dgreca – Page 392 – Dielli

KRYEMINISTRI HOTI INFORMON QEVERINË PËR TAKIMET E WASHINGTONIT DHE TË BRUKSELIT

September 9, 2020 by dgreca

-Në mbledhjen e Qeverisë, Kryeministri Avdullah Hoti ka falënderuar Shtëpinë e Bardhë, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për vëmendjen e jashtëzakonshme që kanë për rajonin dhe për Kosovën dhe për normalizimin e marrëdhënieve në mes të dy vendeve në Ballkanin Perëndimor – Kosovës e Serbisë/

-Kryeministri Hoti: Shumë shpejt do të kemi në Qeveri edhe planin e punës për realizimin e marrëveshjes në Uashington, e cila ishte e suksesshme/

-Konferencë për shtyp – Kryeministri Hoti: Marrëveshja e Uashingtonit hap i madh drejt njohjes reciproke në mes Kosovës dhe Serbisë/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 9 Shtator 2020/ Kryeministri Avdullah Hoti sot në mbledhjen e Qeverisë së Kosovës ka njoftuar kabinetin qeveritar për vizitën në Uashington – marrëveshjen e nënshkruar nË 4 Shtator 2020 nË Shtëpinë e Bardhë në prani të Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, dhe vizitën në Bruksel, si dhe për takimet e zhvilluara.

Kreu i Qeverisë ka theksuar se marrëveshja në Uashington për normalizimin e marrëdhënieve ekonomike Kosovë-Serbi është një hap drejtë arritjes së marrëveshjes se gjithanshme finale mes dy shteteve.

Në aspektin ekonomik, marrëveshja identifikon projekte dhe financime miliardëshe për realizimin tyre, ndërsa në aspektin politik marrëveshja shënon edhe një hap në ndërtimin e identitetit diplomatik të shtetit të Kosovës me njohjen nga Izraeli.

Kryeministri Hoti ka rikujtuar se gjatë vizitës në Uashington janë zhvilluar edhe takime të tjera të rëndësishme me zyrtarë të lartë amerikan, duke veçuar takimin me sekretarin e shtetit Majk Pompeu dhe takimet në MCC. Kryeministri ka thënë para kabinetit qeveritar se shumë shpejt do të kemi në Qeveri edhe planin e punës për realizimin e marrëveshjes në Uashington, e cila ishte e suksesshme.

Kryeministri Avdullah Hoti ka njoftuar kabinetin edhe për vizitën në Bruksel dhe takimet që ka zhvilluar atje. Në Bruksel ka pasur takimin e nivelit të lartë më palën serbe për çka do të raportohet edhe në Kuvendin e Kosovës. Gjatë vizitës në Bruksel janë zhvilluar takime me zyrtarët evropianë për temat që kanë të bëjnë me rimëkëmbjen ekonomike dhe për Agjendën e Reformave Evropian.

Gjatë vizitës në Bruksel, Kryeministri ka zhvilluar edhe një takim me sekretarin e përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg, ku është vlerësuar bashkëpunimi i mirë gatishmëri e dyanshme për të thelluar këtë bashkëpunim në të mirë të paqes dhe sigurisë në rajon.

Qeveria e Republikës së Kosovës, e drejtuar nga kryeministri Avdullah Hoti, ka zhvilluar mbledhjen e rregullt, të 29-të, në të cilën ka miratuar tri projektligje, pesë vendime për shpronësimin e pronave të paluajtshme për interes publik dhe disa vendime të tjera nga fushat e përgjegjësive kushtetuese dhe ligjore.

KRYEMINISTRI HOTI: MARRËVESHJA E UASHINGTONIT HAP I MADH DREJT NJOHJES RECIPROKE NË MES KOSOVËS DHE SERBISË

Pas mbledhjes së Qeverisë së Republikës së Kosovës, Kryeministri Avdullah Hoti, edhe në një konferencë me gazetarë ka njoftuar për vizitat zyrtare që ka zhvilluar në Uashington dhe në Bruksel. Fillimisht, kryeministri Hoti tha se tashmë është bërë publike në faqe të Kryeministrisë marrëveshja e arritur në Uashington, e cila është hap tepër i madh, hap i jashtëzakonshëm drejt marrëveshjes finale për normalizim të plotë të marrëdhënieve në mes Kosovës dhe Serbisë, që nënkupton njohje reciproke në mes të dy vendeve.

Kryeministri Hoti, me këtë rast, ka falënderuar Shtëpinë e Bardhë, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për vëmendjen e jashtëzakonshme që kanë për rajonin dhe për Kosovën dhe për normalizimin e marrëdhënieve në mes të dy vendeve në Ballkanin Perëndimor.

“Marrëveshja që është arritur i ka dy elemente kryesore: e para është pjesa ekonomike për të cilën kemi negociuar një kohë, ku përfshihen projekte infrastrukturore siç është autostrada Prishtinë-Merdar, hekurudha Prishtinë-Merdar, fizibiliteti për hekurudhën që lidh Prishtinë me Detin Adriatik, mbështetje financiare për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, investime në energjetikë përmes sjelljes së gazit në Prishtinë, ndërtimi i Termocentralit me gaz dhe rrejti shpërndarës i gazit në Kosovë”, tha kryeministri Hoti, duke theksuar se krejt këto janë projekte që do të mbështeten nga DFC dhe MCC, dy organizata të Qeverisë Amerikane, projekte këto që kalojnë mbi 1 miliard dollarë amerikan.

Po ashtu, kryeministri Hoti potencoi se është interes i madh i Shtëpisë së Bardhë që këto projekte të fillojnë së zbatuari menjëherë.

