje qeverisë që të punojë fort për reformat, në mënyrë që të bindë vendet anëtare të Këshillit të Ministrave të BE, sidomos Holandën dhe Gjermaninë, dy vendet më skeptike, që të japin mbështetjen për Shqipërinë. Gjipali thekson se Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut janë në një pozitë sa i takon përparimit në procesin e integrimit, dhe se nuk mund të ndahen nga njëra-tjetra. Sipas tij, nëse Maqedonia do të integrohej para Shqipërisë, do të sillte destabilitet në rajon dhe humbje të besueshmërisë të Shqipërisë ndaj BE-së.

-Z.Gjipali, ju e keni ndjekur më nga afër ecurinë e procesit të integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian. Brukseli ndezi dritën jeshile për Shqipërinë këtë vit, për hapjen e negociatave, per integrimin në BE. Si e parashikoni në vijimësi zhvillimin e bisedimeve mes Shqipërisë dhe Brukselit për integrimin, dhe sa afër është vendi ynë për t’u anëtarësuar me të drejta të plota në familjen e madhe europiane?

Miratimi i hapjes së negociatave, në mars të këtij viti, ishte një ngjarje shume e rëndësishme për Shqipërinë, pasi është një përkrahje për reformat që vendi po ndërmerr, të cilat kanë një kosto jo të vogël. Raporti i Komisionit Europian i sapo dalë, vlerëson ecurinë e reformave dhe i sugjeron vendeve të Bashkimit Europian që të nisin negociatat. Po të hedhim një vështrim krahasimor në këtë raport, shohim që Shqipëria bashkë me Maqedoninë e Veriut dallon nga vendet e tjera për ecurinë pozitive gjatë këtij viti. Klasa politike e Shqipërisë do duhet ta shfrytëzoje sa më mirë këtë vlerësim dhe të punojë për të fituar kohën e humbur në këtë proces. Me çeljen e negociatave, Shqipëria i bashkohet grupit të vendeve më të avancuara, siç janë Mali i Zi dhe Serbia, që ndonëse e kanë filluar shumë më vone procesin e integrimit, kane arritur të dalin të parët deri më sot. Nëse kalojmë me sukses testin e zgjedhjeve parlamentare të prillit 2021, atëherë besoj se mund të kemi një ecuri pozitive në vitet e ardhshme.

-Këshilli i Ministrave të Bashkimit Europian ka vendimin përfundimtar për anëtarësimin e Shqipërisë në BE. Duhet theksuar se Holanda dhe Gjermania mbeten të jenë dy vendet më skeptike ndaj vendit tonë, sa i takon përmbushjes së detyrave të shtëpisë nga Shqipëria për procesin e integrimit. Sa do të jetë në gjendje qeveria shqiptare të bindë këto dy shtete, që të hapin përfundimisht dritën “jeshile” për anëtarësimin në BE?

Kërkohet një pune intensive për përmirësimin e imazhit të vendit sidomos në këto vende, por në gjithë Europën gjithashtu. Shqipëria s’mund të ndahet nga Maqedonia, kur dhe vetë Komisioni Europian dy vendet i vlerëson njësoj pozitivisht. Kjo do të shkaktonte tensione në rajon por dhe do të ulte besueshmërinë e Bashkimit Europian veçanërisht në sytë e faktorit shqiptar, i cili është edhe më pro europian në rajon.

-Për Shqipërinë pati një lajm të mirë, por që ende ka shumë punë për përmbushjen e reformave, ndërsa për Kosovën lajmi i keq ishte mos liberalizimi i vizave. Si e vlerësoni qëndrimin e BE-së ndaj Kosovës?

Padrejtësisë së mos liberalizimit të vizave të Kosovës, e cila i ka përmbushur kushtet sipas vetë Komisionit Europian, do t’i shtohej dhe diferencimi i Shqipërisë i pabazuar në kritere të drejta e të barabarta për të gjithë. Gjithsesi, Shqipëria duhet të vazhdojë në rrugën e reformave dhe zbatimit të tyre, sepse në radhë të parë këto reforma janë në të mirën e zhvillimit e ngritjes së shoqërisë sonë, përpara se të jenë kushte për hyrjen në Bashkimin Europian.