“Unë besoj që për disa muaj ju do të shihni punët konkrete që lidhen me këto projekte”, tha kryeministri Hoti, duke shtuar se tashmë është angazhuar Zyra për Planifikim Strategjik dhe se besonte se në mbledhjen e ardhshme do të jetë në rend të ditës një plan i veprimit, ku specifikohen detyrat konkrete për ministritë përkatëse dhe agjencitë e ndryshme në tërë sektorin publik për zbatimin e kësaj marrëveshje.

Shtylla e dytë e kësaj marrëveshje, sipas kryeministrit Hoti, është njohja nga Izraeli, të cilën ai e cilësoi si shumë të rëndësishme për shtetin e Kosovës.

“Çdo njohje është e rëndësishme, pa dyshim, por janë disa që janë vërtet të rëndësishme, për shkak të sinjalit që dërgojnë dhe kjo është njohja e parë në tri vjetët e fundit, që nënkupton se është thyer trendi negativ i njohjeve ndërkombëtare për shtetin e Kosovës”, tha kryeministri Hoti.

Më tej, kryeministri Hoti tha se kushdo që ka dyshime se kjo marrëveshje e cenon sovranitetin e shtetit të Kosovës, ai beson se kjo pikë e marrëveshjes dhe njohja e arritur 22 minuta pas nënshkrimit të marrëveshjes në Zyrën Ovale, e nxjerr se e ka gabim, sepse, siç u shpreh ai, “me këtë marrëveshje fuqizohet sovranitet i shtetit të Kosovës”.

Po ashtu, kryeministri Hoti tha se ka pasur takime të rëndësishme në Uashington, duke veçuar takimin me Sekretarin e Shtetit Michael Pompeo, nga i cili ka marrë mbështetje të plotë si gjithmonë për orientimet dhe proceset euroatlantike të Kosovës. Kryeministri Hoti tha se Sekretarin Pompeo e ka informuar për procesin e dialogut që është duke ndodhur në Bruksel.

“Jo vetëm se ka koordinim të ngushtë në procesin e dialogut mes Uashingtonit dhe Brukselit, por ka koordinim të plotë në këtë proces dhe kjo neve na jep siguri që të ecim përpara në këtë proces, pa u hamendur fare duke ditur se ne do të shkojmë drejt një marrëveshje përfundimtare për normalizim të plotë të marrëdhënieve për njohje reciproke dhe për stabilizim të plotë të regjionit dhe integrim të plotë euroatlantike”, tha kryeministri Hoti.

Para gazetarëve, kryeministri Hoti tha se ka pasur takim edhe me MCC-në, program ky i nisur nga Qeveria Mustafa për të investuar në punësimin e femrave në efiçiencë të energjisë dhe tash do të fillohet edhe me programin kompakt për të sjell gypin e gazit nga Maqedonia e Veriut në Prishtinë për të shpërndarë atë në familje dhe industri dhe për të ndërtuar termocentralin me gaz këtu në afërsi të Prishtinës, dhe pastaj me Korporatën Amerikane për Financim Zhvillimor, e cila do të financojë pjesën më të madhe të projekteve që janë pjesë e marrëveshjes.

“Unë pres që në javën e fundit të shtatorit të kemi përfaqësuesit e kësaj korporate në Prishtinë për të konkretizuar këto projekte. Bashkë me mua për të gjitha këto projekte në Uashington ka qenë ministri i Infrastrukturës, i cili ka prezantuar detajet teknike të këtyre projekteve para institucionet përkatëse në Uashington”.

Kryeministri Hoti njoftoi edhe për takimet në Bruksel, të cilat ai i vlerësoi të rëndësisë tepër të madhe.

“Ndjehem i kënaqur që brenda 3 muajsh të qeverisjes kemi arritur të konsolidojmë miqësitë e dëmtuara për një kohë dhe të kthehemi aty ku e kemi vendin, pranë partnerëve tanë, të marrim mbështetjen e tyre për hapat që po i bëjmë drejt integrimit të plotë në strukturat euroatlantike”, pohoi ai.

Po ashtu, kryeministri Hoti tha se “është mbajtur takimi i nivelit të lartë me palën serbe si pjesë e procesit të dialogut për të draftuar marrëveshjen përfundimtare për njohjen reciproke, jo për diçka tjetër.

“Vlejnë parimet të cilat i kemi miratuar në qeveri dhe janë prezantuar gjerësisht para Kuvendit dhe para të gjitha palëve të interesuara sa i përket procesit të dialogut. Nuk bisedohet në asnjë tavolinë për integritetin territorial, nuk bisedohet në asnjë tavolinë për karakterin unitar të shtetit të Kosovës; bisedohet vetëm për marrëveshjen finale për njohje reciproke, për elemente të marrëveshjes finale”, tha kryeministri Hoti, duke theksuar se ka bërë kërkesë për të raportuar në Kuvendin e Kosovës, sapo të kthehet Kuvendi nga pushimi.

Përtej kësaj, kryeministri Hoti tha se në Bruksel është takuar edhe me Komisionerin për Fqinjësi dhe Zgjerim. “Është hera e tretë që e takoj Komisionerin, i cili është përgjegjës për Pakon e rimëkëmbjes ekonomike. Pritjet janë që në fillim të tetorit, javën e parë të tetorit të bëhet e qartë Pakoja për rimëkëmbje ekonomike e BE-së për Ballkanin Perëndimor në vlerë prej disa miliarda eurosh dhe ne presim që brenda saj të financohen edhe disa projekte të mëdha infrastrukturore që i ka edhe Kosova, që i kemi dorëzuar para një jave me letër zyrtare te Komisioneri”, tha kryeministri Hoti.

Takim të rëndësisë së veçantë kryeministri Hoti e ka cilësuar edhe atë me Sekretarin e NATO-s, Jens Stoltenberg, duke thënë se për një periudhë të shkurtë në bazë të komunikimit që ka vendosur para disa javësh me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, e ka takuar dje në Selinë e NATO-s në Bruksel, duke vlerësuar rolin që ka NATO-ja në ofrimin e sigurisë në Kosovë dhe regjion, sepse prezenca e NATO-s përmes KFOR-it në Kosove jep elementin e sigurisë përtej Kosovës.

“E them me kënaqësi që sot Kosova është shndërruar në një bazë të NATO-s, që do të mbetet këtu përgjithmonë edhe atëherë kur Kosova të bëhet pjesë e NATO-s dhe kemi konfirmuar para tij zotimin tonë që të punojmë ngushtë me strukturat e NATO-s në planin për transformimin e FSK-së, ashtu siç është miratuar ai plan dhe zotimin tonë dhe interesimin tonë të palëkundur që sa më shpejt, posa t’i përfundojmë proceset politike nëpër të cilat jemi duke kaluar, të shkojmë me procedura për anëtarësim të plotë në këtë aleancë ushtarake dhe politike të Perëndimit”, tha kryeministri Hoti.

PRIZRENI DHE KROJET SHUMË SHEKULLORE

September 9, 2020 by dgreca

SHKRUAN: ARGJIRA (ARI) UKIMERI,MA.SC. PEDAGOGE-

KROI DHE XHAMIA E TERZI MAHALLËS–

Xhamia e TERZI MAHALLËS është ndër xhamitë më të vjetra në Prizren. Është ndërtuar në vitin 1721. Gjindet në lagjen e Terzive në Prizren, gjegjësisht në kryqëzimin e rrugës kryesore dhe rrugës anësore, në pjesën ballore xhamia është e orientuar kah veriperëndimi. Duke u bazuar në faktet historike, në fillim kjo xhami kishte 3 emërtime: Xhamia e Terzi Memit, Xhamia e Terzi Memishit dhe Xhamia e Mehmet Mehmet Beut. Ndërsa sot në popull njihet me emrin XHAMIA E TERZI MËHALLËS. Krahas xhamisë, është ndërtuar edhe knjë krua. KROI I TERZI MËHALLËS, shërbente për ritualet e fetare të banorëve të lagjes (për pastrimin e trupave të të vdekurve, për ritual të ndryshme fetare). Mbishkrimi në gjuhën arabe mbi këtë krua, ruhet në Muzeun arkeologjik të Prizrenit. Kroi së bashkuë me xhaminë, sot paraqesin vlerat më të mëdha historike, kulturore, religjioze në vend.

KROJET TOPOKLI – 6 KROJET

6 Krojet janë ndër objektet kulturore më me rëndësi në Prizren. Këto kroje gjinden në hyrje të lagjes së Marashit, përballë shtëpisë së Ymer QysesëGjithësej ka gjashtë cepa të punuar në bronz, dhe një vaskë prej guri. Nuk dihet saktësisht, se kur është ndërtuar, por mendohet që egziston para ardhjes së Perandorisë Osmane në trojet tona. Këto kroje vizitohen nga shumë njerëz, madje edhe uji që rrjedhë aty, ëshë shumë shërues. Qytetarë të asaj lagje thonë s uji i 6 krojeve shëron shumë sëmundje: dhimbjet e koës, sëmundjet reumatologjike etj. Në vitin 1994, janë restauruar këtokroje, duke e kthyer këtë pjesë të vendit në një vend mahnitës për shumë vizitoë

KROI I ESMA HANËMIT

Në bazë të dhënave historike dhe gojëdhënave të ndryshme, tregohet se Esma Hanëm ishte donatore kryesore e këtij kroi, dhe si i tillë e mori edhe emrin e saj. Kroi i Esma Hasëmit, u ndërtua në gjysëmn e shekullit të XIX. Vend-ndodhja e këtij kroi ishte në shehshin Çlirimi i Popullit. Mirëpo, me qëllim të punimeve infrstrukturore, është zhvendosur në oborrin e Muzeut Arkeologjik të Prizrenit, në vitin 1975. Për periudhën e ndërtimit nuk ka të dhëna të saktë. Deri në vitin1975 (viti kur u largua prej vendit paraprak), ky krua ka shërbyer për nevoja të qytetarëve dhe nevoja higjienik. Ndërsa, sot është një Kura dhe një eksponant shuëm i rëndësishëm për kulturën e Prizrenit. Është i punuar me gurë gëlqerorq të gdhendur me madhësi të ndryshme. Kurse pllanimetria e tij është katrore që përfundon me një kurorë të profiluar thjeshtë, mbi të cilin është mbulesa (turbani) e punuar prej dy pjesëve në formë piramidale të punuar me gurë të gdhendur të profiluar. Në maje të kulmit është vendosur një gjyle metalike. Pjesa e ballores është gdhendur në formë të një kornize të profiluar brenda së cilët gjendet nisha, ku duhet të kishte qenë e vendosur pllaka e mbishkrimit. Vaska është një pjesëshe prej guri gëlqeror. Gjatë kohës së zhvendosjes së kroit në vendin actual, është ndryshuar lartësia e saj origjinale dhe në vend të tri hapjeve për depërtim të ujit është bërë vetëm një.