-Mes Kosovës dhe Serbisë, me ndërmjetësimin e SHBA-së, në Uashington, u arrit marrëveshja ekonomike mes dy vendeve. Në asnjë nga pikat e marrëveshjes nuk përmendet njohja e Kosovës nga Serbia. Si mund të shkohet në një marrëveshje të tillë kur Serbia nuk e njeh Kosoven si shtet?

E shoh si një marrëveshje fillestare për të krijuar besim, e ndërtuar për interes ekonomik për të dy vendet. Hap pas hapi do të shihet nëse Serbia në radhë të parë, por edhe Kosova, janë të interesuara për të zgjidhur këtë konflikt midis tyre, apo synojnë ta përdorin për politikë të brendshme. Mendoj se do duket shumë shpejt nëse do ketë zbatim të saj, gjë që do hapte rrugë për të arritur dhe kompromise politike në të ardhmen, apo do ngelet në kuadrin e retorikës politike. Në ketë rast, Kosova do duhet më pas të zgjedhë një strategji tjetër në marrëdhëniet me Serbinë.

-Si e shihni ngritjen e Gjykates Speciale të Kosovës në Hagë, e cila do të hetojë ish-ushtarët e UÇK-së për krime lufte, gjyqtaret e së cilës do të jenë ndërkombëtarë? Sa e pavarur pritet të jetë kjo gjykatë në gjykimin e drejtë ndaj ish-ushtarëve të UÇK-së?

Mendoj se gjykatat e ndryshme që janë krijuar mbi krimet e luftës, nuk kanë treguar anësi që të vërë në dyshim vendimmarrjen e tyre. Po ashtu, besoj se transparenca që këto gjykata tregojnë do bëjnë të mundur që të gjithë ne të krijomë një opinion të qartë mbi akuzat dhe vendimet. Fakti që një sërë krimesh të ndodhura mbas luftës nuk janë zbardhur nga drejtësia kosovare, tregon se ka nevojë për një gjykatë ndërkombëtare. Shpresoj që kjo eksperiencë të nxisë më shumë gjithë institucionet e shoqërinë në Kosovë, për të ngritur e forcuar sistemin e tyre të drejtësisë, si në aspektin e profesionalizmit ashtu dhe në atë të pavarësisë.

-Të ndalemi pak te situata në Malin e Zi. Mali i Zi sapo përfundoi zgjedhjet parlamentare, ku Partia Socialdemokrate e presidentit Milo Gjukanoviç humbi. Ishin partitë opozitare serbe që u bënë bashkë duke rrëzuar nga pushteti partinë e Gjukanoviç. Si e shihni situatën politike në Mal të Zi, sidomos në planin e jashtëm?

Situata politike në Malin e Zi, në vitet e fundit, ka pasur zhvillime të rëndësishme sidomos me hyrjen në NATO, e cila ka sjellë tensione e luhatje të vazhdueshme në stabilitetin politik për të cilin është shquar ky vend. E rëndësishme ngelet që, pavarësisht rezultatit të zgjedhjeve, orientimi euroatlantik mos të pësojë ndryshime, dhe këtu një rol të rëndësishëm duhet të vazhdojë të luajë dhe faktori shqiptar. Sido që të dalë rezultati i zgjedhjeve apo krijimi i qeverisë së re, deputetët shqiptarë nuk duhet të vënë në diskutim drejtimin euroatlantik të vendit. Vetëm në këtë mënyrë, ata mund të garantojnë të drejtat e tyre që ende nuk janë arritur mjaftueshëm, si dhe të ndikojnë pozitivisht në ekuilibrin dhe stabilitetin rajonal.