KROI I BIMBASHIT

Zona historike e Prizrenit, është pjesa më e bukur dhe më e ndjeshme e qytetit. Në të zënë vend një numër i madh i objekteve kulturore dhe fetare. Përmes këtyre objekteve, tregojet dhe njëherë që Prizreni është qytet multikulturor. Në mesin e objekteve kulturore është edhe Kroi i Bimbashit. Kroi i Bimbashit, gjindet në pjesën perëndimore të zonës historike të Prizrenit, gjegjësisht mes xhamisë së Iljaz Kukës dhe ish ndërtesës Beledye. Ky krua u ndërtua nga një officer i lartë shqiptar, që ishte pjesë e Perandorië Osmane. Të dhënat historike na tregojnë që na paraqiten përmes një mbishkrimi nq gjuhën e vjetër Osmane, tregojnë për një donacion që e ka bërë një officer i lartë ushtarak me emër Bimbash, në vitin 1902. Dhe në bazë të këtij kontributi të dhënë, quhet KROI I BIMBASHIT. Si të gjitha krojet që janë publike, edhe ky krua ka të njëjtin epitet. Poashtu, edhe ky shërben për furnizim të banorëve dhe kalimtarëve për ujë të pijshëm dhe higjienë mentale. Kroi i Bimbashit, është punuar me gurë gëlqerorë të gdhendur në formë drejtkëndëshi. Planimetria e tij është katrore që përfundon me një kurorë të profiluar thjeshtë, mbi të cilin është mbulesa (turbani) e përbërë prej tri pjesëve në formë piramidale, të punuar me gurë të gdhendur të profiluar. Pjesa e ballores e këtij kroi është gdhendur në formë të një kornize të profiluar brenda të cilit gjenden dy nisha. E para ka formë të hapjes me hark të thepisur dhe shërben për vendosjen e sapunit, kurse e dyta ka formë drejtkëndëshe ku ka qenë i vendosur mbishkrimi. Mbishkrimi është larguar nga kroi gjatë viteve ’70 dhe tani gjendet në Muzeun Arkeologjik të Prizrenit. Prej kohës kur është ndërtuar e deri më tani, kroi ka mbetur në vendin fillestar me disa adaptime të ambientit përreth. Gjatë restaurimit të kroit në vitin 2014 janë gjetur gypat prej qeramike origjinale prej nga ka rrjedhë uji nga përrenjtë që degëzoheshin nga lumi Lumbardhi. Ky krua është i vendosur në veri të Xhamisë “Iljaz Kuka”. Ndërsa në trotuar, ku bëhet kryqëzimi i dy rrugëve, rruga: “Shuaip Spahiu” dhe rruga “Iljaz Kuka”. Kroi i Bimbashit takon tipit të krojeve të mbështetura të cilat janë ndërtuar pranë ndërtesave të vendosura në kënd të rrugëve. Planimetria është pothuajse katrore me dimensione 98 x 90 cm. Të gjitha karakteristikat e krojeve publike të ndërtuara gjatë shek. XIX i përmbajnë këto elemente: trupin me bazë katrore të punuar nga gurë të gdhendur gëlqerorë, kurorën me përfundim (turban) në pjesën e epërme në formë piramidale, të ndarë në tri breza horizontale, vendi ku ka qenë i vendosur mbishkrimi, nisha për vendosjen e sapunit, rubineti prej nga rrjedh uji dhe vaska me planimetri katrore nga guri i mermerit të bardhë.

PASHA ÇEZMA

Pasha Çeshmja është një krua që gjindet në një kodër afër Kalasë së Prizrenit. Ky krua (çezmë), ka qenë pjesë e burgut në periudhën e Perandorisë Osmane. Poashtu, mendohet se çezma në fjalë ishte burgu për eprorë dhe jeniçerë, që dënoheshin me ferman Nga Perandoria Otomane. Në vendin tonë kjo njihet edhe si Çezma e Pashës. Për këtë çezme ka gojëdhëna dhe të ndyshme si: Ndihmon në zgjidhjen e halleve dhe problemeve të ndryshme, mendime të ndryshme! Në atë kohë, mendohet se Uji Pasha Çeshmes, ishte nxitës për dashuri, dhe shumë nga të burgosurit e pinin atë, dhe binin në dashuri. Një gojëdhënë tjetër shpjegon se ujit i këtij kroi lidhej ngushtë edhe me kultin e zjarrit e kjo kishte të bënte me ripërtëritjen e natyrës dhe bimësisë Një tjetër gojëdhënë mbi Çezmen e Pashës, ishte edhe Lisi i Pashës. Sipas pleqërisë në atë kohë, rridhte ujë porsi qumësht, që shërbente për shërimin e fëmijëve që kishin problem në të pamur, Gratë që nuk lindnin (U ndihmonte që të bëheshin Nënë), mbylljen e plagëve të ndryshme etj. etj. Karakteristikë e këtij Kroi të Pashës, sipas banorëve të Prizrenit, shërben për shërimin e sëmundjes “IBRET”. Të gjitha familjet për të patur suksese në jetën e tyre, familje dhe shoqëri, merrnin enët e tyre me vete për të mbushur ujë në këtë krua. Shumë njerëz në Prizren (Pleqë dhe të rinjë), këtë krua e konsidrojnë të Shenjtë – si dhuratë nga Zoti. Vlen të përmendet se Pasha Çeshme ka luajtur rol të rëndësishëm edhe në kohën kur është ndërtuar Kalaja e Prizrenit dhe Kalaja e Cucave, dhe si e tillë ka shëbryer me pozitivitet. Një histori për këtë krua tregohet kështu: Një udhëheqës i lartë turk (Në Perandorinë Osmane), ishte dënuar me burg. Pasi e kishte përfunduar burgun, ishte liruar dhe dërguar në Turqi, në një detyrë të re. , Por udhëheqësi pas 3 muajsh, kishte dëshirë që të pinte përsëri në këtë krua. Më vonë ai mori Fermanin (Urdhërin), që nuk mund të vizitonte edhe njëherë Prizrenin, ai (udhëheqësi) vrau veten. Pas përfunfimit të Luftës së Dytë botërore, në Pasha Çezmë ka patur një vend-banim. Kryesisht banorët ishin nga Luma e Shqipërisë, për shkak të kulltoavë dhe uji i shëndetshëm që ishte.

KROI I QORR AGËS

I ndërtuar në zonën historike të Prizrenit, KROI I QORR AGËS gjindet në kuadër të xhamisë së Haxhi Ramadanit – në lagjen JENI MËHALLA 9LAGJA E RE). I ndërtuar afër xhamisë dhe me një mur të rrethues të xhamisë, në popull njihet si Kroi i Qorr Agës. Bazuar në analogjinë e krojeve publike në Prizren, forma, material dhe teknikat e ndërtimit na tregojnë se ky Krua u ndërtua në fund të vitit të XIX. Nga koha e ndërtimit, e deri në ditët e sotme, KROI I QORR AGËS, shërben si krua i lagjes, për furnizimin me ujë të banorëve të kësaj lagje, dhe për nevojat e mirëmbajtjes së higjienës për besimtarët që shfrytëzojnë xhaminë. Planimetria e Kroit është drejtëkëndëshe që përfundon me një kurorë të profiluar thjeshtë, në formë piramidale dhe të punuar me gurë të gdhendur dhe me gurq gëlqerorë. Në pjesën ballore ka një përpunim-gdhendje të cektë në formë kornize me harqe të shkallëzuara, të profiluara, me gjerësi rreth 7.5 cm. Në mes të kësaj balline gjendet nisha për vendosjen e sapunit, derisa mbishkrimi nuk ekziston dhe nuk kemi informatë se a ka ekzistuar ndonjëherë. Që nga fillimi i ndërtimit, KROI I QORR AGËS është aty, dmth nuk iu është lëvizur vendi asnjëherë. Poashtu, Kroi ka përfunduar me një kurorë të punuar me katër rende tullash prej argjilës së pjekur dhe me një rend gurësh shpuzë, dhe në fund është vendosur një rend tjegulla të luguara. Gjatë një studimi që është bërë para disa viteve, është vërtetiar se kurora që ka tani kroi, nuk është origjinale. Në restaurimet e bëra në vitim 2014, është vërtetuar që kurora origjinale është ndërtuar në shekullin e XIX. Kjo kurorë përbëhej prej 3 pjesëve, pa ndonjë trajtim dekorativ. Por me kalimin e kohës, kurora është tjetërsuar. Vitet e fundit janë rindërtuar pjesët e deëmtuara të këtij kroi. Sikur të gjitha korjet tjera edhe ky është monument culture dhe i përdorueshëm për nevojat e të gjithë qytetarëve.

PRIZREN, SHTATOR 2020

U-21- KUQEZINJTË FITOJNË NË FRYMËN E FUNDIT

September 9, 2020 by dgreca

Eleminatoret e Kampionatit Europian-Shpresa të bën me zemër. Kuqezinjtë fitore në frymën e fundit. –

Përgatiti:Alban KOLONJARI-*

Ekipi U-21 fitoi me rezultatin 3-1 përballë modestëve të Andorrës. Në pjesën e parë kuqezinjtë të bëjnë me zemër. Takimi nis me gol për U-21 të Andorrës. Alaez shënon nga pika e bardhë e penalltisë. Gjyqtari i takimit ndërshkoi me faull brenda zonës mbrojtësin Bajrami që pengoi Rosas Ubach. Goli i pësuar goditi psikologjikisht kuqeznjtë. Takimi i parë në Andorrë kishte përfunduar 2-2, dhe pjesa e parë dha përshtypjen që kuqezinjtë do të ishin në një natë të errët. Gjatë 45 minutave të para, kuqezinjtë kërkuan të barazojnë rezultatin me anë të Kallakut, Mucit dhe Tucit por pa rezultat. Në fillimin e pjesës së dytë Shqipëria U-21 është më kërkuese dhe shfaq më shumë karakter. Goli i barazimit vjen nga mbrojtësi lacian Selmani në të 62-tën minutë. Kallaku kroson nga këndi dhe gjiganti kuqezi shënon me kokë. 1-1. Interesent është fakti që portieri Gentian Selmani dhe mbrojtësi Adolf Selmani janë vëllezër. Në të 85-tën minutë “juventini” Vrioni pas një asistit të Ismajlgecit, godet saktë me kokë duke shënuar golin e dytë 2-1. Goli i përmbysjes i jep frymarje kuqezinjëve. Në të katërtën minutë shtesë, pas një gjuajtje perlë të Kallakut, topi ndalet nga shtylla, Bullari qe ndjek aksionin shënon me portën e boshatisur 3-1. Me këtë fitore Shqipëria U-21 ngjitet në vendin e tretë me 11 pikë. Ne takimin tjetër të grupit tonë Anglia U-21 fitoi 2-1 me Austrinë U-21 me rezultatin 2-1. Pas takimit tranjeri i U-21 Alban Bushi u shpreh se nuk ishte i kënaqur nga niveli i gjykimit në këtë ndeshje:”Që kur jam bërë trajner gjithmonë mendoja se për gjyqtarët nuk do të thosha asgjë. Kam kaq vite në futbollin e luajtur por edhe tani që drejtoj, dhe si ky gjyqtar nuk kam parë kurrë. Ai ka ardhur me qëllim këtu, nuk di çfarë emri ti vë. Për mua ai merr notën 0″. Pas një ndeshje të shkëlqyer me Austrinë, ku kuqezinjtë fituan 5-1, në takimin me Andorrën, Shqipëria fitoi në frymën e fundit dhe me shumë vështërsi. Për këtë tranjeri Bushi shprehet:“Nuk ka kundërshtarë të vegjël. Andorra luan e organizuar mirë në mbrojtje. Janë lojtarë që luajnë në liga të ulëta spanjolle, por mbrohen mirë. Na shënuan të parët dhe e kishim të vështirë, tentuam gjatë gjithë lojës të luanim nga krahët se ata mblidhen në zonë, krijuam raste, bëmë volum. Dua të falënderoj lojtarët se kemi bërë dy ndeshje në katër ditë dhe ndjehej lodhja. Në këto ndeshje kemi luajtur me 16 lojtarë të rinj. Shumë prej tyre nuk kanë qenë pjesë e ekipi Shpresa. Ata luajtën mirë dhe me disiplinë. dua të vecoj mbrojtësin Selmani që është i ri. E kam pasur te klubi im dhe mendoja se ishte e vështirë të bëhej futbollist, por me punë arrihet gjithçka. E marr si shembull. Kallaku është lojtar klasi, ka shumë klas, nuk mendoj se Shqipëria ka pasur ndonjëherë lojtar si Kallaku sa i përket cilësisë, teknike dhe inteligjencës. Ai është rritur se ka qenë dobët fizikisht, e ka marrë veten: Kam shpresë që do të bëhet lojtar shumë i mirë, për kombëtaren . Në këtë takim kuqezintë krijuan një volum të madh loje. Ata gjuajtën 15 herë në drejtim të portës kundërshtare. 9-të gjajtje brenda kuadratit, 4 jashtë saj, dhe dy herë ishtë portieri që bllokoi gjuajtjen e futbollistëve tanë. Gjithsesi fakti që pesë lojtarë u ndërshkuan me kartoin e verdhë, flet për faktin që duhet të përgatiten me shumë psikologjikisht dhe sidomos në marëdhënie me gjyqtarin e takimit pavarësisht nga niveli i tij i gjykimit.