-Si e vlerësoni deklaratën e kryeministri grek Mitsotakis, se Greqia do të zgjerohet me 12 milje në Detin Jon. A keni nje koment?

Vendimi i Gjykatës Kushtetuese i 2009 është i plotë dhe i qartë se si mund të zgjidhet çështja e detit midis Shqipërisë dhe Greqisë. Në të janë përcaktuar qartë kriteret të mbështetura mbi të drejtën ndërkombëtare, që çdo grup negociator shqiptar do duhet të ndjekë për çdo marrëveshje të ardhshme. Nuk mendoj se ka ndonjë marrëveshje të fshehtë me Greqinë, sepse nuk mund të ketë një të tillë përderisa grupi negociator, që është i vetmi përfaqësues ligjor që mund të zhvillojë këto negociata, nuk është mbledhur dhe as ka diskutuar që prej 2-3 vitesh këtë çështje. Po ashtu, çdo marrëveshje e arritur do duhet të miratohet në Kuvend e të kalojë filtrin e Gjykatës Kushtetuese për të marrë fuqi. Nisur dhe nga eksperienca negative që patëm si vend me marrëveshjen 2009, çdo qeveri që hyn në negociata të tilla do të jetë shumë e kujdesshme për të mos përsëritur gabime të tilla me pasoja për vendin.

SHQIPTARËT NË KANADA DHE BETEJA E SHTETIT KANADEZ NDAJ COVID-19

October 12, 2020 by dgreca

Visar Berisha, Farmacist në Silver Fox Pharmacy, Ontario, Kanada rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, situatën e Kanadasë nga Covid-19, ecurinë e infektimeve dhe trendin e shifrave. Me Visar Berisha bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

SITUATA E COVID-19 NË KANADA DHE MASAT E AUTORITETEVE.

Kanadaja është një vend federal i përbërë nga 10 provinca dhe 3 territore. Ka 3 nivele të qeverisjes (nivel federal, provincial/krahinor dhe nivel komunal) ku secili nivel qeverisës ka përgjegjësite e veta. Në përgjithësi mund të them se ka pasur një koordinim të mirë midis niveleve të ndryshme të qeverisjes në menaxhimin e situatës me Covid-19. Qeveria federale ka ndërmarrë hapa për të siguruar që sistemi shëndetësor ka mjetet e nevojshme për t’iu përgjigjur rritjes së rasteve, ka siguruar mbështetje ekonomike dhe financiare për bizneset dhe njerëzit dhe ka për detyrë të menaxhojë kufinjtë. Që nga Janari 2020 e deri sot (10 Tetor 2020) në Kanada ka pasur 173,604 raste dhe 9,574 vdekje si pasojë e Covid-19. Nga këto shifra, 81,914 raste dhe 5,906 vdekje janë nga provinca e Quebec-it. Quebec-i është provinca më e prekur në Kanada nga Covid-19. Në provincen ku jetoj unë (Ontario), qeveria provinciale ka ndërmarrë masa të ndryshme për të siguruar që rastet të mbahen të ulëta dhe sistemi shëndetësor të mos mbingarkohet. Disa nga këto masa kërkojnë që njerëzit të mbajnë maska të fytyrës në vende ku distancimi nuk është i mundur. Është kufizuar numri i njerëzve në restorante dhe ka patur fushata ndërgjegjësimi se si të veprojmë në mënyrë që të parandalojmë përhapjen e virusit. Së fundmi, shkollat janë rihapur për studentët me protokolle të rrepta, për të zvogëluar gjasat e shpërthimit të rasteve. Prindërit kanë mundësinë ti mbajnë fëmijët e tyre në shtëpi dhe janë krijuar mundësi që shkollimi të ofrohet mes internetit dhe disa prindër e kanë zgjedhur këtë mundësi. Duhet thënë që jo gjithçka ka shkuar normalisht. Pas 3 muajsh me numër të rastëve relativisht të ulët, ne po fillojmë të shohim një rritje të rasteve në Ontario të ngjashme me ato në mes të Prillit 2020. Qeveria e Ontarios tashmë po flet për rikthimin e disa prej kufizimeve që patëm gjatë muajve Mars,Prill dhe Maj, nëse numri i rastëve vazhdon të rritet.