U-21

Shqipëri-Andorra 3-1

Austri-Angli 1-2

Ndeshja e ardhëshme

Kosovë-Shqipëri. 12/11/2020

Angli-Shqipëri 16/11/2020

Anglia 15

Austria 12

Shqipëria 11

Turqia 7

Kosova 6

Andorra 4

U-21

Eleminatoret e Kampionatit Europian.

Shpresa të bën me zemër. Kuqezinjtë fitore në frymën e fundit.

U-21

Shqipëri-Andorra 3-1

Austri-Angli 1-2

Ndeshja e ardhëshme

Kosovë-Shqipëri. 12/11/2020

Angli-Shqipëri 16/11/2020

Anglia 15

Austria 12

Shqipëria 11

Turqia 7

Kosova 6

Andorra 4

*Me shume fotografi gjeni ne Facebook -Gazeta Dielli

SËMUNDJA SILIAKE (Coeliac [si-li-ak] DISEASE)

September 9, 2020 by dgreca

Dielli- Rubrika Mjekësore-

Shkruan: DR. ZEKRI PALUSHI-Gold Coast–Australi–

Asht një sëmundje auto-imune, që shkaktohet në njerëzit sensitivë ndaj GLUTEN-it,-një proteinë që gjendet në GRURË,THEKËR, ELB dhe TËRSHËRË, – e cila damton shtresën e brendshme të ZORRËS së HOLLË, (small bowel/intenstine), -funksioni i së cilës asht thithja apo absorbimi i substancave dhe mineraleve të domosdoshme për vazhdimsinë e jetës, që ne marrim çdo ditë, me ato ç’farë hamë, e ç’farë pimë.

Zorra e hollë, gjendet në mes stomakut dhe zorrës së trashë, asht e gjatë afërsisht 3 deri në 5 metra, dhe ka një diametër rreth 2.5-3 cm, -ajo ndahet në tre pjesë,-duodenum, jejunum, dhe ileum, dhe asht e veshura nga mbrenda me një shtresë indore, -si velvet.

Fatkeqësisht, kjo sëmundje, -megjithse takohet shpesh, diagnostikohet vonë, -bile nganjëherë edhe shumë vonë, sepse të sëmurët, në shumicën e rasteve, mund të ankojnë vetëm për një ANEMI me LODHJE të përgjithshme,pa paraqitje shenjash gastro-intenstinale.

Shenjat e përgjithshme të kësaj sëmundje: -përmblidhen në triadën klasike,

– Lodhje + humbje në peshë + diarea = sëmundje Siliake.

Ndër shenjat e tjera, ma të shpeshtat janë:

-Zbehje të ftyrës, ulcerime të shpeshta në gojë, dhe probleme me dhambët, ardhje për t’vjellur apo t’vjella, dhimbje barku, gazra, jashtqitje të holla e të yndyrshme, (steatorrohea), krumje lëkure, dhimbje kyçesh etj.

Kjo sëmundje mund të shoqërohet edhe me Diabetin e tipit të parë (Insuline-dependent), -Dermatitet herpetiforme, OSTEOPOROSEN, dhe sëmundjet autoimmune të TYROIDES.

Si rezultat i ndryshimeve të ndodhura në zorrën e hollë, -keqësohet shumë procesi i thithjes (absorbimit) të substancave ushqyese, mineraleve, dhe vitaminave të shkrijshme në yndyrna (fat-soluble vitamins),- A, D, E dhe K.

Si pasojë e Keq-thithjes (malabsorbimi-t) të karbohydrateve dhe yndyrnave, vijnë humbjet në peshë, lodhje apo mungesë energjish.

Keq-thithja e HEKURIT, shkakton Aneminë defiçitare të hekurit, -ndërsa keq-thithja e vitaminës B12, dhe Acidit FOLIK, mund të japin aneminë MEGALOBLASTIKE.

Keq-thithja e KALCIUMIT dhe vit D, mund të shkaktojnë OSTEOPENINE (paksim t’ përmbajtjes minerale të kockave), apo OSTEOPOROSEN, (dobësimin e kockave dhe rrezikun e thymjes së tyre).

Keq-thithja e SELENIUM-it, shkakton probleme të rritjes dhe ri-prodhimit, dobësi muskulare, depresion, konfusion dhe ankth.

DIAGNOSTIKIMI i ksaj semundje,bazohet në triadën e saj klasike(lodhje, humbje në peshë dhe bark/diare),si dhe në testimin serologjik të gjakut ku kërkohen:

IgA antigliadin antibodies, IgAantiendomysial antibodies (>90% sensitivity dhe specificity, IgA transglutaminase antibodies (>90% sensitivity dhe specificity).

Për të përjashtue diagnozën, mund të përdoret edhe testimi gjenetik, -ku kërkohen Antigenet Leukocitare humane (Human Leucocyte Antigens, – HLA-DQ2 dhe HLA-DQ8).

Por, KONFIRMIMI i diagnozës bahet vetëm nëpërmjët BIOPSISE së Zorrve t’holla (zorrës së vogël), që merret nga një specialist gastroenterologjist, gjatë një procedure GASTROSCOPIKE, që zgjat rreth 10 minuta, -ku pacjentit i jepet një anestezi e lehtë seduese. Pastaj këto grimca shumë të vogla t’mukozës së zorrës, dërgohen në laboratorin histo-pathologjik, ku shifen me mikroskop nga një specialist pathollog, që shef për shenja damtimi të quajtura ATROFI VILOZE (villous atrophy).

Menaxhimi i kësaj sëmundjeje:

Sëmundja siliake nuk shërohet kurrë, -sepse sensitiviteti ndaj glutenit asht i përjetshëm,-megjithatë, me një dietë STRIKTE,-pa GLUTEN, kjo sëmundje mund të kontrollohet shumë mirë.

Pra, t’mos harrojmë SHMANGJEN me çdo kusht të ushqimeve me përmbajtje GLUTENI,-siç janë GRURI, THEKRI, ËLBI dhe TERSHËRA.

Ushqimet ma t’njohura me permbajtje GLUTEN-i, -jane mielli, buka e zakonshme, makaronat, biskotat, disa pregatitje ushqimesh qe bahen me tershanë, si porrigji(oatmeals),kek t’pregatituna me tërshanë, si dhe disa ushqime që kanë përmbajtje të fshehur gluten-i. Siç shifet, -për t’ju shmangë GLUTENIT, të sëmurët duhet t’përvehtësojnë njohuritë e duhura për të lexuar e interperuar përmbajtjen e ushqimeve që shkruhen në etiketat që i shoqërojnë (food lables), p.sh.: ju duhet të lexoni përmbajtjen e pijeve alkoholike,-cilat janë ato që s’përmbajnë GLUTEN. Dihet se të gjitha birrat e zakonshme përmbajnë gluten.

Në t’sëmurët siliak,-doktorri duhet të kontrollojë nivelin e vitaminave në gjak, si dhe mineraleve, për t’ju shmangë mangësive VITAMINIKE, dhe parandalue OSTEOPOROZËN.

Po kshtu, doktorri juaj duhet t’ju japë një VAKSINË-Pneumokokale,-kundra PNEUMONIVE.

Përfundoj duke ju kujtuar edhe një herë se kjo sëmundje asht shumë e shpeshtë, me pasoja të shumta, -por që DIAGNOSTIKOHET RRALLË.

Dr. Zekri Palushi, -Gold Coast, Australi

ARIANA KOSOVA HOXHA, KANDIDATE PËR ZGJEDHJET POLITIKE NË RAJONIN MARCHE – ITALI

September 9, 2020 by dgreca

Ariana Kosova Hoxha Kryetarja e parë e lidhjes së mësuesve shqiptarë në Itali rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, angazhimin profesional dhe politik si kshilltare në zgjedhjet e 20 shtatorit në Rajonin Marche –Itali, në një intervistë dhënë gazetarit të Diellit Sokol PAJA.

KUSH ËSHTË SHQIPTARJA QË SYNON TË FITOJË NË RAJONIN MARCHE

Kandidatja shqiptare për zgjedhjet rajonale në Itali në Rajonin Marche, Ariana Kosova Hoxha ka lindur në Durrës në 1977 dhe është kryetarja e parë e lidhjes së mësuesve shqiptarë në Itali, njëkohësisht presidente e shoqatës së studentëve shqiptarë për Universitet e Maçeratës dhe Camerinos në Marche Itali. Pas shkollës së mesme ndoqi studimet e larta për mësuese e ciklit të ulët në Universitetin “Aleksandër Xhuvani” në Elbasan. Për tre vite punoi mësuese në shkollën Shaqe Mazreku në Durrës. Gjatë vitit 2002 trasferohet në Itali ku sjell në jetë dy vajzat e saj Giulia dhe Sara. Dashuria dhe ëndrra për një të ardhme më të mirë i japin forcën për të rifilluar studimet në dhe të huaj sikurse edhe njohjen e diplomës shqiptare. Në Itali diplomohet në: Shkencat e edukimit dhe formimit në Universitetin Luigi Bertelli( Macerata), Master në Pedagogji për dizabilitetin( disabilitá e marginalitá LM 85. Universiteti Luigi Bertelli, Macerata), Master në shkencat politike në Universitetin Spocri, Macerata. Aktualisht studion në Fakultetin e Juridikut për Cooperazione internazionale,Universiteti i Camerinos. Në 20 dhjetor 2014 fillon të shkruaj si gazetare publiciste në gazetën Orizzonti della marca në qytetin Camerino dhe më pas në gazetën online Cronache Maceratesi të qytetit të Maçeratës. Gjatë panairit të librit në vitin 2016 zbulon hapjen e shkollës së parë shqipe në qytetin e Maçeratës dhe zgjidhet nga nënkryetarja e komunës të jetë mësuesja e gjuhës dhe kulturës shqipe. Protagoniste e shumë seminareve universitare në Itali të cilët do t’ i japin mundësinë e krijimit të projekteve për binjakëzimin e universiteteve italiane me universitetet shqiptare sidomos me Universitetin Hasan Prishtina në Prishtinë dhe Ukshin Hoti në Prizren. Para një viti mundësoi marrëveshjen ndërkombëtare ndërmjet Ministrisë së Arsimit të Kosovës dhe Universitetit të Camerinos themeluar në vitin 1336. Falë kësaj marrëveshje sot në Camerino studiojnë 14 studentë shqiptarë të ardhur nga Malisheva, Mitrovica, Kaçaniku, Gjakova, Fushë Kosova, Prizreni dhe Prishtina. Çdo fundjavë prej 4 vitesh drejton mësimin e gjuhës dhe kulturës shqipe në mënyrë vullnetare për fëmijët shqiptarë të lindur në Maçerata dhe Tolentino nga familjet që i përkasin të gjitha trevave shqiptare. Shqiptarja e parë në qytetin e Maçeratës që u punësua në zyrën e gjendjes civile dhe aktualisht është edhe pedagoge në qendrën Anffas të qytetit për të rinjtë me aftësi të kufizuar dhe autizëm. Njohja e diplomës shqiptare nga Ministria e Arsimit italian MIUR dhe studimet universitare në Itali po i mundësojnë pjesëmarrjen në konkurset shtetërore italiane për mësuesi në ciklin e ulët dhe në gjimnaze për degët Filozofi dhe Psikologji.