NDIKIMET E COVID NË PROBLEMET E SHËNDETIT MENDOR

Sa i përket shëndetit mendor, përveç distancimit social, situata e krijuar nga Covid-19 mund të shkaktojë frikë dhe shqetësim për shëndetin tonë apo shëndetin e të dashurve tanë. Njerëzit gjithashtu shqetësohen për gjendjen e tyre ekonomike pasi shumë njerëz kanë humbur vendet e punës. Këto frikëra dhe shqetësime ndikojnë në cilësinë e gjumit, mënyrën e ushqyerjes, përkeqësimin e problemeve shëndetësore kronike dhe në ngritjen e përdorimit të alkoolit, duhanit apo substancave të tjera. Në një sondazh të kryer nga Centre for Addiction and Mental Health shihet se kishte një rritje të ndjeshme të ankthit gjatë muajit Maj (kur numri i rasteve ishte akoma i lartë) krahasuar me muajt vijues. Disa nga këto frikëra dhe reagime burojnë nga kuptimi i vërtetë i rreziqeve, por shumë nga këto reagime ushqehen gjithashtu nga thashethemet dhe dezinformatat. Për këtë arsye rekomandohet që të qëndroni të informuar por shmangni ekspozimin e tepruar ndaj mbulimit mediatik të COVID-19. Kur keni nevojë për informata të sakta, vizitoni faqet e besuara si për shembull faqet e autoriteteve lokale të shëndetit. Për shqipfolësit, kemi krijuar një platformë (www.heda.al) inovative që ka si mision shpërndarjen e informacioneve të sigurta me qëllim promovimin e shëndetit të mirë e të sigurtë për të gjithë. Nëse ju apo një i dashuri juaj ka vështirësi me shëndetin mendor, Centre for Disease Control (CDC) ka përpiluar një listë të burimeve (https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/daily-life-coping/managing-stress-anxiety.html) të cilat njerëzit mund të kenë qasje për të kërkuar ndihmë. Sa i përket ndikimit të Covid-19 në martesë, nuk ka studime të mirëfillta që tregojnë rritje të divorceve gjatë Covid-19. Megjithatë, ka pasur raporte të rasteve të divorcit si rezultat i Covid-19. Arsyeja themelore e këtyre divorceve ka qenë prezenca e dallimeve të mëdha midis të përfshirëve edhe para Covid-19 dhe se izolimi ka nxjerrë këto dallime në sipërfaqe. Çiftet që nuk kanë qenë në gjendje të zgjidhin këto dallime kanë arritur në përfundimin se divorci është e vetmja rrugë përpara.

SITUATA E KOMUNITETIT SHQIPTAR NË KANADA

Komuniteti shqiptar në Kanada është ndikuar pak a shumë në të njëjtën mënyrë si Kanadezët e tjerë. Disa sfida unike që i përkasin komunitetit tone është se njerëzit nuk kanë qenë në gjendje të vizitojnë familjet e tyre në Shqipëri, Kosovë dhe viset e tjera shqiptare për shkak të masave kufizuese për udhëtim. Përveç kësaj, ngjarjet e komunitetit që mbahen zakonisht gjatë vitit natyrisht që janë anulluar.

A KA VALË TË DYTË COVID? SA TË RREZIKUAR JEMI BASHKË ME GRIPIN E STINËS?