SHQIPTARËT NË RAJONIN MARCHE

Ariana Kosova Hoxha jeton në Rajonin Marche, Rajon i populluar nga shqiptarët që në Mesjetë. Në qytetin e Loretos ndodhet kolegji ku që nga viti 1500-1800 studiuan rreth 1000 studentë shqiptarë ndërmjet tyre Andrea dhe Pjetër Bogdani, Pjetër Budi, Gjon Buzuku, Frank Bardhi e shumë të tjerë të cilët studionin në italisht dhe latinisht por zhvilluan gramatikën e gjuhës shqipe duke botuar librat e parë edhe pse fetarë në gjuhën shqipe. Sot në këtë Rajon jetojnë shqiptarë nga të gjitha trevat shqiptare, punojnë ,të rinjtë studiojnë në universitetet që janë krijuar në Marche konkretisht në vitin 1290 Universiteti i Maceratës dhe në vitin 1336 Universiteti i Camerinos. Më parë ndonjë nga shqiptarët ka marrë pjesë në kandidaturat komunale, por asnjëherë në kandidaturën Rajonale. Vendimin e mora nga dëshira dhe vullneti i mirë i bashkëatdhetarëve tanë. Ndihej nevoja që dikush ti përfaqësonte edhe në institucionet politike italiane. U diplomova vitin e kaluar për Master në Shkencat Politike, ndërsa tani po studioj për Marrëdhënie Ndërkombëtare ndaj mu duk e drejtë që njohuritë e fituara në studime ti vë në dispozicion për të mirën e çdo qytetari. Kur komunikova me një nga miqtë e mi gazetar italian për vendimin e kandidaturës e priti mjaft mirë dhe falë tij mu ofruan 4 kandidatura, por duhet të zgjidhja dy, një për këshilltare komunale në listën: La nostra città dhe kandidatura më e rëndësishme ajo Rajonale: Marche Coraggiose.

PROGRAMI POLITIK

Votuesit e interesuar për të votuar janë nga të gjithë komunitetet, por edhe italianë. Votuesit me kombësi të huaj shohin një shpresë për të ardhmen nëpërmjet një përfaqësuese që i përket një komuniteti të huaj. Kush ka sakrifikuar në jetë njeh edhe vështirësitë e tjetrit drejt integrimit. Programi im është:

-Imigracioni dhe integrimi

-Arsimi, binjakëzimet e universiteteve shqiptare dhe italiane

-Mjekësia

-Punësimi

-Mbrojtja e personave të brishtë: Të moshuar dhe njerëzit me aftësi të kufizuar

ARSIMIMI I STUDENTËVE SHQIPTARË

Politika për mua ka filluar me kohë. Kur njeh ligjet ndihmon edhe popullin. Në të shkuarën ka patur ligje përsa i përket shëndetësisë për qytetarët e vendeve extra komunitare dhe askush nuk i dinte, perpiqesha ti ndihmoja të gjithë pa dallim kombësie. Politika në arsim, zbulimi i bursave universitare dhe kam mundësuar ardhjen e 25 studentëve shqiptarë nga Kosova dhe 10 nga Shqipëria. Politika sociale: vjet fitova një konkurs dhe punova pranë asistentëve socialë në komunën e qytetit. Pikërisht prezenca ime në një ambjent të tillë më bëri të shoh dhe të njoh probleme të ndryshme shoqërore sikurse edhe nevojën për ti zgjidhur dhe për ti ardhur në ndihmë çdo qytetari. Nuk jam ndalur kurrë edhe në mësimdhënien e gjuhës dhe kulturës shqipe tek fëmijët shqiptarë të lindur në Itali. Kam punuar falas dhe e kam bërë me shumë dashuri, ndaj sot gjatë fushatës elektorale janë pikërisht prindërit e nxënësve që po japin kontributin maksimal duke shpërndarë lajmin kudo. Shpresoj që informacioni të përcillet kudo dhe shqiptarët të votojnë kandidaten e tyre. Nëse do të fitoj do të ndryshoj shumë problematika në lidhje me jetën e shqiptarëve si për shembull: mungesa e zyrës konsullore në Rajonin Marche, problemet e bashkimit të viteve të punës, nënshtetësia e fëmijëve shqiptarë që lindin në Itali, pra mos të presin të mbushin 18 vjeç për tu ndier italianë para ligjit dhe ndihen të huaj në vendin ku linden sikurse të huaj në truallin e origjinës.

MESAZHI PËR DIASPORËN NË USA

Mesazhi patriotik: Gjaku nuk bëhet ujë, ndaj kudo që të shkojmë nëpër botë duhet të njohim dhe të mbrojmë identiten tonë. Shpesh kur jam në seminare recitoj vargjet e At Gjergj Fishtës: “Gjuha shqype” për ti kujtuar çdo shqiptari që fëmijëve duhet tu flasim me gjuhën e shpirtit. Të punojmë së bashku për ti falur fëmijëve tanë një të ardhme të sigurt por të vetëdijshëm që jemi shqiptarë.