Shumë epidemiologë pajtohen se do të kemi rritje të rasteve të Covid-19. Sipas të dhënave të fundit në Ontario, ku tani kemi mbi 700 raste në ditë, mund të argumentohet se vala e dytë vetëm ka filluar. Parashikimet sugjerojnë që Ontario mund të ketë rreth 1,000 raste në ditë në gjysmën e parë të Tetorit. Këto shifra janë të ngjashme me shifrat e valës së parë. Rritja në raste mund të shpjegohet nga faktorë të shumtë. Së pari, ka një lodhje nga izolimi midis të rinjve që nuk u përmbahen rekomandimeve nga agjencitë lokale të shëndetit publik. Në Ontario, njerëzit e moshave midis 20-39 vjeç paraqesin rritjen më të madhe në rastet e Covid-19 kohëve të fundit. Përveç kësaj, të rinjtë besojnë se për shkak se nuk kanë sëmundje kronike nuk do të ndikohen negativisht nga Covid-19. Problemi është se këta njerëz ndihmojnë në përhapjen e virusit që mund të prekë të moshuarit dhe ata me sëmundje kronike ku dihet se pasojat janë tepër të rënda. Faktorë të tjerë për rritje të rasteve kohët e fundit është se disa nga kufizimet nga vala e pare janë relaksuar. Megjithatë, Covid-19 vazhdon të jetë i rrezikshëm dhe për këtë arsye është e rëndësishme që të vazhdojmë të ndërmarrim hapa për të parandaluar përhapjen e Covid-19, masa si larja e duarve, mbajtja e distances nga njerëzit e tjerë, mbajtja e maskave të fytyrës në vende publike etj. Gripi i stinës komplikon gjërat pasi disa nga simptomat e gripit sezonal janë të ngjashme me ato të Covid-19 dhe shkaktojnë panik tek ata që shfaqin simptoma të tilla. Mënyra më efektive për të parandaluar gripin sezonal është marrja e vaksinës kundër gripit. Kur vaksinoheni, ju zvogëloni rrezikun që të sëmureni me grip dhe ndoshta të shtroheni në spital ose të vdisni nga gripi. Këtë sezon, marrja e një vaksine gripi ka përfitimin e shtuar të zvogëlimit të barrës së përgjithshme në sistemin shëndetësor dhe kursimit të burimeve mjekësore për kujdesin e pacientëve COVID-19. Aktiviteti i gripit fillon të rritet në muajt Tetor dhe Nëntor, arrin kulmin midis Dhjetorit dhe Shkurtit dhe mund të zgjasë deri në Maj. Pas vaksinimit, duhen mesatarisht 2 javë që trupi të krijojë imunitet (antitrupa specifikë) kundër infeksionit. Gjatë kësaj periudhe, vaksina e gripit nuk siguron mbrojtje ndaj virusit. Prandaj rekomandohet që vaksinimi të kryhet pak më parë se virusi i gripit të përhapet. Muajt ideal për tu vaksinuar janë Tetor – Nëntor, por vaksinimi mund të kryhet edhe më vonë. Për më shumë detaje rreth vaksinimit të gripit, kemi një artikull në faqen Heda ku lexuesit e Diellit mund të kenë mundësinë të mësojnë më shumë rreth gripit sezonal dhe vaksinimit për mbrojtje nga gripi.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN SHQIPTARE NË USA

Mesazhi im për lexuesit e Diellit dhe Diasporën shqiptare është që të vazhdojnë ti përmbahen udhëzimeve të agjencive të shëndetit publik në mënyrë që të parandalojnë përhapjen e Covid-19. Gjithashtu, unë do t’i rekomandoja njerëzit që të marrin vaksinen e gripit sezonal për arsyet që përmenda më lart. Së fundmi, situata e krijuar nga Covid-19 ka shkaktuar shumë stres për shumë njerëz. Me këtë në mendje, ju lutem bëni kohë të kujdeseni për veten dhe ata përreth jush. Gjeni kohë për të bërë ato gjëra që gjithmonë ju pëlqejnë t’i bëni. Kushtojini vëmendje llojeve të ushqimit që hani dhe përpiquni për të përfshirë ushqime të shëndetshme në dietën tuaj. Nëse keni vështirësi, kontaktoni ata që u besoni dhe kërkoni ndihmë dhe mos vuani vetëm. Ju falendëroj përzemërsisht për vëmendjen tuaj.